Lính Anh mặc quân phục mới |
Loại quân phục này không những không khiến lính Anh thán phục mà còn gây ra một làn sóng kêu ca về sự bất tiện và chất lượng tồi.
Theo tờ Daily Telegraph (Anh) ngày 28.12, lính Anh đã nói bộ quân phục mới là cực kỳ bất tiện, thiết kế xấu xí, còn vật liệu thì thô kệch. Bộ Quốc phòng Anh đã chi gần 40 triệu bảng để mua lô quân phục này với các đặc điểm ngụy trang phù hợp với các loại địa hình khác nhau. Theo các kế hoạch ban đầu, quân phục này trước hết được cấp cho các lính Anh ở tuyến đầu tại Afghanistan với quân số 10.000 người, nhưng không ai ngờ đến một làn sóng chê trách mạnh như thế sau khi cung cấp lô quân phục đầu tiên. Một số người thậm chí còn nói rằng, mặc bộ quân phục này trông giống hệt chú lính chì đồ chơi từ bộ đồ chơi Action Man của Mỹ.
Quân phục mới MTP |
Chrissy
Rodger, lính lữ đoàn số 38 ở Bắc Ireland, nhận xét độc địa về vấn đề
này: “Bề ngoài, bộ quân phục này trông cứ như được lấy từ một gian hàng
trong siêu thị đồ chơi Toys R Us”. Một hạ sĩ quan khác từ Trường Bộ binh
ở xứ Wales không thể nhịn cười nổi khi nói bộ quân phục này “trông quá
ngộ nghĩnh”. “Nếu chúng tôi nghĩ mình trông như những thằng ngốc thế này
thì vở kịch của chúng tôi không hoàn toàn hay ho”, anh ta viết thêm.
Điều
cần lưu ý riêng là việc rò rỉ thông tin xảy ra vào tháng 8.2008, khi
báo chí Anh (Tờ Sunday Express ngày 1.8.2008) nói rằng, quân đội Anh dự
tính cấp quân phục sản xuất tại Trung Quốc mới cho lính Anh đang chiến
đấu ở Afghanistan. Theo thông tin này, ở quân phục mới sử dụng các vật
liệu công nghệ cao, cũng như loại quân phục đã mất gần 20 năm và tốn hơn
2 triệu bảng để phát triển sẽ có khả năng bảo vệ tốt nhất binh lính Anh
ở Afghanistan. Một số quan chức thấy khó hiểu tại sao quân phục phải
sản xuất ở Trung Quốc, vấn đề còn đi đến mức người ta thể hiện sự bất
bình và lo ngại công khai về chất lượng sản xuất quân phục mới do các
nhà sản xuất Trung Quốc cung cấp.
Từ những năm 1960, Anh không ngừng tìm cách trang bị quân phục mới cho binh lính, nhưng cho đến chiến tranh Afghanistan, không ai ở Anh nghĩ nghiêm túc về vấn đề này. Bề mặt địa hình Afghanistan rất phức tạp, chiến trường có cả những khu vực hoàn toàn trần trụi không có những dấu hiệu nhỏ nhất của cỏ cây, cũng như những sườn núi và thung lũng xanh tươi, quân phục của lính Anh chỉ có 2 kiểu là kiểu châu Âu và kiểu sa mạc. Năm ngoái, một hãng Anh đã sản xuất loại quân phục 7 màu “đa địa hình”, hợp đồng sản xuất quân phục này đã được trao cho một hãng Anh, và hãng này lại chuyển hợp đồng sang Trung Quốc. Hãng này cũng ký thêm hợp đồng với các nhà sản xuất Trung Quốc sản xuất tất chân cho binh lính trị giá 5 triệu bảng Anh.
Người Anh đã bị sốc vì tin này. Nghị sĩ Patrick Mercer tuyên bố: “Quân phục đã được đưa đến một nước mà Anh có quan hệ căng thẳng để sản xuất và điều này là rất đáng ngạc nhiên. Chúng ta biết rằng, phong trào Taliban đang có một số lượng vũ khí sản xuất ở Trung Quốc. Có nguy cơ quân phục mới lọt vào tay kẻ thù của chúng ta”.
Cũng có những người tỏ ra không tin vào khả năng sản xuất của Trung Quốc khi nhắc đến chất lượng tồi của loại quân phục sa mạc ở Trung Quốc. Sunday Express dẫn nguồn một quan chức Anh cao cấp nói rằng, “chúng ta gửi các vật liệu mới sản xuất ở Bắc Ireland đi nửa vòng trái đất đến Trung Quốc, từ đó sau chu trình sản xuất, chúng quay trở lại Anh ở dạng quân phục và đây là một scandal thật sự”.
Đại diện chính phủ Anh nữ nam tước Crawley giải thích: “Một phần quân phục Anh sẽ được sản xuất ở Trung Quốc theo các yêu cầu (về chất lượng) của chúng ta và theo các tiêu chuẩn của chúng ta”.
Bộ phận báo chí Bộ Quốc phòng Anh cũng nói rằng, hợp đồng đã được chuyển cho công ty đưa ra giá hấp dẫn nhất và đó là quyền của họ khi bảo đảm tuân thủ hợp đồng bằng mọi cách hợp pháp, kể cả chuyển cho nhà thầu phụ nước ngoài. Một quan chức chính phủ Anh cũng khẳng định lợi ích kinh tế của chính sách mua sắm đang tiến hành, nhưng không được vì rẻ mà gây tổn hại cho an toàn của binh lính.
Từ những năm 1960, Anh không ngừng tìm cách trang bị quân phục mới cho binh lính, nhưng cho đến chiến tranh Afghanistan, không ai ở Anh nghĩ nghiêm túc về vấn đề này. Bề mặt địa hình Afghanistan rất phức tạp, chiến trường có cả những khu vực hoàn toàn trần trụi không có những dấu hiệu nhỏ nhất của cỏ cây, cũng như những sườn núi và thung lũng xanh tươi, quân phục của lính Anh chỉ có 2 kiểu là kiểu châu Âu và kiểu sa mạc. Năm ngoái, một hãng Anh đã sản xuất loại quân phục 7 màu “đa địa hình”, hợp đồng sản xuất quân phục này đã được trao cho một hãng Anh, và hãng này lại chuyển hợp đồng sang Trung Quốc. Hãng này cũng ký thêm hợp đồng với các nhà sản xuất Trung Quốc sản xuất tất chân cho binh lính trị giá 5 triệu bảng Anh.
Người Anh đã bị sốc vì tin này. Nghị sĩ Patrick Mercer tuyên bố: “Quân phục đã được đưa đến một nước mà Anh có quan hệ căng thẳng để sản xuất và điều này là rất đáng ngạc nhiên. Chúng ta biết rằng, phong trào Taliban đang có một số lượng vũ khí sản xuất ở Trung Quốc. Có nguy cơ quân phục mới lọt vào tay kẻ thù của chúng ta”.
Cũng có những người tỏ ra không tin vào khả năng sản xuất của Trung Quốc khi nhắc đến chất lượng tồi của loại quân phục sa mạc ở Trung Quốc. Sunday Express dẫn nguồn một quan chức Anh cao cấp nói rằng, “chúng ta gửi các vật liệu mới sản xuất ở Bắc Ireland đi nửa vòng trái đất đến Trung Quốc, từ đó sau chu trình sản xuất, chúng quay trở lại Anh ở dạng quân phục và đây là một scandal thật sự”.
Đại diện chính phủ Anh nữ nam tước Crawley giải thích: “Một phần quân phục Anh sẽ được sản xuất ở Trung Quốc theo các yêu cầu (về chất lượng) của chúng ta và theo các tiêu chuẩn của chúng ta”.
Bộ phận báo chí Bộ Quốc phòng Anh cũng nói rằng, hợp đồng đã được chuyển cho công ty đưa ra giá hấp dẫn nhất và đó là quyền của họ khi bảo đảm tuân thủ hợp đồng bằng mọi cách hợp pháp, kể cả chuyển cho nhà thầu phụ nước ngoài. Một quan chức chính phủ Anh cũng khẳng định lợi ích kinh tế của chính sách mua sắm đang tiến hành, nhưng không được vì rẻ mà gây tổn hại cho an toàn của binh lính.
- Nguồn: Hoàn cầu, Navoine, 2.1.2012.
VietnamDefence - Các quan chức Nga đang cố gắng cấm sản xuất quân phục cho quân đội Nga bằng vải ngoại.
Bộ
Công thương cùng với Bộ Phát triển kinh tế Nga dự định hạn chế việc sử
dụng vải do nước ngoài sản xuất, trong đó có vải Trung Quốc, để may quân
phục, một nguồn tin trong Bộ Quốc phòng Nga cho biết. Hiện gần 50% áo
va-rơi và áo khoác ngắn được may bằng vải Tàu rẻ tiền, 20% trong số đó
không đáp ứng các yêu cầu tiêu chuẩn GOST của Nga.
Giới quân sự Nga thì nói không thể kiểm soát việc mua sắm của các nhà cung cấp của họ. Theo một nguồn tin trong Bộ Quốc phòng, khi thông báo mở thầu, họ có thể công bố cả các yêu cầu về chất lượng vải (thành phần, kiểu dệt, các đặc tính vật lý), nhưng không thể bảo các nhà cung cấp phải mua vải cụ thể là của ai đó vì luật liên bang số 30 không cho phép. Quân đội chẳng quan trọng quân phục được may bằng vải của nhà sản xuất nào mà chủ yếu là nó phải đáp ứng các yêu cầu đặt ra. Để kiểm tra việc đó, mỗi lô quân phục đều qua khâu kiểm định và thử hỏng. Vị này cho rằng, chưa ghi nhận được các trường hợp nhập quân phục bằng vải kém chất lượng vào quân đội.
Giới quân sự Nga thì nói không thể kiểm soát việc mua sắm của các nhà cung cấp của họ. Theo một nguồn tin trong Bộ Quốc phòng, khi thông báo mở thầu, họ có thể công bố cả các yêu cầu về chất lượng vải (thành phần, kiểu dệt, các đặc tính vật lý), nhưng không thể bảo các nhà cung cấp phải mua vải cụ thể là của ai đó vì luật liên bang số 30 không cho phép. Quân đội chẳng quan trọng quân phục được may bằng vải của nhà sản xuất nào mà chủ yếu là nó phải đáp ứng các yêu cầu đặt ra. Để kiểm tra việc đó, mỗi lô quân phục đều qua khâu kiểm định và thử hỏng. Vị này cho rằng, chưa ghi nhận được các trường hợp nhập quân phục bằng vải kém chất lượng vào quân đội.
Giám đốc thương mại của công ty BMK-Textile Maksim Ilin cho biết, một khi đã thắng thầu, chẳng có gì cản trở nhà sản xuất sản xuất một lô quân phục bằng vải Nga, các lô còn lại bằng vải Tàu. Một mét dài vải Nga giá 140 rúp, vải Tàu có 90. Một bộ quân phục hè may mất khoảng 4 m vải. Giả dụ đơn hàng là 50.000 bộ thì chỉ nhờ chênh lệch giá vải, nhà may đã tiết kiệm được đến 10 triệu rúp. Nhưng tiền nào của đấy, muốn rẻ thì phải trả giá bằng chất lượng. Vải Tàu gần như làm toàn bằng Polyester - là loại vật liệu làm từ chất thải plastic như chai, đĩa, túi nhựa. Và khác với các vải chất lượng, vải Tàu không chứa bông hay tơ nhân tạo. Còn các loại vải Nga thì bắt buộc phải tuân thủ tiêu chuẩn GOST. Các nhà sản xuất chuyên nghiệp gọi vải Tàu là “thủy tinh” vì mặc nó, cơ thể hoàn toàn không thở được. Quân nhân mặc quân phục này có nguy cơ bị các bệnh về da và dị ứng.
Tuy nhiên, không một công ty nào thắng thầu may quân phục cho Bộ Quốc phòng Nga đồng ý thảo luận về xuất xứ các loại vải họ may quân phục. Chỉ có tại một liên hợp, người ta nói với điều kiện không nêu tên là, trước đây họ có mua vải Trung Quốc, còn nay không dám vì không có bảo đảm chất lượng. Nếu bên nghiệm thu của quân đội phát hiện vải không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật nêu trong hợp đồng thì tổ hợp sẽ bị đưa vào danh sách đen và loại khỏi cuộc đua giành đơn hàng nhà nước. Chừng nào Nga chưa áp đặt lệnh hạnh chế trực tiếp sử dụng vải nhập thì các nhà sản xuất tất yếu sẽ chọn cái gì rẻ hơn.
Giám
đốc công ty Chaikovsky Textile Yevgeny Titov cho biết, các loại vải Nga
trội hơn vải Tàu không chỉ về thành phần hóa học mà trước hết là chất
lượng dệt và xử lý hóa học. Giá thành các loại vải cùng phẩm cấp chất
lượng ở Nga và ở Trung Quốc là gần như nhau, chưa tính chi phí vận
chuyển, hải quan. Vì thế nếu giá vải Tàu hạ hơn 2 lần, nghĩa là chất
lượng sẽ bị giảm đi, không còn cách nào khác.
Theo
dự thảo nghị định chính phủ do Bộ Công thương và Bộ Phát triển kinh tế
Nga saonj thảo thì các loại vải len chải sử dụng để may quân trang sẽ
phải có xuất xứ Nga. Dự thảo đang được bàn thảo trong chính phủ Nga.
Tuy
nhiên, xuất xứ các loại sợi sẽ dùng để dệt vải ở Nga thì lại không được
quy định, nghĩa là, sẽ không ai có thể cấm các nhà máy dệt sử dụng sợi
Tàu để sản xuất vải Nga.
- Nguồn: Izvestria, 21.12.11.
-
Tình báo quân sự Nga thay soái (updated)
Tướng I. Sergun thay thế tướng A. Shlyakhturov trên cương vị chỉ huy GRU. Theo cựu Cục trưởng Cục Phân tích KGB V. Rubanov, chỉ huy mới của GRU cần phải nói sự thật, vì chính việc bóp méo tin tức tình báo về tình hình thế giới phần nhiều đã góp phần làm sụp đổ Liên Xô năm 1991.--
Nga-Trung, đối thủ hay đối tác? (Updated)
Nga có lợi đến đâu trong hợp tác kỹ thuật quân sự với Trung Quốc.-
- Canada bí mật chuyển uranium làm giàu cấp độ cao cho Mỹ (NLĐ).
Southeast Asia’s Biggest Stories of 2011 (WSJ 28-12-11) -- Tổng kết tình hình Đông Nam Á. Rất có íchLập luận mâu thuẫn về lịch sử “đường lưỡi bò” (ĐĐK 28-12-11)
Khi Trung Quốc thống trị : When China Rules (Project Syndicate 28-12-11) -- Thì ... tận thế!
Nhật Bản - Ấn Độ : Asia’s Natural-Born Allies (Project Syndicate 28-12-11) -- Interesting!
- Bắc Kinh vẫn chưa tìm ra quyết sách cho Biển Đông (TQ).
Khi Trung Quốc thống trị : When China Rules (Project Syndicate 28-12-11) -- Thì ... tận thế!
Nhật Bản - Ấn Độ : Asia’s Natural-Born Allies (Project Syndicate 28-12-11) -- Interesting!
- Bắc Kinh vẫn chưa tìm ra quyết sách cho Biển Đông (TQ).
- (SÁCH MỚI) Biển Đông: Hướng tới một Khu vực Hòa bình, An ninh và Hợp tác(NCBĐ). -- Hasjim Djalal, Biển Đông: Hợp Tác vì An ninh và Phát triển Khu vực (NCBĐ).
- Công nghiệp quốc phòng — (Mr. Do).- Thấy gì từ chuyến thăm của Tập Cận Bình đến VN vàThái lan — (Trần Kinh Nghị). Thấy cái này: - Học viện Khổng Tử ở Việt Nam: những gì cần cân nhắc? - (RFA).
- - Phỏng vấn chuyên gia quốc tế về các vấn đề Đông Nam Á Ernest Bower: Lãnh đạo VN và những thách thức trước mắt – Phỏng vấn 1 chuyên gia về ĐNA (P2) — (VOA).
Phiếm luận: Đại Hạ Giá
Nguyễn Tường
Thời
buổi này còn cái gì không hạ giá nhỉ? Sách vở, quần áo, đồ điện tử v…v…
hạ giá! Tôi cầm mảnh bằng đại học cạ cục mãi chưa tìm ra việc làm, cũng
nhào ra vỉa hè bán sách đại hạ giá. Từ Victor Hugo, Lev Tolstoy,
Tagore, Dostoievski… đến Khái Hưng, Ngô Tất Tố, Vũ Trọng Phụng… cả thảy
đều bị “hạ” nằm la liệt. Lắm lúc ngồi chồm hổm nhìn xuống các tên tuổi
từng “vang bóng một thời”, tôi thầm hỏi:
- Nên cười hay nên khóc, thưa chư liệt vị?
Cách
đây ít lâu, một ông lão hình dáng tiều tụy mang đến bán hai pho sách
dày. Một cuốn là “Hán Việt Từ Điển” của Đào Duy Anh do Khai Trí tái bản.
Cuốn kia là “Petit Larousse Illustré” in tại Paris năm 1973. Sách còn
tinh tươm lắm, hẳn chủ nhân đã xài rất kỹ. Thấy giá rẻ, tôi mua. Loại ấn
bản này đây, gặp loại khách biên biết, bán cũng được lời.
Ngoài bìa và một số trang ruột của mỗi cuốn, đều có ấn dấu son hình ellipse: “Bibliothèque – Đô Bi – Professeur”.
À, té ra ông lão vốn từng là giáo chức. Thảo nào! Cất tiền vào ví rồi
mà ông cứ dùng dằng nuối tiếc, ngoảnh lại nhìn những tài liệu – tài sản
phải đứt ruột bán đi. Ngoái mãi mấy lần rồi ông mới dắt chiếc xe đạp cà
tàng đạp về. Mắt ông đỏ hoe. Lòng tôi chợt se lại!
Chiều
25 Tết. Ngồi cạnh các danh tác tôi vẫn lim dim, thấp thỏm, chồm hổm ra
đấy. Qua đường không ai thấy, lá vàng rơi trên giấy. Sài Gòn chả có mưa
bụi cho đủ khổ thơ Vũ Đình Liên. Nhưng bụi đường thì tha hồ, đủ khổ thứ
dân lê lết vệ đường như tôi.
- Anh mua bánh bò, bánh tiêu?
Một
chị hàng rong đến mời. Tôi lắc đầu. Bỗng chị sững người chăm chú nhìn
vào hai bộ từ điển. Chị ngồi thụp xuống, đặt sề bánh bên cạnh, cầm hết
cuốn này đến cuốn kia lật lật. Rồi chị hỏi giá cả hai. Ngần ngừ lúc lâu,
chị nói:
- Anh có bán… trả góp không?
- Trời
đất ơi! Người ta bán trả góp đủ thứ, chứ sách vở, sách đại hạ giá ai
đời bán trả góp? Vả lại, tôi nào biết chị là ai, ở đâu?
- Tôi
cần mua cả hai – chị nói tiếp – xin anh giữ, đừng bán cho người khác.
Khi nào góp đủ, tôi sẽ lấy trọn. Anh thông cảm làm ơn giúp tôi.
Thấy
lạ, tôi hỏi chuyện mới vỡ lẽ. Đô Bi chính là thầy cũ của chị hàng rong.
Chị Tám (tên chị) bất ngờ thấy có dấu son quen, hiểu ra hoàn cảnh của
thầy, bèn nảy ý chuộc lại cho người mình từng thọ ơn giáo dục. Song, bán
bánh bò bánh tiêu nào được bao nhiêu, lại còn nuôi con nhỏ, không đủ
tiền mua một lần nên chị xin trả góp.
Tôi cảm động quá, trao ngay hai bộ từ điển cho chị Tám:
- Chị hãy cầm lấy, kịp làm quà Tết cho thầy. Tôi cũng xin lại đúng số vốn mà thôi, chị à.
- Nhưng…
- Đừng ngại, chị trả góp dần sau này cũng được.
Chị lấy làm mừng rỡ, cuống quít trả tôi một ít tiền.
- Chao ôi, quý hóa quá! Cảm ơn… cảm ơn… anh nhá!
Mai lại, chị Tám trả góp tiếp. Chị kể :
- Thầy Bi thảm lắm… Gần Tết, cô lại ngã bệnh… Thầy nhận sách, mừng mừng tủi tủi tội ghê, anh à!… Thầy cũ trò xưa khóc, khóc mãi!
Tôi vụt muốn nhảy cỡn lên và thét to:
“Hỡi
ông Victor, ông Lev, ông Dostoievski… ơi! Ông Khái, ông Vũ, ông Ngô…
ơi! Có những thứ không bao giờ hạ giá được! Có những người bình thường,
vô danh tiểu tốt nhưng có những kiệt tác không hạ giá nổi, đó là ‘Tấm
lòng’ ”
Hòa hợp dân tộc: Không thể chờ nước chảy đá mòn
---Đầu năm chào hòa hợp, cuối năm vái dollar(danlambao)
Phạm Trần - Tại sao đã 8 năm trôi qua mà“Công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài" của đảng Cộng sản Việt Nam làm theo Nghị quyết 36 ngày 26 tháng 3 năm 2004 vẫn chưa thực hiện nổi chủ trương “kiều bào là bộ phận không tách rời của dân tộc Việt Nam, bà con phải là bộ phận được Nhà nước bảo hộ như đối với người trong nước”?
Nhiều
người Việt Nam ở nước ngòai đã về thả câu thử nước nhưng xem ra không
thành, nhất là giới trì thức vì đảng và “trí thức đảng” không có cùng
một suy nghĩ và hành động giống nhau.
Tại sao?
Hãy nghe lời giải thích của nguyên Bộ trưởng Ngọai giao Nguyễn Dy Niên nói với Báo điện tử ViệtnamNet ngày 23-01-2012: “Điểm lõi của Nghị quyết 36 là hòa hợp dân tộc, dù đã có những bước đi mạnh dạn song vẫn chưa thực sự trọn vẹn….”
“…Bối
cảnh Nghị quyết 36 ra đời cách đây gần 10 năm, tôi nghĩ đó là thời điểm
mà khi đất nước mang diện mạo mới bắt đầu định hình sau tái thiết,
Trung ương đã thấy cần phải đưa ra những quyết định mạnh mẽ cho vấn đề
này như một sự bức thiết. Dù khi làm công tác kiều bào thời điểm những
năm thập niên 1990, khi đi đến các địa phương, tôi cảm nhận vấn đề này
thực sự khó khăn. Chiến tranh ác liệt qua đi, có những vết thương vẫn
còn đó, để nói chuyện ngồi lại với nhau, tha thứ là điều thực sự khó
khăn. Ngay cả thời điểm bây giờ cũng vậy, không phải vết thương nào cũng
lành, cũng vơi bớt. Tâm lý con người là vậy, khó có thể nói nhận thức ý
chí lắm. Bởi lẽ đó, yếu tố thời gian là quan trọng.”
Nhưng tại sao vết thương chưa lành?
Bởi
vì đảng CSVN chỉ muốn “hòa hợp” mà không muốn thật lòng “hòa giải dân
tộc”. Đảng chỉ muốn người Việt ở nước ngoài về nước để “hòa” vào với
đảng, chịu sự chỉ huy, lãnh đạo theo ý muốn và đường lối của đảng. Tuyệt
nhiên đảng không muốn người bỏ nước quay về ngồi vào bàn nói chuyện
phải trái để cùng chung lưng, đấu cật tái thiết đất nước trong tinh thần
dân tộc huynh đệ.
Bằng
chứng của một số người Việt đã quay về đầu tư vật chất và tinh thần
phải “bỏ của chạy lấy người” trong những năm gần đây cho thấy đảng chỉ
muốn nghe “yes” và quyết chống những ai có tư tưởng khác mình hay nói
“no”, dù những kẻ có chức có quyền học hành chẳng bao nhiêu hay kiến
thức hẹp hòi. Tinh thần “chủ - tớ”, quan liêu, tham nhũng, hống hách,
độc tài, thiển cận nhưng lại muốn được ăn trên ngồi trốc của những cán
bộ, đảng viên đã phơi trắng ra giữa ban ngày với chiếc “áo đảng” là thần
hộ mạng.
Chúng ta hãy nghe tiếp lời ông Nguyễn Dy Niên: “Cốt
lõi của Nghị quyết 36 là hòa hợp dân tộc và đoàn kết dân tộc. Nhưng
muốn làm thì các mặt triển khai như thế nào? Điều này đòi hỏi không chỉ
một cơ quan nhà nước như UB về người Việt Nam ở nước ngoài mà cả các
cấp, các ngành, địa phương. Có thể nói cả hệ thống chính trị phải sẵn
sàng và cùng tham gia mới thực hiện được. Đó là những điều đã tính tới
khi Nghị quyết 36 ra đời.
Gần
tròn 10 năm thực hiện Nghị quyết, nhìn lại, không thể phủ nhận đã có
những bước rất tốt nhưng đoạn đường còn phải đi tiếp vẫn dài lắm. Nhưng
sau 10 năm thì thực tiễn cũng cho thấy cần những đổi mới, bổ sung trong
triển khai trên thực tế, có những điều phải sửa, phải chấn chỉnh và
quyết liệt hơn.”
Nói
như ông Niên cũng chỉ đúng một phần về phía đảng đối với nhiệm vụ phải
làm theo tinh thần Nghị quyết 36. Bởi lẽ, khi nói đến “hòa hợp dân tộc
và đoàn kết dân tộc” thì ông Niên phải nhìn lại gáy đảng xem đảng của
ông đã “hòa hợp” và “đoàn kết” được đồng bào đang sống ở trong nước
chưa?
Nguyên
Bộ trường Ngọai giao Niên hãy hỏi đảng xem họ đã đối xử với người Việt
miền Nam từ sau năm 1975 như thế nào? Và bây giờ, gần 37 năm sau, những
người miền Nam còn sống sót, nhất là những thành phần Quân nhân, Thương
phế binh, Cán bộ, Công chức,các đảng viên đảng Chính trị và các Nhà tu
hành đi tù về có được đối xử công bằng như những “công dân Cộng sản” hay
“cảm tình viên Cộng sản” không?
Không
những đảng CSVN đã nuôi hận thù với những người còn sống mà cả những
người đã chết cũng bị trả thù từ đời cha đến đời con, cháu thì làm sao
đảng này còn có can đảm chìa tay ra bắt tay với người Việt đã ra đi vì
chạy Cộng sản?
Chủ
trương kỳ thị, hận thù đến tận xương tủy của người Cộng sản đới với các
chiến sỹ anh hùng Hải quân Việt Nam Cộng hòa đã hy sinh trong trận
chống quân Tầu xâm lăng Quần đảo Hòang Sa tháng 1/1974 là một bằng chứng
vạch trần mặt trái khác của những câu chữ “đoàn kết dân tộc” trên môi
miệng của Lãnh đạo Việt Nam.
Vì vậy, Tổ tiên ta mới nói “một sự bất tin, vạn sự bất tín” là như thế.
Sự
thất tín của đảng CSVN sau khi chiếm được miền Nam còn được minh chứng
với hàng trăm ngàn người miền Nam đi tù “cải tạo”, tuy không bi thảm như
ác mộng “tắm máu”, nhưng sự chết dần, chết mòn và chết lâu dài cho đến
hôm nay, sau 37 năm kết thúc chiến tranh giữa người Việt với nhau, sẽ
tồn tại mãi mãi chừng nào những người CSVN vẫn còn “say men chiến thắng
với cành Nguyệt Quế” như Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã cảnh giác khi ông
còn sống.
Bài
học của những sai phạm nghiêm trọng từ chủ trương cho đến chính sách
trong suốt 10 năm khi đảng CSVN biến miền Nam trù phú thành một “Địa
ngục miền Bắc” từ 1975 đến 1985 đã khiến đảng này phải “Đổi mới hay là
chết” tại Đại hội đảng VI năm 1986 là một bằng chứng khác.
Cũng trong Cuộc phỏng vấn đầu năm của ViệtNamNet, ông Niên còn góp ý làm sao để lôi kéo được “trí thức kiều bào” về giúp nước.
Ông nói: “Lĩnh
vực thứ hai rất quan trọng là làm thế nào cho trí thức kiều bào về
trong nước, họ tham gia công việc giảng dạy, nghiên cứu, trao đổi với
các nhà khoa học trong nước. Hiện nay đã làm được một vài việc được
nhưng phần lớn những nhà trí thức chưa thật hiểu nhau lắm đâu. Sức mạnh
của kiều bào, theo tôi, đó là chất xám. Với môi trường khoa học, văn hóa
thuận lợi, nhiều người gốc Việt đã học tập và rất thành đạt.
Làm
thế nào để kéo họ về? Nhất là trong bối cảnh giáo dục của chúng ta có
nhiều vấn đề, làm thế nào thu hút được trí thức Việt kiều về để họ chia
sẻ kinh nghiệm. Chúng ta làm còn ít, còn dè dặt. Dù ngay việc đưa một
giáo sư Việt kiều về tham gia các công trình trong nước cũng khó khăn
lắm, rất vất vả, công phu. Tôi nghĩ muốn đẩy hơn nữa, cơ quan chức năng
phải tích cực hơn, đầu tư hơn.”
Ông
Niên ở trong nước, một đảng viên kỳ cựu, từng là Bộ trưởng Ngọai giao
đã đóng góp vào sự ra đời của Nghị quyết 36 mà dường như ông chưa biết
tại sao đảng của ông đã thất bại trong kế họach chiêu dụ trên 300 ngàn
trí chức, chuyên gia “Việt kiều” về giúp nước?
Đàng
và nhà nước vẫn thường đề cao vai trò quan trọng của trí thức trong sự
nghiệp xây dựng đất nước, nhưng Lãnh đạo chỉ thích nghe những trí thức
nịnh hót mình và những kẻ chỉ biết gọi dạ bảo vâng, đôi khi có cả bằng
gỉa, học dổm.
Trong
khi đó nhiều trí thức “chính hiệu” muốn đóng góp khả năng cho đảng,muốn
góp ý với nhà nước làm việc đúng và trúng thì đảng lại gạt phăng đi chỉ
vì không phù hợp với ý muốn của đảng.
Điển
hình như vụ hàng ngàn trí thức, chuyên viên hầm mỏ thượng thặng trong
và ngoài nước, kể cả nguyên Phó Chủ tịch Nước Bà Nguyễn Thị Bình và Giám
mục Nguyễn Thái Hợp của Giáo phận Vinh, Chủ tịch Ủy ban Công lý và Hòa
bình của Giáo hội Cộng giáo Việt Nam đã gửi Kiến nghị can ngăn đảng dừng
ngay Dự án khai thác Bauxite trên Tây nguyên vì lợi kinh tế thì ít mà
hại đến con người và sự an nguy của Tổ quốc thì nhiều mà Bộ Chính trị và
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã bác bỏ thẳng tay.
Đối
với trí thức trong nước, nhiều người từng dậy Lãnh đạo đảng mà đảng còn
đối xử như người dưng nước lã thì trí thức hải ngoại có kí lô nào với
nhà nước không?
BÀI HỌC DƯƠNG TRUNG QUỐC
Cũng
trong đợt phỏng vấn đầu năm về vấn đếu “Kiều bào”, ViệtNamNet còn nói
chuyện với Nhà sử học, Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai, ông Dương Trung
Quốc.
Đề cập đến sự hạn chế đóng góp “chất xám” cho đất nước của người Việt ở nước ngòai, ông Quốc nói:
“Đúng
là kiều hối đem lại cho nước ta một nguồn lực kinh tế không nhỏ, góp
phần giải quyết khó khăn cho một bộ phận dân cư. Nhưng điều ta mong muốn
hơn cả là sự đóng góp của họ trong lĩnh vực kinh tế, hiểu theo nghĩa
đầu tư và chất xám. Đây là một nguồn lực to lớn, ta phải biết thu hút
bằng những chính sách tốt.
Khi
đất nước còn vô cùng khó khăn gian khổ mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kêu
gọi được rất nhiều kiều bào về cống hiến lâu bền cho đất nước, sao ta
không học ngay bài học đó, đâu cần đi tìm đâu xa.
Bên
cạnh những chế độ chính sách bảo đảm đời sống vật chất, điều quan trọng
hơn đối với người trí thức, những người làm việc trong lĩnh vực sáng
tạo, chính là tinh thần, cách ứng xử, sự tôn trọng thực sự.
Trong
lĩnh vực khoa học công nghệ, vấn đề chủ yếu là ở trang thiết bị, nhưng
với đội ngũ khoa học xã hội nhân văn thì phức tạp hơn. Những vướng mắc
về nguyên lý, khái niệm, lập trường khiến ta không dễ tạo cho họ một môi
trường đóng góp thực sự.”
Câu
trả lời của Đại biểu Quốc hội “ngoài đảng” Dương Trung Quốc dường như
không nói rõ ra một điều cơ bản và then chốt khiến trí thức hải ngọai dè
dặt vì họ biết họ sẽ bị hạn chế về tự do ngôn luận và tự do tư tưởng,
có thể mất cả tự do di chuyển, hội họp và lập hội nếu họ về “giúp
nước”.
Bài
học Gíáo sư Phạm Minh Hòang, đảng viên đảng Việt Tân (Việt Nam Canh Tân
Cách Mạng Đảng) từ 1988 mới được ra tù sau 17 tháng là một bằng chứng
của sự trở về dạy học giúp nước và sự hạn chế quyền tự do phát biểu quan
điểm của mình, dù chỉ có nội dung xây dựng, không chủ trương chống
đảng, chống chế độ!
Trước
khi bị bắt ngày 13 tháng 8 năm 2010 và bị cáo buộc có “âm mưu lật đổ
chế độ”, ông Phạm Minh Hòang là giảng viên tại Đại học Bách khoa Sài
Gòn.
BẰNG CHỨNG NHÃN TIỀN
Để
trả lời cho hai ông Nguyễn Dy Niên và Dương Trung Quốc, chúng ta hãy
cùng đọc lời tâm huyết và thẳng thắn của Giáo sư Nguyễn Quốc Vọng của
Đại học Kỹ thuật và thiết kế danh Tiếng RMIT tại Melbourne, Úc Đại Lợi.
Ông Vọng viết ngày 09/07/2010: “Tại
sao cho đến nay vẫn có rất ít trí thức Việt kiều trở về nước phục vụ?
Qua thực tiễn 2 năm trở về nước được làm việc, tôi thấy có những nguyên
nhân chính sau đây:
►
Việt Nam chưa thực sự thấy được mối quan hệ hữu cơ giữa khoa học kỹ
thuật và phát triển kinh tế, nên một số chính sách và cơ chế để thu hút
trí thức không được nghiêm chỉnh thực hiện. Một khi trí thức trong nước
chưa được sử dụng đúng mức thì việc trở về của trí thức Việt kiều sẽ
không bao giờ xảy ra vì họ đang được làm việc trong điều kiện tốt nhất
của nước sở tại;
►
Chưa làm tốt việc cung cấp thông tin về những vấn đề nhạy cảm (ví dụ
như biên giới biển đảo, Hoàng Sa Trường Sa, quặng mỏ bauxit Tây
Nguyên...) nên trí thức Việt kiều không thấy được Việt Nam đã có sự thay
đổi, tiến bộ về mặt dân chủ, phản biện, tự do tôn giáo, từ đó đâm ra
hoang mang, lo sợ… không muốn trở về nước;
►
Chưa có đầu mối để tìm tòi, liên lạc, mời gọi… do chính trí thức Việt
kiều đảm trách vì trong hàng trăm, hàng ngàn công nghệ cao của thế giới,
phải là người có kiến thức mới có thể lựa chọn những công nghệ tốt
nhất, thích hơp nhất và có lợi nhất cho đất nước;
► Thủ tục giấy tờ về nước phải thông qua nhiều Bộ ngành nên rất rườm rà, mất thời gian;
►
Tinh thần “vọng ngoại” của một số ít người trong nước vẫn thích “mắt
xanh mũi lõ” dù rằng có nhiều khi “mắt xanh mũi lõ” lại ở trình độ khoa
học kỹ thuật thấp hơn, không hiểu Việt Nam hơn trí thức Việt kiều;
►
Tính “địa phương” và “trong ngoài” còn khá phổ biến, môi trường làm
việc dựa nhiều vào cảm tính nên nhiều khi không công bằng, thiếu tin
tưởng làm trí thức Việt kiều trở thành những thứ trang trí, không có
thực quyền và cơ hội đóng góp sở trường khoa học kỹ thuật của mình.
Từ
những năm 1970 Hàn Quốc đã mạnh dạn triển khai chính sách mời gọi trí
thức Hàn kiều ở Mỹ trở về đóng góp. Ba mươi năm sau Hàn Quốc vươn lên
trở thành nền kinh tế thứ 13 của thế giới. Cũng thế Trung Quốc đã ứng
dụng chính sách ưu đãi mời gọi trí thức Hoa kiều, và họ cũng đã tiến rất
nhanh trong công cuộc hiện đại hoá công nghiệp hoá đất nước, trở thành
nền kinh tế thứ ba trên thế giới. Chỉ có Việt Nam, đã hơn ba mươi năm
sau ngày giải phóng, mà vẫn còn loay hoay mãi với câu hỏi về trí thức
Việt kiều.”
AI NHỒI SỌ AI?
Đấy là kinh nghiệm thực tế của Giáo sư Nguyễn Quốc Vọng sau 2 năm kiên nhẫn “nếm mùi” Việt Nam.
Vậy
thái độ của những kẻ có quyền trong đảng CSVN đối với “Việt kiều” như
trường hợp Thứ trưởng Nguyễn Thanh Sơn, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về
người Việt Nam ở nước ngoài như thế nào?
Sơn nói với Báo chí tại Hà Nội ngày 02/11/2010, trong dịp Hội nghị tổng kết 6 năm thực hiện Nghị quyết 36:
(Hỏi):
Thưa Thứ trưởng, được biết là ông sẽ đích thân có các cuộc gặp gỡ các
phần tử đi ngược lại các lợi ích của dân tộc. Xin ông cho biết cụ thể
các cuộc gặp đã được tiến hành như thế nào?
(Đ)
Nguyễn Thanh Sơn: “Trong quá trình quá trình hòa giải, hòa hợp dân tộc,
chúng ta không muốn đặt các tổ chức, cá nhân này ra khỏi vị trí với
cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài vì chúng ta muốn cảm hóa họ, cùng
họ nhìn nhận một cách khách quan thực chất phát triển của đất nước, nhìn
nhận khách quan vị thế phát triển của Việt Nam trong giai đoạn hiện
nay. Những người này có thể ra đi bằng nhiều con đường khác nhau, họ
được tuyên truyền về những nỗi kinh hoàng không có hoặc không tưởng, họ
bị nhồi nhét vào đầu quá nhiều những tư tưởng hận thù….”
“….Hiện
nay, còn lại bộ phận không nhiều những người đi ngược lại lợi ích dân
tộc và họ càng bị phân hóa, bị yếu đi bởi khi chúng ta tổ chức càng
nhiều hoạt động ở trong và ngoài nước, bà con càng có nhiều thông tin,
càng hướng về quê hương đất nước, hiểu về quê hương đất nước thì càng
không tin họ. Chính vì vậy, số lượng dù còn ít nhưng họ lại rất quyết
liệt, kiên quyết chống phá chúng ta vì họ đang hoảng loạn trước nguồn
cung cấp tài chính của quốc gia sở tại và chính vị thế và uy tín của họ
đang bị giảm sút.
Không
có lý gì mà chúng ta không giành thế chủ động, chìa bàn tay với những
người còn hiểu lầm về đất nước, còn mơ hồ về việc họ có thể lật đổ chế
độ chúng ta. Chúng tôi đã quyết định có đoàn liên ngành cùng với các cơ
quan báo chí trong nước đi công khai, gặp gỡ những phần tử còn chống đối
quyết liệt nhất, cố tình không hiểu tình hình trong nước. Chúng tôi đã
nêu công khai với Đại sứ quán Mỹ, thông qua cơ quan đại diện Ngoại giao ở
các quốc gia như Mỹ, Canada... để có thông tin đến các tổ chức, cá nhân
này. Họ rất bất ngờ trước kế hoạch này và lúng túng, cố tình không gặp.
Khi
nào họ thực sự muốn gặp công khai như họ nói (nhưng thực ra khi yêu cầu
gặp công khai họ lại không dám gặp), thì chúng tôi sẽ sẵn sàng gặp.
Chúng tôi đang muốn gặp họ công khai với sự chứng kiến của phóng viên
trong và ngoài nước, bà con kiều bào để tìm hiểu xem vì sao họ còn hận
thù với đất nước. Và cũng để họ hiểu rõ rằng, Đảng, Nhà nước Việt Nam
luôn mở rộng vòng tay đối với họ, nếu họ thực sự muốn hướng về Tổ quốc,
mang lại lợi ích cho cộng đồng và cho đất nước.” (Trích Đài Tiếng Nói
Việt Nam, VOV)
Câu
trả lời của Sơn phản ảnh một thái độ gay gắt vì bị những người Việt ở
nước ngòai được CSVN tiếp xúc tẩy chay không muốn đối thọai với một
Chính quyền độc tài, đảng trị.
Mặc
dù Sơn có nói đến hai chữ “hòa giải” trong câu trả lời, nhưng trong
hành động, đảng CSVN chưa bào giờ muốn thật lòng “hòa giải” mà chỉ muốn
người Việt ở nước ngòai về nước “hợp” vào chiếc lồng phản dân chủ để
phục vụ đảng.
Đó
Là lý do tại sao Nghị quyết 36 đã thất bại như lời hai ông Nguyễn Dy
Niên và Dương Trung Quốc nói với ViệtnamNet trong những ngày đấu năm
2012.
Cũng trong cuộc họp báo ngày 02/11/2010, Nguyễn Thanh Sơn còn nói về việc cấp Visa vào Việt Nam như sau:
(H):
Qua một số kênh báo chí quốc tế, một số đối tượng Việt Nam ở nước ngoài
phản ánh về việc khó khăn trong xin visa về nước. Xin ông cho biết đối
tượng nào không được giải quyết và chúng ta có công bố rõ ràng không?
(Đ):
Thứ trưởng Nguyễn Thanh Sơn: Trước hết, những đối tượng bị cấm nhập
cảnh Việt Nam, chúng ta đã có danh sách cụ thể. Đó là những đối tượng
công khai tham gia các tổ chức hoạt động chống lại Chính phủ và Nhà nước
Việt Nam với âm mưu lật đổ chính quyền. Phần lớn đây là những người chủ
chốt, cầm đầu các Đảng phái phản động đang tìm cách chống đối lại chúng
ta, đi ngược lại với lợi ích nhân dân. Chúng tôi đã phối hợp với các cơ
quan chức năng ở nước ngoài nắm danh sách cụ thể của từng người.
Số
còn lại không nằm trong danh sách chủ chốt, chúng ta vẫn cho về bình
thường, để họ khỏi không thể bao biện rằng Việt Nam vi phạm dân chủ,
nhân quyền hay cư trú đi lại. Con số này chúng ta cũng đã có con số
thống kê chính xác và biết rõ họ về nước làm gì.
Có
thể khẳng định, số người đến cơ quan đại diện nhận được visa hoặc không
nhận được visa là do có tham gia hay không vào các tổ chức phản động
chống phá đất nước.”
Có
lẽ khi trả lời báo chí năm 2010, Sơn không ngờ đến năm 2011, nhà nước
cũng đã cấm xuất cảnh nhiều Công dân Việt Nam chỉ vì họ đạ dám lên tiếng
chông nhà nước chiếm đất Tôn giáo, chiếm nhà và tài sản của dân, và cả
những công dân yêu nước xuống đường biểu tình chống Trung Cộng âm mưu
lấn chiếm lãnh thổ và biển đảo của Việt Nam.
VÁI KIỀU HỐI
Thái
độ “hòa hợp” một chiếu của đảng CSVN cũng thay đổi với “Việt kiều” khi
có dính đến đồng Dollar của họ gửi về cho gia đình. Nhà nước CSVN đã
không đổ công sức lao động mà hàng năm vẫn được hưởng gần 10 tỷ dollars.
Riêng trong năm 2011 số tiền này là 9 tỷ.
Với tựa đề “Thu hút kiều hối năm 2011: Một mùa vàng bội thu”, Việt Nam Thống Tấn Xã viết trong Báo điện tử Vietkieu.Info ngày 27/12/2011: “Trong bối cảnh kinh tế thế giới khó khăn, VN tiếp tục là 1 trong 16 quốc gia nhận kiều hối nhiều nhất với 9 tỷ USD năm 2011.
Theo
dự đoán của Ngân hàng Thế giới (WB), năm 2011 có thể là một “mùa vàng”
kiều hối chuyển về Việt Nam, với doanh số ước đạt 9 tỷ USD. Như vậy,
Việt Nam tiếp tục là một trong 16 quốc gia nhận kiều hối nhiều nhất thế
giới.
Theo
các ngân hàng thương mại, những năm trước, phổ biến tình trạng kiều hối
chuyển qua các kênh không chính thức gây rủi ro cho người chuyển và khó
thống kê được lượng kiều hối thực sự. Nhưng năm nay, lượng kiều hối
chuyển về kênh chính thức qua ngân hàng đã tăng lên rõ rệt.
Doanh
số chuyển tiền kiều hối tại Công ty Kiều hối Sacomrex năm 2011 ước đạt
1,65 tỷ USD; tại DongA Bank, ước tính đến tháng 12 thu hút khoảng 1,6 tỷ
USD lượng kiều hối chuyển về, tăng 20% so với năm ngoái; VietinBank dự
kiến cả năm đạt trên 1,3 tỷ USD, tăng 15% so với năm trước; Eximbank
cũng cho biết lượng kiều hối qua ngân hàng này đạt trên 600 triệu USD,
tăng 64% so với cùng kỳ năm ngoái.”
Ai
cũng muốn biết khi nhận được số tiền khổng lồ “không làm mà có” này của
“Kiều bào”, Nhà nước Việt Nam đã đối xử ra sao với người gửi và người
nhận?
Liệu
họ có thời giờ phân biệt tiền của ai gửi về không hay cứ thấy tiền là
đút túi dù đồng tiền đó có thể là của những “Kiều bào” vẫn thường xuyên
tham gia các hoạt động chống Nhà nước Việt Nam ở nước ngòai?
Thiết
tưởng mỗi khi Thứ trưởng Ngọai giao Nguyễn Thanh Sơn mở miệng chỉ trích
cay đắng người Việt chống đảng ở nước ngòai thì cũng đừng quên vái
những đồng tiền Dollar đã “biết bay” về Việt Nam vào mỗi dịp Tết cuối
năm. -/-
(01/012)
- Nhà sử học Dương Trung Quốc: ‘Tôi không nghĩ kiều bào còn lấn cấn’ (VNN).
- Cựu ngoại trưởng Nguyễn Dy Niên: Hòa hợp dân tộc: Không thể chờ nước chảy đá mòn (VNN).
- Liệu pháp thời gian là cần thiết song không thể mặc định như chuyện nước chảy đá mòn. Hòa hợp dân tộc cần sự chủ động từ trong nước hơn nữa - nguyên Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Dy Niên nói về vấn đề hòa hợp dân tộc.
Dưới
thời kỳ ông Nguyễn Dy Niên làm Bộ trưởng Ngoại giao - cơ quan tham vấn
trực tiếp cho lãnh đạo Đảng, Nhà nước về chính sách kiều bào, một nghị
quyết quan trọng đã ra đời - Nghị quyết 36 về kiều bào (năm 2004).
"Nghị quyết 36 mang tinh thần cốt lõi là hòa hợp dân tộc và đoàn kết dân tộc" -
ông nói trong cuộc trò chuyện với VietNamNet đầu năm. Điều này được
Nghị quyết khẳng định rõ "xóa bỏ mặc cảm, định kiến, phân biệt đối xử do
quá khứ hay thành phần giai cấp" để "tin cậy lẫn nhau, cùng hướng tới
tương lai".
Với
gần 10 năm công tác trực tiếp về vấn đề kiều bào (từ 1991-2000 trong
vai trò Chủ nhiệm UB về người Việt Nam ở nước ngoài), ông Niên khẳng
định nhờ có Nghị quyết này, trong gần 10 năm qua, đã có không ít những
nút thắt được mở.
Điểm
nhấn gần đây nhất là Luật Quốc tịch năm 2008 đã tạo điều kiện cho phép
công dân Việt Nam có thể mang hai quốc tịch, Luật sửa đổi, bổ sung Điều
126 Luật nhà ở và Điều 121 Luật đất đai cho phép mở rộng đối tượng
người Việt Nam ở nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam, miễn
thị thực cho kiều bào cư trú trong nước 3 tháng, bước đầu xây dựng chính
sách, biện pháp thu hút chuyên gia, trí thức kiều bào trở về đóng góp
cho đất nước....
Điểm
lõi của Nghị quyết 36 là hòa hợp dân tộc - theo nguyên Bộ trưởng Ngoại
giao - dù đã có những bước đi mạnh dạn song vẫn chưa thực sự trọn vẹn.
Quyết liệt hơn
37
năm sau chiến tranh giải phóng, thống nhất đất nước, chúng ta nêu vấn
đề này vào thời điểm hiện nay mà vẫn chất chứa những điều chưa trọn vẹn.
Vì sao, thưa ông?
Vấn
đề hòa hợp dân tộc ai cũng thấy là đúng cả. Ai cũng thấy cần phải làm
nhưng làm như thế nào thực sự không dễ dàng. Khi thống nhất đất nước,
đất nước bộn bề công việc, có biết bao nhiêu vấn đề đặt ra. Lúc đó đất
nước đứng trước khó khăn về tái thiết. Vấn đề hòa giải sau chiến tranh
đòi hỏi quá trình, nôn nóng cũng không được.
Nguyên Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên tại hội nghị tổng kết thực hiện Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài năm 2010.Ảnh: Phương Thuận |
Bối
cảnh Nghị quyết 36 ra đời cách đây gần 10 năm, tôi nghĩ đó là thời điểm
mà khi đất nước mang diện mạo mới bắt đầu định hình sau tái thiết,
Trung ương đã thấy cần phải đưa ra những quyết định mạnh mẽ cho vấn đề
này như một sự bức thiết. Dù khi làm công tác kiều bào thời điểm những
năm thập niên 1990, khi đi đến các địa phương, tôi cảm nhận vấn đề này
thực sự khó khăn. Chiến tranh ác liệt qua đi, có những vết thương vẫn
còn đó, để nói chuyện ngồi lại với nhau, tha thứ là điều thực sự khó
khăn. Ngay cả thời điểm bây giờ cũng vậy, không phải vết thương nào cũng
lành, cũng vơi bớt. Tâm lý con người là vậy, khó có thể nói nhận thức ý
chí lắm. Bởi lẽ đó, yếu tố thời gian là quan trọng.
Thực
tiễn đổi mới hơn 20 năm qua đã đưa diện mạo đất nước bước sang một
trang mới, và hiện thực đi quá nhanh, bối cảnh thế giới cũng đã khác, có
nhiều thay đổi. Liệu những lấn cấn, chưa trọn vẹn có làm cho mọi việc
sẽ lại chậm đi không, trong khi nguồn lực đất nước đang khát, từ tri
thức đến khoa học công nghệ, nhân lực?
Nhận
định thời gian để chúng ta có một Nghị quyết 36 như thế hơi dài cũng
bởi tại chính thời gian là một liệu pháp để làm lành vết thương, dần lấp
những nỗi đau, khoảng trống. Cốt lõi của Nghị quyết 36 là hòa hợp dân
tộc và đoàn kết dân tộc. Nhưng muốn làm thì các mặt triển khai như thế
nào? Điều này đòi hỏi không chỉ một cơ quan nhà nước như UB về người
Việt Nam ở nước ngoài mà cả các cấp, các ngành, địa phương. Có thể nói
cả hệ thống chính trị phải sẵn sàng và cùng tham gia mới thực hiện
được. Đó là những điều đã tính tới khi Nghị quyết 36 ra đời.
Gần
tròn 10 năm thực hiện Nghị quyết, nhìn lại, không thể phủ nhận đã có
những bước rất tốt nhưng đoạn đường còn phải đi tiếp vẫn dài lắm. Nhưng
sau 10 năm thì thực tiễn cũng cho thấy cần những đổi mới, bổ sung trong
triển khai trên thực tế, có những điều phải sửa, phải chấn chỉnh và
quyết liệt hơn.
3 điểm cốt lõi
Đó là những gì, thưa ông?
Có
3 lĩnh vực. Về kinh tế, năm 2011, kiều hối được ghi nhận là 9 tỷ USD,
tất nhiên có đóng góp của mấy trăm nghìn lao động gửi về nhưng phần lớn
của kiều bào. Cái này nói lên Việt Nam là điểm thu hút được đầu tư vì
kinh tế thế giới khó khăn, họ thấy ở Việt Nam làm ăn tốt hơn. Bây giờ
phải tận dụng, nhân cơ hội này phải thoáng hơn nữa cho kiều bào đầu tư
về, chủ yếu là các lĩnh vực sản xuất. Đầu tư thì phải có lãi, đầu tư
không có lãi thì ai đầu tư, thế thì phải tạo điều kiện thông thoáng về
kinh tế. Các cơ quan chức năng kinh tế phải làm kỹ hơn.
Kiều bào dự hội nghị người Việt trên toàn thế giới, Hà Nội 2009. Ảnh: Lê Anh Dũng
|
Lĩnh
vực thứ hai rất quan trọng là làm thế nào cho trí thức kiều bào về
trong nước, họ tham gia công việc giảng dạy, nghiên cứu, trao đổi với
các nhà khoa học trong nước. Hiện nay đã làm được một vài việc được
nhưng phần lớn những nhà trí thức chưa thật hiểu nhau lắm đâu. Sức mạnh
của kiều bào, theo tôi, đó là chất xám. Với môi trường khoa học, văn hóa
thuận lợi, nhiều người gốc Việt đã học tập và rất thành đạt.
Làm
thế nào để kéo họ về? Nhất là trong bối cảnh giáo dục của chúng ta có
nhiều vấn đề, làm thế nào thu hút được trí thức Việt kiều về để họ chia
sẻ kinh nghiệm. Chúng ta làm còn ít, còn dè dặt. Dù ngay việc đưa một
giáo sư Việt kiều về tham gia các công trình trong nước cũng khó khăn
lắm, rất vất vả, công phu. Tôi nghĩ muốn đẩy hơn nữa, cơ quan chức năng
phải tích cực hơn, đầu tư hơn.
Lĩnh
vực thứ ba là giữ gìn bản sắc văn hóa của người Việt. Bây giờ thế hệ
thứ hai, sắp tới là thế hệ thứ ba, thứ tư... làm thế nào họ giữ được văn
hóa Việt? Cái này khó lắm, vì họ sống giữa biển cả mênh mông của văn
hóa nước sở tại thì làm sao chốt lại được nét văn hóa Việt Nam.
Một
vấn đề quan trọng là làm thế nào giữ được ngôn ngữ, văn hóa Việt. Mười
năm qua, chúng ta in sách giáo khoa rồi gửi ra nước ngoài, một số nước
như Lào, Campuchia chúng ta gửi giáo viên sang nhưng cũng vất vả, không
dễ thành công. Chưa nói bên Mỹ, Pháp, các nước khác, bây giờ thế hệ thứ
ba nói tiếng địa phương, nói tiếng Anh, Pháp, ít biết tiếng Việt.
Tổ
chức trại hè vừa rồi các cháu về nước nhưng cũng hiểu tiếng Việt ít
lắm. Nhưng khó không có nghĩa không làm được, mà phải làm được. Kinh
nghiệm của cộng đồng người Nhật ở Brazil, người Hoa ở hầu như các nơi
trên thế giới cho thấy họ vẫn giữ được ngôn ngữ gốc. Thế mạnh của họ là
cộng đồng lớn. Mình ngoại trừ ở Mỹ, Pháp, Australia, một vài nơi thì quy
mô cộng đồng tương đối, còn ở những nơi khác cộng đồng nhỏ, phân tán.
Trong khi họ phải sống hòa nhập nước sở tại nên sẽ khó khăn giữ gìn bản
sắc, ngôn ngữ. Dù ít hay nhiều, cần làm thế nào để họ vẫn giữ cái cốt
cách của người Việt. Ví dụ ngày Tết thì nhớ đến ông bà, giao thừa...
Bản lề còn rộng
Trở
lại vấn đề hòa hợp dân tộc - điểm cốt lõi của Nghị quyết 36, theo ông,
làm thế nào để hiện thực hóa trọn vẹn khi mà thời gian cũng đã đủ dài?
Cái
quan trọng nhất là làm thế nào để sự phân biệt giảm đi và người trong
nước phải gần gũi hơn, chìa bàn tay ra để kéo lại. Như chuyện anh muốn
vỗ tay thì phải vỗ bằng hai tay, chứ không thể một tay. Nó phải từ hai
phía. Hai phía phải tìm cách để cùng gặp nhau. Cần thúc đẩy, làm mạnh
hơn như tạo điều kiện cho kiều bào đầu tư rộng rãi hơn.
"Thực
hiện chính sách đại đoàn kết dân tộc, tiếp theo việc cho phép những
quan chức, sỹ quan cấp cao chế độ Sài Gòn cũ được về nước, dân sự hóa
nghĩa trang Bình An (tỉnh Bình Dương)... ta đã tạo điều kiện giúp tìm
kiếm, cải táng hài cốt những người thân diện HO chết trong thời gian học
tập, cải tạo. Bên cạnh đó, thúc đẩy việc thành lập các tổ chức của người Việt Nam ở Mỹ, Canada, Australia, hợp nhất tổ chức thành Tổng hội hoặc Hội người Việt Nam ở địa bàn có điều kiện…, hỗ trợ sự liên kết giữa các Hội người Việt Nam, các tổ chức doanh nhân kiều bào ở các nước để tạo sức mạnh tập hợp đoàn kết kiều bào...
Ngoài
ra sẽ cử các đoàn công tác liên ngành đến các địa bàn có đông kiều bào
để chủ động trực tiếp đối thoại với các tổ chức và cá nhân còn mặc cảm,
định kiến với đất nước...".
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn, Chủ nhiệm UB về người Việt Nam ở nước ngoài
|
--Nguyễn Trung: “Khép lại quá khứ, không ngoái lại quá khứ” (viet-studies 23-1-12) ◄◄- Khai bút của Nguyễn Trung – “Khép lại quá khứ – (Người Lót Gạch). - Mậu Thân và nỗi đau của Huế – (NV).-
Nhà văn Nguyễn Quí Đức. (Ảnh do nhân vật cung cấp)
Nhà văn Nguyễn Quí Đức: “Chúng ta đã chậm mất hai thế hệ để hòa giải”
Ông Nguyễn Quí Đức cho rằng muốn hòa giải với người thì trước hết phải hòa giải với chính mình.
Tóm lược
- Nguyễn Quí Đức sinh tại Đà Lạt, tốt nghiệp đại học ngành truyền thông tại San Francisco.
- Anh là tác giả cuốn hồi ký Where the Ashes Are (Addison-Wesley, 1994), đồng chủ biên hai tuyển tập Vietnam: A Travelers’ Literary Companion (Whereabouts Press) và Once Upon A Dream (Andrew & McMeel).
- Anh là dịch giả cuốn Behind the Red Mist ̣(Hồ Anh Thái) và The Time Tree (Hữu Thỉnh), giải chung kết Dịch thuật năm 2003 của Hiệp hội Phê bình Văn học tiểu bang California.
- Các truyện và thơ anh dịch của nhiều nhà văn, thơ trong và ngoài nước như Phùng Nguyễn, Nguyễn Huy Thiệp, Lê Minh Khuê, Nguyễn Bá Trạc, Mai Kim Ngọc, Trịnh Công Sơn v.v… được đăng tải trên nhiều tạp chí và tuyển tập văn nghệ như Zyzzyva, Manoa Journal, Watermark...
- Các sáng tác của anh đã được đăng tải trên Hợp Lưu, Văn, Văn Học, Under Western Eyes, Vestiges of War, Manoa Journal, Salamander…
- (Nguồn: Talawas)
Nhà văn Nguyễn Quí Đức là người đã
giúp rất nhiều nhà văn Việt Nam chuyển ngữ và giới thiệu các tác phẩm
của mình ra thế giới bên ngoài. Mặc dù đi nhiều, viết nhiều nhưng ông
xuất bản rất ít. Ông đã sang Mỹ sinh sống từ sau năm 1975. Trước đó,
cha ông, một công chức miền Nam, đã bị bắt trong cuộc tấn công tết Mậu
Thân 1968 và bị giam tù 12 năm. Năm 1989, ông trở về Việt Nam lần đầu
tiên và tới năm 2006 thì về ở hẳn để mở quán cà phê Tadioto trên phố
Triệu Việt Vương, Hà Nội.
Bay Vút: Thưa ông, dưới góc nhìn của một người lưu vong sau khi trở về Việt Nam, ông nhìn vấn đề ‘mâu thuẫn dân tộc’ như thế nào?
Nguyễn Quí Đức: “Còn tùy là nói chuyện với ai và ở thế hệ nào. Mỗi thế hệ có sự khác nhau về tầm nhìn, sự hiểu biết về câu chuyện. Có thế hệ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống thời chiến, bị va chạm với những hình ảnh và âm thanh họ nghe và thấy được nên họ có suy nghĩ khác. Nếu như đang sống trong thời chiến, một người thấy phi cơ ném bom xuống làng mình thì chắc chắn tư duy người này sẽ bị ảnh hưởng".
"Thế hệ lớn lên sau này không phải sống trong hoàn cảnh chiến tranh nên họ có cái nhìn bình tĩnh và mềm mỏng hơn. Bây giờ, rất ít người tò mò về quá khứ, về chiến tranh vì người ta cũng mệt khi nghe chuyện này. Hậu chiến, đời sống cơm áo, gạo tiền, là đủ mệt rồi. Thế nhưng những người lưu vong sau 30/4 vẫn cảm thấy vương vấn về chuyện ấy, bởi vì nó vẫn chưa được nói ra một cách thỏa đáng".
"Thoạt đầu những người sang Úc, Pháp, hay Mỹ cách đây mấy chục năm chưa có một chỗ đứng vững vàng nên họ cần một cái định nghĩa: ‘Tôi là ai’. Lúc đó, để trả lời câu hỏi này thì đấy chính là cái quá khứ của chiến tranh, những mất mát, những tranh đấu mà họ đã từng trải qua. Và họ cho rằng đấy là điều quan trọng nhất trong con người của họ. Vì ra nước ngoài họ là một con người khác, phải sống cuộc sống và tiếp thu một nền văn hóa khác. Họ mất hẳn quá khứ đồng thời họ cũng bị bứng khỏi cái gốc rễ cội nguồn".
"Sau này, khi họ tạo dựng được cuộc sống, tiếp nhận được nhiều thông tin thì câu chuyện nó cũng có khác đi. Khi những người trực tiếp tham chiến già đi, đến gần cái tuổi gần đất xa trời thì họ suy nghĩ khác. Cái quan trọng đối với họ bây giờ là về lại nơi họ đã sinh ra, lớn lên. Một số muốn trở về để chết trên mảnh đất quê hương".
"Mâu thuẫn khó khăn nhất của Việt kiều là ở trong nước vẫn không công nhận cái thể chế miền Nam là một chính phủ. Chính quyền hiện nay có thể không còn gọi họ là “ngụy” nữa nhưng đồng thời cũng không gọi là ‘chính phủ miền Nam’. Thật ra, những người này vẫn có những thể chế, những niềm tin và lý tưởng, chứ họ không phải là những người chạy theo Mỹ, để bị gọi là ‘phản quốc’".
"Có nhiều người miền Bắc nói với tôi rằng người lính Việt Nam Cộng hòa (VNCH) là những người phản bội tổ quốc. Khi nghe như vậy tôi cũng không biết giải thích gì với họ. Do đó, cũng khó mà nói chuyện. Những người trẻ tuổi hơn thì nói họ mệt chiến tranh lắm rồi, họ muốn ô tô, vật chất và của cải, họ muốn tương lai. Đấy là sự khác biệt rất lớn: những người nước ngoài về thì muốn tìm quá khứ, nguồn gốc, còn người ở trong nước thì muốn hướng tới tương lai giàu có, vinh quang”.
Bay Vút: Hòa bình lập lại, có thể thấy số phận những người lính VNCH rất cơ cực và phải nói là bi đát. Nhưng cho tới tận thời điểm này, tình hình cũng vẫn vậy, nhất là về mặt tinh thần. Mỗi năm vào các dịp kỷ niệm chiến thắng này kia, có lẽ họ sẽ rất buồn khi xem tivi hay đọc những bài báo viết về dịp 30/4?
Nguyễn Quí Đức: “Tôi nhìn nhận chuyện này ở một phạm vi rộng hơn và ở dưới góc độ văn hóa. Nếu tôi là người chiến thắng và nếu tôi là người tự trọng, tôi tự biết tôi là ai thì tôi chẳng cần phải chê bai người khác, hạ bệ người khác để tôi được hay ho hơn. Cái tâm lý miệt thị một người khác chính là cái tâm lý muốn tự đề cao mình lên, trong khi bản chất của sự việc thì chẳng cần phải thế”.
Bay Vút: Có cảm giác phía bên này vẫn coi phía bên kia là những đứa con “hư” của dân tộc nhưng các cụ ta có câu “con hư thì vẫn là con của mẹ”. Có lẽ chúng ta cần có cái nhìn nhân ái và bao dung hơn nữa, ông có thấy vậy không?
Nguyễn Quí Đức: “Tất nhiên là có. Chúng ta cần có thời gian để sự việc tự nó lắng xuống và qua đi, để có sự độ lượng. Bất cứ chính quyền nào cũng vậy, để bảo vệ chỗ đứng của mình, thì phải tự đề cao mình lên và đặt ra cái chỗ đứng thấp kém cho một người khác. Nhưng nếu họ vững tâm hơn, và nếu họ có cái lý chính đáng thì họ sẽ không cần cái đấy nữa".
"Còn với người dân hằng ngày thì cái nỗi đau của ông bộ đội miền Bắc cũng giống nỗi đau của người mẹ miền Nam mất con. Chúng ta đã quên rằng đấy là nỗi đau chung. Về vấn đề này nói theo tinh thần nhà Phật hay Thiên Chúa Giáo thì bao giờ cũng cần cái sự độ lượng, mà độ lượng thì bây giờ đúng là cái xa xỉ. Tôi nghĩ phải mất thêm một thời gian nữa thì chuyện này mới có thể êm xuôi".
Bay Vút: Bài học từ Đông Đức và Tây Đức năm 1989 khi bức tường Berlin sụp đổ, người dân hai miền đã ôm chầm lấy nhau và họ coi nhau là người Đức chứ không còn Đông hay Tây. Tuy nhiên, một số chính trị gia Tây Đức lại không coi như vậy mà vẫn có những quan ngại và định kiến về phía bên kia. Do vậy, tiến trình hòa giải dân tộc đã bị chậm mất một, hai thế hệ. Việt Nam dường như cũng đã mắc phải sai lầm đó, và chúng ta đã chậm mấy thế hệ và liệu còn phải chậm mấy thế hệ nữa thưa ông?
Nguyễn Quí Đức: “Đấy là điều đáng tiếc. Theo tôi thấy thì Việt Nam đã chậm mất hai thế hệ và có lẽ tình trạng này sẽ còn kéo dài thêm. Có một số dấu hiệu đang thay đổi, và tôi nghĩ đến một lúc nào đó vấn đề hòa giải sẽ tự mất đi. Bây giờ thế hệ trẻ trong nước ít người quan tâm đến chiến tranh hay mâu thuẫn, còn thế hệ người Việt trẻ ở nước ngoài thì vì được sống trong một môi trường giáo dục, văn hóa khác nên họ cũng không quan tâm đến nó. Những người lính già rồi cũng sẽ chết đi. Khi già thì họ sẽ có cái nhìn trầm tĩnh hơn. Những bức xúc đau khổ về những người cần hòa giải sẽ được nhìn nhận bình tĩnh hơn".
"Tôi chỉ mong nhà nước tự tin hơn, can đảm hơn để chấp nhận mọi thứ. Bây giờ Việt kiều về đây giúp tài chính, kỹ thuật. Nhưng cùng lúc đó ông ấy lại mang về những niềm tin, ý tưởng về dân chủ của cái xã hội khác. Đất nước có đủ niềm tin cho người ta có tiếng nói hay không? Do đó rất dễ hiểu là những người Việt kiều hoạt động trong lĩnh vực văn hóa là những người không được nhà nước tin tưởng nhiều lắm".
"Như tôi đây, khi trở về nước tôi đâu có xin visa làm báo chí được. Do đó vấn đề ở đây là mình yêu đất nước nhưng đất nước có yêu mình không. Thế nhưng tôi không vì thế mà chống đối. Tôi về tạo dựng công ăn việc làm với quán café này, mang một cái thái độ ứng xử với mọi người khác nhau. Nhưng sau một thời gian sống ở đây thì tôi cảm thấy con người không còn cái tinh thần cộng đồng như trước nữa. Mọi người mệt nhọc quá. Họ chỉ muốn vật chất, giành giật nhau, chạy xe lỡ va quệt là đánh nhau".
"Tuy nhiên, tôi lại thấy có những mâu thuẫn khác phát sinh. Ví dụ những người trẻ bây giờ được đi ra ngoài du học, tiếp nhận những ý tưởng mới và khi trở lại họ có được áp dụng và chấp nhận hay không? Đó lại là một chuyện khác. Đấy không còn là khác biệt vì chiến tranh, mà đấy là vấn đề liên quan tới tư tưởng của thể chế".
"Lấy bài học từ chiến tranh, tôi cho rằng với những người như thế thì khi họ về nước họ có làm được gì hay không, có áp dụng được gì hay không. Hay là vì sống trong một môi trường đầy cạm bẫy như ở Việt Nam thì họ có trở nên ‘hư hỏng’ hay không. Tôi gặp những người ở độ tuổi 30 sau khi đi học ở nước ngoài về bị bất đắc chí, họ chán nản. Ở tuổi 30 họ chẳng còn cái lý tưởng nào để sống và làm việc. Một số ít thì lập nghiệp chính bằng sự quen biết, tiền bạc”.
Bay Vút: Quá khứ là một điều không dễ gì quên, đặc biệt với bối cảnh chiến tranh ở Việt Nam giữa hai miền Nam-Bắc. Nhưng khi hòa bình lập lại, điều quan trọng là cách những người còn sống hành xử với nhau thế nào với nhau, đối xử ra sao với những người đã khuất. Theo ông, thế nào là cách hành xử có văn minh và hòa hợp với nhau nhất?
Nguyễn Quí Đức: “Tôi nghĩ cách hành xử văn minh nhất chính là im lặng. Tôi đặt ngược câu hỏi lại là nếu người miền Nam thắng cuộc thì người miền Nam viết sử như thế nào về người miền Bắc? Có tắm máu, có độ lượng, có thù hằn ai không? Tôi nghĩ là sẽ có, tệ hại hơn hay không thì chưa biết".
"Ngày trước tôi đi làm phóng sự về một lính Mỹ giết một người lính Việt cộng ở Thái Bình. Về sau người này tìm lại được hài cốt và mang trả lại cho gia đình người đã khuất. Trên đường đi làm phóng sự, khi tôi ngồi trên xe thì có ông lính người Bắc nói thao thao bất tuyệt về người lính miền Nam và cho rằng lính miền Nam rất man rợ, độc ác. Tôi ngồi nghe và lặng im chẳng nói gì vì chẳng biết nói gì lúc này cả. Về sau có người về kể lại với cái ông lính người Bắc ấy câu chuyện về gia đình tôi. Sau khi nghe ra, ông ấy gửi lời nhắn mời tôi về nói chuyện với thái độ rất nhã nhặn và hài hòa".
"Mỗi năm không biết bao nhiêu chương trình trên các đài truyền hình nói về các trận chiến này, trận chiến kia. Các chương trình vẫn đều nói cùng một giọng điệu, vẫn một kiểu nói rằng con người miền Nam là con người xấu xa, tàn ác… Tại sao người trong nước là người thắng cuộc, thường dễ tha thứ cho người ta hơn, tại sao không làm được điều ấy?".
"Như bố tôi đi tù 12 năm, giờ tôi hận thù thì cũng chẳng đòi được 12 năm ấy. Cái gì qua rồi thì đã qua rồi. Đòi hỏi hòa giải nằm ở chính mình trước, đường hai chiều bắt đầu từ một chiều”.
Bay Vút: Thưa ông, dưới góc nhìn của một người lưu vong sau khi trở về Việt Nam, ông nhìn vấn đề ‘mâu thuẫn dân tộc’ như thế nào?
Nguyễn Quí Đức: “Còn tùy là nói chuyện với ai và ở thế hệ nào. Mỗi thế hệ có sự khác nhau về tầm nhìn, sự hiểu biết về câu chuyện. Có thế hệ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống thời chiến, bị va chạm với những hình ảnh và âm thanh họ nghe và thấy được nên họ có suy nghĩ khác. Nếu như đang sống trong thời chiến, một người thấy phi cơ ném bom xuống làng mình thì chắc chắn tư duy người này sẽ bị ảnh hưởng".
"Thế hệ lớn lên sau này không phải sống trong hoàn cảnh chiến tranh nên họ có cái nhìn bình tĩnh và mềm mỏng hơn. Bây giờ, rất ít người tò mò về quá khứ, về chiến tranh vì người ta cũng mệt khi nghe chuyện này. Hậu chiến, đời sống cơm áo, gạo tiền, là đủ mệt rồi. Thế nhưng những người lưu vong sau 30/4 vẫn cảm thấy vương vấn về chuyện ấy, bởi vì nó vẫn chưa được nói ra một cách thỏa đáng".
"Thoạt đầu những người sang Úc, Pháp, hay Mỹ cách đây mấy chục năm chưa có một chỗ đứng vững vàng nên họ cần một cái định nghĩa: ‘Tôi là ai’. Lúc đó, để trả lời câu hỏi này thì đấy chính là cái quá khứ của chiến tranh, những mất mát, những tranh đấu mà họ đã từng trải qua. Và họ cho rằng đấy là điều quan trọng nhất trong con người của họ. Vì ra nước ngoài họ là một con người khác, phải sống cuộc sống và tiếp thu một nền văn hóa khác. Họ mất hẳn quá khứ đồng thời họ cũng bị bứng khỏi cái gốc rễ cội nguồn".
"Sau này, khi họ tạo dựng được cuộc sống, tiếp nhận được nhiều thông tin thì câu chuyện nó cũng có khác đi. Khi những người trực tiếp tham chiến già đi, đến gần cái tuổi gần đất xa trời thì họ suy nghĩ khác. Cái quan trọng đối với họ bây giờ là về lại nơi họ đã sinh ra, lớn lên. Một số muốn trở về để chết trên mảnh đất quê hương".
"Mâu thuẫn khó khăn nhất của Việt kiều là ở trong nước vẫn không công nhận cái thể chế miền Nam là một chính phủ. Chính quyền hiện nay có thể không còn gọi họ là “ngụy” nữa nhưng đồng thời cũng không gọi là ‘chính phủ miền Nam’. Thật ra, những người này vẫn có những thể chế, những niềm tin và lý tưởng, chứ họ không phải là những người chạy theo Mỹ, để bị gọi là ‘phản quốc’".
"Có nhiều người miền Bắc nói với tôi rằng người lính Việt Nam Cộng hòa (VNCH) là những người phản bội tổ quốc. Khi nghe như vậy tôi cũng không biết giải thích gì với họ. Do đó, cũng khó mà nói chuyện. Những người trẻ tuổi hơn thì nói họ mệt chiến tranh lắm rồi, họ muốn ô tô, vật chất và của cải, họ muốn tương lai. Đấy là sự khác biệt rất lớn: những người nước ngoài về thì muốn tìm quá khứ, nguồn gốc, còn người ở trong nước thì muốn hướng tới tương lai giàu có, vinh quang”.
Bay Vút: Hòa bình lập lại, có thể thấy số phận những người lính VNCH rất cơ cực và phải nói là bi đát. Nhưng cho tới tận thời điểm này, tình hình cũng vẫn vậy, nhất là về mặt tinh thần. Mỗi năm vào các dịp kỷ niệm chiến thắng này kia, có lẽ họ sẽ rất buồn khi xem tivi hay đọc những bài báo viết về dịp 30/4?
Nguyễn Quí Đức: “Tôi nhìn nhận chuyện này ở một phạm vi rộng hơn và ở dưới góc độ văn hóa. Nếu tôi là người chiến thắng và nếu tôi là người tự trọng, tôi tự biết tôi là ai thì tôi chẳng cần phải chê bai người khác, hạ bệ người khác để tôi được hay ho hơn. Cái tâm lý miệt thị một người khác chính là cái tâm lý muốn tự đề cao mình lên, trong khi bản chất của sự việc thì chẳng cần phải thế”.
Bay Vút: Có cảm giác phía bên này vẫn coi phía bên kia là những đứa con “hư” của dân tộc nhưng các cụ ta có câu “con hư thì vẫn là con của mẹ”. Có lẽ chúng ta cần có cái nhìn nhân ái và bao dung hơn nữa, ông có thấy vậy không?
Nguyễn Quí Đức: “Tất nhiên là có. Chúng ta cần có thời gian để sự việc tự nó lắng xuống và qua đi, để có sự độ lượng. Bất cứ chính quyền nào cũng vậy, để bảo vệ chỗ đứng của mình, thì phải tự đề cao mình lên và đặt ra cái chỗ đứng thấp kém cho một người khác. Nhưng nếu họ vững tâm hơn, và nếu họ có cái lý chính đáng thì họ sẽ không cần cái đấy nữa".
"Còn với người dân hằng ngày thì cái nỗi đau của ông bộ đội miền Bắc cũng giống nỗi đau của người mẹ miền Nam mất con. Chúng ta đã quên rằng đấy là nỗi đau chung. Về vấn đề này nói theo tinh thần nhà Phật hay Thiên Chúa Giáo thì bao giờ cũng cần cái sự độ lượng, mà độ lượng thì bây giờ đúng là cái xa xỉ. Tôi nghĩ phải mất thêm một thời gian nữa thì chuyện này mới có thể êm xuôi".
Bay Vút: Bài học từ Đông Đức và Tây Đức năm 1989 khi bức tường Berlin sụp đổ, người dân hai miền đã ôm chầm lấy nhau và họ coi nhau là người Đức chứ không còn Đông hay Tây. Tuy nhiên, một số chính trị gia Tây Đức lại không coi như vậy mà vẫn có những quan ngại và định kiến về phía bên kia. Do vậy, tiến trình hòa giải dân tộc đã bị chậm mất một, hai thế hệ. Việt Nam dường như cũng đã mắc phải sai lầm đó, và chúng ta đã chậm mấy thế hệ và liệu còn phải chậm mấy thế hệ nữa thưa ông?
Nguyễn Quí Đức: “Đấy là điều đáng tiếc. Theo tôi thấy thì Việt Nam đã chậm mất hai thế hệ và có lẽ tình trạng này sẽ còn kéo dài thêm. Có một số dấu hiệu đang thay đổi, và tôi nghĩ đến một lúc nào đó vấn đề hòa giải sẽ tự mất đi. Bây giờ thế hệ trẻ trong nước ít người quan tâm đến chiến tranh hay mâu thuẫn, còn thế hệ người Việt trẻ ở nước ngoài thì vì được sống trong một môi trường giáo dục, văn hóa khác nên họ cũng không quan tâm đến nó. Những người lính già rồi cũng sẽ chết đi. Khi già thì họ sẽ có cái nhìn trầm tĩnh hơn. Những bức xúc đau khổ về những người cần hòa giải sẽ được nhìn nhận bình tĩnh hơn".
"Tôi chỉ mong nhà nước tự tin hơn, can đảm hơn để chấp nhận mọi thứ. Bây giờ Việt kiều về đây giúp tài chính, kỹ thuật. Nhưng cùng lúc đó ông ấy lại mang về những niềm tin, ý tưởng về dân chủ của cái xã hội khác. Đất nước có đủ niềm tin cho người ta có tiếng nói hay không? Do đó rất dễ hiểu là những người Việt kiều hoạt động trong lĩnh vực văn hóa là những người không được nhà nước tin tưởng nhiều lắm".
"Như tôi đây, khi trở về nước tôi đâu có xin visa làm báo chí được. Do đó vấn đề ở đây là mình yêu đất nước nhưng đất nước có yêu mình không. Thế nhưng tôi không vì thế mà chống đối. Tôi về tạo dựng công ăn việc làm với quán café này, mang một cái thái độ ứng xử với mọi người khác nhau. Nhưng sau một thời gian sống ở đây thì tôi cảm thấy con người không còn cái tinh thần cộng đồng như trước nữa. Mọi người mệt nhọc quá. Họ chỉ muốn vật chất, giành giật nhau, chạy xe lỡ va quệt là đánh nhau".
"Tuy nhiên, tôi lại thấy có những mâu thuẫn khác phát sinh. Ví dụ những người trẻ bây giờ được đi ra ngoài du học, tiếp nhận những ý tưởng mới và khi trở lại họ có được áp dụng và chấp nhận hay không? Đó lại là một chuyện khác. Đấy không còn là khác biệt vì chiến tranh, mà đấy là vấn đề liên quan tới tư tưởng của thể chế".
"Lấy bài học từ chiến tranh, tôi cho rằng với những người như thế thì khi họ về nước họ có làm được gì hay không, có áp dụng được gì hay không. Hay là vì sống trong một môi trường đầy cạm bẫy như ở Việt Nam thì họ có trở nên ‘hư hỏng’ hay không. Tôi gặp những người ở độ tuổi 30 sau khi đi học ở nước ngoài về bị bất đắc chí, họ chán nản. Ở tuổi 30 họ chẳng còn cái lý tưởng nào để sống và làm việc. Một số ít thì lập nghiệp chính bằng sự quen biết, tiền bạc”.
Bay Vút: Quá khứ là một điều không dễ gì quên, đặc biệt với bối cảnh chiến tranh ở Việt Nam giữa hai miền Nam-Bắc. Nhưng khi hòa bình lập lại, điều quan trọng là cách những người còn sống hành xử với nhau thế nào với nhau, đối xử ra sao với những người đã khuất. Theo ông, thế nào là cách hành xử có văn minh và hòa hợp với nhau nhất?
Nguyễn Quí Đức: “Tôi nghĩ cách hành xử văn minh nhất chính là im lặng. Tôi đặt ngược câu hỏi lại là nếu người miền Nam thắng cuộc thì người miền Nam viết sử như thế nào về người miền Bắc? Có tắm máu, có độ lượng, có thù hằn ai không? Tôi nghĩ là sẽ có, tệ hại hơn hay không thì chưa biết".
"Ngày trước tôi đi làm phóng sự về một lính Mỹ giết một người lính Việt cộng ở Thái Bình. Về sau người này tìm lại được hài cốt và mang trả lại cho gia đình người đã khuất. Trên đường đi làm phóng sự, khi tôi ngồi trên xe thì có ông lính người Bắc nói thao thao bất tuyệt về người lính miền Nam và cho rằng lính miền Nam rất man rợ, độc ác. Tôi ngồi nghe và lặng im chẳng nói gì vì chẳng biết nói gì lúc này cả. Về sau có người về kể lại với cái ông lính người Bắc ấy câu chuyện về gia đình tôi. Sau khi nghe ra, ông ấy gửi lời nhắn mời tôi về nói chuyện với thái độ rất nhã nhặn và hài hòa".
"Mỗi năm không biết bao nhiêu chương trình trên các đài truyền hình nói về các trận chiến này, trận chiến kia. Các chương trình vẫn đều nói cùng một giọng điệu, vẫn một kiểu nói rằng con người miền Nam là con người xấu xa, tàn ác… Tại sao người trong nước là người thắng cuộc, thường dễ tha thứ cho người ta hơn, tại sao không làm được điều ấy?".
"Như bố tôi đi tù 12 năm, giờ tôi hận thù thì cũng chẳng đòi được 12 năm ấy. Cái gì qua rồi thì đã qua rồi. Đòi hỏi hòa giải nằm ở chính mình trước, đường hai chiều bắt đầu từ một chiều”.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét