Chiến lược 'đàm phán' và 'đe dọa vũ lực' của Trung Quốc

Tiến sĩ Nguyễn Toàn Thắng. Ảnh: T.D.

"Nếu các nước ASEAN không thống nhất quan điểm, Trung Quốc sẽ có nhiều lợi thế để thực hiện chiến lược của mình, phân hóa ASEAN, tiến tới giành quyền kiểm soát thật sự trên Biển Đông", Tiến sĩ Nguyễn Toàn Thắng phân tích.
> Toàn cảnh vụ Trung Quốc xâm phạm Việt Nam

Tiến sĩ Nguyễn Toàn Thắng, Khoa Pháp luật quốc tế - ĐH Luật Hà Nội, từng bảo vệ thành công luận án tiến sĩ về Luật Biển tại Bỉ. Tòa soạn trích đăng bài viết của ông gửi đến VnExpress nhân sự kiện tàu Bình Minh 02.

Đánh giá mục đích chiến lược của Trung Quốc

Về phương diện pháp lý quốc tế, Trung Quốc không thể biện minh cho hành vi vi phạm luật quốc tế của ba tàu hải giám Trung Quốc. Vậy mà Trung Quốc vẫn "ngang nhiên" cho rằng những tàu đó đang thực hiện "hoạt động chấp pháp bình thường" trên biển. Kết nối sự kiện tàu Bình Minh 02 với các hoạt động của Trung Quốc trên Biển Đông trong thời gian qua, có thể thấy rõ cách hành xử và ý định của Trung Quốc.

Thử thái độ Việt Nam và các nước ASEAN: Với hành động trực tiếp xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam, Trung Quốc đã tiến thêm một bước mới trong "phép thử" Việt Nam và ASEAN để dần "hiện thực hóa" tham vọng tại Biển Đông, nhằm khẳng định cái mà Trung Quốc gọi là "chủ quyền" của họ. Mức độ phản ứng của Việt Nam và ASEAN trong trường hợp này sẽ là cơ sở để Trung Quốc xem xét các bước đi tiếp theo. Nếu Việt Nam phản ứng không dứt khoát, không kiên quyết bảo vệ quyền chủ quyền và quyền tài phán của mình; nếu ASEAN giữ quan điểm "không can thiệp" và nếu các quốc gia Đông Nam Á chỉ đứng ngoài "quan sát", Trung Quốc sẽ tiếp tục có những hành động tương tự trong thời gian tới. Với lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015, ASEAN cần chứng tỏ vai trò của một tổ chức quốc tế khu vực, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các quốc gia thành viên.

Vị trí tàu Bình Minh 02 bị cắt cáp địa chấn. Ảnh: Bộ Ngoại giao.

Mục tiêu hiện thực hóa "đường lưỡi bò", tiến tới bá chủ trên Biển Đông: Trong thời gian qua, Trung Quốc thường thực hiện các hành vi "gây hấn" tại những vùng biển tranh chấp. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc công khai phá hoại, cản trở hoạt động thăm dò khai thác dầu khí bình thường của Việt Nam tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam, đồng thời "ngang nhiên" tuyên bố đó là "khu vực tranh chấp", "khu vực thuộc quyền quản lý" của Trung Quốc. Hành động trên cho thấy Trung Quốc đang cố tình đánh lạc hướng dư luận, khiến cộng đồng quốc tế hiểu lầm Việt Nam và tình hình trên Biển Đông. Đây là bước leo thang mới của Trung Quốc, thể hiện rõ tham vọng kiểm soát toàn bộ vùng biển này mà trước hết là mục tiêu của Trung Quốc trong việc: biến việc tàu hải giám Trung Quốc thực hiện hành vi vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam thành việc tàu thăm dò Việt Nam xâm phạm vùng biển của Trung Quốc; biến các vùng biển thuộc quyền chủ quyền của Việt Nam, thiết lập phù hợp với quy định của Công ước Luật biển năm 1982, thành "vùng biển thuộc quyền quản lý" của Trung Quốc – một khái niệm chưa từng tồn tại và không được ghi nhận trong Công ước Luật biển năm 1982; biến khu vực không có tranh chấp, hoàn toàn thuộc quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam, thành khu vực tranh chấp. Trung Quốc đang cố gắng tạo ra tiền lệ về tranh chấp trên một khu vực vốn không hề có tranh chấp, tiến tới "tranh chấp hóa" toàn bộ Biển Đông. Đây là chiến lược củng cố và hiện thực hóa yêu sách "đường lưỡi bò" mà Trung Quốc đã chính thức tuyên bố năm 2009. Vì vậy, Việt Nam và các nước ASEAN cần có thái độ cương quyết trước "phép thử" của Trung Quốc.

Chiến lược "đàm phán" và "đe dọa sử dụng vũ lực" của Trung Quốc: Hành động của Trung Quốc trong vụ Bình Minh 02 là tương đối nhất quán với cách ứng xử của quốc gia này trong thời gian gần đây. Một mặt, Trung Quốc thể hiện ý định giải quyết thông qua đàm phán song phương, không muốn mở rộng vấn đề theo cách mà Trung Quốc gọi là "gây không khí căng thẳng", mặt khác Trung Quốc tiến hành các biện pháp "gây hấn" trên thực địa, ra dấu hiệu mạnh mẽ về quân sự để khẳng định vai trò của mình. Chiến lược này được Trung Quốc áp dụng không chỉ đối với Việt Nam mà đối với các quốc gia ASEAN khác. Vì vậy, nếu các nước ASEAN không thống nhất quan điểm, Trung Quốc sẽ có nhiều lợi thế để thực hiện mục tiêu của mình, phân hóa các nước ASEAN, tiến tới giành quyền kiểm soát thật sự trên Biển Đông.

Các giải pháp cho Việt Nam

Là thành viên của Hiến chương Liên hợp quốc, Công ước Luật biển năm 1982 cũng như Tuyên bố về ứng xử của các bên tại biển Đông (DOC), Việt Nam luôn tuân thủ các quy định của luật quốc tế, kiên trì con đường hòa bình, giải quyết các vấn đề phát sinh trên cơ sở bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau. Đối với các tranh chấp trong Biển Đông, Việt Nam luôn giải quyết bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng vũ lực và không có hành động làm phức tạp thêm tình hình.

Tuy nhiên, tại các vùng biển không phải là khu vực tranh chấp, hoàn toàn thuộc quyền chủ quyền và quyền tài phán của quốc gia ven biển, Việt Nam có quyền áp dụng các biện pháp cần thiết, phù hợp với quy định của Công ước Luật biển năm 1982 để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, buộc các chủ thể vi phạm phải tuân thủ và tôn trọng. Điều 73 của Công ước quy định "Trong việc thực hiện các quyền thuộc chủ quyền (…) của vùng đặc quyền về kinh tế, quốc gia ven biển có thể thi hành mọi biện pháp cần thiết, kể cả việc khám xét, kiểm tra, bắt giữ và khởi tố tư pháp để bảo đảm việc tôn trọng các luật và quy định mà mình đã ban hành theo đúng Công ước".

Trước tham vọng kiểm soát Biển Đông, hiện thực hóa "đường lưỡi bò" của Trung Quốc, Việt Nam cần có những biện pháp thích đáng ở các cấp độ khác nhau: song phương, khu vực và toàn cầu. Một măt, chúng ta kiên trì theo đuổi các biện pháp hòa bình, phù hợp với quy định của luật quốc tế, đặc biệt là Công ước Luật biển năm 1982, nhưng kiên quyết, không khoan nhượng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp đã được Công ước thừa nhận.

Mặt khác, Việt Nam cần sử dụng hiệu quả cơ chế khu vực, thông qua vai trò của ASEAN để giải quyết vấn đề Biển Đông. Với tư cách là tổ chức quốc tế khu vực Đông Nam Á, ASEAN cần có tiếng nói, thể hiện rõ quan điểm đối với hành vi vi phạm luật quốc tế của Trung Quốc, xâm phạm đến quyền chủ quyền và quyền tài phán của một quốc gia thành viên ASEAN – Việt Nam. Trên thực tế, Trung Quốc đã, đang và sẽ áp dụng chính sách vừa "xoa dịu", vừa "đe dọa" đối với từng quốc gia thành viên ASEAN để thực hiện tham vọng tại Biển Đông. Vì vậy, sự đồng thuận của 10 quốc gia ASEAN trong thời điểm này là hết sức cần thiết, và đó sẽ là một điểm tựa vững chắc để đối phó với chính sách ngày càng leo thang của Trung Quốc. Bên cạnh đó, Việt Nam cần tranh thủ sự ủng hộ của các nước tại các diễn đàn đa phương, đặc biệt là Liên hợp quốc để cộng đồng quốc tế hiểu đúng về tình hình Biển Đông, hiểu đúng chiến lược "tranh chấp hóa" Biển Đông của Trung Quốc, cũng như hành vi vi phạm của Trung Quốc tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam.

Dưới góc độ luật quốc tế, Việt Nam và Trung Quốc có thể thỏa thuận đưa vụ việc ra giải quyết tại cơ quan tài phán quốc tế. Trong trường hợp không có thỏa thuận của Trung Quốc, Việt Nam có quyền khởi kiện theo cơ chế của Công ước Luật biển năm 1982, buộc quốc gia này bồi thường thiệt hại cho phía Việt Nam.

Tàu hải giám Trung Quốc cắt cáp tàu Bình Minh 02 sáng 26/5. Ảnh: Mỹ Giang

Trong vụ Bình Minh 02, tàu hải giám Trung Quốc thực hiện hành vi cắt cáp, cản trở hoạt động thăm dò khai thác dầu khí của tàu Bình Minh 02 tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam. Đối với Việt Nam, hành động của Trung Quốc là vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam, phù hợp với quy định tại các điều 56, 58, 76 và 77 của Công ước Luật biển năm 1982. Trong khi đó, Trung Quốc cho rằng "việc phía Việt Nam tiến hành hoạt động thăm dò dầu khí tại vùng biển do Trung Quốc quản lý đã làm tổn hại lợi ích và quyền quản lý của Trung Quốc". Hành động của phía Trung Quốc là "hoạt động giám sát và chấp pháp trên biển" trong vùng biển thuộc quyền tài phán của Trung Quốc. Như vậy, tranh chấp phát sinh giữa Việt Nam và Trung Quốc liên quan đến việc giải thích và áp dụng các điều 56, 58, 76 và 77 của Công ước về việc thực hiện quyền chủ quyền của quốc gia ven biển đối với hoạt động thăm dò khai thác nguồn tài nguyên dầu khí ở đáy biển và lòng đất dưới đáy bên dưới vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Tranh chấp này không liên quan đến các tranh chấp được đề cập trong tuyên bố ngày 25/8/2006 của Trung Quốc, cụ thể (i) không liên quan đến vấn đề phân định biển; (ii) không liên quan đến hoạt động quân sự; (iii) không liên quan đến hoạt động nghiên cứu khoa học biển; (iv) không liên quan đến hoạt động đánh bắt hải sản và (v) không thuộc thẩm quyền của Hội đồng bảo an. Việt Nam và Trung Quốc đều không có tuyên bố lựa chọn các cơ quan tài phán nên sẽ được xác định là chấp nhận thẩm quyền của Tòa án trọng tài thành lập theo Phụ lục VII của Công ước. Vì vậy, Việt Nam có thể chuẩn bị hồ sơ, khởi kiện Trung Quốc theo thủ tục trọng tài nói trên.

Tóm lại, việc Trung Quốc cho tàu hải giám căt cáp thăm dò, cản trở hoạt động của tàu Bình Minh 02 khi tàu này đang hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam là hành vi vi phạm nghiêm trọng Công ước Luật biển năm 1982. Tuy nhiên, đây có thể chỉ là bước "khởi đầu" của chiến lược hiện thực hóa "đường lưỡi bò" của Trung Quốc. Trước nguy cơ này, Việt Nam cần thể hiện thái độ kiên quyết, giải quyết mọi xung đột, mâu thuẫn bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và tuân thủ luật pháp quốc tế, nhưng đấu tranh không khoan nhượng, thực hiện mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích quốc gia, mà cụ thể đã được ghi nhận trong Công ước Luật biển năm 1982.

Tiến sĩ Nguyễn Toàn Thắng

Theo dòng sự kiện: Trung Quốc xâm phạm quyền chủ quyền Việt Nam (06/06) Tàu Trung Quốc bắn đuổi tàu cá qua lời kể thuyền trưởng (06/06) Tâm sự thủy thủ trước giờ ra khơi thăm dò dầu khí (06/06) 'Trung Quốc phải bồi thường cho tập đoàn dầu khí Việt Nam' (06/06) Tướng Thanh: 'Quân đội hai nước cần kiềm chế' (04/06) Bình Minh 02 sẽ tiếp tục hành trình với 8 tàu bảo vệ (04/06)

XÃ HỘI Thứ hai, 6/6/2011, 17:19 GMT+7 'Việt Nam sẽ làm tất cả để bảo vệ chủ quyền'

XÃ HỘI

Thứ hai, 6/6/2011, 17:19 GMT+7

        E-mail     Bản In

'Việt Nam sẽ làm tất cả để bảo vệ chủ quyền'

"Việt Nam yêu chuộng hòa bình, nhưng khi đứng trước nguy cơ mất chủ quyền thì nhân dân Việt Nam sẽ làm tất cả để bảo vệ nó", Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh trả lời VnExpress ngay sau khi trở về từ Hội nghị An ninh châu Á.
> Việt Nam đưa vụ tàu bị cắt cáp ra diễn đàn an ninh châu Á/ Hải quân Việt Nam tập luyện bảo vệ chủ quyền biển đảo

- Trong phát biểu chính thức tại Hội nghị An ninh châu Á vừa qua, Bộ trưởng Phùng Quang Thanh đã đề cập đến vụ Bình Minh 02 như là một ví dụ cho thấy những phức tạp mới nảy sinh trên biển Đông. Ông có thể nói rõ hơn về điều này?

- Hội nghị An ninh Châu Á lần này có sự tham dự của một Tổng thống, 2 Thủ tướng, 28 Bộ trưởng Quốc phòng và gần 2.000 quan chức quốc phòng, học giả… Tại diễn đàn, Đại tướng Phùng Quang Thanh đã có bài phát biểu ở phiên thứ 5 về “Đối phó thách thức an ninh mới trên biển”. Dư luận đánh giá đây là bài phát biểu tốt, ở tầm cao chiến lược và đóng góp tích cực vào quá trình phát triển, ổn định của khu vực.

Vụ tàu Bình Minh 02 đã được đưa vào phát biểu chính thức tại Hội nghị. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Phùng Quang Thanh cũng trả lời câu hỏi của nhiều đại biểu, khẳng định sự sai trái của Trung Quốc trong sự việc này. Việc tàu hải giám của Trung Quốc xâm phạm chủ quyền vào sâu tới hơn 80 hải lý trong vùng đặc quyền kinh tế là điều không chấp nhận được trong bất cứ văn bản luật pháp nào. Đồng thời, Bộ trưởng Phùng Quang Thanh nhắc lại chủ trương Việt Nam trên biển Đông là kiên trì giải quyết bằng biện pháp hòa bình, dựa trên luật pháp quốc tế và công khai minh bạch để cộng đồng thế giới phân biệt đúng sai.

Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng. Ảnh: N.H.

- Đáp lại phản ứng của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam, phía Trung Quốc cho rằng, đây là hoạt động chấp pháp bình thường và quân đội Trung Quốc không hề tham gia. Ông bình luận gì về phản ứng này?

- Tôi muốn khẳng định, vụ tàu hải giám Trung Quốc vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý, hoàn toàn thuộc chủ quyền của Việt Nam là hành động xâm phạm trắng trợn. Đó là vụ hành xử bằng bạo lực, hành động bạo lực khoác áo dân sự. Hành động này của phía Trung Quốc chứng tỏ một điều chính người gây hấn cũng không có cơ sở pháp lý để giải quyết mà phải sử dụng đến bạo lực để phá hoại một hoạt động lao động hoà bình trên vùng biển chủ quyền của Việt Nam.

Sự việc này lại diễn ra sau một loạt hoạt động ngoại giao quan trọng của Trung Quốc, ngay trước thềm Hội nghị An ninh châu Á. Vì thế, đây còn là sự thách thức dư luận quốc tế. Cộng đồng quốc tế phải có trách nhiệm bảo vệ chân lý, bảo vệ luật pháp quốc tế, không cho ai xé rào khỏi luật pháp.

- Thưa ông, những đối thoại và phát biểu chính thức tại Shangri La của các nước không thấy đề cập đến vụ việc tàu Bình Minh 02. Tại sao các nước ASEAN chưa nhìn nhận đây là vấn đề khu vực, chứ không chỉ là vấn đề Trung Quốc - Việt Nam?

- Đối với Việt Nam, hành động gây hấn vừa rồi của Trung Quốc là xâm phạm chủ quyền. Nhưng đối với quốc tế thì cần phải hiểu hành động này là phép thử để Trung Quốc biến cái gọi “đường 9 khúc” thành hiện thực. Và nếu các nước làm ngơ thì lợi ích của họ cũng sẽ bị xâm phạm. Nếu không làm cho phía Trung Quốc chấm dứt ý định đó, thì có thể những sự việc tương tự sẽ tiếp tục xảy ra. Vấn đề sẽ là sự việc xảy ra ở đâu, vào lúc nào, với ai, ở mức độ nào thôi.

Theo nhìn nhận của tôi, có lẽ đến thời điểm diễn ra Hội nghị, sự việc còn quá mới, các đại biểu chưa nắm đầy đủ thông tin, chưa hiểu rõ mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Tôi tin rằng, sau những thông điệp của phía Việt Nam, các nước nhất là trong khối ASEAN sẽ nhìn nhận vấn đề này đúng bản chất hơn: Xuất hiện một nguy cơ là Trung Quốc đang đặt ra khuôn phép mới, cách hành xử mới với các nước trong khu vực để hiện thực hoá cái gọi là “yêu sách về đường 9 khúc”. Hôm nay là Việt Nam thì ngày mai sẽ là nước khác. Tôi cho rằng, các nước trong khu vực phải xem xét lại đúng hay sai với tư cách là đối tượng trong tương lai.

- Trong bối cảnh các nước còn đang phân tán trong đánh giá, với tư cách là tướng quân đội, Việt Nam sẽ làm gì để sự việc Bình Minh 02 không tái diễn, thưa ông?

- Chúng ta sẽ áp dụng mọi biện pháp để duy trì sự ổn định và giữ chủ quyền, trong đó biện pháp nhất quán, cơ bản, lâu dài là giải quyết trong hoà bình. Chiến tranh là điều không ai muốn, tuy nhiên khi sự việc leo thang thì chúng ta cũng sẽ hành động chứ không thể ngồi im.

Hôm qua, tàu Bình Minh 02 tiếp tục ra khơi làm nhiệm vụ và việc chúng ta tăng cường đến 8 tàu bảo vệ cũng là một hành động cụ thể để ngăn chặn những hành vi xâm phạm khu đặc quyền kinh tế. Quân đội không trực tiếp tham gia. Tuy nhiên, quân đội sẽ theo dõi sát sao để tránh xảy ra xung đột. Nếu đến mức xảy ra xung đột vũ trang thì nhất quyết quân đội tham gia để bảo vệ chủ quyền đất nước.

Chúng ta không nói suông, không thụ động ngồi im, nhưng cũng không bảo vệ chủ quyền một cách thiếu khôn ngoan mà phải dựa vào sức mạnh thời đại, đó là niềm tin, sự ủng hộ vào chân lý và khát vọng hoà bình của tất cả các nước, tất cả các dân tộc trong thế giới ngày nay. Ngay cả nhân dân Trung Quốc cũng vậy, họ rất yêu chuộng hoà bình và cũng mong muốn một hình ảnh tốt đẹp cho đất nước mình. Chúng ta sẽ sử dụng đúng luật pháp quốc tế và bảo vệ bằng được chủ quyền lãnh thổ, tài sản quốc gia. Với những cố gắng của chúng ta trong tuyên truyền, đấu tranh ngoại giao, đối thoại với Trung Quốc và tăng sức mạnh bảo vệ thì tôi tin sẽ không tái diễn sự kiện 26/5 lần nữa.

- Theo báo chí Trung Quốc, Hà Nội tự tin hơn sau phát biểu của Ngoại trưởng Hillary Clinton năm ngoái là Mỹ có lợi ích lâu dài tại biển Đông. Phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tại hội nghị Shangri La cũng tiếp tục khẳng định Mỹ không buông biển Đông. Theo ông, trong bối cảnh này, Việt Nam có lợi ích gì trong chiến lược này của Mỹ?

- Tôi có thể tự tin nói rằng, Việt Nam đủ khả năng để bảo vệ chủ quyền mà không dựa vào sức mạnh của một bên thứ ba. Chủ quyền là thiêng liêng không được phép đánh đổi. Chúng ta không để các nước lớn thỏa hiệp trên lưng mình.

- Ở bên cạnh một nước lớn như Trung Quốc thường có khoảng cách giữa hành động với tuyên bố, điều e ngại nhất của ông là gì?

- Tại Đối thoại Shangri La 10 vừa qua, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt đã có bài phát biểu rất hay, có tính xây dựng cao và được chuẩn bị kỹ lưỡng. Bộ trưởng Phùng Quang Thanh đã đánh giá cao về nội dung bài phát biểu này. Tuy nhiên ngay trong Hội nghị, một số đại biểu đã bày tỏ sự băn khoăn về khoảng cách giữa lời nói và việc làm trên thực tế của Trung Quốc, đặc biệt là đặt nó bên cạnh một số vụ việc vừa qua. Chúng ta hy vọng, chờ đợi và ủng hộ những hành động sắp tới đây của Trung Quốc sẽ phù hợp với những tuyên bố tốt đẹp của Bộ trưởng Lương Quang Liệt.

Còn về sức mạnh của Trung Quốc - rõ ràng họ là một nước lớn, vừa qua đã đạt được những bước phát triển to lớn, toàn diện, trong đó có lĩnh vực quân sự. Chúng ta tôn trọng và ủng hộ sự phát triển ấy nếu nó đem lại sự phát triển hoà bình ổn định trong khu vực, củng cố tình hữu nghị đoàn kết giữa các nước. Còn trong trường hợp một thế lực nào sử dụng sức mạnh vi phạm các quy định của luật pháp quốc tế, xâm phạm chủ quyền lãnh thổ thì chúng ta không thể khoanh tay, im lặng. Chúng ta kiên trì bằng biện pháp hòa bình, công khai minh bạch để dư luận nhân dân thế giới, trong đó có cả người dân Trung Quốc hiểu được Việt Nam là nước yêu chuộng hòa bình. Nhưng khi đứng trước nguy cơ mất chủ quyền thì nhân dân Việt Nam sẽ làm tất cả để bảo vệ nó. Đó là điều bất biến.

Năm 1945, khi các nước lớn ngồi phân chia lại thế giới sau Thế chiến thứ hai, hồi đó Mỹ cho rằng, đối thủ đáng gờm trong tương lai của Mỹ sẽ là Liên Xô và Trung Quốc. Nhưng có nhà tiên tri nào biết được rằng, hơn 30 năm sau, Mỹ đã thất bại trong cuộc chiến tranh với một nước nhỏ, lạc hậu và khi đó còn chưa có tên trên bản đồ thế giới? Việt Nam thắng Mỹ, một lý do vô cùng quan trọng là nhờ nhân dân Mỹ đã đứng lên phản đối cuộc chiến tranh xâm lược, phi nghĩa đó.

Sức mạnh của chúng ta là chính nghĩa, là tinh thần yêu chuộng hoà bình của nhân dân thế giới, và lòng yêu nước, quyết tâm bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta.

Phạm Hiếu - Nguyễn Hưng

Trung Quốc xâm phạm quyền chủ quyền Việt Nam (06/06)

▪ Chiến lược 'đàm phán' và 'đe dọa vũ lực' của Trung Quốc (06/06)

▪ Tàu Trung Quốc bắn đuổi tàu cá qua lời kể thuyền trưởng (06/06)

▪ Tâm sự thủy thủ trước giờ ra khơi thăm dò dầu khí (06/06)

▪ 'Trung Quốc phải bồi thường cho tập đoàn dầu khí Việt Nam' (06/06)

▪ Tướng Thanh: 'Quân đội hai nước cần kiềm chế' (04/06)

Nhật ký biểu tình Đăng bởi bauxitevn on 07/06/2011

Nhật ký biểu tình

Đăng bởi bauxitevn on 07/06/2011

Nhà báo Nguyễn Thượng Long

Đêm 4/6/2011:

Thao thức mãi không ngủ được vì một phản hồi cho ngày mai 5/6/2011:

“Đi biểu tình là yêu nước.

Không đi biểu tình là chưa yêu nước.

Chống lại biểu tình là bán nước.”

Không nhớ được đây là phản hồi của ai. Thực ra, câu “Không đi biểu tình là chưa yêu nước!” không hoàn toàn là thuyết phục, còn vế đầu và vế cuối là đúng.

Cả ngày hôm nay, chưa thấy những nhân vật săn sóc tôi nói gì với tôi về việc ngày mai của tôi. Phải chăng cơ quan công an đã bật đèn xanh cho cuộc xuống đường trước cổng Sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội! Có thể lắm, không đi chính những người này sẽ cười mình.

Ngày 5/6/2011:

7h 30 phút.

Vườn hoa trước cổng Đại sứ quán Trung Quốc không khí vẫn bình yên. Những cụ già râu tóc bạc phơ đang uyển chuyển thân mình trong những động tác dưỡng sinh, các bà các cô đang uốn éo thân thể trong những động tác thể dục để hoàn thiện hình thể của mình. Các cháu nhỏ đang đá cầu, đá bóng cùng những trò vui của chúng. Nhưng chẳng cần tinh mắt sẽ thấy những tốp công an, an ninh các loại trong trang phục dân sự đang phân tán khắp vườn hoa, họ đang kiểm soát chặt chẽ mọi biến động tại vườn hoa này. Những gì hiện diện hôm nay, khác hẳn những gì đã xảy ra cũng chính nơi này vào những ngày cuối năm 2007, ngày diễn ra cuộc biểu tình to lớn của yọc sinh và sinh viên mà tôi đã tham dự và chứng kiến. Hôm nay, không thấy hàng rào cảnh sát cơ động với trang phục màu xám, giày dã chiến, gậy gỗ trong tay đứng nối nhau thành hàng rào quanh vườn hoa, không thấy sự cố tình phô bày không khí răn đe của những dãy xe đặc chủng, xe vòi rồng, xe bịt bùng cùng đàn chó nghiệp vụ.

8h 00 phút.

Bắt đầu xuất hiện nhiều tốp sinh viên, học sinh áo phông đỏ từ nhiều hướng tiến về phía vườn hoa đối diện với cổng Sứ quán Trung Quốc đang đóng im ỉm đầy mưu mô. Lập tức nhiều nhân viên an ninh bám sát những học sinh sinh viên này. Không khí bắt đầu căng thẳng dần. Những lời tranh cãi qua lại vọng đến tai tôi. Người đàn ông ngồi bên cạnh tôi bỗng nói lớn: Có chuyện rồi, đoạn ông vùng dậy chạy đến chỗ đó, tôi cũng đứng dậy và lững thững tiến theo, chưa kịp hỏi han thì nhận ra lão nghệ sĩ của Nhà hát Nhạc Vũ Kịch DH đang gay gắt trước đám đông an ninh đủ loại: “Đi biểu tình là yêu nước! Cấm biểu tình là bán nước!”, “Bao nhiêu xương máu mới có được đất nước này sao lại đi bênh vực bảo vệ cho bọn xâm lược?”. Lập tức khẩu hiệu trên giấy A4 đồng loạt được giơ cao cùng với những tiếng hô: VIỆT NAM! VIỆT NAM!. Những tiếng lách cách loạt xoạt của những máy ảnh công an, camera an ninh vây quanh ghi hình, nhận diện đám đông. Tôi biết là hồ sơ về tôi, lại được bổ sung những tài liệu mới. Tôi kịp đọc được nội dung của các khẩu hiệu: “Hoàng Sa – Trường Sa là của Việt Nam”, “Phản đối đường lưỡi bò phi pháp”, “China hàng xóm to xác mà xấu tính!”…

Phía xa xa có một tốp đông khác, thấy cô Dương Thị Xuân cựu giáo viên Địa Lý của Đại học Sư phạm Xuân Hoà Vĩnh Phú đang diễn thuyết phấn khích như một người bị “nhập đồng!”. Chưa kịp quan sát được gì hơn thì tôi bị hai nhân viên an ninh A42 quen mặt kè hai bên xô tôi ra xa khỏi đám đông với những lời nhã nhặn nhưng kiên quyết: “Em xin bác, có vấn đề nhạy cảm, bác không nên đến chỗ này!”. Tôi vặn lại: “Là người cầm bút, là người viết báo không đến chỗ này thì đến chỗ nào?”. Không trả lời tôi, viên an ninh A42 và một công an có lẽ là người của đồn Kim Chi Hà Đông tiếp tục xô tôi ra xa. Bị đẩy ra tới góc vườn hoa phía đầu đường Trần Phú, tôi ngồi bệt xuống thảm cỏ xanh kiên quyết không đi ra xa hơn nữa. Hai người vẫn kiên quyết: “Bác không nên tiếp xúc với đám đông này”. Tôi vặc lại: “Thế họ là người xấu hay sao?”. Viên sĩ quan an ninh vẫn kiên nhẫn giải thích: “Em không bảo họ là ngưòi xấu! Em chỉ lo nhiều anh em trẻ… không biết bác là ai, họ làm ẩu thì thật buồn”… Tôi vẫn chưa hiểu điều họ lo như thế là thế nào thì thấy cô Dương Thị Xuân bị một tay mang áo sơ mi đen to lớn như một con gấu khống chế vặn tay kêu la oai oái trên hè đường trước mặt ông Lênin đang dửng dưng đứng nhìn không biết từ bao giờ. Nhác thấy tôi, cô Xuân vừa la lớn: “Thầy Long! Thầy Long ơi cứu em!”, thì lập tức cô đã mất hút trong chiếc xe bịt bùng với lao xao những tiếng nói cuối cùng: “… xe đạp của em còn bỏ lại ở vườn hoa…”. Tôi cay đắng nhìn xuống đất. Tôi làm gì được trong cảnh ngộ này.

Dường như cũng bất ngờ trước trường đoạn trên, viên sĩ quan của A42 nhún vai bảo tôi: “Bác thấy đấy! Bác không nên tiếp xúc với đám đông này”. Tôi bảo: “Có gì đâu, đã dấn thân thì phải chấp nhận thôi, nhưng nói thật với ông nhé: Quân đội – Công an – Lãnh đạo quốc gia này mà không có sự ủng hộ của Nhân Dân thì điều gì sẽ xảy ra đây?” Không trả lời tôi, họ kiên quyết xô tôi qua đường Trần Phú, lần cuối kịp ngoái lại đằng sau tôi thấy đám đông học sinh, sinh viên cũng đang bị xô ra khỏi vườn hoa, thấy xa xa một khẩu hiệu lớn trên vải đỏ: “TRUNG QUỐC VĨ ĐẠI NHƯNG HÀNH XỬ TẦM THƯỜNG” trên tay hai cháu sinh viên áo đỏ đang bị đẩy dúi dụi, thấy một pano lớn in hình Đại tướng Võ Nguyên Giáp đang nắm chặt bàn tay cũng đang nghiêng ngả vì bị xô đuổi ra khỏi vườn hoa trước cửa Sứ quán Trung Quốc.

Tôi cũng không ngờ hai ông an ninh hôm nay lại ngăn chặn tôi kiên quyết đến thế. Tôi chỉ thực sự được họ buông tha khi thấy tôi dắt xe đạp ra khỏi bãi gửi trong Bệnh viện Xanh Pôn và trước khi tôi mất hút trong dòng xe cộ tấp nập ngược xuôi trên đường Trần Phú, tôi cũng kịp nói với viên sĩ quan A42 rằng: “Thế này thì chắc chắn chúng ta sẽ mất nước thôi!”. Ông ta bảo: “Bác cứ lo quá xa làm gì! Việt Nam hình chữ S mất làm sao được !”.

Tôi lên xe trong ngao ngán. Có lẽ những người sập bẫy “16 chữ vàng” và bẫy “4 tốt” của người Trung Quốc mà để mất quá nhiều đất đai, biển đảo… của tiền nhân để lại, vẫn tự huyễn rằng, đám đông dân chúng đang tíu tít ngược xuôi kia vẫn là những cổ động viên ngoan ngoãn của họ, là những fan hâm mộ họ, là “MÊNH MÔNG TÌNH DÂN” (Lê Khả Phiêu) của họ, còn những người đến vườn hoa này là người xấu, là kẻ thù, cần phải trấn áp!… Nếu thực sự não trạng của họ lại luẩn quẩn với những biện giải như thế, sự rơi vào vòng Bắc thuộc mới là điều chắc chắn.

Về đến Thanh Xuân, gặp PP tôi được biết, người vợ trẻ của anh đã làm một ông an ninh líu lưỡi khi anh này xô đẩy cô đang bế đứa con trai 3 tuổi trong đám đông trước cửa Sứ quán Tàu sáng nay, cô hỏi: “Làm thế em không biết xấu hổ à?”. Và tôi cũng được biết đám đông sinh viên sau khi bị xô ra khỏi vườn hoa đã tách ra thành hai đoàn tuần hành trên đường phố có đích đến là tượng đài Lý Thái Tổ ở Bờ Hồ rồi giải tán. Nhưng nhiều sinh viên học sinh không chịu giải tán ngay lại hành quân tiếp tới Văn Miếu rồi phân thành nhóm nhỏ tan hòa trong Thăng Long – Đông Đô -Hà Nội.

Về đến nhà trong một tâm trạng mệt mỏi, thất vọng và buồn chán quá, tôi vẫn cố gượng dậy vào mạng để biết điều gì đã xảy ra ở Sài Gòn cũng sáng ngày hôm nay. Tôi như khoẻ lại thật bất ngờ khi được biết cuộc xuống đường của sinh viên, học sinh Sài Gòn hoành tráng và mĩ mãn hơn những gì xảy ra ở Hà Nội nhiều. Người Phương Nam dường như có văn hoá tổ chức, có ý thức kết gắn cộng đồng hơn hẳn người Phương Bắc thì phải. Thử hỏi chẳng lẽ lại không hơn điểm khi một danh sách những gương mặt lớn của Sài Gòn hoa lệ đã xuất hiện giữa thanh thiên bạch nhật ngày hôm nay:

Từ trái qua: Đình Vượng, Vương Đình Chữ, cụ Nguyễn Đình Đầu, cựu “quan chức” Mặt trận Tổ quốc Lê Hiếu Đằng, Nhà thơ Đỗ Trung Quân, Nhà báo Nguyễn Quốc Thái, cô Trần Tử Vân Anh, André Hồ Cương Quyết, Huỳnh Tấn Mẫm – có thể khác tuổi tác, tôn giáo, dân tộc, quá khứ, thậm chí cả chính kiến… nhưng cùng chung một tình yêu đất nước. (Các ảnh trong bài đều lấy từ Ba Sàm)

Từ khi cập nhật được đầy đủ tin tức trên mạng, tôi cứ bâng khuâng: Dường như viên Sĩ Quan A42 đã khống chế tôi sáng nay đã nói đúng: Đất nước Việt Nam hình chữ S không thể mất được! Nhưng tôi xin bổ sung: Chúng ta sẽ không thể bị mất nước là vì vẫn còn có những sinh viên, học sinh không sợ bị đuổi học, đã xuất hiện sáng nay trước Đại sứ quán Trung Quốc ở Hà Nội và trước Lãnh sự quán Trung Quốc ở Sài Gòn, vẫn còn có những gương mặt trí thức, văn nghệ sĩ như những người có tên trong bức ảnh này. Bao nhiêu gương mặt lớn của giới sĩ phu Bắc Hà hôm nay đâu rồi mà sáng nay lại thưa thớt đến thế? Câu hỏi này xin dành cho tất cả mọi người./.

Hà Đông, ngày 6/6/2011

N. T. L.

Tác giả gửi trực tiếp cho BVN.

Bài viết này được đăng vào 07/06/2011 lúc 6:15 sáng và tập tin được lưu ở Biển Đông. Bạn có thể theo dõi các phản hồi của bài viết này thông qua RSS 2.0 dòng thông tin. Tạm thời ngưng đáp ứng, nhưng bạn cũng có thể trackback từ trang của bạn.

Hiệp định về các sự cố trên Biển Đông?

Hiệp định về các sự cố trên Biển Đông?

Tác giả: Phương Loan

Bài đã được xuất bản.: 3 giờ trước

• Recomend
• +3

Red

• In
• Email
• Thảo luận

TRONG MỤC NÀY (Đọc thêm)

• "Cần một hiệp định về các sự cố trên Biển Đông"
• Khi Biển Đông thành tâm điểm đối thoại Shangri-La
• Chiến lược Chuỗi Ngọc Trai và việc bảo vệ chủ quyền VN trên Biển Đông
• Shangri-La khi Trung Quốc chơi rắn

• 
  
• 
  

Theo GS Carl Thayer, cách tốt nhất để ngăn chặn những va chạm và căng thẳng trở thành vũ lực là đưa tất cả hải quân liên quan đàm phán một hiệp định về các sự cố trên biển. Hiệp định có thể đi liền với các cơ chế có thể được áp dụng nếu xảy ra vũ lực: đường dây nóng, ủy ban kiểm soát khủng hoảng...

>> Shangri-La khi Trung Quốc chơi rắn
>> Chiến lược Chuỗi Ngọc trai và việc bảo vệ chủ quyền Việt Nam trên Biển Đông
>> Sóng Biển Đông trong tâm hồn Việt Nam
>> Khi Biển Đông thành tâm điểm đối thoại Shangri-La
>> Tướng Lê Văn Cương: Trung Quốc luôn "mềm nắn, rắn buông"

Biển Đông trong tổng thể chiến lược của Trung Quốc
Đặt trong chiến lược tổng thể của Trung Quốc, những hành động mang tính quyết đoán của Trung Quốc ở vùng thềm lục địa và đặc quyền kinh tế của Việt Nam và Philippines nên nhìn nhận như thế nào, thưa ông?
GS Carl Thayer, Học viện Quốc phòng Australia: Trung Quốc muốn giành vị thế là một cường quốc ở Châu Á - Thái Bình Dương. Trung Quốc đặt ưu tiên trong việc thống nhất Đài Loan và đạt được sự thừa nhận về "chủ quyền không thể tranh cãi" của Trung Quốc với Biển Đông.
Sức mạnh quốc gia tổng hợp của Trung Quốc dựa trên sức mạnh kinh tế. Để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng kinh tế, Trung Quốc ngày càng phụ thuộc vào các nguồn năng lượng nhập khẩu, dầu và khí.
Các quan chức Trung Quốc thường xuyên đưa ra các dự đoán về trữ lượng dầu khí ở Biển Đông lớn hơn nhiều so với tính toán của các công ty dầu khí và chính phủ phương Tây. Do đó, Trung Quốc muốn kiểm soát nguồn tài nguyên này, bởi vì nó phong phú và gần nhà hơn rất nhiều so với dầu từ Trung Đông.
Hải quân Trung Quốc cũng có thể bảo vệ đường biển mà dầu từ Biển Đông sẽ được vận chuyển.
Nói cách khác, Biển Đông chỉ là một phần trong nỗ lực lớn hơn của Trung Quốc nhằm đảm bảo nguồn cung cho an ninh năng lượng trên thế giới nhằm phục vụ nhu cầu tăng trưởng kinh tế cao.
Tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông dựa trên bản đồ 9 đoạn hình chữ U. Đường chữ U này cắt vào vùng đặc quyền kinh tế mà Philippines và Việt Nam tuyên bố. Trung Quốc không thừa nhận chủ quyền của các quốc gia khác, nơi mà có sự chồng lấn với tuyên bố của Trung Quốc.
Trung Quốc cũng xem việc khai thác và sản xuất dầu và khí của Philippines và Việt Nam là hành động đánh cắp tài nguyên thiên nhiên của Trung Quốc và vi phạm chủ quyền của nước này.
Nhiều người đánh giá các hành động vừa qua của Trung Quốc là phép thử của nước này đối với ASEAN, Mỹ và các thể chế quốc tế. Quan điểm của ông?
Trung Quốc muốn chia rẽ các quốc gia thành viên ASEAN bằng việc xem Biển Đông là vấn đề song phương.
Trung Quốc muốn kéo dài các cuộc thảo luận về việc hướng dẫn thi hành  DOC cũng như COC để tăng cường sức mạnh của mình.
Trung Quốc muốn xây dựng khu vực an ninh Đông Á không có Mỹ. Phương tiện chính để đạt được điều đó là thông qua tiến trình ASEAN+3. ASEAN đã đáp trả bằng việc mở rộng thành viên của Cấp cao Đông Á gồm cả Mỹ và Nga.
Bài toán với ASEAN là duy trì vai trò trung tâm của nó trong cấu trúc an ninh khu vực.
Trung Quốc đang thử Mỹ, đặc biệt là Hiệp định An ninh Song phương với Philippines. Hiệp định được kí năm 1954, hai năm trước khi Philippines tuyên bố chủ quyền với cụm đảo mà họ gọi là Kalayaan. Mỹ nói rằng Hiệp định an ninh song phương không bao phủ vùng đất sau năm 1954. Nhưng Mỹ nói nếu các tàu quân sự của Philippines bị tấn công, Mỹ sẽ tới để hỗ trợ Philippines.
Vào tháng 3, hai tàu chở dầu của Trung Quốc yêu cầu một tàu thăm dò địa chấn của Philippines rời khỏi vùng biển xung quanh Reed Bank. Tàu của Trung Quốc không phải là tàu chiến và không một viên đạn nào được bắn ra, do đó Philippines không thể kêu gọi hỗ trợ của Mỹ.
Lập ủy ban kiểm soát khủng hoảng?
Liệu cuộc cạnh tranh chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc ảnh hưởng như thế nào tới vấn đề Biển Đông?
Cạnh tranh chiến lược giữa Trung Quốc và Mỹ chủ yếu tập trung vào vai trò của mỗi bên ở Châu Á - Thái Bình Dương. Trung Quốc xem Mỹ là một cường quốc bên ngoài. Trung Quốc đặc biệt quan ngại về vị trí vượt trội của hải quân Mỹ ở Tây Thái Bình Dương, đặc biệt là việc Mỹ ủng hộ Đài Loan.
Hai bên cũng khác biệt trong quan điểm về việc luật quốc tế áp dụng như thế nào đối với vùng đặc quyền kinh tế EEZ. Mỹ cho rằng Công ước Luật biển cho phép tàu quân sự được đi qua và tiến hành các thăm dò. Trung Quốc thì khăng khăng rằng luật của nước này hạn chế các hoạt động như vậy là tuân thủ luật quốc tế. Mỹ vẫn tiếp tục tiến hành các nhiệm vụ hải giám tại EEZ của Trung Quốc và Trung Quốc đáp trả bằng rất nhiều hình thức đe dọa khác nhau.
Mỹ không đứng về bên nào trong tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông. Một nước có biên giới biển có thể tuyên bố vùng đặc quyền kinh tế rộng 200 hải lý. Quốc gia ven biển có chủ quyền đối với tài nguyên trong vùng đặc quyền kinh tế. Mỹ bác bỏ bất kì tuyên bố biên giới biển nào không dựa trên đất liền. Và do đó, Mỹ phủ nhận cơ sở tuyên bố "chủ quyền không thể chối cãi" của Trung Quốc.
Mỹ quan tâm đến an toàn và tự do hàng hải ở Biển Đông. Trung Quốc không trực tiếp đe dọa đến những lợi ích này.

Mỹ có lợi ích trong việc ngăn chặn bất kì quốc gia nào, mà Trung Quốc là ví dụ, thực hiện bá quyền ở Biển Đông.

Mỹ có lợi ích trong việc ngăn chặn bất kì quốc gia nào, mà Trung Quốc là ví dụ, thực hiện bá quyền ở Biển Đông. Do đó, sự đối đầu Mỹ - Trung ảnh hưởng tới mỗi quốc gia ở Đông Nam Á và quan hệ của họ với các nước lớn.
Trung Quốc muốn làm xói mòn quan hệ đồng minh của Mỹ với Philippines và Thái Lan. Trung Quốc cũng muốn làm xói mòn ảnh hưởng chính trị của Mỹ.
Mỹ muốn ngăn chặn sự xói mòn ảnh hưởng chính trị của mình.
Liệu những căng thẳng có leo thang thành xung đột vũ trang trên Biển Đông? Ngăn chặn cách nào?
Khả năng về các sự cố vũ trang giữa các tàu hải quân hai nước luôn có thể xảy ra. Nhưng không có vẻ gì nó sẽ leo thang trở thành xung đột vũ trang. Các sự cố trên biển dễ ngăn chặn hơn là trên biên giới đất liền bởi vì nó cô lập hơn và liên quan ít lực lượng hơn.
Cách tốt nhất để ngăn chặn những va chạm và căng thẳng trở thành vũ lực là đưa tất cả hải quân liên quan đàm phán một hiệp định về các sự cố trên biển. Nó có thể trở thành một bộ quy tắc quy định cách thức hành xử của các tàu chiến khi đối đầu.
Một hiệp định như vậy có thể đi liền với các cơ chế có thể được áp dụng nếu xảy ra vũ lực: đường dây nóng, ủy ban kiểm soát khủng hoảng...
ASEAN đoàn kết để kìm Trung Quốc
Vai trò của ASEAN, mỗi thành viên ASEAN, của Mỹ và Trung Quốc trong xung đột ở Biển Đông?

Mỹ bác bỏ bất kì tuyên bố biên giới biển nào không dựa trên đất liền. Và do đó, Mỹ phủ nhận cơ sở tuyên bố "chủ quyền không thể chối cãi" của Trung Quốc.

ASEAN từng đưa ra 2 tuyên bố quan ngại đáp trả hành động va chạm do Trung Quốc gây ra. Lần đầu tiên là năm 1992 và lần thứ 2 là năm 1995 sau sự kiện Mischief Reef. Năm 2002, ASEAN cũng đàm phán DOC với Trung Quốc. ASEAN cũng thông qua Hiệp định Thân thiện và hợp tác mà Trung Quốc, Mỹ và các nước lớn khác đều kí. Hiệp định này yêu cầu các bên kí kết không sử dụng vũ lực hay đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ. Vai trò của ASEAN là duy trì quyền tự quản của mình ở ĐNA và vùng biển của mình khỏi sự can thiệp của nước lớn. ASEAN cần thể hiện một mặt trận đoàn kết trước nước lớn như Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông.
ASEAN cũng đóng vai trò đặc biệt theo Hiến chương LHQ với tư cách một hiệp hội khu vực. Theo Hiến chương, ASEAN có trách nhiệm hành động một khi xung đột nổ ra. ASEAN do đó nên thảo luận trực tiếp về Biển Đông với Trung Quốc và nếu vi phạm vẫn tiếp tục, cần báo cáo lên HĐBA LHQ.
Mỗi thành viên ASEAN có quan hệ song phương khác nhau với Trung Quốc. Nhưng trong vấn đề Biển Đông, chỉ có 4 quốc gia thành viên không nêu vấn đề này tại ARF 17 diễn ra tháng 7/2010: Myanmar, Thái Lan, Lào, và Campuchia. Mỗi nước trong nhóm này có liên kết kinh tế  mạnh với Trung Quốc. Trường hợp Brunei thì chưa rõ ràng. Nhưng những quốc gia có lợi ích trực tiếp ở Biển Đông: Indonesia, Philippines, Singapore và Việt Nam đều nêu vấn đề. Các nước muốn Mỹ duy trì can dự để cân bằng với Trung Quốc. Và muốn ASEAN duy trì một mặt trận thống nhất để đối phó với Trung Quốc.
Vai trò của Mỹ là đóng góp vào trật tự khu vực bằng việc duy trì nguyên trạng và cung cấp sự ủng hộ về mặt ngoại giao cho các quốc gia đang chịu sức ép từ Trung Quốc. Mỹ đã đề xuất sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi để xây dựng cơ chế đa phương giải quyết tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông.
Chỗ đứng của Trung Quốc là thuyết phục các nước ĐNA về việc Trung Quốc thay thế Mỹ với tư cách là cường quốc vượt trội ở khu vực và các quốc gia khu vực nên xếp hàng với Bắc Kinh và/hoặc chấm dứt chính sách gây hại đến lợi ích của Trung Quốc.
Lựa chọn chính sách tốt nhất cho Việt Nam?
Việt Nam phải xử lý vấn đề này ở 3 cấp độ: Thứ nhất là, làm mình mạnh lên. Việt Nam cần đưa ra một chiến lược và nguồn lực để xây dựng năng lực quản lý và thực hiện quyền chủ quyền ở vùng đặc quyền kinh tế. Đồng thời, Việt Nam cần duy trì sự đoàn kết trong nước.
Hai là,  Việt Nam phải dựa vào ngoại giao cấp cao với Trung Quốc, bao gồm các cuộc gặp thượng đỉnh để thảo luận và đưa ra biện pháp ngăn chặn các sự cố như việc cắt cáp dầu khí của tàu Bình Minh 02 vừa qua. Lãnh đạo hai nước nên chỉ đạo nhóm làm việc chung thông qua một hướng dẫn phù hợp.
Ba là, Việt Nam cần cùng với Indonesia, nước Chủ tịch ASEAN để duy trì thống nhất và cách tiếp cận chung đối với Trung Quốc. Đồng thời, Việt Nam cần vận động hành lang các thành viên khác của ASEAN.

GS CHU HẢO TRẢ LỜI PV VỀ "ĐƯỜNG LƯỠI BÒ"

GS CHU HẢO TRẢ LỜI PV VỀ "ĐƯỜNG LƯỠI BÒ"

Thân gửi TS Nguyễn Xuân Diện,

Trong file kèm theo là bản gốc bài trả lời phỏng vấn của tôi cho báo NLĐ. Theo thoả thuận trước, đáng lẽ bài này sẽ được đăng trên báo in vào ngày 5 tháng 6 (nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày Bác Hồ đi tìm đường cứu nước và ngày con cháu của Người được biểu tình trong ôn hoà để tỏ rõ quyết tâm giữ nước). Nhưng đêm ngày 4 tháng 6 tôi được phóng viên thông báo là hoãn đăng đến đầu tuần sau. Tôi tưởng là đã bị loại, nhưng buổi chiều chủ nhật thì bài này được đưa lên NLĐ online. Tuy nhiên một số đoạn, có ý tứ riêng của nó, thì đã bị bỏ.

Xin gửi TS bản gốc, trong đó những dòng chữ màu đỏ là các đoạn bị cắt, để chia sẻ với ban đọc của Blog Lâm Khang.

Thân ái!
Chu Hảo

Toàn văn bài trả lời phỏng vấn Giáo sư Chu Hảo:

Phóng viên: - Theo dõi các diễn biến gần đây về Biển Đông, ông nhìn nhận thế nào về việc tàu hải giám Trung Quốc ngang ngược xâm phạm sâu sâu vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa VN để cản trở, cắt cáp thăm dò địa chấn tàu Bình Minh 02 trong khi Người phát ngôn Bộ Ngoại TQ lại nói là “hoạt động bình thường”?

GS Chu Hảo: - Tôi cho rằng đó một bước leo thang nguy hiểm nhưng đã được chuẩn bị kỹ của phía Trung Quốc nhằm biến yêu sách “đường lưỡi bò” hay còn “đứt đoạn 9 khúc”… trên Biển Đông thành hiện thực. Đó hoàn toàn không phải là một hành động gây hấn bột phát mà được lên kịch bản từ trước với những toan tính sâu xa. Thứ nhất, TQ muốn lập lờ đánh tráo giá trị khi xâm phạm sâu vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của ta nhưng lại la làng lên rằng đây là vùng tranh chấp. Toan tính thâm sâu là một chiêu trọng yếu để hiện thực hoá “đường lưỡi bò” vì yêu sách không chỉ “ngoạm” những vùng biển đảo rộng lớn thuộc chủ quyền của VN mà còn của nhiều quốc gia và khu vực ở Biển Đông. Thứ hai, TQ muốn đo lường phản ứng của VN cũng như khu vực và quốc tế trước bước leo thang mới - xâm phạm sâu vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một quốc gia có chủ quyền. Thứ ba, để dọn đường cho những bước đi tiếp theo trong tham vọng hiện thực hoá yêu sách “đường lưỡi bò”.

- Căn cứ nào để ông nhận định hành động của TQ với tàu Bình Minh 02 ngày 26-5 vừa qua là một kịch bản được dàn dựng trước?

- Nếu nhìn lại những hành động xuyên suốt của TQ để thực hiện yêu sách “đường lưỡi bò” là thấy rất rõ điều đó. Nhiều năm qua, TQ đã đầu tư rất mạnh cho hạm đội Nam Hải cũng như lực lượng mà họ dựa vào để đòi chủ quyền trên Biển Đông như giám hải và tuần ngư. Sau khi chính thức công khai yêu sách “đường lưỡi bò” tháng 5-2009, TQ cũng đồng thời cũng gia tăng các hành động đòi hỏi chủ quyền trên Biển Đông. Đó là các hành động cản trở, xua đuổi, uy hiếp, thậm chí bắt giữ tàu đánh cá VN trong vùng biển thuộc chủ quyền của mình; ra các lệnh cấm đánh bắt cá; tăng cường tầu giám hải, tuần ngư, tàu quân sự… Ngoài VN, TQ cũng gia tăng các hành động tương tự với các nước khác trên Biển Đông.

Ngay việc 2 trong số 3 tàu hải giám xâm TQ phạm vùng đặc quyền kinh tế của VN để cản trở hoạt động tàu Bình Minh 02 là những tàu hiện đại, mới hạ thuỷ cũng cho thấy hành động gây hấn này hoàn toàn không phải bột phát.

- Cho rằng TQ đã lên kịch bản để hiện thực hoá yêu sách “đường lưỡi bò” thì theo ông bước tiếp theo sẽ là gì?

- Những hành động trên của TQ có thể nhằm “dọn đường” cho bước leo thang tiếp theo là đưa dàn khoan dầu khổng lồ mà nước này vừa chế tạo vào hoạt động ở các vùng tranh chấp trên Biển Đông, thậm chí không loại trừ cả vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của các nước trong khu vực. Hiện các nước trong khu vực Biển Đông đều đang theo dõi sát động thái này với mối quan tâm và lo ngại sâu sắc. Trường hợp TQ đơn phương tiến hành các hoạt động thăm dò, khai thác dầu ở khu vực còn tranh chấp sẽ đi ngược lại Tuyên bố về cách ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) mà TQ đã ký với ASEAN.

- Vì sao TQ đã ký kết DOC mà lại luôn có những hành động đi ngược lại cam kết của chính họ trên Biển Đông?

- Tham vọng hiện thực hóa yêu sách “đường lưỡi bò” che mờ tất cả. Biến Biển Đông thành “ao nhà” của mình, TQ không chỉ khống chế một huyết mạch hàng hải, một khu vực địa chính trị chiến lược trọng yếu của khu vực và thế giới mà còn mặc sức khai thác các nguồn tài nguyên giàu có như dầu khí, hải sản… Tuy nhiên, xét theo luật pháp quốc tế hiện đại cũng như luật pháp quốc tế cổ điển, yêu sách “đường lưỡi bò” của Trung Quốc hoàn toàn không có cơ sở khoa học, không có giá trị pháp lý quốc tế và không ai có thể chấp nhận được. Ngay cả nhà nước cho tới học giả TQ cho đến nay vẫn không thể trả lời được câu hỏi làm sao xác định được tọa độ cũng như vị trí chính xác trên thực địa của từng đoạn cũng như của toàn bộ 9 đoạn của “đường lưỡi bò” mà yêu sách. Đó là lý do để TQ miệng nói đối thoại nhưng lại dùng sức mạnh vượt trội về mọi mặt so với các nước và khu vực còn lại trên Biển Đông để dần biến yêu sách của mình thành “sự đã rồi”.

- Nói như ông thì dù phi lý và ngang ngược nhưng TQ vẫn bất chấp để hiện thực hóa bằng được yêu sách của mình?

- TQ tham vọng và có sức mạnh song không dễ hiện thực hóa “đường lưỡi bò”. Cứ nhìn vào phản ứng quyết liệt và mạnh mẽ của Phillippines, một quốc gia tiềm lực yếu hơn TQ rất nhiều, cũng có thể thấy điều đó. Tàu quân sự TQ cản trở tàu thăm dò của mình, Phillippines lập tức cho máy bay chiến đấu ra răn đe, xua đuổi. TQ có những hoạt động bất thường ở vùng biển Philippines tuyên bố chủ quyền, đích thân Tổng thống nước này tuyên bố kiện lên LHQ… trong khi dư luận trong nước lên tiếng phẫn nộ.

- Song những phản ứng như vậy dường như đủ đến ngăn cản hành động của TQ?

- TQ có thể không ngại một quốc gia ASEAN tiềm lực thua xa mình nhưng bó đũa 10 nước ASEAN lại là chuyện khác. Ở đây không chỉ là vấn đề tiềm lực và sức mạnh mà quan trọng nhất là chính nghĩa, là lẽ phải. Một cường quốc mà để cả 10 nước láng giềng gần cùng phản ứng thì cường quốc đó không chỉ khiến khu vực mà cả thế giới phải dè chừng với con mắt đầy cảnh giác. Vấn đề vì thế phải làm sao để tiếng nói và hành động của ASEAN thực sự đồng nhất như chính hình ảnh trong biểu trưng của ASEAN là một bó lúa kết lại thật chặt với nhau trong một hiệp hội. Tư duy thờ ơ kiểu “không phải việc liên quan tới mình” của các quốc gia ASEAN khác trong từng việc, sự kiện xảy ra trên Biển Đông chính là một thứ thuốc kích TQ trong cơn thèm khát “đường lưỡi bò”.

- Vậy còn phản ứng của chúng ta?

- Chúng ta cần phản ứng thích đáng trên cả 3 cấp độ: song phương, khu vực và quốc tế. Chúng ta nhất quán tuân thủ DOC, Công ước về Luật Biển năm 1982 của LHQ cũng như thỏa thuận cấp cao hai nước VN-TQ nhưng cần dứt khoát và kiên quyết trong việc khẳng định và bảo vệ chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Chúng ta cần chuẩn bị sẵn sàng và chủ động trong mọi tình huống. Những hành động xâm phạm ngang ngược và rõ ràng vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa như ngày 26-5 vừa qua cần được ghi lại bằng các chứng cứ rõ ràng để thông tin nhanh nhất đến nhân dân trong nước, các nước trong  khu vực và toàn thế giới. Tàu cá hay các tầu khác hoạt động trong vùng biển của ta cũng nên có phương tiện ghi lại các hành động cản trở, uy hiếp… của tàu TQ làm bằng chứng và lập thành hồ sơ để cho thấy ai là bên đã vi phạm các thỏa thuận song phương, đa phương và luật pháp quốc tế.

Về cấp độ khu vực tôi đã nói ở trên. Điều cần làm trước mắt kiên trì và đẩy nhanh tiến trình DOC thành Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) để ràng buộc trách nhiệm pháp lý của TQ trong vấn đề Biển Đông.

Với những vụ việc ngang ngược và rõ ràng như vụ xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa để cắt cáp thăm dò địa chấn tàu Bình Minh 02 vừa qua rất nên hoàn chỉnh hồ sơ, thủ tục để đưa lên LHQ và kiện ra tòa án quốc tế. Thực tế tòa án quốc tế đã thụ lý và phán quyết về những vụ việc tương tự vụ tàu Bình Minh 02.

Kết hợp tốt phản ứng cả 3 cấp độ, tôi tin TQ sẽ luôn phải nghĩ kỹ trước mỗi hành động tiếp theo trên Biển Đông.

- Xin cảm ơn ông.

*Bản trên NLĐ Online, tại đây.

20 nhận xét:

Bạn đọc nói...

Cám ơn GS Chu Hảo! Một bài trả lời rất là hay và có ý nghĩa. Chỉ tiếc là báo NLĐ đã cắt mất nhiều đoạn của GS.

12:03 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

Linh nói...

Trung Quốc luôn chơi trò 'bậc thang' chúng ta phải luôn cảnh giác

12:07 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

Người VN nói...

Phải chứng minh cho người Trung Quốc biết Việt Nam là một đất nước có chủ.

Sông núi nước Nam vua Nam ở
Rành rành định phận tại sách trời
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời
--Lý Thường Kiệt--

12:12 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

NokiaX6 nói...

Những dòng chữ màu đỏ có lẽ là "nhạy cảm" nên NLĐ không dám đăng.Trong khi nhân dân thì biết mười mươi là Trung Quốc đang tham vọng Trường Sa , biển Đông rồi thì sao lại phải "nhạy cảm" với trả lời phỏng vấn của GS Chu Hảo!?Mạnh dạn nên các báo "lề phải" ơi!!!!Nếu không muốn bị bạn đọc tảy chay không thèm xem nữa!

12:33 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

Nặc danh nói...

Chào Bác,
Về tuần hành sáng hôm qua:
Báo Thanh Niên đã đăng tin rùi, và báo TT cũng đăng, nhưng ghi nguồn TTXVN

Bộ Đội

13:04 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

THIEU GIA nói...

Em khoái nhất câu này: "TQ có thể không ngại một quốc gia ASEAN tiềm lực thua xa mình nhưng bó đũa 10 nước ASEAN lại là chuyện khác. Ở đây không chỉ là vấn đề tiềm lực và sức mạnh mà quan trọng nhất là chính nghĩa, là lẽ phải. Một cường quốc mà để cả 10 nước láng giềng gần cùng phản ứng thì cường quốc đó không chỉ khiến khu vực mà cả thế giới phải dè chừng với con mắt đầy cảnh giác."

14:24 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

QuangPhong nói...

Ồ,TQ hành động có bài bản và lớp lang lắm.
Trong năm 2011
- Đầu tiên là vạch vùng cấm đánh bắt hải sản- Ngư dân TQ tràn sang biển VN.
-Sau đó là cưỡng ép,bắt ngư dân VN trên HS-TS .
-Tiếp theo là gây hấn Bình mình 2
-Nếu VN sợ,không biết điều gì sẽ xẩy ra, mà nếu Lãnh đạo VN không có định hướng rõ ràng - mà cứ ấm ớ,không hợp lòng dân cũng chưa biết chuyện gì sẽ xẩy ra.
- Còn trước đó TQ đã chuẩn bị đâu ra đó: Nào tàu sân bay,tàu ngầm,tàu hải giám ...
-Nếu như tiền ở VINASHIN mà dùng đóng ( mua)mấy con tàu .... thì hay biết mấy. Chỉ khoảng 20% số bị mất thôi hoặc tệ lắm thì chỉ cần con Hoa Sen thôi nhỉ?

15:10 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

hoavan nói...

Hoan nghênh nhị vị tiến sĩ (CH-NXD). Chỉ xin cho sửa một lỗi chính tả: biểu trưng chứ không phải biểu chưng, như một hạt sạn làm hỏng một bạt cơm ngon (phải nói là rất ngon sau khi các gia vị tô đỏ được trả lại!).

15:45 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

hoavan nói...

Xin thêm một nhận xét nữa, trong phần bôi đỏ có câu này: "thông tin nhanh nhất đến nhân dân trong nước, các nước trong khu vực và toàn thế giới", hoan nghênh tác giả đã đặt yêu cầu thông tin tới nhân dân lên hàng đầu. Lý do đoạn đó bị cắt không thể rõ hơn !

15:48 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

Nặc danh nói...

Tại sao báo chí được phép cắt bỏ đi những phần trong bài phỏng vấn của Giáo sư?

15:50 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

Nguyễn Xuân Diện nói...

Thay mặt Giáo sư Chu Hảo, xin cảm ơn độc giả Hoavan (15:45)

Tôi đã sửa lại rồi!

16:11 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

Góp Ý nói...

Báo chí Việt Nam ngày nay cũng lạ đời. Thích cắt bỏ gì là cắt, chẳng quan tâm nó có ý nghĩa như thế nào?

16:35 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

Nặc danh nói...

Tại sao đường lưỡi bò lại vẽ đứt đọan mà không vẽ liền .Bác nào hiểu biết xin giải thích giùm để mọi người hiểu thêm thâm ý của bọn Tàu .Đừơng này có từ 1947, thời Trung Hoa Dân Quốc .

17:06 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

TNA nói...

Không chỉ là khu vực biển trong phạm vi đường lưỡi bò.Tham vọng của Trung Quốc là toàn thế giới. Trái đất này là của Trung Quốc. Mặt trời không bao giờ lặn trên đất Trung Hoa.Đó là những gì mà giới lãnh đạo Trung Quốc đang nhồi sọ vào đầu óc người Trung Quốc.Đất nước Trung Quốc ngày nay đang bị kích động như nước Đức Hitle năm xưa.Cuồng vọng về sự thống trị thế giới của người Trung Quốc đang lấn át những suy nghĩ lành mạnh,tỉnh táo và nhân văn của họ.Một trạng thái xã hội tiểu Hồng vệ binh của thời Đại Cách mạng Văn hóa Vô sản đã xuất hiện ở Trung Quốc trong 10 năm đầu của thế kỷ 21:cuồng điên,man rợ và đầy hăm he khi nhìn ra thế giới với những ham muốn bá chủ.
Với một gia đình,một bụi tre,một mảnh nhỏ đất hoang góc vườn,một vuông ao cuối đất không làm giầu lên được bao nhiêu.Với một quốc gia,đặc biệt như Trung Quốc,lại càng không có một chút ý nghĩa gì về mặt kinh tế.Vậy mà họ đã không từ,thậm chí đã từng đem cả quân đội có cả máy bay,xe tăng,tầu chiến để cố cướp.Không một quốc gia nào ở xung quanh Trung Quốc,dù lớn hay bé,mạnh hay yếu,xa hay gần,mà không đều bị Trung Quốc gây gổ và cướp đoạt vùng đất biên cương,hay hải đảo.Đó là các nước Pakistan,Ấn Độ(năm 1962),Liên-xô và Nga ngày nay(1969-2005),Tajikistan,Việt Nam(1974-nay),Nhật Bản,Philippin,Mông Cổ v.v...
Xưa,có người Trung Quốc vạch bừa,vẽ bậy mấy nét(9 nét) lên một tấm "bản đồ".Thế mà người Trung Quốc ngày nay tuyên bố với thế giới rằng,đó là lãnh hải của Trung Quốc!Rồi tới đây,một đứa trẻ Trung Quốc vạch bừa lên bản đồ thế giới thì người Trung Quốc sẽ nói thế nào trước thiên hạ?
Hãy học người Nhật Bản mà phát triển đất nước! Hãy học sự văn minh,cao đẹp và đầy lòng nhân ái, vị tha của người Nhật Bản mà làm người!Đối với Trung Quốc,điều đó có thể không nhỉ?

17:43 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

thietbidien nói...

Xin phép bác XUÂ DIỆN cho em chép máy bài trên Blog của bác để trên Blog của em nhé!

20:38 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

Nặc danh nói...

Nếu không có những trang như blog của Bác Diện đây. Có lẽ không đời nào độc giả bình thường chạm tới những giòng tô ĐỎ.

20:57 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

chậm hiểu nói...

Tôi thấy những dòng chữ màu đỏ đó rất đúng,đó là những ý kiến nói lên sự thật.Thiết nghĩ báo NLĐ không cần thiết phải cắt bỏ,chả lẽ ta lại sợ TQ trên cả những ý kiến của một cá nhân trong bài phỏng vấn mà không dám đăng?Thế thì thử hỏi lỡ TQ sang xâm lược ta thực sự,hỏi có dám cầm súng ra chiến đấu bảo vệ tổ quốc không hỡi báo NLĐ.

22:40 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

Bui Duc Manh nói...

Cháu thấy câu này hình như sai chính tả, TS Diện xem lại xem nhé: "...Ngoài VN, TQ cũng ra tăng các hành động tương tự với các nước khác trên Biển Đông..."

"gia tăng" hay "ra tăng" ạ?

23:31 Ngày 06 tháng 6 năm 2011

CapThoiVu nói...

Cảm ơn Nguyễn Xuân Diện blog , nhờ tiên sinh mà chúng tôi mới được đọc những "dòng chữ màu đỏ" để hiểu thêm về nhiều người...

06:30 Ngày 07 tháng 6 năm 2011

Nguyễn Xuân Diện nói...

Bác Bùi Đức Mạnh,

Đúng là Gia tăng bác ạ. Cháu đã sửa lại rồi. Cháu cám ơn bác ạ!

BỘ TRƯỞNG QP LÀM CHỦ TỊCH NƯỚC THỨ TRƯỞNG CÔNG AN LÀM CHỦ TỊCH BỘ CÔNG AN TÁCH 2 THỨ TRƯỞNG T LÀM BỘ TRƯỞNG AN NINH BỘ TRƯỞNG TC LÀM CHỦ TỊCH HN THỨ TRƯỞNG TC HOÀNG ANH T LÀM BỘ TRƯỞNG CHO NGỈ 2 PHÓ THỦ TƯỚNG CÓ QUAN ĐIỂM CHẬM TIẾN THAY THỦ TƯONG MÓI THỦ TƯƠNG CU SANG LAM QUOC HOI TONG BI THU NGHI BI THU THANH UY LEN LAM TONG BI THU TONG THAM MUU TRUOGN LAM BO TRUÒNG QP

BỘ TRƯỞNG QP LÀM CHỦ TỊCH NƯỚC
THỨ TRƯỞNG CÔNG AN LÀM CHỦ TỊCH
BỘ CÔNG AN TÁCH 2 THỨ TRƯỞNG T LÀM BỘ TRƯỞNG AN NINH
BỘ TRƯỞNG TC LÀM CHỦ TỊCH HN
THỨ TRƯỞNG TC HOÀNG ANH T LÀM BỘ TRƯỞNG
CHO NGỈ 2 PHÓ THỦ TƯỚNG CÓ QUAN ĐIỂM CHẬM TIẾN
THAY THỦ TƯONG MÓI THỦ TƯƠNG CU SANG LAM QUOC HOI
TONG BI THU NGHI
BI THU THANH UY LEN LAM TONG BI THU
TONG THAM MUU TRUOGN LAM BO TRUÒNG QP

http://www.quansuvn.net/index.php/topic,18873.510.html

http://www.quansuvn.net/index.php/topic,18873.510.html

http://www.quansuvn.net/index.php/topic,16390.270.html vũ khí trang bị quân sự của VN

Chiến lược Chuỗi Ngọc Trai và việc bảo vệ chủ quyền VN trên Biển Đông

Chiến lược Chuỗi Ngọc Trai và việc bảo vệ chủ quyền VN trên Biển Đông

Tác giả: Nhóm tác giả Quỹ Nghiên cứu Biển Đông*
Bài đã được xuất bản.: 05/06/2011 05:00 GMT+7

Bài viết phân tích động thái của Trung Quốc trong thời gian gần đây, trong không gian ngoài phạm vi Biển Đông, từ đó đề xuất một số giải pháp để bảo vệ chủ quyền trên Biển Đông và có tham khảo tới các giải pháp của các quốc gia khác đang tiến hành chống lại sự bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông.

LTS: Tuần Việt Nam giới thiệu bài viết của nhóm tác giả Quỹ Nghiên cứu Biển Đông Lê Vĩnh Trương, Dư Văn Toán, Nguyễn Đức Hùng, Nguyễn Trọng Bình, Đàm Quang Minh, Phạm Thu Xuân như một góc nhìn riêng để tham khảo.

Trong những năm gần đây Trung Quốc tiếp tục có những hành động xâm phạm nghiêm trọng đến vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam và của các nước khác trên Biển Đông. Trung Quốc đơn phương tuyên bố một đường phân định ranh giới trên biển không có cơ sở pháp lý và chiếm gần hết Biển Đông. Trung Quốc đơn phương cho các tàu hải giám và kiểm ngư, những tàu thuyền quân sự và cảnh sát trá hình, vào những khu vực thuộc vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam và các nước khác.

Sự kiện gần đây nhất là một đội tàu hải giám đã đi vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam ở vị trí (vĩ độ, kinh độ) nằm cách đường cơ sở của Việt Nam chưa tới 120 hải lý, phá hoại và cản trở hoạt động thăm dò địa chấn của Việt Nam. Hành động này vi phạm nghiêm trọng trọng Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS 1982) và Hiến chương liên hợp quốc.

Sự việc không chỉ ở tầm Biển Đông sát bên cạnh yết hầu kinh tế và quân sự của Việt Nam!

Sự việc nằm ở chiến lược Chuỗi Ngọc Trai đầy toan tính của Trung Quốc nhằm gia tăng sức mạnh năng lượng, kinh tế và quân sự của mình.

Không gian chiến lược này sẽ khởi đầu từ đảo Hải Nam của Trung Quốc, tiến ra đảo Phú Lâm (Hoàng Sa), và một số đảo tại quần đảo Trường Sa (của Việt Nam đang bị Trung Quốc chiếm), xuống kênh đào Kra, ôm lấy Myanmar và dừng bước tại cảng Karachi của Pakistan. Con đường trên biển này sẽ bảo đảm về mặt tiếp liệu, vận tải nhiên liệu, sản phẩm và quân đội khi cần thiết. (Hình 1)

Vòng cung Chuỗi Ngọc Trai: từ giao thông vận tải sang liên hoàn quân sự
(Nguồn: String of Pearls: Meeting the challenge of china's rising power across the Asian littoral - Christopher J. Pehrson)

Bài này sẽ phân tích động thái của Trung Quốc trong thời gian gần đây, trong không gian ngoài phạm vi Biển Đông, từ đó đề xuất một số giải pháp để bảo vệ chủ quyền trên Biển Đông và có tham khảo tới các giải pháp của các quốc gia khác đang tiến hành chống lại sự bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông.

Những gì đang diễn ra liên quan Trung Quốc?

Những bất ổn liên tục xảy ra tại Trung Quốc từ cuối tháng tư 2011 đến nay như cuộc đình công năm ngày của các tài xế xe tải tại Thượng hải, tiếp theo đó là các vụ đánh bom tại Giang Tây và những cuộc biểu tình tại Nội Mông.

Thời gian đó, Trung Quốc liên tục cử những phái đoàn quân sự đi ra nước ngoài trong tháng 5 năm 2011.

Ngày 26/05/2011, Trung Quốc ngang ngược cắt đứt cáp thăm dò của tàu Bình Minh 02 ngày 26/05/2011 mặc dầu đã có sự phản đối của tàu biên phòng hộ tống và chính tàu Bình Minh 02 thuộc PVN.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra tuyên bố rằng họ chỉ hoạt động trên vùng biển Trung Quốc một cách ngụy biện. Vậy chúng ta phải chỉ rõ cho nhân dân toàn thế giới thấy rằng họ đã nói không đúng sự thật bằng các bản đồ và các bài viết của chúng ta.

Vào ngày 31/05/2011, 3 tàu quân sự Trung Quốc đã nổ sung uy hiếp, ngăn cản 4 tàu cá của tỉnh Phú Yên trên vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam. Bộ tư lệnh Bộ đội biên phòng tỉnh Phú Yên, Việt Nam đã đề nghị Bộ Ngoại giao can thiệp.

Những hành động này là một hành động có tính toán Trung Quốc để vừa giảm nhiệt trong nước vừa phục vụ ý đồ tiến xuống phía nam để phục vụ cho chiến lược Chuỗi Ngọc Trai nhằm khống chế cả Biển Đông và Ấn Độ Dương.

Từ "China Garlands India with String of Pearls",
(Nguồn: Militarisation of China's Energy Security Policy - Defence Cooperation and WMD Proliferation Along its String of Pearls in the Indian Ocean Tiến Sĩ Christina Y. Lin

Do những nhu cầu bức thiết trên, Trung Quốc đã tạm thời hy sinh hình ảnh phát triển hòa bình để lấn xuống biển Đông một cách mạnh bạo. Không phải Trung Quốc không biết rằng họ đang đứng trên luật pháp quốc tế, nhưng họ đang tận dụng thời cơ hiện tại bên ngoài và giải quyết những bất ổn nội bộ để đi nhanh hơn trên con đường bá quyền của mình.

Trung Quốc liên tục tác động đến Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanmar để phá vỡ nguyên tắc đồng thuận phát ngôn của ASEAN, mặt khác luôn muốn trói các nước trong tranh chấp biển Đông vào "khung giải quyết" là "thương lượng song phương" cho một vấn đề quốc tế. Trước hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc - ASEAN vào tháng 10/2009 tại Huahin (Thailand), bà Tiết Hán Cần, đại sứ Trung Quốc tại ASEAN đã phát biểu: "Trung Quốc cho rằng đây là bất đồng giữa Trung Quốc và các nước riêng rẽ xung quanh Biển Đông, chứ không phải giữa Trung Quốc và Asean... Và bà cũng nói thêm: "Cuộc họp này của ASEAN phải là trong khuôn khổ hợp tác, chứ không phải là để tranh cãi". Đây là động tác hạn chế người khác nói, còn chính Trung Quốc thì vừa nói vừa hành động thô bạo.

Sau tuyên bố tại Hội nghị ARF tháng 7/2010 của Ngoại trưởng H. Clinton, Trung Quốc đã phản ứng quyết liệt. Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì cho rằng phát biểu của Ngoại trưởng Mỹ là "Đưa vấn đề song phương thành vấn đề quốc tế, hoặc đa phương sẽ chỉ làm trầm trọng thêm tình hình và gây thêm khó khăn trong việc giải quyết vấn đề này". Đây chỉ là một ngụy biện nhằm bẻ đũa từng chiếc.

Tháng 11/2010, Việt Nam đã tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế về biển Đông lần 2, Hội thảo này là cơ hội cho Việt Nam để tìm kiếm những tiếng nói đa phương cho việc giải quyết tranh chấp. Trong Hội nghị có tính cách kênh hai lần này Trung Quốc đã làm giảm nhẹ tuyên bố "lợi ích cốt lõi" của mình. Tuy nhiên, việc không khẳng định và không phủ nhận tuyên bố vô lý này cho thấy ASEAN, Ấn Độ và thế giới cần cảnh giác cao hơn nữa.
Những căn cứ của Trung Quốc trong vòng cung Chuỗi Ngọc Trai

(Nguồn: Militarisation of China's Energy Security Policy - Defence Cooperation and WMD Proliferation Along its String of Pearls in the Indian Ocean Tiến Sĩ Christina Y. Lin)

Như tác giả Dương Danh Huy đã nhận xét , đây không phải hành động đầu tiên và không phải cuối cùng tại biển Đông. Chúng tôi bổ sung, những hành động này sẽ không chỉ xảy ra trên biển Đông và biển Nhật Bản mà sẽ sắp sửa xảy ra tại Ấn Độ Dương và các vùng nước khác trong tương lai rất gần.

Ngẫu nhiên không may mắn cho Việt Nam là ở ngay tâm điểm của chiến lược Chuỗi Ngọc Trai của Trung Quốc, tuy nhiên nếu chúng ta biết vận động sâu rộng đến nhân dân và chính phủ các nước ASEAN, Ấn Độ, Bangladesh và cả Pakistan, Afganistan, thì nguy cơ có thể sẽ biến thành cơ hội.

Việt Nam chúng ta sẽ cô độc nếu chỉ dừng sự đấu tranh tại biển Đông mà không mở rộng sang các nước vẫn đang nắm tình hình nhưng trù trừ không lên tiếng như ASEAN và cả Mỹ và Ấn Độ.

Những biện pháp bảo vệ chủ quyền trên Biển Đông

Về Ngoại Giao

Ngoại giao nhân dân: Phổ biến thông tin về sự ngang ngược của Trung Quốc đến tất cả các tầng lớp nhân dân, hội đoàn dân sự trong một chiến lược lâu dài bằng tiếng Việt và nhiều thứ tiếng khác. Những hoạt động khoa học, văn hóa thể thao của Việt Nam tại các nơi trên thế giới sẽ được bổ sung nội dung bị ức hiếp của ngư dân và các công ty Việt Nam. Trong đó nêu bật thái độ bất chấp UNCLOS 1982 và DOC 2002 của Trung Quốc.

Không giới hạn công việc bảo vệ chủ quyền quốc gia chỉ tại trong nước mà cần phải có một sự vận động sâu rộng có tầm mức quốc tế. Không giới hạn việc tác động đến chính giới mà còn mở rộng ra đông đảo các tầng lớp nhân dân và học giả Trung Quốc bằng truyền thông và ngoại giao kênh hai.

Về sức mạnh tổng hợp:

- Trong đánh bắt và khai thác hải sản, Trung Quốc dùng chiêu bài hải giám và ngư chính để ngụy trang cho các hành động bạo lực của mình. Vậy Việt Nam cũng cần có những đội tàu dân sự nhưng được trang bị đủ sức mạnh để phản ứng lại tàu dân sự giả hiệu của Trung Quốc.

- Chiến lược biển của Việt Nam sẽ không tách rời các hoạt động hợp tác xây dựng các khu bảo tồn thiên nhiên, sinh thái hay công viên đại dương xuyên quốc gia với láng giềng.Và nếu cần thì các công tác khảo sát địa chấn và thềm lục địa có thể thuê các công ty nước ngoài kết hợp thực hiện. Cần có một bộ có đủ chức năng liên ngành để lo việc bảo vệ chủ quyền và phát triển và khai thác biển.

- Ðẩy mạnh và nhanh cùng quyết tâm hơn nữa trong việc hiện đại hoá nền kinh tế, quân sự, vũ trang toàn dân song song với việc tổ chức một xã hội và nền chính trị hiện đạị, tạo ra một sức mạnh vững chắc và đầy đủ thế và lực trên trường quốc tế, đủ sức đối phó với nước xâm lấn.

- Kiên quyết hơn trong sử dụng sức mạnh răn đe, nếu chúng ta chưa đủ sức mạnh như Nhật Bản để bắt giữ tàu Trung Quốc thì Việt Nam cũng phải có khả năng dùng máy bay chiến đấu để xua đuổi tàu Trung Quốc vi phạm chủ quyền như Philippines đã từng thực hiện..

- Nhanh chóng và dài hạn thực hiện một chiến lược liên kết toàn cầu, nhất là với các cường quốc kinh tế và quân sự với sách lược từng vùng, từng giai đoạn để tự phá vỡ vòng vây ngày càng thắt chặt này. Việc vận động nhân dân và chính phủ của các đất nước nằm trong Chuỗi Ngọc Trai sẽ do một cơ quan chuyên trách của Chính phủ thực hiện cùng với sự đóng góp ý kiến của người dân Việt Nam. Cảnh báo cho nhân dân thế giới và nhân dân Ấn Độ về những tham vọng này của Trung Quốc cũng sẽ là một phần của ngoại giao nhân dân.

Kết luận

Tất cả những giải pháp đều có những mặt cần phải bổ sung và chuyển hướng chiến lược nhanh, đáp ứng, phản công kịp thời với sự biến động những biến động của tình thế. Để có một tổng thể các giải pháp, cần có một sự động não toàn dân, vận động toàn dân cùng sức người sức của khắp nơi trên thế giới.

Sự "trỗi dậy" của Trung Quốc và sự bộc lộ tham vọng to lớn của họ qua chiến lược Chuỗi Ngọc Trai chứng tỏ họ đã bỏ qua giai đoạn giấu mình chờ thời khiến cả thế giới lo ngại, không chỉ ASEAN, và Ấn Độ mà Mỹ, Nhật Bản và các nước có lợi ích trong giao thông hàng hải trên toàn thế giới.

Thực chất của tình trạng căng thẳng trên biển Đông, dẫn đến cuộc chiến về hoạt động đối ngoại vừa qua chính là việc Trung Quốc muốn gia tăng ảnh hưởng lên khu vực, đè bẹp các nước ASEAN, thăm dò phản ứng của Mỹ và Ấn Độ.

Do vậy, việc Trung Quốc sử dụng vũ lực hay không một phần cũng sẽ do các nước có thái độ nhân nhượng quá đáng hay không và người Mỹ người Ấn có thực hiện đúng tư thế của những nước có lợi ích quốc gia về hàng hải hay không.

-----------------------
* Nhóm tác giả: Lê Vĩnh Trương, Dư Văn Toán, Nguyễn Đức Hùng, Nguyễn Trọng Bình, Đàm Quang Minh, Phạm Thu Xuân (Quỹ Nghiên Cứu Biển Đông)
link: http://tuanvietnam.vietnamnet.vn/2011-06-04-chien-luoc-chuoi-ngoc-trai-va-viec-bao-ve-chu-quyen-vn-tren-bien-dong