TIN LÃNH THỔ
TIN XÃ HỘI
- Khi sách tham khảo được ăn theo trò ‘bán bia kèm lạc’ NGUOI DUA TIN
- Sĩ quan quân đội thiệt mạng sau cú tông mạnh với taxi NGUOI DUA TIN
- Người lớn bị tố bỏ mặc bé trai đuối nước NGUOI DUA TIN
- Cuối tuần sẽ có kết luận điều tra vụ tàu Sunrise 689 bị cướp TIEN PHONG
- Kẻ ‘lừa tình’ cứ 1 tuần ở với vợ lại 1 tuần ở với ‘bồ’ NGUOI DUA TIN
- Kinh sợ thói ghen ngược: Tạt axit hủy hoại vợ sắp cưới của chồng cũ NGUOI DUA TIN
- Vì an toàn, hồ Dầu Tiếng buộc phải xả lũ xuống sông Sài Gòn NGUOI DUA TIN
- Bắt hung thủ vụ cán bộ tín dụng chết bên lề đường NGUOI DUA TIN
- Xe máy ‘đấu đầu’ xe tải, hai thanh niên chết tại chỗ NGUOI DUA TIN
- Vụ ông Chấn là sai phạm tư pháp lớn nhất từ trước tới nay NGUOI DUA TIN
- Đoạt mạng cán bộ huyện, nữ sinh về ‘ngủ’ tiếp với bạn trai NGUOI DUA TIN
- Dân Sài Gòn kêu trời vì chợ ma túy TIEN PHONG
- Bản tin Thời sự tối 12/10 | VTC TIEN PHONG
- Bản tin 20H: Anh huấn luyện người Kurd dùng súng máy chống IS TIEN PHONG
- Luật bất thành văn ở ngôi làng đàn ông ‘ngủ ngày, cày đêm’ TIEN PHONG
- Nhiều chuyện ngược đời và trái khoáy ở ngành giáo dục GIAO DUC
- Nhiều chuyện ngược đời và trái khoáy ở ngành giáo dục GIAO DUC
- Phú Yên: Tiền có sẵn nhưng không bồi thường cho dân PHAP LUAT ONLINE
- PCI và lựa chọn “hai con đường” của Hòa Bình VNECONOMY
- Sau ngày 2/9 mới cấm ô tô đi trên đường Cầu Giấy-Xuân Thủy GIAO DUC
- Bàn thiết lập đường dây nóng biển Đông giữa các nước ASEAN GIAO DUC
- Đặc phái viên của Tổng Bí thư nói gì với Chủ tịch Trung Quốc? GIAO DUC
- Một nữ nhà báo bị xe buýt cán tử vong THANH NIEN
- Phát động chiến dịch tiêm vắc xin sởi-rubella THANH NIEN
- Phẫu thuật cho cụ bà 100 tuổi bị gãy xương đùi THANH NIEN
- Tổ chức lễ truy điệu và an táng đại úy Dương Văn Bắc THANH NIEN
- Đỉnh triều bất ngờ tăng cao chưa từng thấy THANH NIEN
TIN KINH TẾ
- 5 cổ phiếu cần quan tâm ngày 13/10 BAO DAU TU
- Những bóng hồng tài sắc vẹn toàn sau lưng đại gia Việt NGUOI DUA TIN
- Khi đại gia giàu bất ngờ và ngông… bất tận NGUOI DUA TIN
- Ăn tiết thối, chấm mắm tôm đầy dòi, tráng miệng trái cây lạ NGUOI DUA TIN
- Thị trường bán lẻ: Doanh nghiệp nội chật vật chống đỡ TIEN PHONG
- Doanh nhân Phạm Đình Đoàn: Người tiên phong BAO DAU TU
- Tổng tài sản ngân hàng vượt 6 triệu tỷ đồng VIETSTOCK
- Thanh Hóa tôn vinh doanh nhân và sản phẩm tiêu biểu 2014 BAO DAU TU
- Cạnh tranh ngân hàng: “Sống gần nhau thân mới thẳng” VIETSTOCK
- Giá trị thương hiệu Samsung tăng lên 45,5 tỷ USD BAO DAU TU
- Doanh nghiệp Việt chuộng công nghệ Israel BAO DAU TU
- Từ 2015 sẽ thu hồi điện thoại di động, máy tính bảng hết hạn sử dụng NGUOI DUA TIN
- Lão nông nghèo kiết xác mua ô tô vì sợ… chó NGUOI DUA TIN
- Minh bạch ngành khai khoáng để chống thất thu ngân sách VIETSTOCK
- Dự kiến tăng 650 tỷ đồng thuế TTĐB/năm từ game online VIETSTOCK
- Việt Nam đứng đầu về xuất khẩu cá phile sang Brazil TIEN PHONG
- Đế chế Samsung và cuộc chuẩn bị cho thế hệ thứ ba TIEN PHONG
- 5 lý do Apple đáng giá 1.200 tỷ USD TIEN PHONG
- Doanh nghiệp mong chờ rất nhiều từ Chính phủ SAIGONTIMES
- Nội thất gỗ ở biệt thự làng Việt kiều Châu Âu TIEN PHONG
- Luật sư Nguyễn Trần Bạt: Vẫn còn nguyên những vấn đề cần tái cấu trúc VIETSTOCK
- Xử lý tài sản bảo đảm trong thủ tục phá sản VIETSTOCK
- Khi ‘nhà nghèo’ vung tay trăm tỷ, nghìn tỷ VIETSTOCK
- Xử lý tài sản bảo đảm trong thủ tục phá sản SAIGONTIMES
- 14 đặc điểm của giới tỷ phú thế giới DOANH NHAN
- 6 sách kinh doanh có ảnh hưởng nhất năm 2014 DOANH NHAN
- 8 cách tư duy cho kết quả vượt trội DOANH NHAN
- Hiểu đúng về vi khuẩn gây viêm loét và ung thư dạ dày DOANH NHAN
- Điều trị mụn trứng cá ở người trưởng thành DOANH NHAN
- Đề xuất thêm gói ‘ngàn tỉ’ hỗ trợ vay mua nhà VIETSTOCK
- Hơn 50 tỷ USD vốn FDI vào bất động sản VIETSTOCK
- Chứng khoán sáng 28/8: Sau rung lắc, cổ phiếu phục hồi mạnh VNECONOMY
- Hà Nội lấy lại đà tăng trưởng tín dụng VNECONOMY
- Đất quanh cầu Nhật Tân đang tăng giá VNECONOMY
- Quản lý đất đai sẽ phải đổi mới từ tháng 9 tới VNECONOMY
- Vàng ì ạch nhích giá, USD giảm VNECONOMY
- Góc nhìn: Kinh tế học và chuyện “bia Sài Gòn ở Kỳ Anh” VNECONOMY
- VPH: Chuyển nhượng quyền sử dụng đất dự án La Casa hơn 73 tỷ đồng VIETSTOCK
- Tiến độ dự án của VIC và triển vọng cuối năm 2014 VIETSTOCK
- Bộ GTVT tổ chức thi tuyển Vụ trưởng Vụ An toàn giao thông THANH NIEN
- Cuối tuần, giá vàng trong nước tăng nhẹ THANH NIEN
- Các tập đoàn bán lẻ thế giới ủng hộ người nuôi tôm VN THANH NIEN
- Gỡ khó cho khách nước ngoài đến đảo Cô Tô THANH NIEN
- Vietravel đoạt giải lữ hành hàng đầu châu Á THANH NIEN
TIN DIỄN ĐÀN
- Tôi ủng hộ quyền im lặng SAIGONTIMES
- Vẫn còn nhiều nghi kỵ SAIGONTIMES
- TPHCM: Sẽ tạo mọi điều kiện để DN phát triển SAIGONTIMES
- Di sản phải sống động và hướng đến lợi ích kinh tế SAIGONTIMES
- Chớ nói tùy tiện về du học DOANH NHAN
- Nói mãi chuyện bán hàng đa cấp DOANH NHAN
- Pai: Thị trấn tình yêu DOANH NHAN
- Ulaanbaatar “mùa lạ lùng” DOANH NHAN
- Xuất hàng sang Nga: Vẫn khó hiện thực hóa cơ hội DOANH NHAN
- Xin cơ chế ngoài luật SAIGONTIMES
TIN GIÁO DỤC
- VNA sắp khai thác “siêu phẩm” A350 NGUOI LAO DONG
- Điện nhấp nhổm tăng giá NGUOI LAO DONG
- Tỉ phú Malaysia âm thầm ‘cắm rễ’ trên đất Việt NGUOI LAO DONG
- Tiếp viên trưởng VNA xách tay 345 bao thuốc lá cao cấp từ Hàn Quốc NGUOI LAO DONG
- Môi giới bán dâm cho khách ngoại, chủ tiệm hớt tóc ngồi tù NGUOI LAO DONG
- Nữ giáo viên bị nam đồng nghiệp đánh nhập viện ? THANH NIEN
- Phương án xét tuyển vào các trường y – dược THANH NIEN
- Sinh viên y, dược sẽ phải thi lấy chứng chỉ hành nghề THANH NIEN
TIN ĐỜI SỐNG
- “Sống mòn” ở một làng nghề PETROTIMES
- Kem tiêu mỡ: Khéo mất tiền oan! PETROTIMES
- Vì sao doanh nghiệp vẫn đói vốn? PETROTIMES
- Luật sư Trần Đình Triển “lợi dụng” bà chủ Tập đoàn ATS? PETROTIMES
- Cướp biển tàu Sunrise 689 hút thuốc lá Việt Nam? PETROTIMES
- Thứ Hai của bạn (13/10): Bảo Bình có một ngày tích cực NGUOI DUA TIN
- EVN HANOI: Nhiều kỳ vọng với “hóa đơn điện tử” DAN VIET
- Trộm đồ của bạn gái, đi thẩm mỹ để trốn công an DAN VIET
- Ân ái xong không nhận được “quà”, nữ sinh lớp 12 đâm chết cán bộ huyện DAN VIET
- Những hình ảnh xé lòng về sự tàn phá của dịch Ebola tại Liberia NGUOI DUA TIN
- Chân dung cô nàng thổi sáo thu hút mọi ánh nhìn NGUOI DUA TIN
- Người đàn bà khốn đốn vì những cú lừa ngoạn mục của chồng NGUOI DUA TIN
- Nhan sắc 9X Quảng Ngãi gây xôn xao dân mạng NGUOI DUA TIN
- Hàng chục quái xế đua xe dưới chân cầu Sài Gòn DAN VIET
- Hà Nội: Tưng bừng “Ngày hội văn hóa hòa bình” DAN VIET
- Lịch truyền hình: Xem Messi xuất trận, Van Gaal phục hận NGUOI LAO DONG
- Di Maria đến M.U, Torres chuẩn bị rời Chelsea NGUOI LAO DONG
- Giao lưu trực tuyến cơ hội vào chương trình quốc tế, chất lượng cao NGUOI LAO DONG
TIN VĂN HÓA GIẢI TRÍ
TIN THẾ GIỚI
- Nga triển khai thêm lực lượng tới Crimea GIAO DUC
- Dân Triều Tiên đã bắt đầu thích cà phê VNECONOMY
- Quan tòa Mỹ bác đơn kiện Samsung của Apple VNECONOMY
- Ukraine cáo buộc Nga tấn công quân sự ở biên giới, bắt giữ thêm 1 lính GIAO DUC
- Hơn 60 binh sĩ Ukraine bỏ hàng ngũ xin tị nạn ở Nga GIAO DUC
- Ukraine tố Nga có kế hoạch cắt cung khí đốt cho châu Âu VNECONOMY
- Nga-Ukraine hầm hè sau cuộc gặp Putin-Poroshenko VNECONOMY
- Khủng hoảng Ukraine: Châu Âu đối mặt với mùa đông lạnh đầy khó khăn GIAO DUC
- Mỹ thêm tàu sân bay tới châu Á sau chạm trán Trung Quốc ở Biển Đông PHAP LUAT ONLINE
- Biểu tình tại hội chợ sách Frankfurt 2014 THANH NIEN
- Bên bờ vực chiến tranh hạt nhân THANH NIEN
- Hết lần mò lại dò dẫm THANH NIEN
- Người biểu tình Hồng Kong dựng lều phong tỏa trung tâm THANH NIEN
- Triều Tiên dọa hủy đối thoại với Hàn Quốc THANH NIEN
Cán bộ cũng là một... giấy phép con
Lâu nay, nhiều quy định làm cho không ít doanh nghiệp phải
nửa khóc nửa cười trong quá trình triển khai khi gặp phải tình trạng:
trên bảo dưới không nghe.
Nằm trong chương trình sửa đổi,
bổ sung các dự án luật, Dự thảo Luật doanh nghiệp vẫn tiếp tục ghi nhận
quyền của doanh nghiệp “Tự do kinh doanh các ngành, nghề mà Luật không
cấm” (Điều 7). Dự thảo Luật đầu tư sau nhiều lần chỉnh sửa cũng đã rút
xuống còn 6 ngành nghề đầu tư kinh doanh bị cấm (Điều 6). Ngoài ra, dự
thảo Luật đầu tư cũng đã luật hóa các ngành nghề đầu tư, kinh doanh có
điều kiện một cách rất chi tiết tại các phụ lục. Đây là những tín hiệu
tích cực cho thấy các cơ quan lập pháp sẽ quyết liệt tuyên chiến với nạn
“loạn cấm”, “loạn điều kiện” như hiện nay.
Nhưng vẫn còn đó những
vấn đề mà nếu không quan tâm giải quyết triệt để thì sự thông thoáng,
cởi mở, và nhất là việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính vẫn chỉ là
“đầu voi đuôi chuột” mà thôi.
Vẫn còn nhiều tầng lớp giấy phép con
Ảnh minh họa: dantri.com |
Dạo
qua website của các Bộ, Sở, vào mục thủ tục hành chính, sẽ không khỏi
cảm thấy hoa mắt trước danh mục thủ tục hành chính được niêm yết tại
đây. Có trang web liệt kê cả hàng trăm thủ tục.
Tuy nhiên,
trong Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh phải có giấy phép, chấp
thuận hoặc xác nhận trước khi tiến hành hoạt động (Phụ lục 4) của Dự
thảo luật đầu tư vẫn “đầy ắp” ngành nghề kinh doanh có điều kiện, thậm
chí có những ngành nghề rất khó để hiểu tại sao lại có mặt trong danh
mục này như: Vận tải đường bộ VN – Lào, VN – Campuchia, VN – Trung Quốc;
cung ứng dịch vụ thuộc lĩnh vực gia đình…
Ngoài ra, trong Danh
mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện không cấp giấy phép chấp
thuận hoặc xác nhận trước khi tiến hành hoạt động (Phụ lục 5) cũng chỉ
là những quy định chung chung như đáp ứng các điều kiện về cơ sở vật
chất và nhân lực. Và đây có lẽ lại là một mảnh đất màu mỡ để các cơ quan
quản lý chuyên ngành tiếp tục xiết chặt quyền tự do kinh doanh mà pháp
luật bảo hộ.
Lẽ thường, càng đặt ra nhiều điều kiện, thủ tục thực
hiện càng khó khăn thì sự sách nhiễu, cầu cạnh càng diễn ra phổ biến.
Nếu quy định nhiều, chung chung và tiếp tục để cho các cơ quan quản lý
chuyên ngành “quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành” thì chắc chắn lại
rơi vào tình trạng “vừa đá bóng vừa thổi còi” như trước đây.
Từ
luật, đến nghị định, đến thông tư, đến thực tế thực hiện là một chặng
đường dài … mà đoạn trường ai có qua cầu mới hay. Theo WB, Việt Nam hiện
đứng thứ 99 trên thế giới về môi trường đầu tư. Đó là một kết quả đáng
để chúng ta phải suy ngẫm.
Khi những người cấp phép cũng là một loại giấy phép
Thực tế hiện nay cho thấy, những người chịu trách nhiệm nhận, thẩm tra hồ sơ, cấp phép cũng có thể chính là một loại giấy phép.
Luật
thì quy định “Tự do kinh doanh các ngành nghề mà Luật không cấm” nhưng
rõ ràng, có được đăng ký ngành nghề hay không, có xin được giấy phép con
để kinh doanh hay không, nhiều khi hoàn toàn phụ thuộc vào cơ quan nhà
nước có thẩm quyền.
Chẳng hạn, hiện doanh nghiệp thực hiện đăng ký
ngành nghề theo Quyết định 10/2007/TTg ngày của Thủ tướng chính phủ về
Hệ thống nghành kinh tế quốc dân và Quyết định 337/QĐ-BKH của Bộ kế
hoạch và đầu tư. Tại nhiều địa phương, nếu một ngành nghề mà doanh
nghiệp muốn không được liệt kê trong hai văn bản trên thì phải được đề
cập trong một văn bản chuyên ngành nào đó mới được đăng ký, còn nếu
không có thể bị từ chối dù cũng chẳng có văn bản nào cấm cả. Nhiều doanh
nghiệp đã phải chấp nhận bỏ tiền ra “mua ngành nghề” khi gặp phải các
trường hợp này để được “tự do kinh doanh”.
Điều đó cho thấy việc
trao quyền trong việc quyết định ngành nghề nào được đăng ký cho 1
người hoặc 1 vài người là một kẽ hở có thể dẫn đến việc cố tình hiểu méo
mó các quy định của pháp luật để trục lợi.
Tuy nhiên, cả Dự
thảo luật doanh nghiệp và Dự thảo luật đầu tư đều chưa xây dựng một
khung pháp lý cụ thể, chi tiết hơn về nghĩa vụ của người có trách nhiệm,
đặc biệt, quy định về quyền khiếu nại, thậm chí khởi kiện của doanh
nghiệp khi thực hiện thủ tục hành chính trong kinh doanh.
Dưới
góc độ pháp lý, tiếp nhận và thực hiện các thủ tục hành chính phải được
giải thích như là một nghĩa vụ chứ không phải quyền của cán bộ, công
chức.
Nhưng chừng nào còn những rào cản về tư duy xin - cho cũng
như chưa có chế tài đủ sức răn đe, chừng đó quyền tự do kinh doanh một
cách đúng nghĩa vẫn chỉ là ước mơ của các nhà lập pháp mà thôi.
Nga Lê
(Tuần Việt Nam)
Không thể tư duy “bắt nhầm” còn hơn “bỏ lọt”
Trong tố tụng hình sự luôn có hai nhiệm vụ quan trọng là bên cạnh yêu cầu phát hiện, xử lý tội phạm còn nhiệm vụ quan trọng khác là minh oan cho người lương thiện.
Chào quí vị. Tôi là Thu Hà, BTV
chuyên mục Gặp Gỡ và Đối thoại của Tuần Việt Nam, báo Vietnamnet. Xin
giới thiệu khách mời hôm nay là anh Đinh Thế Hưng, Trưởng phòng Tư pháp
Hình sự, Viện nhà nước và pháp luật-Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam. Tại cuộc
gặp gỡ kỳ này, chúng tôi sẽ bàn thêm về nguyên tắc suy đoán vô tội và
về sự cân bằng của các bên trong tranh tụng trước tòa, một thiết chế
quan trọng nhằm đảm bảo quyền con người trong Bộ Luật tố tụng hình sự
sửa đổi.
Nhà báo Thu Hà:Thưa
ông Đinh Thế Hưng, tôi mới ghé qua trang cá nhân của anh thấy viết,
“đừng hỏi trong đời làm thẩm phán tôi đã bỏ tù được bao nhiêu người mà
hãy hỏi tôi đã minh minh oan cho bao nhiêu người?”. Cho chúng tôi biết
vì sao anh có tâm tư như vậy?
Ông Đinh Thế Hưng: Tôi đã đọc ở đâu đó và tôi rất tâm đắc với câu này. Vì nó nói lên tư duy trong tố tụng hình sự.
Đâu
đó người ta vẫn hình thành tư duy bắt được nhiều, bỏ tù được nhiều thì
càng có thành tích. Ngược lại người ta không hiểu được rằng trong tố
tụng hình sự luôn có hai nhiệm vụ quan trọng là bên cạnh yêu cầu phát
hiện, xử lý tội phạm còn nhiệm vụ quan trọng khác là minh oan cho người
lương thiện.
Chính vì thế Luật tố tụng hình sự Việt Nam ngay ở
điều 2 đã quy định rất rõ là không bỏ lọt tội phạm đồng thời cũng không
làm oan.
Luật tố tụng hình sự Việt Nam ngay ở điều 2 đã quy định rất rõ là không bỏ lọt tội phạm đồng thời cũng không làm oan. |
Nhà báo Thu Hà:Chúng ta đang có những tranh luận khác nhau khi bàn về suy đoán vô tội trong Luật tố tụng hình sự sửa đổi sắp trình Quốc hội tới đây. Xin cho biết quan điểm của ông về vấn đề này?
Ông Đinh Thế Hưng: Nguyên tắc suy đoán vô tội (la Présomtion d’innoncence) trong luật hình sự của các nước không có gì xa lạ cả. Và ngay ở Bộ Luật tố tụng hình sự Việt Nam cũng có qui định về điều này. Tuy nhiên những qui định này mới chỉ thấp thoáng, chưa rõ lắm vì thế việc thể hiện điều đó trong các qui định cụ thể cũng chưa được đảm bảo.
Lâu nay
nguyên tắc suy đoán vô tội vẫn được mệnh danh là nguyên tắc vàng trong
tố tụng hình sự. Vì, nguyên tắc này khẳng định chỉ có tòa án mới có
quyền tuyên một người nào đó phạm tội và áp dụng hình phạt đối với anh
ta. Và, khi chưa có bản án kết tội của tòa án thì một người chưa bị coi
là có tội và không được đối xử với người ta như một người có tội.
Thêm
vào đó, một nội dung quan trọng và rất hay là mọi nghi ngờ về chứng cứ
và pháp luật phải được giải thích có lợi cho người bị tình nghi.
Vụ
án thẩm mỹ viện Cát Tường, cơ quan điều tra đã áp dụng nội dung này của
suy đoán vô tội. Khi không chứng minh được nạn nhân chết trước hay chết
sau khi bị ném xuống sông (nghi ngờ) thì phải giải thích có lợi cho bị
can tức là nạn nhân chết sau khi bị ném. Chính vì thế, nên Nguyễn Mạnh
Tường bị điều tra, truy tố về tội Vi phạm các quy định về khám chữa bệnh
gây hậu quả nghiêm trọng chứ không phải là giết người.
Như vậy, nguyên tắc này được xem xét dưới hai góc độ chứng minh và đối xử.
Về
chứng minh nó là phương pháp chứng minh phản chứng. Thay vì cho rằng
nghi can có tội, người ta đặt giả thiết ngược lại, họ không có tội.
Trong quá trình chứng minh khẳng định nghi can không có tội không có cơ
sở tồn tại thì khẳng định đầu tiên là người này có tội mới được chứng
minh. Xét về mặt đối xử vì rằng bị can chưa phải là người có tội nên
không coi và đối xử như người có tội.
Luật tố
tụng hình sự Việt Nam đã quy định: Chế độ đối với người tạm giam khác
với chế độ của người chấp hành hình phạt tù là vì lẽ đó.
Nói
tóm lại suy đoán vô tội là kết quả (giá trị) của văn minh nhân loại
trong chứng minh và bảo vệ quyền con người trong tố tụng hình sự. Để đạt
được như vậy nó phải là quá trình đấu tranh lâu dài và gian khổ của
nhân loại trong việc chống lại kiểu tố tụng phản khoa học, phi nhân tính
của tố tụng hình sự phong kiến. Nó rất huyền diệu và văn minh.
Cũng
lưu ý là suy đoán vô tội không chỉ ràng buộc cơ quan điều tra hay tòa
án mà nó còn ràng buộc những người khác, đặc biêt là báo chí, dư luận.
Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy đã gặp rắc rối khi gọi cựu thủ tướng
Dominique de Vellepin là “tên tội phạm” trong khi ông này mới chỉ đang
bị điều tra. Báo chí cũng nên thận trọng kẻo xâm phạm quyền con người.
“Đừng hỏi trong đời làm thẩm phán tôi đã bỏ tù được bao nhiêu người mà hãy hỏi tôi đã minh minh oan cho bao nhiêu người?" |
Nhà báo Thu Hà:Thực tế cho thấy dường như đâu đó chúng ta vẫn quên chưa áp dụng nguyên tắc suy đoán vô tội trong nhiều vụ án?
Thạc sĩ Đinh Thế Hưng: Có nhiều nguyên nhân. Có thể Luật Tố tụng hình sự Việt Nam hình như vẫn có e dè nào đó. Hình như suy đoán vô tội có gì hơi nhạy cảm một chút. Chính sự e dè này nên nguyên tắc này vẫn chưa được thể hiện cụ thể trong các qui định. Lúc thì thấp thoáng, lúc thì mất hút.
Và
có một vấn đề là có người cho rằng, nguyên tắc suy đoán vô tội sẽ làm
ảnh hưởng đến qua trình điều tra vụ án hình sự. Nói nôm na là nhiều khi
nó làm bó tay các cơ quan tiến hành tố tụng hình sự.
Nhà báo Thu Hà: Ông có thể cho biết thêm về những qui định đang bị coi là rào cản khiến nguyên tắc suy đoán vô tội chưa được vận dụng tốt.
Ông Đinh Thế Hưng: Hiến pháp Việt nam 2013 đã quy định đảm bảo tranh tụng trong tố tụng hình sự. Muốn tranh tụng thì tiền đề là đảm bảo quyền bào chữa.
Về cơ bản, Luật tố tụng hình sự Việt Nam đã quy định nguyên tắc đảm bảo quyền chữa. Tuy nhiên:
Các
qui định của Luật tố tụng hình sự về quyền bào chữa vẫn chưa rõ ràng.
Ví dụ, qui định về người được bào chữa thì luật tố tụng hình sự Việt Nam
hiện nay qui định chỉ có 2 đối tượng là luật sư và người khác có qui
định nhưng ít được thực hiện đó là bào chữa viên nhân dân. Ngoài hai đối
tượng đó ra, không ai có quyền được tham gia bào chữa. 9.000 luật sư/90
triệu dân là hạn hẹp. Vậy chi bằng nên mở rộng phạm vi những người có
quyền tham gia bào chữa trong phiên tòa. Tinh thần này đã được đưa vào
dự thảo Luật Tố tụng hình sự sửa đổi.
Liên quan
đến người bào chữa đó là thủ tục để người bào chữa tiếp cận nghi can
hiện nay. Luật tố tụng hình sự qui định rồi nhưng vẫn còn vướng mắc. Khi
mà người ta có quyền bào chữa mà không có luật sư ở đó, về mặt tâm lý
người ta đã không yên tâm. Luật sư là những người nắm được luật, có thể
tư vấn cho nghi can.
Thêm nữa, luật tố tụng hình sự hiện nay
chưa quy định đầy đủ quyền của người bào chữa khi tham gia bào chữa. Ví
dụ, hiện nay luật tố tụng hình sự chỉ qui định về chứng cứ thì chỉ cho
người bào chữa được thu thập tài liệu đồ vật, liên quan đến việc bào
chữa của mình. Những tài liệu đồ vật đấy có được sử dụng làm chứng cứ
hay không thì lại phải nộp cho cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án.
Nếu các cơ quan đó bảo đó là chứng cứ thì mới được chấp nhận là chứng
cứ.
"Một bên mạnh, một bên yếu dễ dẫn đến quyền của bên yếu sẽ bị xâm phạm." |
Nhà báo Thu Hà:Pháp
luật thì phải công minh, công bằng cho mọi đối tượng. Không thể vì bó
tay bên này mà tước vũ khí của bên kia trong tranh tụng phải không ạ?
Ông Đinh Thế Hưng: Trong tố tụng hình sự, chưa lúc nào quyền lực nhà nước mạnh như thế, bằng một hệ thống cơ quan cưỡng chế tác động người phạm tối để phát hiện xử lý tội phạm.
Khi quyền lực nhà nước mạnh
như thế dẫn đến hệ quả là phía bên kia của cuộc chơi tức là người bị
tình nghi người ta rất yếu đuối. Một bên mạnh, một bên yếu dễ dẫn đến
quyền của bên yếu sẽ bị xâm phạm. Chính vì vậy để “quân bình” lực lượng
thì phải tăng quyền cho bên người bị buộc tội, có phương pháp, có cơ hội
bảo vệ quyền của mình, đó là quyền tối thiểu của con người.
Từ
đó để thấy quyền im lặng là một trong những nội dung của quyền rộng hơn
đó là quyền một người không buộc phải đưa ra chứng cứ chống lại chính
mình. Không ai buộc phải đưa chứng cứ chống lại mình.
Từ
thời La mã đã có một nguyên lý rất hay là trách nhiệm chứng minh thuộc
về bên khẳng định chứ không phải bên phủ định. Ông nào đi kiện, mời ông
chứng minh trước. Như vậy, trong tố tụng hình sự, các cơ quan tiến hành
tố tụng là người khẳng định ông này có tội hay không thì ông phải đi
chứng minh được rằng người là thực sự là có tội.
Trong
tố tụng hình sự thì không chỉ có quyền im lặng, mà một quyền rất hay
nữa đó là quyền bào chữa. Nhà làm luật người ta để cho nghi can 2 khả
năng đó là khi ông bị tấn công, nếu ông có khả năng ông tự bào chữa, còn
nếu ông không có thì ông có quyền im lặng.
Nhà báo Thu Hà:Nghi can sẽ im lặng đến khi nào?
Ông Đinh Thế Hưng: Im lặng này nó xuyên suốt quá trình tố tụng, bắt đầu từ khi bị bắt đến khi bản án có hiệu lực chức không phải có nghĩa là chỉ im lặng đến khi có luật sư.
Tại sao cảnh sát Mỹ họ luôn áp
dụng câu nói: “anh có quyền im lặng đến khi có luật sư” có nghĩa là họ
cảnh báo rủi ro, nếu anh khai trong lúc anh bối rối nhiều khi sẽ đem lại
sự bất lợi cho anh. Họ rất sòng phẳng trong tố tụng hình sự.
(Còn tiếp)
Ảnh: Lê Anh Dũng
(Tuần Việt Nam)