Kỳ án Nhã Thuyên
Mấy tuần qua, dư luận cộng đồng mạng rúng động bởi “kỳ án” Nhã Thuyên. Diễn biến gần đây nhất là sự kiện ngày 27/3, cô Đỗ Thị Đoan bị Trường ĐH Sư phạm Hà Nội mời đến để nhận các quyết định thu hồi bằng và hủy luận văn thạc sĩ nhưng cô từ chối không nhận các quyết định này. Trước đó thì PGS TS Nguyễn Thị Bình, người hướng dẫn Nhã Thuyên làm luận văn này không được kéo dài thời gian làm việc dù luật định cho phép.Mất việc
Cô Đỗ Thị Thoan (vẫn được gọi bằng bút danh là Nhã Thuyên) vốn là sinh viên K53 Khoa Ngữ Văn, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội. Sau khi tốt nghiệp ĐH, cô tiếp tục theo học khóa cao học K18 tại trường này (năm học 2009 – 2010). Luận văn thạc sĩ “Vị trí của kẻ bên lề: Thực hành thơ của nhóm Mở miệng từ góc nhìn văn hóa” của cô được hội đồng thẩm định của Trường ĐH Sư phạm Hà Nội đánh giá xuất sắc. Đây là một trong những lý do giúp cô được ký hợp đồng ngắn hạn làm giảng viên giảng dạy môn Văn học Việt Nam hiện đại tại khoa Ngữ Văn trường ĐH Sư phạm Hà Nội từ tháng 9/2012.
Theo sự phân công của lãnh đạo khoa Ngữ văn và tổ trưởng tổ bộ môn Văn học Việt Nam hiện đại, cô Nhã Thuyên (từ giờ chúng tôi xin phép được gọi cô Đỗ Thị Thoan bằng cái tên này bởi nó quen thuộc với giới nghiên cứu văn học và dư luận) dạy chuyên đề Văn học người Việt ở hải ngoại cho sinh viên năm thứ 3. Đây là một học phần tự chọn, tuy mới nhưng nhanh chóng tạo được sự hấp dẫn đối với sinh viên. Trước Nhã Thuyên, ở khoa Ngữ văn có TS Nguyễn Phượng đã (và đang) thành công trong việc dạy chuyên đề này. Mỗi học phần Văn học người Việt ở hải ngoại do TS Nguyễn Phượng hoặc Nhã Thuyên dạy có khoảng trên dưới một trăm sinh viên tham gia. Trong khoa còn có một giảng viên nữa cũng dạy chuyên đề Văn học người Việt ở hải ngoại.
Nhưng những rắc rối với Nhã Thuyên lại bắt đầu từ chính chuyên đề cô được lãnh đạo khoa phân công giảng dạy. Trao đổi với chúng tôi, Nhã Thuyên cho biết: “Khoảng tháng 4/2013 trong khoa bắt đầu có thông tin cơ quan an ninh đến kiểm tra việc giảng dạy của tôi. Lúc đó tôi đã làm một văn bản giải trình nội dung từng buổi dạy theo yêu cầu của khoa… Sau đó tưởng như mọi việc được giải quyết êm thấm theo nghĩa mình cũng chẳng có vấn đề gì về tư tưởng. Tôi vẫn được tiếp tục dạy cho đến khi kết thúc học phần cho sinh viên cũng như vẫn được chấm bài bình thường. Nhưng cuối tháng 5/2013 thì khoa có một buổi nói chuyện với tôi. Họ nói rằng mong tôi hiểu cho họ về việc họ phải chịu một sức ép từ cơ quan an ninh và họ không thể ký tiếp hợp đồng để tôi có thể tiếp tục giảng dạy tại khoa nữa”.
Tuy nhiên Nhã Thuyên cũng cho biết cô thật sự không biết “an ninh” là những ai. Cô chỉ nghe nói đến họ. Còn mọi trao đổi về những việc liên quan tới công việc giảng dạy của cô từ trước đến nay, cô chỉ được thực hiện với lãnh đạo khoa Ngữ văn.
“Tổng tấn công”
Dẫu hết tháng 5/2013 Nhã Thuyên không còn là giảng viên của khoa Ngữ văn Trường ĐH Sư phạm Hà Nội nữa nhưng cô vẫn tiếp tục bị “truy đuổi” bằng một loạt bài báo xuất hiện trên các tờ Văn nghệ TP Hồ Chí Minh, Nhân dân, Quân đội Nhân dân… Căn cứ để “họ” truy đuổi cô là luận văn thạc sĩ đã được bảo vệ xuất sắc từ năm 2010. “Đầu tiên là một bài báo của Chu Giang trên tờ Văn nghệ TP Hồ Chí Minh vào khoảng 26, 27/5 (bài Có giải thiêng lịch sử được không? của tác giả Chu Giang, Tuần báo Văn nghệ TP Hồ Chí Minh, trang 16, số 256 – HTN). Tôi nghe đồn sẽ có 5 kỳ, nhưng thực tế họ đăng 4 kỳ. Nhưng loạt bài này chưa tạo được sự ầm ĩ nào với truyền thông, cho đến khi xuất hiện hai bài trên Nhân Dân và Quân đội Nhân dân vào khoảng tháng 7/2013”, Nhã Thuyên nhớ lại.
“Đánh” trên truyền thông chưa đủ. Trong hội nghị lý luận phê bình lần thứ 3 của Hội nhà văn Việt Nam tại Tam Đảo (4, 5/6/2013), nhà phê bình Chu Giang (tức nhà văn Nguyễn Văn Lưu) còn đăng đàn để cảnh báo hiện tượng kích động phản loạn của luận văn thạc sĩ “Vị trí của kẻ bên lề: Thực hành thơ của nhóm Mở Miệng từ góc nhìn văn hóa” của tác giả Đỗ Thị Thoan (Nhã Thuyên). Quan điểm này được GS Phong Lê hưởng ứng bằng cách “hai lần lên diễn đàn đề nghị các cơ quan chức năng phải làm việc nghiêm khắc và xử lý thích đáng đối với tác giả bản luận văn cũng như hội đồng chấm luận văn” (nguồn: http://119.15.167.94/qdndsite/vi-vn/61/43/chong-dien-bien-hoa-binh/mot-goc-nhin-phan-van-hoa-va-phi-chinh-tri/250927.html).
Nhận xét về chiến dịch “đánh” Nhã Thuyên, trên blog của mình, GS Trần Đình Sử, nguyên Chủ nhiệm Khoa Ngữ văn, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội viết: “Cuộc phê phán luận văn thạc sĩ năm 2010 của giảng viên đai học Đỗ Thị Thoan hiện đang rầm rộ khắp cả nước, trên các báo lớn, báo nhỏ với đủ các từ quy kết nặng nề như “phản văn hóa”, “phản động”, “mượn danh khoa học để làm chính trị”, “ngụy khoa học”, “sự lệch chuẩn”, “sự nổi dậy của rác thối”, “tham vọng soán ngôi của rác thối”… Một đám cháy đang bùng lên dữ dội trên văn dàn. (…) Đồng thời với sự phê phán là các đề nghị cách chức, xử lí những người hữu quan, và thực tế đã không tiếp tục kí hợp đồng giảng dạy với cô giáo Nhã Thuyên một cách vội vàng, chưa đủ thủ tục pháp lí. Thông thường người ta chỉ xử lí sau khi đã nghị án rõ ràng, có người bào chữa, có ý kiến của đương sự. Đằng này tất cả đều làm rất nhanh, bên trên, sau lưng đương sự, thiếu các thủ tục dân chủ tối thiểu trong một xã hội được coi là đề cao dân chủ thì thật tiếc là thiếu sự đàng hoàng”.
Trước sự tấn công ồ ạt của “phe đánh” Nhã Thuyên, nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên là người đầu tiên có bài viết phản biện được đăng trên báo chính thống, bài “Từ một bản luận văn”. Bài được đăng trên báo Pháp luật TP Hồ Chí Minh (báo giấy) số ra ngày chủ nhật 28/7/2013. Sau khi bài được đẩy lên bản điện tử của báo này thì Vietnamnet cũng đăng lại. Tuy nhiên, ngay sau đó cả hai báo điện tử đã gỡ bài xuống (nhưng hiện bài vẫn còn trên trang Báo mới với chú giải nguồn dẫn từ báo Pháp luật TP HCM). Nhiều nhà phê bình, nhiều học giả cho biết những bài viết được xem là có chiều hướng “bênh” Nhã Thuyên của họ đều bị các báo chính thống từ chối đăng tải.
Trong diễn biến đó, lãnh đạo Khoa Ngữ văn đã họp với PGS TS Nguyễn Văn Long, chủ tịch hội đồng chấm luận văn của Nhã Thuyên hồi năm 2010. Không hài lòng với kết quả cuộc họp với PGS Nguyễn Văn Long, ngày 27/7/2013, Khoa Ngữ văn trường ĐH Sư phạm Hà Nội đã tổ chức một hội thảo khoa học mở rộng lấy ý kiến các nhà khoa học về luận văn thạc sĩ của Nhã Thuyên. Hội thảo được tổ chức với chiêu bài mổ xẻ các vấn đề có tính học thuật trong một luận văn thạc sĩ đã được thẩm định nhưng không hề có mặt toàn bộ hội đồng chấm cũng như tác giả của luận văn.
Theo một học giả được mời, hội thảo gần giống như một cuộc “họp kín”. Các đại biểu tham gia hội thảo được yêu cầu không sử dụng máy ghi âm cũng như không được tiết lộ nội dung hội thảo ra ngoài. Tuy nhiên, kết quả cuộc họp có thể không đạt mục tiêu “đánh” Nhã Thuyên khi mà nhiều học giả bày tỏ quan điểm đòi hỏi phải có một ứng xử khoa học với một công trình khoa học. Một nguồn tin khác thì kể lại với chúng tôi: “Trong số các ý kiến có đòi hỏi cần phải ứng xử khoa học với luận văn có GS Đặng Anh Đào và GS Phùng Văn Tửu. Cả hai giáo sư này đều khẳng định, việc họ đến bắt tay ông Chu Giang rồi khen phát biểu của ông ấy hay như tường thuật trong một bài báo là không chính xác”. Bài báo mà nguồn tin này nhắc đến là bài cuối trong loạt bài “Luận văn thạc sĩ “Vị trí của kẻ bên lề…” được đăng trên báo Thanh tra (http://thanhtra.com.vn/ky-cuoi-khong-the-xam-pham-gia-tri-thieng-lieng_t221c8n57577tn.aspx).
Tận diệt?
Sau sự kiện trên, sự việc tạm thời im ắng. Nhã Thuyên đã bị mất việc làm, PGS TS Nguyễn Thị Bình bị hao tổn tâm trí, dư luận ngỡ rằng có thể “họ” đã để cho vụ việc trôi vào dĩ vãng.
Đột nhiên, đầu tháng 3, giới chuyên gia trong và ngoài nước được một phen bổ chửng khi được biết, PGS TS Nguyễn Thị Bình, người hướng dẫn Nhã Thuyên làm luận văn thạc sĩ, buộc phải về hưu trong một bối cảnh hết sức bất bình thường.
Theo thông báo của Trường ĐH Sư phạm Hà Nội mà PGS TS Nguyễn Thị Bình cung cấp cho báo Kinh doanh và Pháp luật, bà Bình sinh tháng 9/1956. Đến tháng 9 tới, bà Bình tròn 58 tuổi. Theo nghị định 141 hướng dẫn thi hành một số điều của Luật ĐH, nữ giảng viên ĐH có chức danh phó giáo sư được kéo dài thời gian làm việc so với tuổi nghỉ hưu mà pháp luật hiện hành quy định không quá 7 năm. Như vậy, về lý, bà Bình có thể được giảng dạy tại Khoa Ngữ văn đến tháng 9/2018, nếu thoả mãn hai điều kiện: (1) bà Bình có đủ sức khoẻ, tự nguyện kéo dài thời gian làm việc; (2) cơ sở GD ĐH có nhu cầu và chấp thuận. Điều kiện (1), theo diễn đạt của bà Bình gửi cho báo Kinh doanh và Pháp luật thì bà có đủ sức khoẻ và tự nguyện kéo dài công việc. Vấn đề còn lại ở điều kiện (2). Theo thông báo của trường, quả là có chuyện Đảng uỷ Trường ĐH Sư phạm Hà Nội “không đồng ý kéo dài thời gian làm việc với PGS TS Nguyễn Thị Bình”. Nhưng tại sao “không đồng ý” thì đến nay Đảng uỷ cũng như Ban giám hiệu Trường ĐH Sư phạm Hà Nội chưa có bất kỳ lời giải thích nào mặc dù bà Bình đã bốn lần đề nghị bằng văn bản.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, rất khó xảy ra khả năng PGS TS Nguyễn Thị Bình buộc phải về hưu là do khoa Ngữ văn Trường ĐH Sư phạm Hà Nội không còn cần đến sự đóng góp của bà. Được biết, đến thời điểm nhận thông báo trên, PGS TS Nguyễn Thị Bình là tổ trưởng Tổ Văn học Việt Nam hiện đại của Khoa Ngữ văn. Hiện tại Tổ Văn học Việt Nam hiện đại của Khoa Ngữ Văn vẫn chưa có tổ trưởng. Ban đầu, Khoa Ngữ văn đề xuất bổ nhiệm TS Chu Văn Sơn bởi ông đang là tổ phó, nhưng Trường ĐH Sư phạm Hà Nội không chấp nhận (dư luận nghi ngờ có thể vì TS Chu Văn Sơn là thành viên của hội đồng chấm luận văn Nhã Thuyên hồi 2010 và ông đã từng cho luận văn này điểm 10). Về sau nhà trường định bổ nhiệm PGS TS Vũ Thanh (lúc đó đang là Phó Chủ nhiệm Khoa Ngữ văn) trong khi ông Thanh không nghiên cứu văn học Việt nam hiện đại. Nhưng ông Thanh từ chối nên đến giờ TS Chu Văn Sơn vẫn tạm thời phụ trách Tổ Văn học Việt Nam hiện đại.
Đã vậy, trong số 7 giảng viên của nhóm Văn học Việt Nam sau 1945, bà Bình là người duy nhất có học hàm Phó Giáo sư, đồng thời cũng là người duy nhất trong nhóm đến nay được nhà nước phong học hàm. Việc PGS TS Nguyễn Thị Bình nghỉ hưu đột ngột để lại một mảng trống khá lớn không chỉ cho cho chuyên đề mà bà được phân công giảng dạy mà cho cả nhóm Văn học Việt Nam sau 1945. “PGS Bình nghỉ, hiện chúng tôi có 6 người, nhưng thực tế tham gia hoạt động giảng dạy tại khoa chỉ 3 người do 3 người kia hiện đang đi học hoặc đi làm việc ở nước ngoài. Vì thế chắc chắn chúng tôi phải trằn ra mà gánh thêm việc trước kia vốn là của PGS Bình. Hiện chúng tôi dạy bình quân 750 tiết/ năm, như vậy là đã nhiều. Tình hình này có thể sắp tới chúng tôi phải dạy trên 1.000 tiết/ năm mà như thế thì thực sự quá tải trong khi chúng tôi cần có thời gian để làm nghiên cứu”, một giảng viên khoa Ngữ văn, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội cho biết.
Quả là một khó khăn lớn cho những người ở lại nếu như họ phải “gánh” thêm việc của PGS TS Nguyễn Thị Bình khi mà hiện nay bà là chuyên gia duy nhất về văn học Việt Nam sau 1975 của khoa Ngữ văn, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội. “Để có thể bắt tay vào dạy một chuyên đề, giảng viên cần phải có thời gian chuyên tâm nghiên cứu ít nhất 6 tháng. Tôi cho rằng đây là điều không đơn giản, bởi tất cả chúng tôi cũng đang phải trằn lưng nghiên cứu những vấn đề trong mảng mà mình phụ trách”, cũng vị giảng viên trên cho biết.
Như vậy, việc dư luận suy diễn lý do Đảng uỷ Trường ĐH Sư phạm Hà Nội “không đồng ý” cho PGS TS Nguyễn Thị Bình kéo dài thời gian công tác do bà là người hướng dẫn Nhã Thuyên làm luận văn năm 2010 là có cơ sở.
Suy diễn này càng có cơ sở hơn khi mà ngày 27/3/2014, trên blog của mình, Nhã Thuyên thông báo về việc cô bị Phòng Sau ĐH của Trường ĐH Sư phạm Hà Nội mời đến để nhận các quyết định các quyết định thu hồi bằng và hủy luận văn thạc sĩ. “Tôi không đồng ý nhận các quyết định này vì tôi cho rằng hai quyết định này hoàn toàn thiếu cơ sở pháp lý và minh bạch về các thông tin: như hội đồng chấm, các biên bản nhận xét của hội đồng, v.v”, Nhã Thuyên viết. Cô đề nghị được cung cấp thông tin về các giấy tờ và hồ sơ có thể kèm theo như biên bản thành lập hội đồng thẩm định, các nhận xét của từng thành viên hội đồng, v.v… nhưng không được đáp ứng. Hiện Nhã Thuyên đang chờ giải thích mới nhất từ Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Hà Nội liên quan tới các quyết định thu hồi bằng thạc sĩ và thu hồi luận văn của cô.
Sau “bí mật” Đảng uỷ Trường ĐH Sư phạm Hà Nội không đồng ý kéo dài thời gian làm việc với PGS TS Nguyễn Thị Bình được tiết lộ với truyền thông, trên các trang mạng cũng dấy lên đồn đoán về việc Trường ĐH Sư phạm Hà Nội đã tổ chức thành lập một hội đồng chấm lại luận văn của Nhã Thuyên. Hội đồng này cũng được tổ chức theo một cách thức bí mật, nghĩa là cho đến nay không một ai được biết thật sự có hay không một hội đồng như thế, ngay cả Nhã Thuyên – tác giả luận văn, và các thành viên chấm thẩm định luận văn năm 2010. Cũng theo đồn đoán, trong số các thành viên của hội đồng chấm lại, không một ai có công trình nghiên cứu về văn học Việt nam hiện đại, đương đại.Thư Hiên
Nhiều nhà nghiên cứu tên tuổi của Khoa Ngữ Văn Trường ĐH Sư phạm Hà Nội cho biết họ đặc biệt phẫn nộ trước hành xử thiếu khoa học trong một môi trường khoa học có uy tín bậc nhất quốc gia như Trường ĐH Sư phạm Hà Nội. “Chúng tôi liên tục đề nghị được gặp lãnh đạo nhà trường để bày tỏ sự bất bình trong quan điểm xử lý vụ vụ việc nhưng họ đều lảng tránh”, một vị cho biết.
Theo Học Thế Nào
Trần Nhơn - Giã Từ Di Sản Nga Hoàng!
Giã Từ Di Sản Nga Hoàng!Cho đến giữa thế kỷ Mười tám,Cri – mê thuộc đế quốc Ottoman.Chỉ khi đế chế này rã đám,Crưm mới rơi vào tay Nga hoàng.Từ Bakhchisarai Thủ phủ,Hãn vương trị vì Hãn quốc Krym,Thuộc đế quốc Ottoman trù phú,Bao trùm cả bờ bắc biển Đen.(1)Sevastopol bị Nga xâm lược,Chiếm đóng làm căn cứ Hải quân.Sao có thể mạo xưng “đất mẹ”,“Mẹ mìn” hay “mẹ ghẻ con chồng”?Trao Cri – mê cho Kiev quản lýĐể tiện cung ứng điện, nước, gaz.Không phải Tổng Bí thư Khrutsốp“Cảm tình” tặng Crưm cho Ukraina.(2)Bán đảo Crưm không dính với Nga,Địa hình tiếp giáp Ukraina.Là lý do lãnh đạo Xô viếtThay chủ thể quản lý CrimeaSắc lệnh Voroshilov ký,Malenkov chủ trì chuyển giao.Ngoài lợi ích kinh tế, quản lý,Không có áp đặt tùy tiện nào!Không cho phép phán xét lịch sửBằng suy diễn hồ đồ, chủ quan!Chớ đo lòng tiền bối quân tửBằng bụng dạ thấp hèn tiểu nhân!Khi Cri – mê về với Kiev,Một bán đảo xơ xác khô cằn.Sáu mươi năm Ukraina nuôi nấngThành một vùng trù phú mở mang.Để nhận về bán đảo Crimea,Kiev cũng đã chuyển giao cho NgaTaganrok và vùng phụ cận,Miền đất đen màu mỡ Ukraina.(2)Bán đảo Cri – mê trong lịch sử,Người Tatar chiếm chín phần mười.Nay mười hai phần trăm còn lại:Nỗi đau dài thế kỷ hai mươi!Người Tatar bị Stalin xua đuổi,Nhường đất Tổ cho dị tộc Nga Xô.Nay Putin đạo diễn bỏ phiếu:Hoàn tất giai đoạn cuối tội đồ!?(Khi Cri – mê tràn ngập dân NgaThay cho người bản địa Tatar,Trưng cầu ý dân là vở diễnBiến bên kia biên giới thành nhà.(3)Sự kiện Kosovo năm Chín chín (4)Khác với bi hài kịch Cri – mê.Dân bản địa bị chính quyền ngược đãi,Đánh đập, ép rời bỏ làng quê.Vì nhân đạo NATO can dự,Giúp người sở tại gốc AlbaniBám trụ nơi quê nhà đất TổBẻ gãy xiềng nô lệ Xéc – bi.Kosovo tuyên xưng độc lập,NATO nghiêm chỉnh rút quân về.Người gốc Nga diễn trò bỏ phiếu,Mời Moskva thôn tính Cri – mê!?Đó là những điểm khác cơ bảnGiữa “Kosovo” và “Cri – mê”.Có thể nào đem ra so sánh,Lấp liếm che dấu được trò hề?)Năm Ba mươi tám thế kỷ trước,Adolf Hitler từng kêu gào:Người nói tiếng Đức bị ngược đãi,Phải đi tới đó cứu đồng bào!Nay Putin học tập Hitler,Đổ quân vào chiếm giữ Cri – mê,Làm căn cứ hạm đội Hắc Hải,Khỏi đàm phán, không mất tiền thuê!(Đổi lấy việc giải giáp nguyên tử,Công nhận nguyên trạng Ukraina.Nay Putin chơi trò lật lọng,Kiev đã mắc lừa Moskva!?Ukraina còn vũ khí nguyên tử,Thế trận tương quan sẽ thế nào?Putin có dám đùa với lửa?Hành xử côn đồ, “thông điệp” tào lao?)(5)Thâu tóm Cri – mê về cho Nga,Gánh nặng Kiev trao Moskva:Trả lương hưu, cấp bù ngân sáchMỗi năm gần hai tỷ đô la.Nga có thể thay chân tiếp tếĐiện, nước, hơi đốt cho Cri – mê,(6)Cần thời gian xây hạ tầng cơ sở,Một khối lượng công việc nặng nề!Tuy trước mắt lợi bất cập hại,Phải cưu mang thêm hai triệu dân;Muối mặt với cộng đồng thế giới,Lợi lâu dài nhắm mắt đưa chân.Đường hội nhập mới đi một nửa,Vội quay lưng chống lại phương Tây.Chẳng bao lâu Nga sẽ hối tiếc:Lùn chính trị đẩy kinh tế sa lầy!Giảm đầu tư nước ngoài trực tiếp,Dầu hỏa, khí đốt mất thị phần...Và thiệt hại không thể nào tính hết:Đoạn nghĩa tình lưỡng quốc tương lân!(“Bán họ xa mua láng giềng gần”,Putin bán Trí Tín Nghĩa Nhân;Cả xa gần đều là địch thủ,Nhân dân Nga ông cũng chẳng cần!Chục ngàn người xuống đường phản đối,Vẫn tự tin, mặt lạnh như tiền.Đảng quân xanh, lưỡng Viện Quốc hội,Tam giáp công bám giữ ngôi quyền.)Đẩy Cri – mê ra xa KievCó trách nhiệm chính quyền lâm thời.Hòa giải hòa hợp, đại đoàn kết,Là bài học đắt giá nhớ đời!Tồn đọng lịch sử Ukraina,Bảy thập niên trong đế chế Nga,Đòi hỏi giới lãnh đạo KievPhải khoan dung đối thoại hài hòa!Dùng sách lược côn đồ, thảo khấu,Theo phong cách bạo chúa Ivan.Putin tiếp tục ghi điểm xấu,Tự cô lập trong Hội đồng Bảo an.Nhiều vị tưởng nhầm ông Putin,Người hùng hậu Xô viết văn minh.Thực tế chỉ là một cái bóngMờ nhạt của Joseph Stalin!Nhờ giá nhiên liệu tăng liên tiếp,Trung tá tình báo hóa thiên thần,Thực thi độc tài hậu Xô viết,Bán dầu hỏa, khí đốt ăn dần.(Dù giá dầu khí vẫn ngất ngưởng,Lợi thế nguyên liệu thô giảm dần.Nhẹ thị trường, nặng địa chính trị,Putin vác đá ghè vào chân.)Khoác hoàng bào, đội vương miện kiểu gì,Dòng dõi KGB, Stasi.Luôn khắc tinh nhân quyền, dân chủ,Thời kỳ hậu Xô viết suy vi!(7)Có nhà báo hả hê sung sướngCa khải hoàn “trận pháp Putin”Đánh thẳng vào trận đồ u Mỹ,Mừng côn đồ đè bẹp văn minh!?Loại nhà báo thiểu năng trí tuệ,Ăn uổng cơm, báo hại, báo đời.Tuyên giáo nào dạy ăn nói thế,Về đuổi gà, dắt cháu đi chơi!Người phát ngôn hô hào: tôn trọngNguyện vọng chính đáng của người dân,(8)Thế nào là nguyện vọng chính đáng?Tùy hứng đổi quốc tịch nếu cần?Ngôn từ phải rõ ràng, cẩn trọng,Tránh người nghe có thể hiểu nhầm.Ai cho phép một địa phương tự độngĐặt câu hỏi trưng cầu ý dân?Vươn tới một tầm nhìn nhân bản,Là cội nguồn chính sách khôn ngoan,Lợi kinh tế, bớt thù thêm bạn,Hãy giã từ di sản Nga hoàng!Vươn tới một tầm nhìn nhân bản,Hội nhập sâu thế giới văn minh.Lột mặt nạ Đại Nga, Đại Hán,Nối vòng tay diễn biến Hòa bình!Mong NATO, Gờ Bảy, EU,Ưu tiên hợp tác hơn đối đầu.Biến mâu thuẫn lớn thành bất đồng nhỏ,Đừng đẩy Nga câu kết với Tàu!Đó sẽ là thảm kịch nhân loại,Phá thế trận “xoay trục Thái Bình Dương”.Đẩy ASEAN, Đông Á, Nam ÁVào khủng hoảng, hậu quả khôn lường!Việt Nam lại sẽ được mang raTrên bàn cân tay bốn tay ba;Thí chốt cho ván cờ nước lớn,Một thời lãng mạn “Máu và Hoa”!?(9)Tháng 3/2014TS Trần Nhơn
VAOL: Tiến sĩ Trần Nhơn, nguyên thứ trưởng bộ Thủy Lợi, từ tháng 12/1997 đến tháng 9/2007 là chủ tịch Hội khoa học Thuỷ lợi Việt NamSinh ngày: 10/4/1938Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng- 1961: Kỹ sư Thuỷ Lợi- 1991: Tiến sĩ Kinh Tế- 6/1972: Phó Cục trưởng Cục kiến thiết cơ bản – Bộ Thuỷ Lợi- 1/1976: Trưởng ty (nay là Giám đốc Sở) Thuỷ Lợi tỉnh Đak Lak- 1983: Vụ trưởng Vụ xây dựng cơ bản – Bộ Thuỷ Lợi- 11/1983 – 1995: Thứ trưởng Bộ Thuỷ Lợi12/1997 đến nay: Chủ Tịch Hội Thuỷ Lợi Việt NamTừ tháng 7/2000 Tổng Giám đốc Công ty phát triển và hội nhập Toàn cầu
Chức vụ về Đảng:
- Tỉnh uỷ viên tỉnh uỷ Đak Lak
- Phó bí thư Đảng uỷ khối cơ quan nông nghiệp TW
- Uỷ viên thường vụ Đảng uỷ khối cơ quan kinh tế TW
- Đại biểu đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI.
- Đại biểu đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII
(1) Đế quốc Ottoman
Đế quốc Ottoman hay Đế quốc Osman, cũng thỉnh thoảng được gọi là Đế quốc Thổ Nhĩ Kỳ,
đã tồn tại từ năm 1299 đến 1923. Thời đỉnh cao quyền lực ở thế kỷ XVI
và thế kỷ XVII, các lãnh thổ của Đế quốc Ottoman gồm các vùng Tiểu Á,
Trung Đông, nhiều phần ở Bắc Phi, và đa phần đông nam châu u đến tận
Kavkaz. Đế quốc Ottoman chiếm một vùng có diện tích khoảng 5,6 triệu
km², dù vùng ảnh hưởng thực tế của đế quốc rộng hơn nhiều, nếu tính cả
các vùng lân cận do các bộ lạc du mục cai quản, nơi quyền bá chủ của đế
quốc này được công nhận. Đế quốc Ottoman tương tác với cả văn hóa phương
Đông và phương Tây trong suốt lịch sử 624 năm của nó.
Các tổ tiên của vương triều Ottoman là một phần của các bộ lạc người Tây
Đột Quyết (Gokturk) miền tây đã di cư từ Trung Á bắt đầu từ thế kỷ 10.
Định cư tại Ba Tư trong thời kỳ này, những người Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu mở
rộng về phía tây tới Armenia và Tiểu Á vào đầu thế kỷ 11. Những đợt di
chuyển này đã dẫn đến mâu thuẫn giữa họ với Đế quốc Byzantine, từng là
một quyền lực chính trị nổi trội tại khu vực miền đông Địa Trung Hải kể
từ thời kỳ La Mã.
Lãnh thổ của Đế quốc Ottoman từ lúc khởi lập đến năm 1683.
Vào thời lớn mạnh (1453-1683), Đế quốc Ottoman đã trải dài toàn bộ
đông-nam châu u bờ bắc Địa Trung Hải, cả bờ biển bắc châu Phi cho đến
Maroc phía nam Địa Trung Hải. Trong thế kỷ XVII, Đế quốc Ottoman có
khoảng 25 triệu dân – một con số khổng lồ vào thời đó, gần bằng gấp đôi
bất cứ nước nào ở châu u ngoại trừ Pháp. Gần 30 quốc gia hiện nay đã
được thành lập từ lãnh thổ cũ của Đế quốc Ottoman: Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp,
Bulgaria, România, Nam Tư (sau này phân làm 5 nước độc lập), Hungary,
Albania, Syria, Liban, Jordan, Israel, Aden, Kuwait, Ai Cập, Sudan,
Libya, Iraq, Yemen, Tunisia, Algérie, Síp, Armenia, Gruzia, Ukraina và
một phần nước Nga.
Vào đầu thế kỷ XVI, Đế quốc Ottoman trở thành một trong những nhà nước
lớn nhất thế giới thời bấy giờ. Trong thời kì này, nhiều ông vua kiệt
xuất lên cai trị Thổ Nhĩ Kỳ: điển hình như Selim I (1512-1520), người có
công sát nhập vùng Trung Đông vào Ottoman. Vào năm 1514 trong trận
Chaldiran, ông đã đánh bại vua Ismail I (1501-1524) nhà Safavid. Ông đã
tiêu diệt nhà Mamluk ở Ai Cập vào năm 1517 rồi dành danh hiệu khalip từ
nhà Abbasid ở Cairo (các sultan Ottoman tiếp tục giữ danh hiệu này đến
năm 1924), bắt đầu thời kì Ai Cập thuộc Ottoman.
Sau khi Hoàng đế Selim I mất, Hoàng đế Suleiman I (1520-1566) tiếp tục
mở mang đế quốc. Sau khi thôn tính được Beograd năm 1521, Suleyman chinh
phục Vương quốc Hungary và sau chiến thắng trong trận Mohács năm 1526,
đế quốc Osmanli chiếm được Hungary và nhiều vùng đất ở Trung u.
Sau cuộc mở mang xa nhất của Ottoman năm 1543, hoàng đế Habsburg là
Ferdinand công nhận quyền cai trị của Ottoman trên đất Hungary năm 1547.
Dưới triều vua Suleyman I, Transilvania, Wallachia và Moldavia trở
thành những công quốc chư hầu của đế quốc. Ở phía đông, Ottoman chiếm
Bagdad từ tay Ba Tư năm 1535, chiếm được Lưỡng Hà và Hải quân Ottoman
tiến vào Vịnh Ba Tư. Khi Hoàng đế Suleyman I qua đời, dân số Ottoman lên
đến 15.000.000 người. Công cuộc bành trướng của ông đã mang lại cho ông
một Đế quốc Ottoman vô cùng rộng lớn, và thậm chí ông còn vượt xa cả
những tham vọng của Hoàng đế Xerxes I của Đế quốc Ba Tư năm xưa.
Trong thế kỷ 16 và 17, Đế quốc Ottoman là một trong những thực thể chính
trị mạnh nhất thế giới, các nước mạnh ở Đông u luôn bị đe dọa bởi sự
mở rộng thường xuyên của nó qua Balkan và phần phía nam của Liên bang Ba
Lan-Litva. Hải quân của nó cũng là một lực lượng rất mạnh ở Địa Trung
Hải. Nhiều lần, quân đội Ottoman đã tấn công Trung u, bao vây Viên năm
1529 và một lần nữa năm 1683 trong nỗ lực chinh phục lãnh địa của gia
tộc Habsburg, và cuối cùng chỉ bị đẩy lui bởi một liên minh to lớn của
các nước mạnh tại châu u trên cả trên bộ và trên biển. Nó là quyền lực
duy nhất không thuộc châu u đã thách thức được sự nổi lên về quyền lực
của phương Tây trong khoảng giữa thế kỷ 15 và thế kỷ 20, tới mức nó đã
trở thành một phần trong tổng thể của chính trị cân bằng quyền lực châu
u, vì thế làm giảm bớt sự khác biệt giữa hai bên. Năm 1680, đế quốc
Ottoman đã đạt tới lãnh thổ rộng lớn nhất trong lịch sử đế quốc (11.5
triệu km²).
Trong những năm tháng trì trệ, nhiều vùng đất ở Balkan bị nhượng lại cho
nước Áo. Những vùng đất khác của Đế quốc Ottoman, như Ai Cập và
Algérie, trở nên độc lập trên thực tế, và sau đó hứng chịu ảnh hưởng do
các đế quốc thực dân như Anh và Pháp truyền bá. Vào thế kỷ 18, chính
quyền trung ương đã ban cho các lãnh đạo và thủ lĩnh địa phương nhiều
mức tự quyết hơn. Một loạt các cuộc chiến đã diễn ra giữa đế quốc Nga và
đế quốc Ottoman từ thế kỉ từ 17 đến thế kỉ thứ 19.
Đầu thế kỷ 20, một nhóm người cải cách đòi hỏi phải đổi mới và hiện đại
hóa nước Thổ, gọi là Những người Thổ trẻ. Năm 1909, họ lật đổ sultan
Abdul Hamid II, nhưng họ đã làm cho Đế quốc Ottoman tan rã vì tập trung
quyền lực Thổ Nhĩ Kỳ bất chấp sự phiền muộn của các dân tộc thuộc
Ottoman ở Syria, Ả Rập, Albania, Bosna và Hercegovina, Kríti, Macedonia
và Tripoli.
Với sự bùng nổ của Đệ nhất thế chiến năm 1914, Đế quốc vẫn còn kiểm soát
phần lớn vùng Trung Đông, và về phe Liên minh trung tâm (Đế chế Đức, Đế
quốc Áo-Hung,...), phe này thua trận. Các dân tộc vùng Trung Đông nổi
dậy, và theo phe Entente (Nga, Anh, Pháp, Hoa Kỳ...) để giành độc lập.
Sự tan rã của đế quốc Ottoman là hậu quả trực tiếp của Đệ nhất thế
chiến, khi phe Entente đánh bại phe Liên minh Trung tâm ở châu u cũng
như các lực lượng Ottoman tại Mặt trận Trung Đông. Ở thời điểm kết thúc
chiến tranh từ năm 1918, chính quyền nhà nước Ottoman sụp đổ và đế quốc
bị Anh, Hy Lạp, Pháp, Ý, Armenia và Gruzia chinh phạt và phân chia.
Những năm sau đó các nước mới độc lập từ Ottoman tuyên bố thành lập và
năm 1919, Mustafa Kemal Atatürk và lực lượng Cách mạng Thổ Nhĩ Kỳ bắt
đầu cuộc chiến tranh giành độc lập Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 1923, lực lượng cách
mạng Thổ thắng trận và Thổ Nhĩ Kỳ được độc lập. Cùng năm đó, đế quốc
Ottoman cáo chung, sultan Mehmed VI Vahdettin thoái vị, và Mustafa Kemal
Atatürk thành lập nước Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ, dựa trên một phần lãnh thổ
của đế quốc Ottoman.
Quá trình các lãnh thổ thuộc đế quốc Ottoman:
 |
(2) Tham khảo bài “Việc sát nhập Crimea vào Nga – cái nhìn của tôi”
(3) Trước ngày tổ chức trưng cầu dân ý, số người nói tiếng Nga trên bán đảo Cri – mê chiếm tỷ lệ khoảng 60%.
(4) Sự kiên Kosovo năm 1999
(5) Tham khảo bài “Ukraine tự phế võ công” của Nguyễn Xuân Nghĩa
Khi Liên bang Xô viết tan rã năm 1991, có ba cường quốc đứng đầu thế
giới về võ khí hạch tâm là, theo thứ tự, Hoa Kỳ, Liên bang Nga và Cộng
hòa Ukraine. Sau đó mới đến các nước khác.
Từ 1946 đến 1991, vào thời Chiến tranh lạnh, Liên Xô đã yểm võ khí
nguyên tử trên khắp lãnh thổ, trong nhiều nước Cộng hoà Xô viết.
Khi Liên Xô tan rã nhiều nước của Liên bang này đã giành lại độc lập.
Trong số đó, Ukraine là nước Cộng hoà Xô viết lớn nhất và giàu nhất, chỉ
đứng sau Liên bang Nga, với kho ám khí đáng nể là 1.800 đầu đạn hạch
tâm, kể cả võ khí chiến thuật có tầm ngắn, oanh tạc cơ và phi đạn thiềm
du (cruise missiles).
Vì thế, vui hưởng “cổ tức hoà bình” khi nguy cơ chinh chiến đã tàn,
Chính quyền Hoa Kỳ thời Bill Clinton vẫn ưu lo về kho đạn Ukraine. Ưu
tiên của nước Mỹ khi ấy là phải giải giới Ukraine. Bằng cách hợp tác với
Liên bang Nga và mời Ukraine một bánh vẽ là Hiệp ước Không-Phổ biến Võ
khí Hạch tâm (Treaty of Non-Proliferation of Nuclear Weapons, viết tắt
là NPT, Non-Proliferation Treaty). Kết quả là một Giác thư (Memorandum),
chứ không là một hiệp định. Đấy là một văn kiện gọi là Budapest
Memorandum on Security Assurance. Ngày nay và mấy tuần qua cứ được gọi
tắt là “Budapest Memorandum”.
Tháng 12 năm 1994, ba cường quốc hạch tâm là Hoa Kỳ, Nga và Anh quốc
cùng ký giác thư tại thủ đô Budapest của Hungari, với thỏa thuận là ba
nước cam kết bảo đảm an ninh cho Ukraine (cùng Belarus và Kazakhstan).
Đổi lại thì Ukraine giao nộp kho võ khí hạch tâm của mình cho Liên bang
Nga:
1) Ba nước cùng tôn trọng độc lập và chủ quyền của Ukraine trong ranh
giới lãnh thổ hiện hành; 2) Không hăm dọa hay sử dụng võ lực với
Ukraine; 3) Không gây áp lực kinh tế để chi phối chính trị Ukraine; 4)
Yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc hành động nếu võ khí hạch tâm
được sử dụng chống Ukraine; 5) Không sử dụng võ khí hạch tâm chống
Ukraine; 6) Cùng tham khảo ý kiến với nhau nếu có vấn đề về những cam
kết nói trên.
Mọi người đều hiểu là trong ba nước Nga, Mỹ, Anh, chỉ Liên bang Nga mới
là cường quốc có thể vi phạm những cam kết hoặc gây khó cho Ukraine. Mà
giác thư này chỉ là cam kết chính trị, không là một hiệp định được Quốc
hội phê chuẩn. Xin ghi thêm rằng cùng Anh, Mỹ, Nga, có Pháp và Trung
Quốc cũng ký một văn kiện đính kèm, với những cam kết còn mơ hồ và yếu
ớt hơn thế.
(6) Hiện nay Kiev bảo đảm cung cấp 80% điện, 90% nước, 65% hơi đốt cho cư dân trên bán đảo Cri – mê.
(7) Tham khảo bài “Cri – mê vác đá ghè chân mình?”
(8) VnExpress.net: "Việt Nam quan tâm theo dõi chặt chẽ tình hình tại
Ukraine và Crimea. Chúng tôi mong mọi vấn đề sẽ được giải quyết bằng các
biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng các nguyên tắc cơ bản của luật
pháp quốc tế và nguyện vọng chính đáng của người dân, để tình hình sớm
ổn định, vì hòa bình và ổn định ở khu vực và trên thế giới", thông cáo
Bộ Ngoại giao dẫn lời người phát ngôn Lê Hải Bình hôm nay cho biết. Ông
Hải Bình đưa ra tuyên bố khi được đề nghị cho biết quan điểm của Việt
Nam về việc Crimea và Sevastopol sáp nhập vào Liên bang Nga.
(9) Tác giả không có ý đã kích ông Putin. Cùng với những lời chỉ trích
gay gắt của cộng đồng thế giới, chỉ mong những phân tích, phê bình thẳng
thắn của tác giả góp phần giúp ông Tổng thống có sự điều chỉnh thích
hợp, để không phụ những lá phiếu nhân dân Nga đã bầu cho ông.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét