dahanhkhach: Thứ Bảy, 18-01-2014

XÃ HỘI-MÔI TRƯỜNG
- Vô can đến bao giờ? (NLĐ). – “Tôi chỉ có một đứa con” (TT). “Nhưng thật sự cái tỉ lệ cảnh báo khi sử dụng văcxin luôn được đưa ra để lý giải đó cuối cùng là để làm gì? [...] liệu chăng đó có phải là tỉ lệ để giải phóng trách nhiệm khi sự cố xảy ra. Và khi đó, nhà sản xuất sẽ không phải chịu trách nhiệm nếu số ca phản ứng vẫn nằm trong giới hạn cho phép”.
- Thanh tra Sở Y tế TP.HCM kết luận vụ “Chưa tốt nghiệp đại học vẫn làm bác sĩ”: Hai bác sĩ mua giấy chứng nhận tốt nghiệp giả (PNTP).
- Áp tết, dịch cúm rình rập (SGGP).

<- Câu chuyện ấm lòng đầu năm 2014 (Dân Luận).
- KHÁNH THÀNH ĐƯỜNG TRÀN VÀ NHÀ LỚP HỌC (Thành).
- Xử phạt hút thuốc lá nơi công cộng: Không khó! (NLĐ).
- Đồ chơi Trung Quốc gây họa (NLĐ). – Vụ nổ đồ chơi Trung Quốc: 59 bong bóng lựu đạn đã được sử dụng (DV). – Nhận diện đồ chơi Trung Quốc phát nổ khiến 32 học sinh ngất xỉu. – Đồ chơi lựu đạn nổ bị cấm bán trên thị trường (LĐ). – Vụ nghịch đồ chơi lạ tại Đắk Nông: Tất cả học sinh đã xuất viện (SGGP). – Vụ 36 học sinh nhập viện vì nổ đồ chơi Trung Quốc: Xử lý chủ tạp hóa bán hàng cho học sinh (SGGP). – Cả nhà bị bỏng vì bóng bay bơm khí phát nổ (VOV).
- CƯ DÂN MẠNG LÀM “THÁM TỬ”: Nên thận trọng (NLĐ).
- Trời lạnh, nhiều người bị liệt mặt méo miệng (TN).
- Vé xe Tết tăng vô tội vạ (NLĐ).
- Vụ sáu người tử nạn trong hầm lò: Trả giá quá đắt (NLĐ). – “Ngành than có truyền thống chết” (?!) (PLTP).
- Cảnh giác với nữ trang rẻ tiền (NLĐ).
- Liệu còn đào rừng chơi tết? (DV).
- UNICEF: 60% trẻ em Nigeria ‘không tồn tại’ một cách chính thức (VOA).

- Hoa quả khô Trung Quốc đợi tết hại người Việt (Vef). - Xanh mặt “lựu đạn” Trung Quốc đập là nổ: 37 HS nhập viện (TT). - Mỹ phẩm độc hại tràn lan: Cũng tại quản lý (PT).

- Sẽ có ngày vinh danh cả người không hôi của? (Infonet).

- Cháy lò than ở Quảng Ninh có thể do khí metan (TN).

- Bi hài thưởng tết (DV).

- Lật tẩy những chiêu lừa đảo (TP).

- Dân bịt mũi, than trời vì…lò gạch (LĐ).

- Dân Hàn Quốc khốn khổ vì khói bụi ô nhiễm từ Trung Quốc (GDVN).

- Krokodil – ma túy “ăn thịt người” kinh khủng nhất (PT).

- Huế: tàu chìm, bốn ngư dân mất tích (TT).

- Kinh hoàng đồ chơi “bom thối” (MTG). - Nóng bỏng hàng lậu, hàng giả (ĐĐK). - Báo động hàng lậu, hàng độc hại gia tăng (SGGP).

- Cần các tổ chức quốc tế hỗ trợ khắc phục hậu quả bom mìn (VOV).

- Thông xe kỹ thuật Dự án Xây dựng QL3 mới đoạn Hà Nội – Thái Nguyên (LĐ).

- Khai thác khoáng sản như hiện nay dễ gây thảm họa (TP).

QUỐC TẾ
- Đối lập Syria sắp biểu quyết về việc có sẽ dự hoà đàm (VOA). – Ngoại trưởng Mỹ lên án Syria tìm cách thay đổi trọng tâm đàm phán. – Nga đẩy mạnh cung cấp thiết bị quân sự cho Sysia (NLĐ). – Nga và Syria thất vọng về kế hoạch tổ chức Hội nghị Geneva 2 (VOV). – Khát khao hòa bình của học sinh Syria tị nạn ở Thổ Nhĩ Kỳ. – Mỹ đã “vu oan” cho chính phủ Syria sử dụng vũ khí hóa học? (ĐS&PL).
- Mỹ cảnh báo về lệnh trừng phạt mới chống Iran (VOV).
- Ðánh bom đẫm máu tại Pa-ki-xtan (ND).

- 90% cử tri Ai Cập chấp thuận bản hiến pháp mới (VOA).
- Lạc quan trước cuộc đàm phán thương mại Ấn Độ-Pakistan (VOA).
- Xung đột ở Nam Sudan ảnh hưởng mạnh đến kinh tế khu vực (VOA). =>
- Chính trị gia người Serbia bị ám sát ở bắc Kosovo (VOA).
- Indonesia lên án Úc xâm nhập hải phận (BBC). – Australia xin lỗi về vụ hải quân xâm phạm lãnh hải Indonesia (VOA). – Úc xin lỗi Indonesia vì vô tình xâm phạm lãnh hải (TN).
- Vụ bê bối quân sự làm rúng động nước Mỹ (Tin tức).
- NSA ‘thu thập 200 triệu tin nhắn mỗi ngày’ (BBC). – TT Obama sắp loan báo quyết định về việc do thám của NSA (VOA). – Ông Obama cải tổ chương trình giám sát của NSA (TT). – Gián điệp Mỹ muốn Edward Snowden phải chết (Bizlive).
- Sỹ quan Nhật không đầu hàng vừa qua đời (BBC).
- Mập mờ số phận trùm khủng bố Umarov (NLĐ).
- Pháp:”Đệ nhất phu nhân” vẫn nằm viện (RFI). – Tổng thống Pháp vào viện thăm Phu nhân (BBC). – Những phụ nữ trong đời Hollande. – Tình yêu của người Pháp.
- Trung Quôc: Giấc mộng siêu cường quân sự dựa trên công nghệ châu Âu (RFI).
- Đài Loan ra mắt chiến đấu cơ (BBC).
- Mỹ dùng hỗn hợp thuốc độc mới để từ hình (VOA).

- Syria chấp nhận đáp ứng một số điều kiện của phe đối lập (VOV).

- Canh bạc Syria sao mà khó tụ! (PT). - Nga tăng đáng kể viện trợ quân sự cho phe Assad năm 2013 (GDVN). - Nga có thể đã cung cấp vũ khí cho chính quyền Syria (TTXVN).

- Ai Cập chưa yên sau trưng cầu dân ý, nhiều người tử vong (VOV).

- Quan hệ Israel – phương Tây tiếp tục rạn nứt (VTV).

- Ấn Độ: Súng chống hiếp dâm bị phản đối dữ dội (Infonet).

- Obama cấm cơ quan tình báo giám sát lãnh đạo các nước đồng minh (GDVN).

- Anh dọa Scotland thiệt đơn thiệt kép nếu rời khối liên hiệp (VOV).

- Không bằng mặt, chẳng bằng lòng (TN).

- Malaysia xem xét áp dụng mô hình thủy quân lục chiến Mỹ (TTXVN).

- Mỹ quan ngại tình trạng bất ổn ở Myanmar giáp biên với Bangladesh (GDVN).

- LHQ hy vọng sớm chấm dứt xung đột trên thế giới (TTXVN).

- Nga tăng cường mạnh mẽ viện trợ quân sự cho Syria (VOV). - Liên tiếp cấp vũ khí cho Syria, Nga được lợi gì? (ĐV). - Anh bắt giữ nghi can tham gia huấn luyện khủng bố ở Syria (VOV).

- Tổng thư ký LHQ lên án vụ đánh bom ở Afghanistan (TN). - Đánh bom tại Afghanistan, 15 người nước ngoài thiệt mạng (VOV).

- ICC không thụ lý đơn kiện của MB với quân đội Ai Cập (TTXVN). - Đụng độ lại tái phát ở Ai Cập làm 6 người thiệt mạng (TTXVN).

- Mỹ bắt giữ một người định chuyển thông tin về F-35 cho Iran (GDVN).

- Cải tổ NSA – Lời minh oan ‘ngầm’ cho Snowden? (SM).

- Mỹ triển khai tàu sân bay mạnh hơn tăng phản ứng nhanh với đồng minh (GDVN).

- Chuyên gia Nga: Đã đến lúc Nga cần liên minh với Mỹ-Nhật thay vì TQ (GDVN).

- Nổ lớn làm rung chuyển Cộng hòa Dagestan (VOV). - Putin: “Người đồng tính được chào đón ở Sochi nhưng hãy tránh xa trẻ em ra” (MTG).

- Ukraine ban hành một loạt sửa đổi luật gây tranh cãi (TTXVN).

* Video: + Nhiều lời kêu gọi xuống đường nhân 40 năm hải chiến Hoàng Sa; + Hải chiến Hoàng Sa ‘nóng’ trên diễn đàn ở Đại học Harvard; + Bản tin video tối 16-01-2014; + Bản tin video sáng 17-01-2014; + Bản tin video tối 17-01-2014; + Những con số trong tuần 16-01-2014; + Điều trần về nhân quyền VN tại Quốc hội Hoa Kỳ;
* VTV: + Chào buổi sáng – 17/01/2014; + Điểm báo – 17/01/2014; + Cuộc sống thường ngày – 17/01/2014; + Tài chính tiêu dùng – 17/01/2014; + Tài chính kinh doanh sáng – 17/01/2014; + Tài chính kinh doanh trưa – 17/01/2014; + Tài chính kinh doanh tối – 17/01/2014; + Tin quốc tế 17h – 17/01/2014; + Thế giới trong ngày – 17/01/2014; + Thời sự 12h – 17/01/2014; + Thời sự 19h – 17/01/2014.

2238. KẾ HOẠCH CẢI CÁCH: TUYÊN NGÔN CỦA CHỦ TỊCH TẬP CẬN BÌNH

THÔNG TẤN XÃ VIỆT NAM (Tài liệu tham khảo đặc biệt)
Thứ Ba, ngày 14/01/2014
(Tạp chí The Economist)
Chủ tịch Trung Quốc công bố những kế hoạch cải cách ấn tượng nhất trong 2 thập kỷ. Chúng kết hợp sự táo bạo khác thường và một số điềm thận trọng đặc trưng.

Kể từ khi Mao Trạch Đông lên nắm quyền vào năm 1949, chưa bao giờ có vị lãnh đạo Trung Quốc nào nhanh chóng công bố một kế hoạch thay đổi trên phạm vi rộng như thế. Ngay cả Đặng Tiều Bình, sau khi lên tiếp quản năm 1978, cũng dần dần mới tiết lộ ý định của mình. Chủ tịch Tập Cận Bình, trong một văn kiện dài 22.000 chữ công bố vào ngày 15/11/2013, đã hứa hẹn những cải cách sâu rộng, từ nới lòng chính sách một con nghiêm khắc của nước này và xóa bỏ các trại cải tạo lao động cho đến bãi bỏ các biện pháp kiểm soát lãi suất. Nhưng hiếm khi nào một nhà lãnh đạo phải đối mặt với một thách thức như vậy đối với các kế hoạch của mình.
Bất chấp đã vượt qua Nhật Bản vào năm 2010 để trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc vẫn phải vật lộn để tìm cách giải quyết vấn đề lợi ích của thế giới trong các tuyên bố chính sách chính thức của mình. Đảng Cộng sản Trung Quốc (CSTQ) thông báo họ đã thông qua văn kiện trên vào ngày 12/11/2013 sau một cuộc họp kín của Ủy ban Trung ương gồm 370 thành viên. Nhưng như mọi khi, họ đã hy vọng giữ bí mật nội dung của nó trong một tuần trong khi thông báo tóm tắt cho các thành viên của mình. Cuối cùng, họ đã giảm bớt thời gian giữ bí mật xuống còn 3 ngày; dường như là do bị thúc ép bởi sự đồn đoán (thậm chí trên báo chí Trung Quốc) rằng hội nghị đã không tương xứng với lời quảng cáo của nó là một bước ngoặt cho cải cách. Đảng CSTQ thậm chí đã đi một bước khác thường là công bố một bài phát biểu của ông Tập Cận Bình trong đó ông tiết lộ rằng đích thân ông đã lãnh đạo nhóm soạn thảo văn kiện gồm 60 người. Truyền thông nhà nước cho biết ông là nhà lãnh đạo đảng đầu tiên kể từ năm 2000 đảm nhận vai trò đó. Trên thực tế, họ nói rằng văn kiện trên là tuyên ngôn của Tập Cận Bình.
Theo tiêu chuẩn của các văn kiện chính sách vốn thường không gây hứng khởi của Đảng CSTQ, văn kiện lần này rất đáng chú ý. Nó mô tả đầy đủ chi tiết thông cáo ngắn gọn đầu tiên của Đảng CSTQ ngày 12/11/2013 rằng các lực lượng thị trường từ nay trở đi sẽ đóng một vai trò “quyết định” trong việc định hình nền kinh tế (một sự đột phá về quan niệm mà trước đây đã né tránh Đảng CSTQ, bất chấp từ lâu họ đã đi theo chủ nghĩa tư bản). Văn kiện kêu gọi “đẩy nhanh” những động thái để khiến thị trường quyết định lãi suất. Có thể là để mở đầu, văn kiện nói rằng một hệ thống bảo hiểm sẽ được thiết lập để bảo vệ những người gửi tiền: các quan chức lo ngại rằng những ngân hàng nhỏ hơn có thể gặp rắc rối nếu lãi suất đối với các khoản tiền gửi được thả nổi. Các biện pháp kiểm soát lãi suất cho vay đã bị dỡ bỏ vào tháng 7/2013. Có những kỳ vọng rằng chương trình bảo hiểm này sẽ được thiết lập trong vài tháng tới. Văn kiện cũng kêu gọi Trung Quốc xúc tiến và làm cho đồng tiền của mình, nhân dân tệ, có thể hoàn toàn chuyển đổi được, một điều mà nước này đã hứa hẹn thực hiện trong hai thập kỷ Văn kiện đã lặp lại những cam kết trước đó của đảng là để thị trường quyết định giá của các tài nguyên chủ chốt như nước, dầu mỏ, khí tự nhiên, điện và vận tải. Nhưng nó đã sử dụng ngôn ngữ cứng rắn hơn. Văn kiện viết: “Thị trường nên được quyền quyết định giá của bất kỳ thứ gì có thể được quyết định bởi thị trường, và chính phủ không nên có bất kỳ sự can thiệp bất hợp lý nào”. Trong bài phát biểu của mình, ông Tập Cận Bình định nghĩa vai trò của chính phủ bằng những thuật ngữ nghe có vẻ gần gũi với những người chủ trương ôn hòa ở bất kỳ đâu trên thế giới: duy trì sự ổn định kinh tế, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm cạnh tranh công bằng, bảo vệ các quy trình thị trường và can thiệp khi thị trường thất bại.
Tuy nhiên, ngôn ngữ để thị trường chèo lái của ủy ban Trung ương đã dao động khi đề cập một trong những vấn đề cải cách gây bất đồng nhất, cụ thể là vai trò của các doanh nghiệp do nhà nước sở hữu (SOE). Văn kiện này đã mang lại hy vọng nào đó cho những nhà cải cách vốn lo ngại trước nội dung khẳng định mang tính sáo mòn nêu trong thông cáo ban đầu rằng các SOE nên cấu thành “bộ phận chính” của nền kinh tế. Văn kiện nói rằng vào năm 2020, các SOE dự kiến sẽ chuyển hơn 30% lợi nhuận của họ dưới dạng cổ tức cho chính phủ (tăng lên từ mức 15% hoặc ít hơn hiện nay). Đúng như yêu cầu của các nhà cải cách bấy lâu nay, một số tài sản của các SOE sẽ được chuyển cho quỹ an sinh xã hội của chính phủ trung ương. Và khu vực tư nhân sẽ được tạo cơ hội lớn hơn để đầu tư vào các SOE và kinh doanh trong những khu vực do các SOE thống trị, gồm cả ngành ngân hàng. Những văn kiện này không đòi hỏi các SOE phải rút khỏi những khu vực phi chiến lược như khách sạn hay bất động sản. Và nó lặp lại ngôn ngữ của thông cáo khi kêu gọi củng cố khả năng “kiểm soát và gây ảnh hưởng” của các doanh nghiệp nhà nước.
Liên quan đến nông thôn
Trong một lĩnh vực cải cách sống còn khác – quyền sở hữu đất nông thôn và nhà ở tại làng quê – kế hoạch này đã gửi đi một tín hiệu rõ ràng. Vào cuối những năm 1990, một thị trường bất động sản sôi động bắt đầu xuất hiện ở các thành phố Trung Quốc, nhưng không phải ở nông thôn, nơi quyền sở hữu bất động sản mơ hồ hơn nhiều. Năm năm trước, Đảng CSTQ nói rằng các thị trường bất động sản thành thị và nông thôn nên được sáp nhập, nhưng tiến trình vẫn chậm chạp. Hiến pháp vẫn quy định tất cả đất đai nông thôn là thuộc sở hữu “tập thể”, một khái niệm được thừa hưởng từ kỷ nguyên Mao Trạch Đông, và luật pháp cấm bán đất đai ở nông thôn cho người không phải dân địa phương hay cấm thế chấp bất động sản ở nông thôn. Tuy nhiên, kế hoạch mới nói rằng nông dân nên được cho phép thế chấp nhà cửa của họ. Một số nơi đã và đang thử nghiệm việc này. Bất chấp đòi hỏi phải thận trọng của văn kiện, những thử nghiệm như vậy có thế mở rộng nhanh hơn (và các luật có thể được thay đổi), vì rằng đảng đã cho phép điều đó.
Truyền thông do nhà nước kiểm soát đã ca ngợi những bước đi này theo một ngôn ngữ đầy cảm xúc có thể đoán trước được. Như thế Trung Quốc vừa nhận được một bản nâng cấp phần mềm, kế hoạch trọn gói của ông Tập Cận Bình được gán cho cái tên là “cải cách 2.0”. Một số bài báo gọi nó là một “cột mốc lịch sử” trên con đường hoàn thành “giấc mộng Trung Hoa”, một thuật ngữ được ông Tập Cận Bình phổ biến và hiện là chủ đề chính trên các bảng tuyên truyền khắp đất nước. Trong bài phát biểu của mình, ông Tập Cận Bình cảnh báo rằng việc thực hiện sẽ không dễ dàng. Nhưng ông đã trích dẫn câu nói của Đặng Tiểu Bình năm 1992 rằng nếu không có cải cách hơn nữa, đất nước sẽ đi đến một “ngõ cụt”. Ông rõ ràng thích được so sánh với Đặng Tiểu Bình, và ông dường như đã tích lũy được quyền lực để đem lại cho mình ảnh hưởng tương tự.
Giống như Đặng Tiểu Bình, và quả thực giống như mọi nhà lãnh đạo Trung Quốc kể từ thời Mao Trạch Đông, ông Tập Cận Bình tỏ ra quyết tâm duy trì sự độc quyền quyền lực của đảng. Như dự kiến, kế hoạch của ông đề cập rất ít đến sự thay đổi chính trị. Nó đề cập đến cải cách tư pháp nhưng lại không đưa ra chi tiết, và cũng đề cập đến sự cần thiết phải tạo nhiều không gian hơn cho “các tổ chức xã hội” – tên Đảng CSTQ gọi các tổ chức phi chính phủ – trong khi kêu gọi củng cố sự “quản lý”của chính phủ đối với các cơ quan đó.
Văn kiện thực sự đưa ra những nhượng bộ trong hai lĩnh vực liên quan đến nhân quyền. Một là cam kết sẽ hủy bỏ các trại “cải tạo thông qua lao động” mà Liên hợp quốc ước tính vào năm 2009 rằng có 190.000 người bị giam giữ ở đó không qua xét xử với những thời hạn lên đến 4 năm. Các trại này thường được dùng để tống giam những người chống đối về chính trị và tôn giáo. Ngay cả truyền thông do nhà nước điều hành cũng đã phát sóng các lời kêu gọi giải tán chúng và các quan chức đã báo hiệu trong nhiều tháng qua rằng sắp có sự thay đổi. Tuy nhiên, kế hoạch này không đề cập đến việc cấm các hình thức giam giữ không qua xét xử khác, điều hiện đang phổ biến.
Sự thay đổi đáng chú ý khác là quyết định nới lỏng chính sách một con bằng cách cho phép các cặp vợ chồng có 2 con miễn là người vợ hoặc người chồng là con một. Trong những năm gần đây, các cặp vợ chồng vốn đều là con một đã được cho phép có 2 con. Các gia đình nông thôn thường có thể có 2 con nếu con đầu của họ là gái. Tuy nhiên, chính sách mới này không thể gây nên một cuộc bùng nổ sinh đẻ. Nhiều cặp vợ chồng ở đô thị nói họ thích chỉ có một con, vì chi phí nhà ở, chăm sóc y tế và giáo dục cao. Văn kiện này không hứa hẹn chấm dứt sự kiểm soát của chính phủ đối với các quyết định sinh sản, hoặc giảm bớt các khoản phạt đôi khi méo mó vì vi phạm các quy định kế hoạch hóa gia đình.
Ông Tập Cận Bình sẽ phải đối mặt với sự phản đối cứng rắn. Văn kiện này đã kêu gọi cải cách nhanh hơn hệ thống đăng ký hộ tịch, tức hộ khẩu, vốn ngăn cản người di cư nông thôn tiếp cận hệ thống phúc lợi ở đô thị và thậm chí đôi khi cả quyền mua một chiếc xe hơi hay một ngôi nhà. Các chính quyền địa phương sẽ do dự trước điều này, trừ khi họ nhận được hỗ trợ tài chính lớn hơn cho các trường học, bệnh viện và các dịch vụ khác. Người dân thành thị trung lưu cũng sẽ e dè về việc chia sẻ các nguồn lực cho giáo dục và chăm sóc y tế cho người ngoài. Các SOE, các viên chức quan liêu ngoan cố và những nhà lý luận của đảng, tất cả sẽ chống lại những cải cách mà dường như đe dọa đến lợi ích của họ. Zhang Li Fan, một nhà phân tích ở Bắc Kinh, cho rằng những cải cách của ông Tập Cận Bình có thể đã có một cơ hội tốt hơn vào thời điểm cách đây một thập kỷ, trước khi các nhóm lợi ích đã sâu rễ bền gốc.
Tuy nhiên, có khả năng quyền lực của ông Tập Cận Bình có thể cho phép ông thúc đẩy thông qua những đề xuất của mình. Ông đã báo hiệu rằng ông đang nắm quyền kiểm soát trực tiếp an ninh nội địa bằng việc thiết lập một “ủy ban an ninh quốc gia” (người tiền nhiệm của ông, Hồ Cẩm Đào, đã nhượng lại vai trò này cho một đồng nghiệp). Ông cũng đang thành lập một “nhóm lãnh đạo nhỏ” để chèo lái các cải cách, mà nhóm này có thể lại nằm dưới sự chỉ đạo trực tiếp của ông. Việc nắm chặt ngành an ninh sẽ là một điều thuận lợi đối với ông: văn kiện nói trên, trong những nội dung kêu gọi đưa ra áp đặt các biện pháp kiểm soát mạng Internet, nói bóng gió về một ban lãnh đạo đang lo ngại sâu sắc về sự bất ổn xã hội và sức mạnh của hoạt động tuyên truyền (chống phá) trực tuyến. Ông Tập Cận Bình sẽ ghen tị với Đặng Tiểu Bình, người đã bắt đầu những cải cách trong một kỷ nguyên ít hỗn loạn hơn./.

2239. PHẢN ỨNG TRƯỚC VIỆC TRUNG QUỐC CẤM TÀU CÁ NƯỚC NGOÀI VÀO BIỂN ĐÔNG

THÔNG TẤN XÃ VIỆT NAM (Tài liệu tham khảo đặc biệt)
Thứ Năm ngày 16/01/2014
(Đài RFI 9/1)
Qua một hành động bị gọi là “leo thang” trong chiến lược độc chiếm Biển Đông, Trung Quốc vừa loan báo hai quyết định song song: Tăng cường quyền hạn cho lực lượng cảnh sát biển của họ tại khu vực Biển Đông, và bắt buộc tàu đánh cá nước ngoài phải xin phép khi vào hoạt động bên trong vùng biển mà Bắc Kinh nhận là của mình. Quyết định do tỉnh Hải Nam ban hành có hiệu lực từ ngày 1/1/2014, gây quan ngại vì bị đánh giá là một hành vi khiêu khích mới nhằm vào các láng giềng đang bị Trung Quốc tranh chấp chủ quyền tại khu vực Biển Đông.
Theo hãng tin AP, các quy định mới của Trung Quốc yêu cầu tàu thuyên nước ngoài phải xin phép khi đi vào đánh bắt cá hoặc khảo sát ở vùng biển do tỉnh Hải Nam quản lý. Được tỉnh này thông qua cuối tháng 11/2013, các quy định mới chỉ nói chung chung là đơn xin phép phải được gửi đến các “ban ngành có liên quan” của Chính phủ Trung Quốc. Một dấu hiệu cho thấy Trung Quốc có thái độ ngày càng lấn lướt: Luật của họ cho phép tịch thu không chỉ những gì mà ngư dân nước ngoài đánh bắt được, cũng như thiết bị trên tàu, mà còn nâng mức tiền phạt người vi phạm lên thành 500.000 nhân dân tệ (tương đương 83.000 USD), vấn đề là trên nguyên tắc, tỉnh Hải Nam lại là địa phương được Bắc Kinh trao quvền quản lý hầu như toàn bộ vùng Biển Đông mà Trung Quốc cho là thuộc chủ quyền của họ, nằm bên trong tấm bản đồ hình lưỡi bò được chính thức công bố vào năm 2009.
Khu vực biển mà Trung Quốc muốn độc chiếm trải rộng trên 2 triệu km² của vùng Biển Đông, bao gồm các quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và một số nơi khác tranh chấp với Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan. Đơn vị hành chính trực tiếp “điều hành” Biển Đông là thành phố Tam Sa mà Bắc Kinh đặt trụ sở ngay trên đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa, vốn bị Trung Quốc chiếm đoạt từ tay Việt Nam vào năm 1974. Như để phô trương uy lực với các nước láng giềng, 1/1/2014, vào đúng ngày các quy định kể trên có hiệu lực, Chính quyền Tam Sa đã tổ chức một cuộc tập trận chung, huy động 14 chiếc tàu và 190 người thuộc các đơn vị biên phòng và các cơ quan thực thi pháp luật khác nhau. Truyền thông Trung Quốc dẫn lời một quan chức cho biết cuộc tập trận đã xứ lý một số kịch bản nhằm đối phó với tình huống “tàu cá nước ngoài vi phạm” luật lệ của Trung Quốc.
Theo hãng tin AP, các quy định mới trên đây là một động thái mới nhằm áp đặt chủ quyền của Trung Quốc tại toàn bộ các khu vực đang tranh chấp. Quyết định này đã nối tiếp thông báo cuối tháng 11/2013 áp đặt Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên Biển Hoa Đông, bao trùm lên quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đang tranh chấp với Nhật Bản. Nếu tại Biển Đông, tàu đánh cá nước ngoài đi vào bên trong đường lưỡi bò phải xin phép Trung Quốc, thì tại khu vực Biển Hoa Đông, máy bay nước ngoài khi bay qua ADIZ đó cũng phải báo trước cho Bắc Kinh. Sự kiện chính quyền tỉnh Hải Nam âm thầm biến khu vực bên trong đường lười bò của Trung Quốc trên Biển Đông thành nơi có thể gọi là “vùng cấm tàu cá nước ngoài” đã bị giới phân tích đánh giá là phi pháp, có nguy cơ làm tình hình Biển Đông thêm căng thẳng. Một số nhà quan sát đã ghi nhận là quy định mới này chủ yếu nhằm vào Việt Nam và Philippines, hai nước ở tuyến đầu trong cuộc tranh chấp chủ quyền mà Trung Quốc yêu sách trên Biển Đông.
Ngày 7/1/2014, trang mạng Washington Freebeacon đã đưa tin rất sớm về quy định mới của Trung Quốc, đây là lần đầu tiên Trung Quốc luật hóa một cách rõ ràng yêu sách chủ quyền của họ trên vùng Biển Đông đang tranh chấp với Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei… Theo trang mạng trên, nhiều nhà phân tích nhận định rằng động thái của Trung Quốc sẽ làm dấy lên những căng thẳng mới trong khu vực. Chuyên gia về Trung Quốc, cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ, John Tkacik cho rằng: “Đây là một diễn biến thực sự có ý nghĩa, nhưng không phải là bất ngờ”.
Theo chuyên gia này, quyết định của tỉnh Hải Nam nằm trong chiến lược từng bước siết chặt quyền kiểm soát của họ trên khu vực Biển Đông, mà bước trước đây chính là việc công khai hóa tấm bản đồ hình lưỡi bò rất mơ hồ về mặt pháp lý. Ông John Tkacik cho rằng biện pháp cấp tỉnh vừa được ban hành có thể là một quả bóng nhằm thăm dò phản ứng của khu vực và quốc tế. Đối với giáo sư Carl Thayer, chuyên gia kỳ cựu về Biển Đông tại Học viện Quốc phòng Australia, quyết định của Chính quyền tỉnh Hải Nam có thể được coi là “một hành động leo thang quan trọng của Trung Quốc trong việc áp đặt quyền tài phán của họ trên các vùng mà họ đòi chủ quyền ở Biển Đông”, có mục tiêu hợp pháp hóa một loạt những vụ chặn bắt, bắn phá, tịch thu tài sản, bắt nộp phạt mà Trung Quốc đã tiến hành từ trước đây đối với ngư dân Việt Nam và Philippines.
Theo Giáo sư Thayer, điểm yếu trong các quy định mới của Trung Quốc chính là tính chất pháp lý. Nếu Trung Quốc thực hiện công việc mà họ gọi là thực thi luật pháp trong vùng hải phận quốc tế ở Biển Đông, thì các hành vi đó sẽ bị đồng hóa với hoạt động cướp biển do một nhà nước tiến hành. Một số chuvên gia đã ghi nhận tính chất bao quát của khu vực nơi Trung Quốc áp dụng các quy định mới. Phải chăng là đối tượng mà Trung Quốc nhắm tới không phải là tất cả các nước, mà chỉ tập trung vào một số quốc gia? Đây chính là ý kiến của ông Lâm Úc Phương, nghị sỹ thuộc Quốc Dân đảng ở Đài Loan. Theo nghị sỹ này, được báo chí Đài Loan dẫn lời vào ngày 8/1/2014, động thái của Trung Quốc nhắm cụ thể vào Việt Nam và Philippines, vốn bắt đầu tăng cường khả năng quân sự của mình trong khu vực những năm gần đây.
Lập luận của vị nghị sỹ Đài Loan phải chăng đã được thực tế chứng minh? Bản tin trên trang Washington Freebeacon ghi nhận hôm 3/1/2014, một chiếc tàu tuần tra Trung Quốc đã tấn công một tàu cá Việt Nam gần quần đảo Hoàng Sa, theo trang mạng này, đây là hành động đầu tiên của lực lượng cảnh sát biển Trung Quốc nhằm áp dụng quy định mới. Trong những ngày tới đây, tình hình Biển Đông chắc chắn sẽ sôi sục trở lại vì khó có thể nghĩ rằng các nước láng giềng của Trung Quốc sẽ tuân lệnh của chính quyền tỉnh Hải Nam.
Sau tuyên bố của Trung Quốc hôm 10/1 phủ nhận các cáo buộc của Mỹ và một số nước láng giềng về quy định mới của Chính quyền Hải Nam đòi hỏi tàu nước ngoài phải xin phép, báo chí Mỹ tiếp tục phản ánh về quy định ngang ngược và không có tính pháp lý này của Bắc Kinh. “Nhật báo phố Wall” số ra ngày 11/1 cho rằng việc Trung Quốc thực thi quy định mới tập trung vào vùng nước gần với Trung Quốc mà Việt Nam cũng tuyên bố chủ quyền rất có khả năng sẽ đưa Bắc Kinh vào giai đoạn đối đầu với Hà Nội.
Theo “Nhật báo phố Wall”, ông Wu Shicun, một đại biểu của cơ quan lập pháp Hải Nam, từng là người đứng đầu văn phòng đối ngoại, và hiện đang là Chủ tịch của Viện Nghiên cứu Quốc gia Trung Quốc về Biển Hoa Nam (Biển Đông) hôm 10/1 nói rằng về nguyên tắc thì quy định này áp dụng với toàn bộ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông. Tuy nhiên, trên thực tế, việc thực thi chủ yếu sẽ tập trung ở vùng nước gần Hoàng Sa. Ông Wu cho biết Việt Nam đã khuyến khích ngư dân của mình đi vào khu vực này. Việc tăng cường xử phạt là để các ngư dân này không dám quay lại đánh bắt cá. Các tàu đánh cá hoạt động gần Trường Sa sẽ không bị ảnh hưởng bởi quy định này.
“Nhật báo phố Wall” cho rằng Trung Quốc hiện đang thực hiện quyền kiểm soát trên thực tế nhưng không chính thức đối với Hoàng Sa sau khi đánh bật Việt Nam trong một trận chiến hải quân năm 1974, và kể từ đó đã xây dựng một chính quyền cũng như sự hiện diện quân sự đáng kể tại đây. Việt Nam bấy lâu vẫn không từ bỏ tuyên bố chủ quyền của mình. Trả lời báo chí, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam lặp lại rằng Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi với Hoàng Sa và Trường Sa, một quần đảo khác mà hiện Trung Quốc, Philippines và một số nước khác cũng tuyên bố chủ quyền một phần hoặc toàn bộ.
Tờ “Thời báo New York”, vốn đang đối mặt với những khó khăn trong việc xin cấp thị thực cho phóng viên tại Bắc Kinh, ngày 10/1 cũng đã đưa tin trên báo mạng của mình cho rằng quy định mới của tỉnh ven biển Trung Quốc về đánh bắt cá gây quan ngại cho Mỹ. Báo này nhận định quy định mới về đánh bắt cá một lần nữa khiến sự quan tâm của quốc tế tập trung vào vấn đề tranh chấp lãnh thổ phức tạp và đặt ra câu hỏi về loại hình cường quốc mà Trung Quốc sẽ trở thành là gì. Báo này cũng cho rằng Mỹ bấy lâu đã liên tục thúc giục các bên có tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông nhất trí về bộ quy tắc ứng xử để giảm nguy cơ đối đầu, nhưng kể cả khi đạt được bộ quy tắc này thì nó cũng không thể giải quyết được vấn đề tuyên bố chủ quyền.
Cũng theo “Thời báo New York”, Trung Quốc cho tới nay vẫn chưa đưa ra bất kỳ một cơ sở pháp lý nào cho đường 9 đoạn của mình trên Biển Đông theo luật quốc tế. Vùng nước mà Trung Quốc và cả Việt Nam tuyên bố chủ quyền đều vượt ra rất xa so với bờ biển của mình và vươn tới sát các quốc gia khác. Chuyên gia phân tích Yanmey Xie thuộc Nhóm Khủng hoảng Quốc tế (ICG) cho rằng một quốc gia ven biển đòi hỏi tàu cá nước ngoài phải xin phép khi đánh bắt tại vùng nước thuộc chủ quyền tài phán là hợp lý, nhưng vùng nước nào nằm trong quyền tài phán của Trung Quốc vẫn là vấn đề tranh cãi. Bà Yanmei Xie cho rằng quyết định “không bình thưòng” này của Hải Nam cộ thể có nhiều lý do, trong đó có việc tăng cường các thực lực thực thi luật biển, hoặc họ tin rằng quyền ủy thác của họ đã được mở rộng từ khi chính phủ trung ương đặt ra mục tiêu trở thành cường quốc biển.
Còn “Thời báo Los Angeles” ngày 10/1 đăng bài phân tích của tác giả Gary Schmitt, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu An ninh Marilyn Ware tại Viện “American Enterprise” đặt ra câu hỏi tại sao Trung Quốc bất ngờ hành xử hiếu chiến thời gian gần đây? Ông Gary Schmitt cho rằng một câu trả lời mà các nhà Hán học đưa ra là bộ máy quan liêu: quân sự buộc tôi phải làm vậy. Lập luận ở đây là các nhà lãnh đạo dân sự Trung Quốc, những người muốn tìm cách tăng cường sự ủng hộ của các phe cánh cạnh tranh trong nội bộ Đảng Cộng sản, sẽ vì thế cung cấp cho lực lượng quân sự nhiều nguồn lực hơn. Một lý do khác lý giải cho cách hành xử của Trung Quốc gắn liền với sự suy yếu của Mỹ. Việc nhiều quan chức Mỹ đề cập tới G-2 và tuyên bố của ông Obama rằng quan hệ Mỹ-Trung sẽ định hình thế kỷ 21 khiến Bắc Kinh tin rằng sự trỗi dậy tới đỉnh cao của mình sẽ diễn ra nhanh hơn dự đoán bởi sự đi xuống của Mỹ.
Tuy nhiên, sự yếu đi của Mỹ không phải là toàn bộ câu chuyện, dù nó có là một phần quan trọng, vấn đề rõ ràng ở đây là những tham vọng của Trung Quốc. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc muốn quốc gia mình trở thành cường quốc lớn. Họ muốn Trung Quốc, giống như quá khứ uy quyền của mình, phải có một tiếng nói thống trị trong khu vực. Từ quan điểm của Trung Quốc, Mỹ là quốc gia xâm phạm quyền lợi tại khu vực, và là chướng ngại vật lớn nhất ngăn cản Trung Quốc đạt được mục tiêu thống trị khu vực của mình. Khi Đặng Tiêu Bình nói rằng Trung Quốc cần “giấu mình”, thì rốt cùng, Trung Quốc cũng chỉ “giấu mình” cho tới khi có thời cơ an toàn để thực thi sức mạnh của mình một cách công khai. Chắc chắn nhiều người sẽ đặt ra câu hỏi liệu Trung Quốc đã tới thời điểm đó chưa. Dù câu trả lời có là “chưa” thì đó cũng là vấn đề của những tham vọng lớn mà Trung Quốc sẽ khó có thể kiềm chế. Ông Gary Schmitt cho rằng hành xử với Trung Quốc trong thời gian tới sẽ không đễ dàng hơn chút nào, thậm chí sẽ còn khó khăn hơn nhiều.

***

Liên quan tới việc Trung Quốc ra quy định đòi hỏi các tàu đánh cá nước ngoài hoạt động tại Biển Đông phải được sự chấp thuận của Bắc Kinh, Nhật báo phố Wall (Mỹ) cho rằng Trung Quốc đang muổn đẩy mạnh cơ sở pháp lý cho các lực lượng an ninh hàng hải của mình hoạt động tại Biển Đông, đe dọa làm phức tạp thêm các mối quan hệ vốn đã căng thẳng với các nước láng giềng phía Nam. Còn tạp chí “American Interest” (Mỹ) nhận định hành động của Trung Quốc khiến cuộc chạy đua vũ trang hải quân tại khu vực không có hồi kết và làm gia tăng nguy cơ đối đầu.
Dưới tiêu đề “Bắc Kinh đẩy mạnh khẳng định chủ quyền tại Biển Đông”, Nhật báo phố Wall ngày 9/1 cho rằng quy định mới này là bước đi mới nhất của Trung Quốc nhằm khẳng định chủ quyền đối với các vùng lãnh thổ đang tranh chấp. Hồi tháng 11/2013, Trung Quốc đã công bố Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) tại Biển Hoa Đông, làm trầm trọng thêm tranh chấp chuỗi đảo nhỏ với Nhật Bản. Tại Biển Đông, Trung Quốc đã đánh bật Philippines khỏi một bãi cạn đang trong tình trạng tranh chấp và các tàu hải giám Trung Quốc đã liên tục tấn công tàu đánh cá Việt Nam và quấy rối các tàu thương mại nước ngoài.
Giáo sư Carlyle Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Australia nhận định: “Quy định mới này mang lại cơ sở pháp lý cho những gì mà các nhà chức trách đã và đang làm nhiều năm qua”. Giới học giả và các nhà ngoại giao cho rằng quy định mới này nhiều khả năng sẽ không mang lại thay đổi ngay lập tức đối với nhiều ngư dân, đặc biệt là những ngư dân đánh bắt tại vùng ngoài khơi xa nhất trong tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc. Trước mắt, việc thực thi có thể sẽ chỉ giới hạn ở xung quanh quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp, gần với Hải Nam hơn, nơi có sự hiện diện đáng kể của các lực lượng trên biển Trung Quốc.
Quy định mới không đề cập rõ phạm vi mà Trung Quốc đòi hỏi các tàu cá nước ngoài xin phép, tuy nhiên tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc bao trùm gần như toàn bộ Biển Đông, khi được đề nghị bình luận về quy định mới này, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã không trả lời. Bộ Ngoại giao Philippines thì đề cập tới tuyên bố đưa ra trước đó ngày 8/1, theo đó người phát ngôn Raul Hernandez cho biết các nhà ngoại giao đang tìm kiếm thêm thông tin về quy định mới của Trung Quốc. Tại cuộc họp báo ngày 9/1, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc không trả lời trực tiếp về câu hỏi quy định mới sẽ được thực thi như thế nào mà chỉ nói rằng “mục đích là nhằm tăng cường hiệu quả, sự phát triển và sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên ngư nghiệp để bảo vệ các ngư dân”.
Biển Đông là nơi có nhiều tuyến đường hàng hải thiết yếu, và có thể có trữ lượng dầu mỏ và khí đốt tự nhiên đáng kể. Mỹ, đồng minh lâu đời của Philippines, nói rằng nước này không đứng về bên nào trong tranh chấp lãnh thổ, nhưng Ngoại trưởng John Kerry trong chuyến thăm Việt Nam tháng 12/2013 tuyên bố Mỹ phản đối các chiến thuật hiếu chiến và cưỡng bức nhằm thúc đẩy tuyên bố chủ quyền. Philippines và Việt Nam đã công khai đấu khẩu với Trung Quốc trong những năm gần đây khi Bắc Kinh hành động tích cực hơn nhằm thiết lập quyền kiểm soát tại các khu vực tranh chấp.
Trong bài báo tựa đề “Trung Quốc quyết tâm trấn áp tàu cá nước ngoài tại Biển Đông”, tạp chí “American Interest” ngày 8/1 nhận định Trung Quốc đang từng bước tăng cường sự kiểm soát của mình tại các vùng nước tranh chấp trên Biển Đông. Các nhà chức tránh Việt Nam và Philippines vẫn đang ngẫm nghĩ về quy định mới của Bắc Kinh, vốn được coi là động thái hiếu chiến và không được chào đón mới nhất trong chiến dịch gia tăng tuyên bố chủ quyền đối với vùng lãnh thổ trên biển đang trong tình trạng tranh chấp. Trên toàn khu vực, một sự phản ứng đối với chiến dịch này đã trở nên rõ ràng hơn, đó là gia tăng các trang thiết bị hải quân mạnh hơn, tốt hơn, lớn hơn và mới hơn.
Các quốc gia từ Ấn Độ ở phía Tây cho tới Philippines ở phía Đông đang mua và đóng tàu chiến, tàu ngầm, máy bay với tốc độ điên cuồng trong cuộc chạy đua gia tăng sức mạnh và niềm tự hào dân tộc để bảo vệ vùng lãnh thổ trên biển trước những kẻ xâm lược. Sự gia tăng các hạm đội tàu ngầm tại châu Á-Thái Bình Dương là đặc biệt đáng chú ý. Singapore vừa mua hai tàu ngầm tân tiến nhất của Đức. Việt Nam nhận tàu ngầm đầu tiên trong đơn hàng 6 chiếc từ Nga, và chiếc cuối cùng sẽ được chuyển giao vào cuối năm 2016. Myanmar dự định sẽ thiết lập một lực lượng tàu ngầm vào năm 2015. Thái Lan cũng đã có kế hoạch mua tàu ngầm trong đề xuất phát triển quân đội 10 năm sắp được công bố. Indonesia và Malaysia đã có các hạm đội tàu ngầm và dự kiến sẽ tiếp tục tăng cường. Tới nay, chỉ có Philippines là chưa mua tàu ngầm nào.
Tạp chí “American Interest” kết luận rằng với việc Trung Quốc sẽ tiếp tục đe dọa các tàu cá nước ngoài trên Biển Đông mà Trung Quốc coi là sân nhà, sẽ không có dấu hiệu kết thúc nào cho cuộc chạy đua vũ trang hải quân đang lan tỏa khắp khu vực, và nguy cơ đối đầu sẽ leo thang.

***

Theo tờ “Văn Hối” (Hong Kong ) số ra ngày 13/1, tiếp theo Mỹ, Nhật Bản cũng tham gia vào những nước chỉ trích các quy định đánh bất cá mới đây của Trung Quốc ở Biển Đông. Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera ngày 12/1 khi tham gia giám sát cuộc tập trận của Lực lượng phòng vệ nước này đã phát biểu việc Trung Quốc yêu cầu các tàu cá nước ngoài khi đi vào biển Đông phải được sự cho phép của nước này là “uy hiếp trật tự quốc tế” và cho rằng: “quan điểm này không chỉ là của riêng cá nhân tôi mà là cách nhìn nhận của cả cộng đồng quốc tế”. Trong khi đó, đối với những tranh chấp ở Biển Đông, Philippines – nước vốn có tranh chấp quyết liệt với Trung Quốc về vấn đề này – không thừa nhận những quy định của phía Trung Quốc, đồng thời khuyến khích các ngư dân của nước này tiếp tục đến đánh bắt cá tại Biển Đông và nói rằng: “khi cần thiết sẽ ra tay bảo vệ”.
Theo “Mạng Nhân dân”, Viện trưởng Viện nghiên cứu Nam Dương thuộc Đại học Hạ Môn, ông Trang Quốc Thủ, ngày 12/1 cho rằng trong dư luận quốc tế đối với những quy định của Trung Quốc ở Biển Đông lần này, sự chỉ trích của Mỹ có phần gay gắt hơn mọi lần, trong khi Nhật Bản; vốn thường theo sau Mỹ bàn tán này nọ về vấn đề Biển Đông, thì nghiêng về việc khuấy động những tranh chấp quần đảo Điếu Ngư/Senkaku giữa Trung Quốc và Nhật Bản, tiến thêm một nước cờ trong việc thực hiện ý đồ “thuyết về mối đe dọa từ Trung Quốc”.
Theo hãng Thông tấn Jiji của Nhật Bản, ngày 12/1 Lữ đoàn dù số 1 của Lực lượng phòng vệ mặt đất Nhật Bản (GSDF) đã triển khai cuộc tập trận giả định giành lại đảo tại bãi tập Narashino, tỉnh Chiba, miền Đông nước này. “Diễn tập giành lại đảo” là cuộc tập trận đầu tiên trong năm nay có sự phối họp của 3 lực lượng hải, lục, không quân của Nhật Bản. Bộ trưởng Quốc phòng nước này, ông Itsunori Onodera đã tham gia giám sát cuộc tập trận và cho biết trong bối cảnh Trung Quốc “nhiều lần xâm phạm lãnh hải Nhật Bản” cũng như việc đảm bảo môi trường an ninh của Nhật Bản hiện nay hết sức cấp bách, Nhật Bản cần phải “giữ vững lãnh thổ, lãnh hải”. Trả lời câu hỏi của phóng viên, ông Itsunori Onodera đã công khai chỉ trích những quy định mới của Trung Quốc ở biển Đông, cho rằng: “Việc Trung Quốc đơn phương áp đặt những hạn chế nhất định đối với các tàu cá nước ngoài không phải là điều được quốc tế chấp nhận, và điều này có thể sẽ uy hiếp trật tự thế giới”.
Trước đó, theo quy định của chính quyền tỉnh Hải Nam, Trung Quốc, có hiệu lực từ ngày 1/1/2014, tàu thuyền nước ngoài phải xin phép mới được tiến hành đánh bắt hải sản, khảo sát trên phạm vi 2/3 diện tích Biển Đông. Nếu vi phạm quy định, các tàu thuyền có thể bị xua đuổi, tịch thu tài sản và phải nộp phát hành chính với số tiền lên đến 500 nghìn nhân dân tệ…
Liên quan đến vấn đề trên, ngày 11/1, trả lời phỏng vấn của giới truyền thông, Phó Phát ngôn Phủ Tổng thống Philippines, bà Abigail Valte cho biết ngư dân Philippines khi đánh bắt cá tại “Vùng đặc quyền kinh tế của Philippines và vùng biển quốc tế” ở Biển Đông không cần phải xin phép Trung Quốc, “theo luật pháp quốc tế, không ai có thể tự coi vùng biển quốc tế thuộc chủ quyền của nước mình”. Báo Inquirer của Philippines ngày 12/1 cho biết một tổ chức ngư dân thuộc phe “cánh tả” của nước này đã viết thư cho Đại sứ Trung Quốc sắp mãn nhiệm tại Philippines ông Mã Khắc Khanh, yêu cầu Trung Quốc hủy bỏ quy định cấm đánh bắt mới tại Biển Đông, đồng thời đề nghị: “Khi giải quyết các xung đột ở vùng biển phía Tây Philippines (tức Biển Đông), Chính phủ Trung Quốc cần hết sức thận trọng. Bắc Kinh nên tìm kiếm đối thoại song phương hoặc giữa các quốc gia có liên quan đến tranh chấp ở biển Đông hơn là chỉ bận rộn với việc khẳng định chủ quyền”. Bức thư đã kêu gọi tất cả các nước có liên quan đến tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông nên đoàn kết lại, “làm thất bại sự can thiệp của Mỹ – xét từ tầm nhìn quốc tế, Mỹ chính là uy hiếp lớn nhất đối với hòa bình thế giới”,
Ngoài Philippines và Việt Nam, các nước Đông Nam Á khác chưa đưa ra nhiều bình luận về những quy định mới của Trung Quốc ở biển Đông. “Nhật báo Campuchia” ngày 11/1 cho biết Campuchia phản đối việc Chủ tịch Đảng cứu nguy dân tộc nước này, ông Sam Rainsy cùng ngày (11/1) cho rằng trong tranh chấp ở Biển Đông, đảng của ông ta cùng sát cánh với Trung Quốc. Ông này còn chỉ trích Việt Nam đang mưu đồ chiếm đoạt vùng biển của Trung Quốc. Tại tỉnh Siem Reap, ông Sam Rainsy đã nói với khoảng 1000 người ủng hộ đảng này rằng: “Chúng tôi ủng hộ Trung Quốc chống lại Việt Nam trong vấn đề Biển Đông. Những hòn đảo này thuộc về Trung Quốc, nhưng người Việt Nam đang mưu đồ chiếm giữ chúng”, Người phát ngôn của Chính phủ Campuchia, ông Phay Siphan, cho biết Campuchia có thể ủng hộ những việc ông ta muốn ủng hộ, nhưng trong vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, Campuchia giữ nguyên lập trường trung lập. Bài báo phân tích cho rằng chính phủ của ông Hun Sen thực tế nghiêng về phía Trung Quốc. Tại Hội nghị Ngoại trưởng các nước ASEAN diễn ra vào tháng 7/2012, nước chủ nhà Campuchia đã ngăn cản Philippines đưa vấn đề tranh chấp đảo Hoàng Nham/Scarborough vào thông báo chung của hội nghị.
Theo ông Trang Quốc Thủ, tháng 11 năm ngoái tỉnh Hải Nam đã nghiên cứu thông qua “các biện pháp tỉnh Hải Nam thực hiện Luật Ngư nghiệp của nước Cộng hòa Nhân hân Trung Hoa” và có hiệu lực thực thi kể từ ngày 1/1 năm nay. Luật Ngư nghiệp là bộ luật mà Trung Quốc đã sớm ban bố thực hiện và cách làm trên là có lý lẽ, lập luận. Tuy nhiên, lần này truyền thông quốc tế như “ong vỡ tổ”, đã phóng đại một bộ quy định mà chính quyền địa phương Trung Quốc thông qua, hàm ý chính trị rất sâu xa. Nước Mỹ ở phía Tây bán cầu cũng chạy đến Biển Đông “khoa chân múa tay” với Trung Quốc, lên tiếng lo ngại về an ninh hàng hải ở vùng biển quốc tế, trong khi Trung Quốc đã bao giờ tạo ra trở ngại đối với giao thông hàng hải ở một vùng biển quốc tế đâu? Ngược lại, hoạt động quân sự củạ Mỹ ở Biển Đông đã kéo dài hơn mấy chục năm song chưa từng đưa ra lý giải hợp lý về vấn đề này./.

2240. Quyền kế thừa của nhà nước và chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa

Thanh Niên
Thái Văn Cầu – Chuyên gia khoa học không gian, hiện sống tại Mỹ
16/01/2014 16:35

(TNO) Vào ngày 19.1.1974, Trung Quốc dùng vũ lực đánh chiếm toàn bộ quần đảo Hoàng Sa, khiến 74 chiến sĩ Quân đội Việt Nam Cộng hòa (VNCH) hy sinh trong nỗ lực bảo vệ chủ quyền của Việt Nam.^[1]
Trong 40 năm qua, có nhiều nghiên cứu, bài phỏng vấn, bài viết về trận đánh ở Hoàng Sa nói riêng và về chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa của Việt Nam nói chung, nhìn từ các góc độ khác nhau.^[2]
Mục đích của bài viết này nhằm xét đến quyền kế thừa lãnh thổ, trên đất liền và trên sông, biển, của nhà nước, theo luật pháp quốc tế, ứng dụng vào chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa và những tình huống khác nhau để có hành động thiết thực, bảo vệ hữu hiệu quyền lợi Tổ quốc.
Vào đầu thập niên 1990, thế giới chứng kiến sự thay đổi địa chính trị lớn lao ở châu Âu, ảnh hưởng đến ranh giới lãnh thổ của nhiều nước trong khu vực như Đức, Liên Xô, Nam Tư, Tiệp Khắc…
Cùng với tranh chấp lãnh thổ thường xuyên xảy ra, sự thay đổi địa chính trị này góp phần gia tăng hiểu biết về quyền kế thừa lãnh thổ, thông qua quyết định của Tòa án Quốc tế.
Quyền kế thừa lãnh thổ của nhà nước chia làm các trường hợp khác nhau:
1. Quyền kế thừa từng phần:
- Một phần lãnh thổ của nhà nước A trở thành lãnh thổ của nhà nước đang hiện hữu B như trường hợp tiểu bang Alaska của Mỹ.
- Một phần lãnh thổ của nhà nước A trở thành nhà nước mới B như trường hợp Liên Xô, Nam Tư, Tiệp Khắc.
2. Quyền kế thừa toàn bộ:
- Toàn bộ lãnh thổ của nhà nước A sáp nhập vào nhà nước đang hiện hữu B như trường hợp Đức.
- Toàn bộ lãnh thổ của nhà nước A sáp nhập vào nhà nước mới B như trường hợp Việt Nam, Yemen.
Nhà nước A hay B bao gồm một hay nhiều nhà nước riêng biệt.
Ghi nhận một số trường hợp về nhà nước kế thừa:
1. Trường hợp Cộng hòa Liên bang Nam Tư (Serbia-Montenegro) (gọi tắt là Nam Tư) – sự kiện Liên Hiệp Quốc, trong một thời gian, không thu nhận nước này làm thành viên, khiến quyết định của Tòa án Quốc tế không đi sát với nguyên tắc thông thường, theo đó Nam Tư là nhà nước kế thừa, được quốc tế công nhận.^[3]
2. Trường hợp Cộng hòa Liên bang Đức – khi Cộng hòa Dân chủ Đức ngưng hiện hữu năm 1990 và sáp nhập vào Cộng hòa Liên bang Đức, Tòa án Quốc tế được xem là đã sử dụng nguyên tắc “kế thừa tự nhiên” đối với Đức trong lãnh vực nhân đạo hay khi ứng dụng Công ước Diệt chủng. Cả hai nhà nước là thành viên Liên Hiệp Quốc từ năm 1973.^[4]
3. Trong giải quyết tranh chấp Hungary-Slovakia về đập Gabcicovo-Nagymaros, Tòa án Quốc tế sử dụng nguyên tắc kế thừa tự nhiên trên cơ sở Điều 12, Công ước Vienna năm 1978. Slovakia là nhà nước kế thừa, được quốc tế công nhận, của Tiệp Khắc, và bị ràng buộc bởi Hiệp ước năm 1977 giữa hai nước. Tiệp Khắc, Hungary và Slovakia là thành viên của Liên Hiệp Quốc lần lượt từ năm 1945, 1955 và 1993.^[5]
Qua một nghiên cứu trước đây, người viết chứng minh hai sự kiện:
1. Trong giai đoạn 1954-1976, có hai nhà nước riêng biệt, cùng hiện hữu trên đất nước Việt Nam, ngăn cách bởi vĩ tuyến 17.
2. Cộng đồng thế giới nói chung, Trung Quốc, Liên Xô, và Mỹ nói riêng, công nhận thực tế này.^[6]
Trước hành động dùng vũ lực của Trung Quốc ở Hoàng Sa đầu năm 1974, vi phạm nghiêm trọng Điều 2, Khoản 4, Hiến chương Liên Hiệp Quốc, hai chính thể ở phía Nam vĩ tuyến 17, Việt Nam Cộng hòa và Cộng hòa Miền Nam Việt Nam lên tiếng phản đối trước quốc tế.
Khi đất nước thống nhất, Cộng hòa Miền Nam Việt Nam tiếp tục hành xử chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa, kế thừa từ Nhà nước VNCH.^[7]
Cộng hòa Miền Nam Việt Nam và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nộp đơn gia nhập Liên Hiệp Quốc tháng 8 năm 1975. Mặc dù ở Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, có 123 nước ủng hộ, không có nước chống đơn gia nhập của Việt Nam, Mỹ dùng quyền phủ quyết trong Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc để ngăn chặn.
Cộng hòa Miền Nam Việt Nam và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa chính thức sáp nhập thành Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam ở khóa họp đầu tiên của Quốc hội giữa năm 1976.
CHXHCN Việt Nam gia nhập Liên Hiệp Quốc tháng 9 năm 1977.
CHXHCN Việt Nam ra Tuyên bố, khẳng định lãnh hải, bao gồm quần đảo Hoàng Sa-Trường Sa, lần lượt vào năm 1977 và 1982.^[8]
Quyết định của Tòa án Quốc tế về quyền kế thừa của nhà nước và phương cách hành xử chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa của Việt Nam trong giai đoạn chuyển tiếp, hình thành nhà nước mới, cho thấy Nhà nước CHXHCN Việt Nam tuân thủ luật pháp quốc tế trong việc thụ hưởng quyền thừa kế chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa từ các nhà nước, được quốc tế công nhận, trước đấy.
Hai quyết định sau của Tòa án Quốc về tranh chấp lãnh thổ cho thấy tình huống có thể xảy ra cho chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa của Việt Nam.
1. Trong giải quyết tranh chấp Honduras-Nicaragua về bốn đảo nhỏ trong Biển Caribe, ngoài sự kiện không có nước thứ ba công nhận một cách liên tục và nhất quán chủ quyền các đảo này thuộc Honduras hay Nicaragua, Tòa án Quốc tế cho rằng sự liên tục lên tiếng khẳng định chủ quyền của Nicaragua là không đầy đủ so với phương cách hành xử chủ quyền của Honduras. Do đó, Tòa án Quốc tế trao chủ quyền bốn đảo nhỏ cho Honduras.^[9]
2. Trong giải quyết tranh chấp Malaysia-Singapore về đảo Pedra Branca, Tòa án Quốc tế nhận định Malaysia, không phải Singapore, là nước có chủ quyền ban đầu, nhưng phương cách hành xử chủ quyền của Singapore ở thời điểm sau khiến Tòa án Quốc tế trao chủ quyền đảo Pedra Branca cho Singapore. Quyết định này phản ánh nguyên tắc “quieta non movere” hay “không làm xáo trộn sự ổn định” mà Tòa án Quốc tế vẫn sử dụng.^[10]
Khi nói về quần đảo Hoàng Sa-Trường Sa, lãnh đạo Nhà nước, trong vài năm qua, có những tuyên bố sau:
“Năm 1956, Trung Quốc đưa quân chiếm đóng các đảo phía đông của quần đảo Hoàng Sa. Đến năm 1974, Trung Quốc dùng vũ lực đánh chiếm toàn bộ quần đảo Hoàng Sa trong sự quản lý hiện tại của chính quyền Sài Gòn, tức chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Chính quyền Sài Gòn đã lên tiếng phản đối, lên án việc làm này và đề nghị Liên Hiệp Quốc can thiệp. Chính phủ cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam lúc đó cũng đã ra tuyên bố phản đối hành vi chiếm đóng này.”(Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, 2011)^[11]
hay:
“Không nên nói rằng các vị lãnh đạo Việt Nam chỉ bảo vệ chủ quyền bằng nói miệng. Nói vậy cực đoan quá… Chủ trương của ta là mọi tranh chấp phải được giải quyết bằng biện pháp hòa bình, dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế. Có thể nước lớn phớt lờ luật pháp quốc tế vì họ mạnh. Nhưng chúng ta không bao giờ và không được từ bỏ công cụ là luật pháp quốc tế.”(Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, 2013)^[12]
Các tuyên bố như trên phản ánh đúng đắn sự thật lịch sử, phản ánh quyết tâm của lãnh đạo trong nỗ lực bảo vệ quyền lợi đất nước.
So với Trung Quốc hay so với một nước nào khác trong tranh chấp trên biển Đông, Việt Nam có chứng cứ lịch sử và cơ sở pháp lý về chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa mạnh mẽ, rõ ràng, vững chắc.
Đây là thuận lợi có giá trị vô cùng to lớn mà tiền nhân đã để lại cho thế hệ ngày nay.
Tuy nhiên, các quyết định của Tòa án Quốc tế trong giải quyết tranh chấp cho thấy thuận lợi về chủ quyền lãnh thổ của một nước không ở lâu dài với nước đấy.
Bên cạnh ngụy tạo chứng cứ lịch sử về chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa để đánh lừa dư luận trong và ngoài nước, Trung Quốc nghiên cứu kỹ lưỡng quyết định của Tòa án Quốc tế, nhận thức rõ điểm yếu trong đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc và tích cực tìm cách khắc phục.^[13]
Trung Quốc thừa hiểu kéo dài thời gian giải quyết tranh chấp Hoàng Sa-Trường Sa trong khi tiếp tục “hành xử” chủ quyền có yếu tố quyết định, hoàn toàn thuận lợi cho Trung Quốc ở Tòa án Quốc tế, như đã dẫn chứng trong tranh chấp giữa Honduras-Nicaragua hay giữa Malaysia-Singapore.^[14]
Nói một cách khác, Việt Nam đang đối diện với thuận lợi về mặt lịch sử và pháp lý cho chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa ngày càng giảm thiểu, thu nhỏ; cán cân thăng bằng trong thuận lợi sẽ chuyển hướng, hậu quả của một chiến lược kiên trì, tinh vi và xảo quyệt của Trung Quốc, nhằm chiếm giữ vĩnh viễn Hoàng Sa-Trường Sa của Việt Nam.
Việt Nam vừa nhận chiếc tàu ngầm tối tân đầu tiên từ Nga. Trong khi hiện đại hóa quân đội là bước không thể thiếu để gia tăng phòng vệ, là nước yêu chuộng hòa bình, Việt Nam nên nghiêm túc sử dụng công cụ luật pháp quốc tế để giải quyết tranh chấp Hoàng Sa-Trường Sa trong thời gian tới.
Chọn lựa dứt khoát, mạnh dạn của Việt Nam, biến quyết tâm hiện có về Hoàng Sa-Trường Sa thành hành động cụ thể là nghĩa vụ, là trách nhiệm phải hoàn thành của mỗi và mọi người Việt Nam trước lịch sử, trước gương hy sinh của các thế hệ đã qua, trước sự mong đợi của các thế hệ sắp đến, trong quá trình dựng nước và giữ nước.
Chú thích:
Ảnh: Đảo Hoàng Sa thuộc cụm Lưỡi Liềm trong quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam – Ảnh: Google Earth
1. Vào ngày 14 tháng 3 năm 1988, Trung Quốc dùng vũ lực đánh chiếm một phần Trường Sa, khiến 64 chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam hy sinh.
Xem thêm: “Gặp nhân chứng trận hải chiến bảo vệ Hoàng Sa năm 1974“, Thạch Sơn-Thành Luân, 2011
“Lời thề trước 64 liệt sĩ hi sinh tại Trường Sa”, Tiến Thành, 2012
“Ngày 14.3.1988, hai lăm năm nhìn lại“, Việt Long, 2013
2. Tài liệu điển hình về trận đánh ở Hoàng Sa:
“Tài liệu Hải chiến Hoàng Sa”, Vũ Hữu San & Trần Đỗ Cẩm, 2004
“Can trường trong chiến bại”, Hồ Văn Kỳ Thoại, 2007
“Trận Hải chiến Hoàng Sa 19-1-1974”, Hà Văn Ngạc & Hà Mạnh Chí, 2009
“Hải chiến Hoàng Sa 19-1-1974”, Ủy ban Nghiên cứu trận Hải chiến Hoàng Sa, 2010
“Phát hiện TQ chiếm Hoàng Sa, VNCH chuẩn bị chiến đấu đòi lại chủ quyền”, Trần Công Trục, 2013
Tài liệu điển hình về chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa:
“La souverainete sur les archipels Paracels et Spratleys”, Monique Chemillier-Gendreau, 1996
“Chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa“, Từ Đặng Minh Thu, 2007
“Giải pháp cho vấn đề Biển Đông“, Tạ Văn Tài, 2010
“Vietnam’s Position on the Sovereignty over the Paracels & the Spratlys: Its Maritime Claim”, Nguyễn Hồng Thao, 2012
“Dấu ấn Việt Nam trên Biển Đông”, Trần Công Trục (chủ biên), 2011
“Lẽ phải: Luật Quốc tế và Chủ quyền trên hai Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa”, Nguyễn Việt Long, 2012
“Hoàng Sa-Trường Sa: Luận cứ & Sự kiện”, Đinh Kim Phúc, 2012
3. “Application of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide (Bosnia and Herzegovina v. Serbia and Montenegro)”, Toà án Quốc tế, 1996
4. “Colonial Genocide and Reparations Claims in the 21st Century: The Socio-Legal Context of Claims under International Law by the Herero against Germany for Genocide in Namibia, 1904-1908”, Jeremy Sarkin, 2008, pp. 162-168
5. “Gabčíkovo-Nagymaros Project (Hungary/Slovakia)”, Toà án Quốc tế, 1997
“Vienna Convention on Succession of States in respect of Treaties“, 1978
“The Problem of State Succession and the Identity of States under International Law“, Matthew C.R. Craven, 1998
6. “Hai Nhà nước Việt Nam và Chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa“, Thái Văn Cầu, 2013
7. “La souveraineté du Viet Nam sur les archipels Hoang Sa et Truong Sa”, Bộ Ngoại giao nước CHXHCNVN, 1979, pp. 54-55
“The Hoang Sa and Truong Sa Archipelagoes: Vietnamese Territories”, Bộ Ngoại giao nước CHXHCNVN, 1981, pp. 17-18
“Hiến chương Liên Hiệp Quốc: Chương I – Chương IX”
8. “Giai đoạn 1976-1985: Đất nước thống nhất, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN”
“Tuyên bố của Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam“, 1977
“Tuyên bố của Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam về đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải Việt Nam”, 1982
“The Socialist Republic of Vietnam and the Law of the Sea: An Analysis of Vietnamese Behavior within the Emerging International Oceans Regime”, Epsey Cooke Farrell, 1998, pp. 300-302
9. “Territorial and Maritime Dispute between Nicaragua and Honduras in the Caribbean Sea (Nicaragua v. Honduras)”, Toà án Quốc tế, 2007
“The ICJ Awards Sovereignty over Four Caribbean Sea Islands to Honduras and Fixes a Single Maritime Boundary between Nicaragua and Honduras“, Pieter Bekker & Ana Stanic, 2007
10. “Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore)”, Toà án Quốc tế, 2008
“Estoppel, Acquiescence and Recognition in Territorial and Boundary Dispute Settlement”, Nuno Sergio Marques Antunes, 2000
11. “Việt Nam đòi chủ quyền Hoàng Sa bằng hòa bình“, TT Nguyễn Tấn Dũng, 2011
“Giải pháp đòi lại Hoàng Sa”, Nguyễn Thái Linh, Lê Minh Phiếu, Lê Vĩnh Trương
(Quỹ Nghiên cứu Biển Đông), 2011
“VN khẳng định chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa”, TT Nguyễn Tấn Dũng, 2013
12. “Không có chuyện chỉ bảo vệ chủ quyền bằng miệng“, CTN Trương Tấn Sang, 2013
“Chúng ta không nhu nhược trong bảo vệ chủ quyền”, CTN Trương Tấn Sang, 2013
13. “Tổng lực nghiên cứu chủ quyền Biển Đông”, Hoàng Việt, 2011
Theo bài này, trong giai đoạn 1999-2010, Trung Quốc có 238 luận án tiến sĩ và 516 hội thảo về đề tài Biển Đông.
Đầu năm 2013, Phi Luật Tân khởi kiện Trung Quốc ra Tòa Trọng tài theo Phụ lục VII-UNCLOS.
Dù có quan toà của họ trong Tòa án Quốc tế và Toà án Luật Biển, Trung Quốc không muốn đưa tranh chấp Biển Đông ra quốc tế. Ngoài một số nguyên tắc đã nêu, Toà án Quốc tế, Toà án Luật Biển hay Toà Trọng tài có quyết định dựa trên chứng cứ mỗi bên đưa ra.
“Philippines đưa tranh chấp biển đảo với Trung Quốc ra tòa án LHQ“, Vũ Quý, 2013
“Philippines có đủ chứng cứ để kiện TQ“, Thái An, 2013
http://www.icj-cij.org/presscom/files/7/16987.pdf
http://www.itlos.org/index.php?id=96&L=0
Tài liệu chứng cứ lịch sử ngụy tạo của Trung Quốc về chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa:
“China’s indisputable sovereignty over the Xisha and Nansha Islands”, Bộ Ngoại giao nước CHNDTH, 1980
“Selected Works of Han Zhenhua”, Han Zhenhua, 1999
“Phản biện lập luận của nhà nghiên cứu Hàn Chấn Hoa về lãnh vực sử địa cổ có liên quan đến Biển Đông được đề cập trong tác phẩm Ngã Quốc Nam Hải Chư Đảo Sử Liệu Hối Biên“, Hồ Bạch Thảo, 2010
“Những ghi chép liên quan đến Biển Đông của Việt Nam trong Chính sử Trung Quốc“, Phạm Hoàng Quân, 2011
14.”Trung Quốc ngang nhiên tổ chức lễ thành lập ‘thành phố Tam Sa’”, Sơn Duân, 2012
”Trung Quốc đẩy mạnh hoạt động phi pháp ở ‘TP.Tam Sa‘”, Văn Khoa, 2014
Nguồn: Thanh Niên

2237. Thông báo số 4 của 357 hộ kinh doanh chợ Túc Duyên – Thái Nguyên

Ngày 16/01/2013

Như đã đưa tin, ngày 09/01/2014, các hộ kinh doanh đã tới Thanh tra Chính phủ tại Ngô Thì Nhậm, Hà Đông để trình bày tố cáo công ty TĐD và các cấp chính quyền bao che cho TĐD làm trái pháp luật. Ông Điệp – Vụ trưởng của Thanh tra Chính phủ đã tiếp, liên lạc với lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên, và lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên đảm bảo ngày 10/01/2014 sẽ không để công ty TĐD tự ý phá dỡ.

Tuy nhiên, vào lúc 21h40 ngày 10/01/2014, trong khi các hộ kinh doanh đang ngồi tại quầy tại cổng dưới dãy buôn bán hoa quả của chợ Túc Duyên thì ông Ma Văn Yên – bảo vệ chợ đã dẫn theo khoảng 20 – 30 người đi trên nhiều xe 3 bánh (kiểu xe thương binh), mang theo dụng cụ phá dỡ gồm búa, xà beng, máy cắt, đèn chiếu có đeo thẻ công nhân tháo dỡ, trên thẻ có đóng dấu của Công ty CP Triệu Đại Dương tiến vào khu vực dãy buôn bán hoa quả. Những người này lao vào giật bạt để phá quầy kinh doanh củ đậu của bà Nguyễn Kim Nhung (hiện đang ốm nặng và đi chữa bệnh tại Hà Nội) và quầy của anh Bình Thắm. Các hộ kinh doanh đã ngăn chặn những hành vi trên và giữ những người đó lại. Tại thời điểm đó, ông Chủ tịch phường Túc Duyên cũng có mặt và đã yêu cầu đội phá dỡ đi về, yêu cầu bà con kinh doanh giải tán. Các hộ kinh doanh đã đề nghị đội phá dỡ giải trình xem ai đã thuê họ phá dỡ chợ, nhưng họ không giải trình. Sau đó Công an thành phố Thái Nguyên đã mời một số hộ kinh doanh và 4 người trong đội phá dỡ chợ về trụ sở Công an phường Túc Duyên để lập biên bản. Tại đây, Công an thành phố Thái Nguyên đã yêu cầu những người có mặt viết bản tường trình và tiến hành thu giữ một số dụng cụ dùng để phá chợ. Trong thời gian này, một người đàn ông đã đến trụ sở Công an phường Túc Duyên và cho biết ông đã ký hợp đồng nhận phá chợ với công ty CP Triệu Đại Dương. Sau đó xe công an của Thành phố Thái Nguyên đã đến và đưa 4 người công nhân phá chợ cùng toàn bộ dụng cụ về trụ sở Công an Thành phố.
Sau đây là những hình ảnh của bà con thu thập được về toàn bộ sự việc phá chợ nói trên: