Hồi tưởng về sự kiện 7.1.1979

Phạm Đình Trọng - Hồi tưởng về sự kiện 7.1.1979

(Trích từ kí sự Vơi Đầy Với Campuchia)

7.1.2014. Ngày này 35 năm trước quân đội Nhân dân Việt Nam tiến vào Phnôm Pênh chấm dứt 3 năm, 8 tháng 20 ngày cầm quyền đẫm máu của chính quyền Khmer Đỏ.

Trong 3 năm, 8 tháng, 20 ngày cầm quyền ở Campuchia, Khmer Đỏ đã giết hơn 3 triệu người, gần nửa dân số Campuchia. Và cái chết vẫn đang treo trên đầu, có thể ập xuống bất cứ lúc nào với gần 4 triệu người còn lại đang sống vật vờ trong đói khát, bệnh tật, tuyệt vọng, trong lao động khổ sai kiệt sức dưới họng súng sẵn sàng khạc đạn, dưới lưỡi cuốc sẵn sàng đập chết người của lính Khmer Đỏ. Vì thế bộ đội Việt Nam tiêu diệt Khmer Đỏ đã thực sự giải phóng cho nhân dân Campuchia khỏi họa diệt chủng.

7.1.2014. Ngày này 35 năm trước, từ bộ Tư lệnh Hải quân ở số 3 Bạch Đằng, nay là đường Tôn Đức Thắng, Sài Gòn, tôi đeo ba lô xuống chiếc tàu chiến nhỏ của vùng 5 hải quân đậu ở bến Bạch Đằng chạy ra đảo Phú Quốc. Rồi từ Phú Quốc tôi lại theo chiếc tàu của lữ đoàn 125 hải quân đổ bộ lên cảng Sihanoukville của Campuchia với tư cách nhà văn quân đội đi chiến dịch giải phóng Campuchia.

Con người, sự việc và không khí cuộc chiến ở cảng Sihanoukville 35 năm trước tôi đã kể trong bài kí sự Vơi Đầy Với Campuchia nhân một dịp tôi trở lại Campuchia năm 2012.

35 Năm đã qua. Mấy thế hệ trẻ đã lớn lên trong bình yên không biết gì về sự kiện lịch sử viết bằng máu của cả hai dân tộc Việt Nam và Campuchia, không biết có dòng máu của những người lính Việt Nam đã hòa vào dòng máu của những người dân Campuchia trong cuộc chiến đấu giành lại sự sống cho dân tộc Campuchia, mang lại sự hồi sinh cho đất nước Campuchia. Đoạn hồi tưởng về sự kiện 7.1.1979 trong bài kí sự Vơi Đầy Với Campuchia của tôi viết dành cho những người lính cùng thế hệ với tôi và cũng dành cho những thế hệ trẻ sinh sau ngày 7.1.1979.

Bài viết có thể chưa hay nhưng chân thực. Đó là sự chân thực đối với máu của đồng đội tôi.

Nhà văn Phạm Đình Trọng

KHÚC HỒI TƯỞNG

KHÚC HỒI TƯỞNG CỦA MỘT NGƯỜI DÂN CAMPUCHIA

Đưa chúng tôi đi trên những nẻo đường của đất nước mình, người chủ nhà Campuchia, ông Ym Na Toly, người đàn ông năm mươi tuổi, kể về gia đình ông trong tai họa Khmer Đỏ.

Ba mẹ Toly đều là giáo viên sống ở Phnom Penh. Khmer Đỏ vào Phnom Penh sáng ngày mười bảy tháng tư năm 1975, chỉ ba giờ sau họ gọi loa thúc các gia đình mang theo ba ngày lương thực đến ngôi chùa gần nhất tập trung học tập làm công dân mới của nước Campuchia Dân chủ. Những tên lính Khmer Đỏ mang súng AK Trung Hoa đến từng nhà lùa dân ra khỏi nhà và chỉ đường đến chùa. Đến các ngôi chùa lại có những họng súng AK chặn cổng chùa, lùa dân ra đường. Trên đường, những họng súng AK lùa dân đi về một hướng ra ngoại thành.

Nhìn về phía sau dòng người nối dài như vô tận, nhìn về phía trước cũng nhấp nhô vô tận dòng người trên đường số Năm đi về phía Tây, ba Toly hiểu rằng đây chỉ là cú lừa đầu tiên của Khmer Đỏ. Họ bảo dân mang ba ngày gạo đến ngôi chùa gần nhà nhất để dân yên tâm là chỉ tạm rời nhà ba ngày rồi lại trở về sống yên ổn nên cứ để lại nhà tất cả của cải quí giá cho quân Khmer Đỏ đến vơ vét. Họ đã lệnh ra khỏi nhà, không ra cũng không được. Dưới họng súng của họ, đến chùa hay đến đâu cũng vậy thôi. Cú lừa này người dân dù mất sạch của cải, tài sản quí giá nhưng vẫn còn giữ được mạng sống. Rồi sẽ còn nhiều cú lừa làm mất cả mạng sống nữa. Phải giấu mình thật kĩ để họ không biết mình là ai và chớ có tin những điều họ nói. Rút ra cách ứng xử đó với Khmer Đỏ, ba Toly liền đổi tên của ba, mẹ và bảo ba anh em Toly phải quên tên cũ của ba mẹ đi, phải nhớ tên mới của ba mẹ mà gọi. Để nhắc nhở ba đứa con còn quá nhỏ, ba mẹ Toly luôn thì thầm gọi nhau bằng tên mới. Tiếng gọi nhỏ nhẹ chỉ đủ để anh em Toly nghe được.

Nhìn thấy một người cao gày từ phía sau đi lên đến ngay bên cạnh, ba Toly nhận ra đó là thầy giáo trẻ cùng trường. Thầy giáo đó cũng vừa nhìn thấy ba Toly, ba Toly vội nhìn lảng đi như không hề quen biết rồi ba kéo cả gia đình đi tụt lại phía sau, lẩn trốn.

Không tin điều Khmer Đỏ nói, nhiều lần Khmer Đỏ thông báo rằng ai làm gì trong chế độ cũ thì khai báo để Khmer Đỏ sắp xếp về làm công việc cũ, ba Toly đều không khai báo. Khmer Đỏ hỏi, ba Toly cũng nói rằng không có nghề nghiệp gì, chỉ mang sức đi làm mướn kiếm sống. Nhờ thế ba Toly mới sống sót đến ngày trốn vào rừng. Tin lời Khmer Đỏ, thầy giáo trẻ cao gày cùng trường với ba Toly đã khai với Khmer Đỏ nghề nghiệp dạy học của thầy và xin trở về trường cũ liền bị Khmer Đỏ đưa đi mất tích và bị thủ tiêu ở đâu đó, không bao giờ ba Toly còn gặp lại thầy nữa.

Trong không khí ảm đạm, não nề, thỉnh thoảng lại đột ngột rộ lên tiếng súng lính Khmer Đỏ bắn chết người chạy trốn, bắn chết người vốn là dân thành phố không quen đi bộ, bây giờ chân đau, không lê chân nổi nữa, bắn chết người trái ý Khmer Đỏ. Trong hốt hoảng, náo loạn, hai đứa em trai của Toly, đứa tám tuổi, đứa sáu tuổi bị lạc và cũng đã chết đói chết khát ở đâu đó không bao giờ trở về nữa. Không được đi tìm con, mẹ Toly chỉ dấm dứt khóc cũng bị lính Khmer Đỏ dí súng vào sườn không cho khóc.

Đến điểm dừng, một cánh đồng bỏ hoang đã lâu, các gia đình đều bị xé ra, đều bị xóa sổ, không có đơn vị gia đình nữa, chỉ có những đơn vị là đội sản xuất. Ba Toly về đội đàn ông. Mẹ Toly về đội đàn bà. Toly mười ba tuổi về đội trẻ con đi chăn bò. Mười bốn tuổi, Toly được chuyển lên đội người lớn phải làm ruộng nặng nhọc hơn nhưng Toly mừng lắm vì là người lớn, Toly có thể được tuyển vào lính Khmer Đỏ, được ăn cơm no, còn chăn bò hay làm ruộng đều chỉ được ngày hai bữa cháo, đói lả vẫn phải làm đủ định mức. Mong trở thành lính Khmer Đỏ chỉ để được ăn no chứ Toly không thể ác, không thể bắn giết dân như những tên lính ác ôn áo đen mù chữ.

Ở đội chăn bò hay đội sản xuất, luôn có những người bị Khmer Đỏ đưa đi mất tích. Đứa bạn của Toly làm mất một con bò, liền bị Khmer Đỏ gọi đi không bao giờ trở về nữa. Ở đội sản xuất có ông trắng trẻo, bị cận thị nặng mà không dám mang kính, ông chỉ nói là bị đau mắt. Mang kính trắng ắt hẳn là trí thức sẽ bị Khmer Đỏ lôi đi thủ tiêu ngay. Năm giờ sáng báo thức, ông cáo bệnh không dậy được, lính Khmer Đỏ cho ông nằm lại lán. Hôm sau lính Khmer Đỏ đưa ông đi khám bệnh và ông biến luôn khỏi cõi đời từ đó.

Toly chưa được ăn bữa cơm nào của Khmer Đỏ vì Toly chưa trở thành lính Khmer Đỏ thì quân đội Việt Nam đến, quân Khmer Đỏ diệt chủng tháo chạy đến tận biên giới Thái Lan. Toly đến đội phụ nữ tìm mẹ. Hai mẹ con Toly về nhà ở Phnôm Pênh hôm trước thì hôm sau ba Toly cũng về. Ba trốn vào rừng tham gia kháng chiến chống Khmer Đỏ nay cùng đội quân cách mạng trở về giải phóng Phnôm Pênh. Nhưng ở đoạn phố nhà Toly có rất nhiều nhà không còn người nào sống sót trở về. Trước tháng tư năm 1975, Campuchia có bảy triệu dân. Thống kê dân số sau khi Campuchia thoát khỏi tai họa Khmer Đỏ, Campuchia chỉ còn hơn ba triệu dân. Chỉ ba năm rưỡi dưới họng súng Khmer Đỏ, hơn ba triệu dân Campuchia đã bị giết.

KHÚC HỒI TƯỞNG CỦA MỘT NGƯỜI LÍNH VIỆT NAM

Trong chiến dịch giải phóng Campuchia khỏi họa diệt chủng Pôl Pốt, tháng giêng năm 1979, Tổng cục Chính trị cử tôi thuộc tạp chí Văn nghệ Quân đội và hai họa sĩ của xưởng Mĩ thuật Quân đội, trung úy họa sĩ Nguyễn Cương và trung úy họa sĩ Đỗ Sơn đi với mũi tiến quân của Hải quân đánh chiếm cảng Sihanoukville.

Chở hết lực lượng chiến đấu tập kết ở đảo Phú Quốc rồi một chiếc tàu chiến nhỏ mới chở ba chúng tôi đi từ bến Bạch Đằng ở Sài Gòn. Chiều 7.1.1979 chúng tôi đến quân cảng An Thới ở phía nam đảo Phú Quốc. Tôi nhận ra ba chiếc tàu của đoàn tàu không số chở vũ khí vào miền Nam thời chiến tranh Nam – Bắc đang ăn hàng ở cầu cảng. Những người đàn ông dân sự cởi trần vác những bao gạo, những hòm đạn từ những chiếc ô tô vận tải cũng của dân sự, chạy rầm rập xuống tàu. Ở cầu cảng bên cạnh, mấy chiếc tàu chiến neo đậu. Tôi chú ý đến chiếc tàu 215 vì ở mũi tàu có vết đạn xuyên thủng toác và những vết đạn nhỏ đục lấm chấm trên thành tàu.

Cuộc chiến đấu trên đất Kampong Som nơi có cảng Sihanoukville đang diễn ra ác liệt. Nhưng chưa có tàu sang vùng đất chiến sự, chúng tôi phải về Bộ tư lệnh vùng Năm Hải quân trên đảo Phú Quốc chờ đợi. Ba ngày ở lại Bộ tư lệnh vùng Năm tôi đã gặp thượng tá Tuấn, Phó tư lệnh vùng Năm nắm bắt diễn biến chiến sự. Khi biết tàu 215 vừa tham chiến trở về tôi liền xuống tàu gặp những người lính biển vừa đọ sức với tàu chiến hiện đại của Trung Hoa trang bị cho Khmer Đỏ.

Thuyền phó, trung úy Nguyễn Hồng Sâm sau khi kể lại trận đánh nhiều mất mát của tàu 215 đã giữ tôi ở lại bằng được ăn với những người lính sống sót trên tàu một bữa cơm cho bữa cơm trên tàu đỡ vắng. Trung úy Sâm nói rằng anh vẫn chưa quen được sự trống hụt quá nhiều vị trí trên tàu. Đến bữa cơm, cả tàu quây quần, sự trống hụt càng lớn nên anh cứ thấy trống chếnh, dù đói cũng không muốn ăn. Bốn người hi sinh đã đưa lên nghĩa trang An Thới. Năm người bị thương nặng, cả thuyền trưởng, thuyền phó thứ nhất, chính trị viên, ngành trưởng cơ điện, đều bị thương đã chuyển lên viện quân y vùng Năm. Cơm nóng thơm mùi gạo mới. Cá thu kho với hạt tiêu xanh để cả chùm cũng thơm lừng nhưng bữa ăn lặng lẽ và kết thúc nhanh chóng. Tôi muốn mở lời xóa đi không khí nặng trịch mà không mở lời nổi. Bữa cơm trên tàu 215 đã cho tôi cảm nhận được sự ác liệt của mặt trận Sihanoukville.

Hôm sau chúng tôi mới đi theo chiếc tàu chở đạn sang Sihanoukville đã thuộc quyền kiểm soát của Quân đội Việt Nam.

Phía ngoài cảng biển Sihanoukville là chuỗi đảo san sát, nhấp nhô. Màu xanh lá cây của đảo nối liền thành vệt dài làm cho cảng biển Sihanoukville như một cảng sông kín đáo và phẳng lặng. Trên cảng, mặt bê tông của cầu cảng rộng dài còn mới nguyên, sạch bong, không một vết bụi. Bộ chỉ huy tiền phương của Hải quân Việt Nam đặt trên chiếc tàu vận tải lớn HQ501 neo ở cầu cảng. Trên cột cờ cao nhất giữa tàu, phần phật bay lá cờ đỏ có hình năm ngọn tháp vàng. Chúng tôi đeo ba lô về ở với bộ sậu đông đảo giúp việc Bộ chỉ huy tiền Phương là các cơ quan tham mưu, chính trị, hậu cần ở cả trong nhà kho mới xây rộng mênh mông trên cảng. Những túm sợi bông trắng phau vương tung tóe trong nhà kho. Một nửa nhà kho chất đầy những bao bông nén thành khối đợi xuống tàu xuất khẩu. Trên bãi cảng thênh thang, quân Khmer Đỏ còn để lại những chiếc xe tăng mới nguyên, những khẩu pháo lớn còn phủ lớp mỡ dày mới bốc từ dưới tàu lên. Trên tăng, trên pháo đều in rõ những hàng chữ Hán. Cảng Sihanoukville như vừa được xây mới hoàn toàn cho những con tàu lớn chở vũ khí viện trợ của Trung Hoa cấp tập cập cảng.

Tuy đã làm chủ được Sihanoukville nhưng một không khí âm thầm lặng lẽ bao trùm Bộ chỉ huy tiền phương Hải quân. Trận đánh vào Sihanoukville, Hải quân Việt Nam bị tổn thất lớn. Thượng tá Luật, chính ủy lữ đoàn lính thủy đánh bộ 126 và nhiều sĩ quan, chiến sĩ Hải quân đang còn mất tích, thất lạc trong rừng. Bộ chỉ huy tiền phương đang tổ chức nhiều mũi chiến đấu thọc sâu vào rừng tìm kiếm. Quân Khmer Đỏ chỉ bị đánh bật khỏi Sihanoukville, bị đánh bật khỏi những căn cứ tập trung, chúng chỉ tan rã chứ chưa bị tiêu diệt. Dải rừng bạt ngàn hai bên đường số Bốn, bao quanh Sihanoukville vẫn là đất của chúng. Những mũi chiến đấu nhỏ lẻ thọc sâu trong rừng, thọc sâu vào nơi quân Khmer Đỏ lẩn trốn, thực sự là những mũi cảm tử. Ở Bộ chỉ huy, những đài vô tuyến điện giữ liên lạc với các mũi cảm tử luôn phải nín thở lắng nghe và nét mặt từ quan đến lính ở Bộ chỉ huy đều lộ rõ sự căng thẳng. Tuy vậy thượng tá Phó Chủ nhiệm chính trị quân chủng Hải quân Lê Văn Xuân cũng dành thời gian cho tôi được hỏi ông nhiều điều.

Từ cảng Sihanoukville, chiếc xe jeep của trung đoàn 66 đưa tôi vào thị xã Kampong Som, đến sư đoàn 304. Đại úy Điều, trưởng ban Tuyên huấn sư đoàn kể với tôi chặng đường đến Sihanoukville của sư đoàn.

Ngày 20.12.1978, từ Đà Nẵng, sư đoàn đi theo hai ngả. Ngả đường không: Máy bay AN26 đưa sư đoàn bộ và trung đoàn 9 từ Đà Nẵng vào Cần Thơ. Ô tô của quân khu 9 đưa tiếp vào Ba Chúc, Bảy Núi. Ngả đường bộ: Ô tô tải của sư đoàn chở trung đoàn 24, trung đoàn 66, trung đoàn pháo, tiểu đoàn thông tin, tiểu đoàn công binh, theo đường số Một bon bon về phía Nam. Ngày 26.12.1978, sư đoàn có mặt đầy đủ ở Ba Chúc. Ngày 1.1.1979 sư đoàn nổ súng đánh Khmer Đỏ ở chân núi Tượng sát biên giới. Ngày 9.1.1979 vào Sihanoukville.

Những thông tin xác thực từ thượng tá Tuấn, thượng tá Xuân, đại úy Điều, chuyện kể của trung úy, thuyền phó Nguyễn Hồng Sâm tàu 215 đã cho tôi hình dung được đầy đủ, chân thực trận đánh khó khăn, nhiều mất mát để giành Sihanoukville từ tay Khmer Đỏ.

Đêm 6.1.1979, mở màn chiến dịch đánh Sihanoukville bằng tiếng bộc phá của đại đội đặc công đánh chiếm trận địa pháo bảo vệ bờ biển của Khmer Đỏ và tiếng nổ của pháo 130 nòng dài từ bắc đảo Phú Quốc bắn sang những căn cứ Khmer Đỏ ở Kampong Som. Ngoài biển, lực lượng tàu chiến đấu tạo thành vành đai ngăn chặn tàu Khmer Đỏ từ quân cảng Ream, từ cảng Sihanoukville đánh ra, bảo vệ bãi đổ quân của lữ đoàn 126 và lữ đoàn 101 lính thủy đánh bộ. Tàu 215 và tàu 203 chốt chặn hướng chủ yếu. Tàu 199 và tàu 613 còn là đài trinh sát pháo binh, quan sát điểm rơi của đạn pháo để trận địa pháo trên đảo Phú Quốc điều chỉnh tầm bắn. Tàu HQ05 chốt ở ngoài cùng.

Sự cố xảy ra khi mới đổ được ba tiểu đoàn lính thủy đánh bộ cùng một số xe tăng, xe lội nước lên chân núi Bokor thì nước triều lên ngập bãi đổ quân, tàu đổ quân đành rút ra. Còn lữ đoàn 101, ba tiểu đoàn của lữ đoàn 126 và số lớn xe, pháo, ô tô chở quân chưa lên được.

Cuộc đổ quân đang diễn ra thì cuộc đụng độ trên biển bắt đầu. 22 giờ 30, kì hạm 203 chỉ thị mục tiêu và tàu 215 cũng phát hiện bốn tàu Khmer Đỏ từ hướng quân cảng Ream lao đến. Nhìn hướng tiến, biết chúng có ý định đột phá vào khoảng giữa tàu 215 và kì hạm 203 để vào bãi đổ bộ của lực lượng lính thủy đánh bộ Việt Nam. Đến cự li tầm bắn có hiệu quả, chiếc đi đầu xối xả nã đạn về phía tàu 215 và tàu 203. Kì hạm 203 lệnh cho tàu 215 di chuyển để lưới lửa của tàu 203 và tàu 215 đan chéo cánh xẻ vào chiếc tàu Khmer Đỏ đi đầu. Một loạt đạn 37 li của tàu 215 quất trúng mục tiêu, chiếc tàu Khmer Đỏ chạy chậm lại và không ổn định hướng rồi chìm nghỉm. Ba chiếc còn lại quay đầu tháo chạy.

Gần sáng ngày 7.1.1979, nhiều tiếng nổ dữ dội ở hướng tàu HQ05 chốt chặn. Kì hạm 203 lệnh cho tàu 215 cùng tiến về phía tiếng súng. Trời sáng rõ, tàu 215 nhận ra bốn tàu 100 tấn cao tốc của Khmer Đỏ quây đánh tàu HQ05. Tàu cao tốc của Khmer Đỏ có tốc độ 38 hải lí giờ, gần gấp đôi tốc độ tàu HQ05 của Việt Nam chỉ 20 hải lí giờ. Tàu 215 và 203 cùng nổ súng thu hút tàu Khmer Đỏ. Bị đánh trả từ hai hướng, tàu Khmer Đỏ không còn ở thế chủ động tấn công, tốc độ cao không còn là ưu thế nữa. Bây giờ hỏa lực sẽ quyết định mà hỏa lực thì các tàu Hải quân Việt Nam áp đảo. Hai tàu Khmer Đỏ bị trúng đạn bỏ chạy, hai chiếc còn lại phải chạy theo. Kì hạm 203 lệnh cho 215 truy kích. Đang tăng tốc đuổi theo chiếc tàu Khmer Đỏ dính đạn chạy sau thì tàu 215 chết máy khựng lại. Lập tức, hai tàu Khmer Đỏ quay lại quây đánh tàu 215. Khi tàu 203 giải cứu, đánh đuổi tàu Khmer Đỏ thì tàu 215 đã bị thương tích nặng nề. Hai pháo thủ của khẩu 37 li, một hàng hải và một cơ điện hi sinh. Thuyền trưởng Nguyễn Thiện Doanh, thuyền phó Đỗ Văn Thành, chính trị viên Lê Đình Khuyến, hai cơ điện Tạ Văn Chương, Lê Hồng Quyên bị thương nặng.

Nhưng thương vong nặng nhất lại là cuộc chiến trên đất bằng. Ba tiểu đoàn của lữ đoàn 126 cùng một phần sở chỉ huy lữ đoàn vừa đổ bộ lên chân núi Bokor, chưa kịp tập hợp đội hình thì pháo Khmer Đỏ dập xuống. Từ trong bóng đêm của dải rừng bao quanh, những tên lính áo đen của man rợ, của chết chóc, như từ bóng đêm trung cổ ào ra. Thiếu tá tham mưu trưởng lữ đoàn, đại úy trưởng ban tác chiến, trung úy Vũ Hiến phóng viên báo Hải quân hi sinh. Cả tổ đài thông tin vô tuyến điện của sở chỉ huy đều bị thương vong. Thượng tá Luật chính ủy lữ đoàn 126 bị thương được những người lính thân cận bên ông dìu chạy vào rừng.

Trong tình thế nếu cứ chôn chân ở chân núi Bokor đợi đổ xong quân, đợi xe pháo, đợi có chỉ huy thì sẽ là tấm bia sống cho những nòng súng Khmer Đỏ, vì thế rạng sáng ngày 7.1.1979, một tiểu đoàn trưởng của lữ đoàn 126 đã đưa quân lên 12 xe tăng và xe bọc thép đơn độc tiến đánh Sihanoukville. Một ngày một đêm chiến đấu, chỉ còn vài người sống sót chạy vào rừng, tiểu đoàn bị xóa sổ.

Theo phương án tác chiến, lực lượng mạnh của Hải quân gồm lữ đoàn 126 và lữ đoàn 101 lính thủy đánh bộ từ chân núi Bokor theo con đường số Ba ven biển đánh chiếm Veal Renh rồi theo đường số Bốn đánh vào cảng Sihanoukville và quân cảng Ream. Nay cuộc chiến đang quyết liệt mà lực lượng Hải quân Việt Nam tham chiến vẫn chưa đổ bộ xong quân mà lại phải chia lực lượng đi tìm quân thương vong tan tác trong rừng, lại không còn nắm thế chủ động nữa! Sư đoàn bộ binh 304 được tung vào trận đánh Sihanoukville trong tình thế đó.

Trong đội hình Quân đoàn 2 ở hướng thứ yếu, sư đoàn 304 là lực lượng dự bị chiến dịch. Sư đoàn sẽ là lực lượng đánh vào Phnom Penh trong đợt hai, đợt ba, nếu cuộc chiến ở Phnom Penh phải kéo dài. Trước sức tấn công của các sư đoàn thiện chiến Việt Nam, quân Khmer Đỏ ở hướng phòng thủ phía Đông nhanh chóng vỡ trận, Quân đoàn 4 Việt Nam tiến rất nhanh vào Phnom Penh. Ngày 7.1.1979 Quân đoàn 4 đã làm chủ Phnom Penh. Sư đoàn 304 liền được điều đi chi viện cho mặt trận Kampong Som. Ngày 8.1.1979 trung đoàn bộ binh 9 cùng lữ đoàn xe tăng 203 giải phóng Ream. Ngày 9.1.1979, trung đoàn bộ binh 66 cùng với Hải quân đánh chiếm xong Sihanoukville. Ngày hôm sau, 10.1.1979, chiếc xe jeep của trung đoàn 66 đã đưa tôi từ Sihanoukville lên sở chỉ huy sư đoàn 304 ở thị xã Kampong Som.

Hai ông bạn họa sĩ cùng đi chiến dịch với tôi đã về Sài Gòn trước rồi. Tối 30.1.1979, tôi đeo ba lô xuống tàu 683 khi những người lính vẫn đang hối hả chuyển những hòm đạn từ tàu lên cảng. Bốc hết đạn lúc nào, tàu sẽ nhổ neo về Sài Gòn lúc đó. Đến nửa đêm, còn gần 100 tấn đạn dưới tàu nhưng tàu được lệnh dừng bốc đạn để đưa thi thể thượng tá chính ủy Luật về nước ngay trong đêm. Thi thể thượng tá Luật cùng thi thể hai chiến sĩ được bọc trong nhiều lớp túi ni lông đặt ở mũi tàu. 1 giờ 30 đêm, tàu rời cảng Sihanoukville. Chiều hôm trước, 29.1.1979, mũi xục xạo trong rừng của trung tá Trịch tìm thấy nhóm người đi với thượng tá Luật nhưng thượng tá Luật đã chết trước đó mười ngày, từ ngày 19.1.1979.

Tàu không về Sài Gòn mà về Phú Quốc. Nằm trong buồng hàng hải trên tàu, tôi đã thức trọn đêm. Gió biển ù ù vật vã thổi vào căn buồng hẹp tôi nằm đưa tôi trở về với tiếng gió ù ù thổi trong câu thơ Chinh phụ ngâm, ù ù thổi trong lịch sử Việt Nam: Hồn tử sĩ gió ù ù thổi / Mặt chinh phu trăng dõi dõi soi. Tự nhiên tôi thấy cay cay nơi sống mũi và nước mắt lấp xấp ướt mi. Những người lính Việt Nam thời Chinh Phụ Ngâm đổ máu để giữ gìn mảnh đất Việt Nam yêu thương. Những người lính Việt Nam hôm nay còn đổ máu vì sự bình yên của cây thốt nốt, vì những giá trị của sử thi đá thăm thẳm ở đền đài Angkor.

Mờ sáng, tôi lại nhìn thấy cảng An Thới nhưng không thấy con tàu 215 thương tích đầy mình ở cầu cảng nữa. Ba người lính hi sinh được đưa lên bờ khâm liệm nhưng chỉ có thượng tá Luật trong chiếc quan tài mộc không sơn vẽ, còn tươi màu gỗ rừng Phú Quốc cùng về Sài Gòn với chúng tôi trong chuyến máy bay lên thẳng bay từ sân bay dã chiến An Thới về sân bay Tân Sơn Nhất.

Phạm Đình Trọng
(FB. Phạm Đình Trọng)

Thưa anh Tư sâu, chúng tôi không tán thành

Nguyên Anh (Danlambao) - Sau chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Hunxen, các biến động chính trị tại đất nước Chùa Tháp đã nâng căng thẳng lên tầm cao mới khi lực lượng hành pháp bắn thẳng vào người biểu tình đa số là công nhân ngành dệt may làm cho nhiều người chết và bị thương, điều đó cho thấy Hunxen một tên Thủ Tướng do nhà cầm quyền csvn dựng lên đã nhận được chỉ thị và đang dùng chính sách bàn tay sắt đàn áp chính người dân của mình với sự làm ngơ của đức vua Norodom Sihamoni.

Và qua đó cũng cho thấy sự hậu thuẫn về quân sự và tình báo của nhà cầm quyền Hà Nội nhằm kéo dài sự tồn tại của tên Thủ tướng bù nhìn do Việt Nam dựng lên.

HengSonrin và Trương Tấn Sang

Tiếp ngay sau đó không hiểu Hunxen đã nói gì sau khi về nước mà ngay lập tức một quan chức thân cộng VN là HengSamRin, (cựu chủ tịch nước do CSVN dựng lên) chủ tịch quốc hội Campuchia (CPC) ngày nay đã có chuyến công du Việt Nam, dự lễ kỷ niệm và cũng như HunXen hắn lại tiếp tục ca ngợi, tri ân quân tình nguyện Việt Nam đã có công giúp họ cho nến mới có được hôm nay, và lễ kỷ niệm được tổ chức tại Hà Nội có mặt các giới chức CPC đã nói lên điều gì?

Vẫn chưa hết, nhà đạo diễn Lê Phong Lan, một con gà mái dầu của trưởng ban tuyên láo Đinh Thế Huynh đã làm một bộ phim về cuộc chiến 1979 có tựa đề: Tây Nam-cuộc chiến bắt buộc, được quảng cáo ì xèo trên hệ thống truyền hình nhà đảng cố tình nhồi nhét vào đầu người dân những luận điệu tuyên truyền nhưng ai cũng biết là láo toét giống như bản chất của nàng đạo diễn đã từng bốc mùi thối khắm với cuốn phim lật ngược lịch sử, bao che cho quân giải phóng miền Nam về cái tội giết 7000 người dân Huế vô tội năm 1968.

Đạo diễn mắm thối Lê Phong Lan - Nguồn internet

Tại sao HunXen, HengSamRin không vinh danh ca ngợi Việt Nam sớm hơn, sự tri ân của họ chỉ là những lời nói đầu môi chót lưỡi không hề có gì là cụ thể ngoài những thông tin bà con kiều bào Việt Nam nghèo khó tư bươn tự chải tại vùng Biển Hồ, từ những sòng bạc mọc lên sát biên giới VN và đám cò cờ bạc lan tỏa về vùng nông thôn lôi kéo giới trẻ sát phạt để rồi sau đó phải cầm nhà bán ruộng nếu không muốn bị thủ tiêu!

Từ năm 1989 sau khi quân đội csvn rút hết về nước thì chỉ là sự im lặng mãi cho đến hôm nay khi mà đất nước CPC đang bất ổn với đảng đối lập Cứu nguy dân tộc (CNRP) của SamRainy đang được sự ủng hộ của người dân mạnh mẽ?

Lật lại lịch sử để thấy cả quân đội ba nước gồm CSVN, Ponpot Iêng Sary và ngay kẻ ăn theo nói leo nhỏ téo sát nách là Lào với lực lượng Phathet chỉ là ba đội quân của Tàu khựa nặn ra theo kịch bản, cả ba đều nhận được sự hậu thuẫn và giúp đỡ về khí tài lương thực để quấy phá, đáng chiếm và lật đổ các chính quyền dân sự tự do do người dân bầu ra mà ngày 17/4/1975 đánh dấu chấm hết cho chính quyền LonNon thân Mỹ.

Trích cổng thông tin Bộ Ngoại giao (CSVN):

"- Ngày 18/3/1970, Lôn Nôn - Xi-ríc Ma-tắc (Lon Nol - Siric Matak), được sự hậu thuẫn của Mỹ đảo chính Xi-ha-núc, thành lập “Cộng hoà Khmer” (10/1970). Xi-ha-núc và Hoàng tộc sang cư trú tại Trung Quốc và sau đó thành lập Mặt trận Đoàn kết dân tộc Campuchia (FUNK) và Chính phủ Đoàn kết dân tộc Vương quốc Campuchia (GRUNK) đặt trụ sở tại Bắc Kinh.

- Ngày 17/4/1975, Pôn Pốt (Pol Pot) lật đổ chế độ Cộng hòa của Lôn Nôn, thành lập nước “Campuchia dân chủ”, thực hiện chế độ diệt chủng tàn khốc nhất trong lịch sử của Campuchia.

- Ngày 2/12/1978, Mặt trận giải phóng dân tộc Campuchia ra đời do ông Hêng Xom-rin (Heng Samrin) làm Chủ tịch. Ngày 07/1/1979, với sự giúp đỡ của quân tình nguyện Việt Nam, nhân dân Campuchia đã đứng lên lật đổ chế độ diệt chủng Pôn Pốt - Iêng Xary (Pol Pot – Yeng Sari), thành lập nước “Cộng hòa Nhân dân Campuchia”, năm 1989 đổi thành “Nhà nước Campuchia” (SOC)". [1]

Chính lực lượng Khờ Me đỏ đã cùng sát cánh hậu thuẫn cho CSVN trong cuộc Nam Bắc chiến tranh với hàng lang đường mòn HCM với nhiều đoạn lấn sâu vào vùng đất Cao Miên, còn lực lượng Phathet Lào là đơn vị sát cánh cùng đàn anh CS tại các chiến trường với quân đội VNCH ở miền Trung thuở trước, ngoài ra Phathet Lào còn là đơn vị trung thành đánh chặn và tiêu diệt các chí nguyện quân của cựu Đề Đốc VNCH Hoàng Cơ Minh trên đường xâm nhập Việt Nam.

Và đám đàn em của Tàu khựa luôn có một quy tắc hành động chung, chúng luôn thích thảm sát thường dân bằng cuốc, từ những cái sọ vỡ toác của người dân Huế cho đến một Cánh đồng chết đều cùng chung một công thức!

Những sọ người bị thảm sát bằng cuốc năm 1968 tại Huế nguồn internet

Di sản của Khờ Me đỏ tại Ba Chúc [2]

Quá khứ thì như vậy và người CS đặt tên cho điều đó dưới mỹ từ tinh thần vô sản quốc tế đoàn kết lại để cùng nhau chiến đấu thế nhưng sự thật cho thấy cả ba nước đều là các con rối của Bắc Kinh, họ tính được cuộc chiến nhuộm đỏ Đông Dương nhưng không ngờ sau khi con hổ đã thành công thì lại trở mặt, và cuộc chiến Tây Nam 1979 cũng là kịch bản xuất phát từ những cái đấu Bắc Kinh mà Đặng Tiểu Bình đóng vai đạo diễn.

Cuộc chiến tranh quá khứ tưởng không cần phải nhắc lại vết thương trong lòng người dân Việt khi số thương vong, bị loại ra khỏi vòng chiến với số lượng cao khủng khiếp trên cả hai mặt trận, Việt Nam-CPC và Việt Nam-TQ!

Về phía quân đội CSVN một tướng lĩnh đã chết khi giải phóng CPC!

"Ngày 13 tháng 3 năm 1979, tướng Kim Tuấn di chuyển Bộ chỉ huy Quân đoàn 3 đến Battambang để trực tiếp chỉ huy chiến dịch truy quét tàn quân Pol Pot tập trung ở vùng tây nam gần biên giới Thái Lan. Ba ngày sau, ông rời Battambang để đi Siem Reap, trên đường đi khoảng 40 km về hướng bắc Battambang, đoàn xe của ông bị Khmer Đỏ phục kích. Chiếc com-măng-ca thứ 3 có Tư lệnh Kim Tuấn ngồi bên cạnh người lái xe bị trúng đạn M79 khiến ông bị thương nặng vùng cột sống và mất ngày hôm sau, ngày 17 tháng 3. Ông là sỹ quan cao cấp nhất của Quân đội Nhân dân Việt Nam hy sinh khi tham chiến ở Campuchia. Ba tháng sau, tháng 6 năm 1979, Quân đoàn 3 của ông rời Campuchia để tham gia phòng thủ biên giới phía bắc với Trung Quốc". [3]

Đặng Tiểu Bình đã thực hiện được lời hứa Dạy cho Việt Nam một bài học kéo đến cuộc mật nghị Thành Đô dẫn tới việc nước Việt Nam mất hàng chục ngàn km đường bộ biên giới Việt Trung và ngày nay là cả thềm lục địa.

Đổi vào đó VN chỉ chiếm được một số đất đai biên giới CPC nhỏ nhoi và đang bị Chủ tịch đảng cứu nguy Dân Tộc CPC là SamRainy lên án.

Nhìn lại mọi việc để người dân Việt Nam hiểu rõ, cuộc chiến Tây Nam, biên giới phía Bắc chỉ là sự cuộc chiến với thằng bạn vàng khốn nạn mà Nguyễn Phú Trọng vinh danh là 4 tốt, trong đó một thế hệ tuổi trẻ VN đã phải hy sinh máu xương của mình và đau đớn thay họ không được vinh danh tưởng nhớ ngoài những mỹ từ sáo rỗng trong các ngày kỷ niệm, thân xác của họ nằm lại trong cánh rừng già, trong chiến dịch mùa khô 1984 đánh qua Thái tiêu diệt hành lang Khờ Me đỏ, chết vì khát trên con đường hành quân tại xứ người, thân xác thành phù du khi lãnh nguyên trái hỏa tiến chống tăng B41 của các tên Khờ Me đỏ, để cho những thằng hèn nhát như Lê Thanh Hải, Lê Tấn Hùng trốn chui trốn nhủi trong lực lượng Thanh niên xung phong chui sâu và trèo cao cho đến khi lột xác thành các tên tham quan ngày hôm nay.

Tất cả cái được gọi là cuộc chiến biên giới Tây Nam đều thiếu một điều tối quan trọng: Chính danh!

VN không có tư cách gì để đem quân đội nước mình chiếm đóng một quốc gia nhược tiểu dù đó được gọi bằng mỹ từ: nghĩa vụ quốc tế vì không một quốc gia văn minh nào chấp nhận điều đó(nếu có chỉ là sự đẩy lui khỏi biên giới và chấm hết)kéo theo đó là sự bao vây cấm vận của thế giới dẫn đến nước Việt Nam hôm nay trở thành một quốc gia tụt hậu hàng trăm năm so với khu vực.

Bài viết này chỉ nhằm nêu lên một sự thực cho tất cả người dân được hiểu trước chuyến thăm cầu viện của những tên quan chức nước láng giếng CPC, thông qua đó tự trang bị cho mình nhận thức nếu chúng yêu cầu nước Việt Nam hỗ trợ một lần nữa.

Công dân Việt Nam không có nghĩa vụ phải làm một tên lính đánh thuê cho những trò chính trị bẩn thỉu, những vận động hành lang đen tối. Quân nhân tại ngũ chỉ có một nhiệm vụ duy nhất: bảo vệ Tổ Quốc Việt Nam có hình thù hình chữ S khởi đầu từ Ải Nam Quan và kết thúc tại mủi Cà Mau.

Nếu nhà cầm quyền CSVN vì quyền lợi của mình mà động viên con em người dân trong nước tham chiến tại chiến trường CPC để bảo vệ cho các tên chính trị gia thân cộng thì chúng ta có quyền từ chối vì đó không phải là nhiệm vụ chính đáng, nếu có thì hãy dành cho những đứa con của đám đảng viên công thần tham gia, từ Nông quốc Tuấn, Nguyễn Thanh Nghị cho đến Lê Trương Hải Hiếu…

Thế kỷ 21 này không phải là một kỷ nguyên u muội để cho nhà cầm quyền muốn làm gì thì làm và đảng nên nhớ kỹ Tổ Quốc Việt Nam này là của tất cả toàn dân chứ không phải chỉ dành riêng cho đảng, đừng hòng bịp bợm người dân với những mệnh đề láo toét!

Cuối cùng xin mời mọi người hãy nghe lại câu phát biểu của Trương Tấn Sang trước khi kết thúc bài viết:

“Chiến thắng lịch sử này là chiến thắng chung, là niềm vui chung của nhân dân hai nước, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Campuchia và Việt Nam, khép lại một trang sử đen tối nhất của đất nước Campuchia, cứu nhân dân Campuchia thoát khỏi thảm họa diệt chủng, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do, hòa bình, trung lập và phát triển của nhân dân Campuchia”

Thưa anh Tư Sâu,

Cái đó là do anh nói chứ nếu có hỏi thì toàn dân Việt Nam không ai ủng hộ cuộc chiến tranh Tây nam đâu thưa anh, nước Việt Nam không có lý do gì để phải bảo vệ Campuchia từ xa xưa cho đến ngày nay trong bối cảnh độc lập chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ bị xâm hại nghiêm trọng và nếu lịch sử có lập lại một lần nữa thì xin thưa với anh, anh cứ kêu gọi động viên con cháu nhà đảng viên các anh đi mà chiến, chúng tôi người dân Việt Nam không tán thành cho con em của mình phải gia nhập quân đội trở thành tên lính đánh thuê và hy sinh mạng sống cho một quốc gia xa lạ với những cái chết vô nghĩa thưa anh!

Nguyên Anh

danlambaovn.blogspot.com

_________________________________

Chú thích:

[1]. http://www.mofahcm.gov.vn/vi/mofa/cn_vakv/ca_tbd/nr040824144816/ns070731094436

[2]. http://vtc. vn/394-432650/phong-su-kham-pha/chuyen-chua-biet-o-noi-bi-tap-doan-ac-thu-tan-sat. htm

[3].http://vi.wikipedia.org/wiki/Chi%E1%BA%BFn_d%E1%BB%8Bch_ph%E1%BA%A3n_c%C3%B4ng_bi%C3%AAn_gi%E1%BB%9Bi_T%C3%A2y-Nam_Vi%E1%BB%87t_Nam

Kinh tế 2013: Những nghịch lý và cải cách bị bỏ lỡ
Lê Đăng Doanh
Thứ Năm,  2/1/2014, 13:51 (GMT+7)
	Trong năm qua, vòng quay của đồng vốn chỉ còn khoảng 1 so với mức hơn 2 của những năm trước đây thể hiện sự trì trệ đáng lo ngại của việc lưu chuyển vốn trong nền kinh tế. Ảnh: Thanh Tao. (TBKTSG) - Nhìn lại kinh tế năm 2013, trong khi ghi nhận những tiến bộ đã đạt được, chúng ta không thể không lo lắng về những gánh nặng đang chờ đợi giải quyết trong năm 2014. Theo những số liệu chính thức đã được công bố, tăng trưởng GDP năm 2013 ước tính là 5,42%, tuy không đạt mục tiêu kế hoạch đề ra là 5,5%, song đã cao hơn năm 2012 (5,25%). Như vậy, có thể coi kinh tế Việt Nam đã vượt đáy, bắt đầu quá trình hồi phục chậm. Tuy nhiên, mức tăng trưởng này thấp hơn nhiều so với trước đây (7-8%) và cũng thấp hơn mức tăng trưởng của Lào (7,9% năm 2012) và Campuchia (7,2% năm 2012). Đồng thời, khoảng cách giữa nước ta và các nước ASEAN khác như Indonesia và Malaysia ngày càng doãng ra chứ không xích gần lại. Như Thủ tướng công bố hôm 5-12 trước các nhà tài trợ nước ngoài, GDP của Việt Nam theo giá hiện hành đã đạt mức 176 tỉ đô la Mỹ, GDP đầu người đạt 1.960 đô la Mỹ. (Trong khi đó, theo ông Hà Quang Tuyến, Vụ trưởng Vụ Hệ thống tài khoản quốc gia, Tổng cục Thống kê, ước tính GDP bình quân đầu người năm 2013 là 1.890 đô la Mỹ). Ổn định kinh tế vĩ mô đã có bước cải thiện nhất định với mức lạm phát cả năm là 6,04%, tỷ giá so với đồng đô la Mỹ ổn định hơn, chỉ tăng hơn 1%/năm, thấp hơn nhiều so với chỉ số giá tiêu dùng, dự trữ ngoại tệ đạt mức ba tháng nhập khẩu, dù vẫn rất thấp so với các nước trong khu vực nhưng là mức cao nhất của Việt Nam từ trước đến nay. Lãi suất ngân hàng đã giảm đáng kể. Xuất khẩu đạt mức 132,2 tỉ đô la Mỹ, tăng 15,4%, gấp ba lần mức tăng GDP và là mức tăng xuất khẩu cao trong các nước ASEAN và đóng góp đáng kể vào quá trình hồi phục kinh tế. Nhập khẩu ước đạt 131,3 tỉ đô la Mỹ. Nghịch lý Mặc dù nền kinh tế đã có những tiến bộ, song cũng đang bộc lộ khá nhiều nghịch lý. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tăng cao hơn có phần đóng góp quan trọng của xuất khẩu và đầu tư nước ngoài, nhưng nhà đầu tư nước ngoài lại chuyển lãi thu được ở Việt Nam về nước họ, vì vậy tổng thu nhập quốc gia (GNI), tức thu nhập ròng còn lại ở Việt Nam, thấp hơn nhiều so với GDP được công bố. Theo Ngân hàng Thế giới, năm 2012 số vốn chuyển theo sở hữu nước ngoài là 7,5 tỉ đô la Mỹ, tức 196 đô la/người. Mức chuyển vốn này trong năm 2013 còn cao hơn, lên đến 171.930 tỉ đồng (theo Tổng cục Thống kê), tức hơn 8 tỉ đô la Mỹ. Năm 2013 nền kinh tế đạt được tốc độ tăng trưởng cao hơn năm 2012 khoảng gần 0,2 điểm phần trăm, trong, khi tổng đầu tư xã hội đạt 30,4% GDP, thấp hơn mức 33,5% của năm 2012. Trong đó đầu tư của khu vực tư nhân đã giảm mạnh từ 15% GDP trong giai đoạn 2007-2010 xuống còn 11,5% năm 2013. Theo điều tra của VCCI về năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), năm 2007 có 74,3% doanh nghiệp được hỏi có ý định mở rộng sản xuất kinh doanh thì tỷ lệ này năm 2012 chỉ còn 20,3%. Tăng trưởng của Việt Nam phụ thuộc đến 56% vào vốn (trong khi đóng góp của yếu tố TFP chỉ còn khoảng 25%, phần còn lại là đóng góp của lao động), nên việc giảm đầu tư sẽ hạn chế tốc độ tăng trưởng. Như vậy, dường như kinh tế Việt Nam đã có thể tăng trưởng cao hơn với mức đầu tư ít hơn và chỉ có thể giải thích sự dị thường này là hiệu quả đầu tư xã hội đã được cải thiện, có lẽ do sắp xếp lại đầu tư công. Song, điều này còn phải được chứng minh bằng những nghiên cứu độc lập. Tăng trưởng của khu vực nông nghiệp giảm sút rõ rệt từ mức tăng trung bình 3,3% của giai đoạn 2006-2010 xuống chỉ còn 2,67% năm 2013. Đây là điều đáng lo ngại vì nông nghiệp vốn là trụ đỡ bảo đảm sự ổn định của nền kinh tế. Số hộ nông dân bỏ ruộng lan ra 22/63 tỉnh, thành phố; số mắc nợ, phá sản tăng lên. Điều đáng lo ngại là các dấu hiệu hồi phục kinh tế lại xuất hiện đồng thời với các triệu chứng “trầm cảm” của nền kinh tế, bất chấp các nỗ lực đầu tư của Nhà nước. Mặc dù lãi suất tín dụng đã giảm mạnh từ 21% (năm 2011) xuống 9-11% năm 2013, song tổng mức tín dụng năm 2013 chỉ tăng 9%, tức chỉ cao hơn mức 7,5% của năm ngoái một ít, chứng tỏ “cục máu đông” nợ xấu vẫn ngăn cản hoạt động bình thường của nền kinh tế. Vòng quay của đồng vốn chỉ còn khoảng 1 so với mức hơn 2 của những năm trước đây thể hiện sự trì trệ đáng lo ngại của việc lưu chuyển vốn trong nền kinh tế. Tồn kho bất động sản vẫn còn rất lớn, nợ của khối doanh nghiệp nhà nước tiếp tục tăng lên (1,36 triệu tỉ đồng), đầu tư công còn rất dàn trải. Nếu không đạt được tiến bộ trên các lĩnh vực này thì các triệu chứng “trầm cảm” của nền kinh tế sẽ không tự động biến mất và khó có thể tăng trưởng bền vững. Chi tiêu hộ gia đình của Việt Nam chỉ tăng 5,1% trong thời kỳ 2009-2012 so với mức 8,9% của giai đoạn 2004-2008. Sức mua của người dân đã xuống rất thấp, thể hiện qua sự ế ẩm của nhiều loại hàng hóa và tồn kho hàng công nghiệp vẫn cao hơn năm 2012 khoảng hơn 10%.  Như vậy, tăng trưởng GDP chưa thực sự cải thiện đời sống của đông đảo dân cư. Tiêu dùng cũng không tăng lên mặc dù nhiều chiêu khuyến mãi đã được đưa ra và chỉ số giá tiêu dùng tăng thấp, đặc biệt chỉ số giá của các mặt hàng lương thực, thực phẩm không tăng mặc dù bão lũ đã gây thiệt hại lớn cho miền Trung. Thị trường vào dịp lễ Giáng sinh, Tết Dương lịch cũng trầm lắng khác thường cho thấy sức mua của người dân đã giảm sút nghiêm trọng. Niềm tin của người dân vào triển vọng ổn định và tăng trưởng mạnh của nền kinh tế vẫn chưa được khôi phục. Số doanh nghiệp tư nhân tuyên bố phá sản hoặc ngừng hoạt động vẫn tiếp tục tăng 11,9% so với năm 2012, 65% doanh nghiệp báo cáo không có lãi, trong đó có không ít doanh nghiệp hạng trung đã gắng gượng trụ lại trong những năm vừa qua. Khu vực kinh tế dân doanh năng động, tạo ra nhiều việc làm nhất đã bị tổn thất nặng nề và chưa biết bao giờ mới phục hồi được. Cũng vì vậy, số lao động mất việc làm từ các ngành xây dựng, ngân hàng tiếp tục tăng lên trong những tháng cuối năm. Trong khi tăng trưởng GDP có dấu hiệu hồi phục thì ngân sách nhà nước gặp khó khăn. Thu ngân sách không đạt kế hoạch đề ra (chỉ đạt 96,9% dự toán năm), trong đó đáng chú ý là thu từ khu vực doanh nghiệp nhà nước chỉ đạt 91% dự toán năm, nhiều tổng công ty, tập đoàn báo lỗ. Trong khi xuất khẩu tăng cao thì thu thuế từ xuất khẩu rất khiêm tốn, chỉ bằng 84,6% dự toán. Lý do là 65% giá trị xuất khẩu do doanh nghiệp đầu tư nước ngoài đóng góp nhưng các doanh nghiệp đó được hưởng nhiều ưu đãi, được miễn, giảm nhiều sắc thuế. Chính phủ đã phải đề nghị Quốc hội cho phép nâng chỉ tiêu bội chi ngân sách năm 2013 từ 4,8% lên 5,3%, tức là thêm 0,5 điểm phần trăm nữa và nợ công tiếp tục tăng nhanh. Một nghịch lý nổi cộm là sự kém hiệu quả của khu vực doanh nghiệp nhà nước. Nếu trừ đi sự đóng góp của lĩnh vực y tế, giáo dục, hành chính, đóng góp của khu vực doanh nghiệp nhà nước năm 2011 chỉ còn 32,1% nhưng sử dụng đến 60% tổng tín dụng của nền kinh tế và tổng số nợ không ngừng tăng lên. Những nghịch lý đó cho thấy tuy có dấu hiệu hồi phục nhưng nền kinh tế vẫn tiếp tục đối mặt với những yếu kém nan giải, đòi hỏi phải có nỗ lực lớn, kiên trì để khắc phục. Tái cấu trúc và cải cách: một năm bị bỏ lỡ Tăng trưởng của khu vực nông nghiệp giảm sút rõ rệt từ mức tăng trung bình 3,3% của giai đoạn 2006-2010 xuống chỉ còn 2,67% năm 2013. Ảnh: Lê Hoàng Vũ. Mặc dù đã có nhiều nghị quyết, chỉ thị nhưng thực tế cho thấy năm 2013 đã không tạo được chuyển biến đáng kể nào về tái cấu trúc nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Chính phủ đã làm việc với cường độ rất cao, tổ chức rất nhiều cuộc họp, ban hành rất nhiều văn bản, chỉ thị nhưng kết quả đạt được còn quá khiêm tốn. Các nút thắt cổ chai của nền kinh tế về kết cấu hạ tầng, về lao động có trình độ cao và thể chế kinh tế không có cải thiện rõ rệt. Đánh giá về môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới vẫn ở mức thấp, xếp hạng 99/187 nền kinh tế. Các biện pháp tái cấu trúc nền kinh tế chưa có tính hệ thống, cơ bản và chưa xác định tường minh mục tiêu cần đạt được sau một khoảng thời gian nhất định. Cách tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước theo phương pháp mỗi tập đoàn, tổng công ty đang nợ đầm đìa tự đề ra phương án tái cấu trúc, tự mình nắm tóc mình đứng lên,  tự khắc phục các yếu kém của mình là rất xa lạ đối với thế giới. Vụ án Dương Chí Dũng ở Vinalines cũng cho thấy những yếu kém đáng lo ngại trong quyết định và thực hiện đầu tư. Câu hỏi đề ra là có bao nhiều “ụ nổi” khác, ngốn tiền tỉ chưa được phát hiện. Núi nợ của doanh nghiệp nhà nước sẽ được giải quyết thế nào? Tính công khai, minh bạch sẽ được cải thiện ra sao? Chừng nào những vấn đề đó chưa được đặt ra và chưa có giải pháp thì cái đích đạt được chưa rõ và chưa thuyết phục. Đề án tái cấu trúc ngân hàng cũng chưa bao quát được đầy đủ các vấn đề phải giải quyết. Sáp nhập hai ngân hàng yếu kém có tạo ra một ngân hàng mạnh không? Cuối năm, vụ bảy ngân hàng chấp nhận một kho cà phê rởm của Công ty Trường Ngân để cho vay lại dấy lên sự lo ngại thực sự về chất lượng hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại và sự giám sát của cơ quan nhà nước. Chuyện giải quyết số nợ xấu được mua từ các ngân hàng thương mại của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) sẽ thế nào? Vai trò của nhà đầu tư tài chính nước ngoài trong vấn đề này ra sao? Nếu không có tiền tươi, thóc thật, với 500 tỉ đồng vốn điều lệ của VAMC, các đòn bẩy tài chính sẽ có hiệu lực đến đâu? Một mặt, nước ta nỗ lực để vận động được thế giới công nhận là nền kinh tế thị trường trước năm 2018, song những can thiệp vào cơ chế thị trường cứ tăng lên chứ không giảm. Hệ thống giá bị bóp méo nghiêm trọng, giá điện, than tiếp tục thiếu minh bạch và được coi là dưới giá thành trong khi không có nỗ lực nào để kiểm soát các doanh nghiệp nhà nước độc quyền. Thị trường vàng miếng hiện nay do Ngân hàng Nhà nước độc quyền. Tỷ giá bị neo để ổn định kinh tế trong khi lạm phát trong nước cao hơn làm cho đồng tiền Việt Nam trên thực tế cao giá hơn so với đồng đô la Mỹ khoảng 30%, ảnh hưởng đáng kể đến xuất khẩu của doanh nghiệp trong nước. Trong khi hội nhập quốc tế tiến nhanh thì những số liệu về nợ xấu, tiêu chuẩn đánh giá ngân hàng thương mại, đánh giá doanh nghiệp nhà nước và hàng loạt số liệu thống kê khác của nước ta như tỷ lệ thất nghiệp chưa phù hợp với chuẩn mực quốc tế. Bộ máy nhà nước tiếp tục tỏ ra kém hiệu quả trên hàng loạt lĩnh vực như chất lượng văn bản ban hành, chất lượng các công trình đầu tư nhà nước, giám sát ô nhiễm môi trường, đấu tranh chống tham nhũng... và chưa đáp ứng được kỳ vọng của người dân. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh đã dũng cảm nói lên sự thật song vẫn chưa thấy có giải pháp cho đầu tư công.

Trung Quốc vật lộn với con đường cải cách phía trước

Mặc dù đã có rất nhiều tin xoay quanh việc kinh tế Trung Quốc đang có dấu hiệu tăng trương chậm lại, chỉ số GDP lại cho thấy tốc độ tăng trưởng trong quý 3 năm 2013 lần đầu tiên có dấu hiệu khả quan với 7.8%, tăng 0.3% so với dự đoán của các chuyên gia kinh tế là 7.5%.  Sản lượng công nghiệp đạt 10.2% và doanh số bản lẻ tăng 13.3% so với cùng kỳ năng ngoái.

Như vậy, những chỉ số tăng trưởng khá khả quan này có ảnh hưởng và ý nghĩa như thế nào tới Hội nghị Trung ương III về vấn đề cải cách cơ cấu kinh tế? Từ bỏ các ưu tiên trong quá khứ để kích thích tình hình tài chính là trụ cột chính trong chính sách Likonomics. Liệu đây có phải là một dấu hiệu cho thấy nền kinh tế được kích thích sẽ báo hiệu tăng trưởng và ổn định mang tính bền vững dài hại trong tương lai hay không?
Như Wang Jiao đã từng cảnh báo, “ Trong khi có các cam kết rõ ràng trong các chương trình cải cách, tốc độ cải cách sẽ phụ thuộc vào sức mạnh của nền kinh tế đã có trước đó, những nhà quan sát kinh tế Trung Quốc không nên ngạc nhiên hay chỉ trích vội vàng nếu cải cách đi ngược hoặc làm trì trệ nền kinh tế. Bởi vì, những chỉ số tăng trưởng mạnh và dài hạn cần những chiến lược cải cách táo bạo”.
Để đạt được mức phát triển và bền vững, về cơ bản thì Trung Quốc đã đạt được điểm quan trọng trong những cải cách cơ bản thị trường. Trong đó, cải cách nền tài chính là trung tâm của chính sách cải cách mới. Sự biến dạng trong lãi suất dài hạn đã gây ra những vấn đề lớn như phân bổ sai nguồn vốn, giảm quyền hạn các doanh nghiệp nhà nước và tạo ra các hàng rào bảo vệ lĩnh vực ngân hàng khi nhu cầu cần được xây dựng một năng lực quản lí rủi ro tốt hơn.
Chính vì vậy, tự do hóa tài khoản vốn và đồng nhân dân tệ quốc tế là những việc cần phải tiến hành cùng một lúc. Ở đây, hạn chế về dòng chảy ngắn hạn của đồng nhân dân tệ qua biên giới là những trở ngại chính cho việc di chuyển vốn. Nếu không có một bộ khung tỉ giá hối đoái linh hoạt hay một đồng nhân dan tệ mạnh hơn thì việc hạn chế các tài khỏan vốn sẽ gây ra sự bất ổn định không mong muốn trong nền tài chính. Đồng nhân dân tệ chi có thể trở thành một loại tiền tệ có giá trị cao trong khu vực hoặc quốc tế nếu theo một chế độ tài khoản chuyển đổi vốn linh hoạt, những nhu cầu tiên quyết này là một hệ quả của các khoản thanh toán thương mại và đầu tư xuyên biên giới khổng lồ của Trung Quốc. Nhưng các tiến bộ đạt được trong thực tế về chuyển đổi tài khoản và tiền tệ toàn cầu cũng kết nối chặt chẽ với khả năng tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong tương lai.
Hội nghị Trung Ương III diễn ra hồi tháng trước đã thảo luận về việc triển khai các chính sách có thể tạm thời làm tổn thương nền kinh tế trong khi mục tiêu của Trung Quốc là tạo ra các giá trị lâu dài. Hội nghị Trung Ương III gồm có Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, trong đó có chủ tịch Tập Cận Bình, Thủ tướng Lý Khắc Cường, các Bộ trưởng và các lãnh đạo doanh nghiệp nhà nước và ngân hàng. Đây là cụôc họp quan trọng và đáng ghi nhớ, đặc biệt khi nhìn lại phiên họp diễn ra hồi năm 1978 khi Đặng Tiểu Bình và những người ủng hộ ông thi hành một loạt các chính sách mở cửa Trung Quốc với giới đầu tư và thương mại nước ngòai, đồng thời nới lỏng sự kiểm soát của nhà nước đối với nền kinh tế.
Những thách thức cách cải phải đối mặt với các lãnh đạo Trung Quốc hiện nay đang đúng với những gì mà thời Chung Dung Cơ phải đối mặt trong những năm 1990 khi Trung Quốc chuẩn bị gia nhập WTO, Chung Dung Cơ phải đưa Trung Quốc hội nhập thị trường hàng hóa của Trung Quốc với thị trường hàng hóa quốc tế. Nhưng thách thức hiện nay lại ở một mức độ lớn hơn – hội nhập thị trường vốn đầu tư của Trung Quốc với thị trường vốn quốc tế. Thậm chí cho dù có đưa ra những chính sách mạnh mẽ, thì đó là một tham vọng không dễ gì đạt được ở thời điểm hiện tại. Nó không chỉ là thách thức về khả năng lãnh đạo kinh tế mà hội nhập thị trường vốn của Trung Quốc vào quốc tế sẽ đòi hỏi nhiều hơn về sự mở cửa và minh bạch của thế chế chính trị cộng sản này.
Việc công bố cái gọi là Khu Thương mại Tự do Thượng Hải (Shanghai Free Trade Zone) để thử nghiệm những cải cách một cách thận trong sẽ giải thích phần nào cho những khó khăn trong những cải cách quốc gia trong thời gian tới. Việc thành lập Khu Thương mại Tự do Thượng Hải là “một phần trong những loại các cải cách do Thủ tướng Lý Khắc Cường đề ra, trong đó tập trung vào tỷ phần nợ vốn vay, giảm hỗ trợ tài chính và nâng cấp cơ sở hạ tầng trong công nghiệp để phân bổ nguồn lực tốt hơn thông qua cơ chế thị trường”. Nhiều học giả đã so sánh Khu Thương mại Tự do Thượng Hải với Thẩm Quyến năm 1979 khi Trung Quốc bắt đầu thử nghiệm với các chính sách kinh tế tự do.
Việc thử nghiệm các chính sách ở Thượng Hải là tiền đề để Trung Quốc chuẩn bị cho việc tham gia vào các Quan hệ Đối tác Xuyên Thái Bình Dương và nhấn mạnh bốn mục tiêu chính của họ như: miễn thuế quan đối với tất cả các mặt hàng hóa, bao gồm các sản phẩm nông nghiệp, quyền sở hữu trí tuệ, và đảm bảo thị trường lao động, điều kiện môi trường và an ninh đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế; tăng cường sự công bằng kinh tế và pháp lý và minh bạch, loại bỏ các khoản trợ cấp và hỗ trợ ưu đãi cho các ngành công nghiệp và các doanh nghiệp nhà nước; hoàn toàn tự do hóa các ngành công nghiệp dịch vụ tài chính và mở cửa tài khoản vốn để tạo điều kiện chuyển đổi miễn phí tiền tệ và chuyển động vốn .
Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng những thành tựu trên có thể không chính xác như những gì mà Khu Thương mại Tự do Thượng Hải sẽ đạt được trong thời gian tới. Có một vấn đề ở đây rằng liệu việc tự do hóa lĩnh vực dịch vụ có thể dự đóan những hiệu quả trên cả nước hay không trong khi nó chỉ mới áp dụng cho một khu vực nhỏ? Chính vì thế, những việc xảy ra ở Khu Thương mại Tự do Thượng Hải đối với việc thay đổi lãi suất cơ bản, tỷ giá và tài khoản vốn sẽ khó có liệu nó có mang lại hiệu quả thực sự ở tầm quốc gia hay không.
Khó có thể giải thích và hiểu được liệu Khu Thương mại Tự do Thượng Hải sẽ hoạt động như thế nào. Việc tham gia tự do hóa lãi suất là một ví dụ, liệu Khu Thương mại Tự do Thượng Hải có thể tạo ra tỷ lệ lãi suất lớn trong thị trường hay không khi nó chỉ có một chục ngân hàng, doanh nghiệp và chưa hề có sự chuẩn bị cho lãi suất phi rủi ro? Làm thế nào để Khu Thương mại Tự do Thượng Hải kiểm soát đầu vào và đầu ra của dòng vốn? Liệu Khu Thương mại Tự do Thượng Hải sẽ thiết lập một hạn ngạch nghiêm ngặt đối với tất cả các tổ chức? Cũng vì thế, các câu hỏi này cũng được đặt ra trong các ngành công nghiệp dịch vụ khác. Liệu một công ty viễn thông mới thành lập bên trong Khu Thương mại Tự do Thượng Hải có phục vụ các khách hàng bên ngoài hay không? Nếu câu trả lời là không thì sẽ không có công ty nào chịu hoạt động trong Khu Thương mại Tự do Thượng Hải. Nếu câu trả lời là có thì có nghĩa rằng tự do hóa đang đến trên toàn quốc.
Tất cả các câu hỏi lớn trên sẽ thách thức các lãnh đạo trong Đảng Cộng sản Trung Quốc và các ủy viên trong buổi họp Hội nghị Trung ương III vừa qua.
Peter Drysdale, EAF

Anh Khôi chuyển ngữ, CTV Phía Trước

 

 © 2014 Bản tiếng Việt TẠP CHÍ PHÍA TRƯỚC