Trộm nghĩ chuyện cổ phần hóa - Ai rà soát Bộ trưởng Đinh La Thăng ?

Ai rà soát Bộ trưởng Đinh La Thăng ?

 Bộ trưởng Đinh La Thăng và chuyện 'sân phơi lúa'

BVB – Xem ra, việc duyệt dự án, đầu tư cho dự án, quy mô công trình, cho đến thiết kế, thi công…ông Thăng nắm hết, biết trước, và chính Bộ trưởng GTVT để thực trạng này xảy ra. Nhưng nay ông Thăng lại phát biểu như là người rất sát thực tế, là “phát hiện mới”, như là đề cao trách nhiệm cần “chấn chỉnh”, rà soát…Vậy, ai rà soát ông Thăng?...

 
TPO - Bộ trưởng Đinh La Thăng phát biểu tại Hội nghị trực tuyến của Chính phủ với các địa phương triển khai Nghị quyết của Quốc hội về nhiệm vụ phát triển KTXH và dự toán ngân sách Nhà nước năm 2014.

Bộ trưởng Đinh La Thăng cho rằng hiện nay có nhiều địa phương đầu tư tràn lan lãng phí, như nhiều đường ven biển rộng thênh thang 6 làn nhưng không có ai đi. “Nhiều địa phương kết hợp làm đường và sân phơi lúa luôn nên đường rộng lắm”, ông Thăng nói.

Báo cáo thêm về những bất cập trong sử dụng vốn hiện nay, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng cho biết: “Hôm trước tôi đi kiểm tra trong Quảng Nam thấy đường rộng mênh mông mà không ai đi. Tôi đã cho rà soát lại. Qua việc ra soát lại dự án để phân kỳ đầu tư, giảm thiểu quy mô thiết kế nhưng vẫn đảm bảo được mục tiêu, đến nay đã giảm được 35.000 tỷ đồng".

Cho rằng, thiết kế dự án hiện nay là “vô cùng lãng phí”, Bộ trưởng Thăng đề nghị phải rà soát thiết kế và quy mô đầu tư, không chỉ dự án trung ương, dự án Bộ quản lý mà cả với các dự án ở địa phương.

Trước thực trạng đó, Thủ tướng giao cho Bộ trưởng Đinh La Thăng, những dự án giao thông có sử dụng ngân sách Trung ương thì Bộ Giao thông Vận tải phải phối hợp với các địa phương thống nhất thẩm định, phê duyệt quy mô của dự án phù hợp với nguồn vốn bởi vì vốn trung ương là vốn hỗ trợ có mục tiêu.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh đề nghị Chính phủ chấm dứt hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT) dưới hình thức thanh toán cho nhà đầu tư bằng tiền. “Có thời điểm doanh nghiệp vay lãi suất 17% để làm đường, số tiền làm một con đường thành 2 con đường. Tôi đề nghị Chính phủ loại bỏ hình thức này”, Bộ trưởng Vinh nói.

Ủng hộ đề xuất của Bộ trưởng Bộ KH-ĐT, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị sớm chấm dứt tình trạng đầu tư theo hình thức này để tránh tình trạng doanh nghiệp “chạy” dự án ở địa phương, địa phương “chạy” ngân sách T.Ư hoặc không bố trí được đất đối ứng và tiền thanh toán cho nhà đầu tư nhưng vẫn ký dự án BT.
(From: TPO)

Bộ Giao thông lỗi hẹn, lo thua lỗ kiểu Vinashin

               * TS. TRẦN ĐÌNH BÁ

Tại tờ trình điều chỉnh “Chiến lược phát triển giao thông vận tải đường sắt đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2050” mà Bộ Giao thông vận tải (GTVT) vừa trình Thủ tướng Chính phủ đã thể hiện mục tiêu “hoàn thành và đưa vào khai thác một số đoạn đường sắt cao tốc trên trục Bắc – Nam trước năm 2020” mà chiến lược phát triển giao thông đường sắt được Thủ tướng phê duyệt năm 2008 (gọi tắt là chiến lược 1686) đã coi như thất bại. Như vậy là không ít con tàu sẽ phải ngừng chạy và thua lỗ là điều dễ thấy. Điều này giống như câu chuyện của Vinashin.

Kết cục đã được nhìn thấy trước

Một buổi sáng thứ 7 cuối thu, tôi nhận được một cuộc điện thoại từ một số máy lạ. Sau lời chào lịch thiệp là lời xưng danh bằng tiếng miền Trung trầm ấm: Tôi là Đặng Hữu!.

Chỉ nghe đến đó tôi đã thốt lên: Thưa! có phải Viện sỹ Đặng Hữu, Nguyên Bộ trưởng Khoa học công nghệ ? Đúng rồi !... và sau đó toàn bộ cuộc điện đàm  tập trung vào vấn đề  là giao thông vận tải.

GS Đặng Hữu cho biết ông từng có thời kỳ làm việc ở Bộ GTVT đã có dự án mở một tuyến đường sắt mới  qua Tây Nguyên nhưng không thành công do địa hình phức tạp. Còn thí  điểm kiên cố hóa tuyến đường sắt Hải Phòng - Hà Nội  để “tăng tốc” nhằm áp dụng hiện đại hóa nhưng thất bại do đường sắt khổ hẹp chỉ 1mét nên đã chạm ngưỡng giới hạn an toàn.  

Tôi đã trình bày rằng: Đường sắt khổ 1 mét dù có kiên cố hóa đến cỡ nào thì cũng chỉ là “đồ cổ” không thể tăng tốc qua tốc độ 80km/h vì toa xe đầu máy thời Pháp thuộc có khối tích nhỏ nên trọng tâm thấp, mô men gây lật thấp mà hành trình Bắc Nam kỷ lục chỉ dừng lại ở 42 tiếng.

Nay đầu máy toa xe đều hiện đại có khối lượng lớn, trọng tâm cao chông chênh, vậy mà các tiến sỹ Thứ trưởng Cục ĐSVN lại cho rằng khổ 1 mét vẫn chạy được 120 km/h.

Đồng tình với điều này, GS Đặng Hữu cho rằng đường sắt khổ 1 mét chỉ là tốc độ thấp dưới  80 km/h.

Lỗi hẹn

Bộ GTVT đề nghị giai đoạn từ nay đến năm 2020 sẽ tập trung cho việc ưu tiên nâng cấp hiện đại hóa tuyến đường sắt hiện có đạt tiêu chuẩn đường sắt quốc gia cấp 1.

Đối với tuyến đường sắt tốc độ cao (160 – 200km/h) khổ đôi 1.435mm, giai đoạn này chỉ được coi là “giai đoạn nghiên cứu”. Mười năm tiếp theo (2020 – 2030) là thời kỳ “chuẩn bị những điều kiện cần thiết” để từng bước xây dựng mới đường sắt đôi 1.435mm, tốc độ 160 – 200km/h, chạy chung tàu khách và tàu hàng.

Mục tiêu phấn đấu hoàn thành toàn tuyến đường sắt khổ đôi và nghiên cứu nâng cấp tốc độ khai thác lên 350km/h, được tờ trình này đặt mục tiêu hoàn thành vào giai đoạn sau năm 2030 đến năm 2050. Đây cũng là thời điểm để chuyển toàn bộ đường sắt khổ 1.000mm hiện tại sang vận tải hàng hóa là chủ yếu, kết hợp xây dựng đường sắt Tây Nguyên, đường sắt Xuyên Á.

Lý giải cho sự “co” lại này, trong tờ trình, Bộ trưởng Đinh La Thăng cho biết, chiến lược 1686 được đề ra trong bối cảnh tốc độ tăng trưởng kinh tế của nước ta đạt cao trong một thời gian dài (tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 7,5%/năm trong giai đoạn 1991 – 2009) và dự báo tiếp tục cao hơn vào giai đoạn sau đó.

“Vì vậy, chiến lược 1686 kỳ vọng đề ra các dự báo và mục tiêu phát triển cao nhằm đáp ứng yêu cầu tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, sau khi ban hành chiến lược, đất nước bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng kinh tế thế giới, Chính phủ phải dành ưu tiên kiềm chế lạm phát, ổn định vĩ mô nên chi tiêu công bị hạn chế. Điều đó xuất hiện khó khăn trong triển khai thực hiện”, Bộ trưởng Thăng lý giải.

Cục ĐSVN, VNR, JICA  hiện đang rơi vào vòng xoáy luẩn quẩn “Con kiến mà leo cành đa" họ tự đưa ra 4 phương án nhưng lại không chịu lựa chọn  được một phương án tối ưu thì thật mâu thuẫn và nghịch lý.

Thậm chí chuyên gia ngoại còn khuyên ta làm theo sai lầm của họ khi đổ ra hàng tỷ USD kiên cố hóa đường sắt khổ hẹp 1 mét cho tham vọng 120 km/h mà điều đó chắc chắn sẽ không thể nào thực hiện được, dự án “tân trang đồ cổ” từ 2004 đến nay đã hoàn toàn thất bại.

Họ lại còn vẽ ra hai dự án ĐSCT Hà Nội – Vinh, TP.HCM – Nha Trang bỏ qua đoạn miền Trung.

Tôi những mong Viện sỹ là bậc “cây cao bóng cả” về khoa học công nghệ về đường sắt nên có lời đề nghị tổ chức một cuộc hội thảo toàn quốc để nhanh chóng tìm ra một phương án tốt nhất để cứu lấy sự nghiệp đường sắt nước nhà. Chứ với cảnh “con kiến leo ra leo vào” thế này thì 500 năm nữa Việt Nam vẫn chưa có đường sắt hiện đại!  

Viện sỹ Đặng Hữu đượm buồn và xót xa, ông kể khi đưa ĐSCT 56 tỷ USD ra trình QH, ông đã phải gọi điện thoại cho GS.TS Đặng Vũ Minh, Chủ tịch Liên hiệp các hội KHKTVN khuyên nên bác dự án ĐSCT và Quốc hội đã tin.

Thế giới thường lấy tiêu chí về giao thông đường sắt, hàng không để đánh giá nền văn minh, tức tiến bộ về khoa học công nghệ. Vậy mà Việt Nam có người châu Á  đầu tiên bay vào vũ trụ, phóng thành công 2 vệ tinh VINASAT, có lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt, thiết kế thi công thủy điện Sơn La nhất Đông Nam Á… mà  tụt hậu GTVT, đặc biệt là đường sắt và hàng không thì thực sự thất bại hoàn toàn về khoa học công nghệ.

Tổn thất đó tính bằng 10 ngàn tính mạng con người và mất 2 tỷ USD/ năm. Nay Bộ lại xin co lại mục tiêu lại một lần nữa đe dọa xsự thua lỗ giống như Vinashin vì sẽ có nhiều con tàu không thể tiếp tục chạy trên cơ sở đường ray hiện có.   

Đường sắt lại lỗi hẹn!

TĐB ( ĐVO )

Trộm nghĩ chuyện cổ phần hóa

               * VÕ VĂN TẠO 

Với tiêu đề: “Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: Thay cán bộ không chịu cổ phần hóa”, trang 3 báo Tuổi Trẻ hôm nay (25-12-2013) đăng thông tin tại Hội nghị trực tuyến chiều 24-12 giữa Chính phủ với các địa phương, nghe Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng khẳng định: “việc quan trọng nhất trong tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước chính là cổ phần hóa, chỉ có cổ phần hóa mới thay đổi theo hướng hiệu quả được” (xin lỗi bình chen ngang: câu này hơi bị… chuẩn. Tội nghiệp!

Lâu nay dư luận thành kiến Đinh La To “chỉ được cái chém gió”, kể cũng có chút… “oan sai”), ông Dũng bày tỏ cùng quan điểm, và nói: “trong tái cơ cấu tập đoàn, tổng công ty thì nhân tố quyết định là cán bộ, bố trí cán bộ không tốt thì không tái được gì hết, trọng tâm là cổ phần hóa. Nếu ông cán bộ lãnh đạo ở đó mà không chịu cổ phần hóa thì thay thế”.

Ông Dũng còn nêu rõ chủ trương sẽ bán hết cổ phần đối với các doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm giữ cổ phần chi phối. “Phải đặt doanh nghiệp nhà nước trong môi trường cạnh tranh bình đẳng của thị trường, trong tiếp cận vốn và các nguồn lực khác; còn làm nhiệm vụ công ích thì công khai minh bạch ra, ví dụ điện đưa về vùng sâu vùng xa thì tách ra…”.

Nghe các vị lãnh đạo nói, dân đen sướng râm ran. Có lẽ rốt cuộc ông trời cũng có mắt, không đành đoạn để hậu duệ dòng giống Lạc Hồng mãi mãi trong vòng đói nghèo, lạc hậu; nước Việt ta từ nay có cơ may thoát vòng tụt hậu, sánh vai cùng cường quốc năm châu. Dường như cuối cùng thì Bụt cũng có cách làm cho đầu óc các lãnh đạo bỗng thông minh… đột xuất!

Bởi lâu nay, trừ các chóp bu, ai cũng biết quy luật bất biến vĩnh cửu của doanh nghiệp nhà nước (còn gọi là doanh nghiệp “sở hữu toàn dân”) là cha chung chẳng ai khóc, là miếng mồi béo bở để các “sếp” và bề trên tha hồ xâu xé, đục khoét. Thậm chí, phần lớn người làm công ăn lương cũng tìm mọi cách rúc rỉa, chẳng ăn cắp được tiền của thì chí ít cũng “tham ô giờ giải lao”. Nhiều doanh nghiệp nhà nước trên thực tế đã “chết lâm sàng”, nhưng chưa được “chôn”, tài khoản rỗng không, nợ ngân hàng hơn chúa Chổm, nợ cả lương và bảo hiểm xã hội của CBCNV, nhưng mỗi khi bề trên hạ cố “xẹt ngang”, đều phải chạy vạy vay mượn nóng đâu đó lo vé máy bay, khách sạn, tiệc tùng, chơi bời thăm thú, quà cáp… cốt sao cái ghế “sếp” đừng sang mông kẻ khác (thề có Chúa! Người viết bài này từng làm qua mấy doanh nghiệp nhà nước hơn 20 năm, tệ nạn trên không là cá biệt. Không tin, cứ điện hỏi, xin “khai” tên và minh chứng từng doanh nghiệp cụ thể).

Có lẽ không thể cứ nhắm mắt làm ngơ trước thực trạng trên, vì chóp bu thì muốn ngân sách ngày càng thu dồi dào, để dễ bề chi tiêu tùy thích (đương nhiên, không loại trừ mỗi năm có hàng nghìn chuyến công du vô bổ nước ngoài và hàng nghìn dự án “khủng” nhưng cũng vô bổ chẳng kém), các “quả đấm chủ lực” thì cứ bê bết như Vinashin, Vinalines… chóp bu cũng đành tính đến cổ phần hóa. Mặc dù, dưới nhãn quang Mác – Lê cũ kỹ, kế sách này không được “xã hội chủ nghĩa” cho lắm, nếu không nói là đi ngược, là “phản động”. Thôi thì, thà cổ phần hóa để nó có cơ may sống sót, hoạ chăng lại ăn nên làm ra, ngân sách may ra kiếm chút thuế! Nếu cứ để vậy, trước khi bị “làm lễ truy điệu đem chôn”, nó còn “đẽo” nữa vào ngân sách – vốn đã còm cõi, thiếu trước hụt sau.

Nhân chuyện cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, lại nhớ cái nguyên lý “suy rộng ra”, được Hồ Chí Minh vận dụng để viết trong Tuyên ngôn độc lập đọc ngày 2-9-1945 tại Ba Đình: “Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền  ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.

Lời bất hủ ấy ở trong bản Tuyên ngôn độc lập năm 1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu ấy có ý nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng; dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do”.

Theo nguyên lý ấy, trộm nghĩ, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước để tạo bước tiến về kinh tế (tăng hiệu quả) là chủ trương đúng đắn và sáng suốt. Suy rộng ra, sẽ đúng đắn và sáng suốt hơn, nếu việc quản lý mọi toàn diện đất nước (chứ không phải chỉ riêng khía cạnh kinh tế ở khối doanh nghiệp nhà nước) cũng được “cổ phần hóa”. Ai cũng biết, trong doanh nghiệp nhà nước, phần lớn các quyết định được đưa ra chỉ cốt “béo” các “sếp”, doanh nghiệp thêm còm cõi, thu nhập CBCNV và ngân sách nhà nước thêm teo tóp (ai chẳng tin thì đề nghị xem lại vụ cái ụ nổi ở Vinalines). Một khi doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hóa, tài sản của doanh nghiệp có chủ thật sự (các cổ đông), và theo điều lệ doanh nghiệp cổ phần, các “sếp” không dễ tự tung tự tác.

Thấy được vấn đề để có hiệu quả, phải cổ phần hóa. Thấy được vấn đề giám đốc doanh nghiệp nhà nước gây sức ỳ của tiến trình cổ phần hóa. Thấy được vấn đề phải thay giám đốc nào không chịu cổ phần hóa. Sao tại sao các chóp bu chưa thấy được vấn đề “suy rộng ra” là việc quản lý toàn bộ nền kinh tế - xã hội của đất nước lại càng phải “cổ phần hóa”, để có tự do cạnh tranh một cách đàng hoàng, minh bạch?

Về bản chất, việc Đảng CSVN (mà nhiều chóp bu đương chức và nghỉ hưu công khai nhìn nhận là không ít lãnh đạo, đảng viên yếu kém, suy thoái, biến chất, tham nhũng…) cứ khư khư độc quyền lãnh đạo xã hội, có khác gì các “sếp” doanh nghiệp nhà nước khư khư cái ghế của họ?

Đã nghĩ được cần phải thay mấy ông giám đốc “ù lỳ” trong cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước để tăng hiệu quả kinh tế, sao chưa thấy suy rộng ra một chút là cần phải thay cả mấy ông “ù lỳ” ở cấp cao hơn, để tăng hiệu quả cho toàn bộ nền kinh tế - xã hội đất nước?

V.V.T.