Để chuyển đổi thể chế một cách ôn hòa
 |
Vì
nhiều lý do, báo Tuổi Trẻ tường thuật buổi tọa đàm ngày 4/1 về Thông
điệp của Thủ tướng quá ngắn gọn không nói được những điều cần chuyển tải
như ý kiến rất thẳng thắn của của GS Hoàng Tụy và ông Trần Đức Nguyên
(cựu Trưởng ban nghiên cứu của Thủ tướng Võ Văn Kiệt và Phan Văn Khải).
Được sự đồng ý của hai ông, BVN xin công bố những ý kiến tâm huyết này.
Tựa đề của BVN.
Hoàng Tụy:
1) Trong tình hình hiện nay, dù sao bản thông điệp này cũng là một tiến bộ. Nhưng do kinh nghiệm thời gian qua, nhiều người chưa tin ở tính khả thi của thông điệp, thậm chí chưa tin ở sự thành thật, thực tâm của tác giả thông điệp. Vậy Thủ Tướng cần có hành động cụ thể đi kèm để chứng tỏ thực tâm của ông, và chứng tỏ ông có đủ năng lực và dũng khí thực hiện thông điệp này.
2) Xã hội VN hiện nay đang trong tình trạng trì trệ kẹt cứng kéo dài, muốn thoát ra khỏi thế đó cần một xung lực mạnh, một cú hích mạnh vào một điểm cốt tử. Trong hệ thống này nhìn vào đâu cũng thối nát, cú hích tốt nhất để gây được niềm tin là từ bỏ độc tài, từ bỏ đàn áp, tôn trọng nhân quyền, tôn trọng quyền tự do ngôn luận, thả ngay một số người đang bị giam giữ chỉ vì chính kiến khác. Làm được điều này thì không khí chính trị sẽ khác hẳn, từ đó mọi việc cải cách khác sẽ dần dần bớt lực cản, người dân sẽ có cơ sở để tin các vị bắt đầu muốn thay đổi thật sự hay nói đúng hơn, xu hướng cấp tiến trong lãnh đạo bắt đầu thắng thế. Còn không thì mọi lực cản vẫn còn nguyên, người dân một lần nữa sẽ càng mất lòng tin hơn.
Hình như trong bài tường thuật của Tuổi Trẻ về buổi họp ý kiến của tôi ít được chú ý. Nhưng tôi vẫn tin đó là cách duy nhất để ra khỏi bế tắc một cách ôn hòa.
Trần Đức Nguyên:
Chúng ta đều mong muốn chuyển đổi thể chế chính trị, dân chủ hóa đất nước một cách ôn hòa; đó cũng là nguyện vọng chung của nhân dân. Theo con đường đó, có mấy yếu tố quan trọng :
1/ Các nhân tố tích cực trong giới cầm quyền. Nhân tố ấy gồm con người và quan điểm, ý kiến. Không vội vàng đánh giá con người vì đó là điều khó nhất trong mọi sự đánh giá. Chưa thể kết luận về con người nhưng quan điểm, ý kiến lợi cho dân, cho nước thì ủng hộ quan điểm, ý kiến ấy. Vì thế tôi rất muốn biết Thông điệp đầu năm là của riêng Thủ tướng hay có sự đồng thuận ở mức nào của những nhà lãnh đạo chủ chốt?
2/ Các hoạt động thúc đẩy quá trình dân chủ hóa phải dựa vào Hiến pháp và luật pháp, kể cả ý kiến của những người lãnh đạo, như những điều Thủ tướng nêu trong thông điệp.
3/ Một giải pháp quan trọng theo tinh thần này, là kịp thời lên tiếng để chuẩn bị cho cuộc bầu cử QH khóa tới có được nhiều đại biểu thực sự của dân và một Quốc hội chuyên trách.
4/ Sự chuyển đổi ôn hòa không thể diễn ra tức khắc mà phải đi từng bước.
Có một khâu đột phá mà anh Hoàng Tụy đã nhấn mạnh: trả tự do cho những người phát biểu chính kiến một cách ôn hòa nhưng bị bắt giữ; đó là biện pháp quan trọng và cấp bách để tạo lòng tin trong dân. Tôi đồng tình. Đây là một biện pháp không tốn kém. Tôi nghĩ biện pháp này có ý nghĩa lớn, nhưng nếu thực hiện cũng mới là một bước của quá trình chuyển đổi thể chế.
H.T - T.Đ.N.
Các tác giả trực tiếp gửi cho BVN
Hoàng Tụy:
1) Trong tình hình hiện nay, dù sao bản thông điệp này cũng là một tiến bộ. Nhưng do kinh nghiệm thời gian qua, nhiều người chưa tin ở tính khả thi của thông điệp, thậm chí chưa tin ở sự thành thật, thực tâm của tác giả thông điệp. Vậy Thủ Tướng cần có hành động cụ thể đi kèm để chứng tỏ thực tâm của ông, và chứng tỏ ông có đủ năng lực và dũng khí thực hiện thông điệp này.
2) Xã hội VN hiện nay đang trong tình trạng trì trệ kẹt cứng kéo dài, muốn thoát ra khỏi thế đó cần một xung lực mạnh, một cú hích mạnh vào một điểm cốt tử. Trong hệ thống này nhìn vào đâu cũng thối nát, cú hích tốt nhất để gây được niềm tin là từ bỏ độc tài, từ bỏ đàn áp, tôn trọng nhân quyền, tôn trọng quyền tự do ngôn luận, thả ngay một số người đang bị giam giữ chỉ vì chính kiến khác. Làm được điều này thì không khí chính trị sẽ khác hẳn, từ đó mọi việc cải cách khác sẽ dần dần bớt lực cản, người dân sẽ có cơ sở để tin các vị bắt đầu muốn thay đổi thật sự hay nói đúng hơn, xu hướng cấp tiến trong lãnh đạo bắt đầu thắng thế. Còn không thì mọi lực cản vẫn còn nguyên, người dân một lần nữa sẽ càng mất lòng tin hơn.
Hình như trong bài tường thuật của Tuổi Trẻ về buổi họp ý kiến của tôi ít được chú ý. Nhưng tôi vẫn tin đó là cách duy nhất để ra khỏi bế tắc một cách ôn hòa.
Trần Đức Nguyên:
Chúng ta đều mong muốn chuyển đổi thể chế chính trị, dân chủ hóa đất nước một cách ôn hòa; đó cũng là nguyện vọng chung của nhân dân. Theo con đường đó, có mấy yếu tố quan trọng :
1/ Các nhân tố tích cực trong giới cầm quyền. Nhân tố ấy gồm con người và quan điểm, ý kiến. Không vội vàng đánh giá con người vì đó là điều khó nhất trong mọi sự đánh giá. Chưa thể kết luận về con người nhưng quan điểm, ý kiến lợi cho dân, cho nước thì ủng hộ quan điểm, ý kiến ấy. Vì thế tôi rất muốn biết Thông điệp đầu năm là của riêng Thủ tướng hay có sự đồng thuận ở mức nào của những nhà lãnh đạo chủ chốt?
2/ Các hoạt động thúc đẩy quá trình dân chủ hóa phải dựa vào Hiến pháp và luật pháp, kể cả ý kiến của những người lãnh đạo, như những điều Thủ tướng nêu trong thông điệp.
3/ Một giải pháp quan trọng theo tinh thần này, là kịp thời lên tiếng để chuẩn bị cho cuộc bầu cử QH khóa tới có được nhiều đại biểu thực sự của dân và một Quốc hội chuyên trách.
4/ Sự chuyển đổi ôn hòa không thể diễn ra tức khắc mà phải đi từng bước.
Có một khâu đột phá mà anh Hoàng Tụy đã nhấn mạnh: trả tự do cho những người phát biểu chính kiến một cách ôn hòa nhưng bị bắt giữ; đó là biện pháp quan trọng và cấp bách để tạo lòng tin trong dân. Tôi đồng tình. Đây là một biện pháp không tốn kém. Tôi nghĩ biện pháp này có ý nghĩa lớn, nhưng nếu thực hiện cũng mới là một bước của quá trình chuyển đổi thể chế.
H.T - T.Đ.N.
Các tác giả trực tiếp gửi cho BVN
Kiệt quệ niềm tin, kiệt quệ vốn xã hội
Cả một thành phố bảy, tám triệu dân, hơn cả một nước người ta, vậy
mà nhàm chán một cách không thể tưởng tượng được. Cuộc sống trở nên tầm
thường và vụn vặt không thể tả.
Cạn kiệt niềm tin
Cũng khoảng giờ này năm ngoái, khi mới chân ướt chân ráo trở về, sau
khi có trải nghiệm thực tế, tôi có viết một bài báo nhỏ có tiêu đề: Câu
chuyện của niềm tin.
Đại thể, tôi kể lại những va chạm thực tế để thấy rằng, mất niềm tin đang là cái đáng lo ngại nhất trong xã hội Việt Nam dưới con mắt cua người mới nhập cuộc. Vì thiếu niềm tin nên mọi việc bỗng trở nên khó khăn và tốn kém gấp bội. Cuộc sống bỗng trở nên toàn màu xám. Con người căng thẳng, hiệu năng làm việc thấp vì hợp tác kém, mà lý do chính là không tin nhau, nên dành thời gian kiểm soát nhau vì phối hợp làm việc chung.
Ngay lúc đó, tôi đã nhận ra rằng: Một trong những vấn đề lớn nhất mà xã hội này phải đương đầu là sự mất niềm tin trầm trọng. Niềm tin giữa người dân và chính quyền, giữa người dân và doanh nghiệp, giữa doanh nghiệp với nhau, tóm lại giữa người và người, và đặc biệt là niềm tin vào bản thân mình.
Sau đó, mỗi khi gặp mặt, ngay cả với giới tinh hoa, giữa những than thở, hay đằng sau ánh mắt xa xăm, là một sự chán nản và khắc khoải. Rất ít hy vọng và lòng tin trong các câu chuyện. Sau những lần như thế, tôi thấy rất mệt mỏi. Sinh lực dường như đã bị rút hết đi, đến mức nhiều khi sợ gặp gỡ, vì sợ phải nghe những lời than như vậy.
Trong số những người tôi quen biết mỗi người chọn một cách phản ứng khác nhau. Nhiều người chọn sự cam chịu. Nhiều người lảng tránh, lảng tránh thực tại, lảng tránh nhìn vào mắt đối diện.
Nhiều người giết thời gian trên bàn nhậu. Có tiền thì nhậu sang, ít tiền thì bình dân. Thanh niên ít tiền hơn thì giết thời gian trong các quán trà đá vỉa hè.
Người không thích nhậu, hoặc không đủ sức để nhậu hoặc không có tiền để nhậu thì vùi mình vào các trang lá cải, mỗi ngày ngốn hàng chục bài tin tức, na ná như nhau vô thưởng vô phạt. Sau đó bức xúc một hồi, càm ràm hoặc nặng hơn là chửi đổng vài câu rồi lại vùi đầu đọc tiếp.
Nhiều người bức xúc quá có phản ứng mạnh. Nhưng như con cá nằm trên lưới, càng giẫy giụa càng đau đớn. Nên sau mỗi hồi mệt mỏi cũng đến lúc nằm im "makeno".
Kinh tế khó khăn, tinh thần bức bối, đặc biệt phát ngôn của các quan chức, các nhà làm chính sách bỗng trở nên đáng ngờ. Các mạng lưới hoạt động trong xã hội giờ chỉ còn quan hệ huyết thống đáng tin cẩn.Vì thế, vun vén cho gia tộc xây dựng nhà thờ họ, đã trở thành một trong lối sống của những người có địa vị trong xã hội.
Xã hội như vận hành bởi bộ tiêu chuẩn kép. Ai cũng biết vậy mà không phải vậy. Không phải vậy mà vẫn là như vậy. Nên ở cơ quan sống theo một chuẩn khác, về nhà lại một chuẩn khác nữa. Mỗi người phải đóng quá nhiều vai diễn, đến mức mệt mỏi kiệt quệ, mà không biết để làm gì.
Chưa bao giờ các hoạt động tâm linh cúng bái lại phát triển như hiện giờ, bất chấp khoa học đã phát triển nhiều hơn so với hàng chục năm về trước, thông tin cũng phong phú hơn nhiều.Vì sao vậy? Vì người ta không tin ở con người, nên đành tìm đến nơi thánh thần, dù biết rằng cũng nhiều kẻ lợi dụng việc này để trục lợi.
Nhiều lần đi qua các quán nhậu ven đường, tôi đã tần ngần tự hỏi: sao trong giờ làm việc lại đông người lang thang quán xá đến như vậy?
Những nơi tôi đi qua không ở đâu thấy đông thanh niên trai tráng ngồi lê la vỉa hè, cắn hạt bí, hạt hướng dương, uống nước chè, tập tạnh hút thuốc lào, nói bậy và chửi đổng...nhiều như trên vỉa hè Hà Nội, đặc biệt là các nơi cổng trường đại học.
Không ai nói chuyện khoa học, văn chương. Không ai quan tâm đến bảo tàng triển lãm. Không ai bàn tán về các thành tựu, khoa học, nhân văn mới. Không ai đả động đến ước mơ hay khát vọng.
Những buổi nói chuyện dành cho đại chúng về các chủ đề rất mới, do các học giả nổi tiếng thuyết trình, cũng không có nổi đến vài chục người tham dự. Mà nếu có thì vẫn những khuôn mặt ấy. Rất cũ!
Cả một thành phố bảy, tám triệu dân, hơn cả một nước người ta, vậy mà nhàm chán một cách không thể tưởng tượng được. Cuộc sống trở nên tầm thường và vụn vặt không thể tả.
Trên mặt bằng truyền thông thì còn những tệ hại hơn nhiều. Nếu rút tất cả những tin liên quan đến chuyện hở hang, chém giết, sốc, sex, giật gân thì bỗng thấy nhiều tờ báo sụp cái rầm vì trống trơn bài vở.
Một năm trôi qua, câu chuyện lại có phần thêm u ám. Một xã hội thiếu hụt niềm tin mỗi ngày thêm hiển hiện rõ nét qua từng việc cụ thể chứ không chỉ là cảm giác như ngày nào.
Mỗi khi cầm một xấp giấy tờ với chồng chất dấu mộc đỏ choét tôi không khỏi ngần ngại. Chưa ở đâu tôi thấy những văn bản giấy tờ cần nhiều dấu đỏ như vậy, qua nhiều cửa ải xét duyệt như vậy. Nhưng cũng chưa ở đâu sự giả mạo trở nên phổ biến, được rao bán công khai như ở đây.
Đại thể, tôi kể lại những va chạm thực tế để thấy rằng, mất niềm tin đang là cái đáng lo ngại nhất trong xã hội Việt Nam dưới con mắt cua người mới nhập cuộc. Vì thiếu niềm tin nên mọi việc bỗng trở nên khó khăn và tốn kém gấp bội. Cuộc sống bỗng trở nên toàn màu xám. Con người căng thẳng, hiệu năng làm việc thấp vì hợp tác kém, mà lý do chính là không tin nhau, nên dành thời gian kiểm soát nhau vì phối hợp làm việc chung.
Ngay lúc đó, tôi đã nhận ra rằng: Một trong những vấn đề lớn nhất mà xã hội này phải đương đầu là sự mất niềm tin trầm trọng. Niềm tin giữa người dân và chính quyền, giữa người dân và doanh nghiệp, giữa doanh nghiệp với nhau, tóm lại giữa người và người, và đặc biệt là niềm tin vào bản thân mình.
Sau đó, mỗi khi gặp mặt, ngay cả với giới tinh hoa, giữa những than thở, hay đằng sau ánh mắt xa xăm, là một sự chán nản và khắc khoải. Rất ít hy vọng và lòng tin trong các câu chuyện. Sau những lần như thế, tôi thấy rất mệt mỏi. Sinh lực dường như đã bị rút hết đi, đến mức nhiều khi sợ gặp gỡ, vì sợ phải nghe những lời than như vậy.
Trong số những người tôi quen biết mỗi người chọn một cách phản ứng khác nhau. Nhiều người chọn sự cam chịu. Nhiều người lảng tránh, lảng tránh thực tại, lảng tránh nhìn vào mắt đối diện.
Nhiều người giết thời gian trên bàn nhậu. Có tiền thì nhậu sang, ít tiền thì bình dân. Thanh niên ít tiền hơn thì giết thời gian trong các quán trà đá vỉa hè.
Người không thích nhậu, hoặc không đủ sức để nhậu hoặc không có tiền để nhậu thì vùi mình vào các trang lá cải, mỗi ngày ngốn hàng chục bài tin tức, na ná như nhau vô thưởng vô phạt. Sau đó bức xúc một hồi, càm ràm hoặc nặng hơn là chửi đổng vài câu rồi lại vùi đầu đọc tiếp.
Nhiều người bức xúc quá có phản ứng mạnh. Nhưng như con cá nằm trên lưới, càng giẫy giụa càng đau đớn. Nên sau mỗi hồi mệt mỏi cũng đến lúc nằm im "makeno".
Kinh tế khó khăn, tinh thần bức bối, đặc biệt phát ngôn của các quan chức, các nhà làm chính sách bỗng trở nên đáng ngờ. Các mạng lưới hoạt động trong xã hội giờ chỉ còn quan hệ huyết thống đáng tin cẩn.Vì thế, vun vén cho gia tộc xây dựng nhà thờ họ, đã trở thành một trong lối sống của những người có địa vị trong xã hội.
Xã hội như vận hành bởi bộ tiêu chuẩn kép. Ai cũng biết vậy mà không phải vậy. Không phải vậy mà vẫn là như vậy. Nên ở cơ quan sống theo một chuẩn khác, về nhà lại một chuẩn khác nữa. Mỗi người phải đóng quá nhiều vai diễn, đến mức mệt mỏi kiệt quệ, mà không biết để làm gì.
Chưa bao giờ các hoạt động tâm linh cúng bái lại phát triển như hiện giờ, bất chấp khoa học đã phát triển nhiều hơn so với hàng chục năm về trước, thông tin cũng phong phú hơn nhiều.Vì sao vậy? Vì người ta không tin ở con người, nên đành tìm đến nơi thánh thần, dù biết rằng cũng nhiều kẻ lợi dụng việc này để trục lợi.
Nhiều lần đi qua các quán nhậu ven đường, tôi đã tần ngần tự hỏi: sao trong giờ làm việc lại đông người lang thang quán xá đến như vậy?
Những nơi tôi đi qua không ở đâu thấy đông thanh niên trai tráng ngồi lê la vỉa hè, cắn hạt bí, hạt hướng dương, uống nước chè, tập tạnh hút thuốc lào, nói bậy và chửi đổng...nhiều như trên vỉa hè Hà Nội, đặc biệt là các nơi cổng trường đại học.
Không ai nói chuyện khoa học, văn chương. Không ai quan tâm đến bảo tàng triển lãm. Không ai bàn tán về các thành tựu, khoa học, nhân văn mới. Không ai đả động đến ước mơ hay khát vọng.
Những buổi nói chuyện dành cho đại chúng về các chủ đề rất mới, do các học giả nổi tiếng thuyết trình, cũng không có nổi đến vài chục người tham dự. Mà nếu có thì vẫn những khuôn mặt ấy. Rất cũ!
Cả một thành phố bảy, tám triệu dân, hơn cả một nước người ta, vậy mà nhàm chán một cách không thể tưởng tượng được. Cuộc sống trở nên tầm thường và vụn vặt không thể tả.
Trên mặt bằng truyền thông thì còn những tệ hại hơn nhiều. Nếu rút tất cả những tin liên quan đến chuyện hở hang, chém giết, sốc, sex, giật gân thì bỗng thấy nhiều tờ báo sụp cái rầm vì trống trơn bài vở.
Một năm trôi qua, câu chuyện lại có phần thêm u ám. Một xã hội thiếu hụt niềm tin mỗi ngày thêm hiển hiện rõ nét qua từng việc cụ thể chứ không chỉ là cảm giác như ngày nào.
Mỗi khi cầm một xấp giấy tờ với chồng chất dấu mộc đỏ choét tôi không khỏi ngần ngại. Chưa ở đâu tôi thấy những văn bản giấy tờ cần nhiều dấu đỏ như vậy, qua nhiều cửa ải xét duyệt như vậy. Nhưng cũng chưa ở đâu sự giả mạo trở nên phổ biến, được rao bán công khai như ở đây.
Cái nguy hiểm của sự mất niềm tin này là sự bào mòn sinh khí. Nếu như
sự sợ hãi làm cho con người ta co cụm, đến một lúc nào đó có thể tạo ra
một sự phản ứng đủ mạnh để vượt qua, thì mất niềm tin không gây ra một
cảm xúc mạnh như vậy. Nó chỉ là đơn giản là làm mất hết sinh khí, vì
người dân không còn tin vào công lý, không tin vào chính quyền, không
tin ai, và không tin ngay cả chính bản thân mình.
Còn nhớ mỗi khi bàn về vốn xã hội, tuy có nhiều cách tiếp cận và lý
giải khác nhau, nhưng chúng tôi đều thống nhất ở một điểm: Niềm tin nằm ở
trái tim của vốn xã hội. Đó là niềm tin giữa người với người, người
với thể chế, người với chính bản thân mình.
Vậy là niềm tin, một khái niệm xa lạ với môn kinh tế học phát triển, đã có được chỗ đứng đàng hoàng trong lòng nhiều nhà kinh tế học.
Niềm tin đã trở thành một thứ vốn của xã hội. Mà đã là vốn thì có thể dùng để sinh lợi. Trong trường hợp này, niềm tin đã trở thành một thứ tài sản giúp cho xã hội hoạt động trơn tru hiệu quả hơn, chi phí giao dịch vì thế mà ít đi.
Khi có niềm tin thì việc gì cũng suôn sẻ dễ dàng. Điều này đúng quy mô cá nhân, đúng cả quy mô quốc gia.
Các chính trị gia lão luyện Đông Tây kim cổ đều đặt vấn đề xây dựng lòng tin với với dân mình lên hàng đầu. Ngay ở Việt Nam cũng có những ví dụ này từ xa xưa trong lịch sử. Tương truyền, để dân tin vào cuộc kháng chiến chống quân Minh của Lê Lợi, trong lúc binh yếu lực mỏng, Nguyễn Trãi đã cho dùng mật mỡ viết lên tám chữ: Lê Lợi vì quân, Nguyễn Trãi vi thần lên lá đa. Kiến thấy vậy bu vào đục thành chữ. Người dân đọc được thì tin rằng đây đúng là mệnh trời. Bài học vỡ lòng dành cho các chính trị gia xem ra vẫn còn điều xa lạ.
Tất nhiên, bên cạnh niềm tin, thì vốn xã hội còn thêm các yếu tố khác nữa. Có thể kể hai trong các số đó: thói quen tập tục, truyền thông văn hóa ứng xử; và sự phong phú lành mạnh của các hội đoàn, tức của mạng lưới xã hội dân sự.
Tiếc rằng, cả hai yếu tố này cũng rất yếu. Đút lót hối lộ dường như đã trở thành văn hóa, gọi là văn hóa phong bì. Sự giả dối đã tràn vào cả trường học, nên bị gọi là "nỗi buồn lớn ngành giáo dục"
Cuộc khủng khoảng kinh tế kéo dài suốt mấy năm nay lại càng làm cho vốn xã hội thêm kiệt quệ. Lẽ ra nếu có một vốn xã hội thắt lưng đủ đầy, người dân sẽ dễ vượt qua những thời khắc khó khăn hơn. Vì tin nhau, tin vào quan chức và chính sách chung. Đằng này quan chức nói gì, dân chúng lại bảo nhau làm ngược lại.
Kinh tế rối loạn, lòng người hoang mang. Khó khăn càng thêm chồng chất không biết đến bao giờ mới gỡ được.
"Mất tiền là mất ít, mất bạn là mất nhiều, nhưng mất lòng tin là mất tất cả". Người xưa đã tổng kết như vậy, nên thấy thực trạng này, không ai tránh khỏi sự buồn rầu.
Nhiều lúc nhìn xã hội như mớ bòng bong, không biết lần ra đằng nào. Mà lần ra được rồi thì cũng không gỡ ra được vì nó xoắn xuýt chặt chẽ vì lợi ích, vì bè phái, vì u mê.
Nguyên nhân vì đâu? Tất nhiên là vì cơ chế. Ai chả nói thế. Dễ nhất và trúng nhất. Nhưng cơ chế do ai làm ra? Tất nhiên là do con người, trong đó có tôi và bạn.
Nhưng cụ thể hơn, đó là cái gì của tôi và bạn? Sức khỏe, văn hóa, tri thức, học vấn, kỹ năng, tinh thần sáng tạo, ước mơ khát vọng, lòng quả cảm, sự dấn thân ...hay còn gì khác nữa?
Câu trả lời là tất cả.
Đến đây lại thêm giật mình. Thì ra mọi thứ chưa tốt như mong đợi cũng có phần ta đóng góp. Vậy nên, thay vì trông chờ vào một sự thay đổi lớn hãy chủ động tạo ra những sự thay đổi nhỏ trước đã.
Nếu không thay đổi được đời, thì thay đổi ta trước vậy. Khi những ngọn đuốc lớn đã không thể cháy thì chỉ còn hy vọng vào những đốm lửa nhỏ, kiên nhẫn và cần mẫn.
Nhiều việc nhỏ góp lại sẽ thành việc lớn. Xưa nay vẫn thế, có cách nào khác được.
TS Giáp Văn Dương
Vậy là niềm tin, một khái niệm xa lạ với môn kinh tế học phát triển, đã có được chỗ đứng đàng hoàng trong lòng nhiều nhà kinh tế học.
Niềm tin đã trở thành một thứ vốn của xã hội. Mà đã là vốn thì có thể dùng để sinh lợi. Trong trường hợp này, niềm tin đã trở thành một thứ tài sản giúp cho xã hội hoạt động trơn tru hiệu quả hơn, chi phí giao dịch vì thế mà ít đi.
Khi có niềm tin thì việc gì cũng suôn sẻ dễ dàng. Điều này đúng quy mô cá nhân, đúng cả quy mô quốc gia.
Các chính trị gia lão luyện Đông Tây kim cổ đều đặt vấn đề xây dựng lòng tin với với dân mình lên hàng đầu. Ngay ở Việt Nam cũng có những ví dụ này từ xa xưa trong lịch sử. Tương truyền, để dân tin vào cuộc kháng chiến chống quân Minh của Lê Lợi, trong lúc binh yếu lực mỏng, Nguyễn Trãi đã cho dùng mật mỡ viết lên tám chữ: Lê Lợi vì quân, Nguyễn Trãi vi thần lên lá đa. Kiến thấy vậy bu vào đục thành chữ. Người dân đọc được thì tin rằng đây đúng là mệnh trời. Bài học vỡ lòng dành cho các chính trị gia xem ra vẫn còn điều xa lạ.
Tất nhiên, bên cạnh niềm tin, thì vốn xã hội còn thêm các yếu tố khác nữa. Có thể kể hai trong các số đó: thói quen tập tục, truyền thông văn hóa ứng xử; và sự phong phú lành mạnh của các hội đoàn, tức của mạng lưới xã hội dân sự.
Tiếc rằng, cả hai yếu tố này cũng rất yếu. Đút lót hối lộ dường như đã trở thành văn hóa, gọi là văn hóa phong bì. Sự giả dối đã tràn vào cả trường học, nên bị gọi là "nỗi buồn lớn ngành giáo dục"
Cuộc khủng khoảng kinh tế kéo dài suốt mấy năm nay lại càng làm cho vốn xã hội thêm kiệt quệ. Lẽ ra nếu có một vốn xã hội thắt lưng đủ đầy, người dân sẽ dễ vượt qua những thời khắc khó khăn hơn. Vì tin nhau, tin vào quan chức và chính sách chung. Đằng này quan chức nói gì, dân chúng lại bảo nhau làm ngược lại.
Kinh tế rối loạn, lòng người hoang mang. Khó khăn càng thêm chồng chất không biết đến bao giờ mới gỡ được.
"Mất tiền là mất ít, mất bạn là mất nhiều, nhưng mất lòng tin là mất tất cả". Người xưa đã tổng kết như vậy, nên thấy thực trạng này, không ai tránh khỏi sự buồn rầu.
Nhiều lúc nhìn xã hội như mớ bòng bong, không biết lần ra đằng nào. Mà lần ra được rồi thì cũng không gỡ ra được vì nó xoắn xuýt chặt chẽ vì lợi ích, vì bè phái, vì u mê.
Nguyên nhân vì đâu? Tất nhiên là vì cơ chế. Ai chả nói thế. Dễ nhất và trúng nhất. Nhưng cơ chế do ai làm ra? Tất nhiên là do con người, trong đó có tôi và bạn.
Nhưng cụ thể hơn, đó là cái gì của tôi và bạn? Sức khỏe, văn hóa, tri thức, học vấn, kỹ năng, tinh thần sáng tạo, ước mơ khát vọng, lòng quả cảm, sự dấn thân ...hay còn gì khác nữa?
Câu trả lời là tất cả.
Đến đây lại thêm giật mình. Thì ra mọi thứ chưa tốt như mong đợi cũng có phần ta đóng góp. Vậy nên, thay vì trông chờ vào một sự thay đổi lớn hãy chủ động tạo ra những sự thay đổi nhỏ trước đã.
Nếu không thay đổi được đời, thì thay đổi ta trước vậy. Khi những ngọn đuốc lớn đã không thể cháy thì chỉ còn hy vọng vào những đốm lửa nhỏ, kiên nhẫn và cần mẫn.
Nhiều việc nhỏ góp lại sẽ thành việc lớn. Xưa nay vẫn thế, có cách nào khác được.
TS Giáp Văn Dương
(Thời báo Kinh tế Sài gòn)
Những tư duy cản lực phát triển
 |
Thế giới đổi thay từng ngày. Cuộc sống thay đổi từng giờ. Đổi mới ngày
càng sâu rộng. Nhận thức của người dân thay đổi nhiều. Tư duy bị cầm tù,
đất nước không thể phát triển.
I.Đổi mới tư duy là đặc tính của cách mạng, xu thế tất yếu của thời đại
Đổi mới và đổi mới tư duy không có gì mới. Điều này đã được các bậc thầy
về cách mạng đề cập từ sớm. V.I Lênin nói: “Người cộng sản phải có dũng
khí nhìn vào sự thật, phải có gan vứt bỏ những nhận thức của ngày hôm
qua không phù hợp với tình hình diễn biến của ngày hôm nay, phải biết
“thay đổi sách lược, chọn một con đường khác để đi tới đích của chúng
ta, nếu con đường cũ, trong một thời gian nhất định nào đó, xem ra không
thích hợp nữa, không đi theo được nữa” (Hội đồng Trung ương chỉ đạo
biên soạn Giáo trình quốc gia các bộ môn khoa học Mác-Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh: Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb. CTQG, H, 2003,
tr.474-475). Và sau đây là những lời nói, lời dạy vàng ngọc của Chủ tịch
Hồ Chí Minh:
“Phải biết rằng tình hình khách quan thay đổi hàng giờ hàng phút, một
chủ trương của ta hôm nay đúng, hôm sau đã không hợp thời, nếu ta không
tỉnh táo kiểm điểm những tư tưởng hành vi của ta để bỏ đi những cái quá
thời, sai hỏng, nhất định ta sẽ không theo kịp tình hình, ta sẽ bị bỏ
rơi, bị các bạn tỉnh táo nhanh nhẹn hơn vượt đi trước... Không chịu tự
phê bình, không chỉ trích thì không bao giờ tấn tới được” (Hồ Chí Minh:
Toàn tập, Nxb. CTQG, H, 1995, t.4, tr.26).
“Xã hội bây giờ ngày một phát triển. Tư tưởng hành động cũng phát triển.
Nếu cứ giữ lấy cái kẹp giấy cũ không thay đổi là không đi đến đâu cả”
(Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.7, tr.35).
“Khiến cho cán bộ cả gan nói, cả gan đề ra ý kiến... Nếu cán bộ không
nói năng, không đề ý kiến, không phê bình, thậm chí lại tâng bốc mình,
thế là một hiện tượng rất xấu. Vì không phải họ không có gì nói, nhưng
vì họ không dám nói, họ sợ. Thế là mất hết dân chủ trong Đảng. Thế là
nội bộ của Đảng âm u, cán bộ trở nên những cái máy, trong lòng uất ức,
không dám nói ra, do uất ức mà hóa ra oán ghét, chán nản... Nếu đào tạo
một mớ cán bộ nhát gan, dễ bảo “đập đi, hò đứng”, không dám phụ trách.
Như thế là một việc thất bại cho Đảng” (Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5,
tr.280-281).
“Ta có thể đi con đường khác để tiến lên chủ nghĩa xã hội’ (Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.8, tr.227).
“Xã hội ngày càng tiến, công tác của ta cũng phải ngày càng tiến... Vì
vậy, năng lực của ta, sáng kiến của ta, tiến bộ của ta cũng phải luôn
luôn phát triển, tiến lên không ngừng. Không tiến, tức là thoái” (Hồ Chí
Minh: Toàn tập, Sđ d, t.7, tr.259).
Đảng ta, cách đây gần 30 năm, với Đại hội VI, đã đánh dấu sự đổi mới của
Đảng về tư duy. Đảng ta nhấn mạnh rằng “đó là đòi hỏi bức thiết của đất
nước. Đó cũng là đặc tính của cách mạng, nhất là cách mạng xã hội chủ
nghĩa, là bản chất sâu xa của chủ nghĩa Mác-Lênin, là xu thế tất yếu của
thời đại”. Nhận rõ đổi mới tư duy là quy luật nhất định, tất yếu của
cách mạng, của công cuộc đổi mới, Đảng ta khẳng định rằng chỉ có đổi mới
tư duy thì mới thấy đúng và thấy hết sự thật, thấy hết những nhân tố
mới để phát huy, những sai lầm để sửa chữa. Muốn thế, “phải đấu tranh
chống cái cũ, chống bảo thủ trì trệ, chống giáo điều rập khuôn, chống
chủ quan nóng vội, chống tha hóa biến chất, chống những thói quen lỗi
thời dai dẳng. Đây là cuộc đấu tranh cách mạng gian khổ diễn ra trên mọi
lĩnh vực và trong bản thân từng người chúng ta” (Đảng Cộng sản Việt
Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, Nxb. Sự thật, H,
1987, tr.8).
II. Những tư duy trở lực phát triển
1.Chỉ chịu trách nhiệm trước Đảng, không chịu trách nhiệm trước dân
Gần đây, trên một số diễn đàn lớn, chúng ta thường nghe một số quan chức
nói rằng họ giữ chức vụ là do Đảng giới thiệu, Quốc hội bầu.Vì vậy, họ
chỉ chịu trách nhiệm trước Đảng và không thể từ chức. Điều này nghe qua
thì đúng vì đảng viên thì phải chịu trách nhiệm trước Đảng và muốn từ
chức thì phải được Đảng đồng ý và Quốc hội phê chuẩn. Nhưng xét kỹ thì
đó làm trái tư tưởng Hồ Chí Minh.
Trước hết phải nhận thức đúng đắn mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo với vai
trò của nhân dân. Cách mạng trước hết phải có Đảng. Sự lãnh đạo đúng
đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng. Bác
Hồ dạy: “Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, chứ không phải là sự
nghiệp của cá nhân anh hùng nào. Thành công của Đảng ta là ở nơi Đảng ta
đã tổ chức và phát huy lực lượng cách mạng vô tận của nhân dân, đã lãnh
đạo nhân dân phấn đấu dưới lá cờ tất thắng của chủ nghĩa Mác-Lênin”.
Khi bàn về những điều kinh nghiệm trong lãnh đạo - vì ai mà làm? Đối ai
phụ trách?, Hồ Chí Minh nói rõ: “Có người nói rằng mọi việc họ đều phụ
trách trước Đảng, trước Chính phủ. Thế là đúng, nhưng chỉ đúng một nửa.
Họ phụ trách trước Đảng và Chính phủ, đồng thời họ phải phụ trách trước
nhân dân. Mà phụ trách trước nhân dân nhiều hơn phụ trách trước Đảng và
Chính phủ, vì Đảng và Chính phủ vì dân mà làm các việc, và cũng phụ
trách trước nhân dân. Vì vậy nếu cán bộ không phụ trách trước nhân dân,
tức là không phụ trách trước Đảng và Chính phủ, tức là đưa nhân dân đối
lập với Đảng và Chính phủ” (Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.294).
Tư duy chỉ phụ trách trước Đảng mà không phụ trách trước nhân dân tức là
chỉ thấy Đảng mà không thấy nhân dân, những người làm nên thắng lợi của
cách mạng. Chỉ thị 03 nói phải học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh về phong cách quần chúng, trong đó có nội dung phải chịu trách
nhiệm trước nhân dân. Tư duy nói trên đi ngược lại tư tưởng và tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh. Đúng như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói tại
phiên bế mạc Hội nghị cán bộ toàn quốc quán triệt, thực hiện Nghị quyết
Trung ương 4: “... Thế mà cứ hô khẩu hiệu là học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh” (Tạp chí Cộng sản số 834, tháng 4-2012). Phê
phán tư duy chỉ chịu trách nhiệm trước Đảng, không phụ trách trước nhân
dân cũng có nghĩa là phải bảo đảm quyền tham gia và dự phần của mọi
người dân, thực hiện chế độ trưng cầu dân ý theo Hiến pháp và lời dạy
của Bác Hồ là “xin đồng bào hãy phê bình, giúp đỡ giám sát công việc
Chính phủ”.
2.Chỉ chịu trách nhiệm trước Đảng nên không có tư duy từ chức
Liên quan đến tư duy chỉ chịu trách nhiệm trước Đảng nên một số quan
chức cho rằng “không nên nghĩ rằng cứ mỗi một vụ việc cụ thể thì một Bộ
trưởng phải nghĩ ngay đến việc từ chức hay không từ chức”.
Đúng rằng việc từ chức không phải anh muốn là được. Phải được Quốc hội
bãi nhiệm. Nhưng tư duy về việc từ chức thì Đảng và Quốc hội không cấm.
Nhân dân càng không cấm. Mà không nghĩ đến việc từ chức là làm trái lời
Bác. Bác nói việc Người phải gánh chức Chủ tịch là do đồng bào ủy thác.
Bao giờ đồng bào cho tôi lui thì tôi rất vui lòng lui. Đồng bào cho lui
tức là đồng bào không tín nhiệm anh nữa. Anh phải biết điều đó. Phải
biết xấu hổ. Phải biết tự trọng. Phải có trách nhiệm với dân. Không nên ỷ
vào Đảng để không nói được trước đồng bào mấy chữ “tôi xin từ chức”.
Mặt khác, nếu nói rằng “không nên nghĩ cứ có một việc cụ thể thì một bộ
trưởng phải nghĩ ngay đến việc từ chức hay không từ chức” thì sẽ không
bao giờ có việc từ chức xảy ra. Và như vậy sẽ “hòa cả làng”. Vì cái gì
mà chẳng là việc cụ thể. Nhưng xin thưa, vấn đề là ở chỗ không phải là
một việc cụ thể mà là cả một chuỗi vụ việc liên hoàn, ngay cả khi vụ
việc trước đang nóng thì vụ việc sau lại đến, liên tục, liên tục, không
dứt, không ngớt. Những vụ tham nhũng đâu có phải một việc? Những sai
phạm trong ngành y đâu có phải một việc? Những thủy điện, phá rừng đâu
có phải một việc? Những tai nạn giao thông đâu có phải một việc? V.v..
Với cách tư duy này thì chẳng ai chịu trách nhiệm cả, ngoại trừ kẻ gây
ra tội. Và nếu nói rằng người phải chịu trách nhiệm lớn nhất, duy nhất
là kẻ phạm tội thì mọi việc coi như đã an bài, chẳng còn gì để nói nữa.
Tư duy này cũng trái với với tư tưởng Hồ Chí Minh. Thời Bác Hồ cũng có
những vụ việc cụ thể như vụ án Trần Dụ Châu, sai lầm trong cải cách
ruộng đất. Sau khi y án tử hình kẻ tham nhũng và kiểm điểm những sai lầm
trong cải cách ruộng đất, Bác Hồ cũng nhận trách nhiệm về mình. Tại Hôi
nghị Trung ương 10 mở rộng, ngày 25-8-1956 bàn về cải cách ruộng đất và
chấn chỉnh tổ chức, Hồ Chí Minh nói: “Vì ta thiếu dân chủ nên nghe ít,
thấy ít, nên bây giờ ta phải dân chủ. Tôi nhận trách nhiệm trong lúc
sóng gió này. Tất cả Trung ương phải nghe, thấy, nghĩ, làm như thế. Bài
học đau xót này sẽ thúc đẩy chúng ta” (Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử,
Nxb. CTQG, H, 1995, t.6, tr.333). Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng tỏ thái độ
nghiêm khắc đối với những đồng chí phạm sai lầm trong cải cách ruộng
đất. Sau việc thi hành kỷ luật một số cán bộ cao cấp của Đảng[1] liên
quan đến trách nhiệm trong sai lầm cải cách ruộng đất, tại Hội nghị Ban
Chấp hành Trung ương lần thứ 10 (mở rộng) khóa II, ngày 15-9-1956,
Người nói: “Vấn đề kỷ luật của Đảng là chung cho Đảng từ trên xuống
dưới. Việc thi hành kỷ luật đối với các đồng chí Trung ương nói trên
chứng tỏ với nhân dân là kỷ luật của Đảng nghiêm minh, điều đó giáo dục
cho cán bộ, đảng viên ta biết tôn trọng kỷ luật” (Hồ Chí Minh: Biên niên
tiểu sử, Nxb. CTQG, H, 1995, t.6, tr.341). Tư tưởng và tấm gương Hồ Chí
Minh cho thấy Đảng, Chính phủ và cá nhân những vị đại diện phải bảo đảm
pháp quyền, bảo đảm trách nhiệm giải trình, bảo đảm minh bạch thể hiện ở
chỗ không những không giấu giếm khuyết điểm, mà có khuyết điểm thì phải
xử lý nghiêm minh, bất kể người mắc khuyết điểm giữ chức vụ gì. Công
cuộc đổi mới hiện nay không thể chấp nhân tư duy mà Hồ Chí Minh đã phê
phán: “Nhiều nơi các đồng chí phạm lỗi, nhưng không bị trừng phạt xứng
đáng, có đồng chí bị hạ tầng công tác nơi này, đi nơi khác lại ở nguyên
cấp cũ hay chỉ bị hạ tầng công tác theo hình thức nhưng vẫn ở cấp bộ cũ
làm việc” (Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.73).
3.Khó nói chữ “tôi” trách nhiệm trước dân
Thời bao cấp, phê phán tư duy không dám chịu trách nhiệm cá nhân, đổ lỗi cho khách quan, có ca dao:
“Mất mùa là do thiên tai
Được mùa là do thiên tài Đảng ta”.
Phê phán tư duy dựa dẫm, ỷ lại, rập khuôn, bảo thủ, có thơ rằng: “Trăng
Trung Quốc tròn hơn trăng nước Mỹ. Đồng hồ Liên Xô tốt hơn đồng hồ Thụy
Sĩ”.
Các kỳ họp Quốc hội truyền hình trực tiếp những năm qua đem lại cho
người dân nhiều cảm nhận, cảm xúc, trong đó có một cảm nhận rõ nét là
các vị đại diện của dân, do dân cử ra mới nói được nhiều đến hai chữ
“chúng tôi” mà không thấy nói đến chữ “tôi” trách nhiệm trước dân. Hầu
hết trả lời chất vấn của các chính khách về các sai lầm, khuyết điểm đều
dẫn nguyên nhân khách quan, liên quan bộ này bộ kia, ngành này ngành nọ
mà không nói đến trách nhiệm quản lý của bộ mình, ngành mình, cá nhân
mình. Trong lý thuyết và thực tiễn quản trị quốc gia, đây là vấn đề
thuộc trách nhiệm giải trình. Anh giải trình quanh co, lạc đề, đổ lỗi
khách quan, cơ chế, thể chế (cơ chế, thể chế do con người xây dựng), hết
thời gian chưa giải trình hết để Chủ tịch phiên họp nhắc nhở nhiều
lần... (có người gọi là “cháy giáo án”) mà không thấy nguyên nhân chủ
quan là tư duy cũ kỹ của 30 năm trước. Tư duy hư hỏng, lạc hậu đó hiện
vẫn đang ngự trị trong đời sống chính trị-xã hội của đất nước, là một
cản lực trên con đường phát triển của đất nước. Mà đổi mới là phải
“chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ tốt
tươi” (Di chúc của Bác)
4.Lầm lẫn sự ủy quyền của nhân dân với quyền lực cá nhân
Một trong những khía cạnh chủ yếu của nhà nước pháp quyền là nhà nước
của dân mà điều căn cốt là quyền lực thuộc về nhân dân. Điều này đã được
Hiến pháp quy định và nhiều lần Hồ Chí Minh nói đến. Khi giữ chức Chủ
tịch, Bác Hồ nói đó là do đồng bào ủy thác mà tôi phải gắng sức làm cũng
như một người lính vâng mệnh lệnh của quốc dân ra trước mặt trận. Quyền
lực của dân thể hiện ở hình thức dân chủ trực tiếp mà rõ nhất là trưng
cầu ý dân và dân chủ gián tiếp. Bảo đảm pháp quyền có nghĩa dân là chủ
và dân làm chủ. “Nhân dân có quyền bãi miễn đại biểu Quốc hội và đại
biểu Hội đồng nhân dân nếu những đại biểu ấy tỏ ra không xứng đáng với
sự tín nhiệm của nhân dân” (Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.9, tr.591).
“Nếu Chính phủ làm hại dân thì dân có quyền đuổi Chính phủ” (Hồ Chí
Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.60). Hồ Chí Minh viết: “Đảng ta là Đảng
lãnh đạo, nghĩa là tất cả các cán bộ, từ Trung ương đến khu, đến tỉnh,
đến huyện, đến xã, bất kỳ ở cấp nào và ngành nào - đều phải là người đày
tớ trung thành của nhân dân” (Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.10,
tr.323). Vì sự nhầm lẫn nhân dân ủy quyền với quyền lực cá nhân nên:
“Cái gì cũng dùng mệnh lệnh. Ép dân chúng làm. Đóng cửa lại mà đặt kế
hoạch, viết chương trình rồi đưa ra cột vào cổ dân chúng, bắt dân chúng
theo” (Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.293). Sự nhầm lẫn nêu trên mà
căn nguyên sâu xa là cơn khát quyền lực đã đẻ ra biết bao nhiêu chuyện
đau đớn mà Bác Hồ từng phê phán, nay vẫn đang diễn ra: “Cậy thế mình ở
trong ban này ban nọ, rồi ngang tàng phóng túng, muốn sao được vậy, coi
khinh dư luận, không nghĩ đến dân. Quên rằng dân bầu mình ra để làm việc
cho dân, chứ không phải để cậy thế với dân” (Hồ Chí Minh: Toàn tập,
Sđd, t.4, tr.57). Trong chế độ dân chủ “dân làm chủ thì Chủ tịch, bộ
trưởng, thứ trưởng, ủy viên này khác là làm gì? Làm đày tớ. Làm đày tớ
cho nhân dân, chứ không phải là làm quan cách mạng” (Hồ Chí Minh: Toàn
tập, Sđd, t.8, tr.375). Tất nhiên, “khi dân dùng đày tớ làm việc cho
mình, thì phải giúp đỡ Chính phủ. Nếu Chính phủ sai thì phải phê bình,
phê bình nhưng không phải là chửi” (Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5,
tr.60).
5.Tư duy về lợi ích nhóm
Phải ghi công lao của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vì ông nói nhiều đến
một quốc nạn là lợi ích nhóm. Điều này không có gì mới. Cái mới là dám
nói ra để nhân dân phanh phui, nhận diện. Có vị đại diện còn nói rằng
không nên nói lợi ích nhóm mà chỉ nên nói lợi ích cục bộ. Ông ta không
hiểu gì hay cố tình không hiểu. Hai loại lợi ích này có mối quan hệ
nhưng lợi ích nhóm nguy hiểm hơn nhiều. Ở đây có sự móc ngoặc giữa chính
trị với kinh tế, thậm chí cả xã hội đen và các nhóm lợi ích. Đằng sau
và ẩn chưa bên trong các sai phạm, tiêu cực, tham nhũng vừa qua người
dân có thể nhận diện bóng dáng của lợi ích nhóm. Bởi vì, một cơ sở kinh
doanh trái phép, không phép ngang nhiên tồn tại mà không bị xử lý mà báo
chí gọi là “con voi chui lọt lỗ kim” thì phải khẳng định có sự bảo kê,
nghĩa là lợi ích nhóm. Một vụ tham nhũng, thất thoát hàng trăm, hàng
nghìn tỷ đồng không thể là câu chuyện của một cá nhân, thậm chí một nhóm
người (theo nghĩa lợi ích cục bộ) mà đây là có sự móc ngoặc, liên minh
ma quỷ. Tư duy và hành động về lợi ích nhóm đang đục khoét nền kinh tế
nước nhà, làm băng hoại đạo đức xã hội, trở lực của phát triển.
Châu Phong
----------------------
[1]Tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 10 (mở rộng) khóa II,
ngày 15-9-1956, đồng chí Trường Chinh không giữ nhiệm vụ Tổng Bí thư nữa
vì trách nhiệm trong sai lầm cải cách ruộng đất, các đồng chí Lê Văn
Lương, Hoàng Quốc Việt ra khỏi Bộ Chính trị, đồng chí Hồ Việt Thắng ra
khỏi Trung ương Đảng.
(Văn hóa Nghệ an)
Tồn kho thể chế
Nguyễn chính Tâm – Motthegioi
Trong những “tồn kho” năm cũ 2013 từ hàng hóa, tín dụng đến các dự án treo, thì một trong những vấn đề đáng quan ngại nhất là tồn kho thể chế. Thể chế được hiểu một cách đơn giản là quy tắc trong một xã hội hay một cộng đồng, tồn tại theo hai dạng là chính thức (luật pháp, văn bản thành văn, quy định mang tính pháp lý) và không chính thức (bao gồm cách ứng xử, những trường hợp ưu tiên hoặc “truyền thống” được số đông trong xã hội chấp nhận, tuân theo).
Trong một nền kinh tế, thể chế ví như
luật chơi trong một trận túc cầu. Luật tốt, công bằng, sát với thực tế
sẽ giúp cho cuộc chơi diễn ra hào hứng, các cầu thủ thi thố hết khả
năng, và khán giả được mản nhãn bởi những pha bóng đẹp. Ngược lại, một
luật chơi méo mó, bị lũng đoạn bởi các nhóm phi thể thao bên ngoài sân
cỏ hay xa rời thực tiễn, sẽ tạo ra những lực cản hữu hình và vô hình,
khiến trận cầu bị tác động tiêu cực, không xuôn sẽ theo những cách khác
nhau.
Chẳng hạn như vai trò của các tập đoàn
kinh tế Nhà nước được xem là chủ đạo trong nền kinh tế. Trong tất cả
cuộc tranh luận về tái cấu trúc và cải cách nền kinh tế, doanh nghiệp
Nhà Nước luôn nằm trong tầm ngắm với những vấn đề nan giải. Từ kỷ luật
thị trường, thiếu tính công khai minh bạch, quy trình bổ nhiệm các chức
vụ lãnh đạo lỏng lẻo đến nhập nhằng vấn đề sỡ hữu và trách nhiệm giải
trình.
Khi chương trình tái cấu trúc nền kinh
tế được triển khai từ 2010, thì việc giảm, cổ phần hóa và thay đổi cơ
chế quản trị trong từng tập đoàn được đưa ra mổ xẻ. Trái với các kỳ vọng
mang tính đột phá, quá trình này vẫn đang diễn ra chậm chạp. Chứng tỏ
sức ý từ cơ chế cũ và các nhóm hưởng lợi từ cơ chế đó vẫn còn quá lớn.
Hay như các ý tưởng tái cơ cấu cấu trúc
thương mại để giảm nhập siêu. Nhu cầu này được đặt ra từ nhiều năm nay,
khi cán cân nhập siêu của Việt Nam với Trung Quốc cứ tăng không giảm.
Những đề xuất lần lược đưa ra đòi hỏi
một giải pháp toàn diện từ việc nâng cao năng lực sản xuất nội địa, đẩy
mạnh thu hút đầu tư nước ngoài ở trong lãnh vực công nghiệp hỗ trợ, hạn
chế nhập khẩu những mặt hàng Việt Nam có khả năng sản xuất được, chuyển
hướng thị trường nhập khẩu (đặc biệt là máy móc, công nghệ).
Nhưng vấn đề chính dường như lại nằm
vượt qua các yếu tố kỷ thuật kinh tế. Đằng sau đó là điều mà giới học
giả ví von như một “lời nguyền địa lý”, ám chỉ sức ép của việc sống dưới
bóng của một nước lớn, về cả địa lý, dân số, văn hóa và cả các “sức ồ
ạt” về sản xuất số đông.
Thay đổi một tập quán, một thói quen,
hay một lối sống hoặc là cần một thế hệ, hoặc cần một chính sách đột phá
mang tính tập trung cao độ. Mà trên hết là từ bỏ “sự dể dải” trong sản
xuất, lẫn tiêu dùng.
Một thí dụ khác xoay quanh vai trò của
Nhà nước. Song song với quá trình chuyển đổi nền kinh tế, những vấn đề
phát triển từ một phương thức quản lý xã hội còn mang tính truyền thống
sang hiện đại là hai nhân tố quan trọng. Sau một thời gian dài trong cơ
chế quan liêu bao cấp, sinh hoạt thị trường với quy luật cung cầu đặt
lại nhiều vấn đề về quản lý.
Một trong số đó là phân chia quyền và
nghĩa vụ. Nếu Nhà nước trong nền kinh tế kế hoạch nắm vai trò chủ đạo về
mọi mặt, với nghĩa vụ cuối cùng đảm bảo thịnh vượng và an ninh cho cả
cộng đồng, thì Nhà nước trong nền kinh tế thị trường có xu hướng chia sẻ
vai trò này với những tác nhân khác.
Trước sự hình thành những “tập đoàn lợi
ích” khác nhau, thậm chí nhiều khi đối lập thì việc mở rộng quyền tham
gia-chịu trách nhiệm trong các thành phần kinh tế, các lực lượng xã hội
khác nhau chính là một cách để “dung hòa lợi ích”, gắn kết các nhóm lợi
ích lại với nhau bằng những định chế mang tính chế tài của luật pháp và
sự giám sát của công luận.
Vì thế, mô hình Nhà nước mạnh, trên ý
nghĩa đủ khả năng đối phó trước những rủi ro, đảm bảo an ninh chung cho
cả cộng đồng đang là con đường cần tiến. Nói như thông điệp của Thủ
Tướng đầu năm 2014, Nhà nước phải làm tốt chức năng kiến tạo phát triển,
tập trung vào xây dựng những nền tảng cho các đột phá chiến lược. Những
đột phá này cần vốn, cơ sở hạ tầng, con người, nhưng đặc biệt một trong
những yếu tố cần thiết tiên yếu nhất là một thế chế-chính sách tốt đóng
vai trò đòn bẫy, kích hoạt những nhân tố xung quanh.
Rõ ràng, nếu những tồn kho này còn tồn
tại, nó sẽ là những trì níu cho phát triển, làm méo mó thị trường, biến
trận cầu đầy hứa hẹn thành nhàm chán, cũng như triệt tiêu động lực của
những cầu thủ tài năng với tinh thần xả thân.
Nguy hiểm hơn, sự tồn tại của những thể
chế đã lỗi thời song hành với nó những con người lỗi thời, với tư duy
bảo thủ, chăm chăm vào lợi ích trước mắt, và bị xâu xé bởi những nhóm
đặc lợi-đặc quyền.
Vì vậy, trọng tâm 2014 phải là giải
quyết rốt ráo các vấn đề này, dẫu có là những quyết sách vĩ mô, hay chỉ
là các rào cản thuế má, giấy tờ mang tính chất “hành là chính” ở cấp cơ
sở. Không ai có thể giữ lại một thứ đã lỗi thời nếu tự bản thân mình
không muốn. Dù cho đó có là thể chế, hay con người.
Nguyễn Chính Tâm
Nguyễn Chính Tâm, sinh
năm 1984, hoàn thành chương trình sau đại học tại Đức chuyên ngành Kinh
tế – Chính trị quốc tế; hiện đang giảng dạy đại học tại TP.HCM
-Từ Versailles đến Rạch Gầm
Nguyệt Quỳnh gởi RFA
Tôi đi dọc giòng sông Seine trong thời tiết giá rét của mùa đông
Paris. Những tiệm cà phê dọc theo hè phố và cơn mưa nhẹ làm tôi nhớ đến
câu chuyện tình trong một nhạc phẩm kinh điển của ban nhạc Abba “Mùa hè
cuối cùng của chúng ta” (Our last summer). Đôi trai gái trong bài hát là
bóng dáng thanh xuân của bất cứ ai trong cuộc đời này. Tay trong tay,
họ cười đùa trong mưa, họ dạo bước ở Elysée, họ dừng chân trên mỗi quán
cà phê. Chàng trai nói với thiếu nữ về triết lý cuộc sống, về chính
kiến, lý tưởng của anh… Có lẽ họ đã dừng chân trên cầu Pont des Arts,
cây cầu với hàng ngàn những ổ khóa, người ta viết tên nhau trên những ổ
khoá đó, vất chiếc chìa khoá chìm sâu xuống dưới lòng sông, để lại một
hình tượng tình yêu bền chặt trên chiếc cầu.
Rồi tất cả chỉ là giấc mơ, khi họ thực sự bước vào cuộc đời. Chàng
thanh niên kia sống cuộc sống bình thường như bao nhiêu người khác, anh
làm việc trong nhà băng, mê bóng đá, sáng cắp ô đi, tối cắp ô về. Không
có gì đáng tiếc cho cuộc sống của anh, nhưng người thiếu nữ thì tiếc nhớ
cái hình ảnh lý tưởng của người bạn trai của cô vào mùa hè cuối cùng
của họ ở Paris. Đi trên đại lộ Champs-Elysées, tôi tưởng như còn nhìn
thấy hình ảnh họ qua những đôi trai gái đang thả bước trên đường và
chạnh lòng nghĩ đến lý tưởng thời trẻ của mình, của các bạn tôi.
Tôi đến từ một quốc gia bị xâu xé bởi chiến tranh, tuổi của họ, các bạn tôi đang phải thi hành nghĩa vụ quân sự ở Campuchia thời 1979. Tôi lại nhớ đến hai câu thơ trong một bài thơ viết về cơn mưa rừng ở Phnom penh: “tuổi trẻ chúng tôi lớn lên khẩu súng lại cầm tay / đâu đã biết bờ môi, vòng eo thon con gái”. Ngày ấy, tất cả những bài thơ đều phải viết theo một chiều, phải mang tính chiến đấu. Hai câu thơ như lời thở dài, là hai câu cuối trong một bài thơ mà tác giả kể lại những gian nan cùng cảnh tượng anh phải chứng kiến bạn mình bị cơn lũ rừng cuốn đi mất. Chẳng biết anh có còn sống sót để trở về sau mùa mưa lũ, sau những biến động chính trị và tình hình phức tạp tại Campuchia? Tuy nhiên, bài thơ anh viết thì tôi nhớ mãi cho đến tận bây giờ.
Paris là đất nước của thành quách và lâu đài. Đi trong thành Versailles tôi như nghe thấy tiếng vọng của quá khứ, tiếng vó ngựa lẫn trong tiếng kèn rộn ràng. Nhiều bức tranh ghi lại các trận đánh lịch sử của Napoleon, những bức tượng sống động của các vị tướng qua nhiều thời đại. Tôi đi giữa cái hùng vĩ của cung điện Versailles mà nghe như cái hồn, cái uy linh của các vị tướng ngày xưa còn lẩn quất đâu đây. Chẳng biết khi nào quê hương tôi lấy lại niềm tự hào để những bức tranh hoành tráng về những trận đánh lịch sử như Đống Đa, Rạch Gầm, Xoài Mút được treo trong các viện bảo tàng. Để du khách có thể cảm nhận được cái hồn của tổ quốc tôi trong mỗi bước chân qua; mà không phải là những đồi cù, những siêu thị, những vũ trường, nơi chốn mà người ta chỉ cần vung tiền ra là có thể dễ dàng mua được những cái thật đắt giá như nhân phẩm, văn hoá, lịch sử, … của một con người.
Cuối năm, cùng với thế giới, nước Pháp ngậm ngùi đưa tiễn Nelson Mandela, người được mệnh danh là người hùng bất bạo động của đất nước Nam Phi. Một dòng chữ chạy ngang trên tháp Eiffel ghi ngày sinh và ngày qua đời của ông. Nhớ đến câu nói của Nelson Mandela, lòng tôi chùng xuống, một cảm giác vừa thương cảm vừa hãnh diện khi chợt nghĩ đến những Vi Đức Hồi, Điếu Cày, Lê Quốc Quân… “Một xã hội mới không thể được tạo ra bởi những người khoanh tay đứng nhìn từ xa mà phải bởi những người đứng giữa chiến trường, chiến bào tả tơi vì bão tố và cơ thể thì bầm dập vì trận mạc”
Lý tưởng, hoài bảo của Vi Đức Hồi, Điếu Cày đã phải trải nghiệm bằng máu xương của đồng đội, của cả một thế hệ thì nó không thể một ngày bỗng bốc hơi, bỗng biến mất. Các anh đã can đảm đem chính thân mình bước vào một cuộc chiến mới, chính sự hy sinh đó đang dẫn lối cho những người trẻ men theo. Những vết bầm, vết máu trên mặt của Lê Quốc Quyết, Angust Anh là câu trả lời cho sự góp mặt của những con sóng nhỏ. Lời nhắn gởi của Nguyễn Đặng Minh Mẫn hay của Trần Minh Nhật trước toà là lời khẳng quyết cho sự góp mặt của cả một thế hệ Việt Nam. Tôi tin vào họ, những con người ngày nào hàn đá ngang sông Tiền, đang cùng nhau bước ra từ lịch sử.
*Nội dung bài viết không phản ảnh quan điểm của RFA.
Cũng có những đôi bạn trẻ vì muốn đám cưới bài bản, sang trọng cũng tìm đến dịch vụ này. "Diễn viên đóng thế" sẽ phát biểu, ứng xử giúp bố mẹ ruột của họ vốn quê mùa, chân chất, ít khi giao tiếp chỗ đông người. Nhiều trường hợp chính bố mẹ cô dâu, chú rể do già yếu, không có điều kiện dự đám cưới con cũng "nhờ" công ty chuẩn bị cho con một đám cưới đông vui.
Nghề... ăn cưới thuê
Người thuê phần lớn là những "người bận rộn", có nhiều mối quan hệ và kinh tế khá giả. Theo họ, gửi phong bì mừng chỉ là "hạ sách" bởi sự chu đáo chưa được hết nhẽ. Mà việc cử thư ký, trợ lý... thay mặt mình đi dự đám cưới mãi cũng không xuể, nhiều khi lại "lộ".
Chi
phí cho người ăn thuê phụ thuộc vào quãng đường di chuyển đến chỗ tổ
chức đám cưới xa hay gần nên dao động từ 100.000-200.000 đồng/đám. Tuy
nhiên, người ăn thuê không chỉ có việc ăn mà còn phải diễn xuất như
những diễn viên thực sự.
Dịch vụ cho thuê... cô dâu, chú rể
Hiện nay, rất nhiều cửa hàng chuyên phục vụ đồ cưới hỏi sẽ kiêm luôn dịch vụ cho thuê cô dâu, chú rể giả.
Theo
nhân viên một cửa hàng phục vụ đồ cưới hỏi trên đường Trường Chinh (Hà
Nội), để có một kịch bản hoàn hảo, khách hàng phải nghe theo toàn bộ sự
sắp đặt của "ban tổ chức". Không chỉ kịch bản được dàn dựng hoàn hảo mà
các "diễn viên" cũng phải được tuyển chọn kỹ càng. Nếu cửa hàng lo toàn
bộ từ A đến Z, tức là cả chụp ảnh cưới, tiệc cưới và xe cộ thì giá
khoảng 120 triệu đồng. Song giá đó còn phụ thuộc vào kịch bản, tức là tổ
chức đám cưới xa hay gần, cỗ bàn bao nhiêu mâm...
Nghề khóc mướn đám ma
Theo anh Đoàn Công Chất (Thuận Thành, Bắc Ninh), một người gạo cội trong nghề, nếu trước kia, đây chỉ là nghề phụ của một số người có "năng khiếu" trong những đoàn nhạc hiếu thì nay nghề khóc thuê cũng cần phải chuyên môn hóa, phải được đào tạo, luyện tập. Bởi người ta bỏ tiền ra đều mong thuê được những người khóc giỏi, khóc giống như thật và phải làm người khác xiêu lòng.
Hiện
khóc mướn đã trở thành một nghề "thời thượng". Hầu hết đám hiếu nào
cũng cần đến đội ngũ khóc thuê, bởi không phải ai cũng có thể thể hiện
sự thương tiếc, cảm xúc thành lời. Do đó, nghề khóc thuê cũng đem lại
những khoản thu nhập kha khá.
Học thuê, thi thuê
Dịch vụ học thuê ngày nay được công khai quảng cáo trên các trang web, các trang mạng xã hội, thậm chí được dán ở các điểm công cộng hay nơi tập trung đông sinh viên. Thông thường, người thuê sẽ liên lạc trực tiếp với người đăng quảng cáo thỏa thuận giá cả, thông báo địa điểm, môn học, thông tin cá nhân. Sau đó, người học thuê chỉ cần đến lớp đúng giờ, điểm danh, kiên trì ngồi hết buổi học, thỉnh thoảng làm thêm một số bài kiểm tra mang tính chất điểm danh là chính... thế là tròn vai.
Ngoài
ra còn có dịch vụ thi thuê với giá 1-1,5 triệu đồng/môn. Nhưng, những
đối tượng đáp ứng dịch vụ thi thuê phải là những sinh viên có kiến thức
về môn học đó và phải đảm bảo bài thi đạt điểm cao.
Cho thuê người yêu
Chỉ cần gõ cụm từ "cho thuê người yêu" khi tìm kiếm sẽ nhận ngay được hàng trăm kết quả với lời giới thiệu nghe rất ngọt ngào. Hiện có khá nhiều tổ chức, công ty kinh doanh thêm dịch vụ cho thuê người đi chơi, đóng thế làm người yêu, thư ký...
Giá
của loại dịch vụ này không hề rẻ, khoảng 500.000 -1 triệu đồng/4 tiếng
nhưng nhu cầu vẫn tăng cao vào những ngày cận Tết Nguyên đán.
Cho thuê người động thổ
Tìm người hợp tuổi, hợp mệnh để làm lễ động thổ nhà ở, công trình hiện nay đã trở thành dịch vụ, thay vì nhờ người quen, thân như trước đây. Hoạt động này lại được nhiều người dân, đặc biệt là giới kinh doanh săn lùng.
Chỉ
cần một cú nhấp chuột, trên các trang mạng xuất hiện nhan nhản thông
tin đăng tải về các dịch vụ tổ chức lễ động thổ nhà ở, tổ chức lễ khởi
công nhà máy, cầu đường, khu dân cư, khu chế xuất, khu công nghiệp...
Mức giá dao động cho dịch vụ này từ 200.000-400.000 đồng.
Dù
mới xuất hiện nhưng dịch vụ xông đất thuê phát triển khá nhanh với hình
thức ngày càng phong phú, đa dạng. Tuy nhiên, giá dịch vụ này khá cao.
Có công ty đã đưa ra chương trình xông đất khá hoành tráng (tặng lì xì,
câu đối kèm lời chúc tết trọn gói 30 phút) nhưng với giá gần 2 triệu
đồng.
Dịch vụ khấn thuê
Đầu năm, nhiều người đi lễ nhưng không biết khấn nên ngay tại những đền, phủ, chùa được cho là linh thiêng, đội ngũ những người khấn thuê rất đông đúc.
Việc trả công cho người khấn thuê là tùy tâm, thường là 10.000 đồng, 20.000 đồng hoặc 50.000 đồng. Có người hào phóng có thể cho nhiều hơn.
Dịch vụ thuê nóng bộ phận
Đầu tiên phải kể đến nghề cho thuê... da mặt - tên gọi của nghề trang điểm (make up) khuôn mặt trong thế giới người mẫu, đang thu hút nhiều bạn trẻ có khuôn mặt ưa nhìn.
Đặc
điểm của nghề này là không yêu cầu về ngoại hình, chỉ cần có làn da
sáng, đẹp, mái tóc mượt mà. Mức lương cho công việc này là 40.000
đồng/2h. Nếu làm người mẫu mặt và tóc thì mức lương có thể cao hơn, dao
động 50.000-60.000 đồng/2h.
Ngoài ra, các bạn trẻ hay giới sinh viên thường cho thuê nóng các bộ phận cơ thể để quảng cáo, chẳng hạn như tóc, mặt, tay, lưng.... Dịch vụ này đã và đang mang lại mức thu nhập hàng triệu đồng một ngày cho các bạn trẻ, hầu hết trong số đó là các bạn gái có ngoại hình đẹp, có sức thu hút với khách hàng.
Nghề bế lợn thuê
Chợ heo (lợn) Bà Rén (xã Quế Xuân, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam) được xem là khu chợ buôn bán heo lớn nhất Việt Nam. Ở đây, có những phụ nữ ấy làm công việc độc nhất vô nhị, đó là bế lợn thuê. Mỗi lần bế một chú lợn, họ được trả 500 - 1.000 đồng tiền công.
Lúc
nghề bồng heo thuê này chưa ra đời, mỗi lần cân heo giống là một lần
khó khăn vì nhốt heo vào rọ hay trói để cân sẽ làm heo bị trầy xước, mất
giá. Đồng thời, bán xong mà còn khiêng heo cho khách thì rất mất thời
gian. Chính vì thế, cái nghề bồng heo thuê tại đây đã dần hình thành và
phổ biến rộng rãi.
Bởi Hạnh Nguyên (tổng hợp)
(Vef.vn)
Tôi đến từ một quốc gia bị xâu xé bởi chiến tranh, tuổi của họ, các bạn tôi đang phải thi hành nghĩa vụ quân sự ở Campuchia thời 1979. Tôi lại nhớ đến hai câu thơ trong một bài thơ viết về cơn mưa rừng ở Phnom penh: “tuổi trẻ chúng tôi lớn lên khẩu súng lại cầm tay / đâu đã biết bờ môi, vòng eo thon con gái”. Ngày ấy, tất cả những bài thơ đều phải viết theo một chiều, phải mang tính chiến đấu. Hai câu thơ như lời thở dài, là hai câu cuối trong một bài thơ mà tác giả kể lại những gian nan cùng cảnh tượng anh phải chứng kiến bạn mình bị cơn lũ rừng cuốn đi mất. Chẳng biết anh có còn sống sót để trở về sau mùa mưa lũ, sau những biến động chính trị và tình hình phức tạp tại Campuchia? Tuy nhiên, bài thơ anh viết thì tôi nhớ mãi cho đến tận bây giờ.
Paris là đất nước của thành quách và lâu đài. Đi trong thành Versailles tôi như nghe thấy tiếng vọng của quá khứ, tiếng vó ngựa lẫn trong tiếng kèn rộn ràng. Nhiều bức tranh ghi lại các trận đánh lịch sử của Napoleon, những bức tượng sống động của các vị tướng qua nhiều thời đại. Tôi đi giữa cái hùng vĩ của cung điện Versailles mà nghe như cái hồn, cái uy linh của các vị tướng ngày xưa còn lẩn quất đâu đây. Chẳng biết khi nào quê hương tôi lấy lại niềm tự hào để những bức tranh hoành tráng về những trận đánh lịch sử như Đống Đa, Rạch Gầm, Xoài Mút được treo trong các viện bảo tàng. Để du khách có thể cảm nhận được cái hồn của tổ quốc tôi trong mỗi bước chân qua; mà không phải là những đồi cù, những siêu thị, những vũ trường, nơi chốn mà người ta chỉ cần vung tiền ra là có thể dễ dàng mua được những cái thật đắt giá như nhân phẩm, văn hoá, lịch sử, … của một con người.
Thế giới có thể đang nhìn đất nước tôi với một con mắt khác. Làm sao
người ta có thể giải thích được cũng chính đất nước này, chính những con
người đã từng đánh Tây, đuổi Mỹ, sau chiến thắng được mệnh danh là vĩ
đại, là thần thánh, bỗng trở nên nhu nhược một cách lạ lùng! Hình ảnh
người anh hùng áo vải Quang Trung cùng những hổ tướng thời Tây Sơn cứ
lởn vởn trong đầu khi tôi ngắm nhìn những trận đánh lịch sử của nước
Pháp. Chỉ có dân tôi mới biết rõ, chỉ có dân tôi mới nhìn rõ những chiến
tích cùng những gian nan của tiền nhân còn nguyên vẹn trên từng tấc
núi, gang sông. Tại Rạch Gầm, Xoài Mút, hiện nay vẫn còn dấu vết đá hàn
ngang qua sông Tiền, nơi ngày xưa người dân ở đây đã cùng với quân Tây
Sơn hàn sông để ngăn đường rút binh của chiến thuyền quân Xiêm La. Nơi
đây còn ghi dấu niềm kiêu hãnh của người xưa qua câu hò đêm đêm trên
sông nước: “Chẻ tre bện sáo cho dày/Ngăn ngang sông Mỹ có ngày gặp nhau”.
Phải là đất nước của những con người lẫm liệt lắm người ta mới gặp nhau
ở nơi chốn đó. Nơi người ta quên chính thân mình, cùng đổ mồ hôi để
ngăn sông, cùng đổ máu xương để gìn giữ bờ cõi.
Để có những Rạch Gầm, Xoài Mút phải có những người chẻ tre, bện sáo,
phải có những người vác đá ngăn sông. Để có một chiến thắng Đống Đa lẫy
lừng, phải có tám ngàn người sẵn sàng ngã xuống giữa khói lửa của đồn
Ngọc Hồi. Nhìn đỉnh cao của ngọn sóng trắng chúng ta nhớ đến những con
sóng nhỏ mà nó tựa vào. Tôi tin vào dân tôi, tôi tin vào những con sóng
ngầm nằm bên dưới của ngọn sóng.Cuối năm, cùng với thế giới, nước Pháp ngậm ngùi đưa tiễn Nelson Mandela, người được mệnh danh là người hùng bất bạo động của đất nước Nam Phi. Một dòng chữ chạy ngang trên tháp Eiffel ghi ngày sinh và ngày qua đời của ông. Nhớ đến câu nói của Nelson Mandela, lòng tôi chùng xuống, một cảm giác vừa thương cảm vừa hãnh diện khi chợt nghĩ đến những Vi Đức Hồi, Điếu Cày, Lê Quốc Quân… “Một xã hội mới không thể được tạo ra bởi những người khoanh tay đứng nhìn từ xa mà phải bởi những người đứng giữa chiến trường, chiến bào tả tơi vì bão tố và cơ thể thì bầm dập vì trận mạc”
Lý tưởng, hoài bảo của Vi Đức Hồi, Điếu Cày đã phải trải nghiệm bằng máu xương của đồng đội, của cả một thế hệ thì nó không thể một ngày bỗng bốc hơi, bỗng biến mất. Các anh đã can đảm đem chính thân mình bước vào một cuộc chiến mới, chính sự hy sinh đó đang dẫn lối cho những người trẻ men theo. Những vết bầm, vết máu trên mặt của Lê Quốc Quyết, Angust Anh là câu trả lời cho sự góp mặt của những con sóng nhỏ. Lời nhắn gởi của Nguyễn Đặng Minh Mẫn hay của Trần Minh Nhật trước toà là lời khẳng quyết cho sự góp mặt của cả một thế hệ Việt Nam. Tôi tin vào họ, những con người ngày nào hàn đá ngang sông Tiền, đang cùng nhau bước ra từ lịch sử.
*Nội dung bài viết không phản ảnh quan điểm của RFA.
Kỳ lạ những nghề làm thuê chỉ có ở Việt Nam
Bất cứ việc gì không làm được giờ đều có thể
thuê. Ăn cưới thuê, cho thuê cô dâu, chú rể, thuê người yêu đến khấn
thuê,... những dịch vụ lạ lùng này đã xuất hiện tại Việt Nam.
- >> Ế ẩm, đại gia xe máy dìm nhau
>> Bó tay với hàng Trung Quốc nhiễm độc
>> Làng bánh chưng lớn nhất HN: Vắng lặng mùa Tết
Cũng có những đôi bạn trẻ vì muốn đám cưới bài bản, sang trọng cũng tìm đến dịch vụ này. "Diễn viên đóng thế" sẽ phát biểu, ứng xử giúp bố mẹ ruột của họ vốn quê mùa, chân chất, ít khi giao tiếp chỗ đông người. Nhiều trường hợp chính bố mẹ cô dâu, chú rể do già yếu, không có điều kiện dự đám cưới con cũng "nhờ" công ty chuẩn bị cho con một đám cưới đông vui.
Nghề... ăn cưới thuê
Người thuê phần lớn là những "người bận rộn", có nhiều mối quan hệ và kinh tế khá giả. Theo họ, gửi phong bì mừng chỉ là "hạ sách" bởi sự chu đáo chưa được hết nhẽ. Mà việc cử thư ký, trợ lý... thay mặt mình đi dự đám cưới mãi cũng không xuể, nhiều khi lại "lộ".
 |
Ăn cưới thuê - nghề siêu lạ mùa cưới (Ảnh minh họa)
|
Dịch vụ cho thuê... cô dâu, chú rể
Hiện nay, rất nhiều cửa hàng chuyên phục vụ đồ cưới hỏi sẽ kiêm luôn dịch vụ cho thuê cô dâu, chú rể giả.
 |
Một trang web quảng cáo dịch vụ thuê cô dâu chú rể
|
Nghề khóc mướn đám ma
Theo anh Đoàn Công Chất (Thuận Thành, Bắc Ninh), một người gạo cội trong nghề, nếu trước kia, đây chỉ là nghề phụ của một số người có "năng khiếu" trong những đoàn nhạc hiếu thì nay nghề khóc thuê cũng cần phải chuyên môn hóa, phải được đào tạo, luyện tập. Bởi người ta bỏ tiền ra đều mong thuê được những người khóc giỏi, khóc giống như thật và phải làm người khác xiêu lòng.
 |
| Ảnh minh họa |
Học thuê, thi thuê
Dịch vụ học thuê ngày nay được công khai quảng cáo trên các trang web, các trang mạng xã hội, thậm chí được dán ở các điểm công cộng hay nơi tập trung đông sinh viên. Thông thường, người thuê sẽ liên lạc trực tiếp với người đăng quảng cáo thỏa thuận giá cả, thông báo địa điểm, môn học, thông tin cá nhân. Sau đó, người học thuê chỉ cần đến lớp đúng giờ, điểm danh, kiên trì ngồi hết buổi học, thỉnh thoảng làm thêm một số bài kiểm tra mang tính chất điểm danh là chính... thế là tròn vai.
 |
Quảng cáo học hộ, học thuê nhan nhản trên mạng và nơi công cộng. (Ảnh minh họa)
|
Cho thuê người yêu
Chỉ cần gõ cụm từ "cho thuê người yêu" khi tìm kiếm sẽ nhận ngay được hàng trăm kết quả với lời giới thiệu nghe rất ngọt ngào. Hiện có khá nhiều tổ chức, công ty kinh doanh thêm dịch vụ cho thuê người đi chơi, đóng thế làm người yêu, thư ký...
 |
Cho thuê người động thổ
Tìm người hợp tuổi, hợp mệnh để làm lễ động thổ nhà ở, công trình hiện nay đã trở thành dịch vụ, thay vì nhờ người quen, thân như trước đây. Hoạt động này lại được nhiều người dân, đặc biệt là giới kinh doanh săn lùng.
 |
Dịch vụ động thổ thuê đang được nhiều tổ chức, cá nhân lựa chọn.
|
Dịch vụ thuê người xông đất
Cho thuê người xông đất đầu năm hiện đã trở thành dịch vụ hốt bạc vào dịp Tết do nhiều người tin rằng việc người hợp tuổi đến nhà đầu năm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, tài lộc của cả gia đình trong năm đó.
Cho thuê người xông đất đầu năm hiện đã trở thành dịch vụ hốt bạc vào dịp Tết do nhiều người tin rằng việc người hợp tuổi đến nhà đầu năm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, tài lộc của cả gia đình trong năm đó.
 |
Dịch vụ khấn thuê
Đầu năm, nhiều người đi lễ nhưng không biết khấn nên ngay tại những đền, phủ, chùa được cho là linh thiêng, đội ngũ những người khấn thuê rất đông đúc.
Việc trả công cho người khấn thuê là tùy tâm, thường là 10.000 đồng, 20.000 đồng hoặc 50.000 đồng. Có người hào phóng có thể cho nhiều hơn.
Dịch vụ thuê nóng bộ phận
Đầu tiên phải kể đến nghề cho thuê... da mặt - tên gọi của nghề trang điểm (make up) khuôn mặt trong thế giới người mẫu, đang thu hút nhiều bạn trẻ có khuôn mặt ưa nhìn.
 |
Các người mẫu cho thuê bộ phận cơ thể như cánh tay, vai, lưng, đùi... để quảng cáo
|
Ngoài ra, các bạn trẻ hay giới sinh viên thường cho thuê nóng các bộ phận cơ thể để quảng cáo, chẳng hạn như tóc, mặt, tay, lưng.... Dịch vụ này đã và đang mang lại mức thu nhập hàng triệu đồng một ngày cho các bạn trẻ, hầu hết trong số đó là các bạn gái có ngoại hình đẹp, có sức thu hút với khách hàng.
Nghề bế lợn thuê
Chợ heo (lợn) Bà Rén (xã Quế Xuân, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam) được xem là khu chợ buôn bán heo lớn nhất Việt Nam. Ở đây, có những phụ nữ ấy làm công việc độc nhất vô nhị, đó là bế lợn thuê. Mỗi lần bế một chú lợn, họ được trả 500 - 1.000 đồng tiền công.
 |
| Ảnh minh họa |
Bởi Hạnh Nguyên (tổng hợp)
(Vef.vn)
Phải dạy thêm vì “học sinh quá dốt”
TT - Đó là phát biểu của bà hiệu trưởng Trường
THPT Cao Thắng (Huế) trước phóng viên, nhằm lý giải cho việc tổ chức
dạy thêm ngay trong thời khóa biểu chính khóa với quy mô đại trà, chi
tiền dạy thêm vô tội vạ... và số tiền thu vào gần cả tỉ đồng.
Bà Hoàng Thị Mai (bìa trái),
hiệu trưởng Trường THPT Cao Thắng, khẳng định “có sai sót” trong việc
tổ chức học thêm trong buổi làm việc với báo chí tối 13-1 tại trường
này. Bà Mai còn khẳng định trường tổ chức dạy thêm xuất phát từ “cái
tâm” đối với học sinh, và do trường “tuyển đầu vào quá thấp, học sinh
quá ngu dốt”. - Ảnh: Nguyên Linh
Rất nhiều đơn khiếu tố của phụ huynh gửi về cho Tuổi Trẻ, Sở GD-ĐT Thừa Thiên - Huế, nhưng sở vẫn chưa tổ chức thanh tra trường này.
Đóng tiền nhiều: do phụ huynh kiến thức hạn chế
Ngày 22-9-2013, tại cuộc họp phụ huynh đầu năm học, ban giám hiệu Trường THPT Cao Thắng đã phát cho phụ huynh bản “xin ý kiến” về việc tổ chức dạy thêm, học thêm của trường. Trong đó đưa ra ba “nguyện vọng” để phụ huynh quyết định, bao gồm: 4 tiết/môn/tuần, 3 tiết/môn/tuần và 2 tiết/môn/tuần. Mỗi “nguyện vọng” có ba môn, tương ứng với số tiền 8.000 đồng, 10.000 đồng và 12.000 đồng/tiết. Đến ngày 12-1-2014, tại cuộc họp phụ huynh kết thúc học kỳ I, ban giám hiệu tiếp tục phát cho mỗi phụ huynh một bản “xin ý kiến” với nội dung tương tự trên. Thấy con số nói trên nhỏ nên hầu hết phụ huynh đã đánh dấu đăng ký.
Tuy nhiên đến khi nhận phiếu thu tiền, nhiều phụ huynh tá hỏa vì số tiền học thêm này quá cao. Phụ huynh nào đánh vào ô 8.000 đồng/tiết được tính thành 288.000 đồng/tháng (8.000 đồng x 3 tiết x 3 môn x 4 tuần). Nếu ô 10.000 đồng thì được tính 360.000 đồng/tháng (10.000 đồng x 3 tiết x 3 môn x 4 tuần). Còn ô 12.000 đồng mỗi tháng là 432.000 đồng (12.000 đồng x 3 tiết x 3 môn x 4 tuần). Trong thư gửi Tuổi Trẻ, một phụ huynh lớp 11 cho biết: “Nói là bản xin ý kiến nhưng thực chất là giấy buộc đăng ký học thêm, vì ghi rõ tên phụ huynh và học sinh, có ai dám từ chối. Trong văn bản phát cho phụ huynh, nhà trường lại không ghi rõ tổng số tiền, tui đành chọn ô 10.000 đồng. Nào ngờ khi nhận lại phiếu do trường gửi về, mới biết phải nộp 360.000 đồng/tháng, trong suốt chín tháng, tổng cộng tiền học thêm lên đến 3.240.000 đồng/năm học, quá khủng khiếp!”.
Theo ông Đặng Đức Thắng, hội trưởng Hội cha mẹ học sinh Trường THPT Cao Thắng, khi nhận bản xin ý kiến, nhiều phụ huynh kiến thức hạn chế nên không hiểu hoặc không để ý; mặt khác, do trong bản xin ý kiến không ghi rõ tổng số tiền. Vì vậy, khi nhận phiếu thu tiền, nhiều phụ huynh bất ngờ về tổng số tiền phải đóng quá lớn.
Dạy thêm trong giờ chính khóa
Theo tìm hiểu của phóng viên, khi đưa vào giảng dạy, mỗi tuần ban giám hiệu đã xếp sáu tiết học thêm vào ba buổi ngoại khóa, ba tiết còn lại xếp vào thời khóa biểu chính khóa. Một điều lạ lùng khiến nhiều phụ huynh thắc mắc chính là trường đưa ra ba mức tiền đóng, nhưng khi dạy thì gộp học sinh nhiều lớp vào học chung tại nhà đa năng của trường. Theo thời khóa biểu học kỳ I, phần lớn các buổi học thêm từ 2-3 lớp trở lên. Đặc biệt, ở buổi học thêm môn toán khối 11 tập trung đến sáu lớp với hơn 200 học sinh.
Theo văn bản chi tiêu nội bộ, nhà trường đã buộc giáo viên chủ nhiệm đến điểm danh học sinh dự các lớp học thêm. Sau đó, giáo viên này được nhận tiền bốn lần điểm danh là 74.000 đồng (1 tiết dạy)...
Chi tiền vô tội vạ
Số liệu từ các văn bản liên quan đến việc dạy thêm của trường này cho thấy trong học kỳ I, số tiết dạy thêm là 3.329 tiết. Tính đến đầu tháng 1-2014, nhà trường đã thu được hơn 972 triệu đồng từ việc này. Ngày 2-1, hội đồng nhà trường đã đưa ra phương án “chi tiêu nội bộ” để chia tiền dạy thêm. Theo quy định hiện nay, tiền thu từ dạy thêm chỉ được chi cho: giáo viên dạy thêm, cơ sở vật chất và phí quản lý. Tuy nhiên, trường này đã chi hơn 160 triệu đồng (16,5%) cho bộ phận quản lý, trong đó hiệu trưởng gần 30 triệu đồng, mỗi hiệu phó gần 25 triệu đồng và giáo vụ, thu ngân mỗi người khoảng 10 triệu đồng. Chi 264 triệu đồng (25%) cho các giáo viên đứng lớp dạy thêm. Trường chi 97 triệu đồng trong khoản tiền này để trả tiền điện, nước và khấu hao cơ sở vật chất.
Gần 470 triệu đồng còn lại trường chi cho các khoản như: 27 triệu đồng hỗ trợ kiểm tra, 21 triệu đồng tiền dự họp liên tịch, gần 5 triệu đồng tiền dự họp đột xuất, 53 triệu đồng tiền dự hội thảo phục vụ dạy thêm, gần 14 triệu đồng công in, nhân bản đề thi, văn phòng phẩm, hơn 19 triệu đồng tiền công cắt phách nhập điểm mỗi môn, 31,2 triệu đồng hỗ trợ giáo viên chủ nhiệm theo dõi học sinh học thêm và người phục vụ, 47,5 triệu đồng tiền phúc lợi tập thể đợt 20-11, gần 23,8 triệu đồng tiền phúc lợi tập thể đợt 20-10, gần 23,8 triệu đồng tiền phúc lợi tập thể đợt 8-3, hơn 47,5 triệu đồng tiền phúc lợi tập thể dịp Tết Nguyên đán, 58 triệu tiền giữ xe, vệ sinh...
Cho nhân viên văn phòng chấm thi trắc nghiệm
Ngày 13-1, trả lời Tuổi Trẻ về việc này, bà Hoàng Thị Mai, hiệu trưởng Trường THPT Cao Thắng, cho biết trường tổ chức dạy thêm xuất phát từ “cái tâm” đối với học sinh, do trường “tuyển đầu vào quá thấp, học sinh quá ngu dốt”. Bà Mai cho hay Sở GD-ĐT đã có văn bản cho phép trường dạy thêm. Thế nhưng, bà Mai thừa nhận trường chỉ sai quy định của sở: mỗi lớp học thêm không quá 45 học sinh. Về ba mức đóng và số tiền học thêm quá lớn, bà Mai cho rằng: “Dạy thêm mà quy định một mức là vô lý” và “đây là tiền phụ huynh hỗ trợ”. Bà Mai khẳng định không có sự ép buộc học sinh học thêm. Tuy nhiên, bà thừa nhận có sai sót khi đưa giờ học thêm vào thời khóa biểu chính khóa mỗi tuần ba tiết.
Trả lời Tuổi Trẻ ngày 14-1, ông Đặng Phước Mỹ, phó giám đốc Sở GD-ĐT Thừa Thiên - Huế, cho biết hiện nay sở chưa chính thức thanh tra Trường THPT Cao Thắng. Song trước rất nhiều đơn thư tố cáo, sở cũng đã hai lần về tìm hiểu tại trường này và đã có kết luận. Chúng tôi đề nghị được cung cấp kết luận việc “tìm hiểu” này, ông Mỹ nói “vì đang hoàn thiện văn bản nên sở chưa cung cấp kết luận được!”. Song ông Mỹ cũng khẳng định trường này có hai việc sai, đó là tổ chức lớp học thêm quá đông và cho một nhân viên văn phòng chấm thi trắc nghiệm. Về việc chi tiền học thêm, ông Mỹ nói “sở chưa biết”. Cũng theo ông Mỹ, sở sẽ tiếp tục làm việc với Trường Cao Thắng, nếu phát hiện sai trái thì sẽ có hướng xử lý.
THÁI LỘC
Đóng tiền nhiều: do phụ huynh kiến thức hạn chế
Ngày 22-9-2013, tại cuộc họp phụ huynh đầu năm học, ban giám hiệu Trường THPT Cao Thắng đã phát cho phụ huynh bản “xin ý kiến” về việc tổ chức dạy thêm, học thêm của trường. Trong đó đưa ra ba “nguyện vọng” để phụ huynh quyết định, bao gồm: 4 tiết/môn/tuần, 3 tiết/môn/tuần và 2 tiết/môn/tuần. Mỗi “nguyện vọng” có ba môn, tương ứng với số tiền 8.000 đồng, 10.000 đồng và 12.000 đồng/tiết. Đến ngày 12-1-2014, tại cuộc họp phụ huynh kết thúc học kỳ I, ban giám hiệu tiếp tục phát cho mỗi phụ huynh một bản “xin ý kiến” với nội dung tương tự trên. Thấy con số nói trên nhỏ nên hầu hết phụ huynh đã đánh dấu đăng ký.
Tuy nhiên đến khi nhận phiếu thu tiền, nhiều phụ huynh tá hỏa vì số tiền học thêm này quá cao. Phụ huynh nào đánh vào ô 8.000 đồng/tiết được tính thành 288.000 đồng/tháng (8.000 đồng x 3 tiết x 3 môn x 4 tuần). Nếu ô 10.000 đồng thì được tính 360.000 đồng/tháng (10.000 đồng x 3 tiết x 3 môn x 4 tuần). Còn ô 12.000 đồng mỗi tháng là 432.000 đồng (12.000 đồng x 3 tiết x 3 môn x 4 tuần). Trong thư gửi Tuổi Trẻ, một phụ huynh lớp 11 cho biết: “Nói là bản xin ý kiến nhưng thực chất là giấy buộc đăng ký học thêm, vì ghi rõ tên phụ huynh và học sinh, có ai dám từ chối. Trong văn bản phát cho phụ huynh, nhà trường lại không ghi rõ tổng số tiền, tui đành chọn ô 10.000 đồng. Nào ngờ khi nhận lại phiếu do trường gửi về, mới biết phải nộp 360.000 đồng/tháng, trong suốt chín tháng, tổng cộng tiền học thêm lên đến 3.240.000 đồng/năm học, quá khủng khiếp!”.
Theo ông Đặng Đức Thắng, hội trưởng Hội cha mẹ học sinh Trường THPT Cao Thắng, khi nhận bản xin ý kiến, nhiều phụ huynh kiến thức hạn chế nên không hiểu hoặc không để ý; mặt khác, do trong bản xin ý kiến không ghi rõ tổng số tiền. Vì vậy, khi nhận phiếu thu tiền, nhiều phụ huynh bất ngờ về tổng số tiền phải đóng quá lớn.
Dạy thêm trong giờ chính khóa
Theo tìm hiểu của phóng viên, khi đưa vào giảng dạy, mỗi tuần ban giám hiệu đã xếp sáu tiết học thêm vào ba buổi ngoại khóa, ba tiết còn lại xếp vào thời khóa biểu chính khóa. Một điều lạ lùng khiến nhiều phụ huynh thắc mắc chính là trường đưa ra ba mức tiền đóng, nhưng khi dạy thì gộp học sinh nhiều lớp vào học chung tại nhà đa năng của trường. Theo thời khóa biểu học kỳ I, phần lớn các buổi học thêm từ 2-3 lớp trở lên. Đặc biệt, ở buổi học thêm môn toán khối 11 tập trung đến sáu lớp với hơn 200 học sinh.
Theo văn bản chi tiêu nội bộ, nhà trường đã buộc giáo viên chủ nhiệm đến điểm danh học sinh dự các lớp học thêm. Sau đó, giáo viên này được nhận tiền bốn lần điểm danh là 74.000 đồng (1 tiết dạy)...
Chi tiền vô tội vạ
Số liệu từ các văn bản liên quan đến việc dạy thêm của trường này cho thấy trong học kỳ I, số tiết dạy thêm là 3.329 tiết. Tính đến đầu tháng 1-2014, nhà trường đã thu được hơn 972 triệu đồng từ việc này. Ngày 2-1, hội đồng nhà trường đã đưa ra phương án “chi tiêu nội bộ” để chia tiền dạy thêm. Theo quy định hiện nay, tiền thu từ dạy thêm chỉ được chi cho: giáo viên dạy thêm, cơ sở vật chất và phí quản lý. Tuy nhiên, trường này đã chi hơn 160 triệu đồng (16,5%) cho bộ phận quản lý, trong đó hiệu trưởng gần 30 triệu đồng, mỗi hiệu phó gần 25 triệu đồng và giáo vụ, thu ngân mỗi người khoảng 10 triệu đồng. Chi 264 triệu đồng (25%) cho các giáo viên đứng lớp dạy thêm. Trường chi 97 triệu đồng trong khoản tiền này để trả tiền điện, nước và khấu hao cơ sở vật chất.
Gần 470 triệu đồng còn lại trường chi cho các khoản như: 27 triệu đồng hỗ trợ kiểm tra, 21 triệu đồng tiền dự họp liên tịch, gần 5 triệu đồng tiền dự họp đột xuất, 53 triệu đồng tiền dự hội thảo phục vụ dạy thêm, gần 14 triệu đồng công in, nhân bản đề thi, văn phòng phẩm, hơn 19 triệu đồng tiền công cắt phách nhập điểm mỗi môn, 31,2 triệu đồng hỗ trợ giáo viên chủ nhiệm theo dõi học sinh học thêm và người phục vụ, 47,5 triệu đồng tiền phúc lợi tập thể đợt 20-11, gần 23,8 triệu đồng tiền phúc lợi tập thể đợt 20-10, gần 23,8 triệu đồng tiền phúc lợi tập thể đợt 8-3, hơn 47,5 triệu đồng tiền phúc lợi tập thể dịp Tết Nguyên đán, 58 triệu tiền giữ xe, vệ sinh...
Cho nhân viên văn phòng chấm thi trắc nghiệm
Ngày 13-1, trả lời Tuổi Trẻ về việc này, bà Hoàng Thị Mai, hiệu trưởng Trường THPT Cao Thắng, cho biết trường tổ chức dạy thêm xuất phát từ “cái tâm” đối với học sinh, do trường “tuyển đầu vào quá thấp, học sinh quá ngu dốt”. Bà Mai cho hay Sở GD-ĐT đã có văn bản cho phép trường dạy thêm. Thế nhưng, bà Mai thừa nhận trường chỉ sai quy định của sở: mỗi lớp học thêm không quá 45 học sinh. Về ba mức đóng và số tiền học thêm quá lớn, bà Mai cho rằng: “Dạy thêm mà quy định một mức là vô lý” và “đây là tiền phụ huynh hỗ trợ”. Bà Mai khẳng định không có sự ép buộc học sinh học thêm. Tuy nhiên, bà thừa nhận có sai sót khi đưa giờ học thêm vào thời khóa biểu chính khóa mỗi tuần ba tiết.
Trả lời Tuổi Trẻ ngày 14-1, ông Đặng Phước Mỹ, phó giám đốc Sở GD-ĐT Thừa Thiên - Huế, cho biết hiện nay sở chưa chính thức thanh tra Trường THPT Cao Thắng. Song trước rất nhiều đơn thư tố cáo, sở cũng đã hai lần về tìm hiểu tại trường này và đã có kết luận. Chúng tôi đề nghị được cung cấp kết luận việc “tìm hiểu” này, ông Mỹ nói “vì đang hoàn thiện văn bản nên sở chưa cung cấp kết luận được!”. Song ông Mỹ cũng khẳng định trường này có hai việc sai, đó là tổ chức lớp học thêm quá đông và cho một nhân viên văn phòng chấm thi trắc nghiệm. Về việc chi tiền học thêm, ông Mỹ nói “sở chưa biết”. Cũng theo ông Mỹ, sở sẽ tiếp tục làm việc với Trường Cao Thắng, nếu phát hiện sai trái thì sẽ có hướng xử lý.
THÁI LỘC
Nghỉ học vì đóng tiền quá nhiềuBà Hoàng Thị Đài Trang, phụ huynh em Nguyễn Hoàng Quốc Hùng, nguyên học sinh lớp 11B4, cho biết đến nay còn bức xúc chuyện tiền “học thêm” ở Trường Cao Thắng. Bà Trang cho biết năm Hùng học lớp 10, tổng số tiền nộp thêm tiết của con bà là 750.000 đồng, dù biết là nhiều nhưng bà cũng đóng cho con theo học. Đến đầu năm nay, khi đi họp phụ huynh, bà đã đăng ký vào ô thấp nhất là mức 8.000 đồng/tiết. Nào ngờ con trai bà đưa giấy nộp tiền học thêm 288.000 đồng/tháng. Vì đã nộp quá nhiều tiền học cho con, bà đến gặp một vị hiệu phó xin cho con không học thêm tiết mà chỉ học chính khóa. Vì không thống nhất được việc này dẫn đến cự cãi, bà Trang đã rút học bạ cho con trai nghỉ học ở trường này.
(Tuổi trẻ)
Buôn bán 32.000 bánh Heroin: Đề nghị tử hình 34 bị cáo
Vụ án này được TAND tỉnh Quảng Ninh đưa ra xét xử sơ thẩm ngay tại trại tạm giam của công an tỉnh
Sau 10 ngày tiến hành thẩm vấn 89 bị cáo trong đường dây mua bán, vận
chuyển 32.000 bánh heroin xuyên quốc gia, ngày 13-1, đại diện VKSND
tỉnh Quảng Ninh đã luận tội và đề nghị mức án đối với từng bị cáo.
Liên minh ma quỷ
Theo cáo trạng, bị cáo Nguyễn Bích Ngọc (SN 1960, ngụ huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang) là mắt xích quan trọng trong đường dây ma túy này. Ngọc từng 2 lần ngồi tù về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản công dân” (năm 1991) và “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản XHCN” (năm 1999). Sau khi ra tù, Ngọc ra Móng Cái buôn vải khô, chè khô xuất khẩu sang Trung Quốc. Thời gian này, Ngọc quen một số trùm ma túy người Trung Quốc và bắt đầu dấn thân vào con đường buôn bán “cái chết trắng”.
Tính từ tháng 11-2007 đến tháng 1-2012, Ngọc đã mua từ các đối tượng Sa Văn Cầu (bị truy nã tại nước CHDCND Lào), Nguyễn Thị Loan, Nguyễn Thị Hạnh (SN 1965, ngụ Hà Nội, đại lý cấp 1 của Sa Văn Cầu), Hoàng Văn Thực, Lương Minh Tuấn (SN 1974, ngụ Bắc Giang) 148 bánh heroin.
Số “hàng trắng” trên được các đối tượng chuyển từ Mộc Châu (Sơn La) giao cho Ngọc, sau đó đưa lên Móng Cái bán cho Vương Luân Nghiệp, Vương Vũ (SN 1950, ngụ Đông Hưng - Trung Quốc), Trần Hoa Khách (SN 1964, ngụ Quảng Đông - Trung Quốc)…
Từ đường dây của Sa Văn Cầu, cuối năm 2011 đã hình thành liên minh Nguyễn Hùng Dũng (tức Dũng “ộp”, SN 1979) và Sồng A Lâu (SN 1977, đều trú tại huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La). Tính đến tháng 7-2012, liên minh A Lâu - Dũng “ộp” đã vận chuyển, tiêu thụ trót lọt hơn 50 chuyến với số lượng lên tới hơn 3.400 bánh heroin, hơn 260.000 viên thuốc lắc và hơn 16 kg ma túy đá.
Liên minh ma quỷ
Theo cáo trạng, bị cáo Nguyễn Bích Ngọc (SN 1960, ngụ huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang) là mắt xích quan trọng trong đường dây ma túy này. Ngọc từng 2 lần ngồi tù về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản công dân” (năm 1991) và “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản XHCN” (năm 1999). Sau khi ra tù, Ngọc ra Móng Cái buôn vải khô, chè khô xuất khẩu sang Trung Quốc. Thời gian này, Ngọc quen một số trùm ma túy người Trung Quốc và bắt đầu dấn thân vào con đường buôn bán “cái chết trắng”.
Tính từ tháng 11-2007 đến tháng 1-2012, Ngọc đã mua từ các đối tượng Sa Văn Cầu (bị truy nã tại nước CHDCND Lào), Nguyễn Thị Loan, Nguyễn Thị Hạnh (SN 1965, ngụ Hà Nội, đại lý cấp 1 của Sa Văn Cầu), Hoàng Văn Thực, Lương Minh Tuấn (SN 1974, ngụ Bắc Giang) 148 bánh heroin.
Số “hàng trắng” trên được các đối tượng chuyển từ Mộc Châu (Sơn La) giao cho Ngọc, sau đó đưa lên Móng Cái bán cho Vương Luân Nghiệp, Vương Vũ (SN 1950, ngụ Đông Hưng - Trung Quốc), Trần Hoa Khách (SN 1964, ngụ Quảng Đông - Trung Quốc)…
Từ đường dây của Sa Văn Cầu, cuối năm 2011 đã hình thành liên minh Nguyễn Hùng Dũng (tức Dũng “ộp”, SN 1979) và Sồng A Lâu (SN 1977, đều trú tại huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La). Tính đến tháng 7-2012, liên minh A Lâu - Dũng “ộp” đã vận chuyển, tiêu thụ trót lọt hơn 50 chuyến với số lượng lên tới hơn 3.400 bánh heroin, hơn 260.000 viên thuốc lắc và hơn 16 kg ma túy đá.
Các bị cáo nghe VKSND tỉnh Quảng Ninh luận tội và đề nghị mức án
Trong khi đó, bị cáo Nguyễn Thị Huệ điều hành một đường dây ma túy thao
túng gần hết toàn bộ khu vực biên giới Lạng Sơn. Để thuận lợi cho việc
vận chuyển ma túy qua biên giới, nhóm của Huệ thành lập nhiều công ty
xuất khẩu để giấu ma túy vào trong hàng hóa. Huệ có hành vi mua bán
tổng cộng 196 bánh heroin…
Nghiêm trị những kẻ cầm đầu
Đại diện VKSND tỉnh Quảng Ninh khẳng định các bị cáo đã tham gia mua bán số lượng ma túy đặc biệt lớn; thủ đoạn tinh vi; tính chất, hành vi phạm tội đặc biệt nguy hiểm khi sử dụng nhiều loại vũ khí quân dụng và sẵn sàng chống trả nếu bị phát hiện, tội phạm thực hiện có sự cấu kết chặt chẽ giữa các đối tượng trong và ngoài nước, mua bán nhiều chủng loại ma túy khác nhau từ Lào qua Việt Nam sang Trung Quốc và ngược lại.
Để thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật, nghiêm trị các đối tượng giữ vai trò cầm đầu đường dây, đại diện VKSND đã đề nghị HĐXX tuyên phạt mức án tử hình đối với 34 bị cáo.
Trong 34 bị cáo bị đề nghị tử hình, nhóm do Nguyễn Thị Bích Ngọc và Sa Văn Cầu cầm đầu có 12 bị cáo, nhóm do Nguyễn Hùng Dũng cầm đầu có 11 bị cáo, nhóm do vợ chồng Nguyễn Văn Tuân - Vũ Thị Thanh Hiền cầm đầu có 9 bị cáo và nhóm do Nguyễn Thị Hoàn cầm đầu có 2 bị cáo.
Có 9 bị cáo bị đề nghị mức án chung thân, 9 bị cáo bị đề nghị mức án 20 năm, 1 bị cáo bị đề nghị mức án từ 18-20 năm. 32 bị cáo khác bị đề nghị mức án từ 3-16 năm. Ngoài ra, VKSND đề nghị cho 4 bị cáo phạm tội “Kinh doanh trái phép”, “Che giấu tội phạm” được hưởng án treo.
Nghiêm trị những kẻ cầm đầu
Đại diện VKSND tỉnh Quảng Ninh khẳng định các bị cáo đã tham gia mua bán số lượng ma túy đặc biệt lớn; thủ đoạn tinh vi; tính chất, hành vi phạm tội đặc biệt nguy hiểm khi sử dụng nhiều loại vũ khí quân dụng và sẵn sàng chống trả nếu bị phát hiện, tội phạm thực hiện có sự cấu kết chặt chẽ giữa các đối tượng trong và ngoài nước, mua bán nhiều chủng loại ma túy khác nhau từ Lào qua Việt Nam sang Trung Quốc và ngược lại.
Để thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật, nghiêm trị các đối tượng giữ vai trò cầm đầu đường dây, đại diện VKSND đã đề nghị HĐXX tuyên phạt mức án tử hình đối với 34 bị cáo.
Trong 34 bị cáo bị đề nghị tử hình, nhóm do Nguyễn Thị Bích Ngọc và Sa Văn Cầu cầm đầu có 12 bị cáo, nhóm do Nguyễn Hùng Dũng cầm đầu có 11 bị cáo, nhóm do vợ chồng Nguyễn Văn Tuân - Vũ Thị Thanh Hiền cầm đầu có 9 bị cáo và nhóm do Nguyễn Thị Hoàn cầm đầu có 2 bị cáo.
Có 9 bị cáo bị đề nghị mức án chung thân, 9 bị cáo bị đề nghị mức án 20 năm, 1 bị cáo bị đề nghị mức án từ 18-20 năm. 32 bị cáo khác bị đề nghị mức án từ 3-16 năm. Ngoài ra, VKSND đề nghị cho 4 bị cáo phạm tội “Kinh doanh trái phép”, “Che giấu tội phạm” được hưởng án treo.
Tổ chức tinh vi theo nhiều cấp độTheo đại diện VKSND tỉnh Quảng Ninh, đây là đường dây mua bán, vận chuyển ma túy có quy mô cực lớn. Qua 2 giai đoạn điều tra, mở rộng từ đường dây buôn 5.000 bánh heroin, Công an tỉnh Quảng Ninh xác định 89 bị cáo đã mua bán, vận chuyển tổng cộng 32.000 bánh heroin (tương đương 12 tấn)...Đường dây này tổ chức tinh vi theo nhiều cấp độ, phân thành từng bộ phận an ninh, vận chuyển, tiêu thụ… Thậm chí, bọn chúng còn lôi kéo, mua chuộc nhiều cán bộ cơ quan nhà nước.
Bài và ảnh: Trọng Đức
(Người lao động)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét