Té ra là cứ có vụ việc nào nghiêm trọng, sự kiện nào quan trọng, khi
nhắc đến là các MC rất dễ sai do “vạ miệng”. Hồi Lễ tang bác Giáp, một
MC của Đài thành phố còn chúc mọi người vui vẻ. Giờ khi lũ lụt tàn phá
miền Trung thì MC của VTV trong chương trình The Voice lại xin khán giả
truyền hình cho tràng pháo tay cho nạn nhân bão lũ. Thế mới biết, té ra
làm MC không chỉ là phải đẹp nhỉ, nó cần sự nhạy bén, sự hiểu biết, sự
chắc chắn, sự sắc sảo chứ không phải đùa. Mình chỉ dùng chữ “vạ miệng”
thôi, chứ các em không cố ý, nhưng mà khổ quá, cái “vạ miệng” của các em
lại vạ trước cả hàng chục triệu con người cơ. Khổ.
Té ra, để hạn chế án oan sai cũng không có gì khó lắm nhỉ, nói như
PGS- TS Hoàng Ngọc Giao với báo Tuổi Trẻ, thì thực hiện nó cũng dễ mà,
mà nếu thực hiện thì chắc chắn là hạn chế vô cùng án oan sai: Tỉ như cần
phải có biện pháp kiểm soát việc hỏi cung, thì phải có luật sư, thì
phải có ghi âm, ghi hình..Tỉ như cán bộ điều tra không chỉ hỏi cung, tìm
kiếm chứng cứ tội phạm mà còn phải có trách nhiệm tìm kiếm chứng cứ
ngoại phạm, chứng cứ gỡ tội, chứng cứ vô tội….Tỉ như phải thay đổi quan
niệm rất cũ mà với nước ta lại phải học lại, dạy lại là cứ hễ ngồi trước
bị can thì y như hắn là kẻ phạm tội, mà không biết rằng, một người chỉ
được coi là có tội khi có bản án của Tòa….Tỉ như phải minh bạch hóa quá
trình tố tụng, từ việc tìm kiếm dấu hiệu, củng cố chứng cứ, xác minh,
khẳng định chứng cứ mới bắt, chứ không phải cứ loáng thoáng cái, đoán mò
cái, nghe báo cái là xông vô bắt phát và sau đó thì gỡ mãi không ra,
biết là vô tội rồi mà không ai dám công bố, cứ kéo dài mãi việc tạm
giam….và vân vân. Những điều PGS Hoàng Ngọc Giao nói không mới mẻ gì với
việc tố tụng của các nước trên thế giới, mà sao chúng ta mãi không thực
hiện tới nơi tới chốn và thể chế hóa nó rõ ràng trong bộ Luật nhỉ?
Té ra là sắp sang ngày khác các bác ạ.
Té ra tượng này trước là tượng Phật bà Quan âm rất tráng lệ, chính
quyền cho phép, xong lại rút phép, xong lại yêu cầu chủ nhân biến cái
tượng Phật thành o du kích cầm súng, đầu đội mũ tai bèo, rồi hôm nay đến
nông nỗi này đây các bác ạ. Về Quảng Nam hỏi là ra địa chỉ liền. ( Nghe
nói đã tháo tượng rồi, hoan hô). Hóa ra các bác điêu khắc nặn tượng
giỏi ác nhỉ. Các bác nhỉ? Rồi các bác chính quyền địa phương cũng sáng
tạo ác, hôm nay tượng Phật, ngày mai sáng tạo ra chỉ thị o du kích,
tài…..
Cách duy nhất để chống ép cung
Giải pháp duy nhất để nghi can không bị ép cung, bức cung là
cần phải có luật sư chứng kiếnquy trình điều tra tội ác (trừ vụ án liên
quan đến an ninh quốc gia) nhằm bảo vệ đến mức có thể nhất (theo luật
định) quyền của nghi phạm.
Vụ án oan sai Nguyễn Thanh Chấn đã làm chấn động cả nước vì sự sai
sót của các cơ quan điều tra- tố tụng, của các cơ quan có trách nhiệm
dẫn đến nỗi đau của người dân kéo dài suốt 10 năm trời.
Một nghịch lý đau lòng hơn nữa là khi đọc lại Luật Hammurabie, chúng
ta sẽ thấy có những điều khoản công bằng để ngăn ngừa oan sai, dù đã ra
đời trước công nguyên cả ngàn năm.
Luật Hammurabie và Điều 5 đặc biệt
Vua Hammurabie trị vì ở Vương quốc Babylone (nay thuộc Iraq) trong
những năm 1792-1750 tr.CN. Bộ luật mang tên ông được khắc trên đá, nay
vẫn còn gần như nguyên vẹn (247/282 điều không bị đục, xóa), hiện được
trương bày tại bảo tàng Louvre (Paris- Pháp).
Đây chắc chắn là bộ luật chân xác nhất (vì nó không thể bị sao chép,
sửa đổi, thêm bớt như các bộ luật khác) và cho đến nay là bộ luật cổ xưa
nhất được tìm thấy. Kỹ năng lập pháp, tính chặt chẽ, thông tuệ… trên
những gì Luật Hammurabie thể hiện đã làm cho tư duy của các nhà lập pháp
sau này phải ngạc nhiên, khâm phục.
Chẳng hạn, dù chỉ được “gói” gọn trên bề mặt của một phiến đá nhưng,
từ gần 4.000 năm trước, các tác giả vô danh đã “kịp” ghi cả điều khoản
về “bác sĩ”, tức thầy thuốc, tại Điều 218: “Nếu thầy thuốc dùng dao đồng
thau mổ một trường hợp rất khó khăn… và làm cho dân tự do đó chết… thì
người thầy thuốc đó bị chặt ngón tay”(!) (Dẫn theo Lịch sử thế giới cổ
đại, nxb GD, 2003, tr. 257).
Trong những điều phi thường mà Luật Hammurabie đã tạo ra, Điều 5 của bộ luật này, là một trong những điều đặc biệt nhất.
Có lẽ, ngay cả bây giờ, khi hàng tuần, hàng tháng phải nghe về những
vụ oan sai từ án, từ tòa, chúng ta thực sự phải sững sờ: “Nếu quan tòa,
do thiếu công minh hoặc kém khả năng mà xử án sai, phải nộp phạt số tiền
gấp 12 lần nguyên án và bị cách chức vĩnh viễn”! (Xem thêm: TS Nguyễn
Việt Hương, Giáo trình Lịch sử Nhà nước và Pháp luật thế giới, nxb CAND,
2012, tr.54).
án oan, Nguyễn Thanh Chấn, tam quyền phân lập, luật sư
Vụ án oan sai Nguyễn Thanh Chấn đã làm chấn động cả nước. Ảnh: Hà An/ Thanh Niên
Có thể nói không quá lời rằng chính Điều 5 của Luật Hammurabie đã làm
cho 281 điều còn lại trở nên giá trị vì “nó đã hiểu” đúng và đủ vai trò
của cơ quan tố tụng trong một xã hội mong tìm sự rõ ràng của đen và
trắng, đúng và sai, nên đã chế tài trực tiếp, nghiêm khắc, thẳng thắn
đối với trách nhiệm và bổn phận của quan tòa.
Quan tòa do nhận hối lộ hoặc kém cỏi, cố tình xử án sai, sẽ bị cách
chức và bị buộc phải bỏ tiền túi ra bồi thường một số tiền cực lớn(!)
…Và án oan sai ở ta?
 |
| Vụ án oan sai Nguyễn Thanh Chấn đã làm chấn động cả nướ |
Chuyện các vụ án oan sai đã được dư luận báo động từ nhiều năm nay
nhưng xem chừng chưa có biểu hiện giảm bớt. Vụ nạn nhân Nguyễn Thanh
Chấn 10 năm bị tù vừa được trả tự do (trong án tù chung thân) vì không
giết người là chuyện khó có thể hình dung.
Theo nguyên tắc, quy trình để xét xử một vụ trọng án đòi hỏi sự tuân
thủ cẩn trọng các bước điều tra và buộc tội để khởi tố, luận án, kết án.
Dư luận không thể hiểu nổi tại sao bị cáo lại bị ép cung, buộc phải
nhận án do kẻ khác gây ra? Làm sao có thể chấp nhận được rằng cán bộ
điều tra đã đe dọa, bức cung để buộc người vô tội phải tự nhận mình có
tội?
Những câu hỏi nhức nhối, đớn đau ấy, có lẽ nào lại vẫn tiếp tục chịu
chung cái điệp khúc “do khách quan”, “lỗi” nghiệp vụ?… Các vị quan có
trách nhiệm khi trả lời báo chí đều gọi cái việc đẩy người vô tội phải
đi tù chung thân là LỖI(!) Là lỗi được chăng khi nếu không có cha là
liệt sĩ thì ông Chấn đã bị tử hình(!)? Nếu ông Chấn đã bị xử bắn rồi,
các vị có trách nhiệm ngụy biện theo cách chi?
“Trình độ kém” của một số người là điều có thể nhưng nói rằng từ khâu
điều tra đến khởi tố, xử án qua bao nhiêu cấp mà sai vẫn hoàn sai thì
chỉ có thể kết luận rằng đó là nhẫn tâm, vô cảm. Nhiều điều khuất tất
liên quan đến vụ án động trời này, vì nếu không khuất tất, sao lại ép
cung, bức cung?
Sự thật cần phải được làm rõ và, những người điều tra viên ép cung,
đến những người từng có thẩm quyền xét xử án oan sai này, cần được xét
xử, nghiêm minh, theo đúng luật định.
Một điều nữa mà dư luận không thể cho qua, tại sao tất cả những vụ án
oan sai từ trước đến nay, khi được minh oan thì nạn nhân, hầu hết là
dân thường, lại nhận tiền bồi thường từ chính… tiền thuế của người dân?…
Giải pháp ở đâu?
Điều cần thiết mà vụ án oan sai Nguyễn Thanh Chấn đặt ra phải được
coi như dạng “phán quyết Bosnan” ở Tòa án Châu Âu cách đây mấy năm – có
nghĩa là cần phải có một sự đổi mới toàn diện, căn bản trong quy trình
điều tra – tố tụng.
Giải pháp duy nhất để nghi can không bị ép cung, bức cung là cần phải
có luật sưchứng kiến quy trình điều tra tội ác (trừ vụ án liên quan đến
an ninh quốc gia) nhằm bảo vệ đến mức có thể nhất (theo luật định)
quyền của nghi phạm. Đây là điều mà mọi nền dân chủ đều phải có: Chừng
nào chưa bị kết án thì chừng đó nghi can vẫn chưa thể bị coi là kẻ có
tội.
Điều tiếp theo là đã đến lúc cần phải có bồi thẩm đoàn do nhân dân
bầu ra, có quyền giám sát phiên tòa, nhằm buộc quan tòa phải làm đúng
chức trách. Sự giám sát này sẽ vừa hạn chế được tình trạng chạy án vừa
là động lực để quan tòa tự nâng mình lên về trình độ, hiểu biết. Chắc
chưa có ai quên chuyện một lãnh đạo cao cấp đã từng nói rằng nhiều khi
phải “vơ vét thẩm phán” để kịp xử án(!)
Sau cùng, cần phải có chế tài nghiêm khắc đối với các sai phạm của cơ
quan điều tra – tố tụng. Không thể có chuyện làm sai vẫn hạ cánh an
toàn và tiền bồi thường thì lấy từ tiền thuế. Nếu nghiêm khắc, nếu có
một Điều 5 đích thực, chắc chắn sẽ giảm thiểu được rất nhiều án oan sai…
Báo Lao Động số ra ngày 5.11.2013 chỉ mới kể ra dăm vụ án oan sai đẫm
nước mắt. VietnamNet cùng ngày cho biết, chủ tọa và thẩm phán phiên tòa
sơ thẩm ở Bắc Giang năm 2004 hoặc là “không nhớ”(?) hoặc là “đổ tội”
cho tòa phúc thẩm…
Chừng nào còn coi việc xử tù chung thân một con người dễ quên như như
vất đi một cái áo cũ; chừng nào mà sai phạm từ điều tra đến sơ thẩm,
phúc thẩm vẫn còn bị đổ tội vòng quanh thì chừng đó, án oan sai vẫn là
chuyện… thường ngày.
Đừng ngụy biện rằng tòa án nào trên thế giới cũng sai. Có thể vẫn có
những phiên tòa sai nhưng chắc có rất ít nước có việc “vơ vét” quan tòa,
đồng nghĩa với việc có rất ít những quan tòa, cơ quan điều tra vô trách
nhiệm, vô cảm trước sự đẫm nước mắt của những người dân oan…
THEO VIETNAMNET
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét