Con dấu của Bộ Giáo dục đâu thể đóng bừa phứa như vậy?
Bộ trưởng Phạm Vũ Luận bị cán bộ của chính ngành giáo dục kiện ra tòa là một sự kiện hy hữu của ngành giáo dục.
Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước, Bộ Giáo dục đang
“lĩnh ấn” trong công cuộc đổi mới nền giáo dục, nhưng chính Bộ cũng đang
có những biểu hiện bất thường, đó là thông qua hội đồng… để công nhận
và cấp bằng tiến sĩ cho ông Quế. Rồi sau này cũng chính là một thành
viên của hội đồng kiến nghị ngược, Bộ lại ra quyết định thu hồi bằng
tiến sĩ đã cấp. Vậy là ngày hôm nay người ta nói đúng thì Bộ đồng ý là
đúng, ngày mai người ta nói sai Bộ cũng đồng ý là sai? Con dấu của Bộ
Giáo dục đâu thể đóng bừa phứa như vậy?
Gần sáu tháng trước, ông Hoàng Xuân Quế – Phó Viện trưởng Viện Tài
chính Ngân hàng (ĐH Kinh tế Quốc dân) bị tố cáo sao chép tới 52,5/159
trang nội dung của ông Mai Thanh Quế (Học viện Ngân hàng) trong một đề
tài bảo vệ luận án tiến sĩ đã thực hiện cách đây 10 năm.
Sau khi ra dự thảo kết luận, Bộ Giáo dục bị ông Quế phản đối kịch
liệt, nhưng vào ngày 11/10, ông Bùi Văn Ga – Thứ trưởng Bộ Giáo dục đã
ký quyết định số 4674/QĐ-BGDĐT thu hồi bằng tiến sĩ của ông Quế.
Và từ quyết định này, Bộ trưởng Bộ GD Phạm Vũ Luận bị ông Hoàng Xuân
Quế kiện ra TAND Thành phố Hà Nội. Tòa Hà Nội đã thụ lý, và ông Luận
cũng đã giao quyền cho cấp dưới thay mặt giải quyết.
Bộ trưởng Phạm Vũ Luận bị cán bộ của chính ngành giáo dục kiện ra tòa là
một sự kiện hy hữu của ngành giáo dục. Ảnh Việt Dũng/Tuổi trẻ
Có lẽ, trong lịch sử nền giáo dục Việt Nam thì chuyện Bộ trưởng bị
chính cán bộ ngành mình quản lý kiện ra tòa là rất hiếm. Trong vụ việc
này có hai điều “hài hước”, có lẽ sẽ bất lợi cho người bị kiện: Thứ
nhất, ông Mai Thanh Quế (người bị coi là “nạn nhân”) đã lên tiếng khẳng
định ông Hoàng Xuân Quế không “ăn cắp” nội dung luận án của mình. Thậm
chí còn có văn bản gửi tới Bộ Giáo dục cho biết, đã đồng ý khi ông Hoàng
Xuân Quế xin phép sử dụng một số kết quả nghiên cứu đã công bố trong
luận án của mình.
Điều “hài hước” thứ hai, bà Dương Thu Hương – Nguyên Phó Thống đốc
Ngân hàng Nhà nước Việt nam, Phó Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế – Ngân sách
của Quốc hội (người được Bộ Giáo dục mời phản biện kín luận án của ông
Hoàng Xuân Quế) cũng cho rằng, kết luận của Bộ Giáo dục luận án của ông
Hoàng Xuân Quế trùng lặp nguyên văn với một số phần của ông Mai Thanh
Quế là không có cơ sở.
Khoan hãy bàn đến chuyện ai đúng, ai sai, và bàn tới chuyện đó lúc
này có lẽ cũng không cần thiết cho lắm, vì tòa sẽ có trách nhiệm làm rõ.
Nhưng có một điều mà ai cũng thấy, đó là Bộ Giáo dục đang “ôm rơm” khi
phải làm quá nhiều việc chi tiết, từ tổ chức các kỳ thi tốt nghiệp, thi
đại học, rồi tới cả việc cấp bằng thạc sĩ, tiến sĩ, tham gia cả vào việc
phong hàm Phó Giáo sư, Giáo sư… Và vì vậy, chuyện Bộ trưởng Phạm Vũ
Luận bị kiện ra tòa cũng chẳng có gì lạ, khi mà Bộ không thể quản lý
được những việc chi tiết, trong khi vẫn “ôm” tất cả.
Bình về sự kiện này, ông Nguyễn Sỹ Cương – Ủy viên Thường trực Ủy ban
Pháp luật của Quốc hội đã nói rằng, việc một cán bộ của ngành giáo dục
đi kiện chính Tư lệnh ngành mình là một sự kiện hy hữu ở Việt Nam, qua
đó có thể thấy nhiều bất cập trong công tác quản lý của ngành giáo dục.
Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước, Bộ Giáo dục đang “lĩnh ấn”
trong công cuộc đổi mới nền giáo dục, nhưng chính Bộ cũng đang có những
biểu hiện bất thường, đó là thông qua hội đồng… để công nhận và cấp bằng
tiến sĩ cho ông Quế. Rồi sau này cũng chính là một thành viên của hội
đồng kiến nghị ngược, Bộ lại ra quyết định thu hồi bằng tiến sĩ đã cấp.
Vậy là ngày hôm nay người ta nói đúng thì Bộ đồng ý là đúng, ngày mai
người ta nói sai Bộ cũng đồng ý là sai? Con dấu của Bộ Giáo dục đâu thể
đóng bừa phứa như vậy?
Trong câu chuyện này, hội đồng đã chấm luận án tiến sĩ của ông Quế
gồm những ai, và ai sẽ phải chịu trách nhiệm thì chưa thấy nói? Về mặt
quản lý, Bộ Giáo dục và những cá nhân được giao trách nhiệm quản lý ở
mảng này sẽ chịu trách nhiệm thế nào thì cũng không đề cập?
Ông Cương đưa ra một so sánh khá thú vị cho thấy ở ta thường làm
ngược với các quốc gia tiên tiến. Thí dụ, chuyện công nhận một khách sạn
đạt hạng mấy sao cũng phải thông qua Tổng cục du lịch, và như vậy thì
hoàn toàn có khả năng dẫn tới chuyện “chạy sao”, trong khi các nước là
do Hiệp hội du lịch tự đánh giá, tất cả đều rất rõ ràng và công khai chứ
không tù mù như ở ta.
Với câu chuyện cấp bằng cũng vậy, Bộ Giáo dục đang làm hết tất cả,
trong khi đáng lẽ phải có sự phân cấp, phân quyền cho các cơ quan chuyên
môn đánh giá và chịu trách nhiệm, mà cụ thể là các Viện nghiên cứu, các
trường đại học… còn nếu Bộ đã giành quyền này thì chính Bộ cũng phải
chịu trách nhiệm nếu như không kiểm soát được sự việc.
Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta tiếp tục phát hiện ra hàng trăm bằng
thạc sĩ, tiến sĩ đạo văn, sao chép? Điều đó chẳng phải là vai trò quản
lý Nhà nước của Bộ đang có lỗ hổng quá lớn hay sao?/.
THEO GIÁO DỤC
Ðùa nhảm
Trong một bài viết có nhan đề “Đại biểu Quốc hội được dặn
không phát biểu về tham nhũng” đăng trên báo Tuổi Trẻ số ra ngày 7 tháng
11 năm 2013, có đoạn viết: “Sáng nay 7-11, lên tiếng tại QH, đại biểu
Lê Như Tiến lo ngại trước tình trạng lãnh đạo các địa phương ‘vận động’
đại biểu QH trước mỗi kỳ họp: ‘Có thể chất vấn, nói về bất cứ vấn đề gì,
trừ tham nhũng ra, bởi việc đó chẳng khác nào vạch áo cho người xem lưng’.”
Sau khi bị một số blogger đưa lên facebook và blog, báo Tuổi Trẻ sửa nhan đề bài viết lại thành “Tham nhũng chưa bị sát thương”.
Dù có thay đổi nhan đề, riêng lời phát biểu của Lê Như Tiến, tự nó, đã tiết lộ được khá nhiều vấn đề:
Thứ nhất, trên nguyên tắc, đại biểu Quốc Hội là đại diện của dân,
phát biểu các nguyện vọng của dân, giám sát ngành hành pháp và tranh đấu
cho quyền lợi của dân, thế nhưng, ở Việt Nam, trên thực tế, các đại
biểu lại thường xuyên được chính quyền địa phương dặn dò phải nói chuyện
này và không được nói chuyện khác. Tư cách đại diện và tính chất độc
lập của họ ở đâu?
Thứ hai, tại sao lại “trừ tham nhũng”. Ai cũng biết một trong những
vấn đề nghiêm trọng nhất ở Việt Nam là tham nhũng. Đảng cộng sản cố gắng
thành lập ban này ban nọ để chống tham nhũng. Chính phủ cũng không ngớt
rêu rao là họ quyết tâm diệt trừ tham nhũng. Thế nhưng tại sao trên
diễn đàn Quốc Hội, các đại biểu lại không được quyền nói về tham nhũng?
Tại sao? Như vậy, những cái gọi là nỗ lực chống tham nhũng của họ có
thực hay không?
Thứ ba, tại sao lại sợ chuyện “vạch áo cho người xem lưng”? Chẳng lẽ
lưng của chính quyền địa phương lại đầy những mụn nhọt tham nhũng?
Tuy nhiên, những vấn đề trên không quan trọng bằng cách lý giải của
ông Dương Trung Quốc, nhà sử học kiêm đại biểu Quốc Hội, người vốn được
dư luận khen là hay nói thẳng trong khá nhiều chuyện.
Trong bài phỏng vấn đăng trên báo Tuổi Trẻ,
khi được hỏi ý kiến về lời phát biểu của Lê Như Tiến, Dương Trung Quốc,
trước hết, xác nhận chính ông, với tư cách đại biểu Quốc Hội, cũng từng
nghe những lời dặn dò như thế (“Chúng ta đều sống dưới một gầm trời và
chịu những mối quan hệ đang chi phối hiện nay”). Sau đó, Dương Trung
Quốc cho nguyên nhân của hiện tượng này là do “người ta e ngại trước các
mối quan hệ, nhất là bộ phận các đại biểu Quốc hội hiện đang gánh vác
công việc ở cơ quan hành pháp các cấp”.
Để cụ thể, ông nêu lên một ví dụ:
“có một con đường đi qua địa phương xuống cấp, muốn tu sửa đàng hoàng
thì phải xin ngân sách trung ương, như vậy đại biểu Quốc hội là người
có cương vị trong bộ máy chính quyền địa phương ngày nào đó sẽ phải ra
Hà Nội gặp ông bộ trưởng này, ông bộ trưởng kia. Nếu chỉ vì phát biểu ở
nghị trường mà không bằng lòng nhau thì ai cũng e ngại dẫn đến ảnh
hưởng.”
Cuối cùng, Dương Trung Quốc đề ra biện pháp: Để xóa bỏ những e ngại của các đại biểu Quốc Hội trong việc phê phán tham nhũng, “gốc rễ là phải xóa bỏ dần quan hệ xin cho […] chừng nào còn quan hệ xin cho là còn nể nang, né tránh”.
Sai.
Sai cả trong việc phát hiện nguyên nhân lẫn giải pháp được đề nghị.
Về nguyên nhân, Dương Trung Quốc, không biết vô tình hay cố ý, đánh
lạc hướng vấn đề: Vấn đề trung tâm trong lời phát biểu của Lê Như Tiến
và cũng là vấn đề thu hút sự chú ý của dư luận nhất là việc chính quyền
địa phương “vận động” hay “dặn dò” các đại biểu không được đề cập đến
chuyện tham nhũng trong Quốc Hội chứ không phải là việc các đại biểu ấy
“e ngại”. Hai vấn đề đó khác nhau. Cùng là “e ngại”, nhưng e ngại do sự
tính toán của cá nhân khác với sự e ngại sau khi được “vận động”. Hơn
nữa, bản thân việc “vận động” các đại biểu về những gì họ nên và không
nên phát biểu trước Quốc Hội cũng là một vấn đề. Đó là chưa kể cái gọi
là “vận động” ở Việt Nam thường được hiểu là bao gồm cả sự thuyết phục
lẫn sự đe dọa.
Ngoài ra, vấn đề cũng không phải là “e ngại”. Trên 90% đại biểu
Quốc Hội là đảng viên.
Đã là đảng viên thì phải chấp hành chỉ thị của đảng: Cái gọi là “lãnh
đạo địa phương” ấy cũng đồng thời là lãnh đạo đảng. Do đó không được đề
cập đến chuyện tham nhũng không phải chỉ là chuyện “dặn dò” suông mà còn
là vấn đề kỷ luật. Với lời dặn dò, người ta còn có thể có sự lựa chọn
theo hay không theo. Với kỷ luật, người ta không còn lựa chọn nào khác
ngoài việc chấp hành.
Bắt bệnh sai, phương pháp chữa trị cũng sai nốt.
Sai ở ba điểm:
Thứ nhất, đề nghị xóa bỏ dần quan hệ xin cho của Dương Trung Quốc,
thực chất, cũng là một lời… xin. Xin đảng và chính phủ xóa bỏ. Mà không
cần xóa bỏ ngay. Chỉ cần xóa bỏ dần. Đó không phải là một lời xin thì
còn là gì nữa? Ở những nơi khác, hoặc với những người khác, nếu xem đó
là nguyên nhân, người ta sẽ đề ra các biện pháp cụ thể để xóa bỏ hoặc để
ngăn chận chứ không nói chung chung và yếu ớt như vậy.
Thứ hai, Dương Trung Quốc cũng, cố tình hay vô ý, làm lạc hướng vấn
đề khi dùng chữ “quan hệ xin cho”. Trước đây, đề cập đến vấn đề tương
tự, một số người đã dùng chữ khác, đúng hơn: “cơ chế xin cho”. Quan hệ
và cơ chế khác nhau. Dùng chữ quan hệ là giới hạn trong phạm vi cá nhân
và có tính chất chủ quan: Có người thế này, có người thế khác. Cơ chế,
ngược lại, nằm ngoài tính cách cá nhân: Bất cứ người nào, dù tốt hay
xấu, nằm trong cơ chế như thế thì cũng sẽ hành xử như thế. Ngoài sự khác
biệt ấy, còn một sự khác biệt nữa: quan hệ thuộc phạm vi liên cá nhân
và phạm trù đạo đức; cơ chế thuộc phạm vi tổ chức và phạm trù chính trị
cũng như luật pháp.
Thứ ba, nếu xin cho là một cơ chế gây nên sự thỏa hiệp trước vấn đề
tham nhũng, để thay đổi, cần nhất là thay đổi cơ chế. Xin lưu ý là, tự
bản chất, nói theo Lord Acton, một giáo sư Sử tại Đại học Cambridge ở
Anh vào cuối thế kỷ 19, “Tất cả quyền lực đều tham nhũng; quyền lực
tuyệt đối tham nhũng một cách tuyệt đối” (All power corrupts; absolute
power corrupts absolutely).
Không có hy vọng gì có thể xóa bỏ hết tham nhũng khi trên thế giới
vẫn còn quyền lực. Không xóa bỏ hết, người ta chỉ hy vọng hạn chế nó.
Cách hiệu quả nhất để hạn chế tham nhũng là hạn chế quyền lực. Đa đảng,
tam quyền phân lập, tính chất độc lập của quân đội và cảnh sát, quyền
đối lập và các quyền liên quan đến tự do ngôn luận… là những sự hạn chế
ấy.
Không bàn một cách nghiêm túc đến việc hạn chế quyền lực; mải lải
nhải về những cách thức hạn chế tham nhũng chỉ là những cách đùa dai.
Lại đùa nhảm.
THEO VOA BLOG
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét