Chính trị – Xã hội
Chiến hạm Wang Goen của Hàn Quốc ghé thăm Việt nam (RFA) —-Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh tiếp đoàn Đại học Quốc phòng Mỹ (QĐND)Số phận những tù nhân lương tâm (RFA) -Hiện ít nhất có 2 tù nhân lương tâm đang âm thầm chịu cảnh đọa đày oan khuất tại trại tù Xuân Lộc, Đồng Nai, đó là các tù nhân thế kỷ Nguyễn Hữu Cầu và tù nhân tôn giáo Mai Thị Dung.
Nông dân Văn Giang quyết tâm không bỏ cuộc (RFA) -Luật sư Trần Vũ Hải đại diện pháp lý cho nông dân bị thu hồi đất của dự án Ecopark vừa có bản ý kiến gởi Bộ Tài nguyên Mội trường thể hiện sự không đồng tình về cách Bộ này trả lời kiến nghi của bà con huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên.
Sẵn sàng khởi công nhà máy lọc dầu Nghi Sơn (RFA) —Việt Nam quy hoạch đất cho dự án nhà máy lọc dầu với Kuwait (VOA —Khai mạc hội nghị đào tạo nghề của khu vực tại Hà Nội(RFA)
Mỹ tặng Việt Nam 20,000 bộ trang thiết bị bảo hộ lao động(VOA) —Những bữa cơm từ thiện cho bệnh nhân nghèo ở Việt Nam (RFI)
Đã đến lúc không còn gì để che dấu… (Song Chi -RFA)
Chí Thiện đối mặt với Cực Ác (Bùi Tín -VOA) -Chúng tôi gặp nhau ở Paris năm 2000 khi anh là khách mời của một tổ chức văn hóa Pháp. Sau đó chúng tôi đến thành phố Strasbourg ở sát biên giới Đức, nơi anh nghỉ ngơi để sáng tác, làm thơ và viết tập truyện Hỏa Lò.
Cái khúc đuôi nguy hiểm (Nguyễn hưng Quốc -VOA) – Mấy tháng vừa qua, đọc báo chí tiếng Anh, hầu hết các tin tức liên quan đến Việt Nam đều là những tin buồn
Thử thách cuối cùng của Ba Dũng? -Carlyle A. Thayer – Trà Mi lược dịch – (DCVOnline) - Nếu Việt Nam muốn thay đổi lãnh đạo thì đây là thời gian tốt nhất để thực hiện vì bất kỳ quyết định nào của Đảng có thể được Quốc hội phê chuẩn ngay lập tức.
Hạ bệ lãnh đạo cao cấp kiểu Trung Quốc -Lê Mai-(DCVOnline) - Nếu chỉ họp hội nghị Trung ương, phê phán, bỏ phiếu tín nhiệm, liệu có giải quyết được vấn đề không? Lịch sử đã có câu trả lời…
Về với người hâm mộ, tại sao không? » -Trần Quang Hạ (ĐCV) – Người mong đợi nhiều nhất có lẽ khán giả trong nước, họ muốn chị về để tận tai nghe những bản tình ca bất hủ của Trịnh Công Sơn. …
Thất bại lớn nhất của Kissinger » -Trọng Đạt (ĐCV) – Nixon nhậm chức Tổng thống đầu năm 1969, mấy tháng sau Henry Kissinger được giao nhiệm vụ thương thuyết với phái đoàn Cộng sản Việt Nam tại cuộc hòa đàm Paris …
Đào Tuấn – Ai đang cầm đầu dây thòng lọng? (Danluan) —Đào Tuấn – Lãnh đạo đất nước thì không thể “vinh thân phì gia”(Danluan) —-Lê Hoàng – Bắt sâu hay làm cỏ?(Danluan)
Walter Saller – Cuộc chiến của những đứa trẻ con (phần 1)(Danluan) —–Tô Văn Trường – Trả lại chân giá trị cho giáo dục(Danluan) —–Nói dối không còn lòi duôi(Danluan)
Alan Phan: Điều hành DNNN ở Việt Nam giống như đi đánh bạc mà không dùng tiền mình(Danluan)
Chúng tôi là nhân dân (Ngô nhân Dụng -Nguoiviet) -Ngày hôm qua ở thành phố München của tiểu bang Bayern, nước Ðức, cô Thục Quyên nhìn thấy một “bầu trời xanh trong veo” trong ngày Quốc Khánh kỷ niệm nước Ðức thống nhất.
AI LÀ JUDA TRONG CUỘC HỌP TỐI CHỦ NHẬT? – Quanlambao – Cu đen xin thông báo thông tin vỉa hè mà bất cứ ai cứ ra quán cóc ở Hà Nội đều nghe được: BCT họp kín tối chủ Nhât vừa rồi và chính lực lượng an ninh của Công an thầm thì, rỉ tai: nhau Khác hẳn với bộ mặt tại Hội nghị 6 phùng mang trợn má, anh y tá vào BCT lại ‘nhũng như con chi chi’ nhận mọi khuyết điểm và xin được ở lại để tiếp tục…. khắc phục hậu quả!!!
THÔNG BÁO KHẨN! -(Vualambao=Quanlambao) (dạo này lắm chuyện quá, tự dưng 2 ông này h lại hóa làm 1 ????????????????????????? )
“MƯU SỰ TẠI NHÂN, THÀNH SỰ TẠI THIÊN”! Quanlambao – Tại sao trước cái ngày Toàn thể Hội nghị Trung Ương 6 họp 10/10 để ra kết luận cuối cùng về Thủ Tướng thì Quan làm báo bị tấn công khốc liệt và đưa lên những thông tin đê hèn, ti tiện làm cả thế giới phẫn nộ và khinh bỉ mà người gánh tất cả những hậu quả này không ai khác chính là Nguyễn Tấn Dũng
Cập nhật các Blog bị cướp giết hiếp (Tranhung09)
Nông dân cà phê lên đời nhờ cạnh tranh (RFA) —Thái Lan: ngư dân Việt sẽ bị truy tố vì tội đánh bắt mực trong vùng biểnThái Lan (RFA)
Cân nhắc một dự án thủy điện (TN) —Cần đánh giá thấu đáo về thủy điện 6 và 6A(SGGP) —Cần có cơ quan độc lập đánh giá tác động môi trường thủy điện Ðồng …(ND)
Chuyên gia góp ý dự thảo Luật Đất đai (Chinhphu) — Luật Đất đai: Sửa sao cho công bằng? (TVN)—5 chỉ tiêu kinh tế – xã hội dự kiến không đạt kế hoạch (NLĐ) –Tây Ninh: Nhiều nơi ngập trong lũ(PLTP) —“Dũng cảm” mới đi khám bệnh BHYT - Tuổi Trẻ
Trên 2.000 phương tiện bốc xúc mỏ… “ngồi chơi” (LĐ) -Hơn 2.000 phương tiện bốc xúc mỏ, với tổng giá trị khoảng 4.000 – 5.000 tỉ đồng tại khu vực than Quảng Ninh đang phủ bạt vì… hết việc. — Đòi trả lương: Vây công ty, truy ông chủ (VEF) —–Một số lãnh đạo ngân hàng bị bắt:’Đừng đổ lỗi cho pháp luật và cơ chế’ - Báo Giáo dục Việt Nam
Đại Đoàn Kết -Phiên họp toàn thể của Ủy ban Kinh tế của QH: Doanh nghiệp chưa thoát được sóng…
Xin đừng “đánh trống bỏ dùi”! (TVN) -Tổ chức cho nhân dân tham gia góp ý, chấn chỉnh Đảng như thế nào là việc không đơn giản, cần có nghiên cứu trước và nên đưa ra công luận bàn thảo, kẻo không lại đánh trống bỏ dùi.
Tiếp vụ 10 “hiệp sĩ” Bình Dương bị triệu tập: Các “hiệp sĩ” đã sai! – Pháp luật TP - Nhiều chuyên gia pháp luật cho rằng hành vi của các “hiệp sĩ” vượt quá quyền công dân, có dấu hiệu cấu thành tội phạm.
Kết thúc kiểm toán Nhà máy lọc dầu Dung Quất: Kiến nghị xử lý 16 triệu USD và gần 3 tỉ đồng - Tuổi Trẻ
Chống ngập nhìn từ sai lầm đô thị hóa (VNN) -Kinh phí đổ vào các dự án chống ngập hiện nay được cho là chưa tương xứng với kết quả do ngập cũ chưa hết, ngập mới đã phát sinh. — Tan vỡ gia đình vì… đầu tư nhà đất thua lỗ (VNN)
Kinh tế
Đông Á suy trầm (Nguyễn xuân Nghĩa -RFA) – Trong vòng một tuần, ba định chế tài chính quốc tế là Ngân hàng Phát triển Á châu, Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã đưa ra những dự báo bi quan về đà tăng trưởng kinh tế của thế giới, trong đó có các quốc gia đang phát triển tại Đông Á và Thái Bình Dương.Hàng Thái Lan tiến vào thị trường Việt Nam(VOA) —-Kinh tế Việt Nam bước vào quý 4 với những đấu hiệu đáng lo ngại(VOA) —-Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam 9 tháng đầu năm giảm mạnh (RFI) —Đầu tư nước ngoài (FDI) giảm mạnh (RFA)
‘Cứu bất động sản chỉ còn cách hạ giá’ (VnEx) —-“Đừng mơ sẽ có cuộc giải cứu bất động sản” - Pháp luật & Xã hội —“Đại chiến” giảm giá căn hộ -VEF —–Tuổi Trẻ Lại “ảo thuật” gian lận xăng dầu
Vượt rào lãi suất – Thanh Niên - Cuộc đua lãi suất đang ngày càng trở nên nóng bỏng khi những ngày qua, không chỉ tiền đồng mà ngay cả tiền gửi bằng USD cũng đã phá rào quy định 2%/năm của Ngân… —-Ế sàn: DN nhất loạt hủy kế hoạch niêm yết - VEF
Vàng và USD cùng giảm giá mạnh (VEF) -…Lúc 8h30’ sáng nay, giá vàng SJC tại TPHCM giao dịch ở 47,35 – 47,55 triệu đồng/lượng (mua vào – bán ra), giảm 30 nghìn đồng/lượng so với giá chốt phiên hôm qua. Giá vàng SJC tại Hà Nội hiện giao dịch ở 47,35 – 47,57 triệu đồng/lượng (mua vào – bán ra). Vàng thế giới giao ngay theo Kitco hiện đứng ở 1.758,8 USD/oz, quy đổi theo tỷ giá Vietcombank, vàng thế giới đang ở 44,25 triệu đồng/lượng, thấp hơn vàng trong nước khoảng 3,3 triệu đồng/lượng….
63 tỉnh, thành nợ DN 91.000 tỷ đồng (VEF) —-Các ngân hàng đang tích cực mua USD (VNN)
Văn hóa – Giáo dục – Khoa học
Giải Nobel Hóa học về tay hai khoa học gia Mỹ(VOA) —Đức : Hội chợ sách quốc tế Frankfurt 2012 khai mạc (RFI) —Bẻ khóa mã số PIN: dễ như đếm 1-2-3-4 (Nguoiviet) —Những tranh luận mới về thực phẩm organic (hữu cơ) (RFA)Tập trung một số nhiệm vụ xây dựng 2 trường đại học xuất sắc - (Chinhphu.vn) – Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã chỉ đạo một số Bộ, ngành, cơ quan tập trung thực hiện các công việc liên quan đến việc triển khai Dự án xây dựng Trường Đại học Việt – Đức và Trường Đại học Khoa…
KTĐT Sinh viên nhập học đầu năm: Đôn đáo vì học phí cao —–Bảo tồn làm gì, khi tổng thể đã nát? (TVN)
Hệ lụy khi lương không đủ sống (VNN) -Lương thấp đương nhiên nhà giáo và các quan chức giáo dục đều phải xoay xở để kiếm thêm thu nhập. Chính đó là cái lỗ hổng quản lý gây nên hoặc làm trầm trọng thêm hầu hết các căn bệnh trầm kha đã ra sức tàn phá giáo dục.
Bài văn điểm 3 của nữ sinh nhập vai Cám kể chuyện Tấm (VNN) – Với đề bài “hãy nhập vai nhân vật Cám, kể lại chuyện cổ tích Tấm Cám”, một nữ sinh THPT ở Hà Nội đã có bài viết “đặc sắc”.
Thế giới
EU phổ biến phúc trình thường niên về tiến trình thu nhận thành viên mới (VOA) —Canada đàm phán gia nhập Hiệp định Đối tác Chiến lược xuyên Thái Bình Dương – TPP (RFI) —Oxfam cảnh báo tình trạng trưng mua đất nông nghiệp tràn lan trên thế giới (RFI) —-TT Hunsen: Ngừng nhượng đất kinh tế cho doanh nghiệp (RFA)Nga lại hoãn giao hàng không mẫu hạm cho Ấn Độ(RFA) —Một thành viên ban nhạc Pussy Riot của Nga được thả(VOA) —Tòa phúc thẩm xử ban nhạc Pussy Riot: Hai y án, một được trả tự do (RFI) —-Nổ lớn ở khu quân sự Nga (BBC/xem)
Ứng cử viên Romney thu hẹp khoảng cách với Tổng thống Obama(VOA) — Tranh luận giữa hai ứng cử viên Phó Tổng thống Mỹ (VOA)—Các nhà lập pháp Mỹ điều tra về vụ tấn công ở Libya(VOA) —-Mỹ: Chiến dịch Afghanistan tiến tới bước ngoặt quan trọng (VOA) —-Hoa Kỳ đòi Miến Điện và Bangladesh bảo vệ người Rohingya(RFI) —–Nhà lãnh đạo tranh đấu giành độc lập cho Miến Điện qua đời tại Trung Quốc (VOA) -Cựu Thiếu tướng Kyaw Zaw qua đời hôm thứ Tư tại một bệnh viện ở miền nam Trung Quốc, nơi ông cư ngụ từ khi chạy thoát khỏi Miến Điện năm 1976
LS Vy Nguyễn có thể là nữ dân biểu cấp tiểu bang gốc Việt đầu tiên ở Hạ viện Texas (VOA) —Đại học Mỹ và chính sách nâng đỡ thành phần thiệt thòi để cổ vũ đa dạng xã hội (VOA)
Phẫu thuật cho bé gái bị Taliban bắn (BBC) —Pakistan xác nhận lý lịch tay súng Taliban bắn cô gái 14 tuổi (VOA)
Trung Quốc phớt lờ cuộc họp của IMF, World Bank tại Nhật Bản(VOA) —Thống đốc Ngân hàng và bộ trưởng Tài chính Trung Quốc tẩy chay Hội nghị IMF và WB tại Nhật Bản (RFI) —-Tham vọng của các tập đoàn viễn thông Trung Quốc bị đe dọa (RFI)
Nhật Bản được Nobel, Trung Quốc ấm ức (RFI)
Indonesia phá vỡ âm mưu khủng bố nhân kỷ niệm vụ đánh bom Bali(VOA) —–Indonesia báo động nguy cơ khủng bố nhân kỷ niệm 10 năm vụ Bali (RFI) —Pháp đối phó với mối đe dọa Hồi giáo cực đoan (RFI) —Cảnh sát Pháp dùng hơi cay để giải tán biểu tình tại triển lãm ô tô (VOA)
Quân đội Syria chuẩn bị tấn công vào thành phố Homs (RFI) —-Tướng Thổ Nhĩ Kỳ cảnh cáo Syria về các vụ pháo kích (VOA) —VOV Online Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đáp trả mạnh hơn nếu tiếp tục bị tấn công — Thổ Nhĩ Kỳ buộc một máy bay Syria đáp xuống Ankara (VOA) —-Phi cơ Israel oanh kích vùng Gaza (Nguoiviet)
Binh sĩ Bắc Hàn vượt biên tỵ nạn quân đội Nam hàn bị kỷ luật(RFA) —-Con đường hòa bình ở Philippines vẫn còn dài(VOA)
Huawei đối diện nguy cơ tại Canada (TN) -Sau
khi bị Ủy ban Tình báo hạ viện Mỹ cảnh báo là “một nguy cơ về an ninh”,
Tập đoàn viễn thông Huawei của Trung Quốc có thể sẽ bị loại khỏi dự án
xây dựng mạng thông tin bảo mật cho chính quyền Canada. Reuters dẫn
thông báo của chính phủ Canada hôm ...Hãng viễn thông TQ dọa Mỹ gánh hậu quả lớn (VNN)
Trả $2 triệu mà con vẫn không vào được Harvard (Nguoiviet) -BOSTON (AP) -Một cặp vợ chồng ở Hồng Kông vừa khởi kiện một văn phòng tư vấn giáo dục ở Mỹ vì đã không giúp được cho hai con trai của họ vào trường đại học danh giá hàng “Ivy League” như đã hứa hẹn.
Bản đồ Trung Quốc mô tả Senkaku thuộc Nhật Bản- (Petrotimes) —–Romney ‘thách đấu’ Trung Quốc - Báo TTVH
Trả $2 triệu mà con vẫn không vào được Harvard (Nguoiviet) -BOSTON (AP) -Một cặp vợ chồng ở Hồng Kông vừa khởi kiện một văn phòng tư vấn giáo dục ở Mỹ vì đã không giúp được cho hai con trai của họ vào trường đại học danh giá hàng “Ivy League” như đã hứa hẹn.
Bản đồ Trung Quốc mô tả Senkaku thuộc Nhật Bản- (Petrotimes) —–Romney ‘thách đấu’ Trung Quốc - Báo TTVH
XH-MT
Hơn 100 lao động làm việc tại lò gạch bị nổ không có bảo hiểm (TN) —-Tịch thu kỳ nam để bán chia nhau(TN) —–Hà Nội bỏ quy định tổ chức cưới không quá 50 mâm (NNVN) —-Nhẫn cưới giúp xác định danh tính cô gái tự thiêu (VnEx) —Bắt kẻ trộm tiền tại Bệnh viện Chợ Rẫy (NLĐ)“Phù phép” bì heo (NLĐ) -Bì heo mua tại một chợ tự phát ở TPHCM có nhiều điểm khác thường. Theo các nhà chuyên môn, bì heo để 2-3 ngày mà không bị hư chắc chắn đã qua xử lý hoặc dùng chất bảo quản
Mưa nhấn chìm vườn lan bạc tỉ (NNVN) – Theo nhiều người dân địa phương, chưa bao giờ trên địa bàn lại xảy ra tình trạng nước mưa và triều cường ngập nặng như hiện nay.
Tính xấu người Việt: Ma lực “kim tiền” biến con người thành ‘xảo trá’ - (GDVN) – Mắt trước, mắt sau, không thấy ai để ý, người phụ nữ bán bò bía ngay cổng trường Đại học Quốc gia Hà Nội đã vội vã “thó” chiếc ví màu xanh ném…
1297. RẮC RỐI Ở BIỂN ĐÔNG
THÔNG TẤN XÃ VIỆT NAM
Tài liệu tham khảo đặc biệt
Thứ Ba, ngày 9/10/2012
Thái độ của Trung Quốc ở Biển Đông là cố ý và có hệ thống. Nó là kết quả có chủ ý của nền chính trị quan liêu và sự phối hợp kém. Theo Oriana Skylar Mastro, thành viên Trung tâm An ninh Mỹ mới, những hành động hiếu chiến gần đây của Trung Quốc cho thấy “sự hợp tác hỗ trợ mang tính điển hình, sự kiểm soát về dân sự, quân sự, và sự hài hòa giữa các mục tiêu chính trị, kinh tế và quân sự”. Bắt nạt và hăm dọa là hình mẫu rõ ràng và là bằng chứng của một quyết định từ giới lãnh đạo chóp bu nhằm leo thang nền ngoại giao cưỡng chế của Trung Quốc. Điều này không chỉ liên quan đến Philíppin và Việt Nam, mục tiêu chính trong các nỗ lực cưỡng chế của Trung Quốc, mà còn cho tất cả các bên có lợi ích trong khu vưc trong đó có Mỹ.
Đầu tiên, hành động coi thường quy định và luật pháp quốc tế của Trung Quốc làm nảy sinh tâm lý lo ngại. Bắc Kinh cố tình từ chối tuân thủ thỏa thuận miệng với Manila về việc rút tàu thuyền của nước này ra khỏi khu vực xung quanh bãi cạn Scarborough, thiết lập một hiện trạng mới có lợi cho Trung Quốc. Nước này cũng duy trì tuần tra thường xuyên và không cho ngư dân Philíppin đánh bắt cá trên những vùng biển này. Không có quốc gia nào kể cả Mỹ công khai lên án hành động này. Điều này đã tạo một tiền lệ nguy hiểm cho các cuộc đàm phán trong tương lai.
Thứ hai, Trung Quốc ngày càng sử dụng sức mạnh kinh tế để buộc các nước phải thay đổi chính sách của mình. Hành động kiểm dịch trái cây nhập khâu từ Philíppin để gây sức ép buộc nước này phải nhường lại quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough là sự vi phạm trắng trợn các quy định quốc tế. Để che đậy hành động này, các quan chức hải quân Trung Quốc tuyên bố một cách vô căn cứ rằng trái cây bị nhiễm khuẩn. Nền kinh tế Philíppin bị ảnh hưởng nghiêm trọng sau tuyên bố trên do nước này xuất khẩu gần 1/3 sản lượng chuối sang Trung Quốc, cũng như các loại trái cây khác như đu đủ, dứa, xoài, và dừa. Ngoài ra, các công ty du lịch Trung Quốc cho hủy các chuyến bay thuê về du lịch đến Philíppin với lý do sự an toàn của khách du lịch Trung Quốc bị đe dọa bởi “các cuộc biểu tình chống Trung Quốc.”
Đây chỉ là một ví dụ cho thấy xu hướng dùng kinh tế để gây áp lực ngày càng tăng của Trung Quốc Tháng 9/2010, Trung Quốc đã dừng các chuyến tàu chở đất hiếm sang Nhật Bản để trả đũa Tokyo giam giữ thuyền trưởng một tàu đánh cá của Trung Quốc trong một vụ việc xảy ra gần quần đảo Senkaku. Cuối năm đó, sau khi giải Nobel Hòa Bình được trao cho nhà bất đồng chính kiến người Trung Quốc Lưu Hiểu Ba, nước này đã sử dụng nhiều biện pháp để trừng phạt Na Uy, mặc dù ủy ban Nobel – độc lập với Chính phủ Na Uy – mới là cơ quan đưa ra quyết định trao giải. Trung Quốc đã dừng các cuộc đàm phán thương mại với Ôxlô, đồng thời áp đặt kiểm dịch đối với cá hồi nhập khẩu từ Na Uy. Các quyết định trên khiến lượng cá hồi Na Uy xuất khẩu sang Trung Quốc giảm 60%, ngay cả khi nhu cầu cá hồi của Trung Quốc tăng 30%. Bắc Kinh cũng tạm dừng các trao đổi ngoại giao thông thường với Na Uy, cho đến thời điểm hiện nay vẫn chưa nối lại. Bắc Kinh xem đây là những thành công ngoại giao. Chiến thuật này chắc chắn sẽ được sử dụng nhiều lần nữa. Trung Quốc có thể gây ảnh hưởng lên một số nước lệ thuộc vào thương mại với Trung Quốc.
Thứ ba, việc Trung Quốc từ chối một khuôn khổ dựa trên các luật lệ có thể kiềm chế các hành động của tất cả các bên là nguyên nhân gây nên lo ngại. Bắc Kinh tính toán rằng thời gian đang đứng về phía họ. Tại sao phải ký thỏa thuận ràng buộc bản thân ngay bây giờ khi mà đòn bẩy của nước này vẫn đang tiếp tục phát triển. Trong tương lai, Trung Quốc không chỉ là cường quốc kinh tế mà còn là cường quốc chính trị và quân sự. Theo lời của các nhà ngoại giao Trung Quốc, các nước khác, dù lớn hay nhỏ, buộc phải thích ứng với sự trỗi dậy của Trung Quốc cũng như tôn trọng “lợi ích cốt lõi và mối quan tâm lớn” của Bắc Kinh. Trong bối cảnh Trung Quốc sẵn sàng không tuân theo Bộ quy tắc ứng xử và hoàn toàn không quan tâm đến lợi ích của các nước, thì việc các nước có tranh chấp sử dụng quân sự để bảo vệ lợi ích của họ là không thể loại trừ.
Sau Đại hội Đảng lần thứ 18 vào mùa Thu năm nay và Quốc vụ viện (chính phủ) mới được thành lập vào đầu năm tới, những hành động kiên quyết về chủ quyền như trên có thể sẽ tiếp diễn. Việc chuyển giao quyền lực ở Trung Quốc chỉ xảy ra một lần mỗi thập niên, và lần chuyển giao tới đặc biệt quan trọng trong bối cảnh sức mạnh của Trung Quốc gia tăng đáng kể. Giới lãnh đạo Trung Quốc sẽ tích cực bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ đất nước. Lập trường cứng rắn của Trung Quốc đối với vấn đề Biển Đông đã được gây dựng từ lâu. Các nhà lãnh đạo mới của Trung Quốc chắc chắn nhận thức được rủi ro nếu tiếp tục củng cố lập trường này, nhưng sự cám dỗ là không thể cưỡng lại được vì những bước đi như vậy sẽ thúc đẩy tính hợp pháp của bộ máy lãnh đạo mới.
Tập Cận Bình, có khả năng kế nhiệm Chù tịch Hồ cẩm Đào, được cho là tự tin hơn so với ông Hồ cẩm Đào 10 năm trước đây. Nếu Hồ Cẩm Đào trưởng thành khi Trung Quốc còn khó khăn thì Tập Cận Bình lớn lên trong thời kỳ cải cách và mở cửa với thế giới bên ngoài, và tin rằng Trung Quốc đang lớn mạnh nhanh chóng. Với niềm tin rằng khoảng cách quyền lực giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ được thu hẹp, Tập Cận Bình sẽ bảo vệ lợi ích của Trung Quốc trên trường quốc tế, đặc biệt trong các vấn đề được cho là “lợi ích cốt lõi” cùa Trung Quốc, bao gồm cả vấn đề Biển Đông.
Ở một mức độ nào đó, các cuộc tranh luận học thuật ở Trung Quốc đã bị tác động trong thời gian chuẩn bị cho quá trình chuyển đổi lãnh đạo ởnước này. Các quan điểm trái ngược trong các vấn đề nhạy cảm bị coi là dấu hiệu rạn nứt trong nội bộ Đảng, do đó không được khuyến khích trước thời điểm tổ chức Đại hội. Tuy nhiên, những cuộc tranh luận kiểu này có thể sẽ bùng nổ vào đầu năm tới, làm gia tăng áp lực lên giới lãnh đạo Trung Quốc trong việc bảo vệ lợi ích của nước này.
Theo các nhà phân tích của Trung Quốc Bắc Kinh đã rút ra kết luận rằng chính sách đối với vấn đề tranh chấp Biển Đông của cố Tổng Bí thư Đặng Tiểu Bình là không thành công. Theo chính sách đó, trong khi chủ quyền đối với phần lớn Biển Đông thuộc về Trung Quốc thì cần gác lại tranh chấp và tăng cường cùng nhau khai thác. Người Trung Quốc cho rằng trong khi Trung Quốc kiềm chế không khai thác dầu khí ở vùng biển tranh chấp thì các nước khác không làm như vậy. Chính sách mới vẫn chưa xuất hiện và có khả năng hoãn đến sau khi chuyển đổi lãnh đạo, nhung gần như
chắc chắn rằng chính sách mới sẽ cứng rắn hơn.
Chính quyền Obama đã đề ra một số nguyên tắc hướng dẫn cách ứng xử ở Biển Đông. Tháng 7/2010, Ngoại trưởng Hillary Clinton đã kêu goi “một tiến trình ngoại giao hợp tác của tất cả các bên tranh chấp nhằm giải quyết các tranh chấp lãnh thổ mà không cần cưỡng chế.” Bà nói rằng Mỹ phản đối bất kỳ bên tranh chấp nào sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực kêu gọi tự do thương mại, hàng hải và tiếp cận các vùng biển chung của châu Á. Theo Ngoại trưởng H. Clinton, các tuyên bố chủ quyền của các bên tranh chấp cần phù hợp với Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển , và thúc giục tất cả các bên đạt được thỏa thuận về một Bộ quy tắc ứng xử trên biển.
Điều quan trọng là Mỹ tuân thủ các nguyên tắc này và chỉ trích bất cứ bên nào hành động trái nguyên tắc. Khách quan và công bằng sẽ mang lại sự tín nhiệm cho chính sách của Mỹ. Không còn nghi ngờ rằng hành vi của Trung Quốc trên Biến Đông là nghiêm trọng nhất. Ngày 3/8, Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra tuyên bố liên quan vấn đề Biển Đông, trong đó chỉ rõ rằng các hành động của Trung Quốc là “nguy cơ gây căng thẳng leo thang ở khu vực”. Tuyên bố trên được đưa ra sau khi Hội nghị Bộ trưởng ASEAN tổ chức tại Campuchia kết thúc mà không đưa ra được thông cáo chung. Một số nước Đông Nam Á đã ủng hộ tuyên bố của Mỹ. Tuy nhiên, sự gia tăng căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc sau tuyên bố trên đã làm một số nước Đông Nam Á lo ngại và kêu gọi Mỹ có những hành động ngoại giao. Những bước đi sai lầm của Mỹ đã tạm thời làm giảm chứ không phải tăng cường hiệu quả của nước này như là một lực lượng cân bằng đối với Trung Quốc.
Thời gian tới, Mỹ cần theo sát cách tiếp cận có tính nguyên tắc trong việc giải quyết tranh chấp trên Biển Đông của mình, đồng thời duy trì vị trí trung lập trong những tranh chấp trên. Ngoài ra, Mỹ cần nhấn mạnh rằng lợi ích chung giữa Mỹ và các nước khác theo các tiêu chuẩn quốc tế đang bị đe dọa bởi các chính sách quyết đoán của Trung Quốc. Mỹ cũng cần thúc đẩy một khuôn khổ ràng buộc pháp lý trong việc giải quyết các tuyên bố và tranh chấp ở Biển Đông. Điều đó có nghĩa là thúc giục tất cả các bên có các tuyên bố chủ quyền – theo Công ước quốc tế về luật biển – một văn bản mà Mỹ cũng nên phê chuấn nhằm tăng cường hiệu quả các nỗ lực của mình. Mỹ cần tiếp tục khuyến khích Trung Quốc và ASEAN đàm phán về một bộ quy tắc ứng xử, trong đó bao gồm một cơ chế giải quyết tranh chấp. Các nước nhỏ trong khu vực lo ngại rằng Mỹ và Trung Quốc có thể bắt tay với nhau và đi ngược lại lợi ích của các nước này. Mỹ cần giải tỏa lo lắng trên và tiếp tục phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong việc đảm bảo ổn định ở khu vực. Cuối cùng, Mỹ cần tiếp tục tăng cường tham gia các cam kết kinh tế, ngoại giao và quân sự ở Đông Á. Tái cân bằng các ưu tiên chiến lược của Mỹ ở châu Á là điều cần thiết để đảm bảo hòa bình và ổn định ở khu vực.
TTXVN (Angiê 7/10)
Mạng tin “Địa chính trị ” mới đây đăng bài phân tích của tác giả Jack Thompson về tình hình Biển Đông, có nội dung như sau:
Đông Nam Á, nơi từng diễn ra căng thẳng giữa 6 nước đang chia sẻ khu vực hàng hải tại Biển Đông giàu tài nguyên, là dịp để Trung Quốc “lên cơ” và thách thức Mỹ can dự cuộc chơi. “Mỹ có lợi ích quốc gia trong việc bảo vệ tự do giao thông hàng hải, bảo vệ quyền tiếp cận các khu vực hàng hải chung của châu Á và tôn trọng luật pháp quốc tế tại Biển Đông”. Với tuyên bố như trên tại Hà Nội, Việt Nam, vào tháng 7/2010, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã làm nước chủ nhà hài lòng. Những lời đồn đoán từ tuyên bố Mỹ quay trở lại Đông Nam Á đã dần hiện hữu. Cũng như vậy Oasinhtơn phản đối bất kỳ nước nào muốn độc chiếm Biển Đông. Ngay lập tức, Bắc Kinh bày tỏ sự bất bình khi kêu gọi Mỹ không được đánh đồng những tranh chấp giữa Trung Quốc, Việt Nam, Philíppin, Malaixia, Brunây và Đài Loan.
“Một nhúm sỏi”
Rộng như Địa Trung Hải, nhưng Biển Đông không hiếu khách. Toàn bộ những chỏm đất nổi, đảo nhỏ, mũi đá, san hô, dải cát mịn không vượt quá 20 km2. Trừ đảo Ba Bình tại quần đảo Trường Sa, bị Đài Loan chiếm đóng từ những năm 1950, còn lại là tất cả các đảo nhỏ mà trên đó con người không thể sinh sống được. Một chi tiết quan trọng là luật biển quốc tế chỉ công nhận một vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) 200 hải lý xung quanh đảo nếu đảo đó có thể sinh sống được và có chức năng kinh tế. Ngay cả trường hợp của đảo Ba Bình rộng 0,49 km2, nơi có khoảng 200 binh sĩ Đài Loan hiện diện, việc đòi hỏi EEZ là không thể được. Lợi ích kinh tế của hòn đảo nhỏ này là gì khi bị các cơn bão tấn công? Câu trả lời hiển nhiên là ở đại dương, rất giàu tài nguyên cá cũng như trữ lượng dầu khí. Theo một nghiên cứu của Trung Quốc, Biển Đông có trữ lượng 13 tỷ thùng dầu, tức là bằng 80% trữ lượng dầu của Arập Xêut! Một đánh giá như trên đang kích thích ham muốn của các nước ven bờ, không lo ngại về sự hợp
pháp trong các yêu sách của mình. Đối với Việt Nam, Philíppin, Malaixia,
Brunây, quyền lợi của các nước này là rõ ràng. Những khu vực biển mà các
nước này đòi hỏi là hiển nhiên bởi nằm trên thềm lục địa và EEZ của họ. Đài Loan có ưu tiên khi kiểm soát đảo duy nhất có khả năng đòi hỏi EEZ. Về phần Trung Quốc, nước này đòi hỏi hầu như toàn bộ Biển Đông khi viện dẫn tấm bản đồ cổ có các đảo và bãi đá ngầm như trên. Lý lẽ chính của Trung Quốc dựa vào tấm bản đồ có từ năm 1947 do một nhà địa lý vô danh tư nhân vẽ ra, vạch một “đường chín đoạn” ấn định lãnh thổ Trung Quốc, tức toàn bộ Biển Đông. Được trình lên Liên hợp quốc (LHQ) năm 2009, tấm bản đồ này không có chút giá trị pháp lý nào. Song nó không ngừng gây lo ngại cho các nước láng giềng ven biển bởi Trung Quốc ngày càng lấn lướt.
Những căng thẳng giữa Trung Quốc và Philíppin
Minh chứng về sự quyết đoán của Bắc Kinh, đó là ngành ngoại giao Trung Quốc lần đầu tiên vào năm 2010 đã sử dụng từ “lợi ích cốt lõi” khi nói về Biển Đông, một ngôn từ đến nay chỉ dành cho Tây Tạng hay Đài Loan. Những tháng qua, quan hệ giữa Philíppin, Việt Nam và Trung Quốc đã xuống cấp. Từ ngày 10/4/2012, sự đối đầu giữa hải quân Trung Quốc và Philíppin diễn ra xung quanh bãi đá ngầm Scarborough. Nằm cách đảo Luzon của Philíppin 140 hải lý (340 km), bãi san hô này được Philíppin gọi là Panatag Shoal hay Bajo Masinloc, nằm trong EEZ của Philíppin. Việc một đội tàu đánh cá Trung Quốc đến khu vực đảo đã buộc người Phiiíppin phải cử tàu hải quân của mình ra khám xét những nhóm người đánh bắt cá trái phép. Rất nhanh chóng, Hải quân Trung Quốc đã can thiệp. Tiếp theo đó là một cuộc khẩu chiến giữa Manila và Bắc Kinh. Philíppin nhấn mạnh đảo đó năm trong EEZ “không thể tranh cãi” còn Bắc Kinh từ chối một EEZ như trên bởi đảo Hoàng Nham (Scarborough) thuộc về Trung Quốc từ thời “xa xưa”.
Tranh cãi trên đã kéo dài đến khi một cơn bão nhiệt đới cho phép Philíppin giảm bớt áp lực. Lối thoát thảm hại mà Manila đã cố gắng vượt qua xuất hiện trong hội nghị thượng đỉnh thường niên của tổ chức Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) diễn ra tại thủ đô Phnompenh (Campuchia). Thiệt thòi cho cả Philíppin và Viêt Nam khi Campuchia, rất phụ thuộc vào viện trợ tài chính của Trung Quốc, đã lần lượt từ chối đưa vào trong tuyên bố cuối cùng của hội nghị này sự tồn tại của những căng
thẳng tại Biển Đông. Đó là mặt trái của ASEAN khi không thể đưa ra một tiếng nói chung trước Trung Quốc. Đây là một thành công của Trung Quốc bởi đã loại bỏ được mọi cuộc đàm phán tập thể mà Bắc Kinh e ngại và mong muốn thực hiện các cuộc đàm phán song phương nơi “công xưởng của thế giới” có thể gây áp lực từ sức mạnh của-mình.
“Trụ cột” Mỹ
Hành động quyết đoán cuối cùng của Trung Quốc diễn ra vào ngày 29/6 khi Bắc Kinh thông báo thành lập thành phố Tam Sa (gồm ba quần đảo Hoàng Sa, Trung Sa và Trường Sa) – một đơn vị hành chính có chưa đến 1.000 dân. Ngay lập tức Hà Nội và Manila đã phản đối việc thành lập một đơn vị hành chính nước ngoài vi phạm EEZ của mình. Nhưng Việt Nam và Philíppin có thể làm được gì trước sự trỗi dậy của Trung Quốc? Đối với Hà Nội và Manila, câu trả lời đến tự phía bên kia của Thái Bình Dương. Trong trường hợp nguy cấp trên, Philíppin đã cố gắng thiết lập một hạm đội còn ít tin cậy trong khi hướng về phía Mỹ bằng cách viện dân Hiệp ước phòng thủ chung ký năm 1951. Đây là một cơ hội cho Oasinhtơn. Mỹ đã tích cực đáp lại người đồng minh của mình bằng cách cử các phương tiện quân sự hiện đại đến.
Tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta đã được đón tiếp trang trọng tại cảng Cam Ranh, nơi trước đây Hải quân Mỹ đã đồn trú trong Chiến tranh Việt Nam. Hành động xích lại gần nhau này diễn ra trong khung cảnh chiến lược mới của Mỹ là tái tập trung lợi ích vào khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Tại Cam Ranh, Leon Panetta đã khẳng định: “Từ nay đến năm 2020, Hải quân Mỹ sẽ tái bố trí lực lượng, hiện nay ở mức 50-50 giữa Thái Bình Dương và Đại Tây Dương thành 60-40 nghiêng về Thái Bình Dương – gồm 6 tàu sân bay cũng như đa sổ các tàu chiến và tàu ngầm”,
Vào lúc Trung Quốc phát triển một hạm đội hải quân chênh lệch với các nước ASEAN, việc tái bố trí quân sự trên của Mỹ khiến Bắc Kinh khó chịu. Không từ bỏ thái độ trung lập bề ngoài, tham dự hội nghị thượng đỉnh tại Phnôm Pênh, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã kêu gọi các nước ven Biển Đông “giải quyết tranh chấp không cưỡng bức, đe dọa hay sử dụng vũ lực”. Ngay cả khi không một bên nào mong muốn xung đột, mỗi nước thực hiện những bước đi riêng nhằm giành quyền kiểm soát một vài bãi đá hay dải cát có thể phá hủy quy chế nguyên trạng vốn rất mong manh. Sẽ không ngạc nhiên khi Bắc Kinh phô trương sức mạnh trên Biển Đông nhằm củng cố chính quyền trước đại hội đảng, thời điểm chính thức hóa các nhà lãnh đạo Trung Quốc mới. Tuy nhiên, một cuộc đối đầu vũ trang trên Biển Đông không phải đã được loại trừ./.
Tài liệu tham khảo đặc biệt
Thứ Ba, ngày 9/10/2012
TTXVN (Oasinhtơn 8/10) Tạp chí “Foreign Policy ” của Mỹ mới đây đăng bài phân tích của tác giả Bonnie Glaser với tựa đề “Rắc rối ở Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông)”. Sau đây là nội dung của bài viết:
Thái độ của Trung Quốc ở Biển Đông là cố ý và có hệ thống. Nó là kết quả có chủ ý của nền chính trị quan liêu và sự phối hợp kém. Theo Oriana Skylar Mastro, thành viên Trung tâm An ninh Mỹ mới, những hành động hiếu chiến gần đây của Trung Quốc cho thấy “sự hợp tác hỗ trợ mang tính điển hình, sự kiểm soát về dân sự, quân sự, và sự hài hòa giữa các mục tiêu chính trị, kinh tế và quân sự”. Bắt nạt và hăm dọa là hình mẫu rõ ràng và là bằng chứng của một quyết định từ giới lãnh đạo chóp bu nhằm leo thang nền ngoại giao cưỡng chế của Trung Quốc. Điều này không chỉ liên quan đến Philíppin và Việt Nam, mục tiêu chính trong các nỗ lực cưỡng chế của Trung Quốc, mà còn cho tất cả các bên có lợi ích trong khu vưc trong đó có Mỹ.
Đầu tiên, hành động coi thường quy định và luật pháp quốc tế của Trung Quốc làm nảy sinh tâm lý lo ngại. Bắc Kinh cố tình từ chối tuân thủ thỏa thuận miệng với Manila về việc rút tàu thuyền của nước này ra khỏi khu vực xung quanh bãi cạn Scarborough, thiết lập một hiện trạng mới có lợi cho Trung Quốc. Nước này cũng duy trì tuần tra thường xuyên và không cho ngư dân Philíppin đánh bắt cá trên những vùng biển này. Không có quốc gia nào kể cả Mỹ công khai lên án hành động này. Điều này đã tạo một tiền lệ nguy hiểm cho các cuộc đàm phán trong tương lai.
Thứ hai, Trung Quốc ngày càng sử dụng sức mạnh kinh tế để buộc các nước phải thay đổi chính sách của mình. Hành động kiểm dịch trái cây nhập khâu từ Philíppin để gây sức ép buộc nước này phải nhường lại quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough là sự vi phạm trắng trợn các quy định quốc tế. Để che đậy hành động này, các quan chức hải quân Trung Quốc tuyên bố một cách vô căn cứ rằng trái cây bị nhiễm khuẩn. Nền kinh tế Philíppin bị ảnh hưởng nghiêm trọng sau tuyên bố trên do nước này xuất khẩu gần 1/3 sản lượng chuối sang Trung Quốc, cũng như các loại trái cây khác như đu đủ, dứa, xoài, và dừa. Ngoài ra, các công ty du lịch Trung Quốc cho hủy các chuyến bay thuê về du lịch đến Philíppin với lý do sự an toàn của khách du lịch Trung Quốc bị đe dọa bởi “các cuộc biểu tình chống Trung Quốc.”
Đây chỉ là một ví dụ cho thấy xu hướng dùng kinh tế để gây áp lực ngày càng tăng của Trung Quốc Tháng 9/2010, Trung Quốc đã dừng các chuyến tàu chở đất hiếm sang Nhật Bản để trả đũa Tokyo giam giữ thuyền trưởng một tàu đánh cá của Trung Quốc trong một vụ việc xảy ra gần quần đảo Senkaku. Cuối năm đó, sau khi giải Nobel Hòa Bình được trao cho nhà bất đồng chính kiến người Trung Quốc Lưu Hiểu Ba, nước này đã sử dụng nhiều biện pháp để trừng phạt Na Uy, mặc dù ủy ban Nobel – độc lập với Chính phủ Na Uy – mới là cơ quan đưa ra quyết định trao giải. Trung Quốc đã dừng các cuộc đàm phán thương mại với Ôxlô, đồng thời áp đặt kiểm dịch đối với cá hồi nhập khẩu từ Na Uy. Các quyết định trên khiến lượng cá hồi Na Uy xuất khẩu sang Trung Quốc giảm 60%, ngay cả khi nhu cầu cá hồi của Trung Quốc tăng 30%. Bắc Kinh cũng tạm dừng các trao đổi ngoại giao thông thường với Na Uy, cho đến thời điểm hiện nay vẫn chưa nối lại. Bắc Kinh xem đây là những thành công ngoại giao. Chiến thuật này chắc chắn sẽ được sử dụng nhiều lần nữa. Trung Quốc có thể gây ảnh hưởng lên một số nước lệ thuộc vào thương mại với Trung Quốc.
Thứ ba, việc Trung Quốc từ chối một khuôn khổ dựa trên các luật lệ có thể kiềm chế các hành động của tất cả các bên là nguyên nhân gây nên lo ngại. Bắc Kinh tính toán rằng thời gian đang đứng về phía họ. Tại sao phải ký thỏa thuận ràng buộc bản thân ngay bây giờ khi mà đòn bẩy của nước này vẫn đang tiếp tục phát triển. Trong tương lai, Trung Quốc không chỉ là cường quốc kinh tế mà còn là cường quốc chính trị và quân sự. Theo lời của các nhà ngoại giao Trung Quốc, các nước khác, dù lớn hay nhỏ, buộc phải thích ứng với sự trỗi dậy của Trung Quốc cũng như tôn trọng “lợi ích cốt lõi và mối quan tâm lớn” của Bắc Kinh. Trong bối cảnh Trung Quốc sẵn sàng không tuân theo Bộ quy tắc ứng xử và hoàn toàn không quan tâm đến lợi ích của các nước, thì việc các nước có tranh chấp sử dụng quân sự để bảo vệ lợi ích của họ là không thể loại trừ.
Sau Đại hội Đảng lần thứ 18 vào mùa Thu năm nay và Quốc vụ viện (chính phủ) mới được thành lập vào đầu năm tới, những hành động kiên quyết về chủ quyền như trên có thể sẽ tiếp diễn. Việc chuyển giao quyền lực ở Trung Quốc chỉ xảy ra một lần mỗi thập niên, và lần chuyển giao tới đặc biệt quan trọng trong bối cảnh sức mạnh của Trung Quốc gia tăng đáng kể. Giới lãnh đạo Trung Quốc sẽ tích cực bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ đất nước. Lập trường cứng rắn của Trung Quốc đối với vấn đề Biển Đông đã được gây dựng từ lâu. Các nhà lãnh đạo mới của Trung Quốc chắc chắn nhận thức được rủi ro nếu tiếp tục củng cố lập trường này, nhưng sự cám dỗ là không thể cưỡng lại được vì những bước đi như vậy sẽ thúc đẩy tính hợp pháp của bộ máy lãnh đạo mới.
Tập Cận Bình, có khả năng kế nhiệm Chù tịch Hồ cẩm Đào, được cho là tự tin hơn so với ông Hồ cẩm Đào 10 năm trước đây. Nếu Hồ Cẩm Đào trưởng thành khi Trung Quốc còn khó khăn thì Tập Cận Bình lớn lên trong thời kỳ cải cách và mở cửa với thế giới bên ngoài, và tin rằng Trung Quốc đang lớn mạnh nhanh chóng. Với niềm tin rằng khoảng cách quyền lực giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ được thu hẹp, Tập Cận Bình sẽ bảo vệ lợi ích của Trung Quốc trên trường quốc tế, đặc biệt trong các vấn đề được cho là “lợi ích cốt lõi” cùa Trung Quốc, bao gồm cả vấn đề Biển Đông.
Ở một mức độ nào đó, các cuộc tranh luận học thuật ở Trung Quốc đã bị tác động trong thời gian chuẩn bị cho quá trình chuyển đổi lãnh đạo ởnước này. Các quan điểm trái ngược trong các vấn đề nhạy cảm bị coi là dấu hiệu rạn nứt trong nội bộ Đảng, do đó không được khuyến khích trước thời điểm tổ chức Đại hội. Tuy nhiên, những cuộc tranh luận kiểu này có thể sẽ bùng nổ vào đầu năm tới, làm gia tăng áp lực lên giới lãnh đạo Trung Quốc trong việc bảo vệ lợi ích của nước này.
Theo các nhà phân tích của Trung Quốc Bắc Kinh đã rút ra kết luận rằng chính sách đối với vấn đề tranh chấp Biển Đông của cố Tổng Bí thư Đặng Tiểu Bình là không thành công. Theo chính sách đó, trong khi chủ quyền đối với phần lớn Biển Đông thuộc về Trung Quốc thì cần gác lại tranh chấp và tăng cường cùng nhau khai thác. Người Trung Quốc cho rằng trong khi Trung Quốc kiềm chế không khai thác dầu khí ở vùng biển tranh chấp thì các nước khác không làm như vậy. Chính sách mới vẫn chưa xuất hiện và có khả năng hoãn đến sau khi chuyển đổi lãnh đạo, nhung gần như
chắc chắn rằng chính sách mới sẽ cứng rắn hơn.
Chính quyền Obama đã đề ra một số nguyên tắc hướng dẫn cách ứng xử ở Biển Đông. Tháng 7/2010, Ngoại trưởng Hillary Clinton đã kêu goi “một tiến trình ngoại giao hợp tác của tất cả các bên tranh chấp nhằm giải quyết các tranh chấp lãnh thổ mà không cần cưỡng chế.” Bà nói rằng Mỹ phản đối bất kỳ bên tranh chấp nào sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực kêu gọi tự do thương mại, hàng hải và tiếp cận các vùng biển chung của châu Á. Theo Ngoại trưởng H. Clinton, các tuyên bố chủ quyền của các bên tranh chấp cần phù hợp với Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển , và thúc giục tất cả các bên đạt được thỏa thuận về một Bộ quy tắc ứng xử trên biển.
Điều quan trọng là Mỹ tuân thủ các nguyên tắc này và chỉ trích bất cứ bên nào hành động trái nguyên tắc. Khách quan và công bằng sẽ mang lại sự tín nhiệm cho chính sách của Mỹ. Không còn nghi ngờ rằng hành vi của Trung Quốc trên Biến Đông là nghiêm trọng nhất. Ngày 3/8, Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra tuyên bố liên quan vấn đề Biển Đông, trong đó chỉ rõ rằng các hành động của Trung Quốc là “nguy cơ gây căng thẳng leo thang ở khu vực”. Tuyên bố trên được đưa ra sau khi Hội nghị Bộ trưởng ASEAN tổ chức tại Campuchia kết thúc mà không đưa ra được thông cáo chung. Một số nước Đông Nam Á đã ủng hộ tuyên bố của Mỹ. Tuy nhiên, sự gia tăng căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc sau tuyên bố trên đã làm một số nước Đông Nam Á lo ngại và kêu gọi Mỹ có những hành động ngoại giao. Những bước đi sai lầm của Mỹ đã tạm thời làm giảm chứ không phải tăng cường hiệu quả của nước này như là một lực lượng cân bằng đối với Trung Quốc.
Thời gian tới, Mỹ cần theo sát cách tiếp cận có tính nguyên tắc trong việc giải quyết tranh chấp trên Biển Đông của mình, đồng thời duy trì vị trí trung lập trong những tranh chấp trên. Ngoài ra, Mỹ cần nhấn mạnh rằng lợi ích chung giữa Mỹ và các nước khác theo các tiêu chuẩn quốc tế đang bị đe dọa bởi các chính sách quyết đoán của Trung Quốc. Mỹ cũng cần thúc đẩy một khuôn khổ ràng buộc pháp lý trong việc giải quyết các tuyên bố và tranh chấp ở Biển Đông. Điều đó có nghĩa là thúc giục tất cả các bên có các tuyên bố chủ quyền – theo Công ước quốc tế về luật biển – một văn bản mà Mỹ cũng nên phê chuấn nhằm tăng cường hiệu quả các nỗ lực của mình. Mỹ cần tiếp tục khuyến khích Trung Quốc và ASEAN đàm phán về một bộ quy tắc ứng xử, trong đó bao gồm một cơ chế giải quyết tranh chấp. Các nước nhỏ trong khu vực lo ngại rằng Mỹ và Trung Quốc có thể bắt tay với nhau và đi ngược lại lợi ích của các nước này. Mỹ cần giải tỏa lo lắng trên và tiếp tục phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong việc đảm bảo ổn định ở khu vực. Cuối cùng, Mỹ cần tiếp tục tăng cường tham gia các cam kết kinh tế, ngoại giao và quân sự ở Đông Á. Tái cân bằng các ưu tiên chiến lược của Mỹ ở châu Á là điều cần thiết để đảm bảo hòa bình và ổn định ở khu vực.
TTXVN (Angiê 7/10)
Mạng tin “Địa chính trị ” mới đây đăng bài phân tích của tác giả Jack Thompson về tình hình Biển Đông, có nội dung như sau:
Đông Nam Á, nơi từng diễn ra căng thẳng giữa 6 nước đang chia sẻ khu vực hàng hải tại Biển Đông giàu tài nguyên, là dịp để Trung Quốc “lên cơ” và thách thức Mỹ can dự cuộc chơi. “Mỹ có lợi ích quốc gia trong việc bảo vệ tự do giao thông hàng hải, bảo vệ quyền tiếp cận các khu vực hàng hải chung của châu Á và tôn trọng luật pháp quốc tế tại Biển Đông”. Với tuyên bố như trên tại Hà Nội, Việt Nam, vào tháng 7/2010, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã làm nước chủ nhà hài lòng. Những lời đồn đoán từ tuyên bố Mỹ quay trở lại Đông Nam Á đã dần hiện hữu. Cũng như vậy Oasinhtơn phản đối bất kỳ nước nào muốn độc chiếm Biển Đông. Ngay lập tức, Bắc Kinh bày tỏ sự bất bình khi kêu gọi Mỹ không được đánh đồng những tranh chấp giữa Trung Quốc, Việt Nam, Philíppin, Malaixia, Brunây và Đài Loan.
“Một nhúm sỏi”
Rộng như Địa Trung Hải, nhưng Biển Đông không hiếu khách. Toàn bộ những chỏm đất nổi, đảo nhỏ, mũi đá, san hô, dải cát mịn không vượt quá 20 km2. Trừ đảo Ba Bình tại quần đảo Trường Sa, bị Đài Loan chiếm đóng từ những năm 1950, còn lại là tất cả các đảo nhỏ mà trên đó con người không thể sinh sống được. Một chi tiết quan trọng là luật biển quốc tế chỉ công nhận một vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) 200 hải lý xung quanh đảo nếu đảo đó có thể sinh sống được và có chức năng kinh tế. Ngay cả trường hợp của đảo Ba Bình rộng 0,49 km2, nơi có khoảng 200 binh sĩ Đài Loan hiện diện, việc đòi hỏi EEZ là không thể được. Lợi ích kinh tế của hòn đảo nhỏ này là gì khi bị các cơn bão tấn công? Câu trả lời hiển nhiên là ở đại dương, rất giàu tài nguyên cá cũng như trữ lượng dầu khí. Theo một nghiên cứu của Trung Quốc, Biển Đông có trữ lượng 13 tỷ thùng dầu, tức là bằng 80% trữ lượng dầu của Arập Xêut! Một đánh giá như trên đang kích thích ham muốn của các nước ven bờ, không lo ngại về sự hợp
pháp trong các yêu sách của mình. Đối với Việt Nam, Philíppin, Malaixia,
Brunây, quyền lợi của các nước này là rõ ràng. Những khu vực biển mà các
nước này đòi hỏi là hiển nhiên bởi nằm trên thềm lục địa và EEZ của họ. Đài Loan có ưu tiên khi kiểm soát đảo duy nhất có khả năng đòi hỏi EEZ. Về phần Trung Quốc, nước này đòi hỏi hầu như toàn bộ Biển Đông khi viện dẫn tấm bản đồ cổ có các đảo và bãi đá ngầm như trên. Lý lẽ chính của Trung Quốc dựa vào tấm bản đồ có từ năm 1947 do một nhà địa lý vô danh tư nhân vẽ ra, vạch một “đường chín đoạn” ấn định lãnh thổ Trung Quốc, tức toàn bộ Biển Đông. Được trình lên Liên hợp quốc (LHQ) năm 2009, tấm bản đồ này không có chút giá trị pháp lý nào. Song nó không ngừng gây lo ngại cho các nước láng giềng ven biển bởi Trung Quốc ngày càng lấn lướt.
Những căng thẳng giữa Trung Quốc và Philíppin
Minh chứng về sự quyết đoán của Bắc Kinh, đó là ngành ngoại giao Trung Quốc lần đầu tiên vào năm 2010 đã sử dụng từ “lợi ích cốt lõi” khi nói về Biển Đông, một ngôn từ đến nay chỉ dành cho Tây Tạng hay Đài Loan. Những tháng qua, quan hệ giữa Philíppin, Việt Nam và Trung Quốc đã xuống cấp. Từ ngày 10/4/2012, sự đối đầu giữa hải quân Trung Quốc và Philíppin diễn ra xung quanh bãi đá ngầm Scarborough. Nằm cách đảo Luzon của Philíppin 140 hải lý (340 km), bãi san hô này được Philíppin gọi là Panatag Shoal hay Bajo Masinloc, nằm trong EEZ của Philíppin. Việc một đội tàu đánh cá Trung Quốc đến khu vực đảo đã buộc người Phiiíppin phải cử tàu hải quân của mình ra khám xét những nhóm người đánh bắt cá trái phép. Rất nhanh chóng, Hải quân Trung Quốc đã can thiệp. Tiếp theo đó là một cuộc khẩu chiến giữa Manila và Bắc Kinh. Philíppin nhấn mạnh đảo đó năm trong EEZ “không thể tranh cãi” còn Bắc Kinh từ chối một EEZ như trên bởi đảo Hoàng Nham (Scarborough) thuộc về Trung Quốc từ thời “xa xưa”.
Tranh cãi trên đã kéo dài đến khi một cơn bão nhiệt đới cho phép Philíppin giảm bớt áp lực. Lối thoát thảm hại mà Manila đã cố gắng vượt qua xuất hiện trong hội nghị thượng đỉnh thường niên của tổ chức Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) diễn ra tại thủ đô Phnompenh (Campuchia). Thiệt thòi cho cả Philíppin và Viêt Nam khi Campuchia, rất phụ thuộc vào viện trợ tài chính của Trung Quốc, đã lần lượt từ chối đưa vào trong tuyên bố cuối cùng của hội nghị này sự tồn tại của những căng
thẳng tại Biển Đông. Đó là mặt trái của ASEAN khi không thể đưa ra một tiếng nói chung trước Trung Quốc. Đây là một thành công của Trung Quốc bởi đã loại bỏ được mọi cuộc đàm phán tập thể mà Bắc Kinh e ngại và mong muốn thực hiện các cuộc đàm phán song phương nơi “công xưởng của thế giới” có thể gây áp lực từ sức mạnh của-mình.
“Trụ cột” Mỹ
Hành động quyết đoán cuối cùng của Trung Quốc diễn ra vào ngày 29/6 khi Bắc Kinh thông báo thành lập thành phố Tam Sa (gồm ba quần đảo Hoàng Sa, Trung Sa và Trường Sa) – một đơn vị hành chính có chưa đến 1.000 dân. Ngay lập tức Hà Nội và Manila đã phản đối việc thành lập một đơn vị hành chính nước ngoài vi phạm EEZ của mình. Nhưng Việt Nam và Philíppin có thể làm được gì trước sự trỗi dậy của Trung Quốc? Đối với Hà Nội và Manila, câu trả lời đến tự phía bên kia của Thái Bình Dương. Trong trường hợp nguy cấp trên, Philíppin đã cố gắng thiết lập một hạm đội còn ít tin cậy trong khi hướng về phía Mỹ bằng cách viện dân Hiệp ước phòng thủ chung ký năm 1951. Đây là một cơ hội cho Oasinhtơn. Mỹ đã tích cực đáp lại người đồng minh của mình bằng cách cử các phương tiện quân sự hiện đại đến.
Tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta đã được đón tiếp trang trọng tại cảng Cam Ranh, nơi trước đây Hải quân Mỹ đã đồn trú trong Chiến tranh Việt Nam. Hành động xích lại gần nhau này diễn ra trong khung cảnh chiến lược mới của Mỹ là tái tập trung lợi ích vào khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Tại Cam Ranh, Leon Panetta đã khẳng định: “Từ nay đến năm 2020, Hải quân Mỹ sẽ tái bố trí lực lượng, hiện nay ở mức 50-50 giữa Thái Bình Dương và Đại Tây Dương thành 60-40 nghiêng về Thái Bình Dương – gồm 6 tàu sân bay cũng như đa sổ các tàu chiến và tàu ngầm”,
Vào lúc Trung Quốc phát triển một hạm đội hải quân chênh lệch với các nước ASEAN, việc tái bố trí quân sự trên của Mỹ khiến Bắc Kinh khó chịu. Không từ bỏ thái độ trung lập bề ngoài, tham dự hội nghị thượng đỉnh tại Phnôm Pênh, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã kêu gọi các nước ven Biển Đông “giải quyết tranh chấp không cưỡng bức, đe dọa hay sử dụng vũ lực”. Ngay cả khi không một bên nào mong muốn xung đột, mỗi nước thực hiện những bước đi riêng nhằm giành quyền kiểm soát một vài bãi đá hay dải cát có thể phá hủy quy chế nguyên trạng vốn rất mong manh. Sẽ không ngạc nhiên khi Bắc Kinh phô trương sức mạnh trên Biển Đông nhằm củng cố chính quyền trước đại hội đảng, thời điểm chính thức hóa các nhà lãnh đạo Trung Quốc mới. Tuy nhiên, một cuộc đối đầu vũ trang trên Biển Đông không phải đã được loại trừ./.
1298. ĐỘNG LỰC NÀO THÚC ĐẨY TRUNG QUỐC HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC BIỂNTài liệu tham khảo đặc biệt Thứ Ba, ngày 9/10/2012 TTXVN (Angiê 3/10) Mọi thứ cho thấy biển đảo sẽ là ván cá cược lớn trong cuộc chiến quyết liệt của Trung Quốc nhằm áp đặt ảnh hưởng của mình, về phương diện chuỗi đảo cũng như yêu sách lãnh thổ. Việc nước này đóng thêm hai tàu sân bay cũng như lập trường chính trị của Mỹ, Ấn Độ và Ôxtrâylia dường như cho thấy đây sẽ là một cuộc chạy đua vũ trang mới. Đó là nhận xét của Trung tá Jerome Lacroix-Leclair. Vị sĩ quan cao cấp Pháp này, cũng là phi công lái máy bay chiến đấu trong Không quân Pháp, tốt nghiệp Trường quân sự Pháp và Trường quân sự Canada tại Tôrôntô, phân tích viễn cảnh chiến lược biển của Trung Quốc trên tạp chí “Đại Tây Dương” như sau: Trong lịch sử của mình, Trung Quốc chưa bao giờ thực sự khẳng định mình như một cường quốc hàng hải lớn. Phải trở lại thế kỷ 15 và, đặc biệt hơn, 7 chuyến đi biển trong thời gian từ năm 1405 đến năm 1433 của nhà hàng hải Trung Quốc Trịnh Hòa mới thấy có một tiền lệ. Trịnh Hòa đã đưa tàu của Trung Quốc đến không những bờ biển châu Phi mà cả các vịnh Pécxích và Aden để phát triển thương mại giữa Trung Quốc thời nhà Minh với vùng Tây Nam Á và Ấn Độ Dưcmg. Màn trình diễn phụ trên biển đó dẫu sao cũng kéo dài không lâu do mối đe dọa Mông Cổ xuất hiện trở lại buộc Vĩnh Lạc (tức Minh Thành Tổ), hoàng đế nhà Minh thứ ba, phải tập trung bảo vệ đường biên giới phía Bắc và Tây-Nam. Nhiều nhà sử học coi việc tái định hướng chiến lược này như đoạn kết của cuộc đột phá đầu tiên và ngắn ngủi này của Trung Quốc đến các vùng biển xa. Từ đó đến nay, phải thấy là Trung Quốc được coi trước hết là một cường quốc lục địa có vẻ bỏ bễ các vấn đề liên quan đến lĩnh vực biển. Tuy nhiên, chiến lược bám đất liền của Trung Quốc giờ đây được xem xét lại sau khi Bắc Kinh đưa ra nhiều tham vọng mới về biển. Việc Mỹ chính thức chuyển hướng chiến lược sang khu vực châu Á-Thái Bình Dương cũng như chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama ở khu vực này cho thấy mối quan tâm cũng như mối lo ngại trước sự hồi sinh của Hải quân Trung Quốc. Mỹ và Nhật Bản cũng đặc biệt quan tâm đến sự phát triển và hiện đại hóa Hải quân Trung Quốc, hơn nữa vì việc phát triển một thành phần đáng tin cậy trong lực lượng này dường như là một ưu tiên đối với các nhà lãnh đạo Trung Quốc. Chiếc tàu sân bay Varyag muạ lại của Ucraina được cải tạo và quân số lực lượng Hải quân Trung Quốc tăng lên nhanh chóng là những bằng chứng cho thấy điều đó. Năm 2010, Hải quân Trung Quốc có 225.000 người và 58 tàu ngầm – trong đó có 6 chiếc chạy bằng năng lượng hạt nhân, hơn 50 khinh hạm và 27 tàu khu trục, cho phép Hải quân Trung Quốc hiện nay được coi là hạm đội hàng đầu châu Á, nếu không kể hạm đội của Mỹ. Việc Hải quân Trung Quốc phát triển hùng hậu như vậy khiến người ta nhớ rằng Trung Quốc, ngoài chiến lược bám đất liền, còn là một nước có thiên hướng biển với gần 18.000 km bờ biển và có chủ quyền đối với hơn 5.000 hòn đảo lớn nhỏ. Nói chung, tính chât biên đảo giúp hiểu dễ dàng hơn chiến lược biển của Đế chế Trung Hoa và việc thực hiện chiến lược này ở mức độ nào? Để giải đáp vấn đề này, cần phân tích những lý do tạo điều kiện cho mối quan tâm đến biển tái xuất hiện, thể hiện ở việc tìm kiếm chiều sâu chiên lược, gia tăng yêu sách lãnh thổ và quyết tâm bảo đảm an toàn các tuyến giao thông đường biển. Trước hết cần thấy rằng Trung Quốc thay đổi hình mẫu chiến lược. Cho đến năm 1840, mối đe dọa đến từ biển là tương đối nhỏ. Do đó trong hai thế kỷ qua, các chính phủ kế tiếp nhau ở Trung Quốc trước hết tập trung thực hiện chiến lược ưu tiên đất liền do có các mối nguy hiểm đến từ lục địa và nôi lo sợ nổ ra bạo loạn ở trong nước. Tuy nhiên, mối quan tâm đến đất liền này được xem xét lại. Hình mẫu chiến lược cũng thay đổi thể hiện trong các cuốn Sách trắng Quốc phòng. Đặc biệt là Sách trắng quốc phòng năm 2004 ưu tiên phát triển Hải quân có khả năng kiểm soát biển và tiến hành các vụ phản đòn chiến lược. Sự chuyển hướng chiến lược đó, hoàn toàn mang tính cách mạng so với trạng thái tinh thần của các nhà lãnh đạo Trung Quốc (kéo dài từ khi kết thúc các chuyến đi biển của đô đốc Trịnh Hòa), khiến ta phải phân tích các yếu tố khiến nó xuất hiện. Trái ngược với những gì hiểu được qua các văn kiện chính thức, việc tái định hướng chiến lược này không đột ngột diễn ra vào năm 2004, mà là kết quả của nhiều yếu tố nảy sinh trong những năm 1980 cộng lại. Một trong số đó là không còn các mối đe dọa nhãn tiền dọc biên giới của Trung Quốc nữa. Quả thực là Bắc Kinh, vì sợ Liên Xô xâm lược với sự hậu thuẫn của Hải quân, nên đã xây dụng một lực lượng hùng hậu trên bộ để ngăn chặn khả năng này, đồng thời đẩy Hải quân xuống hàng thứ yếu chuyên thực hiện các chiến dịch ven biển. Tuy nhiên, vào đầu những năm 1990, môi trường an ninh biến đổi mạnh đến mức khả năng Liên Xô tấn công ngày càng ít có khả năng xảy ra. Liên Xô sụp đổ (năm 1991) và căng thăng nảy sinh từ bất đồng biên giới,với Nga, các nước Cộng hòa Trung Á, Việt Nam, Bắc Triều Tiên, Mông cổ và Ấn Độ giảm bớt là những điều kiện không còn thích hợp với chiến lược hoàn toàn tập trung vào việc bảo vệ biên giới trên bộ. Các mối đe dọa trên đất liền giảm bớt tạo cơ sở cho việc định hướng lại tư duy chiến lược của Trung Quốc. Dấu hiệu đầu tiên của sự thay đổi này xuất hiện từ năm 1985 khi phòng thủ được gọi là “biển xa” được xác định là một ưu tiên, và các chỉ thị chiến lược và mệnh lệnh tác chiến cho Hải quân Trung Quốc yêu cầu lực lượng này phải chuyển từ thế tác chiến gần bờ sang thế tác chiến ngoài biển xa. Kinh tế Trung Quốc phát triển mạnh mẽ và việc nước này lệ thuộc vào vận chuyển đường biển là hai yếu tố góp phần làm thay đổi chiến lược này. Quả thực là trong thời kỳ từ năm 1980 đến năm 2000, Trung Quốc có mức tăng trưởng trung bình khoảng 9,7%/năm. Đồng thời, nền kinh tế nước này trở nên phụ thuộc nặng nề vào các tuyến giao thông trên biển và các nguồn năng lượng được vận chuyển qua đó, từ đó khiến Trung Quốc phải tính tới các mối nguy tiềm tàng nếu các tuyến vận chuyển này bị cắt đứt. Ngoài tăng trưởng kinh tế ngoạn mục còn có vai trò to lớn ngày càng được khẳng định trên trường quốc tế của Trung Quốc như nước duy nhất thực sự có khả năng thách thức và chống lại thế vượt trội về kinh tế của Mỹ. Nhận thức về hệ quả tốt lành nhờ nguồn lực của nước mình gia tăng thể hiện rõ rệt trong tư duy của các nhà lãnh đạo Trung Quốc nước này thông qua ý chí phải có được phương tiện quân sự và đặc biệt là một lực lượng hải quân phản ánh đúng vị thế quốc tế mới đó. Từ những năm 1980, Trung Quốc bắt đầu ý thức được ván cá cược mới về biển mà mình phải đối mặt. Tuy nhiên, nếu không có một số nhà tư tưởng chiến lược có ảnh hưởng, trong bối cảnh động lực địa chính trị đang chuyển động đó, có thể tư duy nảy sẽ không nhận được hồi âm từ các nhà lãnh đạo chính trị cao cấp. Các nhà tư tưởng Trung Quốc đó lấy cảm hứng nhiều từ Alfred Mahan (đô đốc, nhà sử học và chiến lược gia Mỹ, với tư duy về sức mạnh biển, đã tác động đáng kể và vẫn tiếp tục tác động vào lực lượng hải quân của nhiều nước, đặc biệt là Mỹ, theo đó nước có khả năng tác động được nhiều nhất vào sân khấu chính trị quốc tế là những nước có lực lượng hải quân mạnh – TTXVN) và xác định cách thức mà Trung Quốc cần nhìn nhận lĩnh vực biển, vốn là một môi trường bị Mao Trạch Đông lơi là trong một thời gian dài. Đô đốc Lưu Hoa Thanh là một trong số đó và rõ ràng là người khởi xướng vĩ đại nhất sự hồi phục của Hải quân Trung Quốc. Thậm chí, một số người còn nhất trí cho rằng Lưu Hoa Thanh là Mahan của Trung Quốc. Ông là kiến trúc sư của cuộc cách mạng chiến lược đó và “cha đẻ của Hải quân Trung Quốc hiện đại”. Lưu Hoa Thanh, người không nhữnglà Tư lệnh Hải quân Trung Quốc (1982-1988) mà còn là Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương (1989-1997), giúp biến Hải quân ven bờ Trung Quốc thành một phương tiện quân sự đáng tin cậy có khả năng hoạt động xa Đế chế Trung Hoa. Sự tiến triển hướng tới chiến lược mới thiên về biển được khẳng định trong các cuốn Sách trắng Quốc phòng kế tiếp nhau. Trong Sách trắng năm 2006, Trung Quốc thừa nhận an ninh của mình gắn chặt với việc tự do tiếp cận năng lượng và các nguồn tài nguyên thiên nhiên, từ đó thực tế phải bảo đảm an toàn cho các tuyến đường hàng hải quốc tế. Để đạt mục đích này, Trung Quốc cần phát triển năng lực “biển xa” của Hải quân, đồng thời tăng chiều sâu chiến lược của lực lượng này. Trong cuốn Sách Trắng năm 2008, Bắc Kinh cũng thừa nhận cạnh tranh gia tăng trong vấn đề tiếp cận nguồn năng lượng do vị trí của chúng, do đó cần phải chuyển thế của phòng thủ ven bờ thành thế phòng thủ biển xa. Lưu Hoa Thanh còn xác định chiến lược biển mới của Trung Quốc bằng cách đưa vào đây tính chất biển đảo như một yếu tố chủ chốt trong khái niệm chiều sâu chiến lược. Tính chất biển đảo và đảo chính là chiều sâu chiến lược của Trung Quốc. Các quan chức Hải quân Trung Quốc thường giải thích cho nước ngoài khái niệm phòng thủ “biển xa” bằng những thuật ngữ không rõ ràng. Họ biện minh cho việc Trung Quốc có quyền bảo vệ yêu sách chủ quyền của mình đối với Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ), nhưng không hề nói rõ giới hạn chính xác của các vùng này. Tuy nhiên, các đảo cho phép xác định về mặt địa lý cái mà Bắc Kinh xác định như vùng tác chiến ưu tiên của Hải quân nước mình. Các hòn đảo cũng cho phép hiểu được Trung Quốc tìm kiếm chiều sâu chiến lược nào sau khi chuyển mối quan tâm chính của mình về vùng ven biển và nơi Hải quân tập trung triển khai chiến lược của mình. Năm 2004, Lưu Hoa Thanh xác định hai chuỗi đảo là vùng địa lý được Bắc Kinh coi là vùng trách nhiệm cận kề của mình. Chuỗi đảo thứ nhất là không gian diễn ra phần lớn hoạt động tác chiến hiện nay của Hải quân Trung Quốc, bao gồm Nhật Bản và các quần đảo của nước này ở phía Bắc và phía Nam (quần đảo ở xa nhất về phía Nam bị Trung Quốc đòi chủ quyền), Hàn Quốc, Đài Loan và Philíppin. Chuỗi đảo thứ hai mà Lưu Hoa Thanh dự tính hoàn toàn nằm trong khuôn khổ hoạt động trong tương lai của Hải quân Trung Quốc, bao gồm các bãi biển từ miền Nam quần đảo Nhật Bản đến đảo Bonin và quần đảo Marshall, trong đó có cả Guam. Neu hai chuỗi đảo này cho phép xác định được về mặt địa lý cái mà Trung Quốc hoạch định là vùng trách nhiệm của mình, các vấn đề liên quan đến tính chất biển đảo ở đây cũng nảy sinh do có nhiều yêu sách lãnh thố. Các đảo mà Trung Quốc đòi chủ quyền là những đảo quan trọng đối với nước này vì hai lý do khác: trước hết là vị trí địa chiến lược của chúng và sau đó là các đảo này cho phép tiếp cận nguồn dầu mỏ. Như vậy, hai yếu tố này cộng lại tạo thành quan điểm lập luận ẩn giấu trong chiến lược biển đảo của Trung Quốc. Các hòn đảo này cũng là nơi diễn ra cạnh tranh khốc liệt. Cuộc đấu tranh giành năng lượng khiến Bắc Kinh có lập trường ngày càng không khoan nhượng. Từ năm 1985, Lưu Hoa Thanh đã chính thức đưa ra ý tưởng bảo vệ chủ quyền của Trung Quốc, quyền hợp pháp của nước này trên biên và đặc biệt là tài nguyên thiên nhiên ở phía Đông và phía Nam các vùng biển xung quanh Trung Quốc, đến tận phía Nam biển Hoàng Hải. Quyết tâm đó đã và nay vẫn được thể hiện qua nhiều yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc đối với toàn bộ các đảo nằm bên trong chuỗi đảo đầu tiên. Theo Công ước Liên hợp quốc về Luật biển, từ năm 1982, Trung Quốc đòi chủ quyền đối với khoảng 3,2 triệu km2 ở Thái Bình Dương. Theo công ước đó, nước nào kiểm soát các đảo ở phía Nam các vùng biển xung quanh Trung Quốc thực tế có quyền đòi chủ quyền đối với 8 triệu cây số vuông. Nhưng Trung Quốc trở thành nước nhập khẩu dầu mỏ thứ hai thế giới, đến mức vấn đề tiếp cận nguồn tài nguyên có tính sống còn đối với nước này để tiếp tục vận hành nền kinh tế ngày càng ngốn nhiều năng lượng hơn. Nhiều đảo có nguồn tài nguyên này nằm ở bên trong chuỗi đảo thứ nhất, do đó, nếu kiểm soát được sẽ cho phép Bắc Kinh dễ dàng tiếp cận được nguồn tài nguyên hóa thạch vô bờ này. Bước đi đòi chủ quyền đó dĩ nhiên kích thích và làm gia tăng căng thẳng trong khi căng thẳng đã tồn tại từ nhiều thập kỷ nay. Năm 1992, Trung Quốc chính thức đòi chủ quyền đối với phần lớn các vùng biển xung quanh Trung Quốc. Mục đích của nước này là khai thác tài nguyên dưới đáy biển ở đây, quanh nhiều hòn đảo mà Philíppin, Đài Loan và Việt Nam cùng đòi chủ quyền. Hệ quả của các yêu sách này là các vụ đụng độ gia tăng và xung đột xảy ra với các nước láng giềng từ hơn 30 năm nay. Thêm vào đó là Hải quân Trung Quốc bành trướng và Bắc Kinh đưa ra yêu sách đòi chủ quyền càng làm gia tăng căng thẳng. Biển Nam Hải (Biển Đông) cũng là một không gian đối đầu. Quần đảo Hoàng Sa từ tháng 1/1974 bị quân đội Trung Quốc chiếm đóng. Năm 1996, Việt Nam lại tái khẳng định chủ quyền đối với quần đảo này, nhưng không có kết quả. Quần đảo Trường Sa, Trung Quốc gọi là Nam Sa, nằm ở phía Nam biển Nam Hải, bao gồm một số đảo và bãi đá ngầm, cũng là ván cá cược lớn do có nhiều tài nguyên dầu mỏ. Việt Nam, Philíppin, Malaixia, Brunây, Trung Quốc và Đài Loan đều thèm muốn và đòi chủ quyền đối với quần đảo này. Mischief (Đá Vành Khăn) là một trong những đảo thuộc quần đảo này được Bắc Kinh đặc biệt quan tâm. Tuy đánh giá về tài nguyên thiên nhiên ở đây còn khác nhau, song hòn đảo này dường như có trữ lượng khí đốt và dầu mỏ lớn khiến các nước thèm muốn, từ đó sinh ra căng thẳng. Trung Quốc khẳng định đã xây ở đây một nơi trú ngụ cho ngư dân của mình trong khi Manila giải thích đó trước hết là một cơ sở quân sự lấn vào lãnh thổ của mình. Hơn nữa, từ năm 1988, Trung Quốc đưa quân đến quần đảo này, đặc biệt là ở bãi đá ngầm Fiery Cross (Đá chữ thập) chiếm được từ tay Việt Nam. Chiếm đóng quân sự như vậy dẫn đến nhiều cuộc xung đột. Năm 1992, Việt Nam cáo buộc Trung Quốc đưa quân đến bãi Đá Lạc. Nhiều vụ đụng độ xảy ra trong thời kỳ 1995-1997 với Philíppin xung quanh đảo Mischief, rồi các đảo Capones, Panata và Kota. Yêu sách chủ quyền của Trung Quốc dường như không dừng lại mà, trái lại, còn gia tăng trong những năm gần đây. Trung Quốc tỏ ra ngày càng nóng vội trong yêu sách đòi chủ quyền đối với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Năm 2007 một khu hành chính đặc biệt được thành lập để chính thức quản lý các quần đảo này. Năm 2010, Bắc Kinh đòi chủ quyền đối với quần đảo Điếu Ngư (Senkaku) ở biển Hoa Đông, đặc biệt vì ở đây có nhiều tài nguyên dầu mỏ. Hơn nữa, ngoài khía cạnh kinh tế, các đảo thuộc quần đảo Trường Sa còn có vị trí chiến lược lớn đối với Hải quân Trung Quốc, đặc biệt là lực lượnghạt nhân. Nhiều chuyên gia cho rằng như vậy, Trung Quốc đang định thiết lập một thành trì hay một căn cứ cho tàu ngầm hạt nhân phóng tên lửa có thể phát động tấn công Mỹ bằng tên lửa đạn đạo hạt nhân trong trường hợp cần thiết . Như vậy, ngoài cái được mất về năng lượng còn có cái được mất về chiến lược, trong đó Đài Loan là biểu hiện của một yêu sách mang ý nghĩa biểu tượng nhất. Bước ngoặt lớn trong yêu sách của Bắc Kinh đối với Đài Loan xuất hiện vào năm 1996 khi Hải quân Mỹ triển khai trong eo biển Đài Loan. Hai nhóm tàu tấn công được đưa đến đây để bảo đảm cuộc bầu cử một tổng thống theo khuynh hướng đòi độc lập diễn ra suôn sẻ. Đối với Trung Quốc, chuỗi đảo đầu tiên là rào cản được Mỹ lập ra để kiềm chế sức mạnh của mình, như một số người vẫn nói khi trích dẫn lời Ngoại trưởng Mỹ Dean Acheson. Năm 1950, nhân vật này xác định giới hạn phòng thủ của Mỹ ở Thái Bình Dương có ranh giới hoàn toàn trùng khớp với chuỗi đảo đầu tiên. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc ngày càng lo ngại vì Đài Loan chính là cái chốt trong chuỗi đảo đầu tiên. Quyền tự do đi lại trong eo biển này là điều chủ chốt đối với nhập khẩu năng lượng cho ngành công nghiệp Trung Quốc. Hậu quả kinh tế của một cuộc xung đột ở vùng này là điều hiển nhiên. Mỹ và đồng minh có thể dễ dàng cắt đứt đường tiếp tế năng lượng bằng cách đóng nút thắt cổ chai Đài Loan. Đối với các học trò Trung Quốc của đô đốc Lưu Hoa Thanh, Đài Loan, Nhật Bản, bán đảo Triều Tiên và các quần đảo ở Tây Nam Á là một bức tường bao bọc bờ biển Trung Quốc, một rào cản về địa lý ngăn cản Hải quân Trung Quốc triển khai sức mạnh. Như vậy, bảo đảm quyền tự do đi lại qua các tuyến đường này là một cái được mất có tính sống còn đối với Bắc Kinh để bảo đảm nguồn cung ứng dầu mỏ, khí đốt và nguyên liệu được thông suốt. Giành lại được quyền kiểm soát Đài Loan sẽ cho phép Bắc Kinh thiết lập bức tường riêng, đồng thời mở rộng đáng kể quyền tự do hành động của.mình. Như vậy, Hải quân Trung Quốc cần phải được chuẩn bị để kiềm chế kẻ thù tiềm tàng, chống lại một cuộc xâm lược từ biển vào, bảo vệ chủ quyền quốc gia và giữ gìn sự thống nhất dân tộc và quyền về biển. Năm 1992, tại một kỳ họp Quốc hội, Trung Quốc thông qua một đạo luật đơn phương tuyên bố mình có quyền “áp dụng mọi biện pháp cần thiết để phòng ngừa và ngăn chặn tàu đi vào vùng lãnh hải quốc gia”, kể cả các vùng tranh chấp ở phía Nam và phía Đông các vùng biển của Trung Quốc. Học thuyết mới cũng xác định vai trò mới của Hải quân tập trung vào việc tái thống nhất với Đài Loan, các tranh chấp lãnh thố trên biển và chống lại mọi cuộc tấn công từ biển vào và đặc biệt là bảo đảm an ninh cho các tuyến giao thông trên biển. Sứ mệnh này của Hải quân Trong Quốc thể hiện qua cái mà các nước phương Tây gọi là luận thuyết chuỗi đảo trong đó các đảo đóng vai trò đặc biệt. Trung Quốc đang đứng trước hai ván cá cược địa chính trị lớn. Ván cá cược thứ nhất liên quan đến nhiệm vụ mới được giao cho Hải quân Trung Quốc sau tuyên bố của Chủ tịch nước Hồ cẩm Đào năm 2004. Như vậy, ngoài cái mà Trung Quốc coi là vùng ảnh hưởng và trách nhiệm cận kề ở phía trong hai chuỗi đảo, Hải quân Trung Quốc phải không những chuẩn bị bảo vệ lợi ích biển trong vùng và các tuyển đường hàng hải mà còn phải có khả năng đến cứu giúp công dân của mình và sơ tán họ trong trường hợp cần thiết, Hải quân Trung Quốc phải tham gia hoạt động cứu trợ nhân đạo và đấu tranh chống cướp biển. Sách Trắng Quốc phòng năm 2008 cũng nhấn mạnh đến tầm quan trọng phải đáp trả các mối đe dọa phi truyền thống, có nghĩa là Trung Quốc hỗ trợ về quân sự đối với một loạt các chiến dịch khác không phải chiến tranh. Các chiến dịch này cũng phải đặt ra các phương án nhằm giảm nhẹ mối lo ngại ngày càng tăng của Bắc Kinh về vấn đề an toàn của số nhân viên hoạt động ở nước ngoài. Việc triển khai ba tàu chiến tiến hành hoạt động hộ tống tàu chở hàng ở vịnh Aden và việc sơ tán kiều dân Trung Quốc trong cuộc khủng hoảng Libi là những ví dụ điển hình của quan điểm mới này. Việc Trung Quốc can dự vào sân khấu chính trị thế giới buộc Hải quân nước này phải bảo đảm các tàu của mình được hỗ trợ đầy đủ về hậu cần. Tuy nhiên, chiều dài các tuyến cung ứng hậu cần giữa Trung Quốc và các vùng mà Hải quân nước này có thể triển khai hoạt động, trở thành một vấn đề. Nhiều chuyên gia thống nhất cho rằng vẫn còn khó khăn trong việc bảo đảm bảo dưỡng và sửa chữa tàu do thiếu cơ sở thích hợp. Như vậy, thiếu mạng lưới hậu cần mạnh tác động trực tiếp và tiêu cực đến năng lực tác chiến của Hải quân Trung Quốc như các báo cáo khác nhau liên quan đến việc triển khai liên tiếp lực lượng tác chiến xung kích của Trung Quốc ở vịnh Aden từ năm 2008 đã cho thấy. Giải pháp cho vấn đề này, theo một bài báo của đô đốc Yin đăng vào tháng 12/2009 là bảo đảm tự do tiếp cận các cơ sở hàng hải nằm ở gần các vùng tác chiến của Hải quân Trung Quốc, đặc biệt là ở Ấn Độ Dương. Mục tiêu thứ hai, đi liền với tiến triển bối cảnh địa chiến lược đã nói ở trên liên quan đến việc bảo đảm an toàn các tuyến đường giao thông của Trung Quốc. Đây là hệ quả của việc bùng nổ thương mại bằng đường biển và luôn là một ván cá cược lớn về cung ứng năng lượng. Trên thực tế, yếu tố cung ứng năng lượng trở thành ưu tiên chính trong chính sách đối ngoại, trong khi tiêu thụ năng lượng của Trung Quốc đã tăng gấp đôi. Việc triển khai về dài hạn cho thấy xu hướng này sẽ còn tiếp diễn và nhu cầu sẽ còn tăng gấp đôi trong hai thập kỷ tới. Như vậy, bảo đảm an toàn các tuyến đường vận tải biển là điều sống còn để nền kinh tế Trung Quôc vận hành được lâu dài. Nhưng, cũng giống như Đài Loan, eo biển Malacca nằm giữa bán đảo Đông Dương và Inđônêxia, cũng là một nút thắt cổ chai. Đây là con đường ngắn nhất nối Thái Bình Dương với Ấn Độ Dương. Đó là một trong những eo biển quan trọng nhất thế giới với 60% lượng nhập khẩu dầu mỏ được vận chuyển qua đây. Tháng 11/2003, Hồ cẩm Đào kêu gọi phải có chiến lược thích hợp để khắc phục mối đe dọa có thể xảy ra này. Alfred Mahan, nhân vật được người Trung Quốc tìm đọc nhiều nhất, mang đến các yếu tố của câu trả lời cho hai vấn đề nói trên. Theo ông, sức mạnh trên biển là điều thiết yếu để một nước nổi lên được với tư cách là cường quốc thế giới. Sức mạnh đó có tính đặc biệt sống còn để bảo vệ lợi ích thương mại. Từ đó, điều quan trọng là phải bảo vệ các tuyến đường giao thông nối với các thị trường nước ngoài bằng cách dựa vào một mạng lưới căn cứ dùng để bảo đảm tiếp tế cho tàu chiến. Các căn cứ tiền tiêu này có vai trò quyết định đối với sức mạnh biển và sự thịnh vượng của một dân tộc, Các căn cứ đó có thể là quân sự, dân sự hay cả hai, và phải cho phép bảo vệ các tuyến đường giao thông từ bến đầu đến bến cuối, đồng thời bảo đảm tiếp cận được các cơ sở để bảo dưỡng tàu. Như vậy, chiến lược chuỗi đảo cho thấy các dự tính của Mahan được áp dụng đối với lợi ích của Trung Quốc. Chiến lược đó ra đời năm 2004 trong một báo cáo nội bộ của Bộ Quốc phòng Mỹ có tên gọi “Tương lai năng lượng ở châu Á” do Booz-Allen Hamilton soạn thảo cho Bộ trưởng Quốc phòng Đonald Rumsfeld. Gần đây hơn, một báo cáo năm 2011 do Văn phòng Nghiên cứu Quốc hội soạn thảo củng cố thêm luận thuyết này. Thông qua chiến lược mở rộng này, trong đó tính chất biển đảo đóng vai trò chủ chốt, Trung Quốc muốn xây dựng một số cảng và căn cứ Hải quân từ Ấn Độ Dương qua bờ Đông châu Phi cho đến tận eo biển Hormuz. Nói cụ thể hơn là chiến lược này bao gồm hai mảng. Mảng thứ nhất bao gồm việc thiết lập một số căn cứ trên các đảo nằm ở bên trong chuỗi đảo thứ nhất đã được Lưu Hoa Thanh xác định. Chẳng hạn, Bắc Kinh đã xây dựng một căn cứ trên quần đảo Hoàng Sa bao gồm một đơn vị lính thủy đánh bộ. Đảo Woody (đảo Phú Lâm), cũng nằm trong quần đảo đó, tiếp nhận được máy bay tuần tra biển. Đảo Hải Nam trở thành căn cứ tàu ngầm hạt nhân. Còn đảo Fiery Cross có căn cứ có thể tiếp nhận máy bay trực thăng lớn nhất của Trung Quốc. Cuối cùng, liên quan đến đảo Mischief, ảnh vệ tinh năm 2007 cho thấy có nhiều mặt bằng và cấu trúc có thể sử dụng được vào mục đích quân sự. Như vậy, Trung Quốc phát triểncác “đảo” trong cái mà nước này gọi là vùng ảnh hưởng của mình. Như vậy, có thể dễ dàng hiểu được lý do thúc đẩy Trung Quốc tỏ thái độ thù hằn và hung hãn liên quan đến nhiều hòn đảo mà nước này đòi chủ quyền, ngoài lý do về nguồn năng lượng: Trung Quốc muốn gắn kết việc chiếm giữ các hòn đảo với chiến lược của mình. Tuy nhiên, giống như điều mà Mahan đã dự tính, Trung Quốc không phải là một nước thực dân có thể dựa vào các vùng lãnh thổ nước ngoài như Pháp và Anh. Muốn phát triển mạng lưới hậu cần của mình Trung Quốc phải phụ thuộc vào các nước khác. Như vậy, mảng thứ hai trong chiến lược chuỗi đảo của Trung Quốc được thực hiện thông qua một chiến lược hợp tác ngoại giao và tiếp cận căn cứ quân sự của nước ngoài, từ vùng Tây – Nam Trung Quốc đến tận T rung Đông, trong đó một số lớn nằm đúng ở các đảo. Trái lại, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa không triển khai quân thường trực. Khi khẳng định quân đội mình sẽ không bao giờ chiếm đóng hay sẽ không bao giờ chính thức được đưa ra nước ngoài, Trung Quốc dường như không muốn có căn cứ thường trực theo nghĩa của Mỹ. Tuy nhiên, Bắc Kinh loại trừ việc tạm thời sử dụng cơ sở của nước ngoài. Có nhiều đảo trong chuỗi đảo có liên quan, chẳng hạn Chittagong ở Bănglađét, Thai Lan và Campuchia. irung Quốc cũng muốn tiếp cận một số căn cứ hải quân ở Pakixtan, Mianma và Bănglađét. Nói một cách chính xác hơn Trung Quốc hiện có cảng Gwadar ở Pakixtan và đã khởi công xây dựng một công trình tại Hambantota với chi phí nhiều tỷ USD. Một số cơ sở khác có thể đang được xây dựng: Salalah ở Oman, Aden ở Yêmen, Gibuti Karachi ở Pakixtan và đặc biệt hơn là Xri Lanca và Xinhgapo. Trung Quốc đang thương lượng với Thái Lan để xây dựng một con kênh vắt qua dẻo đất Kia nhằm giải quyết vấn đề được đặt ra nếu eo biển Malacca bị phong tỏa. Ngoài những dấu ấn trên đất liền đó, các đảo chiếm vị trí đặc biệt trong chiên lược bành trướng này. Trung Quốc phát triển mối quan hệ chặt chẽ với Mianma. Được sự đồng ý của lãnh đạo nước này, Trung Quốc đã xây dựng một số cấu trúc quân sự, đặc biệt là ở đảo Coco. Đó là trạm rađa cơ sở trinh sát biển và tình báo điện tử. Ngoài các căn cứ nghe trộm và đánh chặn trên đảo này, Trung Quốc cũng được phép xây dựng trên các đảo Katan và Zadaikyi. Ở gần eo biển Malacca, Bắc Kinh đang nhòm ngó đảo Hainggyi vì nếu kiểm soát được sẽ cho phép bảo đảm an toàn cho 80% lượng dầu mỏ nhập khẩu. Chiến lược của Trung Quốc dựa trên các cơ sở biển đảo cũng mở rộng sang Ấn Độ Dương. Nhiều hòn đảo được Trung Quốc để ý đến vì thấy có thể có khả năng thiết lập tại đó một căn cứ như kiểu Diego Garcia cho mình, như quần đảo Xâyxen hay Manđivơ mà Hồ Cẩm Đầo đã đến thăm. Tuy nhiên, cho đến lúc này, không một hiệp định quân sự chính thức nào được phê chuẩn cho dù có tin đồn về việc xây dựng một căn cứ tàu ngầm tại Marao, cách thủ đô Manđivơ khoảng 40 km về phía Nam, và được cho Trung Quốc thuê trong 25 năm. Chắc chắn là yếu tố biển đảo nằm ở trọng tâm chiến lược biển mới của Trung Quốc. Tính chất đó cho phép hiểu được ván cá cược mà Hải quân Trung Quốc phải giải quyết về mặt chủ quyền, bảo đảm an toàn các tuyến đường vận tải biển và không gian can thiệp ở nơi mà nước này coi là vùng trách nhiệm của mình. Tính chất biển đảo cũng là chiếc chìa khóa nếu Trung Quốc không có sẽ không thể bảo đảm tiếp tục lớn mạnh thông qua chiến lược chuỗi đảo được. Chắc chắn Hải quân Trung Quốc hiện mới chỉ ở bước phát triển ban đầu. Nhưng sự phát triển đó đã khiến Hải quân Ấn Độ nghi ngại khi thấy Hải quân Trung Quốc phát triển nhanh chóng. Tổng thống Barack Obama dường như cũng không nhầm. Rõ ràng ông chọn cách chuyển trọng tâm về châu Á-Thái Bình Dương vì khu vực này có thể là nơi diễn ra cuộc đấu tranh giành ảnh hưởng để thống trị các vùng biển mà Mỹ dường như không sẵn sàng trao quyền kiểm soát cho người khác. Việc triển khai máy bay không người lái trên đảo Coco của Ôxtrâylia chỉ là bước đầu của cuộc chiến tranh giành vị thế này. Mọi thứ cho thấy biển đảo sẽ là một cuộc chơi lớn trong cuộc đấu quyết liệt này, ở cả cấp độ chuỗi đảo lẫn yêu sách lãnh thổ. Việc Trung Quốc đóng thêm hai tàu sân bay cũng như lập tường chính trị của Mỹ, Ấn Độ và Ôxtrâylia dường như cho thấy sẽ diễn ra một cuộc chạy đua vũ trang mới giống như những gì mà Mahan đã thấy trong những năm 1980. Vấn đề còn lại là hy vọng cuộc chạy đua vũ trang đó sẽ không dẫn đến một cuộc xung đột lớn./. 1299. Tập thể dân sự vận động qua “chế độ” ở Việt Nam và Trung QuốcTác giả: David BrownNgười dịch: Đan Thanh (*) 28-09-2012 Khi một chính thể độc tài ra quyết định, thì tác động tới quyết định ấy thậm chí xoay chuyển chúng, dường như là chuyện không dễ thực hiện đối với các công dân bình thường. Các tổ chức dân sự kiểu phương Tây ở Việt Nam, thường được gọi là tổ chức phi chính phủ (NGO), đã luôn bị nghi ngờ là phục vụ cho ý đồ của ngoại quốc, hầu như chẳng buồn cố gắng nữa. Trong một cuốn sách quan trọng mới ra, Tiến sĩ Andrew Wells-Dang cho rằng, đây không phải là bức tranh tổng thể. Ông đã thực hiện nhiều nghiên cứu tiên phong ở cả Việt Nam và Trung Quốc để chứng minh rằng, người dân thường ở hai quốc gia này có thể tập hợp lại để ủng hộ một mục tiêu nào đó, có thể tham gia vận động một cách thành công trong những việc mà chính quyền hoặc là đã từ bỏ hoặc là không thể đối phó. Khác với những tổ chức kiểu phương Tây, những nhóm vận động do ông Wells-Dang nghiên cứu, không áp dụng mô hình “xã hội dân sự” của phương Tây, mà họ dựa vào các hình thức tổ chức và kỹ thuật phù hợp với xã hội của mình. Các sự kiện như “cách mạng màu” ở châu Âu khoảng hai thập kỷ trước, Mùa xuân Ả-rập và phong trào áo đỏ năm ngoái ở Bangkok không mang lại niềm hân hoan cho các tổ chức phi chính phủ (NGO) đăng ký ở Việt Nam. Khác với khối doanh nghiệp tư nhân, những phiên bản của xã hội dân sự này bị trói buộc rất chặt. Phụ thuộc vào tiền viện trợ cùng những hợp đồng với các đại sứ quán và tổ chức nước ngoài, bị nghi ngờ là có các mục đích ngầm, họ phải hoạt động trước cái nhìn đầy nghi ngờ của cơ quan an ninh quốc gia. Cách đây vài tuần, báo Nhân Dân – cơ quan ngôn luận của đảng cầm quyền không chấp nhận đảng đối lập – đã đăng tải một bài bài bình luận gây rúng động trong cộng đồng NGO sở tại. Tác giả của bài đó, Đại tá công an Dương Văn Cừ, đưa ra lập trường khẳng định việc kêu gọi mở rộng không gian dân sự ở Việt Nam là cách dùng bình phong che đậy mưu đồ chính biến do nước ngoài tài trợ. Mặc dù ít được sự chú ý từ công chúng nói chung hay từ chính các đảng viên Đảng Cộng sản –đọc Nhân Dân để biết được làn gió chính trị đang thổi theo hướng nào, bài báo của ông Cừ gây căng thẳng cho vài ngàn người Việt Nam làm việc cho các NGO ở trong nước. Rất điển hình (nhưng không phải luôn luôn) nhận được tiền tài trợ của nước ngoài, các NGO của Việt Nam chủ yếu có mục đích cải thiện cuộc sống của những nhóm xã hội nghèo đói và sống bên lề cộng đồng, hoặc hạn chế đà suy thoái môi trường. Họ hoạt động theo giấy phép do chính quyền trung ương cấp, và vô cùng cẩn thận, tránh xa khỏi các khuynh hướng chính trị đối lập. Trái ngược rõ rệt với các tổ chức xã hội dân sự ở Philippines, Thái Lan hoặc thậm chí Campuchia, các NGO của Việt Nam không bao giờ tuần hành vì bất kỳ vấn đề nào quan trọng hơn, ngoài những vấn đề chẳng hạn nhưphong trào an toàn giao thông hay các quyền của người đồng tính. Các tổ chức tình nguyện của Việt Nam hoạt động trong tình trạng hợp pháp lấp lửng – hậu quả của quyết định năm 2008 của chính phủ, để hoàn lại những nỗ lực nhằm đạt đồng thuận về Luật Lập hội. Sự việc cho thấy, không thể nào hàn gắn khoảng cách giữa các chuyên gia phương Tây cùng những đệ tử Viêt Nam – những người luôn khăng khăng đòi bảo đảm các quyền tự do tổ chức và tập hợp – và các thành phần bảo thủ trong chế độ. Phe bảo thủ cho rằng, không cần phải chỉnh đốn một hệ thống đã hình thành vững chắc, một hệ thống gồm các tổ chức quần chúng mà trên lý thuyết thì đại diện cho quyền lợi của nông dân, phụ nữ, thanh niên, công nhân v.v…, còn trên thực tế thì chỉ đóng vai trò như các cơ quan thực thi vai trò giám sát của chính quyền. Liệu điều đó có phải là sự phát triển của khu vực xã hội dân sự ở Việt Nam về bản chất là bị kìm hãm, phụ thuộc vào các mô hình và bảo hộ của nước ngoài, và gần như bị ngăn trở khỏi mọi nỗ lực nhằm tập hợp những công dân có cùng chí hướng, cùng theo đuổi một sự nghiệp nào đó trong phạm vi quốc gia hoặc địa phương? Thật đáng buồn cho các NGO được xây dựng theo mô hình phương Tây, có lẽ như thế. Một bài phân tích mới đây về mức độ kiểm duyệt, kiểm soát Internet ở Trung Quốc – với Việt Nam, là quốc gia Lê-nin-nít duy nhất còn lại đi theo mô hình “chủ nghĩa xã hội thị trường” – cho thấy rằng, cơ quan an ninh nội địa của Bắc Kinh không phản ứng mạnh mẽ khi blogger phê phán nhà nước hay lãnh đạo. Tuy nhiên, họ phản ứng tích cực và nhanh chóng với “bất kỳ ý kiến nào thể hiện, củng cố, hoặc kích động hoạt động tập hợp xã hội ngoài sự kiểm soát của nhà nước, bất kể nội dung ý kiến đó là gì. Kiểm duyệt nhằm vào việc ngăn chặn trước mọi hoạt động tập thể đang diễn ra hoặc có thể diễn ra trong tương lai”. Điều gì đúng với Trung Quốc thì cũng đúng với Việt Nam. Bất chấp những cuộc tranh chấp dai dẳng về quyền sở hữu vùng biển lân cận, đảng cầm quyền và cơ quan an ninh ở Việt Nam vẫn duy trì hợp tác rất chặt chẽ với các đối tác ở đất nước khổng lồ phương Bắc. Họ tìm thấy rất nhiều điểm chung khi họ dự liệu về nguy cơ các phong trào chính trị có thể nổi lên bên ngoài sự kiểm soát của chế độ. Tuy nhiên, Andrew Wells-Dang mô tả một cách tiếp cận với chuyện quyền tập hợp vừa hiệu quả vừa ít giống các hình thức hoạt động chính trị công khai vốn rất thịnh hành ở phương Tây. Ông là một nhà hoạt động và cũng là một học giả, và là một nhà phân tích hiếm hoi, từng làm nghiên cứu ở cả hai quốc gia. Tác phẩm của ông, Mạng lưới xã hội dân sự ở Việt Nam và Trung Quốc, tít phụ là Những người mở đường không chính thức trong lĩnh vực y tế và môi trường, được xuất bản hồi tháng 7. Cuốn sách cho thấy các công dân có thể tập hợp lại với nhau xung quanh một mục tiêu chung như thế nào và sau đó làm tất cả mọi thứ có thể được, để hỗ trợ cho mục tiêu của họ. Các trường hợp mà Wells-Dang nghiên cứu có liên quan nhiều đến vấn đề chất lượng sống: huy động để ngăn chặn việc một công viên yêu mến của người Hà Nội bị trưng thu để lấy chỗ xây một khách sạn năm sao, hỗ trợ và đại diện cho người khuyết tật, các nhóm phụ nữ bị AIDS hỗ trợ lẫn nhau, và một chiến dịch chống việc Trung Quốc xây đập trên “con sông hoang dã cuối cùng”. Ý tưởng chính trong những câu chuyện này là những điều đã không xảy ra: Trong mỗi trường hợp đều có một số nhà hoạt động tự nguyện tìm cách đạt được các mục tiêu về chính sách công mà không gây ra phản ứng tiêu cực, từ những thành phần bảo thủ trong cơ cấu của đảng và nhà nước. Hoạt động của các nhà hoạt động này tổ chức rất lỏng lẻo; không bao giờ họ tìm cách để được công nhận chính thức. Những tình huống trong đó không mang tính cách tranh chấp với chính quyền; giới hoạt động trông cậy vào quan hệ bạn bè thời thơ ấu và thời đi học với nhau, với những cá nhân trong cơ cấu đảng và nhà nước với các phóng viên, biên tập. Rất nhiều trong số những người mà Wells-Dang phỏng vấn cũng là thành viên của các cơ chế đó (quan chức, nhà khoa học quốc doanh, các nhà báo có thẻ) và giới hoạt động. Khác với nhiều nhà phân tích, Wells-Dang cho rằng “xã hội dân sự” là một khái niệm không thu hẹp như thường nói, mà bao gồm cả các nhà phân tích, các blogger, các nhóm tôn giáo v.v. Theo Wells-Dang, những nhóm phi chính thức này không được “thuần hóa” họ có thể và đang tham gia vào vận động chính sách trong (hoặc bất chấp) cái khuôn khổ mà đảng và nhà nước đặt ra. Ông cũng nhấn mạnh rằng xã hội dân sự không nhất thiết phải đối lập. Wells-Dang nhận thấy ở một môi trường bị kiểm soát chặt như Trung Hoa hay Việt Nam ngày nay, các mạng lưới phi chính thức, phi tập trung hóa, độc lập, mang tính vụ việc (ad hoc) sẽ hiệu quả hơn so với những tổ chức “cứng rắn” và lệ thuộc vào tài trợ của nước ngoài như các NGO. Kết luận có thể khác đi nếu các NGO có đủ năng lực tạo ra những khoản quỹ hoạt động đầy đủ từ các nguồn trong nước; tuy nhiên, đó là điều chưa từng được nghe cả ở Trung Quốc lẫn Việt Nam. Wells-Dang kết luận: “Tính hiệu quả của mạng lưới phụ thuộc vào sự hiện diện của các đồng minh có ảnh hưởng, vào sự cân bằng giữa các mối quan hệ trong và ngoài, vào sự ủng hộ của công luận, và sự lãnh đạo từ một nhóm cốt lõi có quyết tâm”. Sau đó, ông bổ sung thêm là tính hiệu quả của mạng lưới phụ thuộc cả vào các mục tiêu có giới hạn và việc không bị nhìn nhận như là nhóm gây rắc rối. Đạt được các mục tiêu chung một cách thực tế, theo nghiên cứu của Wells-Dang, không phải là một quá trình mà ở Hà Nội hay Bắc Kinh thì khác biệt hoàn toàn với ở các thành phố phương Tây. Tập hợp lại với nhau. Phác thảo một kế hoạch. Xúc tiến kế hoạch đó với những quan chức, đồng thời cũng là bạn. Trao đổi với các phóng viên và biên tập. Tranh thủ sự ủng hộ của những người biết các nhà hoạch định chính sách. Đừng bỏ cuộc, hãy theo sát kịch bản, tạo sự đồng thuận và tránh để bị vướng vào các sự vụ to lớn hơn và hoàn toàn không liên quan – những sự vụ đã gây nên hồi chuông báo động ở Bộ Công an. Nghiên cứu của Wells-Dang còn quan trọng vì nó hiệu chỉnh lại kỳ vọng của chúng ta về việc thay đổi chính sách có thể đến như thế nào ở những nhà nước độc tài như Việt Nam hay Trung Quốc. Bằng việc nhấn mạnh vào hệ thống phi chính thức, tập trung thẳng vào một vấn đề mà chính quyền không thể hoặc không muốn giải quyết, ông cung cấp một góc nhìn rất hiệu quả để phân tích các hoạt động của công dân. Lấy ví dụ như một vụ tranh cãi, tuy không được bàn đến trong sách của Wells-Dang nhưng đã xác nhận giá trị của cách tiếp cận của ông, đó là vụ Vedan. Nó xảy ra vào tháng 9 năm 2008 khi cảnh sát môi trường Việt Nam phát hiện ra một công ty Đài Loan làm bột ngọt đang xả một lượng khổng lồ chất thải công nghiệp ra một con sông gần TP.HCM. Các cuộc điều tra sau đó cho thấy rằng việc bí mật xả nước ra sông đã kéo dài cả chục năm mà chính quyền địa phương không hay biết. Sau khi khẳng định đây là vụ việc vi phạm luật chống ô nhiễm môi trường, các cơ quan chính phủ chỉ đề xuất để cho Vedan nộp tiền phạt mà thôi. Suy cho cùng, Vedan là một doanh nghiệp lớn, có quan hệ gần gũi với lãnh đạo địa phương. Một diễn biến không điển hình là mọi sự không chấm dứt ở đây. Một số tờ báo ở TP.HCM đưa tin về việc vài nghìn gia đình nông dân nuôi trồng thủy sản bị rơi vào tình trạng sinh kế bị phá hủy một cách nhẫn tâm. Các luật sư vào cuộc, tổ chức một chiến dịch khiếu nại quy mô lớn. Được cổ vũ thêm bởi sự hưởng ứng của công luận, quan chức Bộ [Tài nguyên] Môi trường đã bố trí để một viện nghiên cứu tiến hành đo mức tổng thiệt hại. Những người vận động cho quyền lợi người tiêu dùng đã tổ chức một chiến dịch tẩy chay sản phẩm của Vedan, chiến dịch này đã lan ra các chuỗi siêu thị trên toàn miền Nam. Thủ tướng cho biết rằng ông trông đợi một kết quả thỏa đáng. Cuối cùng vào tháng 8 năm 2010, đối mặt với sự thất bại trước tòa án và bị mang tiếng xấu khắp nơi, Vedan đầu hàng và chấp nhận đền bù cho nông dân với mức bồi thường không thể tưởng tượng nổi vào thời điểm đó. Phân tích của Wells-Dang cũng có thể được sử dụng để hiểu về một vụ tranh cãi nổ ra từ năm 2009, xoay quanh kế hoạch cho công ty Trung Quốc khai thác bauxite ở miền Trung Việt Nam. Lại một lần nữa, một liên minh dân sự được thành lập trên cơ sở tình bạn lâu năm, mối quan hệ trong công việc, và trên cơ sở sử dụng hiệu quả một phương tiện tuyên truyền mới – các blog chính trị. Liên minh này thu hút các nhà môi trường học, quân nhân, cuối cùng là những người đối lập đang tìm cách khai thác những tranh cãi và mâu thuẫn làm xói mòn niềm tin vào chế độ. Phong trào đã không thể ngăn được dự án bauxite do sự tham gia đáng chú ý của những người bất đồng chính kiến đã tạo cho cơ quan an ninh cái cớ tốt để đàn áp. Trong cả vụ Vedan lẫn vụ bauxite, cũng như trong cả bốn trường hợp nghiên cứu của Wells-Dang (hai ở Việt Nam, hai ở Trung Quốc), các NGO mô hình phương Tây đều không đóng vai trò gì đáng kể. Tuy nhiên, trong mọi trường hợp, vẫn luôn có không gian cho một liên minh xã hội dân sự, nhằm hình thành và tìm thấy điểm chung với một số thành phần của chế độ. Trong mọi trường hợp, đều có một số cá nhân xuất hiện đương đầu với khó khăn và giữ vai trò lãnh đạo thống nhất và có trách nhiệm. Đó là một mô hình vận hành hiệu quả của xã hội dân sự mà rất có thể sẽ xuất hiện ngày càng nhiều hơn ở cả Việt Nam và Trung Quốc. ——- (*) Bài dịch có sự tham gia hiệu đính của tác giả, ông David Brown. Nội dung dựa vào bản tiếng Anh đầu tiên của tác giả. Bản tiếng Việt © BS2012 | ||
PHỤ NỮ KHÔNG THÍCH ĐÀN ÔNG THẤP -Thiên An/Người Việt
WESTMINSTER (NV) -“Phụ nữ” ở đây là phụ nữ nói chung, xin không kể đến các cô có sở thích đặc biệt, và “đàn ông thấp” không để chỉ các anh không cao lắm hay chỉ hơi hơi thấp, mà ở đây xin nói tới các anh từ thấp tới rất thấp.
“Phụ nữ không quan trọng đàn ông cao hay thấp, mà chỉ quan tâm xem người đó có giỏi hay không, có biết quan tâm lo lắng tới gia đình hay không thôi” - một bạn xưng tên là Nắng Hạ nói. Chắc hẳn cũng như Nắng Hạ, nhiều người sẽ lên tiếng bênh vực các quý anh, quý ông với chiều cao khiêm tốn. Quả thật, đàn ông thấp, thành công, có “đào đẹp,” không phải không có. Ông Tổng Thống Pháp Nicolas Sarkozy với cô ca sĩ kiêm người mẫu chân dài Carla Bruni là một ví dụ. Hay như tài tử Tom Cruise, dù không cao nhưng chàng vẫn làm tan chảy trái tim của phụ nữ khắp thế giới. Cả ba cô vợ của Tom Cruise đều là những bóng hồng bậc nhất Hollywood và cao hơn chàng. Thế nhưng cũng vì trong một nửa của số 7 tỉ người trên trái đất này, không có bao nhiêu anh là tổng thống Pháp hay tài tử Hollywood, nên xin được bắt đầu để tập trung vào số nam giới còn lại. Cuộc đời khá là bất công cho đàn ông có chiều cao khiêm tốn. Trong lịch sử Hoa Kỳ với 25 lần bầu cử tổng thống, 22 chiến thắng thuộc về người cao hơn. Các thống kê việc làm cũng cho thấy trong hai đàn ông có cùng khả năng làm việc, người thấp hơn mất nhiều công sức hơn để kiếm việc hay đòi tăng lương. Cuộc đời không công bằng với con người và con người cũng không công bằng với nhau. Người ta làm một cuộc thí nghiệm nhỏ về tỉ lệ hẹn hò thành công của đàn ông trên trang Match.com. Ở trên trang mạng chuyên để hẹn hò này, mỗi người chơi lập một profile (hồ sơ cá nhân) để miêu tả về các đặc điểm của bản thân. Trong cuộc thí nghiệm, ông Tom Pandofol tạo ra hai profile giống hệt nhau về tính tình, công việc, sở thích... nhưng khác nhau một điểm duy nhất là chiều cao, một cao 1.60m (5ft 3) và một cao 1.77m (5ft10) Sau 1 tháng, profile thấp hơn không có được một tin nhắn nào trong khi profile kia có gần 60 cuộc hẹn. Khi được hỏi lý do không chọn anh 1.60m, hầu hết các nàng bảo “tính tình không hợp.” Tuy người đời thường nói “đàn ông yêu bằng mắt đàn bà yêu bằng tai,” nhưng đàn bà cũng yêu bằng mắt nữa. Trong cuộc phỏng vấn, nhiều chị em đã thật lòng tâm sự những lý do họ không thích đàn ông thấp. Chị Yula Phạm nói, “Thực sự mình cũng là người yêu cái đẹp. mình không thích con trai thấp mặc dù mình cũng không cao cho lắm.” Nhiều cô tiết lộ rằng họ thích đi bên cạnh người đàn ông cao lớn để thấy mình nhỏ bé hơn. “Mình không thích người yêu mình ốm quá hay thấp quá. Khi đi chung, trông mình sẽ mập ra”- bạn An Nguyễn nói. Ngoại hình ít nhiều vẫn là một trong các yếu tố để lựa chọn người yêu. Tuy rõ ràng là thiếu chiều cao đồng nghĩa với sự kém thu hút, phụ nữ vẫn sẵn sàng hẹn hò và cưới những người đàn ông có chiều cao khiêm tốn. Phụ nữ không thích đàn ông thấp, nhưng rất có thể họ say mê một người đàn ông thấp vì những ưu điểm của anh ta. Một chị tên Phúc, dân gốc Bắc, kể chuyện, “Mình không thích con trai thấp hơn con gái lắm, nhưng mình đã hẹn hò và yêu 1 anh chàng cao 1m65 đó thôi, vì mình yêu tích cách của anh ấy. Tóm lại, chiều cao chỉ là vẻ ngoài, quan trọng là bạn biết làm nổi bật bên trong, chẳng hạn như người yêu cũ người Hà Nội của mình, mình đã chết đừ vì giọng nói ấm áp của anh ấy.” Khi đủ tự tin, các ưu điểm có thể được đàn ông dùng để áp đi các khuyết điểm. Dân gian cũng nói “ốm đẹp, cao sang, mập dễ thương, lùn quý phái” đó thôi. Dù sao thì không có ai là hoàn hảo. Nếu vẫn chưa đủ tự tin, các anh hãy trau dồi các ưu điểm của mình và, có lẽ, đừng hy vọng vào các trang hẹn hò trên mạng. Hy vọng cho những trẻ em trên các bãi rác thải ở Việt NamĐược Hồng Phúc chuyễn ngữ Diệu, bé gái mười hai tuổi mang mũ màu xanh lá cây có đóm hoa vàng, ngồi xổm vào đống rác cùng với mẹ bé ấy, trên một bãi rác thải mênh mông. Trong khi hai người trò chuyện, cười đùa thì các bàn tay của họ làm việc một cách nhanh chóng, phân các loại túi dựa dẻo (túi plastic) từ đóng thực phẩm thừa và đống rác thải.  Những “căn nhà” của các gia đình trong khu vực bãi rác Một túi như vậy sẽ mang cho gia đình họ chỉ vài đồng xu. Nhưng đây là công việc và cuộc sống của họ. Họ sống trên một bãi rác ở Rạch Giá, Việt Nam, một phần của khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Em gái của Diệu, một trong chín anh chị em, ngồi nhìn ra căn lều được ngăn thành hai phòng. Một trong những đứa em của bé Diệu ngồi trên một tấm bia mộ gần đó với con chó của mình. Bãi rác nằm trong khuôn viên của một nghĩa trang, và những tấm bia mộ là nơi duy nhất để ngồi mà không bị bao phủ bởi rác.  Những gì họ ăn và những gì họ mặc thường là những thứ mà họ tìm thấy trong các bãi rác. Khoảng 200 gia đình sống trong khu vực này cũng như các bãi rác khác ở Rạch Giá. Tại đây có một gia đình người Campuchia trải qua ba thế hệ, và đây là ngôi nhà duy nhất mà họ biết đến từ khi bỏ trốn chế độ tàn bạo Khmer Đỏ vào những năm 1970. Những gì họ ăn và những gì họ mặc thường là những thứ mà họ tìm thấy trong các đống rác. Trong một thời gian rất dài, trẻ em nơi đây còn không biết các chiếc dép xỏ quai phải được mang giống nhau. Nhưng nơi đây có một mối nguy hiểm còn tồi tệ hơn so với rác rưởi hoặc nghèo đói. Các tổ chức buôn người thường tìm đến những gia đình nghèo đói này. Trẻ em được mua và bán ở đây, với giá tiền ít ỏi chỉ $100 USD. Các bậc cha mẹ bán con của họ vì họ bị lừa rằng kẻ này đến đây với ý định tốt, rằng con cái của họ sẽ có một công việc tốt và một tương lai đầy hứa hẹn. Họ tha thiết mong muốn và làm tất cả để giúp con cái của họ thoát khỏi cảnh nghèo nàn mà gia đình đang đối mặt.  hầu hết thì các em đều là mục tiêu của tệ nạn nô lệ tình dục. “Những kẻ buôn người trông giống như người thân của bạn, họ không giống như một kẻ xấu,” Caroline Nguyễn Ticarro-Parker cho biết, người sáng lập Catalyst Foundation để giúp Diệu và những trẻ em trong khu vực nghèo nhất của Việt Nam. Những đứa trẻ đôi khi bị bắt cóc khi họ đi bộ vào thị trấn để bán vé số. “Khi chúng tôi bắt đầu làm việc ở đây, chúng tôi biết một gia đình ở ngay lối vào của bãi rác, và chúng tôi biết họ có một bé gái đã bị những kẻ buôn người bắt đi và bị cưỡng hiếp,” cô Ticarro Parker nói. “Nếu các bé la hét lên thì có thể họ thả ra nhưng nếu không kêu cứu thì xem như không có chuyện gì. Và các bé gái bị bắt ở đây nhỏ nhất là 4 tuổi.” Bài học cho sự sống còn Sau khi rời bãi rác nơi bé Diệu sinh sống, tôi đến một bãi khác sau khi một chiếc xe tải vừa đổ đống rác mới vào đây.  Một gia đình đang phân loại rác thải ở Rạch Giá, Việt Nam Mọi người chạy đi với các dụng cụ, túi xách và bắt đầu phân loại. Họ làm việc ngày và đêm bên cạnh con cái của họ. Vào lúc 1 giờ sáng, sau khi chiếc xe tải cuối cùng đổ rác vào đây thì họ vẫn tiếp tục làm việc trong bóng tối. Tôi theo một người mẹ mang con của bà đến căn lều của gia đình. Một số người cũng không thể gọi đây là căn lều, nó đơn giản chỉ là một tấm vải (nhựa) được căn ra để tạm che mưa nắng. Bát cơm lượm lên từ bãi rác đầy ruồi bu được đặt ở một góc lều và quần áo thì được máng trên dây thép gai. Bà đặt em bé xuống cái võng. Sau khi ru em bé ngủ, bà ta tiếp tục quay trở ra ngoài làm việc trong bãi rác.  Trẻ em nơi đây còn không biết các chiếc dép xỏ quai phải được mang giống nhau. Một cặp gia cha mẹ khác cũng giới thiệu em bé của họ khi tôi đến nơi. Ông ôm một cậu bé chỉ vài tháng tuổi, mang một chiếc mũ đầy màu sắc sọc. Ông quạt bầy ruồi từ khuôn mặt của đứa trẻ. Ông nhầm lẫn nghĩ rằng tôi đến đây để mua em bé của ông. Gia đình của Ticarro-Parker rời khỏi Việt Nam khi cô là một đứa trẻ. Sau khi lớn lên, cô trở về để trả lại ơn nghĩa cho quê hương của cô, bằng cách giúp đỡ những người nghèo. Nhưng khi cô tình cờ biết đến các hộ gia đình ở các bãi rác Rạch Giá, cô ấy biết rằng cần phải làm nhiều hơn nữa giúp những gia đình này. Cô trở về lại bang Minnesota (Hoa Kỳ), bắt đầu quyên góp tiền và cuối cùng đã mở một trường học cho các trẻ em ở bãi rác tại đây. Bài học đầu tiên: Cung cấp cho trẻ em điện thoại di động để họ có thể kêu gọi giúp đỡ [khi bị bắt]. “Nghe thì có vẻ lạ, nhưng chúng tôi đã trang bị cho các cô gái xinh đẹp nhất ở đây các loại điện thoại di động,” Ticarro-Parker cho biết. “Ngược lại chúng lại là những đứa có nguy cơ cao nhất.” Bài thứ hai: Dạy các em đọc chữ để nếu lỡ các em bị bắt thì ít ra các em có thể đọc các dấu hiệu và biết mình đang ở thành phố nào và gọi điện thoại về trường để có sự giúp đỡ. Việc này đã xảy ra hồi năm 2008. Bốn cô gái bị bắt cóc, nhưng những kẻ buôn người sau đó đã bị bắt vì các cô gái đã có điện thoại di động và biết đọc chữ để cung cấp vị trí của họ. Bài học thứ ba: Dạy cho trẻ em bỏ chạy nếu người lạ tiếp cận. Đó là chính xác những gì Hạnh, một bé gái 13 tuổi đã làm khi những người đàn ông, có lẽ bọn buôn người, đuổi theo em và anh trai của em khi họ đi bộ từ trường về nhà hồi năm 2010. Em đã làm những gì em đã được dạy và bỏ chạy. Nhưng trong khi chạy thì bé Hạnh bị vấp té và rơi vào một kênh nước, sau đó bị chết đuối. Ticarro-Parker không cầm được nước mắt nhớ lại bi kịch đó: “Em ấy đã chết vì thực hiện đúng những gì chúng tôi đã dạy.” Trước khi chết, bé Hạnh đã được chọn làm phỏng vấn cho tập sách đầu tiên của trường. Bên cạnh hình ảnh của em là một trích dẫn hy vọng có nghĩa như thế nào đối với em: “Hy vọng nghĩa là giáo dục.” Giáo dục là hy vọng duy nhất cho những trẻ em này, Ticarro-Parker nói. Việc này đã giúp tăng sức mạnh cho toàn bộ cộng đồng ở đây. “Khi chúng tôi bắt đầu thì có khoảng 99% mù chữ,” cô nói. “Các cha mẹ (tại bãi rác) đều không biết đọc và viết, và các em thì chưa bao giờ được đến trường.” Đến nay thì nạn mù chữ giảm xuống còn lại khoảng 40%. “Các em hiểu rằng họ có thể trở thành thế hệ mà không cần phải làm việc trong các bãi rác nữa,” Ticarro-Parker cho biết. Trường cũng dạy cho cha mẹ một sự thật đau lòng: điều gì thực sự sẽ xảy ra với con cái của họ nếu họ bán chúng. Trong năm 2006, trước khi trường được mở ra thì có hơn 37 bé gái từ các bãi rác đã bị bán cho những bọn buôn người, Ticarro-Parker cho biết. Trong năm 2011 thì chỉ có bốn người. ‘Chất xúc tác cho sự thay đổi’ Bên trong ngôi trường hai phòng học này, một em bé đang ngồi tập viết trên tập vở của mình. Em cầm cây bút màu xanh với những ngón tay đầy bụi bẩn, các móng tay dính đầy đất cát, đen đụa. Nhìn các em rất bẩn, nhưng các bộ đồng phục đỏ sậm và trắng thì rất sắc nét. Sau lưng bộ đồng phục là dòng chữ: “chất xúc tác cho sự thay đổi”. Và hôm nay thì tất cả trong số họ đều mang giày giống nhau (ngược với các chiếc dép quai khác nhau như lúc trước). Bên ngoài là âm thanh của máy móc, và các tình nguyện viên đang xây dựng một sân chơi cho các em ở đây, được đặt trên một cánh đồng bên cạnh thị trấn. Đây là lần đầu tiên lũ trẻ được nhìn thấy một sân chơi như thế này. Trong đội ngũ nhân viên tình nguyện có một phụ nữ người Việt Nam trong xóm cũng đến giúp. Bà ấy cố gắng làm việc để trả hết nợ cho nhà trường. Bà đã bán con gái của bà cho bọn buôn người – và bán đến hai lần – và nhà trường đã hai lần giúp bà ấy lấy lại hai bé gái. Bây giờ người phụ nữ này muốn làm việc để trả hết nợ của mình. Lũ trẻ thì hào hức chờ đợi đến ngày sân chơi được mở ra. Lúc đầu họ đều không biết chơi như thế nào, nhưng chỉ trong vòng vài phút họ có thể nhanh chóng học hỏi và tự chơi một cách vô tư… Bé Diệu, ngồi trên xích đu, hét lên với niềm vui cùng với các cô gái ngã xuống bãi cát như những con cờ domino trong tiếng cười cuồng loạn. Nhìn thấy nụ cười của họ và nghe niềm vui của họ, rất khó để tin rằng những trẻ em này sống trên một bãi chứa đầy rác thải. “Trong vòng một năm rưỡi qua, các em ở đây rất hạnh phúc,” Ticarro-Parker cho biết. “Họ muốn trở thành ca sĩ, giáo viên, bác sĩ và kiến trúc sư. Đột nhiên trong đầu họ nảy sinh những nghề nghiệp như thế này”…. “Chúng ta sẽ không thể nào loại trừ tệ nạn buôn người. Chúng ta cũng sẽ không thể thay đổi toàn bộ cách sống ở đây, trong đó có các cô gái cảm thấy rằng họ không xứng đáng. Nhưng bằng cách nào đó chúng ta sẽ thay đổi những các cô gái ở đây. Chúng ta sẽ thay đổi 200 cô gái. Việc này sẽ xảy ra, bằng cách là thay đổi một người mỗi lần.” |
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét