Thứ Tư, 23-10-2013 - các bản hiển pháp làm nên lịch sử

CHÍNH TRỊ-PHÁP LUẬT
 <- Trung úy QNCN Đinh Văn Nam Mãi là tấm gương sáng bảo vệ chủ quyền biển đảo (QĐND).  - Truy tặng huy hiệu Tuổi trẻ dũng cảm cho Trung úy hy sinh tại Trường Sa (GĐ).  - Khảo cổ học các đảo chìm, đảo nổi ở Trường Sa (SGTT).
- Anh ‘không nên hăng hái về Biển Đông’ (BBC).
- Nhật Bản định sửa đổi hiến pháp chủ hòa, Trung Quốc nổi giận (VOA). - Nhật dọa bắn máy bay, Trung Quốc nổi giận (VnM).
- Trung Quốc tận dụng thời cơ khi Hoa Kỳ vắng mặt (TC Phía trước).
- Các nước lớn giành giật quyết liệt Trung Á (TQ). - Tái cân bằng sang Châu Á với một Trung Quốc bất an (NCQT).
- Vài lời cuối cho bác sĩ Trương Thìn (ĐCV).
- Tin mới nhất về phiên xử Đinh Nhật Uy  (DLB). - Đinh Nhật Uy ra tòa ngày 29/10 (BBC). - Thấy gì qua bản kết luận điều tra vụ án Đinh Nhật Uy (Nguyễn Tường Thụy). Mời xem lại: ĐẠI TÁ NGUYỄN SÁU HÃY BẮT NGUYỄN TẤN DŨNG, THẢ ĐINH NHẬT UY! (FB Ngọc Thu/ Nguyễn Tường Thụy).
- Lạy mẹ con đi – Đinh Nhật Uy, Đinh Nguyên Kha (DLB). - Thư Mẹ Kim Liên viết cho con Đinh Nhật Uy (DLB). “Nhớ nhé con, con đã nói, 2 anh em con sẽ là những nấc thang đầu tiên cho mọi người bước lên.  Vì thế Mẹ sẽ không buồn nữa con à, nếu con không thấy Mẹ trong phiên tòa, thì con sẽ hiểu Mẹ đang ngồi đợi con ngoài cổng Tòa án, bên lề đường con nhé“.
- Trần Thị Nga bị bắt, bị đánh khi đến phòng tiếp dân (Nguyễn Tường Thụy).
- Giáo dân Mỹ Yên ra tòa ngày 23/10 (BBC).
- Những kẻ làm ác thường gieo tiếng ác (DLB).
- Vụ Án xét lại chống đảng – phần 1 (RFA/DĐXHDS). - Người lãnh đạo của chế độ cộng sản và “hậu cộng sản” ở Việt Nam (DĐXHDS),  phản hồi bài phỏng vấn LS Trần Thanh Hiệp: Xây dựng một chế độ chính trị hậu-cộng-sản ở Việt Nam.
- Adam Nguyen: Một cách tiếp cận và đấu tranh cho dân chủ đáng được khích lệ (DĐXHDS).
- Huỳnh Thục Vy: Xã hội dân sự kiểu Việt Nam (DTD/DĐXHDS). ”Việt Nam không thực sự có các tổ chức xã hội dân sự cho riêng mình. Các hội đoàn ở Việt Nam không thực hiện đúng chức năng và mục đích tự thân của các hội đoàn dân sự như ở các quốc gia tự do dân chủ, mà chỉ là công cụ thực hiện chức năng giám sát mọi hoạt động của người dân và tuyên truyền cho Đảng cộng sản.”
- Huỳnh Phan: Nhìn các trí thức trong phong trào TNSVHS miền Nam thế nào? (DĐXHDS).  Bổ sung,  một độc giả trao đổi lại: - “Chân lý” của Cộng sản chỉ ở trên nòng súng!
- Anh Gấu Phạm – Hoàng tử và Đại tướng (5) (Dân Luận). “Tác giả cũng nhắc lời tướng Westmoreland về việc tướng Giáp là tay nướng quân không ngần ngại. Bằng chứng đưa ra là chính lời của Cụ Giáp được ghi lại nói rằng ‘hàng phút có hàng trăm, hàng ngàn người chết trên thế giới, thế thì nếu có 10 ngàn người hy sinh, dù họ có là đồng bào của chúng tôi đi nữa, thì cũng chưa phải là nhiều’.” - Làm rõ lại quan điểm của tôi về Tướng Giáp (Phạm Hồng Sơn). – Phỏng vấn ông Dương Trung Quốc: “Sự kiện Đại tướng qua đời làm sáng tỏ rất nhiều giá trị” (VnEco).

“Cả nước đang lên đồng?” (xem phần 1, phần 2, phần 3). Nếu chỉ căn cứ vào số người đi viếng, đi … xem đám tang Tướng Giáp, trong cái im lặng khó lường, vào số lượng bài báo, rồi các chủ đề mà các bài viết đó đề cập, thì cũng vẫn chưa lột tả được nhiều bản chất thực, để phản bác hay tán đồng câu hỏi kia. Vậy hãy thử đi sâu tìm hiểu thêm.

Ai cũng biết, đã hàng chục năm nay, cố Chủ tịch Hồ Chí Minh là người VN duy nhất được mặc nhiên sở hữu đại từ “Bác”, “Người” viết hoa (nếu không viết hoa thì thành vô hiệu, thậm chí vô lễ), và cả mỹ từ “vĩ đại” nữa. Cụ Tôn Đức Thắng có được gọi là “Bác” thực tình cũng chỉ mang tính chất “đại đoàn kết Dân tộc” mà thôi. Chuyện “học tập và làm theo tấm gương”  của ông cũng là thứ đặc sản của VNCS thời buổi tham nhũng tràn lan tới hồi bất lực. Rồi danh hiệu “nhà” nào đó từ UNESCO cho một nhà chính trị, thì HCM cũng rất đặc biệt, đã được nhận, dù có những xì xào nghi vấn về thủ tục thiếu công minh trong thời buổi trắng đen lẫn lộn của Chiến tranh Lạnh.

Thế nhưng, xem ra Tướng Giáp đã trở thành ứng viên, không những đứng hàng thứ hai về các danh hiệu trên, mà còn có những dấu hiệu có thể soán ngôi đầu. Ví như dấu hiệu muốn đặt tên ông cho Quốc lộ 1A chẳng hạn, nó “ăn đứt” đường Hồ Chí Minh về mọi mặt rồi còn gì? Hay trong nhiều lý do khác nhau, có cả danh hiệu sẽ trở thành “bất tử”, “xuyên chủ thuyết”, “xuyên biên giới” mà người thầy HCM không thể có, là “Đại nguyên soái”, là “vĩ đại hơn” cả Napoleon, Alexander Đại đế. Rất có thể, người dân đã quá căm phẫn trước thực trạng đất nước, mà “Cha già Dân tộc” không thể không bị đổ vấy trách nhiệm; họ lại phải mệt mỏi, ngao ngán với những đợt “học tập và làm theo tấm gương” liên tu bất tận, trong khi “nghe lỏm”, “đọc lén” được bao nhiêu là thông tin trái chiều về “Người”, thành thử, như cơn đói khát bản năng vì “chán cơm thèm phở”, họ đi tìm “tấm gương” khác.

(Mời tham khảo: + Học tập tấm gương Đại tướng Võ Nguyên Giáp; + Phát động phong trào học tập tấm gương Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong toàn quân; + “Đại tướng Giáp xứng đáng nhận Giải Nobel Hòa bình”; + Cần đề nghị UNESCO vinh danh Tướng Giáp; + Quốc tang Bác Võ Nguyên Giáp đánh thức lương tri, nhân cách tất cả mọi người; + Về An Xá thăm nhà Bác Giáp; + Nên đổi tên Quốc lộ 1A thành Võ Nguyên Giáp; + Sử gia người Mỹ: ‘Tướng Giáp sánh ngang Alexander đại đế, vượt trội Napoleon’ …)

Có điều, câu chuyện đáng bàn ở đây là dường như, bằng quyết định bất ngờ ở “phút 89” từ BCT, là tổ chức Quốc tang, đã đem đến một cơn sóng dậy “hòa giải, hòa hợp dân tộc” giữa … những người còn tin yêu đảng, ngoài sức tưởng tượng của giới lãnh đạo?

Nghi vấn ở đây là, phải chăng ban đầu, người ta không muốn đề cao ông quá, một phần do những đòi hỏi, kiến nghị của ông mấy năm qua? Nhưng, để “vỗ yên thiên hạ”, họ đã ra một lúc 2 quyết định chưa từng có, không ngờ lại đem tới hiệu quả mà giờ đây, nếu không khéo tận dụng ngay, sẽ vuột khỏi tay: vừa được dân chúng ngợi khen vì tấm lòng bao dung rộng lượng, lại đem tới cho họ thêm một thần tượng nữa, cho cuộc ru ngủ tiếp toàn Dân tộc, hoặc chí ít thì cũng góp phần đắp điếm, chắp vá cho bức tượng đài đang bị “các thế lực thù địch” bôi bẩn? Còn những suy luận rằng đám đông dân chúng lặng lẽ kia là thể hiện thái độ phản ứng với những người lãnh đạo đang sống, thì thật chẳng bõ bèn gì, trước làn sóng ào ạt hàng ngàn bản tụng ca một chiều, có chăng một hai bài gợi lên thái độ phản kháng của ông thì liền được biến đi ngay tức khắc.

Thế thì sao lại không dám khẳng định, rằng “Chính quyền đang thắng lớn!”? Câu khẳng định này còn được nhiều bậc thức giả tinh hoa của đất nước bổ túc thêm, khi lẽ ra họ phải là những người tỉnh táo nhất trong cơn sướt mướt lâm ly này (để hạch hỏi tất cả những gì đã đổ lên đầu thần tượng của họ, liên tiếp trong suốt hàng chục năm), thì hóa ra ngược lại. (Hẹn tiếp phần sau).

Vừa viết xong liền hay tin Tướng Nguyễn Nam Khánh từ trần. Sao lại có sự trùng hợp đến kỳ lạ, khi ông chính là người trong nhiều năm trước đã quyết liệt nhất bạch hóa và đòi phải giải quyết những oan khuất của Tướng Giáp. Có phải sự ra đi của Tướng Giáp vẫn chưa đủ để nhắc nhở những bậc thức giả tinh hoa sùng kính ông phải làm gì cho xứng với tấm lòng đó, thay vì mê mải tụng ca, nên mới cần có thêm một “lời nhắc nhở” nữa? Hai cái chết e là vẫn chưa đủ! Hay thậm chí gây hiệu ứng ngược?

- Hà Nội lập mưu nhờ Đại tướng giải phóng mặt bằng (Cầu Nhật Tân). “Theo các chính trị gia tính toán, con đường một khi mang tên Đại tướng, đứa nào không dám cấp thêm kinh phí? Đứa nào dám chống các quan trong công tác giải phóng mặt bằng? Nhân dân xem tấn tuồng xong than thở, rồi đây không chừng sẽ có nhiều dự án đô thị mang tên Đại tướng để giải phóng mặt bằng cho dễ“. - Công dân xã Phương Tú, Ứng hoà Hà nội tố cáo quan xã ăn đất (Lê Hiền Đức).  - Phùng Khang – Nhân loại tiến đến Cộng Sản Chủ Nghĩa đã là lên đến tuyệt đỉnh chưa? (Dân Luận).
- Vì sao nước Mỹ không có lấy một “lãnh tụ vĩ đại”? (FB Tin Không Lề). “Mặc dù dân Mỹ có được cuộc sống mà dân chúng ở nhiều nước khác mơ ước, nhưng họ không tôn thờ bất kỳ một nhân vật lãnh đạo nào, không coi một nhân vật nào là thánh sống, chưa từng nghe người nào nói ‘nhờ ơn Tổng thống George Washington’, hay ‘nhờ ơn Tổng thống Abraham Lincoln’ mà họ có được như ngày hôm nay“. Mời xem lại: Có mối liên hệ tỉ lệ thuận giữa “lãnh tụ vĩ đại” với đói nghèo và lạc hậu? (FB Tin Không Lề).  - HE HE, THẤY QUEN QUEN (Huỳnh Ngọc Chênh). - Nhà gì cũng có, chỉ thiếu “nhà vệ sinh”! (FB TKL).
- Bài tóm lược của bài viết gồm nhiều tác giả: Dwight Perkins, David O. Dapice, Phạm Duy Nghĩa, Nguyễn Xuân Thành, Huỳnh Thế Du, Đỗ Thiên Anh Tuấn, Benjamin H. Wilkinson, Vũ Thành Tự Anh: Thể chế yếu kém là nguyên nhân sâu xa dẫn tới bất ổn và nguy cơ suy thoái kinh tế hiện nay ở Việt Nam (1) (Dân Luận). - NGHỊCH CẢNH ! (Phương Bích).
- Phỏng vấn TS Vũ Minh Khương: VN và TQ: Một mô hình, hai tầm nhìn (BBC). “Năng lực học hỏi của Đảng Cộng sản Việt Nam rất hạn chế; từ việc thu hút nhân tài, đối sánh mình với thế giới ra sao, đến việc thử nghiệm những chính sách dũng cảm, liên tục đổi mới và cải tiến, lắng nghe nhân dân”.
- Nguyễn Hoàng Đức: NGƯỜI VIỆT NÔ LỆ MỚI VÀ CĂN TÍNH CŨ (Nguyễn Tường Thụy).
- Đức Thành: Cuộc chiến trong mỗi vị đại biểu Quốc hội (Boxitvn).
- Thanh Phương: Hiến pháp mới của Việt Nam sẽ không có những thay đổi căn bản (RFI). – Dao Thanh Huong: Lố bịch: Khi gông tính từ XHCN vào quốc hiệu (DĐXHDS).
- Quốc hội Việt Nam nghe ý kiến về bản hiến pháp sửa đổi (VOA).  – Video: Quốc hội nghe báo cáo giải trình tiếp thu tổng hợp ý kiến đóng góp Dự thảo sửa đổi Hiến Pháp (VTV).  - Không còn Hội đồng Hiến pháp (NLĐ).
- Ai là vua? Vua là ai? (DLB).
- Thứ trưởng công an lên thượng tướng (BBC).  - Chủ tịch nước trao quân hàm Thượng tướng Công an (TTXVN).
- Đánh tham nhũng mới mơn man bên ngoài (VNN).  - “Thanh tra 804 cuộc, chỉ phát hiện 1 vụ tham nhũng nhỏ” (VnM).  - Thanh tra nhiều nhưng ít phát hiện tham nhũng (TBKTSG).  - Thiếu phác đồ (NLĐ). - Vui quá! Quốc Hội và CT/Nước, Ngài “Tư Sâu” ơi: Vi phạm hành chính!? (DLB).
- Phỏng vấn TS Phạm Chí Dũng: Tám tỉ đô la cho sân bay Long Thành : Có nhóm lợi ích ODA? (RFI/DĐXHDS).
- MINH DIỆN: DANH GIA HAY TỔ QUỶ (Bùi Văn Bồng).
- Bỏ lọt Vinashin, Vinalines: Thanh tra, kiểm toán “vô can”? (VnEco).
- Thu hồi đất: Quy định chặt chẽ để tránh lạm dụng (TBNH).
- ‘Thưởng cán bộ vụ bệnh viện Hoài Đức rất thấp (VNN).
- PHÁP TRƯỜNG NGƯNG TIẾNG SÚNG: Hàng ngàn hài cốt vô danh (NLĐ).
- Quy hoạch Hà Nội: “Rách đâu vá đấy” (DĐDN). =>
- Thi sĩ NGUYỄN BẮC SƠN : “Mật khu Lê Hồng Phong” (Nhật Tuấn).
- NHỮNG NGƯỜI HÙNG TRONG VỤ “NĂM CAM” LÃNH ÁN TÙ (Tân Châu).
- Y án 3 năm tù nguyên Trưởng Phòng CSĐT CA tỉnh Tiền Giang (NLĐ).
- Mặt trái của hệ thống “Cân bằng và Kiểm soát” (ND/DĐXHDS).
- Chuyện hai chế độ chính trị (pro&contra).
- “Triều Tiên có 130 thủy phi cơ tại 4 căn cứ ven biển” (TTXVN).
- CCTV “lỡ lời” về vụ điều tra Chu Vĩnh Khang (?!) (NLĐ).
- Trung Quốc trình bày báo cáo trước Hội đồng Nhân quyền LHQ (VOA). - Trung Quốc : “Chính sách Tây Tạng của Bắc Kinh là đúng hướng” (RFI). - Trung Quốc bị tố cáo vi phạm nhân quyền ở Liên Hiệp Quốc (RFI).
- Quan chức Trung Quốc bị cách chức vì « tôn tạo » các bích họa cổ (RFI). - Vụ Chu Vĩnh Khang : Đài Trung Quốc CCTV nói bị tin tặc xâm nhập (RFI). - 99% vụ án tham nhũng ở Trung Quốc được tuyên có tội (VNE).
- Các tổ chức bênh vực nhân quyền chỉ trích Ả rập Xê út (VOA).
- Nhân quyền : Aung San Suu Kyi nhận giải Sakharov (RFI). - Thủ lĩnh phe đối lập Myanmar Suu Kyi được trao giải thưởng Sakharov (Kichbu).

- Truyện tranh Việt Nam khiến báo Trung Quốc e ngại (LĐ). - Giao lưu “Biển đảo Việt Nam qua trang sách Kim Đồng” (LĐ).

- Philippines bấp bênh trên Biển Đông (SM).

- Đài Loan, Philippines đàm phán hợp tác nghề cá ở Đông Bắc Biển Đông (GDVN). - Phớt lờ Trung Quốc, Hàn Quốc vẫn chuyển giao FA-50 cho Philippines (SM). - “Việc mua máy bay chiến đấu không liên quan đến tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông” (PT).

- Mỗi ngày cả nghìn người đến viếng mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp (TP). - “Đường Điện Biên Phủ- Võ Nguyên Giáp”: Dân ủng hộ nhưng mong hơn thế! (Infonet). – Bùi Hoàng Tám: Nghĩ về tâm tư của một số Đại biểu Quốc hội! (DT). - “Giá như Quốc hội có phút mặc niệm Đại tướng sẽ hợp lòng dân hơn” (DT).

- Cần bổ sung thông tin về Đại tướng Võ Nguyên Giáp (PT). - Làm gì để khỏa lấp “lỗ hổng” trong sách giáo khoa (GDVN).

- Một dư luận lạc lõng (P2)  (Tầm nhìn).

- Hiến pháp sửa đổi: Đảng chịu trách nhiệm về sự lãnh đạo của mình (SGTT). - Hiến pháp 2013 có hay không? (Tầm nhìn). - Quốc hội nghe báo cáo về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp: Quy định chặt chẽ về thu hồi đất để bảo đảm lợi ích của dân (SGGP).

- Ủy ban Thường vụ Quốc hội Khóa XIII: Việc phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng chưa tương xứng với tình hình (Tầm nhìn). - Lọt lưới 90% tiền tham nhũng, để xổng nhiều tội phạm nghiêm trọng (SM). - “Không lĩnh vực nào không có tham nhũng” (TT). - Doanh nghiệp: Nạn nhân và thủ phạm của tham nhũng (PLTP). - Chống tham nhũng từ gốc (TN). - Chủ yếu phát hiện tham nhũng cấp thôn bản (TN). - Tham nhũng chưa có dấu hiệu giảm (ND).

- TS Trần Đình Bá: Việt Nam mắc hội chứng sân bay: Lỗ và quá xa xỉ (ĐV).

- Hàng chục phạm nhân trại giam A2 – Bộ Công an gây rối (TT).  Một Nhà báo gửi tới bản tin ngắn kỷ lục này của Tuổi trẻ kèm câu bình luận “Tuổi trẻ tự thiến“ … Hic! Không những “tự thiến” mà tờ báo của tuổi … mới lớn này còn tự … sướng. Không tin bà con ngó xéo xuống bên trái bài, phần TIN BÀI LIÊN QUAN, trong đó có một tin có tên y chang, bấm vô nội dung cũng y chang luôn. Hỏng phải “tự sướng” thì là cái chi chi? Ngoài ra, nhà báo này còn cho biết chi tiết vụ việc, tóm tắt như sau:

Lại một vụ nổi loạn, đập phá trại của gần 200 phạm nhân Trại Giam A2 (thuộc Tổng cục 8 Bộ Công an, đóng tại huyện Diên Khánh, Khánh Hòa) vừa xảy ra, nguồn tin cơ quan chức năng xác nhận ngày 22-10.

Theo tin ban đầu, vào 14 giờ chiều 20-10, khoảng 20 phạm nhân tụ tập trái nội quy. Bị yêu cầu giải tán, một số chấp hành, một số phản ứng. Trại yêu cầu số phản ứng đến làm việc thì họ bỏ chạy. Cán bộ trại bèn nổ súng chỉ thiên. Lập tức, hàng trăm phạm nhân (sơ bộ xác định 191 phạm nhân) bất ngờ nổi loạn, phá cửa, phá khóa buồng giam, xô đổ tường, đập phá bồn hoa, bàn ghế hội trường, hàng hóa căng tin… thiệt hại ước tính khoảng 50 triệu đồng. Đến 17 giờ cùng ngày, trật tự được khôi phục.

Hiện cảnh sát điều tra Công an huyện Diên Khánh đang khám nghiệm hiện trường và củng cố hồ sơ để khởi tố về các tội danh “chống người thi hành công vụ”, “cố ý hủy hại tài sản”.

Trước đó, ngày 28-4-2012, hàng nghìn phạm nhân Trại A2 đã nổi loạn, đập phá và khống chế trại, sau khi một phạm nhân bị cán bộ trại đánh chết. Trật tự trại chỉ được vãn hồi lúc 10 giờ 45 trưa 29-4-2012, sau khi đoàn công tác của Tổng cục 8 do trung tướng Tổng cục trưởng Cao Ngọc Oánh vào trại giải quyết. Đến tối 29-4-2012, trong lúc điểm danh yêu cầu chuyển phòng giam, phạm nhân lại nổi loạn phản ứng cán bộ trại lại đánh đập.

- Hải Dương: Dân lại lập ‘chiến lũy’ bao vây nhà máy (VTC).

- Vụ “tố tráo thuỷ tinh thể”: Bí thư Thành uỷ Hà Nội quan tâm nhưng… (Infonet).

- Ông Dũng “lò vôi” tố cáo Chủ tịch Bình Dương: Cơ quan chức năng, người góp vốn nói gì? (DV).

- Những ngôi làng “sau cơn sóng cả”: Kỳ 3: Về lại buôn “tổng thống” tự phong (DV).

- Những hình ảnh Triều Tiên không muốn lọt ra ngoài (VNN).

- Hàn Quốc lo ngại Bình Nhưỡng phát động chiến tranh (PLTP). - Hàn Quốc lo Triều Tiên dùng tàu đệm khí đánh chiếm đảo (ANTĐ).

- Giao lưu về biển đảo qua trang sách (DV). - Giao lưu ‘Biển đảo Việt Nam qua trang sách’ (TTVH).

- Nhật Bản xây đường băng mới, cho phép bắn rơi UAV Trung Quốc (GDVN).

- Tướng TQ Trần Hổ viết bài để ly gián quan hệ đồng minh Nhật-Mỹ? (GDVN).

- Thăm Thức tháng 10 – THDT với kỷ niệm của Điếu Cày (Trần Huỳnh Duy Thức). - Blogger Ðiếu Cày được giải thưởng Văn Bút Canada (Người Việt).

- THƯ MỜI THAM DỰ PHIÊN TÒA BLOGGER ĐINH NHẬT UY (Nguyễn Tường Thụy).

- HÀNH TRÌNH TÔI TRỞ THÀNH “PHẢN ĐỘNG” (Bùi Hằng). “Giá họ biết được rằng mình sống trong một giai đoạn lịch sử mà mọi sai trái khó lòng được sửa chữa nhưng vì quyền lực tối đa của nhà nước đặt lên trên mọi quyền lợi của nhân dân nó lớn quá, khó có thể một sớm một chiều  thay đổi mà cố cắn răng âm thầm chịu đựng thì tôi đã phần nào bớt đau đớn. Đằng này, sự bi ai và đáng sợ của nó lại nằm ở chỗ, đa số mọi tầng lớp nhân dân đều tin tưởng đến cuồng dại cái thể chế sai lầm và lừa phỉnh lòng dân này, đó mới chính là nỗi đau đớn tột cùng“.

- Họp mặt Phong trào Liên kết Dân chủ 2013 tại Houston (RFA/DĐXHDS).

- Thỏa thuận hợp tác hạt nhân Hoa Kỳ – Việt Nam (National Review/ TCPT).

- Vài suy nghĩ nhân đọc bài tưởng niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp của Tonneson (1) (Anh Vũ). - Học tập tấm gương tướng Giáp (Nguyễn Hoa Lư). “Nếu sinh viên được học đạo đức làm báo của tướng Giáp vào những năm cuối đời, khi phải cậy đến mấy tờ báo lề trái đăng bài, thì nhà trường và ban giám hiệu cứ sẵn sàng đi. Các phiên tòa công- khai- trong- nội- bộ chắc chắn sẽ được mở ra dẫn thầy trò vào làm bị cáo và các nhà tù chắc cũng thêm đông vui hơn“

- Đại tướng Võ Nguyên Giáp ‘vắng mặt’ trong sách giáo khoa – Kỳ 3: Cần phải thay đổi cách làm sử (TN). - Xây dựng bảo tàng Võ Nguyên Giáp: “Quốc hội cần lên tiếng” (Infonet).

- Lễ tang Thượng tướng Nguyễn Nam Khánh theo nghi thức Nhà nước (TP).

- Việt Nam: Sửa đổi Hiến pháp để Bảo vệ Nhân quyền (HRW). - Tôn trọng tất cả quyền con người, quyền công dân (NNVN). - UBND thị trấn “tước quyền công dân” là vi hiến (LĐ). – Điểm sách: CÁC BẢN HIẾN PHÁP LÀM NÊN LỊCH SỬ (Nguyễn Minh Tuấn).

- Hiến pháp và những khoảng lặng bên hành lang Quốc hội (VnEco/DĐXHDS). - Nâng cao năng lực Quốc hội (TT). - Không bầu trực tiếp Chủ tịch nước, Thủ tướng (TP).

- Quốc hội thảo luận về sửa đổi Hiến pháp: Đề nghị giá đền bù phải tuân theo cơ chế thị trường (SGGP).

- Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII: Vì sao hiệu quả chống tham nhũng chưa cao? (ĐĐK). - “Địa chỉ tham nhũng” chưa được chỉ rõ (ĐĐK). - Chưa chỉ rõ địa chỉ tham nhũng (LĐ). - Kê khai mà không… công khai (KTĐT). - Tham nhũng lớn “lọt cửa” thanh tra (DV). - Chỉ phát hiện được tham nhũng vặt (LĐ). - Chống tham nhũng: Chưa xứng thực tế (NNVN). - “Phòng chống tham nhũng là công việc lâu dài!” (PT). - Chống tham nhũng vẫn là ‘tiểu thuyết’ chương hồi nhiều tập (SM).

- Phát hiện thêm hàng tấn chất độc hại tại Nicotex Thanh Thái (SM). – Hải Dương: Dân đổ đất lấp cổng nhà máy, tố gây ô nhiễm (DT).

- Phú Thọ: Đất nông nghiệp bị “bức tử” vì khoáng sản (DT).

- Phi trường Tân Sơn Nhất và việc xây dựng sân bay Long Thành (Phi Vũ).

- Lại trò bịp bợm: ”NGHIÊN CỨU TIA ĐẤT” VỚI DỰ ÁN MA (Lê Khả Sỹ).

- Thương vụ mua bán mỏ đá Khe Bàn, Lào Cai: Những “bất thường” của cơ quan bảo vệ pháp luật (LĐ). - Bầu Đức từng tố cáo Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng những gì? (GDVN).

- Phó GĐ Sở đút tay túi áo đứng nhìn người bị ô tô đâm (VNN).

- Con bù-lon xiết trục bánh kêu giá triệu mốt (Đinh Tấn Lực).

- Tại sao dân chủ vẫn thắng: Phê bình bài diễn thuyết “Chuyện hai chế độ chính trị” của Eric X. Li (Phạm Vũ Lửa Hạ).

- Tân Hoa Xã kỷ luật BTV tung tin “quan chức cấp bộ TQ bú sữa người” (GDVN).

- Dân mạng TQ sôi sục vì đứa trẻ Mỹ 6 tuổi đòi “giết sạch người TQ” (Soha).

- Phe đối lập Campuchia lên kế hoạch biểu tình 3 ngày quy mô lớn (GDVN).

KINH TẾ
 <- Mua nợ xong, làm gì để hiệu quả? (TBKTSG).
- Cần linh hoạt hơn trong chính sách tài chính, tiền tệ (ĐBND).  - Tăng trưởng kinh tế 2013: Nhiều dự báo khác nhau (HQ).
- Chuyên gia: Đừng quá thành kiến với đầu tư đa ngành (TBKTSG).
- Doanh nghiệp Việt thiếu tầm nhìn chiến lược (PT).
- Bị “ép duyên”, một Doanh nghiệp giàu truyền thống kêu cứu! (Tầm nhìn).
- CĂN HỘ LỚN KHÓ BÁN: Giải cứu cách nào? (NLĐ).  - Bị thất hứa, người mua nhà ‘phong tỏa’ thang máy trụ sở chủ đầu tư (TN).
- Những đồng kiều hối nhọc nhằn (VnEco).
- Kinh tế Mỹ: Tăng trưởng việc làm ít, tỷ lệ thất nghiệp giảm (VOA).  - Mỹ điều tra các thương vụ ngân hàng những năm trước suy thoái.
- Trung Quốc và Singapore cho phép đầu tư bằng nhân dân tệ (RFI).
- Đức nới lỏng chính sách châu Âu ? (RFI).

- PGS-TS Trần Đình Thiên: Ai cho Việt Nam vay? (TVN).

- TS Lê Xuân Nghĩa: Nước ngoài muốn “mua nguyên lô” nợ xấu (SGTT).

- Cả nước khó khăn vẫn phải lo cho tập đoàn nhà nước (VEF). – Đại biểu Quốc hội Trần Du Lịch: Cần giải quyết cái lùng nhùng của tập đoàn, tổng công ty (SGTT).

- Vì sao kinh tế tư nhân không thể làm chủ đạo?  (Tầm nhìn).

- Khối FDI thống lĩnh xuất khẩu: Lo doanh nghiệp nội ‘chết lâm sàng’ (TP).

- GDP bình quân đầu người của VN: Quá khó để đạt mức 50 triệu đồng vào 2015 (DV).

- Cách nào thoát “vòng xoáy” vàng? (DĐDN).

- Keangnam đã “ăn cướp” lại còn “la làng” (PT). - Đọ giá cả, “số đo” các dự án nhà ở xã hội “hot” nhất Hà Nội (Infonet).

- Sản phẩm từ gạo: Thị trường ngày càng mở rộng (DV).

- Giá cà phê thấp kỷ lục trong ba năm qua (PLTP).

- Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt Bộ NNPTNT Phạm Đồng Quảng: Về quy hoạch cây caosu ở Bắc Trung Bộ: “Cục Trồng trọt có trách nhiệm” (LĐ).

- Có một châu Âu khắc khổ và đói kém (Infonet).

- IMF và WB tìm lý do tồn tại? (PT).

- Tăng trưởng bình quân 2011-2013 thấp nhất trong 13 năm (Tầm nhìn). - Tình hình kinh tế – xã hội năm 2013 (Tầm nhìn). - Ông Cao Sỹ Kiêm: “Tăng bội chi là cần thiết” (HQ).

- Ngân hàng muốn bán thêm 12.500 tỉ đồng nợ xấu (LĐ).

- Ngân hàng Nhà nước mua vào lượng lớn ngoại tệ (VnEco).

- Chuyển nhượng dự án: Tại sao không? (SGGP).

- Gói 30.000 tỷ đồng: “Chậm vì sợ trách nhiệm” (ĐTCK). - Phải quyết liệt giải ngân gói 30.000 tỷ đồng (ĐTCK).

- Bộ Tài chính yêu cầu không tăng giá xăng, dầu (DT).

- Khóc ròng với… bảo hành (TT).

- 20 triệu đồng/kg cà phê chồn! (NNVN).

- Đói tôm nguyên liệu (TP). - Tư duy ăn xổi (ĐĐK).

- Khi cây cao su miền Trung tan nát: “Đừng đổ tội cho cây cao su” (NNVN).

- Nhà băng Trung Quốc lo nợ xấu (VNE). - Đằng sau các thành phố ‘siêu sang’ của Trung Quốc là những bãi tha ma BĐS (SM).

VĂN HÓA-THỂ THAO
- Lễ hội Katé-Ramawan lần thứ 9 – 2013 tại TP. HCM (Gulpataom).
- Đưa hát Xoan trở thành sản phẩm du lịch văn hóa tâm linh ở tỉnh Phú Thọ (QĐND).
- Băn khoăn Nhà văn hóa cộng đồng ở Tây Nguyên Bài 1: Xây xong “đóng cửa, bỏ hoang”! (QĐND).
- Video: Thông điệp từ quá khứ: Đài nghiên Tháp Bút (VTV).
- ‘Khán giả không quay lưng với Chèo’ (TQ). =>
- TIỄN THU (Trịnh Xuân Báu).
- Hoàng Nhất Phương – Diễm Xưa (DL).
- ĐỌC “NHÀ VĂN & THỜI CUỘC”…  (Võ Quê).
- Cuộc tìm kiếm hình thức đa thanh mới của văn xuôi hiện đại qua tổ chức truyện của Nguyễn Huy Thiệp (Chu Mộng Long).
- THƠ TRƯƠNG BÌNH MINH (Hợp Lưu). - NGUYỄN VĨNH TIẾN – Chiều Nay, Gió Một Làn Đông. (*) (Du Tử Lê).
- Aline và niềm yêu thơ (Da màu).
- Lên TÂN CƯƠNG nghe trà kể chuyện thăng trầm (Lê Thiếu Nhơn).
- TRUYỆN NGẮN CỦA ALICE MUNRO (NOBEL 2013): THỊ TRẤN BÊN ĐƯỜNG (Nguyễn Trọng Tạo).
- Hoạ sĩ Nguyễn Lâm phục chế một tác phẩm sơn mài có tuổi thọ 74 năm của nhà danh hoạ Nguyễn Gia Trí (Da màu).
- Nhạc xưa hiện đại (PNTP).
- Paris : Hội chợ nghệ thuật đương đại FIAC lần thứ 40 (RFI).

- Khu vực Ô Chợ Dừa – đàn Xã Tắc: Ba hố khai quật đều phát hiện di vật (TN).

- Hòn Trống – Mái đứng trước nguy cơ bị rơi? (Infonet).

- 2 mảnh ghép của Lê Tiến Vượng (TN). – Hoạ sĩ Ngô Văn Sắc: Giữa lạ và quen (SGTT).

- “Chạm tay vào nỗi nhớ”: Học viên cảnh sát lên phim (DV).

- Naomi Watts: Ngạc nhiên trước sự nổi loạn của Diana (TP).

- Tìm thấy chứng tích về “thành phố vàng” bí ẩn (DT).

- Khai quật thám sát tại nút Ô Chợ Dừa: Không tìm thấy dấu tích kiến trúc đàn tế Xã Tắc (LĐ). - Phát hiện nhiều di vật ở hố khai quật Ô Chợ Dừa-Đàn Xã Tắc (VOV).

- Đối thoại về tương lai văn hóa Việt Nam (VHNA).

- Giáo sư Nguyễn Xiển: QUỐC GIA HỮU SỰ, SĨ PHU HỮU TRÁCH (VHNA).

- Mời bác hưởng lạc! (TT).

- Chỉ 10% thanh đạt ‘chuẩn’ trình diễn chầu văn (TTVH).

- Nét xưa Hà Nội (ĐĐK).

- Truyền nhân của rối nước Chàng Sơn (ĐĐK).

- Đất và người Tây Bắc trong mắt nhiếp ảnh gia Pháp (VNE/LĐ).

- Charles Olivieri-Munroe sẽ biểu diễn tại Việt Nam (SGGP).

- Lỗi hẹn với lịch sử (ĐĐK).

- Đi thi quốc tế: Nhan sắc Việt lại “trắng tay” (PT).

- VỀ ĐỒNG THÁP MƯỜI MÙA NƯỚC NỔI (FB Ngô Thị Kim Cúc).

- Một vài hình ảnh về suối cá thần Cẩm Lương (FB An Thanh Lương).

- Trung Quốc mạnh tay với truyền hình ngoại (NNVN).

- Nhân diện Hàn (Xuân Bình).

- Bí ẩn ‘Mona Lisa của Bắc Âu (TTVH).

GIÁO DỤC-KHOA HỌC
- Đạo văn – vấn đề của đạo đức khoa học (Nguyễn Văn Tuấn).
- Lê Hải: Giáo dục hay phản giáo dục? (Boxitvn).
- “Cách mạng” giáo dục: Thư viện phải là trung tâm của trường đại học (Trần Đức Tuấn).
- Rắc rối chuyện trong ngoài (Nguyễn Vạn Phú).
- Cộng điểm ưu tiên là bình đẳng hay bất công? (Diễn ngôn).
- Để có nhiều bộ sách tốt (TT).
- Tuyển sinh lớp 10 công lập TP.HCM: Trở về hình thức thi tuyển (PNTP).
 <- Trẻ học tiếng Anh sao cho tốt? (NLĐ).
- Ảo thuật với từ hai tiếng: Cặp đôi – tung qua hứng lại (NLĐ).
- Gập ghềnh đường đến trường sau lũ (CAĐN).
- NASA bỏ lệnh cấm khoa học gia TQ dự một hội nghị ở Mỹ (VOA).

- Đòn bẩy tự do học thuật (TVN).

- TS Nguyễn Thiện Tống góp ý cho Dự thảo đổi mới giáo dục: Phải là cải cách chứ không chỉ đổi mới! (DT). - Đổi mới giáo dục: Thiếu nguồn lực, thiếu động lực (TP).

- Thủ khoa không được… công nhận! (MTG).

- Chông chênh học phí Đại học – Bài 1: Học phí Đại học “đến hẹn… (VOH).

- Nhà tài trợ rút, trường nghèo hoàn nghèo (TT).

- Những ‘sáng tạo’ văn chương vô đối của học trò (TVN).

- Giáo viên, phụ huynh còn chủ quan trước chứng tự kỷ của trẻ (PLTP).

- Trung Quốc: Giá trị nào cho “con ông cháu cha”? (MTG).

- Hai sinh viên và chiếc xe “không thử sẽ tiếc” (SGTT).

- Chưa có danh hiệu nhà khoa học nhân dân (KP).

- Hai nhà toán học Việt Nam vừa được bầu là viện sỹ Viện hàn lâm Khoa học các nước thế giới thứ ba (TWAS) (VIASM). - Chuyện củ khoai khổng lồ (Quê Choa).

- Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, bắt đầu từ đội ngũ giáo viên (KTĐT). - Giáo viên phải biết xây dựng bài giảng (TT).

- Học kiểu mới – Kỳ 3: Đa dạng cách tiếp cận sách giáo khoa (TN).

- Trường đạt chuẩn chất lượng cao đến đâu thu phí đến đó (HNM).

- Thủ khoa “vật vã” tìm việc (GTVT).

- Phụ huynh vật vã với toán tiểu học, Hà Nội lên tiếng (VNN).

- Báo động thi hộ, dùng chứng chỉ ngoại ngữ giả (SGGP).

- Thiếu phòng, mượn ngôi miếu làm lớp học (TT).

- Cần một giải pháp đột phá trong đào tạo nguồn nhân lực ngành hạt nhân (Tia sáng).

- Việt Nam – ‘đất vàng’ của các nhà tuyển sinh Mỹ (VNN).

XÃ HỘI-MÔI TRƯỜNG
- Bác sĩ ném xác bệnh nhân, ngành y tế xin lỗi nhân dân (TT).  - Bác sỹ ‘vứt xác bệnh nhân xuống sông’ (BBC).  - Bác sĩ thú nhận vứt xác bệnh nhân xuống sông (VNN).  - Cuộc điện thoại cuối của người bị thẩm mỹ viện ném xác (Zing).  - Những “bất thường” tại thẩm mỹ viện trong buổi chiều chị Huyền tử vong qua lời nhân chứng (Kênh 14).  - Thẩm mỹ viện nghi làm chết người vứt xác xuống sông không có giấy phép hành nghề (TN).  - Gia đình thuê thuyền, mang đèn tìm xác nạn nhân trong đêm (TT).  - Tìm xác nạn nhân Thẩm mỹ viện Cát Tường hàng trăm km.  - Không phải thẩm mỹ viện “tử thần” đầu tiên ở Hà Nội (TT).
- Cảng Lạch Huyện sẽ cùng số phận cảng nước sâu Đình Vũ! (KT Biển).
- Cả làng uống nước ruộng (VTV).
- Việt Nam yêu cầu đình chỉ đội bay ATR-72 (BBC).  - Việt Nam ngưng đội bay ATR 72 sau vụ máy bay mất bánh (VOA).  - ATR72 gây lo lắng (NLĐ).  - Vụ máy bay Vietnam Airlines bị rơi bánh: Vẫn đang tìm kiếm chiếc bánh (TN).
- Chỉ riêng Đồng Tháp đã có 40 vụ chết đuối (TT).
- Những đứa trẻ lai [Tàu] ở vùng cao (PNTP). =>
- Càng chống, càng… ngập! (NLĐ).  - Triều cường tại TP HCM, 1 người bị điện giật chết (VOV).
- Vùng đất “há miệng” nuốt nhà dân nằm trên núi lửa? (KT).
- Tìm thấy hộp đen máy bay bị rơi ở Lào (VOA).  - Tìm thấy xác chiếc máy bay Lào gặp nạn (NLĐ).
- Khói mù bao phủ một thành phố Trung Quốc qua ngày thứ ba (VOA).
- Lính cứu hỏa Úc gộp 2 đám cháy thành 1 để dễ khống chế (VOA). - Cháy rừng tại Úc có nguy cơ tăng thêm cường độ ngày mai (RFI).

- San sẻ khó khăn với người dân vùng bão lũ (TN).

- TP.HCM “thất thủ” trước triều cường? (SGTT). - Nghịch lý: bên cố thoát, bên cố bịt (MTG).

- Gia cảnh khốn khó của nạn nhân chết thảm trong vụ nổ pháo hoa (VNN).

- Thuốc thúc hoa quả chín độc hại đến đâu? (TP).

- Tăng gia ở các khu chung cư: Chuồng bên cạnh – vườn trên đầu (PT).

- Bàng hoàng vụ BS ném xác bệnh nhân xuống sông (VNN). - Lời khai của bảo vệ giúp bác sỹ vứt xác xuống sông (VOV). - “Thẩm mĩ viện phi tang xác nạn nhân”: Huy động công an 5 tỉnh tìm kiếm (Infonet). - Chồng nạn nhân bị ném xuống sông từng khuyên vợ không nên đi thẩm mỹ (GDVN). - Khởi tố vụ án với ba tội danh (PT).

- Trò chơi ú tim (PLTP). - Chuyên gia “mổ xẻ” nguyên nhân khiến máy bay VNA gãy trục, rơi lốp (GDVN).

- “Xe dù… quốc tế ” (PLTP).

- Rắc rối vụ kiện vé số trúng độc đắc (TT).

- Nô lệ thời hiện đại (PT).

- Vượt cạn và những cái chết tức tưởi (TP).

- Ngập úng lịch sử tại TP. Hồ Chí Minh: Chạy tối đa các trạm bơm để tiêu nước (DV).

- Vụ bác sĩ thẩm mỹ ném xác bệnh nhân xuống sông: Gia đình nạn nhân đi dọc sông Hồng tìm thi thể (TN). - Bác sĩ thẩm mỹ phi tang xác bệnh nhân: Vô nhân tính! (VOV). - Vụ ném xác phi tang: CSGT Đường thủy tham gia tìm thi thể nạn nhân (DV). - Tìm được thi thể nạn nhân, giám định pháp y mới định tội chính xác (DV). - Vụ “thẩm mỹ viện phi tang xác”: Sở Y tế có thể “phủi” trách nhiệm? (Infonet). - BS phi tang xác nạn nhân: BV Bạch Mai thành lập tổ công tác đặc biệt (Infonet). - BV Bạch Mai tổ chức họp báo về vụ thẩm mỹ viện Cát Tường (LĐ). - Bác sĩ Tường vẫn bình tĩnh đi làm sau khi vứt xác nạn nhân (TT).

- Hãi hùng… miến bẩn (LĐ).

- Tan hoang rừng Xuyên Mộc: Chủ rừng – lâm tặc, chẳng khác nào cuộc chiến (NNVN).

- Vụ lấy xe cứu thương chở thú rừng: Chỉ xử lý hành chính (TN). - Bán đấu giá 49 con tê tê chở lậu bằng xe cứu thương (VOV).

- Thành phố tương lai: Những nhà cao tầng trồng tảo (Tia sáng).

QUỐC TẾ 
- Các nhà ngoại giao, phe đối lập Syria thảo luận về hội nghị hòa bình (VOA).  - Ngoại trưởng Mỹ: Không có giải pháp hòa bình Syria nếu còn ông Assad.  - Phương Tây và các nước Arập bàn về tình hình Syria (TTXVN). - Tướng bị hạ, phe nổi dậy Syria điêu đứng (VnM).  - Bị Mỹ bỏ rơi, phe nổi dậy Syria bất mãn. - « Những người bạn của Syria » tiếp tục nỗ lực cho một hội nghị hòa bình (RFI).
- Iran tặng Nga bản sao máy bay không người lái Mỹ (DT).  - Thế giới 24h: Động thái gây sốc của Iran (VNN).
- Ân xá Quốc tế yêu cầu Mỹ chấm dứt các vụ không kích ở Pakistan (VOA). - Ân xá Quốc tế : Mỹ phải công khai hoá các phi vụ drone (RFI).
 <- Ông Gaddafi vẫn còn sống? (NLĐ).
- Ai Cập lên án vụ tấn công nhắm vào Giáo hội Coptic (VOA).
- Brazil, địa bàn mới khai thác dầu khí của Trung Quốc (RFI).
- Pháp nổi giận vì ‘bị Mỹ nghe lén’ (BBC).  - Tổng thống Obama gọi điện cho Tổng thống Pháp về vụ nghe lén (VOA).  - Mỹ do thám dân Pháp : Quan hệ hai bên thêm nguội lạnh (RFI).
- Nhân dân tệ và Mỹ kim (Phi Vũ).
- Xử nghi can al-Qaeda gốc Việt ở Mỹ (BBC).
- Trang web ‘bảo hiểm y tế’ trục trặc kỹ thuật cần giải quyết (VOA).
- Mỏ dầu lớn nhất Brazil có chủ khai thác (BBC).   - Biểu tình ở Brazil đòi quốc hữu hoá ngành dầu hỏa (VOA).
- Tài khoản Twitter của Đài truyền hình Trung Quốc bị xâm nhập (VOA).
- Trên 70% hacker là từ Indonesia và Trung Quốc (RFI).
- Brunei chuẩn bị thực thi Bộ Hình luật Hồi Giáo (VOA). - Brunei ban hành luật Hồi giáo (RFI).

- Phe nổi dậy Syria điêu đứng vì mất tướng (VnM). - “Những người bạn của Syria” phủ nhận vai trò của ông Assad (VOV).

- Ả Rập Saudi cảnh báo Mỹ về sự chuyển hướng trong vấn đề Syria, Iran (GDVN).

- Tình hình Ai Cập tiếp tục căng, nhiều người thương vong (VOV).

- Ấn – Trung nỗ lực gác tranh chấp biên giới (TN). - Ngoại trưởng Ấn Độ: Đối phó với Trung Quốc phải kiên nhẫn (GDVN).

- Dự báo ngày suy tàn của Mỹ? (TVN). - Đảng Cộng hòa mất uy tín (TT).

- Obama trấn an Tổng thống Pháp về vụ nghe lén (PT).

 Nga ký hợp đồng bán dầu thô trị giá 85 tỷ đôla cho Trung Quốc (DT).

- Tái tranh cử, tương lai chính trị của ông Assad ra sao? (VOV). - Phương Tây quyết loại bỏ Tổng thống Assad (NLĐ).

- Israel quan ngại về chương trình hạt nhân Iran (VOV).

- Tin chấn động: Gaddafi còn sống? (LĐ).

- Gian nan như nữ cảnh sát Pakistan (Infonet).

- Ấn Độ – Trung Quốc xoa dịu căng thẳng biên giới (LĐ).

- Iran tặng Nga bản sao máy bay Mỹ (NLĐ).

- Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA): ‘Lấn lướt’ cả CIA (TTVH).

- Mĩ xây dựng chiến thuật tác chiến cực nhanh cho “Chim ăn thịt” tàng hình F-22 (ANTĐ). - Mỹ cương quyết bảo vệ chiến dịch máy bay không người lái (Infonet).

- Xử nghi can al-Qaeda gốc Việt ở Mỹ (LĐ).

- Mỹ – Pháp căng thẳng vì do thám (NLĐ). - Mỹ phản ứng quyết liệt cáo buộc nghe lén Pháp (VNN).

* RFA: Audio:  +  ; Video: +
* RFI: 
* VTV: + Chào buổi sáng – 22/10/2013 (VTV);  + Cuộc sống thường ngày – 22/10/2013;  + 360 độ thể thao – 22/10/2013;  + Tài chính tiêu dùng – 22/10/2013;  + Tài chính kinh doanh sáng – 22/10/2013;  + Tài chính kinh doanh trưa – 22/10/2013;  + Thời sự 12h – 22/10/2013;  + Thời sự 19h – 22/10/2013.

2073. ĐÁNH GIÁ VỀ KẾT QUẢ CHUYẾN THĂM VIỆT NAM CỦA THỦ TƯỞNG TRUNG QUỐC

THÔNG TẤN XÃ VIỆT NAM (Tài liệu tham khảo đặc biệt)
Thứ Bảy, ngày 19/10/2013
TTXVN (Hong Kong 16/10)
Theo “Đại Công báo” (Hong Kong), trong khuôn khổ chuyến thăm Việt Nam, ngày 13/10 tại thủ đô Hà Nội, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã nêu rõ Trung Quốc và Việt Nam đã thúc đẩy hợp tác trong 3 vấn đề chính là trên biển, trên bộ và trong lĩnh vực tiền tệ, hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển, thực hiện cùng có lợi và cùng thắng.
Viện trưởng Viện nghiên cứu Biển Đông Ngô Sỹ Tồn ngày 14/10 chỉ ra rằng ba tổ công tác bàn về việc cùng khai thác trên biển, hợp tác về cơ sở hạ tầng và hợp tác về tiền tệ mặc dù cùng thực hiện, nhưng lĩnh vực trên biển mới là vấn đề quan trọng, về vấn đề biển Đông, trở ngại lớn nhất trong quan hệ hợp tác Trung-Việt, cũng có thể thành lập một tổ công tác đã đánh dấu những tiến triển mới, mang tính thực chất trong quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện giữa hai bên.
Theo Viện trưởng Viện nghiên cứu vấn đề quốc tế Trung Quốc Khúc Tinh, việc thành lập tổ công tác bàn về vấn đề cùng khai thác trên biển Trung-Việt là một bộ phận quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác trên biển giữa Trung Quốc và ASEAN. Điều này còn được chứng minh bằng sự tăng cường lòng tin chiến lược, đưa hợp tác toàn diện đi vào chiều sâu, xây dựng “phiên bản nâng cấp” Khu vực Mậu dịch tự do cũng như quyết tâm xây dựng cộng đồng cùng chung vận mệnh Trung Quốc-ASEAN.
Vấn đề Biển Đông vốn là vấn đề do lịch sử để lại duy nhất trong quan hệ Trung-Việt. Ông Ngô Sĩ Tồn cho biết hợp tác tiền tệ hay kết nối cơ sở hạ tầng đều không phải trở ngại lớn giữa hai nước. Là nước có liên quan nhiều nhất về vấn đề Biển Đông với Trung Quốc, Việt Nam luôn có sự lo lắng nhất định đối với việc cùng khai thác trên biển.
Trong khuôn khổ chuyến công du lần này, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và người đồng cấp Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng đã quyết định thành lập tổ công tác bàn về việc cùng khai thác trên biển Trung-Việt, ra sức thực hiện để trong năm nay đạt được những tiến triển thực chất về hợp tác cùng khai thác trên biển ở vịnh Bắc Bộ, đồng thời bàn bạc, nghiên cứu cùng khai thác ở vùng biển rộng hơn. Điều này đồng nghĩa với việc Trung Quốc và Việt Nam đã tiến thêm một bước quan trọng trong việc phá vỡ “trở ngại lớn nhất” của hợp tác song phương.
Ông Lưu Giang Vĩnh, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu quan hệ quốc tế đương đại, trường Đại học Thanh Hoa cho biết “sự xuất hiện điểm đột phá trong quan hệ Trung-Việt này có lợi cho việc thể hiện thành ý, nhẫn nại của Trung Quốc cũng như sự đánh giá của Việt Nam đối với tình hình Biển Đông”. Tranh chấp biển, đảo là một vấn đề cục bộ trong quan hệ Trung-Việt, nhưng cũng là vấn đề mấu chốt dễ dàng gây ra ảnh hưởng đối với toàn cục mối quan hệ hai bên. Đối với Việt Nam, láng giềng Trung Quốc là một thực thể không thể thay đổi, nếu như Việt Nam lựa chọn đối đầu với Trung Quốc thì sẽ được lợi ích nhỏ mà mất đi lợi ích lớn, đồng thời sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của nước này.
Theo ông Lưu Giang Vĩnh, việc thành lập Tổ công tác bàn về việc cùng khai thác trên biên là một tiến triến to lớn, mang ý nghĩa thực chất liên quan đến tranh chấp đảo, vùng biển mà hai nước Trung-Việt đạt được. Nhưng điều này không có nghĩa là từ nay trở đi hợp tác giữa hai bên sẽ thuận lợi. Trong tương lai, hai bên cần thực hiện đa dạng hóa việc cùng khai thác, không những bắt tay ở lĩnh vực dầu khí mà còn cùng nỗ lực trên các lĩnh vực khác như du lịch, tham quan trên biển.
Trong khi đó, ông Khúc Tinh đánh giá việc thành lập Tổ công tác bàn về việc cùng khai thác trên biển đã cho thấy Trung Quốc tăng cường sự tin tưởng chiến lược đối với ASEAN, đưa con đường hợp tác toàn diện giữa hai bên đi vào chiều sâu; đồng thời cũng thể hiện quyết tâm của Trung Quốc trong việc thực hiện cùng phát triển, phồn vinh với cộng đồng ASEAN.
Sự hợp tác trong ba lĩnh vực “trên biển, trên đất liền và trong lĩnh vực tiền tệ” giữa Trung Quốc và Việt Nam nhận được sự quan tâm chú ý của dư luận. Giới truyền thông chỉ rõ nếu Trung Quốc xây dựng mối quan hệ phối hợp tốt đẹp với Việt Nam, nước có tranh chấp rõ ràng nhất với Trung Quốc, thì vấn đề Biển Đông sẽ xuất hiện cục diện hoàn toàn mới, thậm chí có thể sẽ thay đổi xu thế Biển Đông trở thành nơi tranh giành chiến lược giữa Trung Quốc và Mỹ.
Trong khi đó, “Báo Văn hối” (Hong Kong) số ra ngày 15/10 củng đã có bài phân tích mang tựa đề “Ý nghĩa và ảnh hướng của ‘điểm đột phá’ trong vấn đề Biển Đông giữa Trung Quốc-Việt Nam”. Theo bài báo trên, quan hệ Trung-Việt đã trải qua nhiều sóng gió, tuy nhiên trong chuyến thăm Việt Nam vừa qua của Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường, quan hệ ấy đã có những bước tiến triển vượt bậc. Ngày 14/10, Thủ tướng hai nước Trung Quốc và Việt Nam đã tuyên bố thành lập Tổ công tác bàn về việc cùng khai thác trên biển, đồng thời trong năm nay sẽ khởi động tổ công tác hợp tác trong ba lĩnh vực trên biển, trên đất liền và trong lĩnh vực tiền tệ. Thủ tướng Lý Khắc Cường nhấn mạnh đây là “điểm đột phá quan trọng” mà quan hệ hai nước đã đạt được. Việc ký kết thỏa thuận trên ngay lập tức đã thu hút sự chú ý của các bên, có học giả cho rằng đây là “động thái lớn” của Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông và Bắc Kinh đã tháo gỡ “nút thắt trong vấn đề Biển Đông”, đặc biệt đã đưa ra thực tế có tính khả thi trong việc hóa giải mưu đồ của Mỹ mượn vấn đề Biển Đông để “hình thành bức tường bao vây Trung Quốc”, đồng thời thúc đẩy toàn diện quan hệ đối tác chiên lược Trung Quốc-ASEAN bước vào “con đường cao tốc”.
So với những nước xung quanh, Trung Quốc và Việt Nam có một giai đoạn “quan hệ đặc thù”. Sau khi Trung Quốc và Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 18/1/1950, trong lúc Việt Nam đang trải qua 2 cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ, chính phủ và nhân dân Trung Quốc đã toàn lực giúp đỡ, hai nước đã mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực như chính trị, quân sự và kinh tế,… Tuy nhiên, vào năm 1979, “hai nước anh em” này đã bùng nổ cuộc xung đột biên giới quy mô lớn (chiến tranh biên giới Việt-Trung năm 1979). Song kể từ những năm 90 của thế kỷ trước, quan hệ giữa hai Đảng, hai nước Trung-Việt đã được hâm nóng trở lại, lãnh đạo cấp cao hai nước thường xuyên thăm viếng lẫn nhau, giao lưu kinh tế thương mại và nhân văn phát triển nhanh chóng. Năm 2008, hai nước xây dựng quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, lãnh đạo hai nước liên tục duy trì các cuộc thăm viếng, tiếp xúc qua lại. Về phương diện kinh tế thương mại, Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam, năm 2012 kim ngạch thương mại song phương đạt 41 tỷ USD, tăng 25% so với cùng kỳ năm trước. Theo “Nhật báo phố Wall” ngày 14/10 mặc du lực lượng quân đội của Trung Quốc khiến Việt Nam lo ngại, nhưng lãnh đạo Việt Nam cũng nhận thức được rằng họ cần Trung Quốc để cải thiện kinh tế trong tương lai.
Vấn đề đặc biệt cần quan tâm là Trung Quốc và Việt Nam đều đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ trên biển và trên bộ. Trải qua nhiều năm đàm phán, tháng 7/2010 “Nghị định thư phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền Trung-Việt” chính thức có hiệu lực, đánh dấu việc hai bên đã giải quyết toàn bộ tranh chấp biên giới trên đất liền, về vấn đề tranh chấp trên biển, tháng 12/2000, Trung Quốc và Việt Nam đã ký kết “Hiệp định phân định vịnh Bắc Bộ”, tiến thêm một bước trong việc giải quyết hòa bình các tranh chấp trên biển giữa hai nước. Do vậy, việc Trung Quốc và Việt Nam thành lập Tổ công tác bàn về việc cùng khai thác trên biển không phải là điều ngẫu nhiên.
Xét từ góc độ chiến lược, việc thành lập tổ công tác trên biển Trung- Việt đáp trả mạnh mẽ việc Mỹ thúc đẩy chiến lược “tái cân bằng châu Á- Thái Bình Dương”. Mỹ nhiều lần tuyên bố “quay trở lại châu Á-Thái Bình Dương và sẽ bố trí lực lượng quân đội toàn cầu tập trung ở khu vực Đông Nam Á, xung quanh Trung Quốc, đồng thời tích cực lôi kéo các nước ASEAN, lợi dụng Philippines và Nhật Bản làm “tốt thí”, kích động gây chia rẽ mối liên hệ giữa Trung Quốc và ASEAN. Mỹ can dự vào tranh chấp Biển Đông giữa Trung Quốc và các nước ASEAN, yêu cầu các nước ASEAN thông qua đàm phán đa phương với Trung Quốc để giải quyết vấn đề này, mưu đồ quốc tế hóa vấn đề Biển Đông. Mục đích của Mỹ là xóa bỏ “Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC)” mà Trung Quốc và ASEAN đã đạt được, đồng thời thúc đẩy việc xây dựng “Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC)”, phá hoại nguyên tắc cơ bản “gác tranh chấp, cùng khai thác” ở Biển Đông do Trung Quốc đưa ra.
Gần đây, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Quốc vụ viện Lý Khắc Cường lần lượt tham dự Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) và một loạt hội nghị ASEAN đã phản ánh sự điều chỉnh quan trọng trong chính sách ngoại giao của Trung Quốc đối với ASEAN, vị thế của ASEAN trong tổng thể ngoại giao Trung Quốc đã được nâng cấp, tăng cường toàn diện. Theo “Nhật báo phố Wall”, đây chính là chính sách “gây cảm tình” mà Trung Quốc triển khai đối với khu vực Đông Nam Á. Chính sách này có lợi cho việc củng cố địa vị của Trung Quốc ở khu vực này.
Trong bài phát biểu tại Indonesia và Malaysia hồi đầu tháng 10 của Chủ tịch Tập Cận Bình, Trung Quốc đồng ý phát triển quan hệ đối tác hợp tác trên biển giữa Trung Quốc và các nước ASEAN, cùng xây dựng “con đường tơ lụa trên biển”. Đây là ý tưởng chiến lược quan trọng sau đề xuất cùng xây dựng “vành đai kinh tế con đường tơ lụa” trong chuyến thăm 4 nước Trung Á của Chủ tịch Trung Quốc hồi tháng 9. Vừa qua, trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao Trung Quốc-ASEAN tại Brunei, lần đầu tiên Thủ tướng Quốc vụ viện Lý Khắc Cường đã đề xướng khung hợp tác “2+7” (2 nhận thức chung về chính trị và 7 lĩnh vực hợp tác) giữa Trung Quốc-ASEAN trong tương lai, phát triển quan hệ đối tác hợp tác trên biển ở các lĩnh vực ngư nghiệp, bảo vệ môi trường biển, nghiên cứu khoa học, cứu hộ cứu nạn trên biển… Các động thái trên đã phản ánh tư duy ngoại giao mới và những điều chỉnh quan trọng trong thứ tự ưu tiên quan hệ đối ngoại của thế hệ lãnh đạo khóa mới Trung Quốc.
Từ “vành đai kinh tế con đường tơ lụa” đến “con đường tơ lụa trên biển”, Trung Quốc đang phát huy ưu thế biên giới độc nhất vô nhị của mình, cùng hơn 30 quốc gia, khu vực ở Đông Nam và Tây Bắc nước này xây dựng cục diện mới tin tưởng lẫn nhau về chính trị, phồn vinh về kinh tế, hỗ trợ về an ninh ở khu vực Đông Á (châu Á-Thái Bình Dương). Vai trò mang tính nền tảng trong chuyến công du Đông Nam Á của Chủ tịch Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Khắc Cường sẽ phát huy ảnh hưởng ngày càng sâu rộng trong chiến lược mới giữa Trung Quốc và ASEAN trong tương lai./.

Chính trị – Xã hội

Anh ‘không nên hăng hái về Biển Đông’  -(BBC)   -Nhân đối thoại chiến lược với VN, Quốc vụ khanh Hugo Swire của Anh nói chủ đề Biển Đông nên để các cường quốc khu vực quyết định.
Khảo cổ học các đảo chìm, đảo nổi ở Trường Sa (SGTT)

Vụ Án xét lại chống đảng – phần 1  -(RFA) -Cho tới nay vụ án mang tên “Xét lại chống đảng” vẫn chưa bao giờ được chính thức nhìn nhận trong hệ thống chính trị Việt Nam mặc dù gần ba trăm nạn nhân của nó đã lên tiếng bằng nhiều cách.

Hiến pháp mới của Việt Nam sẽ không có những thay đổi căn bản  -(RFI) -  Về vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp đề nghị Quốc hội giữ quy định về nội dung này trong điều 4 của bản dự thảo vì “đa số ý kiến tán thành”. Trưởng ban biên tập Dự thảo sửa đổi Hiến pháp Việt Nam đề nghị cần quy định rõ trong Hiến pháp là các lực lượng vũ trang có nghĩa vụ « trung thành của với Tổ quốc, nhân dân, với Đảng và Nhà nước ».   —–Toàn văn dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 đã được trình lên Quốc Hội ngày 22/10/2013  (Danluan)
Ý kiến đa chiều về việc sửa đổi hiến pháp  (RFA)    —-Nhìn nhận đất đai là quyền tài sản  -(RFA)    —-Dự thảo sửa đổi hiến pháp: Nhà nước chủ đạo nền kinh tế XHCN:  (RFA)    —–Quốc hội Việt Nam nghe ý kiến về bản hiến pháp sửa đổi  (VOA)
Hiến pháp mới của Việt Nam sẽ tạo thêm bất đồng  (NV)  —   Họp mặt Phong trào Liên kết Dân chủ 2013 tại Houston  (RFA)

Tướng Giáp không đi Mỹ, vì sao?  - (Bùi văn Phú -VOA)    —–Tướng Nguyễn Nam Khánh qua đời-(BBC)
Thư của Thượng tướng Nguyễn Nam Khánh gửi Bộ Chính Trị về vụ Tổng Cục 2 (DCTD)   —-Lê Đức Anh đòi hỏi: Đuổi Tướng Giáp, Đỗ Mười yêu cầu khai trừ tướng Nam Khánh ra khỏi đảng  (Anhduong)
Thứ trưởng công an lên thượng tướng-(BBC)   -Thứ trưởng Bùi Văn Nam, vừa trở lại Bộ Công an hồi tháng Tám, được thăng cấp bậc hàm từ Trung tướng lên Thượng tướng.
Đinh Nhật Uy ra tòa ngày 29/10-(BBC)

Vụ án Đinh Nhật Uy  (Nguyễn ngọc Già -RFA)   -  Người cộng sản có một “phẩm chất” rất hay, trong cơn nguy nàn, họ trở nên “dễ thương” với biểu hiện gắn bó chặt chẽ, họ sẵn sàng “gác lại quá khứ” mọi mâu thuẫn dù lớn hay nhỏ để giữ vững chế độ.

Đinh Nhật Uy và mẹ  -Photo courtesy of danlambao===>>>

‘Trôi nổi lãi suất do Ngân hàng Nhà nước’-(BBC /nghe)   -Kinh tế gia Bùi Kiến Thành bình luận với BBC về nguyên nhân của nạn tín dụng đen ở Việt Nam được cho là chiếm tới 30% so với tổng số lượng cho vay chính thức trên thị trường.
‘Một mô hình, hai tầm nhìn’-(BBC)  -Tiến sỹ Vũ Minh Khương giải thích lý do tại sao Việt Nam không thể đạt được những thành tựu như Trung Quốc.
Quốc hội: 9 ngàn tỉ, 51 ngàn lượng vàng chỉ là tham nhũng ở xã thôn – (RFA)    —-Thị trưởng thành phố Berlin sắp sang thăm Việt Nam  (Vietinfo)
100 Phụ nữ: Trợ giúp người cao tuổi-(BBC)   —–Vietnam Airlines : Máy bay văng mất bánh khi hạ cánh -(RFI)
Tám tỉ đô la cho sân bay Long Thành : Có nhóm lợi ích ODA?  -(RFI)    -PV Ông Phạm chí Dũng
Việt Nam bắt giữ 2,4 tấn ngà voi nhập lậu  (RFA)   —-Little Saigon: Bắt đầu xử nghi can gốc Việt tham gia al- Qaida  (NV)   —-Người Trung Quốc làm việc “chui” tràn ngập Hà Tĩnh  (NV)
Ai cho Việt Nam vay?  -(TVN)   —-Dự báo ngày suy tàn của Mỹ? -(TVN)   —-Đòn bẩy tự do học thuật -(TVN)
Cả nước khó khăn vẫn phải lo cho tập đoàn nhà nước  -(VNN)   —-Đánh tham nhũng mới mơn man bên ngoài -(VNN)   —-Mới xử hình sự 4 người đứng đầu vì tham nhũng Video-(VNN)     —Sợ trù dập không dám tố sếp thu nhập ‘khủng’-(VNN)
Chống tham nhũng nên 3 lần bị trát phân vào nhà  (KT)   —–‘Thưởng cán bộ vụ bệnh viện Hoài Đức rất thấp’ -(VNN)
Quy hoạch Hà Nội: “Rách đâu vá đấy” (DĐDN)
__________________________________________________________________________________________________________________
Kẻ nhốt người hóa ra cũng bị nhốt   -(Bùi Tín -VOA)  -Ông Lý thú nhận:«Tôi không còn lạc quan như những lần đầu thăm nước này trong những năm 90. Giờ đây tôi tin rằng những người lãnh đạo VN kỳ cựu không thể khai phá với cái tư duy xã hội chủ nghĩa cố hữu». Ông khẳng định: « Những vị lãnh đạo lão thành cách mạng này làm cho Việt Nam trì trệ». Ông nhấn thêm rằng «chỉ khi nào các vị này không còn thì Việt Nam mới có thể đột phá theo hướng hiện đại hóa».
Tranh chấp quyền lực  -(Nguyễn hưng Quốc -VOA)  -Chiến lược ấy, ở Nguyễn Phú Trọng, là nhắm đến việc tập hợp các lực lượng bảo thủ và giáo điều trong đảng, những người còn tin tưởng vào sức mạnh và tính ưu việt của chủ nghĩa xã hội (so với chủ nghĩa tư bản); ở Nguyễn Tấn Dũng, là ban phát ân huệ để mua sự trung thành của quân đội và công an (bằng nhiều cách, trong đó, có cách phong tướng cho thật nhiều người, ví dụ, riêng cuối năm 2012, có đến 49 tướng công an mới!)  và các giám đốc công ty quốc doanh, những nơi làm ăn béo bở nhất hiện nay.

Ưu Thế Ðáng Ghét và Trách Nhiệm Ðáng Sợ Của Hoa Kỳ   -(Nguyễn xuân Nghĩa -Nguoiviet)

TPP và lộ trình dân chủ của Việt Nam -(Lê diễn Đức -Nguoiviet)

Tin mới nhất về phiên xử Đinh Nhật Uy  -Hải Huỳnh (Danlambao) – Một nguồn tin nội chính từ Long An cho hay là cuộc họp 3 bên: An Ninh – Viện Kiểm sát – Tòa án về vụ Đinh Nhật Uy đã kết thúc vào lúc 12 giờ thứ ba ngày 22.10.2013. Kết quả của phiên họp này thì Đinh Nhật Uy sẽ bị kết án 18 tháng tù. Người ta đã tính toán hết các diễn biến phiên tòa, phản ứng của luật sư và dư luận cũng như chắc chắn là Đinh Nhật Uy sẽ kháng án sơ thẩm để kết quả ở án phúc thẩm y án thì mức án 18 tháng tù giam là lựa chọn tối ưu. Phiên xử ở Long An vào ngày 29.10 đến đây có các mục tiêu:

Thư Mẹ Kim Liên viết cho con Đinh Nhật Uy  -(DLB)    —-Lạy mẹ con đi – Đinh Nhật Uy, Đinh Nguyên Kha-(DLB)

Những kẻ làm ác thường gieo tiếng ác-(DLB)   —–Sản phụ tử vong dưới thời Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến-(DLB)

Vui quá! Quốc Hội và CT/Nước, Ngài “Tư Sâu” ơi: Vi phạm hành chính!?-(DLB)    —-Ai là vua? Vua là ai?-(DLB)   —Thế lực thù địch trốn ở đâu?-(DLB)

Minh Diện – Danh gia hay tổ quỷ  -(DL)   —Toàn văn dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 đã được trình lên Quốc Hội ngày 22/10/2013-(DL)

Bình Lê – Cộng điểm ưu tiên là bình đẳng hay bất công?-(DL)   —Hoàng Nhất Phương – Diễm Xưa-(DL)

Anh Gấu Phạm – Hoàng tử và Đại tướng (5)-(DL)   —-Phùng Văn Nhân – Malala: Vươn lên từ bi kịch-(DL)

Phùng Khang – Nhân loại tiến đến Cộng Sản Chủ Nghĩa đã là lên đến tuyệt đỉnh chưa? -(DL)

Trương Nhân Tuấn – Tìm hiểu biên giới khu vực Trấn Nam Quan qua một số tài liệu lịch sử và pháp lý-(DL)   —Eric X. Li – Chuyện hai chế độ chính trị-(DL)

Giáo dục hay phản giáo dục?*  -(Boxitvn.net)

Chạy đua vũ khí hạt nhân (2)  -(DCVOnline)   —-Con đường Dân chủ ở Việt Nam (1) -(DCVOnline)   –Khai sinh của vũ khí nguyên tử (1) -(DCVOnline)

Đảng Cộng sản Việt Nam mở cửa mời Trung Quốc chiếm Biển Đông – Kỳ 4 (Huỳnh Tâm)  -Thongluan -   —Kỳ 3   — Kỳ 2    — Kỳ 1
Giặc đã ùa vào nhà Việt Nam – Kỳ 14 (Huỳnh Tâm)  -Thongluan
Ngày phụ nữ Việt Nam và quyền thực sự của phụ nữ (Kính Hòa)  -Thongluan   —–Nước Đức hôm nay (Phạm Việt Vinh)  -Thongluan
Chủ nghĩa tư bản nhà nước ở Việt Nam (The Economist)  -Thongluan
Tự do luôn luôn là tự do của người có quan điểm khác (Phạm Hải Hồ)  -Thongluan

 Trần Thị Nga bị bắt, bị đánh khi đến phòng tiếp dân (Nguyễn Tường Thụy)  -Ngày hôm qua, 21/10/2013, cô Trần Thị Nga đến phòng tiếp dân tỉnh Hà Nam nộp đơn tố cáo, bị công an bắt đưa về trụ sở công an phường. Tại đây cô bị đánh, thu giữ tài sản. Hiện nay chiếc xe máy vẫn chưa được trả.

Sau đây, Trần Thị Nga kể về những gì đã xảy ra đối với mẹ con cô:

ĐẠI TÁ NGUYỄN SÁU HÃY BẮT NGUYỄN TẤN DŨNG, THẢ ĐINH NHẬT UY!  (Ngọc Thu FB /Nguyentuongthuy)   -Bài viết khá khôi hài nhưng không chỉ để mà cười. Cứ theo đó thì Thủ tướng Dũng là “tội phạm”, các đại biểu quốc hội “che giấu tội phạm”, báo chí thì “tiếp tay cho tội phạm”. Còn theo mình, Đinh Nhật Uy có nhiều tình tiết giảm nhẹ như phạm tội lần đầu, chưa có tiền án tiền sự, trẻ người non dạ dễ bị thủ tướng “kích động xúi bẩy” nên cần được tha bổng.
Thấy gì qua bản kết luận điều tra vụ án Đinh Nhật Uy  -(Nguyễn tường Thụy)    —-NGƯỜI VIỆT NÔ LỆ MỚI VÀ CĂN TÍNH CŨ  -(Nguyễn hoàng Đức / Nguyentuongthuy)    —-Tin Cập Nhật lần 2 về sức khỏe của Nhạc sĩ Tô Hải-(Nguyễn tường Thụy)
NGHỊCH CẢNH ! (Phương Bích)    —-MINH DIỆN: DANH GIA HAY TỔ QUỶ (Bùi Văn Bồng)   —–Thi sĩ NGUYỄN BẮC SƠN : “Mật khu Lê Hồng Phong” (Nhật Tuấn)    —NHỮNG NGƯỜI HÙNG TRONG VỤ “NĂM CAM” LÃNH ÁN TÙ (Tân Châu)
Mặt trái của hệ thống “Cân bằng và Kiểm soát” – (Nhandan /XHDS)   —Một cách tiếp cận và đấu tranh cho dân chủ đáng được khích lệ  -(XHDS)
Lố bịch: Khi gông tính từ XHCN vào quốc hiệu  -Đào thanh Hương --(XHDS)   —-Người lãnh đạo của chế độ cộng sản và “hậu cộng sản” ở Việt Nam-(XHDS)   —-Nhìn các trí thức trong phong trào TNSVHS miền Nam thế nào?  -Huỳnh Phan -(XHDS)
Danh sách ký tên Đợt 9 – hưởng ứng Tuyên bố 23/9-(XHDS)  -Tổng cộng các đợt 1- 9: 986 người
Xã hội dân sự kiểu Việt Nam  -Tác giả: Huỳnh Thục Vy  -English Translation by Nguyen Khoa Thai Anh  -“Tell the World” (Defend the Defenders)
Còn ở Việt Nam, các tổ chức xã hội, xã hội- nghề nghiệp chỉ là công cụ của Đảng cộng sản và là nơi để những người nhiều tham vọng tiến thân nhằm trở thành những lãnh đạo của Đảng cộng sản. Bởi vì ở đất nước này, các tổ chức xã hộichỉ là giả, chỉ có Đảng cộng sản là thật.

Thỏa thuận hợp tác hạt nhân Hoa Kỳ – Việt Nam  -Bảo Anh chuyển ngữ, CTV Phía Trước -Victor Gilinsky & Henry Sokolski, National Review Online

Quốc hội Việt Nam họp giữa lúc nền kinh tế tiếp tục trì trệ   -Đặng Khương chuyển ngữ, CTV Phía Trước  -Vu Trong Khanh, WSJ

Biển Đông: Ấn Độ “vừa đấm vừa xoa” Trung Quốc  (VnM)   —-Lộ thông tin về kế hoạch đánh bom nguyên tử VN của Mỹ     (NĐT)

Lữ đoàn dù 305 – Khúc tráng ca lặng lẽ :   Nhiệm vụ đầu tiên  -TT – Trưa 5-2-1961, “đội Hồ Nam” được máy bay bạn đưa từ sân bay Vũ Hán về nước. Và ngay tại sân bay Gia Lâm họ nhận phi vụ đầu tiên, nhưng không phải ở VN.  >>>>Kỳ 1: “Đội Hồ Nam” >> Kỳ 2: Khóa huấn luyện đặc biệt
TP. HCM: Hiệu trưởng lấy tiền ăn của học sinh để tiếp khách?  (NĐT)   —-Kiện hành chính bộ trưởng, tòa án nào thụ lý?  (NĐT)   —-Hiến pháp và những khoảng lặng bên hành lang Quốc hội -(VnEc)
“Nỗi nhục của giới y khoa”  (TT)-  Con ní chết hàng chục đưa rồi cũng “chưa sao” – Đẻ là chết…mặt dày thấy mẹ mà nhục cái gì?- Chết “triệu” cũng đâu sao.

Bác sĩ ném xác phi tang bệnh nhân, ngành y tế xin lỗi nhân dân  (NLĐ) -   Nhân Dân ,hổng dám đâu , mai mốt còn nữa hay không?

“Không lĩnh vực nào không có tham nhũng”  (TT)   —Chống tham nhũng từ gốc  (TN) –   Có nước đào gốc lên mà quăng đi , chớ chống sao nổi cái cây khổng lồ?!   —-Phòng chống tham nhũng rất phức tạp, khó triệt để  (TTXVN)
Ai tham nhũng? phải nhìn rõ và xác định khẳng định đối tượng tham nhũng đã ? Xem thử nó ở đâu chui ra và tại sao như thế ? “Cùng là mình” có khi nào thằng em , hay anh , cha hay mẹ….lấy búa đập đầu người kia hay không??? Mình có tự cắt cổ mình không?? trừ mấy thằng khùng. Nó giống như cái dzụ nầy nè :    —-Càng chống, càng… ngập!  (NLĐ) -Những giải pháp chắp vá tạm thời không thể giúp TP HCM hết ngập, ngược lại chống được chỗ này lại ngập chỗ khác, năm sau ngập nặng hơn năm trước
 Hồi “xưa” không chống nó không ngập mạnh , nay chống nó ngập khắp nơi, tận chỗ cao chưa bao giờ ngập , nay nó ngập “cho biết tay” !?
Hải Dương: Dân lại lập ‘chiến lũy’ bao vây nhà máy  (VTC)   —-Thành phố mang tên Đại tướng, tại sao không?  (VnM) – Thì cứ đặt đi có khó gì-   —Thất nghiệp nhưng vẫn… chảnh!  (NLĐ)

Kinh tế

TQ muốn tăng trưởng chậm lại-(BBC /nghe xem)  -Phóng viên kinh doanh BBC News là Linda Yueh cho biết thêm.
Kinh tế Mỹ: Tăng trưởng việc làm ít, tỷ lệ thất nghiệp giảm  (VOA)
Ngân hàng Nhà nước mua vào lượng lớn ngoại tệ  (VnEc)   —–Giá vàng trong nước bất ngờ tăng mạnh  (VnEc)    —Giật mình với tỷ giá cuối năm?   (VnEc)   —-Bộ Tài chính yêu cầu giữ nguyên giá bán xăng dầu  (VnEc)   —-Giá vàng tăng vọt sau dữ liệu việc làm Mỹ  (VnM)
Cuba từ bỏ hệ thống tiền tệ kép   (VnEc)    —Thưởng 500 triệu cho ‘môi giới’ đầu tư vào Nghi Sơn  (TP)
Doanh nghiệp vay vốn ngoại tệ giảm (TN)- Không giảm sao được , có mua bán được đâu , có mua nguyên vật liệu về gia công sản xuất rồi tồn kho chơi à.

Thế giới

Pháp nổi giận vì ‘bị Mỹ nghe lén’-(BBC)    —-Mỹ do thám dân Pháp : Quan hệ hai bên thêm nguội lạnh -(RFI)   —- Pháp đòi Mỹ giải thích việc nghe lén người Pháp  (RFA)    —-Tổng thống Obama gọi điện cho Tổng thống Pháp về vụ nghe lén -(VOA)
Ân xá Quốc tế : Mỹ phải công khai hoá các phi vụ drone -(RFI)    —-Đức nới lỏng chính sách châu Âu ? -(RFI)
Vụ Chu Vĩnh Khang : Đài Trung Quốc CCTV nói bị tin tặc xâm nhập -(RFI)    —Tài khoản Twitter của Đài truyền hình Trung Quốc bị xâm nhập  -(VOA)  —Quan chức Trung Quốc bị cách chức vì « tôn tạo » các bích họa cổ -(RFI)
Trung Quốc bênh vực thành tích nhân quyền trong lúc gia tăng đàn áp -(VOA)   —Nhật Bản định sửa đổi hiến pháp chủ hòa, Trung Quốc nổi giận -(VOA)
Biểu tình ở Brazil đòi quốc hữu hoá ngành dầu hỏa  -(VOA)    —–Brazil, địa bàn mới khai thác dầu khí của Trung Quốc -(RFI)    —Trung Quốc và Singapore cho phép đầu tư bằng nhân dân tệ -(RFI)    —-Trung Quốc : “Chính sách Tây Tạng của Bắc Kinh là đúng hướng” -(RFI)
« Những người bạn của Syria » tiếp tục nỗ lực cho một hội nghị hòa bình -(RFI)   —-Ngoại trưởng Mỹ: Thương thuyết là cách duy nhất chấm dứt đổ máu ở Syria  (VOA)   —-Chia rẽ trong phe đối lập nổi bật tại cuộc đàm phán về Syria -(VOA)

Bắc Hàn hiện có 130 thủy phi cơ trên biển  (RFA)   —-Những hình ảnh Triều Tiên không muốn lọt ra ngoài Photo  (VNN)  ===>>>
Brunei chuẩn bị thực thi Bộ Hình luật Hồi Giáo -(VOA)   —-Brunei ban hành luật Hồi giáo -(RFI)    —  Brunei công bố luật hình sự mới  (RFA)     —–Nhân quyền : Aung San Suu Kyi nhận giải Sakharov -(RFI)    —-Bà Suu Kyi nhận giải thưởng Sakharov được trao tặng từ 1990  (VOA)
Ấn Độ sắp phóng tàu thám hiểm Sao Hỏa  (RFA)    —–Paris : Hội chợ nghệ thuật đương đại FIAC lần thứ 40 -(RFI)
Trên 70% hacker là từ Indonesia và Trung Quốc -(RFI)    —–Cháy rừng tại Úc có nguy cơ tăng thêm cường độ ngày mai -(RFI)   —Lính cứu hỏa Úc gộp 2 đám cháy thành 1 để dễ khống chế  (VOA)
15 ngàn người Nhật bị dị ứng do sử dụng mỹ phẩm Kanebo  (RFA)   —-Khói mù bao phủ một thành phố Trung Quốc qua ngày thứ ba -(VOA)
Báo NY Times: Mỹ mở rộng kiểm tra an ninh sân bay  (VOA)   —-Hy Lạp điều tra giấy khai sinh trên khắp nước  (VOA)
Putin cáo buộc thế lực bên ngoài gây bất ổn tại Nga  (TTXVN)   —-Truyền thông Iran và Ai Cập: Ông Gaddafi chưa chết  (TTXVN)
Nam Phi tiêm thuốc độc vào sừng tê giác  (TP)    —-Đàm phán về Syria vấp phải trở ngại  (VOA)

Văn hóa – Giáo dục – Khoa học - Xã hội

Thuốc cá thể hóa – hướng tiếp cận mới với bệnh Lupus   (RFA)  -Trên thế giới, cứ khoảng 100.000 người thì có 50 người bị mắc bệnh Lupus ban đỏ hệ thống, một loại bệnh tự miễn nguy hiểm, mà nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây tử vong.
37 bài thi học sinh giỏi bị điểm 0  -(VTC)

Chỉ riêng Đồng Tháp đã có 40 vụ chết đuối  (TT)   —-Thế giới ngầm dịch chuyển – Kỳ 3: Từ ‘đầu gấu’ đến ‘big boss’  (TN)
Không phải thẩm mỹ viện “tử thần” đầu tiên ở Hà Nội  (TT)   —-Lời khai rùng rợn bác sỹ vứt xác bệnh nhân  (VNN)   —Những cái chết đau đớn ở thẩm mỹ viện(VNN)

Lời kể xót xa của cô bé 12 tuổi bán “cái ngàn vàng”  (TP)   —-Thuốc thúc hoa quả chín độc hại đến đâu?  (TP)    —-Xe tải lao xuống taluy âm, 5 người thiệt mạng  (TT)

Hàng chục phạm nhân trại giam A2 – Bộ Công an gây rối  (TT) -Thượng tá Nguyễn Thành Linh – phó trưởng Công an huyện Diên Khánh (Khánh Hòa) – cho biết chiều 20-10, một nhóm vài chục phạm nhân ở trại giam này (đặt tại xã Diên Lâm, huyện Diên Khánh) có hành vi la lối, gây mất an ninh trật tự. Hiện vụ việc đang được điều tra.(Có bi nhiêu đó)

Truy tìm hung thủ giết dã man 2 cháu bé  10 và 13 tuổi (TT)   —-Tâm sự thành cự cãi, giết bạn gái chôn xác trong chùa (TT)

Chủ tịch tỉnh Bình Dương bị tố cáo: Người trong cuộc nói gì?  (VTC)    —Bình Dương: Tiệm vàng mất trộm hơn 2 tỉ đồng  (NLĐ)     —-Nữ thủ quỹ “rút ruột” hơn 830 triệu đồng  (NLĐ)

Lố bịch: Khi gông tính từ XHCN vào quốc hiệu

Dao Thanh Huong
- Trên giấy, CNXH và tính từ của nó (XHCN) không xấu, mà đẹp, thậm chí cực đẹp. Bởi vì, trên giấy, CNXH hơn hẳn về mọi mặt so với CNTB. Các nước Thụy Điển, Phần Lan, Canada, Mỹ, Đức… và những nước tư bản phát triển nhất, đã là cái đinh gì, nếu đặt trước những gì mà CNXH từng hứa hẹn trên giấy?
- Nhưng đặt vào thực tế Việt Nam thì các từ này hết đẹp, lại còn lố bịch. Vì VN đã chính thức mang danh XHCN mà vẫn bị xếp hạng quá thấp so với các nước tư bản trung bình. Cứ tưởng chỉ Libya mới kệch cỡm khi ở trình độ bộ lạc mà vẫn xưng danh XHCN ư?

Trong quá khứ, chính cái gọi là CNXH hiện thực Liên Xô – dài tới 74 năm – đã tự phô bày quá đủ để nhân dân ở đó vĩnh viễn xin “cạch”. Tốn cả một kiếp người. Còn tại nước VN mang tên xã hội chủ nghĩa, thì CNXH đang là hiện thân của nhiều cái kém cỏi và xấu xa. Trải 37 năm (nửa đời người) liệu đã đủ để rút ra kết luận? Đó là: Muốn bêu xấu CNXH, không gì hiệu quả bằng dùng nó để đặt tên cho một nước đang bị xếp hạng thấp trên thế giới. Một học sinh trung bình, hoặc dưới trung bình, nếu tự ý thêu vào ngực áo  mấy chữ: Giỏi Nhất Trường… thì thật kệch cỡm.
CNXH trên giấy: Đẹp tuyệt trần
Đảng CS coi chủ nghĩa tư bản là xấu xa, bất công, hết thời… sẽ bị thay thế bằng một chủ nghĩa tốt đẹp hơn: Đó chính là CNXH, CNCS. Trên con đường tiến hóa nhân loại, chế độ sau phải tốt đẹp hơn chế độ trước, quả là quy luật. Vậy thì, hễ còn trương lên cái biển sặc sỡ CNXH, đảng CS còn chính danh để cầm quyền. Cương lĩnh 2011 tất nhiên phải ghi CNXH là “khát vọng” của nhân dân (!)
Để xứng với tên gọi CNXH, thì về mặt dân sinh, ít nhất phải hiện-thực-hóa hai điều cơ bản – mà người dân dễ thấy, mỗi khi quan sát thái độ bọn tư bản:
1) Giàu có hơn. Giàu “nứt đố, đổ vách”, nhờ năng suất cao. Của cải tuôn ra như thác đổ, khiến “bọn” tư bản phải tự thấy xấu hổ, chỉ muốn “đi vào lịch sử”…
2) Phân phối công bằng hơn. Thể hiện bằng thu hẹp khoảng cách giàu-nghèo, khiến dân tư bản thèm nhỏ rãi, cứ ùn ùn di cư sang – bất chấp ngăn cấm.
Được thế, một chế độ có quyền tự xưng là XHCN. Không được thế, chỉ là thậm xưng. Thậm xưng nào mà chẳng lố bịch?
CNXH trên thực tế
Dưng cơ mà, xét tương đối và so với xung quanh: từ khi vỗ ngực xưng là nước XHCN, Việt Nam không giàu hơn; nguy cơ tụt hậu cứ ngày càng hiển hiện. Còn khoảng cách giàu-nghèo đang doãng ra. Đại gia mua máy bay, trẻ nghèo chỉ mong “cơm có thịt”. Hỏi: Có kệch cỡm không, khi tên nước ta cứ đeo cái cục thừa có tên XHCN chỉ đẹp trên giấy?
Để khách quan, xin cứ đọc phần “đánh giá tình hình” ở Cương lĩnh và trong tất thảy các Nghị quyết lớn của đảng cầm quyền – kể từ khi nước ta có tên XHCN đến nay – và cứ góp nhặt tất cả những gì khả quan nhất trong đó… Rốt lại, chúng vẫn không có tý gì để so sánh với CHXN trên lý thuyết. Vậy, hà cớ gì mà cứ dùng cái tên quá đẹp để gọi một hiện trạng đủ xấu?
Mới là THỜI KỲ QUÁ ĐỘ thôi mà…
Có thể, người ta giải thích rằng: Hiện nay mới là thời kỳ “quá độ tiến lên CNXH”, làm sao dám đem những tiêu chuẩn lý thuyết XHCN để so sánh? Toàn đảng, toàn dân phải đọc kỹ Luận cương mới nhất của đảng CS mà phấn đấu lâu dài chứ (!).
Nếu vậy, vấn đề đặt ra là: Thời kỳ quá độ sẽ dài bao lâu?
Nếu nó chỉ dài 20 hay 30 năm là đủ để nước ta vượt các nước tư bản, thì cái tên XHCN có thể đưa vào quốc hiệu ngay hôm nay. Tuy sớm một chút, không sao. Một đời người phấn đấu, đủ để nhìn thấy CNXH. Sẽ yên tâm mà nhắm mắt.
Khốn nỗi, toàn thể bộ Chính chính trị, toàn thể Ban bí bhư, toàn thể hội đồng Lý luận, thậm chí toàn thể ban Chấp hành trung ương đảng và toàn thể Quốc hội, Chính phủ… cãi nhau đến Tết cũng không dám thống nhất trả lời “một trăm năm”… để mà trở thành lũ khuếch khoác.
Trả lời “hai trăm năm” vẫn thiếu khiêm tốn…
Cứ trả lời “còn mù mịt” là đúng nhất.
Thế thì, tại sao suốt 30-40 năm nay, chúng ta cứ đặt tên nước để ngóng cái tương lai tốt quá trời (trên giấy) vẫn còn mù mịt, mông lung? Cứ như “lý ngư vọng nguyệt” (cá chép ngóng trăng)…
Đúng là không có cái bệnh “khiêm tốn cộng sản”, chỉ có bệnh kiêu ngạo CS – như có người đã nói. Khốn nỗi, kẻ kiêu ngạo vẫn thực sự có cái gì đó xứng đáng để kiêu ngạo. Đằng này, việc trót đặt tên nước là XHCN, khi có dịp may để sửa (sắp quyết định Hiến pháp) mà vẫn không sửa, thì… không phải kiêu ngạo nữa, mà là hoang tưởng, lố bịch, kệch cỡm…
Cụ thể hóa khái niệm lố bịch, kệch cỡm
Muốn có danh sách Bộ chính trị (cụ Tô Huy Rứa, cụ Đinh Thế Huynh, cụ Lê Hồng Anh, cụ Nguyễn Phú Trọng…), rồi danh sách Ban bí thư, Ban chấp hành trung ương hoặc Quốc hội… cứ lên mạng internet mà tìm. Quý vị trong các tổ chức này, dù đang ăn trên, ngồi trốc, cũng vẫn là con người, vẫn có quyền mơ ước và kỳ vọng vào con cái mình. Các vị có thể đặt tên cho con cháu mình để thể hiện kỳ vọng (như đảng đặt tên nước).
Nếu trong đám trẻ mẫu giáo xuất hiện các cháu có những cái tên (đại loại như): Tô Huy Thiên-Tài, Đinh Thế Đỉnh-Cao-Trí-Tuệ, Lê Hồng Hoa-Hậu-Quốc-Tế, hoặc Nguyễn Phú Thiên-Đường… cũng chẳng sao. Quyền đặt tên mà… Nếu chẳng may, hiện thực không chiều ý cha ông, thì sự lố bịch chỉ kéo dài tối đa 20 năm, rồi chính những đứa trẻ sẽ đòi cha-ông chúng phải đổi tên cho chúng. Không đổi? Chúng chửi cho, và tự chúng cứ đổi.
Thế còn đặt một quốc hiệu kệch cỡm, kéo dài tới vài trăm năm (hết thời kỳ quá độ) thì thanh minh cách gì – như phát biểu tại nghị trường của một số ông bà nghị sĩ – cũng phô bày một thứ tư duy lố bịch và kệch cỡm mà thôi. Chả lẽ lại kể tên các ông bà này ra đây?
Nếu QH cứ thông qua cái tên lố bịch và kệch cỡm?
Thì đó là tư duy của một đám kệch cỡm.
Tôi vẫn quỳ xuống mà vái cái tên Việt Nam thân thiết, gắn bó và thiêng. Đó là tên Tổ Quốc tôi. Tôi “ấy” vào cái tính từ kệch cỡm và lố bịch – như cái gông ma quái, nhưng mạ vàng – choàng lên cổ Tổ quốc tôi.   

“Chân lý” của Cộng sản chỉ ở trên nòng súng!

Cựu Sinh viên miền Nam (*)
Tôi đã đọc bài viết “Trí thức Việt Nam trước vận mệnh của non sông” của David Thiên Ngọc (TN) và bài “Nhìn các trí thức trong phong trào TNSVHS miền Nam thế nào?” của Huỳnh Phan (HP).
Tác giả HP, phê bình tác giả TN không khách quan cùng công bằng trong những nhận định của mình, nhưng rồi chính mình lại vướng phải, nặng nề. Nặng nhất là rất mơ hồ trong những dẫn chứng, có thể gây hiểu lầm tai hại cho nhiều người đọc không rõ tình trạng ở miền Nam ngày trước.
Sau đây chỉ xin nêu ra vài điểm HP viết:

1. “… cha tôi bị lùng bắt vì trước kia có tham gia Thanh niên Tiền phong, mẹ tôi bị tra nước (đổ nước vôi vào mũi, vào miệng) để khai chỗ cha tôi trốn.”
Làm gì có chuyện bị lùng bắt chỉ vì trước kia tham gia TNTP (**)? Vô số người từng tham gia TNTP, hay thậm chí đã đi kháng chiến chống Pháp rồi về thành sau 1954, đã tham gia chính quyền, quân đội VNCH. Dòng họ tôi có biết bao nhiêu người đi kháng chiến và về sống an bình, có sao đâu, nếu không tiếp tục theo Việt cộng nằm vùng? Không tiếp tục theo Việt cộng sao lại phải trốn để bị truy lùng?
2. Tác giả viết “có thanh niên bị giết mổ bụng lấy gan bởi ‘lính Nguỵ’”
Một anh thanh niên bỗng dưng bị bắt .. mổ bụng? Mà có bao nhiêu người thanh niên “vô can” như thế? Biết bao nhiêu viên chức xã ấp đã bị tử hình, rồi để lại tờ giấy trên ngực, bởi “tòa án cách mạng” hàng năm trong cuộc chiến? Hàng ngàn hay chục ngàn? Trong chiến tranh chuyện trả thù tàn bạo bởi cả hai bên là điều không tránh khỏi bởi một số cá nhân. Nhưng chủ trương khủng bố, ám sát là tội ác chiến tranh.
3. Tác giả viết cứ như là người dân miền Nam ngày trước bị chia ra đồng đều hai phía về chính trị. Sai bét! Chỉ có một thiểu số rất nhỏ theo Cộng sản thôi (tôi là người miền Nam, cũng từng ở thôn quê lẫn thành thị ngày trước). Phe theo CS chống đối có thể họ nổi bật, ồn ào, cố tạo ấn tượng được đông đảo nhân dân ủng hộ (và rất tàn bạo trong những vụ khủng bố, ám sát, đặt mìn), vì đó là mục đích của họ. Nếu “ngang ngửa” như tác giả HP tạo ấn tượng thì đâu có chuyện hàng mấy triệu thanh niên miền Bắc phải ùn ùn băng rừng vào Nam “giải phóng”, để khiến cho Mỹ phải đổ quân vào mong cứu đồng minh của mình?
4. Tác giả HP ghi “còn ‘bên thua cuộc’ thì đa số gần như mặc nhiên chấp nhận điều đó (tức bên thắng cuộc có chân lý)”.
Làm gì có chuyện người miền Nam (không CS) tin rằng bên thắng cuộc có chân lý? Không một giây phút nào từ những ngày đó. Vì thực tế, ngoài những lời tuyên truyền trên báo đài, có bao giờ người CS chứng tỏ bằng thực tế họ có chân lý đâu? Hầu như mọi chuyện đều là lừa dối. Nhất là mục tiêu “giải phóng miền Nam” thật ra cũng chỉ là cưỡng chiếm miền Nam để biến thành một nước CS như quyết định của Trung cộng (và khối CS) mà thôi. Chân lí chỗ nào?
Thật ra bây giờ mà còn tranh cãi về những “chân lí” đó thì đúng là hết sức khôi hài. Cái thực trang của miền Nam hiện nay, sau 38 năm được “giải phóng”, hay của cả nước từ khi CS tràn về chưa cho thấy điều gì hay sao? “Chân lí của CS chỉ ở bên nòng súng”, câu này hình như của Mao Trạch Động? Dạt ra xa hơn nòng súng một tí, hay súng bị … cong nòng, thì chân lí đó biến mất, không để lại dấu vết (như ở Đông Âu và Liên Xô cũ chẳng hạn). Họ (CS) sai bét từ chuyện nhỏ đến lớn. Dối lừa từ chuyện lớn đến nhỏ. Và tham ô, tàn bạo, thì không chế độ nào bằng!
Tôi tin rằng đại đa số người miền Nam không mơ hồ về những chuyện này!
—
* Bài viết trên là một phản hồi của độc giả có nick là “Cựu SV miền Nam”, trong bài của Huỳnh Phan: Nhìn các trí thức trong phong trào TNSVHS miền Nam thế nào?. Tựa bài viết do Diễn đàn đặt.
** Xem: SỰ RA ĐỜI CỦA THANH NIÊN TIỀN PHONG Ở NAM BỘ NĂM 1945.

Anh Gấu Phạm - Hoàng tử và Đại tướng (5)

Anh Gấu Phạm

Theo FB Anh Gấu Phạm

Về đến Mỹ, Khanh bắt tay ngay vào việc gỡ băng thu âm cuộc đối thoại Hà Nội. Anh mất 19 tiếng để ghi xuống và dịch các đoạn nói chuyện trong buổi gặp kéo dài vỏn vẹn có một tiếng rưỡi. Khanh gửi bản dịch cho John để John chấp bút bài báo. Bài được đăng trong số tháng Mười một của George với nhan đề: The George Interview: Vietnam’s Ruthless Warrior General Vo Nguyen Giap (Mục Phỏng vấn của George: Tướng Võ Nguyên Giáp - Chiến binh Tàn nhẫn của Việt Nam.) Chữ ruthless trong tiếng Anh không nhất thiết có hàm ý nặng nề như tàn nhẫn trong tiếng Việt mà thường được dùng để nhận xét một người như không nương tay, không lụy tình, cứng rắn, lạnh lùng.

Số báo có đăng bài phỏng vấn Bài báo khởi đầu với một đoạn giới thiệu về xuất thân và tóm tắt thân thế sự nghiệp của Tướng Giáp với một trọng tâm dễ hiểu về cuộc chiến Việt Mỹ. Đoạn này có những trích lời của Cụ Giáp về chiến tranh nhân dân, những thứ công thức mà ai đã đọc các hồi ký của Cụ chắc đều đã quen thuộc. Tác giả giải thích tính thiện chiến của quân đội [nhân dân Việt Nam] là kết hợp của tinh thần “ai cũng phải chiến đấu chống giặc” với việc huấn thị tư tưởng chính trị liên tục. Tướng Giáp có niềm tin rằng một đội quân du kích có kỷ luật có thể chiến thắng một quân đội thông thường dù họ có vũ trang tối tân đến đâu. Tác giả cho rằng cuộc chiến tranh chống Pháp đã chứng tỏ quan điểm này của ông Giáp là đúng và trong cuộc chiến tranh chống Mỹ ông đã một lần nữa tìm cách khai thác những nhược điểm của đối phương.

Trang đầu bài báo Điểm yếu chính của đối phương được coi là họ [quân Mỹ] thiếu năng lực đạt được các mục tiêu chính trị cần thiết để có được một chiến thắng quân sự lâu dài, ông Giáp đã sửa đổi các chiến thuật theo hướng này. Nói về quân Mỹ, bài báo trích lời ông Giáp nói rằng quân đội của ông sẽ đánh thắng quân Mỹ lúc họ có nhiều quân, nhiều vũ khí, nhiều hy vọng thắng trận nhất; bởi vì những ưu thế quân sự đó sẽ giống như cối xay nghiến vào cổ họ. Ông đã kéo dài cuộc chiến càng lâu càng tốt để làm cạn kiệt nguồn lực và tinh thần chiến đấu của đối phương, đồng thời lợi dụng tinh thần phản chiến dâng cao bên dân Mỹ.
Tác giả cũng nhắc lời tướng Westmoreland về việc tướng Giáp là tay nướng quân không ngần ngại. Bằng chứng đưa ra là chính lời của Cụ Giáp được ghi lại nói rằng “hàng phút có hàng trăm, hàng ngàn người chết trên thế giới, thế thì nếu có 10 ngàn người hy sinh, dù họ có là đồng bào của chúng tôi đi nữa, thì cũng chưa phải là nhiều.” Tác giả bày tỏ cảm giác khó gắn kết hình ảnh vị tướng lẫy lừng với ông già 87 tuổi ngồi uống trà nhài và ăn bánh đậu xanh cùng tác giả hôm đó. Trước khi chuyển sang phần hai là phần trích dẫn trực tiếp các câu hỏi đáp, tác giả kể lại lời Cụ Giáp nói: “Tôi từng là vị tướng của chiến tranh nhưng giờ tôi muốn là vị tướng của hòa bình.” Cụ vừa nói vừa vỗ đùi tác giả - anh John.

Trang hai bài báo Trong một câu trả lời về lịch sử gần đây của mối quan hệ Việt Mỹ, cụ Giáp có nhắc đến cha của John, cố Tổng thống Kennedy, rằng khi ông lên nhậm chức thì cụ là tổng tư lệnh và vì thế đã dành rất nhiều thời gian để nghiên cứu những suy nghĩ và chính sách của vị Tổng thống mới. Ban đầu, tướng Giáp cho rằng Kennedy có kế hoạch sử dụng sức mạnh quân sự để giúp chính quyền Sài Gòn chặn đứng phong trào cộng sản nhưng sau này nhờ vào các tài liệu lịch sử mà ông Giáp nhận ra là Tổng thống Kennedy về sau đã thay đổi quan điểm và không còn ủng hộ chính quyền Ngô Đình Diệm nữa và muốn duy trì một sự tham gia hạn chế của nước Mỹ trong cuộc chiến ở Việt Nam. Ông Giáp đã đề cập đến một giả thiết là nếu Tổng thống Kennedy không chết thì mọi thứ có lẽ đã khác, không đến nỗi [tồi] như dưới thời các Tổng thống Johnson và Nixon. Đề cập đến quan hệ hậu chiến và tiến trình hòa giải, ông Giáp nói rằng hai nước phải cố tìm cách hiểu nhau, đặc biệt là các thế hệ người trẻ. Ngoài ra hai bên đều nên có trách nhiệm chung giúp đỡ các nạn nhân của chất độc Da Cam.
Trong khoảng thời gian sau đó, Khanh bận rộn hơn với các công việc của gia đình. Giao tiếp giữa hai người thường qua điện thoại hay email. John đã đặt Khanh làm một bài phỏng vấn Pete Peterson, cựu tù binh Mỹ tại nhà tù Hỏa Lò tục danh Hanoi Hilton lúc đó mới trở thành Đại sứ đầu tiên của Hoa Kỳ tại Việt Nam sau chiến tranh. Khanh đã thực hiện bài phỏng vấn này và bài được đăng trên tạp chí George khoảng đầu năm 1999.
Tới mùa hè năm 1999, Khanh dành phần lớn thời gian chăm sóc con trai anh điều trị bệnh ung thư máu. Tháng Bẩy năm 1999, cháu bé hoàn thành một đợt hóa trị kéo dài 2 năm rưỡi và Khanh quyết định đưa cháu đi sang Los Angeles chơi. Chiều ngày 16 tháng Bẩy, Khanh cùng con trai ăn tối sớm với Kevin, bạn thân của John là người đã cùng đi Việt Nam, để sau đó tới xem một buổi biểu diễn của Kevin nhân anh này có nghề tay trái là diễn hài. Lúc họ đang cùng trò chuyện về John và chuyến đi Việt Nam đầy kịch tính mùa hè năm trước lúc 7h chiều giờ bờ Tây tức 10h tối giờ bờ Đông Hoa Kỳ thì John đã chết rồi.

Đường bay và địa điểm tai nạn Chiều tối ngày 16 tháng Bẩy năm 1999, John Kennedy Jr. cùng vợ là Carolyn và chị vợ là Lauren Bessette đã tử nạn trong một tai nạn máy bay do chính John lái bay từ New Jersey tới Martha’s Vinyard ở Massachusets để dự tiệc cưới của một người họ hàng của John. Do nhiều nguyên nhân (10 nguyên nhân như liệt kê của bên điều tra) mà chủ yếu là các nguyên nhân tầm nhìn kém, phi công thiếu kinh nghiệm, không đủ huấn luyện để bay đêm không có dụng cụ chỉ đường mà máy bay đã đâm xuống Đại Tây Dương.

Tổng thống lúc đó là Bill Clinton đã cho phép tầu hải quân trợ giúp trong việc tìm xác các nạn nhân và sau đó ra lệnh treo cờ nửa cột – là hình thức treo cờ tang tưởng niệm của Mỹ - ở Nhà Trắng và các địa điểm công cộng trên toàn quốc. Kết quả giảo nghiệm cho thấy John đã tử vong ngay thời điểm máy bay đâm xuống mặt nước. Ngày 22 tháng Bẩy, tro xác của John cùng vợ và chị vợ đã được khu trục hạm USS Briscoe rải ngoài Đại Tây Dương bên bờ biển Martha’s Vinyard nơi tai nạn xảy ra. Nghi lễ trọng thể đặc biệt này dành cho những người chỉ là thường dân được chính Bộ trưởng Quốc phòng lúc đó là William Cohen cho phép.
Khanh nhận được điện thoại của em trai anh báo tin sáng sớm ngày hôm sau tai nạn xảy ra khi cuộc tìm kiếm xác máy bay rơi và thi thể những nạn nhân vẫn đang diễn ra. Anh nói là anh biết chắc là John đã chết rồi dù lúc đó người ta chưa tìm thấy xác. Tôi không hỏi anh câu hỏi thừa là anh có buồn không khi mất một người bạn đặc biệt như John nhưng Khanh kể là anh có ngồi ngoài sa mạc và viết một bài dài về John để ghi lại những thứ kỷ niệm của tình bạn giữa hai người trong khoảng thời gian 5 năm. Khanh kể lúc chúng tôi bắt đầu ăn đồ tráng miệng về một cô bé mà John và anh đã gặp trên đường từ Hạ Long về Hà Nội. Cô bé khoảng 12 tuổi cõng đứa em đứng xin tiền bên bến phà nào đó. Nhìn cô bé khổ cực John nhờ Khanh hỏi chuyện rồi ra gặp mẹ cô bé tại nhà gần đó để hỏi tình cảnh ra sao, học hành thế nào. Cha đẻ cô bé đã mất và người mẹ tái giá với một người làm nghề xây dựng sống tạm bợ ở gần bến phà. Hàng ngày cô bé cõng em là con của mẹ với người chồng sau ra bến phà ăn xin. John đã hỏi xin địa chỉ của cô bé mà Khanh nhớ là Nguyễn Thị Thơm quê ở huyện Mỹ Hào để sau đó John muốn Khanh gửi chút gì giúp đỡ. Khanh nói rằng sau khi John mất thì anh không còn tâm trí đâu mà làm việc gì nữa và tấm giấy để địa chỉ của cô bé kia anh cũng để lẫn đâu mất. Anh gục đầu xuống xong lúc ngẩng mặt lên tôi nhìn thấy mắt anh có nước mắt. Anh nói anh đúng là “thằng hứa lèo” và nói với tôi chắc sẽ tìm bằng được địa chỉ của em Thơm để quay lại làm gì đó cho cô bé giờ chắc đã 26-27 tuổi để hoàn thành lời hứa với John.

Số tưởng niệm trên tạp chí Time Từ đầu bữa Khanh thỉnh thoảng lại tặc lưỡi đồ ăn này “tinh vi” quá Khanh không biết ăn đâu. Nhưng giống như một người Hà Nội chính hiệu anh đả bánh mì Pháp với bơ bao nhiêu cũng hết. Đồ dessert chúng tôi ăn lúc cuối có món kem gồm ba muỗng kem dâu đặt trên một miếng đá băng lạnh tới mức tỏa mầu xanh thẳm như nước biển sâu. Mới hôm trước tôi được đọc trong sách Lolita của Nabokov một so sánh ẩn dụ một người mang trong mình miếng băng đá mầu xanh thay cho trái tim, một so sánh mà giờ lúc Khanh cúi đầu chảy nước mắt thương người bạn quá cố tôi thấy sao thật hợp tình hợp cảnh. Chúng tôi rời phòng ăn đi ra sảnh khách sạn. Mười lăm năm đã trôi qua kể từ buổi tiếp tân nào đó lúc Khanh và John bàn bạc về việc “cứ đi Việt Nam đi - xin phép không được thì xin lỗi.” Khách sạn đã được sửa sang tân tạo tới mức Khanh không nhớ ngay được chỗ mà anh và John đã đứng. Anh hỏi hai cô tiếp tân đứng đó – trông họ trẻ tới mức mà tôi nghĩ 15 năm trước đây chắc họ cũng chỉ là những cô gái bé như em Thơm ở Mỹ Hào – họ cố giữ vẻ mặt nghiêm nghị phù hợp với người đang làm việc nhưng không giấu được vẻ tò mò về người đàn ông da trắng đi đi lại lại trong sảnh nói chuyện một mình bằng thứ tiếng châu Á nào đó mà họ không nhận ra. Không biết nếu các linh hồn có tồn tại thì John có tham gia cùng với bữa trưa của chúng tôi và đứng quanh đó lúc đó không.
Tôi giữ máy ghi âm chạy trong suốt thời gian chúng tôi nói chuyện với nhau, lúc đó thời lượng thu âm đã chỉ gần 2 tiếng. Chúng tôi bước ra khỏi cửa kính khách sạn lúc 3h chiều một buổi chiều mùa thu nắng đẹp ở Washington DC. Tôi nheo mắt nhìn cảnh vật xung quanh và có cảm giác choáng ngợp như vừa xem xong một bộ phim rất xúc động, rất ấn tượng, và thật tới mức như có thể bẻ cong cảm nhận về thực tại.
Khanh bỗng hỏi tôi: “Anh muốn biết chuyện về cái quần tôi đang mặc không?”
Quả tình lúc tới đón anh tôi đã thấy cái quần đấy thật lạ. Nó như cái quần pajama hay quần của đám du lịch ba lô, mặc rộng rãi thoải mái may bằng thứ vải dầy và có những sọc nhỏ li ti như ô giấy kẻ caro với các đường kẻ mầu xanh lam và các ô vuông mầu xanh lục. Tôi đã định hỏi nhưng lại nghĩ không khéo trang phục tôn giáo gì đó mình hỏi lại thành ra mất lòng khách nên thôi. Giờ anh hỏi tôi mới gật gù rằng tôi muốn biết.
“Lúc đi bơi thuyền bọn tôi muốn có một loại đồng phục nên tôi lấy cái quần của Kenan làm mẫu xong tôi ra chợ Đồng Xuân mua vải về may mỗi người trong nhóm một cái rồi đặt tên cho cả nhóm là Pác Bó Yatch Club – Câu lạc bộ thuyền buồm Pác Bó. Hai cái mầu xanh này chính là mầu nước biển Hạ Long và nước Bằng Giang.”
Bằng giang - Cao bằng - Pắc Bó  

Ưu Thế Ðáng Ghét và Trách Nhiệm Ðáng Sợ Của Hoa Kỳ

Nguyễn Xuân Nghĩa

Trận đánh về ngân sách Hoa Kỳ vừa tạm hưu chiến cho đến đầu năm tới. Thế giới thở phào vài tháng rồi lại thấy nhức tim hay khó chịu về chuyện bên trong nước Mỹ. Ðấy là lúc ta sẽ lại nhìn Hoa Kỳ, từ bên ngoài, theo giác độ của thiên hạ. May ra thì hiểu vì sao thế giới thấy Hoa Kỳ đáng ghét, đáng sợ, hoặc cả hai...
Trước hết, khi đệ nhất siêu cường kinh tế toàn cầu đang tung hứng một trái lựu đạn mà người ta cho là có thể nổ bất cứ lúc nào - bị nguy cơ “vỡ nợ” - thì nền kinh tế hạng nhì là Trung Quốc đã phản ứng. Ban đầu, chỉ là quan điểm “bán chính thức” của một bình luận gia trên Tân Hoa Xã ngày Chủ Nhật 13 về nhu cầu xây dựng một thế giới không còn vị trí thống trị của nước Mỹ và đồng Mỹ kim (chuyện “Phi Mỹ Hóa” - de-Americanization). Sau đó là lời phát biểu chính thức hơn của Bộ Thương Mại Trung Quốc vào Thứ Năm 17, ngay trước khi Quốc hội Mỹ hưu chiến. Rằng việc Hoa Kỳ vi ước - default, không tôn trọng được cam kết tài chánh của mình, chưa hẳn là vỡ nợ insolvent - có thể gieo họa cho sự phục hồi của kinh tế toàn cầu.

Như đa số dư luận, quốc gia chủ nợ số một đã đả kích thái độ khó lường của Mỹ trong giai đoạn bất trắc hiện nay của kinh tế toàn cầu, nhưng Bắc Kinh chú trọng nhiều hơn đến hậu quả là có thể đánh sụt khả năng xuất cảng của mình. Ðấy là cơ hội cho chúng ta tìm hiểu vì sao những tính toán cục bộ của nước Mỹ - như chuyện tranh cử 2014 - lại gây họa cho thiên hạ.
Nói cách khác, khi cử tri Mỹ bỏ phiếu, họ có quan tâm đến hậu quả quốc tế mà đại diện dân cử của họ ở cấp liên bang có thể gây ra hay chăng?

***

Không đợi tới khi Trung Quốc “cải cách và khai phóng”, trước đó cả chục năm, Tổng trưởng Tài chánh Pháp Valérie Giscard d' Estaing (sau này là Tổng thống) đã than về “lợi thế kinh khủng” (privilège exhorbitant) của Hoa Kỳ với đồng Mỹ kim là ngoại tệ dự trữ của thế giới. Giscard d'Estaing than vãn như vậy trước khi Tổng Thống Richard Nixon chặt neo và thả nổi đồng đô la từ Tháng Tám năm 1971. Từ đó, Mỹ kim còn tung hoành thô bạo hơn!

Khi tiền Mỹ là phương tiện giao hoán phổ biến, các đệ tam nhân, giả dụ như Indonesia hay Argentina, mà mua bán với nhau đều phải thanh toán bằng đô la xanh. Nhà nhập cảng của xứ này phải tìm ngân hàng, trả hoa hồng để mua đô la bằng đồng nội tệ rồi dùng đô la thanh toán tiền mua hàng của xứ kia. Và nhà xuất cảng nhận đô la có thể phải đổi ra đồng bạc của mình để giải quyết nhu cầu sản xuất ở nhà. Từng bước tốn kém đó là loại “ẩn phí” mà họ phải trả, nhưng chẳng là vấn đề của các doanh nghiệp xuất nhập cảng Hoa Kỳ. Ngay cả dân Mỹ khi là du khách muôn phương cũng chẳng ý thức được lợi thế của họ, khi tới Bueno Aires, Paris hay Jakarta cứ hồn nhiên cà thẻ tín dụng và thanh toán mọi chi tiêu bằng đô la Mỹ.

Chúng ta gặp nghịch lý là 1) tiền Mỹ thì ai cũng thích, 2) mà dân Mỹ có khi bị ghét. Nhưng đa số người dân xứ này lại không biết, và thật ra họ còn bị ghét oan vì vị trí ưu đãi của Mỹ kim cũng có bất lợi. Trong một bài “kinh tế cũng là chính trị”, ta sẽ trở lại chuyện chuyên môn phức tạp này. Ở đây, xin chỉ nói về “Hoa Kỳ nhìn từ bên ngoài”, nhưng từ một giác độ khác.

***

Mâu thuẫn về ngân sách vừa qua tại Hoa Kỳ chỉ là một vụ xung đột nhỏ trong một trận đánh của cả một cuộc chiến rộng lớn về triết lý chính trị. Nhìn từ bên ngoài, ta nên thấy ra nhiều cấp khác nhau, từ nhỏ đến lớn và từ đoản kỳ một năm tới trường kỳ của nhiều năm và nhiều cuộc bầu cử.

Một phe thiểu số trong đảng Cộng Hòa - thuộc phong trào Tea Party theo xu hướng “libertarian' với chủ trương tự do tuyệt
đối và thu hẹp vai trò của chính quyền đến tối thiểu - đã nhân cuộc tranh luận hàng năm về ngân sách và mức công trái tối đa mà gài vào những điều kiện nhằm tê liệt hóa hoặc ít ra giới hạn phạm vi áp dụng của đạo luật y tế Obamacare.

Ðạo luật được biểu quyết và ban hành từ gần bốn năm trước - với nhiều sửa đổi tự tiện và mờ ám của chính quyền Obama - nhưng đã là luật và không thể thu hồi hay đảo ngược nếu Cộng Hòa không kiểm soát được cả Hành pháp lẫn lưỡng viện Quốc hội. Dù sao mặc lòng, phe thiểu số đòi khai chiến và đánh tới cùng vì lý do thuộc phạm vi ý thức hệ: giảm thiểu vai trò nhà nước.

Một định nghĩa khác của ý thức hệ: dù có gây tổn thất, bị thất cử hay khủng hoảng chẳng hạn, thì vẫn phải làm! Ta dễ hiểu ra điều ấy khi nhớ đến ý thức hệ cộng sản...

Ngược lại, phe Dân Chủ cũng là nạn nhân của ý thức hệ từ phía cực tả khi chủ trương tăng chi, phát huy quyền phá thai và hôn thú đồng tính, bảo vệ môi sinh bằng mọi giá, hoặc tranh thủ hậu thuẫn của thiểu số da màu, giải tỏa chế độ di dân, v.v... Ít ai chú ý là phe cực tả về xã hội với chủ trương phóng túng, như phá thai, đồng tính hoặc tự do trồng cần sa, lại rất gần với xu hướng “libertarian” - và cũng cực đoan chẳng kém đám Tea Party!

Sau khi thất bại - mà thất bại là tất yếu vì kém phiếu lẫn cách tuyên truyền - phe Cộng Hòa sẽ lui về cãi nhau và đổ lỗi, với sự phụ họa của truyền thông, đa số thiên tả. Nhưng trên đà thắng lợi, phe Dân Chủ sẽ lại rơi vào tranh luận nội bộ về những đề mục sinh tử khác.

Tăng chi và tăng thuế đến mức nào khi gánh nợ thật của nước Mỹ đang đe dọa các thế hệ về sau? Làm sao giới hạn các mục chi “chính đáng”, entitlements, trong ngân sách để hạn chế sự bùng nổ và vỡ nợ tất yếu của khối công trái 17 ngàn tỷ và những cam kết chắc chắn là sẽ vi ước của quỹ an sinh xã hội hay y tế?

Chúng ta đang chứng kiến một sự lạ, là hai nhóm thiểu số của hai đảng đã hướng dẫn cả nước vào loại mâu thuẫn khó hòa giải. Ðảng Cộng Hòa không còn sự hiện hữu của xu hướng ôn hòa thậm chí thiên tả ở vùng Ðông Bắc như Jacob Javits hay Nelson Rockefeller. Bên Dân Chủ cũng chẳng còn các tay “bảo thủ” về đối ngoại như Henry “Scoop” Jackson, Sam Nunn hay Joe Lieberman, hoặc ôn hòa về kinh tế như John Kennedy hay Bill Clinton.

Cả hai thiểu số này chỉ nhìn thấy ngọn cây trước mặt mà quên cánh từng phía sau, và họ dễ tái đắc cử nhờ lá phiếu của loại cử tri tích cực ở nhà. Khi tái đắc cử, lá phiếu của họ gây chấn động cho toàn cầu qua bộ phận chuyển lực là thị trường tài chánh, qua lãi suất trái phiếu hay hối suất đồng bạc. Nhưng cả cử tri lẫn đại biểu của họ đều bất cần!

Kết cục thì Hoa Kỳ không có ý thức đế quốc, ít ra về kinh tế, nhưng sự yếu kém của đồng Euro, đồng Yen Nhật hay đồng Anh kim, v.v... vì thực lực kinh tế của các xứ đó, vẫn khiến dân Mỹ có ảnh hưởng quá lớn với thế giới mà lại không biết và cũng chẳng cần biết.

Vì vậy họ mới ngạc nhiên vì sao thế giới có vẻ chống Mỹ.

––-
Chỉ có tại nước Mỹ
Mùa Halloween là khi dân Mỹ phát huy trí tuệ để gây sợ hãi cho mọi người. Giải nhất năm nay có thể về tay Johnnie Mullins của Oklahoma, khi anh úp mặt một cái xác giả ngay ở cửa nhà xe, đầu bị bánh xe cán nát ngướu, máu chảy thành dòng ra ngoài. Lối xóm than phiền và có người gọi điện thoại cấp cứu 9-11 vì tưởng rằng nhà này có tai nạn. Cảnh sát đến hiện trường và ra về: vô thẩm quyền vì đấy là quyền tự do của gia chủ! Hãi thật.

 

CÁC BẢN HIẾN PHÁP LÀM NÊN LỊCH SỬ

Các bản Hiến pháp làm nên lịch sử

Biên soạn và giới thiệu:

Albert P. Blaustein

Jay A. Sigler

Dịch giả: Võ Trí Hảo, Hà Quế Anh, Nguyễn Minh Tuấn, Khánh Phương

Hiệu đính: Võ Trí Hảo, Nguyễn Minh Tuấn, Đoàn Hồng Hạnh, Cao Xuân Phong, Thanh Tâm, Quang Hồng

"Các bản Hiến pháp làm nên lịch sử" là một trong những cuốn sách được biên soạn công phu và giới thiệu đầy đủ nhất về lịch sử phát triển, cũng như các khuynh hướng phát triển của Hiến pháp trên thế giới.

Cuốn sách nổi tiếng này được hai tác giả Albert P. Blaustein và Jay A. Sigler biên soạn. Đây là công trình tập hợp và giới thiệu đầy đủ nhất về các dòng chảy đa dạng, các nguyên lý của Hiến pháp trên thế giới. Không chỉ những bản Hiến pháp của Phương Tây, mà cả những bản Hiến pháp có tính chất mở đầu cho những cuộc cải cách lớn ở Phương Đông, ví dụ như Hiến pháp Meiji của Nhật Bản, Hiến pháp Trung Hoa cũng được giới thiệu, phân tích đầy đủ trong cuốn sách này.

Phải mất hơn mười năm, từ thời điểm chúng tôi bắt đầu dịch cuốn sách này năm 2002, đến hôm nay cuốn sách mới được chuyển ngữ, hiệu đính đầy đủ sang Tiếng Việt và được ấn hành rộng rãi phục vụ bạn đọc.

Đây chắc chắn sẽ là cuốn sách hữu ích, là lựa chọn hàng đầu đối với những ai muốn tìm hiểu một cách căn bản, đầy đủ, hệ thống về nguồn cội, cũng như xu hướng phát triển của Hiến pháp trong dòng chảy của lịch sử thế giới. 

Trân trọng giới thiệu!

Nguyễn Minh Tuấn

Lời tựa của tác giả tuyển tập (Albert P. Blaustein, Jay A. Sigler)

Có lẽ chưa bao giờ thiếu các tuyển chọn về Hiến pháp. Trong thực tế, đã có những sưu tầm các Hiến pháp trong lịch sử từ giai đoạn lập hiến đầu tiên. Những bản Hiến pháp đầu tiên trên thế giới – những bản Hiến pháp của các tiểu bang của Mỹ - đã được dịch sang Tiếng Pháp và được công bố ở Paris vài tuần sau khi được thông qua. Việc sưu tầm và biên tập chúng (bằng tiếng Pháp) có lẽ là tuyển chọn đầu tiên về Hiến pháp. Tác phẩm đó có tên là Constitution des Treize Etats de l’Amerique. Tác phẩm này được xuất bản vào 1783 được sự chính thức cho phép của Bộ ngoại giao Pháptheo đề nghị của người sau đó là Bộ trưởng của Mỹ, Benjamin Franklin.

Tuyển tập Hiến pháp này (được bổ sung Hiến pháp Mỹ 1787) đã trở thành sách cẩm nang cho thời kỳ lập hiến Châu Âu noi theo. Nó bắt đầu với bản Hiến pháp thứ hai trên thế giới, Hiến pháp Ba Lan mồng 3 tháng 5 năm 1791, tiếp theo sau bốn tháng là Hiến pháp Pháp mồng 3 tháng 10 năm 1791. Ngoài ra nó cung cấp cơ sở, nền tảng cho các cuộc thảo luận xung quanh việc thông qua các bản Hiến pháp Pháp 1793 và 1795, và có ảnh hưởng mạnh mẽ đến các đại biểu soạn thảo ra bản Hiến pháp Tây Ban Nha 1812 rất quan trọng.

Những tuyển chọn Hiến pháp tiếp tục phục vụ cho nhu cầu của các đại biểu và những người soạn thảo của xấp xỉ 1000 bản Hiến pháp được ban hành sau đó. Và nó sẽ tiếp tục phục vụ cho nhu cầu của các học giả Hiến pháp. Chúng ta có thể thấy rất nhiều ví dụ. Người sưu tầm hàng đầu là Kar H.L. Politz, người sưu tầm bốn tuyển tập tổng hợp, Die Constitutionen Der Europaschen Seit Den Letzten 25 Jahren, được xuất bản tại Leipzig bởi Brockhaus từ 1817 đến 1825.

Nhiều thập kỷ sau đó, một tác phẩm căn bản là Các Hiến pháp hiện đại, biên tập bởi F.R. và P. Dareste. Tuyển chọn được xuất bản lần đầu bởi nhà xuất bản ChallamelAine ở Paris 1883 chia thành hai tập, nhưng sau đó các tái bản tiếp theo luôn mở rộng bởi ngày càng có nhiều quốc gia giành được độc lập và soạn thảo Hiến pháp. Tái bản lần thứ tư vào 1928 gồm sáu tập.

Ngoài ra còn có một số tuyển chọn mang tính chất quốc tế. Tuyển chọn được biết đến trong nhiều năm tại Mỹ là tuyển chọn gồm hai tập của W.F. Dodd, Các Hiến pháp hiện đại, Tuyển chọn hai mươi luật cơ bản của các quốc gia quan trọng nhất trên thế giới, với các chú giải về lịch sử và chỉ mục. Tuyển chọn này được Nhà xuất bản Đại học Chicago xuất bản năm 1909. Một tác phẩm có phạm vi tương tự là tuyển chọn xuất bản năm 1919 do Văn phòng xuất bản của Chính phủ Mỹ: Các bản Hiến pháp của các nước trong thế chiến I (1914-1918). Đây là tác phẩm của nhà biên tập Herbert Francis Wright.

Tuyển chọn quốc tế đáng chú ý nhất là tuyển chọn phục vụ cho Quốc hội Ai len được thực hiện theo chỉ thị của Chính phủ lâm thời. Nó có tên là Các Hiến pháp chọn lọc trên thế giới, được xuất bản ở Dublin bởi Văn phòng của Chính phủ vào 1922 nhằm đáp ứng nhu cầu tra cứu của những nhà lập hiến Ai len. Một tác phẩm tương tự, bao gồm các Hiến pháp của các quốc gia với nhiều hệ thống liên bang đã được chuẩn bị cho việc sử dụng của lực lượng vũ trang chiếm đóng của Mỹ nhằm mục đích giúp chuẩn bị cho việc soạn thảo Hiến pháp Đức sau thế chiến II.

Trong vòng vài thập kỷ lại đây, bắt đầu với tuyển chọn của Rurnford Press vào 1950, tuyển chọn mang tính tổng hợp nhất là tuyển chọn của Amos J. Pleaslee: Các Hiến pháp của các nước. Tái bản lần thứ tư bắt đầu từ năm 1974 với sáu tập và được biên tập dưới sự chỉ đạo của con gái Amos, Dorothy Pleaslee Xydis và được xuất bản tại Hague bởi Nijhoff .

Trong thời gian hậu chiến tranh II, có các tuyển tập khu vực đáng kể. Các tuyển chọn Hiến pháp Mỹ La tinh bao gồm công trình của Russell H.Fitzgibbon: Các Hiến pháp của châu Mỹ, NXB University of Chicago, 1948 và tác phẩm của Genrald E.Fitzgerald: Các Hiến pháp Mỹ la tinh, Nhà xuất bản Regnery, Chicago, 1968. Các Hiến pháp sau tấm màn sắt là Các Hiến pháp của đất nước của các đảng cộng sản, do Jan F.Triska tuyển chọn, NXB Hoover Institution, Standford, 1968 và Các Hiến pháp của thế giới cộng sản, do William B. Simon biên tập, NXB Sijhoff, Leyden, 1979.

Tuyển chọn mang tính tổng hợp nhất là Tuyển chọn Hiến pháp các nước trên thế giới của hai tác giả Albert. Blaustein và Gisbert H.Flanz, NXB Oceana Publications tại Dobbs Ferry vào đầu năm 1971. Tuyển tập này, ngày nay được xuất bản thành nhiềutập mỏng và bổ sung hàng quý.

Những nhược điểm cơ bản của hầu hết các tuyển tập Hiến pháp này đã làm cho khoảng thời gian tồn tại của nó ngắn ngủi. Tầm quan trọng đối với việc nghiên cứu Hiến pháp so sánh khi các các tuyển tập này được xây dựng đã nhanh chóng lỗi thời và không còn mục đích học thuật. Vì trọng tâm chính của chúng luôn tập trung vàothu thập các bản Hiến pháp hiện hành. Những tuyển tập này sẽ đáp ứng nhu cầu của những người làm công tác thực tiễn – như công chức Chính phủ, nhà báo, sinh viên quan hệ quốc tế. Và với ba phần tư các bản Hiến pháp trên thế giới được ban hành từ năm 1970, những tuyển tập Hiến pháp hiện đại không tránh khỏi khuynh hướng đó. Các tuyển tập Hiến pháp cũ nhanh chóng bị bỏ qua và càng khó tìm kiếm.

Blaustein và Flanz đã cố gắng vượt qua vấn đề này với bộ Các Hiến pháp mang tính lịch sử, và hiện nay nó đã có thêm ba mươi tập bổ sung. Mỗi bản Hiến pháp mới được bổ sung vào tuyển tập hiện tại, Hiến pháp bị thế chỗ bị chuyển vào các tập Hiến pháp lịch sử. Tuy nhiên, tuyển tập đó chỉ xoay quanh các Hiến pháp có hiệu lực từ 1971. Những văn kiện cũ hơn nữa được đẩy lùi về và mang màu sắc mờ nhạt của “lịch sử”. Và khi một tuyển tập cũ được tìm thấy, người nghiên cứu nhanh chóng nhận ra phân loại Hiến pháp bao gồm chủ yếu các Hiến pháp có vai trò tạo ra một trào lưu. Sẽ không giống nhau trong chất lượng các Hiến pháp cổ. Giá trị lịch sử và giá trị nghiên cứu của các Hiến pháp bị thay thế khác nhau rất lớn.

Nhưng khi các Hiến pháp của quá khứ được tập hợp lại cùng nhau và được nghiên cứu, có một điều rõ ràng rằng có một số trong đó có vai trò quan trọng hơn các bản Hiến pháp còn lại và đáng giá được chú ý đặc biệt. Đó là những bản Hiến pháp lịch sử đã có giá trị vượt qua thời gian, không gian nơi nó được tạo ra. Đó chính là những Hiến pháp lịch sử được tìm kiếm và tập hợp cho hợp tuyển Hiến pháp này. Các bản Hiến pháp này quan tâm đến sự phát triển Hiến pháp – những giá trị vĩnh hằng. Mỗi một bản Hiến pháp trong tuyển tập 18 Hiến pháp này thể hiện một giai đoạn quan trọng của quá trình cách mạng liên tục của việc thể hiện tinh thần của Chủ nghĩa lập hiến. Mỗi một Hiến pháp đóng vai trò quan trọng trong việc giảm bớt sự trừu tượng của những tư tưởng chính trị của giai đoạn đó vào hiện thực cụ thể. Mỗi bản Hiến pháp thể hiện một bước hướng về một quá trình liên tục phác hoạ đường nét và các góc cạnh của Chính phủ. Một thời chỉ có Hiến pháp Mỹ là Hiến pháp thành văn. Ngày nay, tất cả, ngoại trừ sáu, trên tổng số 168 quốc gia trên thế giới đã có hoặc sẽ có Hiến pháp thành văn trong một bản văn thống nhất. Những lựa chọn cho việc biên tập này là những dấu mốc trong quá trình hướng tới ý tưởng của những Hiến pháp thành văn như vậy. Những Hiến pháp này sẽ giải thích và ủng hộ cũng như mở rộng những tư tưởng chính trị nổi trội của thời kỳ hiện đại cũng như tại thời đại mà nó được tạo ra.

Tư tưởng của Chủ nghĩa lập hiến còn già cỗi hơn cả sự tồn tại của Hiến pháp thành văn. Chủ nghĩa lập hiến đặt ra giới hạn cho Chính phủ, loại trừ một số phương tiện mà quyền lực công có thể thực hiện. Chủ nghĩa lập hiến đặt ra biên giới giữa nhà nước và cá nhân, cấm nhà nước xâm nhập, can thiệp vào một số lĩnh vực dành riêng cho hành động cá nhận. Chủ nghĩa lập hiến ngoài ra còn một ý nghĩa sâu hơn và trở thành truyền thống, đòi hỏi Chính phủ phải trung thành với việc thừa nhận các thủ tục tập quán. Ý tưởng về Hiến pháp trong khía cạnh thủ tục này có thể truy nguyên ngược về Aristotle, người mà qua tác phẩm Chính trị và tác phẩm Hiến pháp của các nhà nước Athen của mình đã miêu tả tất cả những sự dàn xếp chính trị nổi tiếng của Hy lạp cổ đại. Nhưng cả Aristotle và tác phẩm của những người kế thừa tư tưởng lập hiến của ông ta cho đến trước thời đại của Chủ nghĩa lập hiến Mỹ đều không nhìn thấy một bản văn Hiến pháp với tư cách là công cụ bảo đảm quyền tự do cá nhân hoặc là phương tiện thể hiện chủ quyền của số đông. Đây chính là đóng góp lớn nhất của nước Mỹ cho Chủ nghĩa  lập hiến.

Hiến pháp hợp chủng quốc Hoa Kỳ tuyên bố việc ban hành nhân danh nhân dân: “Chúng tôi, nhân dân.” ý rằng trong phạm vi quyền lực của nhân dân, họ đã xem xét lựa chọn các phương tiện thực hiện sự quản lý của họ và thiết lập mô hình vận hành của Chính phủ của họ là một khái niệm hiện đại, và được xem là ý tưởng của nước Mỹ. Có những điều mà những nhà lãnh đạo cách mạng Mỹ muốn đưa vào Hiến pháp bởi vì một bản Hiến pháp thành văn, ngay từ bản chất của nó, được thiết kế để tồn tại dài hơn, cơ bản hơn là một đạo luật bình thường. Và ý tưởng Mỹ quốc này đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của những người nghiên cứu Hiến pháp ở mọi nơi. Nhưng những người Mỹ ngoài ra đã nghiên cứu và học hỏi các học thuyết về Hiến pháp từ những nhà triết học chính trị ở Châu Âu.

Những bản Hiến pháp thành văn đầu tiên đã thể hiện hai học thuyết chính trị quan trọng: Khế ước xã hội và pháp luật tự nhiên. Những khái niệm này đã được đem đến những ý nghĩa đặc biệt bởi hai nhà triết học John Locke và Jean Jacques Rousseau. Họ tranh luận rằng Chính phủ phải dựa trên ý chí của nhân dân, chứ không phải dựa vào một chính thể quân chủ toàn năng hay một đức Chúa nào cả. Theo Locke, Chính phủ được thành lập hợp lệ như là kết quả một Khế ước trong đó mọi cá nhân cam kết sẽ chấp nhận quyền tài phán của trọng tài chung. Theo Khế ước này, Chính phủ được thành lập, đưa ra cam kết thực hiện thẩm quyền của nó nhân danh nhân dân. Đồng thời, nhân dân vẫn giữ lại quyền nổi loạn lật đổ Chính phủ khi Chính phủ không thực thi đầy đủ nghĩa vụ của nó theo Khế ước xã hội. Nhân dân sẽ không nổi loạn trừ khi sự lạm dụng quyền lực của Chính phủ diễn ra dài và tiếp tục kéo dài.

Vì mục đích bảo đảm sự ổn định của Chính phủ, điều rõ ràng đối với những người thấm nhuần tư tưởng của Aristotle rằng cần phải có một loại văn bản ở mỗi quốc gia để thiết lập các điều kiện cụ thể của Khế ước xã hội đó. Thuộc địa Mỹ châu là nơi lý tưởng để thử nghiệm tư tưởng của John Locke. Những người thuộc địa châu Mỹ đã quen thuộc với tài liệu thành văn phác hoạ mô hình Chính phủ, đã nhận được những bản điều lệ cụ thể từ hoàng gia Anh hoặc tự mình viết ra điều lệ cho Chính phủ của mình trong tân thế giới (mà Mayflower Compact là một ví dụ). Bản thân Locke đã thử viết Hiến pháp cho Virginia.

Yếu tố “Luật tự nhiên”  trong các bản Hiến pháp đã đưa đến cho các bản Hiến pháp này tính thiêng liêng của một loại luật có giá trị cao hơn. Đối với “một nhà nước theo Chủ nghĩa lập hiến hiện đại tại thời điểm nó được thành lập và với một phạm vi rộng lớn đã hợp thức hoá các điều kiện của học thuyết pháp luật tự nhiên. Trong khi ý tưởng cổ đại về một loại pháp luật  tự nhiên thần thánh, bất khả xâm phạm và trường tồn đã được trần tục hoá trong thế kỷ 17, nó vẫn đem lại nguồn bền vững trong một thế giới không ổn định. John Lock đã sử dụng pháp luật tự nhiên để ủng hộ các quyền tự nhiên của con người, và do đó đã giới hạn quyền lực của nhà nước. Các Hiến pháp thành văn theo học thuyết của Locke đã thể hiện các quyền tự nhiên truyền thống trong các điều khoản cụ thể. Rousseau, ở khía cạnh khác, đã xây dựng phân tích của mình về Khế ước xã hội trên cơ sở “ý chí chung”, chấp nhận một phiên bản triệt để hơn của pháp luật tự nhiên, không dựa nhiều vào các tập quán trong quá khứ mà dựa vào việc đáp ứng ý muốn của đám đông.

Tiền lệ cho Hiến pháp thành văn được “phát triển lần đầu tiên ở Bắc Mỹ, và được tự nhiên hoá ở Pháp và từ đó chuyển tới lục địa Châu Âu, và từ đó đã trải rộng trong thời đại chúng ta”. Mặc dù rõ ràng có những tiền đề rõ ràng của nó, Thomas Paine nhìn nhận Hiến pháp Mỹ như một phát minh sống động. Theo quan điểm của ông ta, “Hiến pháp không phải là hành động của Chính phủ, mà là của nhân dân thành lập Chính phủ và một Chính phủ không có Hiến pháp là quyền lực không có quyền (không chính đáng)”. Theo Paine, đối với hầu hết các nhà nghiên cứu Hiến pháp kể từ thời đại của ông ta, một công thức đáng chú ý nhất được nhân dân lập ra về luật cơ bản của nó là một đóng góp mới của người Mỹ đối với nghệ thuật hay khoa học về Chính phủ. Không còn tồn tại nữa những tập quán cổ đại hoặc những đạo luật cổ xưa được xem như là nguồn gốc của thẩm quyền chính trị. Sau trải nghiệm của người Mỹ với các Hiến pháp thành văn, đã tồn tại mô hình phát triển Hiến pháp trong tất cả các quốc gia trên thế giới.

Đấy là lý do tại sao hợp tuyển Hiến pháp này mở đầu bởi những bản Hiến pháp Mỹ đầu tiên.

Nỗ lực có lý trí đầu tiên trên thế giới nhằm thiết kế một Chính phủ có khả năng tự quản được thực hiện ở Connecticut. Sắc luật cơ bản 1638-1639 của nó xuất phát từ những người chủ đất của giáo hội tin lành phục vụ nhu cầu của cộng đồng trần tục. Mặc dù có nguồn gốc tôn giáo, nó đã tồn tại như một Hiến pháp chính trị cho đến 1818, rất dài sau thời kỳ cách mạng Mỹ.

Hiến pháp Virginia 1776 là nguồn gốc chính cho Hiến pháp hợp chủng quốc Hoa Kỳ. Nó chấp nhận học thuyết của Locke về pháp luật tự nhiên và thể hiện nó trong Bản tuyên ngôn nhân quyền đầu tiên trên thế giới. Nó đưa ra ví dụ và mô hình cho các lực lượng tiến bộ ở Châu Âu, những người coi Hiến pháp như là một phương tiện bảo đảm quyền tự do cá nhân, cũng như bản vẽ cho một Chính phủ được thiết lập trên cơ sở đa số.

Hiến pháp Pennsylvania 1776 thậm chí còn có ảnh hưởng mạnh hơn ở Châu Âu, đặc biệt là ở Pháp, nơi mà những người nghiên cứu Hiến pháp đã tin tưởng một cách sai lầm rằng nó đã được soạn thảo bởi một người cực kỳ nổi tiếng Benjamin Franklin.Nó ngoài ra còn ảnh hưởng vào lục địa bởi vì nó là bản Hiến pháp Mỹ duy nhất đưa ra mô hình một viện lập pháp. Điều này rất quan trọng đối với những người cách mạng họ coi thượng viện như là đại điện và duy trì tầng lớp quý tộc.

Hiến pháp Massachusetts 1780, dựa vào học thuyết “Hiến pháp hỗn hợp” được khắc hoạ bởi tác giả ban đầu, John Adams, đó là Hiến pháp của bang phát triển nhất trướckhi Hiến pháp hợp chủng quốc Hoa Kỳ 1787 được thông qua. Các quy định của nóvừa cụ thể vừa tinh vi, phức tạp và nó chứa đựng những đặc điểm được nghiên cứuvà mô phỏng theo bởi những nhà soạn thảo Hiến pháp sau đó trên khắp thế giới.

Hiến pháp Ba lan 1791 là một bản văn mờ nhạt nhất trong hợp tuyển này. Mặc dù nó làbản Hiến pháp thành văn thứ hai trên thế giới, nó ít được biết đến ngoài nướcnhà. Nó bắt nguồn cảm hứng từ mô hình Mỹ và ảnh hưởng bởi các học thuyết chínhtrị Pháp và kinh nghiệm của người Anh. Nó thể hiện sự thoả hiệp trong việc đạt đượccàng nhiều tự do cá nhân càng tốt trong bối cảnh phải trung thành với mô hìnhquân chủ chuyên chế ở Trung Âu và Đông Âu. Bởi vì Hiến pháp này chứa đựng cả hệ thống quân chủ và chế độ quý tộc theo thừa kế, nên nó không nhận được sự tán thành của những người nghiên cứu Hiến pháp sau đó.

Cùng vào 1791, bốn tháng sau đó Hiến pháp Pháp đầu tiên được thông qua, sát nhập trong nó Tuyên ngôn quyền con người và quyền công dân 1789. Mặc dù Pháp chịu nhiều bất ổn chính trị kéo dài trong những năm sau cách mạng, sức lôi cuốn của bản Hiến pháp tồn tại ngắn ngủi 1791 vẫn rất mạnh. Đối với những người cải cách bảo thủ, giới hạn quân chủ được xác lập bởi Hiến pháp đã đưa ra một phương tiện thoả hiệp có thể chấp nhận để bảo vệ quyền của đa số, trong khi cắt bớt các đặc quyền của hoàng gia. Những nhà cải cách triệt để có thể nói với những người theo họ (và thế giới) rằng họ đã bảo đảm việc chấp nhận các quy định về nhân quyền cái mà nội dung của nó vượt xa Bill of rights (đạo luật về các quyền cơ bản) của Hiến pháp Mỹ. Họ đã đưa cách mạng của họ vào Hiến pháp và đưa ra một mô hình Hiến pháp Châu Âu.

Hiến pháp Cadiz 1812 của Tây Ban Nha, bản Hiến pháp vay mượn nhiều từ tiền lệ nước Pháp, tại thời điểm đó là bản Hiến pháp ảnh hưởng mạnh nhất Châu Âu. Nó được mang sang Bồ Đào Nha, Naples, Nga và các lò phiến loạn chính trị thời kỳ hậu Napoleon. Ở Mỹ Latinh nó là nguồn cảm hứng và hướng dẫn các nhà lãnh đạo cáchmạng tìm kiếm độc lập dân tộc. Trong khi tất cả họ đều biết và chịu ảnh hưởngcủa mô hình Hiến pháp Mỹ, họ ngoài ra muốn cái gì đó từ Châu Âu và phong cáchHispanic (thuộc về Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha) và Hiến pháp Cadiz đáp ứng yêu cầuđó.

Đối với các học giả Mỹ La tinh, điều thú vị nhất của những bản Hiến pháp thủa ban đầu là Hiến pháp Bolivia 1826. Được chuẩn bị bởi Những người tự do Vĩ đại, Simon Bolivar. Bản Hiến pháp này đưa ra mô hình của độc tài số đông và sau đótrở thành phổ biến trong khu vực.

Tại Châu Âu, Hiến pháp Bỉ 1831 đưa ra mô hình chính cho việc cải cách Hiến pháp sau hơn một trăm năm thông qua Hiến pháp. Trong khi người Bỉ và những nhà lịch sử Hiến pháp vẫn coi Hiến pháp 1831 không bao giờ bị huỷ bỏ và vẫn có hiệu lực, thì nó đã có rất nhiều thay đổi bởi các lần sửa đổi, bổ sung đến nỗi tầm quan trọng và các giá trị tiên phong của nó chỉ có thể được hiểu qua việc nghiên cứu bản gốc mà không thể tìm thấy trong bản Hiến pháp hiện hành.

Chủ nghĩa liên bang là một trong những đối tượng quan trọng của nghiên cứu Hiến pháp và các đặc điểm cơ bản của các Hiến pháp của rất nhiều nước quan trọng nhất trên thế giới. Hợp chủng quốc Hoà Kỳ, Canada, Mexico, Brazil, Argentina,Venezuela, Đức, Áo, Thuỵ Sĩ, Liên Xô, Yugoslavia, Nigeria, Ấn Độ và Úc nằm trong số đó. Và mỗi một quốc gia này có một bản Hiến pháp liên bang chi tiết, được xây dựng trên nền tảng liên bang Mỹ, nhưng một số biện pháp bị ảnh hưởng bởi tiền lệ của Thuỵ Sĩ. Thậm chí đối với những nơi không theo mô hình Thuỵ Sĩ thì mô hình này vẫn được nghiên cứu, phân tích. Ta có thể hiểu tốt nhất mô hình Thuỵ Sĩ qua việc xem bản Hiến pháp Thuỵ Sĩ 1848. Điều đặc biệt ở đây là các điều khoản về dân tộc, tôn giáo và ngôn ngữ.

Năm 1848 là năm cách mạng của Châu Âu, và năm của rất nhiều bản Hiến pháp mới. Một trong những chiến thắng của tinh thần 1848 là việc đưa ra Hiến pháp Đức 1848, được chuẩn bị bởi Hội đồng những người cải cách ở Frankfurt. Họ đã đưa nguyên tắc chủ quyền của số đông và các quyền cá nhân lên một tầm cao mới hơn so với những gì đạt được của các bản Hiến pháp đương đại. Điều không may mắn, các điều kiện của Đức vào ngày đó không cho phép thông qua những nguyên tắc tiến bộ của Hiến pháp này, nhưng tinh thần và ảnh hưởng của nó vẫn sống mãi.

Nhật Bản đã tạo ra mô hình quân chủ lập hiến vào 1889 với bản Hiến pháp dựa trên sự truyền đạt của những học giả Châu Âu. Hiến pháp này đã chấm dứt hệ thống phong kiến Nhật Bản. Nhưng nó còn chưa đạt được việc xây dựng một mô hình dân chủ hiện đại. Đối với Châu á, cuối thế kỷ 19, Hiến pháp Nhật Bản được xem như là ngọn đuốc soi sáng, nhưng đặc điểm chính của một Chính phủ chuyên chế vẫn được giữ lại, mặc dù mang hình thức hiện đại.

Tư tưởng cộng hoà vươn tới Châu á dưới hình thức của Hiến pháp 1911 của Cộng hoà Trung Hoa. Dân chủ và quyền cá nhân là đặc điểm nổi trội của bản Hiến pháp chịu ảnh hưởng Phương tây này. Trong khi các nguyên tắc của Chủ nghĩa lập hiến không được thường xuyên áp dụng trong thực tiễn Trung Hoa, những tư tưởng về Hiến pháp đó là đối tượng nghiên cứu quan trọng, không chỉ đối với Cộng hoà nhân dânTrung Hoa, Đài Loan, Hồng Kông, mà xuyên suốt “thế giới không Phương tây”. Nội dung và lịch sử của nó là rất quan trọng khi phân tích việc xuất khẩu mô hình Hiến pháp Mỹ và Châu Âu vào thế giới thứ ba.

Bản Hiến pháp cuối cùng của Đế chế Nga được ban hành năm 1906 và nó là cố gắng vô ích nhằm ngăn chặn trào lưu cải cách triệt để và cách mạng. Những nhượng bộ đạt được từ Nga hoàng không đủ đáp ứng thành lập một Chính phủ đại diện cho nhiều người hơn. Hiến pháp này đã giảm bớt tính chuyên chế và tăng cường trách nhiệm đối với nhu cầu của nhân dân Nga, cơ hội trong tương lai cách mạng đầy bạo lực sẽ giảm xuống. Trong khi Hiến pháp này thất bại, nó là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử Hiến pháp, và những đặc điểm của Hiến pháp Nga hoàng được lặp lại trong Hiến pháp của Lenin sau cách mạng Nga.

Hiến pháp Mexico 1817 là một trong những bản Hiến pháp chịu ảnh hưởng mạnh nhất củacác Hiến pháp hiện đại, đưa ra một nguồn gốc phi Mác cho các quyền kinh tế, xã hội. Trong khi mô hình Mexico đã khơi dậy cảm hứng cho sự phát triển ở Mỹ La-tinh, nó xứng đáng được nghiên cứu bởi những nhà cải cách bởi rất nhiều đặc điểm tiến bộ của nó. Qua rất nhiều sửa đổi thường xuyên, bản Hiến pháp hiện tại đã làm mờ đi những nền tảng cơ bản, bản Hiến pháp gốc 1817 được đưa ra ở đây sẽ làm sáng tỏ những cách tiếp cận cơ bản của nó.

Hiến pháp 1918 của Lenin đưa ra mô hình Marxist đầu tiên trên thế giới. Bởi vì mỗi bản Hiến pháp Xô-viết được xem là minh hoạ cho một giai đoạn của sự phát triển Marxist, dẫn đến kết quả cuối cùng sự biến mất của nhà nước, nên điều rất quan trọng là hiểu được bản chất giới hạn của Hiến pháp Xô-viết đầu tiên này.

Ngược lại, Hiến pháp Weimar 1919 của  Đức thể hiện sự phát triển cao nhất của tư tưởng dân chủ tự do trong thời kỳ hậu chiến tranh thế giới lần thứ nhất. Mặc dù triết học Weimar gặp bế tắc trong thời kỳ phát xít, nhưng nó được hồi sinh và đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng Hiến pháp hậu chiến tranh thế giới lần thứ hai của Đức, được rất nhiều người thừa nhận là bản Hiến pháp dân chủ nhất của thời kỳ đó. Hiến pháp 1919 chứa đựng rất nhiều đặc điểm quan trọng đối với thực tiễn dân chủ tự do và được nghiên cứu rộng rãi ở những không gian riêng biệt như Brazil và Nam Hàn Quốc thậm chí cả nơi nó không được thực hiện. Trong thực tế, Đạo luật cơ bản của Cộng hoà liên bang Đức giữ lại năm điều của Hiến pháp Weimar.

Một nền dân chủ Châu Âu khác, tương tự như Cộng hoà Weimar, được ra đời trong đống tro tàn của chiến tranh thế giới lần thứ nhất, là Estonia, nay được sát nhập vào Liên Xô. Hiến pháp Estonia 1920 đã mờ nhạt trong trí nhớ của những học giả nghiên cứu Hiến pháp, giống như chính nền dân chủ xấu số của nó. Nhưng Hiến pháp Estonia là một trong những Hiến pháp dân chủ tự do tiến bộ nhất của mọi thời đại, và có tầm quan trọng trong nghiên cứu so sánh. Đóng góp lớn nhất của nó là sự chú ý của nó đến một loại quyền: quyền con người mới – quyền của nhóm. Trong công thức Hiến pháp của tư tưởng này (và trong một số đặc điểm khác của Hiến pháp này), Hiến pháp Estonia đóng vai trò hàng đầu trong thời đại đó.

Những bản Hiến pháp này là những bản Hiến pháp không chỉ làm nên lịch sử mà sẽ tiếp tục làm nên lịch sử, bởi vì việc nghiên cứu nó sẽ tiếp tục ảnh hưởng đối vớiquá trình kéo dài mãi mãi của việc xây dựng Hiến pháp.

Albert P. Blaustein

Jay A. Sigler