Việt Nam ngày càng lệ thuộc Trung Quốc về kinh tế
Việt
Nam và Trung Quốc vừa ký kết 12 hợp đồng nhằm thúc đẩy hợp tác trong
các lĩnh vực thương mại, hạ tầng, năng lượng, hàng hải và nâng mậu dịch
song phương lên $60 tỉ vào 2015.
Ðây là kết quả chuyến thăm Việt Nam của ông Lý Khắc Cường, thủ tướng Trung Quốc trong các ngày từ 13 đến 15 tháng 10.
Ngoài việc tuyên truyền nhằm tạo ra những tác động bất lợi cho chính quyền Việt Nam, khi họ đang cố gắng mở rộng quan hệ hợp tác với các quốc gia khác để nâng cao năng lực quốc phòng, qua những tuyên bố kiểu như, “Việt Nam có khả năng và khôn ngoan để duy trì hòa bình trên biển Ðông, mở rộng các lợi ích chung và thu hẹp tranh chấp với Trung Quốc.”
Ðây là kết quả chuyến thăm Việt Nam của ông Lý Khắc Cường, thủ tướng Trung Quốc trong các ngày từ 13 đến 15 tháng 10.
Ngoài việc tuyên truyền nhằm tạo ra những tác động bất lợi cho chính quyền Việt Nam, khi họ đang cố gắng mở rộng quan hệ hợp tác với các quốc gia khác để nâng cao năng lực quốc phòng, qua những tuyên bố kiểu như, “Việt Nam có khả năng và khôn ngoan để duy trì hòa bình trên biển Ðông, mở rộng các lợi ích chung và thu hẹp tranh chấp với Trung Quốc.”
 Hàng Trung Quốc tràn ngập Việt Nam và được xem là một trong những nguyên nhân đẩy các doanh nghiệp vừa và nhỏ - điểm tựa của kinh tế Việt Nam - phá sản. (Hình: Ðất Việt) |
Dường
như qua chuyến thăm việt Nam của ông Cường, Trung Quốc còn đạt cả mục
tiêu, thúc đẩy quan hệ kinh tế với Việt Nam phát triển mạnh hơn, khi
lượng hàng hóa của Trung Quốc xuất cảng vào thị trường Hoa Kỳ và Châu Âu
đang sụt giảm.
Theo thông tin trên trang web của chính phủ Việt Nam, trong tám tháng đầu năm nay, trao đổi thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc đạt $31.8 tỷ. Năm ngoái, trao đổi thương mại giữa hai bên đạt $41.2 tỷ. Trong khi hàng hóa Việt Nam xuất cảng qua Trung Quốc chỉ đạt $12.4 tỷ thì lượng hàng hóa Trung Quốc xuất cảng qua Việt Nam lên tới $28.8 tỷ. Nói cách khác, nhập siêu trong trao đổi thương mại với Trung Quốc của Việt Nam lên tới $16.4 tỷ.
Không phải ngẫu nhiên mà trong vài tháng gần đây, các chuyên gia kinh tế và một số viên chức Việt Nam liên tục cảnh báo nguy cơ lệ thuộc Trung Quốc về kinh tế, tại các hội thảo, hội nghị. Thậm chí là tại diễn đàn Quốc Hội.
Hồi tháng 6, sau khi có thống kê cho biết, bốn tháng đầu năm 2013, Việt Nam chi $40.2 tỷ cho việc nhập cảng, trong đó có tới $10 tỷ chỉ để nhập cảng nguyên liệu, vật liệu, phụ liệu, hàng hóa của Trung Quốc, ông Võ Trí Thành, một chuyên gia kinh tế, khẳng định, điều đó cho thấy, các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam càng ngày càng phụ thuộc vào nguyên liệu, vật liệu, phụ liệu của Trung Quốc.
Nếu Trung Quốc ngừng xuất cảng chúng sang Việt Nam, sẽ có hàng loạt doanh nghiệp Việt Nam hấp hối vì không kịp ứng phó. Ông Thành than rằng, cả khả năng cạnh tranh lẫn công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam quá yếu, vì vậy Việt Nam đang phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc cả về hàng trung gian lẫn hàng tiêu dùng cuối cùng.
Trước đó một chút, vào cuối tháng 5, ông Trương Trọng Nghĩa, một đại biểu Quốc Hội Việt Nam đã từng soạn một tham luận, cũng nhằm cảnh báo về tình trạng kinh tế Việt Nam phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc. Ông Nghĩa yêu cầu cần phải điều tra để có đầy đủ số liệu, thông tin về sự phụ thuộc của nền kinh tế Việt Nam vào nền kinh tế Trung Quốc.
Ông Nghĩa cảnh báo: “Thua kém có nhiều mức độ, nhưng lệ thuộc về kinh tế là sự thua kém đáng sợ nhất, nhất là khi nó đi kèm với mối đe dọa về chủ quyền lãnh thổ.” Tuy nhiên tham luận này không được những người điều hành kỳ họp hồi tháng 5 của Quốc Hội Việt Nam cho trình bày tại diễn đàn Quốc Hội bởi... “Quốc Hội không đủ thời gian.”
Tháng trước, tới lượt ông Nguyễn Ngọc Trân, một cựu đại biểu của Quốc Hội Việt Nam, lên tiếng cảnh báo về sự lũng đoạn của thương lái Trung Quốc đối với Việt Nam. Qua bài viết có tựa là “Một nhiệm vụ không thể trì hoãn,” đăng trên tờ Tuổi Trẻ, ông Trân hệ thống các hoạt động, thủ đoạn và tác hại của việc để cho thương lái Trung Quốc tung hoành trên khắp Việt Nam.
Ông Trân lên án chiến lược “cột chặt” các doanh nghiệp Việt Nam vào mạng lưới thu mua của Trung Quốc để đẩy hoạt động xuất cảng hàng hóa sang Trung Quốc chỉ theo “con đường tiểu ngạch,” đã tạo điều kiện cho thương lái Trung Quốc dễ quịt nợ, dễ “lật kèo.”
Viên cựu đại biểu của Quốc Hội Việt Nam nhận định, phải xem việc thương lái Trung Quốc tận thu mọi thứ là có thâm ý: tận diệt các loại thực vật, động vật quý hiếm, thúc đẩy tiến trình phá rừng, làm đất sớm bạc màu, khiến quá trình rửa trôi đất đồi núi diễn ra nhanh hơn, phá hoại môi sinh, môi trường. Không chỉ tác động để hủy diệt tự nhiên, những chiến dịch thu mua của thương lái Trung Quốc còn đánh vào các doanh nghiệp Việt Nam, khiến nhiều doanh nghiệp điêu đứng vì thiếu nguyên liệu, mất uy tín vì không còn khả năng thực hiện đúng hợp đồng.
Ông Trân khẳng định, không ai nghĩ rằng, thương lái Trung Quốc chỉ là những cá nhân vào Việt Nam làm ăn riêng lẻ. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp Việt Nam chỉ thấy lợi trước mắt mà “bắt tay” với thương lái Trung Quốc. Ðặc biệt đáng trách là chính quyền Việt Nam đã bỏ ngỏ vấn đề này. Ông Trân kêu gọi, phải xem chuyện giải quyết tình trạng thương lái Trung Quốc đang phá hoại kinh tế Việt Nam là “một nhiệm vụ không thể trì hoãn.”
Chuyến thăm Việt Nam của thủ tướng Trung Quốc đã thúc đẩy chính quyền Việt Nam cùng Trung Quốc thành lập ba nhóm công tác để bàn bạc về việc “hợp tác phát triển” trong ba lĩnh vực: biển, tài chính, hạ tầng.
Chưa rõ sắp tới biển Ðông có yên tĩnh hơn hay không nhưng các tập đoàn và công ty điện lực của Trung Quốc vừa được phép bắt tay với Vinacomin - một tập đoàn của chính quyền Việt Nam để cùng thực hiện dự án nhiệt điện trị giá 2 tỷ USD tại Bình Thuận.
Theo thông tin trên trang web của chính phủ Việt Nam, trong tám tháng đầu năm nay, trao đổi thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc đạt $31.8 tỷ. Năm ngoái, trao đổi thương mại giữa hai bên đạt $41.2 tỷ. Trong khi hàng hóa Việt Nam xuất cảng qua Trung Quốc chỉ đạt $12.4 tỷ thì lượng hàng hóa Trung Quốc xuất cảng qua Việt Nam lên tới $28.8 tỷ. Nói cách khác, nhập siêu trong trao đổi thương mại với Trung Quốc của Việt Nam lên tới $16.4 tỷ.
Không phải ngẫu nhiên mà trong vài tháng gần đây, các chuyên gia kinh tế và một số viên chức Việt Nam liên tục cảnh báo nguy cơ lệ thuộc Trung Quốc về kinh tế, tại các hội thảo, hội nghị. Thậm chí là tại diễn đàn Quốc Hội.
Hồi tháng 6, sau khi có thống kê cho biết, bốn tháng đầu năm 2013, Việt Nam chi $40.2 tỷ cho việc nhập cảng, trong đó có tới $10 tỷ chỉ để nhập cảng nguyên liệu, vật liệu, phụ liệu, hàng hóa của Trung Quốc, ông Võ Trí Thành, một chuyên gia kinh tế, khẳng định, điều đó cho thấy, các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam càng ngày càng phụ thuộc vào nguyên liệu, vật liệu, phụ liệu của Trung Quốc.
Nếu Trung Quốc ngừng xuất cảng chúng sang Việt Nam, sẽ có hàng loạt doanh nghiệp Việt Nam hấp hối vì không kịp ứng phó. Ông Thành than rằng, cả khả năng cạnh tranh lẫn công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam quá yếu, vì vậy Việt Nam đang phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc cả về hàng trung gian lẫn hàng tiêu dùng cuối cùng.
Trước đó một chút, vào cuối tháng 5, ông Trương Trọng Nghĩa, một đại biểu Quốc Hội Việt Nam đã từng soạn một tham luận, cũng nhằm cảnh báo về tình trạng kinh tế Việt Nam phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc. Ông Nghĩa yêu cầu cần phải điều tra để có đầy đủ số liệu, thông tin về sự phụ thuộc của nền kinh tế Việt Nam vào nền kinh tế Trung Quốc.
Ông Nghĩa cảnh báo: “Thua kém có nhiều mức độ, nhưng lệ thuộc về kinh tế là sự thua kém đáng sợ nhất, nhất là khi nó đi kèm với mối đe dọa về chủ quyền lãnh thổ.” Tuy nhiên tham luận này không được những người điều hành kỳ họp hồi tháng 5 của Quốc Hội Việt Nam cho trình bày tại diễn đàn Quốc Hội bởi... “Quốc Hội không đủ thời gian.”
Tháng trước, tới lượt ông Nguyễn Ngọc Trân, một cựu đại biểu của Quốc Hội Việt Nam, lên tiếng cảnh báo về sự lũng đoạn của thương lái Trung Quốc đối với Việt Nam. Qua bài viết có tựa là “Một nhiệm vụ không thể trì hoãn,” đăng trên tờ Tuổi Trẻ, ông Trân hệ thống các hoạt động, thủ đoạn và tác hại của việc để cho thương lái Trung Quốc tung hoành trên khắp Việt Nam.
Ông Trân lên án chiến lược “cột chặt” các doanh nghiệp Việt Nam vào mạng lưới thu mua của Trung Quốc để đẩy hoạt động xuất cảng hàng hóa sang Trung Quốc chỉ theo “con đường tiểu ngạch,” đã tạo điều kiện cho thương lái Trung Quốc dễ quịt nợ, dễ “lật kèo.”
Viên cựu đại biểu của Quốc Hội Việt Nam nhận định, phải xem việc thương lái Trung Quốc tận thu mọi thứ là có thâm ý: tận diệt các loại thực vật, động vật quý hiếm, thúc đẩy tiến trình phá rừng, làm đất sớm bạc màu, khiến quá trình rửa trôi đất đồi núi diễn ra nhanh hơn, phá hoại môi sinh, môi trường. Không chỉ tác động để hủy diệt tự nhiên, những chiến dịch thu mua của thương lái Trung Quốc còn đánh vào các doanh nghiệp Việt Nam, khiến nhiều doanh nghiệp điêu đứng vì thiếu nguyên liệu, mất uy tín vì không còn khả năng thực hiện đúng hợp đồng.
Ông Trân khẳng định, không ai nghĩ rằng, thương lái Trung Quốc chỉ là những cá nhân vào Việt Nam làm ăn riêng lẻ. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp Việt Nam chỉ thấy lợi trước mắt mà “bắt tay” với thương lái Trung Quốc. Ðặc biệt đáng trách là chính quyền Việt Nam đã bỏ ngỏ vấn đề này. Ông Trân kêu gọi, phải xem chuyện giải quyết tình trạng thương lái Trung Quốc đang phá hoại kinh tế Việt Nam là “một nhiệm vụ không thể trì hoãn.”
Chuyến thăm Việt Nam của thủ tướng Trung Quốc đã thúc đẩy chính quyền Việt Nam cùng Trung Quốc thành lập ba nhóm công tác để bàn bạc về việc “hợp tác phát triển” trong ba lĩnh vực: biển, tài chính, hạ tầng.
Chưa rõ sắp tới biển Ðông có yên tĩnh hơn hay không nhưng các tập đoàn và công ty điện lực của Trung Quốc vừa được phép bắt tay với Vinacomin - một tập đoàn của chính quyền Việt Nam để cùng thực hiện dự án nhiệt điện trị giá 2 tỷ USD tại Bình Thuận.
(Người Việt)
Thái Văn Cầu - Sự thật trong tranh chấp lãnh thổ
Vừa qua, đã có một cuộc trao đổi về vấn đề biên giới
giữa ông Trần Công Trục, nguyên Trưởng ban biên giới chính phủ, và ông
Mai Thái Lĩnh, một trí thức có nhiều quan tâm đến chủ quyền đất nước.
Cuộc trao đổi được thực hiện qua một báo điện tử của Nhà nước và hai
trang mạng “lề trái”.
Trong khi thiện ý của những người tham gia, tạo điều kiện cho cuộc trao đổi xảy ra là điểm tích cực, đáng khen ngợi, ý kiến của ông Mai Thái Lĩnh chưa được trình bày một cách đầy đủ, rõ ràng, trên báo điện tử của Nhà nước.
Nhiều năm trước, sau khi nhận được hai tài liệu của Bộ Ngoại giao nước CHXHCNVN, người viết bắt đầu quan tâm tìm hiểu, nghiên cứu chủ quyền đất nước, với tập trung chính vào nguồn tư liệu cổ phương Tây [1].
Để trả lời ông Mai Thái Lĩnh, ông Trần Công Trục nhấn mạnh nhu cầu “phân biệt sự khác nhau giữa CHỦ TRƯƠNG giải quyết tranh chấp lãnh thổ trên cơ sở “chủ quyền lịch sử, quan điểm lịch sử và bằng chứng lịch sử” (mà trong dư luận hiện nay còn nhiều người lầm tưởng rằng đó là chủ trương của chúng ta trong giải quyết tranh chấp Biển Đông) với CHỦ TRƯƠNG giải quyết tranh chấp lãnh thổ dựa trên cơ sở luật pháp và thông lệ quốc tế, trong đó có sử dụng các chứng lý lịch sử có giá trị pháp lý.
Các bằng chứng lịch sử như bản đồ, thư tịch... chúng tôi đã tham khảo khi hoạch định đường biên giới chủ trương trước lúc mang đi đàm phán, và khi trao bản đồ đường biên giới chủ trương 2 bên đã trùng nhau 70%, 30% còn lại là các khu vực tranh chấp, lúc này mới là giai đoạn đưa các chứng cứ ra chứng minh. Khi chúng ta đưa ra các bản đồ, thư tịch và bằng chứng lịch sử khác không nằm trong phạm vi nguyên tắc chung quy định, thì Trung Quốc họ cũng làm tương tự, và tài liệu của họ còn nhiều hơn ta” [2].
Ông Trần Công Trục nêu một ý kiến chính xác khi nói, mọi tranh chấp lãnh thổ cần giải quyết trên cơ sở luật pháp quốc tế, qua sử dụng chứng cứ lịch sử “có giá trị pháp lý”.
Trước Toà án Quốc tế, chứng cứ lịch sử có giá trị pháp lý là yếu tố mạnh mẽ nhất.
Quan điểm này đã được người viết phổ biến trước đây, như trong đoạn: “Để khắc phục thiếu sót trong quá khứ, và để loại bỏ lỗ hổng trong lập luận chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa, Nhà nước Việt Nam nên khẩn trương hỗ trợ giới nghiên cứu (độc lập cũng như trực thuộc bộ máy chính quyền), thúc đẩy tham khảo tư liệu ở Trung tâm Lưu trữ Quốc gia và từ các nguồn khác (kể cả ngoài nước), chuyển dịch những nghiên cứu đúng đắn từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài (cụ thể như tiếng Anh, tiếng Hoa), tư vấn chuyên gia ở ngoài nước về giải quyết tranh chấp lãnh thổ, đào tạo lớp người trẻ với chuyên môn nghiệp vụ cao, v.v.” [3].
Tuy nhiên, chuyên gia luật quốc tế nhận định, trong giải quyết tranh chấp lãnh thổ, trên đất liền hay trên biển, khả năng để hai bên có “các chứng lý lịch sử có giá trị pháp lý” không cao.
Theo Nuno Sergio Marques Antunes, “tranh chấp dựa duy nhất trên lập luận pháp lý... tương đối hiếm. Tuyệt đại đa số các cuộc tranh chấp lãnh thổ thiếu lập luận pháp lý có ý nghĩa. Trong phần lớn các trường hợp, những lập luận không mang tính pháp lý nổi bật hơn”.
Nói một cách khác, mỗi bên trong tranh chấp lãnh thổ phải tận dụng tất cả chứng cứ nghiêm túc, bất kể hình thức, như Brian Taylor Sumner khẳng định, bao gồm 9 loại khác nhau, trong đó có bằng chứng lịch sử [4].
Trong khi ông Trần Công Trục cho rằng nguồn tài liệu do Nhà nước CHXHCHVN phổ biến trong giai đoạn căng thẳng trong quan hệ Việt-Trung, 1979-1990, là “tài liệu tuyên truyền”, không thích hợp để sử dụng, hay không đáng tin cậy, thử hỏi có điều gì ngăn chặn người khác đưa lập luận rằng thực chất những bài viết, bài phỏng vấn quan chức Nhà nước về vấn đề biên giới trong hơn 10 năm nay mới chính là tài liệu tuyên truyền, không đáng tin cậy?
Một chức năng không thiếu được của trí thức là nỗ lực tìm hiểu sự thật, qua thực hiện nghiên cứu độc lập với quan điểm của Nhà nước, hay với quan điểm phổ thông trong xã hội.
Người trí thức dứt khoát không để tài liệu tuyên truyền, bất cứ từ đâu đến, bất cứ ở trong thời điểm nào, ảnh hưởng đến nhận thức của họ.
Lời nói và hành động của trí thức, trong mọi trường hợp, phải trên cơ sở tôn trọng sự thật.
Giữa thông tin do Bộ Ngoại giao nước CHXHCNVN công bố trước dư luận quốc tế hơn 30 năm trước và thông tin do quan chức Nhà nước cung cấp về thác Bản Giốc, ải Nam Quan, v.v., trong gần 15 năm nay, câu hỏi mọi người nên có là sự thật nằm ở đâu ?
Trong phạm vi giới hạn của bài, người viết tập trung vào chủ quyền thác Bản Giốc.
Các nguyên tắc nêu trong bài ứng dụng cho tranh chấp lãnh thổ dù nó ở biên giới cực Bắc, ở biên giới Tây Nam hay trên Biển Đông.
Sau đây là một số bản đồ khu vực thác Bản Giốc sau năm 1975:
Trong khi thiện ý của những người tham gia, tạo điều kiện cho cuộc trao đổi xảy ra là điểm tích cực, đáng khen ngợi, ý kiến của ông Mai Thái Lĩnh chưa được trình bày một cách đầy đủ, rõ ràng, trên báo điện tử của Nhà nước.
Nhiều năm trước, sau khi nhận được hai tài liệu của Bộ Ngoại giao nước CHXHCNVN, người viết bắt đầu quan tâm tìm hiểu, nghiên cứu chủ quyền đất nước, với tập trung chính vào nguồn tư liệu cổ phương Tây [1].
Để trả lời ông Mai Thái Lĩnh, ông Trần Công Trục nhấn mạnh nhu cầu “phân biệt sự khác nhau giữa CHỦ TRƯƠNG giải quyết tranh chấp lãnh thổ trên cơ sở “chủ quyền lịch sử, quan điểm lịch sử và bằng chứng lịch sử” (mà trong dư luận hiện nay còn nhiều người lầm tưởng rằng đó là chủ trương của chúng ta trong giải quyết tranh chấp Biển Đông) với CHỦ TRƯƠNG giải quyết tranh chấp lãnh thổ dựa trên cơ sở luật pháp và thông lệ quốc tế, trong đó có sử dụng các chứng lý lịch sử có giá trị pháp lý.
Các bằng chứng lịch sử như bản đồ, thư tịch... chúng tôi đã tham khảo khi hoạch định đường biên giới chủ trương trước lúc mang đi đàm phán, và khi trao bản đồ đường biên giới chủ trương 2 bên đã trùng nhau 70%, 30% còn lại là các khu vực tranh chấp, lúc này mới là giai đoạn đưa các chứng cứ ra chứng minh. Khi chúng ta đưa ra các bản đồ, thư tịch và bằng chứng lịch sử khác không nằm trong phạm vi nguyên tắc chung quy định, thì Trung Quốc họ cũng làm tương tự, và tài liệu của họ còn nhiều hơn ta” [2].
Ông Trần Công Trục nêu một ý kiến chính xác khi nói, mọi tranh chấp lãnh thổ cần giải quyết trên cơ sở luật pháp quốc tế, qua sử dụng chứng cứ lịch sử “có giá trị pháp lý”.
Trước Toà án Quốc tế, chứng cứ lịch sử có giá trị pháp lý là yếu tố mạnh mẽ nhất.
Quan điểm này đã được người viết phổ biến trước đây, như trong đoạn: “Để khắc phục thiếu sót trong quá khứ, và để loại bỏ lỗ hổng trong lập luận chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa, Nhà nước Việt Nam nên khẩn trương hỗ trợ giới nghiên cứu (độc lập cũng như trực thuộc bộ máy chính quyền), thúc đẩy tham khảo tư liệu ở Trung tâm Lưu trữ Quốc gia và từ các nguồn khác (kể cả ngoài nước), chuyển dịch những nghiên cứu đúng đắn từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài (cụ thể như tiếng Anh, tiếng Hoa), tư vấn chuyên gia ở ngoài nước về giải quyết tranh chấp lãnh thổ, đào tạo lớp người trẻ với chuyên môn nghiệp vụ cao, v.v.” [3].
Tuy nhiên, chuyên gia luật quốc tế nhận định, trong giải quyết tranh chấp lãnh thổ, trên đất liền hay trên biển, khả năng để hai bên có “các chứng lý lịch sử có giá trị pháp lý” không cao.
Theo Nuno Sergio Marques Antunes, “tranh chấp dựa duy nhất trên lập luận pháp lý... tương đối hiếm. Tuyệt đại đa số các cuộc tranh chấp lãnh thổ thiếu lập luận pháp lý có ý nghĩa. Trong phần lớn các trường hợp, những lập luận không mang tính pháp lý nổi bật hơn”.
Nói một cách khác, mỗi bên trong tranh chấp lãnh thổ phải tận dụng tất cả chứng cứ nghiêm túc, bất kể hình thức, như Brian Taylor Sumner khẳng định, bao gồm 9 loại khác nhau, trong đó có bằng chứng lịch sử [4].
Trong khi ông Trần Công Trục cho rằng nguồn tài liệu do Nhà nước CHXHCHVN phổ biến trong giai đoạn căng thẳng trong quan hệ Việt-Trung, 1979-1990, là “tài liệu tuyên truyền”, không thích hợp để sử dụng, hay không đáng tin cậy, thử hỏi có điều gì ngăn chặn người khác đưa lập luận rằng thực chất những bài viết, bài phỏng vấn quan chức Nhà nước về vấn đề biên giới trong hơn 10 năm nay mới chính là tài liệu tuyên truyền, không đáng tin cậy?
Một chức năng không thiếu được của trí thức là nỗ lực tìm hiểu sự thật, qua thực hiện nghiên cứu độc lập với quan điểm của Nhà nước, hay với quan điểm phổ thông trong xã hội.
Người trí thức dứt khoát không để tài liệu tuyên truyền, bất cứ từ đâu đến, bất cứ ở trong thời điểm nào, ảnh hưởng đến nhận thức của họ.
Lời nói và hành động của trí thức, trong mọi trường hợp, phải trên cơ sở tôn trọng sự thật.
Giữa thông tin do Bộ Ngoại giao nước CHXHCNVN công bố trước dư luận quốc tế hơn 30 năm trước và thông tin do quan chức Nhà nước cung cấp về thác Bản Giốc, ải Nam Quan, v.v., trong gần 15 năm nay, câu hỏi mọi người nên có là sự thật nằm ở đâu ?
Trong phạm vi giới hạn của bài, người viết tập trung vào chủ quyền thác Bản Giốc.
Các nguyên tắc nêu trong bài ứng dụng cho tranh chấp lãnh thổ dù nó ở biên giới cực Bắc, ở biên giới Tây Nam hay trên Biển Đông.
Sau đây là một số bản đồ khu vực thác Bản Giốc sau năm 1975:
 | |||||
 | |||||
 |
Bản
đồ bên trái hàng trên là do Trung Quốc cung cấp cho Việt Nam trong quá
trình đàm phán biên giới; bản đồ bên phải hàng trên là kết quả sau khi
phân chia lại; bản đồ hàng dưới là từ google map hiện nay [5].
Trình bày quan điểm Nhà nước, ông Lê Công Phụng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng đoàn đàm phán về biên giới, lãnh thổ với Trung Quốc, nói:
"Chúng tôi cũng rất lạ là trong sách sử của chúng ta và Trung Quốc từ năm 1960 đến nay, không ai nói thác Bản Giốc có phần là của Trung Quốc. Ngay Trung Quốc cũng không nói đấy là của Trung Quốc...
Đây là điều mà chúng tôi rất khó hiểu, bởi lẽ trong công ước giữa nhà Thanh và Pháp, thác Bản Giốc chỉ thuộc về chúng ta có 1/3 thôi; và theo thực trạng cột mốc được cắm từ thời nhà Thanh, thì chúng ta cũng chỉ được 1/3 thác...
Cột mốc không nằm sát Bản Giốc. Khi chúng tôi khảo sát thì mới thấy cột mốc nằm trên một cồn nhỏ ở giữa suối, cách đấy khoảng mấy trăm mét... Chúng ta phải căn cứ vào những thỏa thuận pháp lý Thanh – Pháp, căn cứ vào biểu đồ, căn cứ vào cột mốc hiện có mà dân địa phương nói là cột mốc đó từ xưa đến nay chưa ai thay đổi cả. Cuối cùng lãnh đạo chúng ta cũng nhất trí trong tất cả các điều kiện đấy, không thể đòi hỏi thác Bản Giốc phải là của chúng ta hoàn toàn được.
Lẽ ra theo thực tiễn thì chúng ta chỉ được 1/3. Nhưng sau đàm phán, chúng ta và bạn đã thỏa thuận thác Bản Giốc được chia đôi, mỗi bên được 50%".
Ông Nguyễn Hồng Thao, Phó Chủ nhiệm ủy ban biên giới, nói:
“Tại khu vực thác Bản Giốc, theo quy định của Hiệp ước 1999, luật pháp và thông lệ quốc tế, đường biên giới đi theo trung tuyến dòng chảy phía Nam cồn Pò Thoong, hai bên đã điều chỉnh đường biên giới đi qua cồn Pò Thoong, qua dấu tích trạm thủy văn xây dựng những năm 1960, quy thuộc 1/4 cồn, 1/2 thác chính và toàn bộ thác cao cho Việt Nam” [6].
Ông Trần Công Trục nói:
“Khi cả ta và TQ không đủ chứng cứ, tài liệu pháp lý để bảo vệ yêu sách chủ quyền đối với cồn Pò Thoong, 2 bên phải dựa vào nguyên tắc chung thỏa thuận ban đầu, đối với đường biên giới đi qua sông suối tàu thuyền không đi lại được thì đường biên giới đi qua trung tuyến dòng chảy chính. Khi phân giới cắm mốc, 2 bên đo đạc xác định dòng chảy chính nằm về phía Việt Nam, nếu căn cứ vào nguyên tắc pháp lý trên thì cả cồn Pò Thoong sẽ thuộc về Trung Quốc...
Cuối cùng 2 bên thống nhất đường biên giới đi qua cồn Pò Thoong, hai phần ba thuộc về TQ và một phần ba thuộc về Việt Nam. Đó là giải pháp đã tính đến lợi ích của đôi bên, liên quan đến tình cảm và quá trình quản lý...
Chính tôi đã từng lội sông, lội suối lên khu vực thượng nguồn sông Quây Sơn, thác Bản Giốc, tận tay sờ vào cột mốc 53 và rõ ràng cồn Pò Thoong không được mô tả trong tài liệu 2 bên dựa vào làm căn cứ. Không có chuyện mốc 53 cắm trên cồn Pò Thoong” [7].
Nhận xét của người viết:
1. Các bản đồ trích dẫn cho thấy, ban đầu, Trung Quốc đòi toàn bộ cồn Pò Thoong và 1/2 thác chính (còn gọi là thác thấp) ở Bản Giốc. Sau đàm phán, Việt Nam được chia khoản 1/4 đến 1/3 cồn Pò Thoong, 1/2 thác chính, và toàn bộ thác phụ (thác cao).
2. Kết quả phân chia thác Bản Giốc gần sát với đòi hỏi của Trung Quốc.
3. Tuyên bố của quan chức Nhà nước không minh bạch, rõ ràng: Việt Nam được 1/3 hay 1/4 cồn Pò Thoong, cột mốc 53 cắm trên cồn hay trên đất liền.
Bị vong lục do Bộ Ngoại giao nước CHXHCNVN công bố trước dư luận quốc tế năm 1979, có đoạn nói:
“Khi xây dựng các công trình cầu cống trên sông, suối biên giới, phía Trung Quốc cũng lợi dụng việc thiết kế kỹ thuật làm thay đổi dòng chảy của sông, suối về phía Việt nam để nhận đường biên giới có lợi cho phía Trung Quốc.
Cầu ngầm Hoành Mô thuộc tỉnh Quảng Ninh được Trung Quốc giúp xây dựng vào năm 1968. Một thời gian dài sau khi cầu được xây dựng xong, hai bên vẫn tôn trọng đường biên giới ở giữa cầu, vật liệu dự trữ để sửa chữa cầu sau này cũng được đặt ở mỗi bên với số lượng bằng nhau tính theo đường biên giới giữa cầu. Nhưng do Trung Quốc có sẵn ý đồ chỉ xây một cống nước chảy nằm sát bờ Việt nam nên lưu lượng dòng chảy đã chuyển hẳn sang phía Việt Nam, từ đó phía Trung Quốc dịch đường biên giới trên cầu quá sang đất Việt Nam. Thủ đoạn như vậy cũng được thực hiện đối với cầu Pò Hèn (Quảng Ninh), đập Ái Cảnh (Cao Bằng), cầu Ba Nậm Cúm ( Lai Châu)…
Tại khu vực mốc 53 (xã Đàm Thuỷ, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng) trên sông Quy Thuận có thác Bản Giốc, từ lâu là của Việt Nam và chính quyền Bắc Kinh cũng đã công nhận sự thật đó. Ngày 20 tháng 2 năm 1976 phía Trung Quốc đã huy động trên 2.000 người kể cả lực lượng vũ trang lập thành hàng rào bố phòng dày đặc bao quanh toàn bộ khu vực thác Bản Giốc thuộc lãnh thổ Việt Nam, cho công nhân cấp tốc xây dựng một đập kiên cố bằng bê tông cốt sắt ngang qua nhánh sông biên giới, làm việc đã rồi,xâm phạm lãnh thổ Việt Nam trên sông và ở cồn Pò Thoong, và ngang nhiên nhận cồn này là của Trung Quốc...
Năm 1955-1956, Việt Nam đã nhờ Trung Quốc in lại bản đồ nước Việt Nam tỷ lệ 1/100.000. Lợi dụng lòng tin của Việt Nam, họ đã sửa ký hiệu một số đoạn đường biên giới dịch về phía Việt Nam, biến vùng đất của Việt Nam thành đất Trung Quốc. Thí dụ: họ đã sửa ký hiệu ở khu vực thác Bản Giốc (mốc 53) thuộc tỉnh Cao Bằng, nơi họ định chiếm một phần thác Bản Giốc của Việt Nam và cồn Pò Thoong” [8].
Trình bày quan điểm Nhà nước, ông Lê Công Phụng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng đoàn đàm phán về biên giới, lãnh thổ với Trung Quốc, nói:
"Chúng tôi cũng rất lạ là trong sách sử của chúng ta và Trung Quốc từ năm 1960 đến nay, không ai nói thác Bản Giốc có phần là của Trung Quốc. Ngay Trung Quốc cũng không nói đấy là của Trung Quốc...
Đây là điều mà chúng tôi rất khó hiểu, bởi lẽ trong công ước giữa nhà Thanh và Pháp, thác Bản Giốc chỉ thuộc về chúng ta có 1/3 thôi; và theo thực trạng cột mốc được cắm từ thời nhà Thanh, thì chúng ta cũng chỉ được 1/3 thác...
Cột mốc không nằm sát Bản Giốc. Khi chúng tôi khảo sát thì mới thấy cột mốc nằm trên một cồn nhỏ ở giữa suối, cách đấy khoảng mấy trăm mét... Chúng ta phải căn cứ vào những thỏa thuận pháp lý Thanh – Pháp, căn cứ vào biểu đồ, căn cứ vào cột mốc hiện có mà dân địa phương nói là cột mốc đó từ xưa đến nay chưa ai thay đổi cả. Cuối cùng lãnh đạo chúng ta cũng nhất trí trong tất cả các điều kiện đấy, không thể đòi hỏi thác Bản Giốc phải là của chúng ta hoàn toàn được.
Lẽ ra theo thực tiễn thì chúng ta chỉ được 1/3. Nhưng sau đàm phán, chúng ta và bạn đã thỏa thuận thác Bản Giốc được chia đôi, mỗi bên được 50%".
Ông Nguyễn Hồng Thao, Phó Chủ nhiệm ủy ban biên giới, nói:
“Tại khu vực thác Bản Giốc, theo quy định của Hiệp ước 1999, luật pháp và thông lệ quốc tế, đường biên giới đi theo trung tuyến dòng chảy phía Nam cồn Pò Thoong, hai bên đã điều chỉnh đường biên giới đi qua cồn Pò Thoong, qua dấu tích trạm thủy văn xây dựng những năm 1960, quy thuộc 1/4 cồn, 1/2 thác chính và toàn bộ thác cao cho Việt Nam” [6].
Ông Trần Công Trục nói:
“Khi cả ta và TQ không đủ chứng cứ, tài liệu pháp lý để bảo vệ yêu sách chủ quyền đối với cồn Pò Thoong, 2 bên phải dựa vào nguyên tắc chung thỏa thuận ban đầu, đối với đường biên giới đi qua sông suối tàu thuyền không đi lại được thì đường biên giới đi qua trung tuyến dòng chảy chính. Khi phân giới cắm mốc, 2 bên đo đạc xác định dòng chảy chính nằm về phía Việt Nam, nếu căn cứ vào nguyên tắc pháp lý trên thì cả cồn Pò Thoong sẽ thuộc về Trung Quốc...
Cuối cùng 2 bên thống nhất đường biên giới đi qua cồn Pò Thoong, hai phần ba thuộc về TQ và một phần ba thuộc về Việt Nam. Đó là giải pháp đã tính đến lợi ích của đôi bên, liên quan đến tình cảm và quá trình quản lý...
Chính tôi đã từng lội sông, lội suối lên khu vực thượng nguồn sông Quây Sơn, thác Bản Giốc, tận tay sờ vào cột mốc 53 và rõ ràng cồn Pò Thoong không được mô tả trong tài liệu 2 bên dựa vào làm căn cứ. Không có chuyện mốc 53 cắm trên cồn Pò Thoong” [7].
Nhận xét của người viết:
1. Các bản đồ trích dẫn cho thấy, ban đầu, Trung Quốc đòi toàn bộ cồn Pò Thoong và 1/2 thác chính (còn gọi là thác thấp) ở Bản Giốc. Sau đàm phán, Việt Nam được chia khoản 1/4 đến 1/3 cồn Pò Thoong, 1/2 thác chính, và toàn bộ thác phụ (thác cao).
2. Kết quả phân chia thác Bản Giốc gần sát với đòi hỏi của Trung Quốc.
3. Tuyên bố của quan chức Nhà nước không minh bạch, rõ ràng: Việt Nam được 1/3 hay 1/4 cồn Pò Thoong, cột mốc 53 cắm trên cồn hay trên đất liền.
Bị vong lục do Bộ Ngoại giao nước CHXHCNVN công bố trước dư luận quốc tế năm 1979, có đoạn nói:
“Khi xây dựng các công trình cầu cống trên sông, suối biên giới, phía Trung Quốc cũng lợi dụng việc thiết kế kỹ thuật làm thay đổi dòng chảy của sông, suối về phía Việt nam để nhận đường biên giới có lợi cho phía Trung Quốc.
Cầu ngầm Hoành Mô thuộc tỉnh Quảng Ninh được Trung Quốc giúp xây dựng vào năm 1968. Một thời gian dài sau khi cầu được xây dựng xong, hai bên vẫn tôn trọng đường biên giới ở giữa cầu, vật liệu dự trữ để sửa chữa cầu sau này cũng được đặt ở mỗi bên với số lượng bằng nhau tính theo đường biên giới giữa cầu. Nhưng do Trung Quốc có sẵn ý đồ chỉ xây một cống nước chảy nằm sát bờ Việt nam nên lưu lượng dòng chảy đã chuyển hẳn sang phía Việt Nam, từ đó phía Trung Quốc dịch đường biên giới trên cầu quá sang đất Việt Nam. Thủ đoạn như vậy cũng được thực hiện đối với cầu Pò Hèn (Quảng Ninh), đập Ái Cảnh (Cao Bằng), cầu Ba Nậm Cúm ( Lai Châu)…
Tại khu vực mốc 53 (xã Đàm Thuỷ, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng) trên sông Quy Thuận có thác Bản Giốc, từ lâu là của Việt Nam và chính quyền Bắc Kinh cũng đã công nhận sự thật đó. Ngày 20 tháng 2 năm 1976 phía Trung Quốc đã huy động trên 2.000 người kể cả lực lượng vũ trang lập thành hàng rào bố phòng dày đặc bao quanh toàn bộ khu vực thác Bản Giốc thuộc lãnh thổ Việt Nam, cho công nhân cấp tốc xây dựng một đập kiên cố bằng bê tông cốt sắt ngang qua nhánh sông biên giới, làm việc đã rồi,xâm phạm lãnh thổ Việt Nam trên sông và ở cồn Pò Thoong, và ngang nhiên nhận cồn này là của Trung Quốc...
Năm 1955-1956, Việt Nam đã nhờ Trung Quốc in lại bản đồ nước Việt Nam tỷ lệ 1/100.000. Lợi dụng lòng tin của Việt Nam, họ đã sửa ký hiệu một số đoạn đường biên giới dịch về phía Việt Nam, biến vùng đất của Việt Nam thành đất Trung Quốc. Thí dụ: họ đã sửa ký hiệu ở khu vực thác Bản Giốc (mốc 53) thuộc tỉnh Cao Bằng, nơi họ định chiếm một phần thác Bản Giốc của Việt Nam và cồn Pò Thoong” [8].
 | |||||
 | |||||
 |
Bị
vong lục năm 1979 là tài liệu tuyên truyền hay không không là đề tài
thảo luận. Điều quan trọng cần biết là bị vong lục có thông tin giá trị,
đi gần với sự thật hay không ?
Câu trả lời phải
đến từ đối chứng với chứng cứ lịch sử, không đến từ sự công nhận hay
phủ nhận của quan chức Nhà nước hay của bất cứ ai khác, nhất là khi
chứng cứ hậu thuẫn cho lập luận của họ không được đưa ra.
Trong
hơn 100 năm nay, tư liệu cổ phương Tây nhiều lần đề cập đến thác Bản
Giốc của Việt Nam, mà có tác giả gọi nó là thác bậc thềm Tụ-Tổng
(cascade de Tu-Tong).
 |  | ||
Tư
liệu trên là đoạn tả cảnh và ảnh chụp khu vực thác Bản Giốc của Việt
Nam trong cuốn sách của René Bourret, nhà địa chất người Pháp, đến Đông
Dương năm 1900 [9].
Bản
đồ bên trái là từ Vụ lưu trữ của Bộ Ngoại giao Pháp; bản đồ bên phải là
từ Hồi ký của phó Trưởng đoàn biên giới Việt-Trung, xuất bản năm 1895,
sau khi đàm phán biên giới hoàn tất [10].
Nhận xét của người viết:
1. Chứng cứ lịch sử về chủ quyền thác Bản Giốc của Việt Nam là một trong các thể loại chuyên gia luật quốc tế nhận định có thể sử dụng trong giải quyết tranh chấp lãnh thổ.
2. Hai bản đồ từ Vụ lưu trữ của Bộ Ngoại giao Pháp và từ phó Trưởng đoàn biên giới Việt-Trung, giai đoạn 1894-1895, cho thấy biên giới Việt-Trung, từ hướng Đông-Nam ngược lên Tây-Bắc, nằm trên đường trung tuyến sông Quây-Sơn (hay Quy-Thuận, Quy-Xuân) khi chưa đến hạ lưu thác Bản Giốc. Khi tiến gần đến thác Bản Giốc, đường biên giới nằm hẳn ở phía Bắc của thác, hoàn toàn không xâm phạm đến khu vực thác Bản Giốc.
3. Cột mốc 53 cắm trên đất liền, ở thượng lưu phía Bắc của thác Bản Giốc.
4. Do cồn Pò Thoong nằm sâu trong lãnh thổ Việt Nam, công ước Pháp Thanh không đề cập đến nó trong văn bản.
5. Hai bản đồ ở trên trùng hợp với trích dẫn trong tư liệu cổ phương Tây, trùng hợp với lập luận chủ quyền thác Bản Giốc của Việt Nam trong bị vong lục năm 1979, và bác bỏ lập luận quan chức Nhà nước ngày nay đưa ra là Việt Nam không có chứng cứ pháp lý chủ quyền cồn Pò Thoong và Việt Nam chỉ được 1/3 thác Bản Giốc theo công ước Pháp Thanh.
6. Cái gọi là chứng cứ lịch sử chủ quyền thác Bản Giốc của Trung Quốc chưa bao giờ được công bố.
Vào đầu năm 2011, nhân phỏng vấn ông Nguyễn Hồng Thao về cuộc đàm phán và phân giới cắm mốc Việt – Trung đăng trên báo điện tử của Nhà nước, người viết có phản biện [11].
Sau đấy, trên blog cá nhân, ông Nguyễn Hồng Thao nhận định là người viết sử dụng “tài liệu tuyên truyền và Hồi ký”, không là “văn bản pháp lý chính thức có con dấu, chữ ký hai bên”. Theo ông Nguyễn Hồng Thao, Hiệp ước biên giới Việt-Trung là một “giải pháp chính trị” và “đã là giải pháp chính trị thì không phải ai cũng hiểu và còn không muốn hiểu” [12].
Trên thế giới, sử dụng giải pháp chính trị trong quan hệ quốc tế, khi cần thiết, là điều bình thường.
Cá nhân hay tổ chức vận động hay thực hiện giải pháp chính trị phải thoả mãn hai điều kiện:
1. Bảo đảm là giải pháp chính trị phục vụ quyền lợi đất nước, quyền lợi nhân dân, không để phục vụ quyền lợi cá nhân hay tổ chức.
2. Có bổn phận và trách nhiệm, trên cơ sở tôn trọng sự thật, trình bày cụ thể, minh bạch, rõ ràng với nhân dân của nước họ nguyên nhân và mục đích của giải pháp chính trị.
Mọi vướng mắc, hiểu lầm, chưa thông suốt, v.v., trong nhân dân là khiếm khuyết, thiếu sót của cá nhân hay tổ chức liên hệ đến giải pháp chính trị.
Thí dụ điển hình: Trong tranh chấp Biển Đông, mặc dù Việt Nam có đầy đủ chứng cứ lịch sử và pháp lý chủ quyền quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, sau khi cân nhắc mọi yếu tố, người viết đề nghị, “Nhằm tạo đột phá trong bế tắc và do các lý do khác nhau, từ điều kiện đảo đến nhu cầu giảm thiểu mức độ xung đột, tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế, Việt Nam nên chủ trương quy định ngay cả đảo lớn nhất thuộc Hoàng Sa và Trường Sa có lãnh hải 12 hải lý và không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa” [13].
Như một giải pháp chính trị, ý kiến đưa ra nhằm để Việt Nam tranh thủ hậu thuẫn của quốc tế và của ASEAN trước mối đe doạ ngày càng gia tăng của Trung Quốc. Đòi hỏi lãnh hải lớn hơn 12 hải lý ở Hoàng Sa-Trường Sa đào sâu hố ngăn cách giữa Việt Nam và ASEAN và kéo dài vô hạn định thời gian giải quyết tranh chấp. Tình huống này thuận lợi cho Trung Quốc nhiều hơn cho Việt Nam trong tranh chấp Biển Đông [14].
Ông Nguyễn Hồng Thao, và ông Trần Công Trục không ít lần đề cập đến “văn bản pháp lý chính thức” hay “chứng lý lịch sử có giá trị pháp lý”.
Ông Trần Công Trục cũng nói: “Ở đây, tôi xin nói thêm rằng sự khác biệt trong nhận thức ngày hôm nay chính là hệ quả của công tác tuyên truyền ngày hôm qua, khi chúng ta chưa kịp thay đổi, thích ứng theo những diễn biến mới của thời cuộc” [15].
Kể từ khi Hiệp ước biên giới Việt-Trung ký kết cuối năm 1999 cho đến nay, bằng chứng cho cái gọi là “văn bản pháp lý chính thức” hay “chứng lý lịch sử có giá trị pháp lý”, cơ sở của nguyên tắc chung cho Nhà nước Việt Nam tiến hành đàm phán với Trung Quốc vẫn là tờ giấy trắng!
Sự khác biệt trong nhận thức ngày nay giữa Nhà nước và nhân dân không phải là do “hệ quả của công tác tuyên truyền ngày hôm qua” hay do nhân dân thiếu hiểu biết về giải pháp chính trị mà do lập luận Nhà nước đưa ra về vấn đề biên giới không thuyết phục!
Trong thời đại tin học, khi mà hơn 1/3 dân số cả nước tiếp thu thông tin trên mạng từ nhiều nguồn khác nhau, tư duy thích hợp với thời đại phải là: Sự thật đi đôi với bằng chứng cụ thể, minh bạch, rõ ràng; sự thật không đi đôi với tuyên truyền!
Khi nói về chủ quyền đất nước, hơn 500 năm trước, vua Lê Thánh Tông cảnh báo Kiến Dương bá Lê Cảnh Huy: “Nếu người dám đem một thước, một tấc đất của Thái tổ làm mồi cho giặc, thì phải tội tru di” [16].
Lãnh đạo Nhà nước, lãnh đạo đảng Cộng Sản Việt Nam cũng tuyên bố: "Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước";
hoặc là, “Tổ quốc là của mình, dân tộc là của mình, quốc gia là của mình, Việt Nam là của mình, chứ không phải là của riêng của người cộng sản hay của bất cứ tôn giáo hay phe phái nào cả" [17];
hoặc là, “Nhưng trong điều hành cũng có thể chúng tôi có lỗi chuyện này chuyện nọ, không loại trừ, nhưng ý thức cũng như hành động không bao giờ tách khỏi lập trường, quan điểm: chủ quyền quốc gia là thiêng liêng và bất khả xâm phạm” [18].
Chân lý là: Đất nước Việt Nam là của nhân dân Việt Nam!
Toàn vẹn lãnh thổ là điều cao quý nhất trong lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc. Không một cá nhân, một tổ chức nào được tự quyền quyết định, ảnh hưởng đến sự toàn vẹn lãnh thổ mà không nghiêm túc chứng minh tính minh bạch và không có trách nhiệm giải trình.
Ông Trần Công Trục đề cập đến Mohan Malik khi nói về thác Bản Giốc.
Trước đòi hỏi chủ quyền Biển Đông mang tính lịch sử giả tưởng của Trung Quốc, Mohan Malik nêu lên hai điểm chính : bằng chứng pháp lý và bằng chứng lịch sử của Trung Quốc không thuyết phục và Trung Quốc tự mâu thuẫn giữa đòi hỏi chủ quyền trên đất liền và trên biển [19].
Nhà nước Trung Quốc tung hoả mù, đánh lừa dư luận thế giới (và đánh lừa nhân dân Trung Quốc) trong gần 30 năm khi ngang nhiên đòi chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa của Việt Nam.
So với các nghiên cứu trước năm 2000 của các tác giả như Dieter Heinzig, Marwyn Samuels, Daniel Dzurek, Greg Austin, v.v. đưa quan điểm thuận lợi cho Trung Quốc, sự chuyển biến trong nhận thức của học giả phương Tây gần đây cho thấy thủ đoạn lừa dối của Trung Quốc không còn hữu hiệu.
Bài học cho mọi Nhà nước là sự thật không thể bị che dấu hay bóp méo mãi mãi.
Ông Nguyễn Hồng Thao và ông Trần Công Trục, không chỉ là quan chức Nhà nước, tham gia đàm phán biên giới với Trung Quốc, mà còn thuộc thành phần trí thức, có công trình nghiên cứu chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông [20].
Tin tưởng ông Nguyễn Hồng Thao và ông Trần Công Trục hành xử đúng chức năng của người trí thức, bảo vệ và phát huy sự thật, người viết đề nghị một cuộc thảo luận về đề tài “Sự thật trong Tranh chấp Lãnh thổ”, sử dụng phương thức hội thảo truyền hình trực tuyến (online video conference), thuận tiện cho trình bày tài liệu, văn bản, v.v., với thành phần tham dự bao gồm ông Nguyễn Hồng Thao, ông Trần Công Trục, ông Mai Thái Lĩnh, người viết, và với sự tham gia dự thính của đại diện báo điện tử vietnamnet, giaoduc (nơi thực hiện phỏng vấn ông Nguyễn Hồng Thao và ông Trần Công Trục), đại diện trang mạng boxitvn, basam, diendanxahoidansu (nơi phổ biến ý kiến ông Mai Thái Lĩnh và tập thể một số nhân sĩ, trí thức quan tâm đến các vấn đề nghiêm trọng của đất nước).
Mặc dù Hiệp ước biên giới trên đất liền giữa Việt Nam - Trung Quốc được ký kết hơn 10 năm nay, tranh chấp trên Biển Đông với Trung Quốc tiếp tục căng thẳng, với đòi hỏi đường chữ U của Trung Quốc không chỉ chiếm trọn hai quần đảo Hoàng Sa-Trường Sa mà còn xâm phạm khu vực đặc quyền kinh tế 200 hải lý (EEZ) của Việt Nam.
Đây là một thực tế.
Không ai tiên đoán được những bước đi sắp tới của Trung Quốc đối với Việt Nam: Họ có tôn trọng đường biên giới trên đất liền vừa hình thành hay không ? Họ sử dụng thủ đoạn nào khác ở khu vực chưa giải quyết ngoài vịnh Bắc Bộ, ở quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa, v.v.
Khi những người có quan điểm khác biệt nhưng có chung quan tâm đến quyền lợi đất nước, sẳn sàng ngồi xuống, chia sẻ, trao đổi ý kiến với nhau, trên tinh thần học thuật, tôn trọng sự thật, tôn trọng người đối diện, không quy kết, rút tỉa bài học của quá khứ trong vấn đề biên giới trên đất liền, để ứng dụng vào tranh chấp Biển Đông, vào quan hệ Việt-Trung trong những năm tháng tới, sẽ không bao giờ có kẻ thua mà người thắng sau cùng chắc chắn là dân tộc Việt Nam.
1. Chứng cứ lịch sử về chủ quyền thác Bản Giốc của Việt Nam là một trong các thể loại chuyên gia luật quốc tế nhận định có thể sử dụng trong giải quyết tranh chấp lãnh thổ.
2. Hai bản đồ từ Vụ lưu trữ của Bộ Ngoại giao Pháp và từ phó Trưởng đoàn biên giới Việt-Trung, giai đoạn 1894-1895, cho thấy biên giới Việt-Trung, từ hướng Đông-Nam ngược lên Tây-Bắc, nằm trên đường trung tuyến sông Quây-Sơn (hay Quy-Thuận, Quy-Xuân) khi chưa đến hạ lưu thác Bản Giốc. Khi tiến gần đến thác Bản Giốc, đường biên giới nằm hẳn ở phía Bắc của thác, hoàn toàn không xâm phạm đến khu vực thác Bản Giốc.
3. Cột mốc 53 cắm trên đất liền, ở thượng lưu phía Bắc của thác Bản Giốc.
4. Do cồn Pò Thoong nằm sâu trong lãnh thổ Việt Nam, công ước Pháp Thanh không đề cập đến nó trong văn bản.
5. Hai bản đồ ở trên trùng hợp với trích dẫn trong tư liệu cổ phương Tây, trùng hợp với lập luận chủ quyền thác Bản Giốc của Việt Nam trong bị vong lục năm 1979, và bác bỏ lập luận quan chức Nhà nước ngày nay đưa ra là Việt Nam không có chứng cứ pháp lý chủ quyền cồn Pò Thoong và Việt Nam chỉ được 1/3 thác Bản Giốc theo công ước Pháp Thanh.
6. Cái gọi là chứng cứ lịch sử chủ quyền thác Bản Giốc của Trung Quốc chưa bao giờ được công bố.
Vào đầu năm 2011, nhân phỏng vấn ông Nguyễn Hồng Thao về cuộc đàm phán và phân giới cắm mốc Việt – Trung đăng trên báo điện tử của Nhà nước, người viết có phản biện [11].
Sau đấy, trên blog cá nhân, ông Nguyễn Hồng Thao nhận định là người viết sử dụng “tài liệu tuyên truyền và Hồi ký”, không là “văn bản pháp lý chính thức có con dấu, chữ ký hai bên”. Theo ông Nguyễn Hồng Thao, Hiệp ước biên giới Việt-Trung là một “giải pháp chính trị” và “đã là giải pháp chính trị thì không phải ai cũng hiểu và còn không muốn hiểu” [12].
Trên thế giới, sử dụng giải pháp chính trị trong quan hệ quốc tế, khi cần thiết, là điều bình thường.
Cá nhân hay tổ chức vận động hay thực hiện giải pháp chính trị phải thoả mãn hai điều kiện:
1. Bảo đảm là giải pháp chính trị phục vụ quyền lợi đất nước, quyền lợi nhân dân, không để phục vụ quyền lợi cá nhân hay tổ chức.
2. Có bổn phận và trách nhiệm, trên cơ sở tôn trọng sự thật, trình bày cụ thể, minh bạch, rõ ràng với nhân dân của nước họ nguyên nhân và mục đích của giải pháp chính trị.
Mọi vướng mắc, hiểu lầm, chưa thông suốt, v.v., trong nhân dân là khiếm khuyết, thiếu sót của cá nhân hay tổ chức liên hệ đến giải pháp chính trị.
Thí dụ điển hình: Trong tranh chấp Biển Đông, mặc dù Việt Nam có đầy đủ chứng cứ lịch sử và pháp lý chủ quyền quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, sau khi cân nhắc mọi yếu tố, người viết đề nghị, “Nhằm tạo đột phá trong bế tắc và do các lý do khác nhau, từ điều kiện đảo đến nhu cầu giảm thiểu mức độ xung đột, tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế, Việt Nam nên chủ trương quy định ngay cả đảo lớn nhất thuộc Hoàng Sa và Trường Sa có lãnh hải 12 hải lý và không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa” [13].
Như một giải pháp chính trị, ý kiến đưa ra nhằm để Việt Nam tranh thủ hậu thuẫn của quốc tế và của ASEAN trước mối đe doạ ngày càng gia tăng của Trung Quốc. Đòi hỏi lãnh hải lớn hơn 12 hải lý ở Hoàng Sa-Trường Sa đào sâu hố ngăn cách giữa Việt Nam và ASEAN và kéo dài vô hạn định thời gian giải quyết tranh chấp. Tình huống này thuận lợi cho Trung Quốc nhiều hơn cho Việt Nam trong tranh chấp Biển Đông [14].
Ông Nguyễn Hồng Thao, và ông Trần Công Trục không ít lần đề cập đến “văn bản pháp lý chính thức” hay “chứng lý lịch sử có giá trị pháp lý”.
Ông Trần Công Trục cũng nói: “Ở đây, tôi xin nói thêm rằng sự khác biệt trong nhận thức ngày hôm nay chính là hệ quả của công tác tuyên truyền ngày hôm qua, khi chúng ta chưa kịp thay đổi, thích ứng theo những diễn biến mới của thời cuộc” [15].
Kể từ khi Hiệp ước biên giới Việt-Trung ký kết cuối năm 1999 cho đến nay, bằng chứng cho cái gọi là “văn bản pháp lý chính thức” hay “chứng lý lịch sử có giá trị pháp lý”, cơ sở của nguyên tắc chung cho Nhà nước Việt Nam tiến hành đàm phán với Trung Quốc vẫn là tờ giấy trắng!
Sự khác biệt trong nhận thức ngày nay giữa Nhà nước và nhân dân không phải là do “hệ quả của công tác tuyên truyền ngày hôm qua” hay do nhân dân thiếu hiểu biết về giải pháp chính trị mà do lập luận Nhà nước đưa ra về vấn đề biên giới không thuyết phục!
Trong thời đại tin học, khi mà hơn 1/3 dân số cả nước tiếp thu thông tin trên mạng từ nhiều nguồn khác nhau, tư duy thích hợp với thời đại phải là: Sự thật đi đôi với bằng chứng cụ thể, minh bạch, rõ ràng; sự thật không đi đôi với tuyên truyền!
Khi nói về chủ quyền đất nước, hơn 500 năm trước, vua Lê Thánh Tông cảnh báo Kiến Dương bá Lê Cảnh Huy: “Nếu người dám đem một thước, một tấc đất của Thái tổ làm mồi cho giặc, thì phải tội tru di” [16].
Lãnh đạo Nhà nước, lãnh đạo đảng Cộng Sản Việt Nam cũng tuyên bố: "Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước";
hoặc là, “Tổ quốc là của mình, dân tộc là của mình, quốc gia là của mình, Việt Nam là của mình, chứ không phải là của riêng của người cộng sản hay của bất cứ tôn giáo hay phe phái nào cả" [17];
hoặc là, “Nhưng trong điều hành cũng có thể chúng tôi có lỗi chuyện này chuyện nọ, không loại trừ, nhưng ý thức cũng như hành động không bao giờ tách khỏi lập trường, quan điểm: chủ quyền quốc gia là thiêng liêng và bất khả xâm phạm” [18].
Chân lý là: Đất nước Việt Nam là của nhân dân Việt Nam!
Toàn vẹn lãnh thổ là điều cao quý nhất trong lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc. Không một cá nhân, một tổ chức nào được tự quyền quyết định, ảnh hưởng đến sự toàn vẹn lãnh thổ mà không nghiêm túc chứng minh tính minh bạch và không có trách nhiệm giải trình.
Ông Trần Công Trục đề cập đến Mohan Malik khi nói về thác Bản Giốc.
Trước đòi hỏi chủ quyền Biển Đông mang tính lịch sử giả tưởng của Trung Quốc, Mohan Malik nêu lên hai điểm chính : bằng chứng pháp lý và bằng chứng lịch sử của Trung Quốc không thuyết phục và Trung Quốc tự mâu thuẫn giữa đòi hỏi chủ quyền trên đất liền và trên biển [19].
Nhà nước Trung Quốc tung hoả mù, đánh lừa dư luận thế giới (và đánh lừa nhân dân Trung Quốc) trong gần 30 năm khi ngang nhiên đòi chủ quyền Hoàng Sa-Trường Sa của Việt Nam.
So với các nghiên cứu trước năm 2000 của các tác giả như Dieter Heinzig, Marwyn Samuels, Daniel Dzurek, Greg Austin, v.v. đưa quan điểm thuận lợi cho Trung Quốc, sự chuyển biến trong nhận thức của học giả phương Tây gần đây cho thấy thủ đoạn lừa dối của Trung Quốc không còn hữu hiệu.
Bài học cho mọi Nhà nước là sự thật không thể bị che dấu hay bóp méo mãi mãi.
Ông Nguyễn Hồng Thao và ông Trần Công Trục, không chỉ là quan chức Nhà nước, tham gia đàm phán biên giới với Trung Quốc, mà còn thuộc thành phần trí thức, có công trình nghiên cứu chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông [20].
Tin tưởng ông Nguyễn Hồng Thao và ông Trần Công Trục hành xử đúng chức năng của người trí thức, bảo vệ và phát huy sự thật, người viết đề nghị một cuộc thảo luận về đề tài “Sự thật trong Tranh chấp Lãnh thổ”, sử dụng phương thức hội thảo truyền hình trực tuyến (online video conference), thuận tiện cho trình bày tài liệu, văn bản, v.v., với thành phần tham dự bao gồm ông Nguyễn Hồng Thao, ông Trần Công Trục, ông Mai Thái Lĩnh, người viết, và với sự tham gia dự thính của đại diện báo điện tử vietnamnet, giaoduc (nơi thực hiện phỏng vấn ông Nguyễn Hồng Thao và ông Trần Công Trục), đại diện trang mạng boxitvn, basam, diendanxahoidansu (nơi phổ biến ý kiến ông Mai Thái Lĩnh và tập thể một số nhân sĩ, trí thức quan tâm đến các vấn đề nghiêm trọng của đất nước).
Mặc dù Hiệp ước biên giới trên đất liền giữa Việt Nam - Trung Quốc được ký kết hơn 10 năm nay, tranh chấp trên Biển Đông với Trung Quốc tiếp tục căng thẳng, với đòi hỏi đường chữ U của Trung Quốc không chỉ chiếm trọn hai quần đảo Hoàng Sa-Trường Sa mà còn xâm phạm khu vực đặc quyền kinh tế 200 hải lý (EEZ) của Việt Nam.
Đây là một thực tế.
Không ai tiên đoán được những bước đi sắp tới của Trung Quốc đối với Việt Nam: Họ có tôn trọng đường biên giới trên đất liền vừa hình thành hay không ? Họ sử dụng thủ đoạn nào khác ở khu vực chưa giải quyết ngoài vịnh Bắc Bộ, ở quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa, v.v.
Khi những người có quan điểm khác biệt nhưng có chung quan tâm đến quyền lợi đất nước, sẳn sàng ngồi xuống, chia sẻ, trao đổi ý kiến với nhau, trên tinh thần học thuật, tôn trọng sự thật, tôn trọng người đối diện, không quy kết, rút tỉa bài học của quá khứ trong vấn đề biên giới trên đất liền, để ứng dụng vào tranh chấp Biển Đông, vào quan hệ Việt-Trung trong những năm tháng tới, sẽ không bao giờ có kẻ thua mà người thắng sau cùng chắc chắn là dân tộc Việt Nam.
Thái Văn Cầu
------------------------
Chú thích:
1.”Sự thật về Quan hệ Việt Nam-Trung Quốc trong 30 Năm qua”, Nxb Sự Thật, Hà Nội, 1979
“Vấn đề Biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc”, Nxb Sự Thật, Hà Nội, 1979
2. “TS Trần Công Trục trả lời ông Mai Thái Lĩnh về thác Bản Giốc”
Xem phản biện của ông Mai Thái Lĩnh:
"Thác Bản Giốc – những căn cứ pháp lý (Phản biện bài trả lời của ông Trần Công Trực[1])", Mai Thái Lĩnh
“Thư trao đổi giữa ông Mai Thái Lĩnh và Ban quản trị báo Giáo dục Việt Nam”
3. "Hướng đi tới cho tranh chấp HS-TS", Thái Văn Cầu, 2011
4.
"Estoppel, Acquiescence and Recognition in Territorial and Boundary
Dispute Settlement", Nuno Sergio Marques Antunes, 2000, p. 5
"Territorial Disputes at the International Court of Justice", Brian Taylor Sumner, 2004, pp. 1781-1782
5. “Từ Nam Quan đến Bản Giốc”, Nguyễn Ngọc Giao, 2003
“Sự thật về Thác Bản Giốc”, Mai Thái Lĩnh, 2012
6. “Phân định biên giới vì mục tiêu bảo vệ lãnh thổ và tạo môi trường hữu nghị”, Lê Công Phụng, 2002
“Việt-Trung và đường biên giới pháp lý, công bằng, hữu nghị”, Nguyễn Hồng Thao, 2009
7. “Sự thật về Thác Bản Giốc” và nhận thức sai lầm về chủ quyền lịch sử”, Trần Công Trục, 2013
8. “Vấn đề Biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc”, Nxb Sự Thật, Hà Nội, 1979, pp. 11, 14
"Delimitation of maritime boundary between Vietnam and China in the Gulf of Tonkin", Dongdong Huang, 1992, p. 270
9. “Au Tonkin et sur la frontiere du Kwang-Si”, Pierre Paul Famin, 1895, pp. 142-143, Pl. 36
“Deux
ans dans le haut-Tonkin”, Albert Billet, (Bulletin scientifique de la
France et de la Belgique (XXVIII), Alfred Giard), 1896-1898, p. 165
Theses presentee a la faculte des sciences de l'Universite de Paris: Etudes geologiques
sur le Nord-Est du Tonkin (Feuilles de Bao Lac, Cao Bang, Ha Lang, Bac Kan, That Khe et Loung Tcheou), René Bourret, 1922, p. 34
L’Indochine Francaise: Les Montagnes, Album XXIV, 1934, F.C. 701: Chutes de Ban Gioc (Haut-Tonkin)
10. “Từ Nam Quan đến Bản Giốc”, Nguyễn Ngọc Giao, 2003
“Au Tonkin et sur la frontiere du Kwang-Si”, Pierre Paul Famin, 1895, Pl. 36
11. "Biên giới Việt - Trung và sức ép công tội người đàm phán", Nguyễn Hồng Thao, 2010
“Thư ngỏ gửi PGS. TS. Nguyễn Hồng Thao”, Thái Văn Cầu, 2011
12. Bản chụp blog Nguyễn Hồng Thao:
13. “Hành động thiết thực cho Hoàng Sa - Trường Sa”, Thái Văn Cầu, 2012
14. "Hai Nhà nước Việt Nam và Chủ quyền Hoàng Sa - Trường Sa", Thái Văn Cầu, 2013
Mặc
dù Việt Nam có chứng cứ lịch sử và cơ sở pháp lý về chủ quyền Hoàng
Sa-Trường Sa vững chắc hơn Trung Quốc và mặc dù trong hơn 10 năm nay,
Trung Quốc liên tục vi phạm chủ quyền lãnh hải của Việt Nam, ngang nhiên
ban hành lệnh cấm đánh cá định kỳ mỗi năm, đánh đập, phá hủy tài sản
ngư dân Việt Nam, v.v., Việt Nam vẫn bị động, lúng túng trong nỗ lực
giải quyết tranh chấp biển đảo với Trung Quốc. Trong khi đấy, vào đầu
năm 2013, Philippines đã đưa đơn kiện Trung Quốc ra Tòa án Quốc tế về
Luật biển (ITLOS) về đường chữ U, sử dụng Phụ lục VII nêu trong bài
trên.
“Hỗ trợ ngư dân bị phá hủy tài sản ở ngư trường Hoàng Sa”
“Philippines submits South China Sea disputes with China to UNCLOS Annex VII arbitration”
“Vụ kiện Trung Quốc trên Biển Đông: Philippines lách qua cửa hẹp”
15. “TS Trần Công Trục trả lời ông Mai Thái Lĩnh về thác Bản Giốc”
16. “Hãy hành động như những gì mọi người nói”, Tương Lai
17. “Ông Võ Văn Kiệt kêu gọi hòa giải”, 2007
18. “Chủ quyền quốc gia là thiêng liêng, bất khả xâm phạm”, Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang, 2012
19. "Historical Fiction: China’s South China Sea Claims", Mohan Malik, 2013
http://www.worldaffairsjournal.org/article/historical-fiction-china%E2%80%99s-south-china-sea-claims
20. “Le Vietnam face aux problemes de l'extension maritime dans la mer de Chine meridionale”, Nguyễn Hồng Thao, 1998
“Le Vietnam et ses differends maritimes dans la mer de Bien Dong”, Nguyễn Hồng Thao, 2004
“Dấu ấn Việt Nam trên Biển Đông”, Trần Công Trục, 2012
Tác giả gửi trực tiếp cho BVN
Trên 560.000 gia đình/năm nghèo đói do chi trả viện phí
Sẽ tăng viện phí từ năm 2014 (VOV)
http://vov.vn/Xa-hoi/Tren-560000-gia-dinhnam-ngheo-doi-do-chi-tra-vien-phi/285468.vov
VOV.VN - Đó là thông tin được đưa ra tại Hội thảo “Công bằng sức khỏe tại Việt Nam” diễn ra sáng 15/10, tại Hà Nội.
Nguyễn Xuân Nghĩa
(Diễn đàn Thế kỷ)
48 giờ trước hạn định Hoa Kỳ phải nâng
trần nợ công, Hành pháp và Quốc hội lưỡng viện vẫn chưa tìm ra đồng
thuận. Cả thế giới nói tới kỳ hạn 17/10/2013, khi cường quốc kinh tế số 1
toàn cầu bị đe dọa « mất khả năng thanh toán ». Nhưng các thị trường
tài chính thế giới và kể cả hai chủ nợ lớn nhất của Mỹ là Trung Quốc và
Nhật Bản vẫn bình tĩnh.
Về phần các cơ quan thẩm định tài chính, trước mắt cũng chưa một ai lên tiếng đe dọa hạ điểm tín nhiệm đối với nợ công của Hoa Kỳ. Trong khi đó mọi người còn nhớ rằng vào năm 2011, khi Washington đàm phán để nâng trần nợ công thì cũng là lúc Standard & Poor's hạ điểm tín nhiệm của Mỹ. Khi đó tổng nợ công của Hoa Kỳ tương đương với 10 % GDP chứ không chỉ là gần 4 % như hiện tại.
Giải thích cho thái độ điềm tĩnh đó của quốc tế các chuyên gia cho rằng, hạn định 17/10/2013 được chính giới Hoa Kỳ nêu lên như là một cột mốc « quyết định », nhưng trên thực tế hạn ngày 17 tháng 10 nặng về ý nghĩa chính trị hơn là kinh tế.
Cụ thể là trong 48 giờ nữa nếu Nhà Trắng và Hạ Viện do đảng đối lập Cộng hòa chiếm đa số không tìm ra đồng thuận để nâng trần nợ công của Hoa Kỳ, thì bộ Tài chính vẫn còn một khoản dự trữ khoảng 30 tỷ đô la để thanh toán nợ đáo hạn, đài thọ những khoản chi tiêu cấp bách nhất. Nhưng kể từ cột mốc thời gian đó, về phương diện pháp lý, chính phủ Mỹ không được quyền đi vay thêm để trang trải các hóa đơn đến kỳ phải trả. Đó sẽ là một vấn đề đau đầu khi bộ Tài chính phải thanh toán 6 tỷ đô la tiền lãi cho các chủ nợ vào ngày 01/11/2013 và cùng ngày, phải xuất ra 55 tỷ đô la để trả các khoản an sinh xã hội : lương hưu cho người già, phụ cấp cho lính, hay bảo hiểm y tế cho người tàn tật …
Trong trường hợp Hạ viện vẫn chưa đồng ý nâng trần nợ công từ nay cho đến hết ngày 31/10/2013 thì điều gì sẽ xảy tới ? Có ba kịch bản được đưa ra : một là chính quyền Mỹ bắt buộc phải mạnh tay cắt giảm chi tiêu công cộng để duy trì mức nợ công ở dưới ngưỡng quy định như hiện nay là 16.700 tỷ đô la (tương đương với 3,9 % GDP). Giải pháp thứ nhì là tổng thống Obama sử dụng điều khoản Tu chính 14, cho phép ông đơn phương nâng trần nợ công.
Kịch bản thứ ba là Hoa Kỳ sau ngày 01/11/2013 rơi vào tình trạng « tạm thời mất khả năng thanh toán ». Trong trường hợp thứ ba này, nước Mỹ sẽ đánh mất niềm tin nơi các nhà đầu tư trên thế giới, bởi vì từ trước đến nay, công trái của Hoa Kỳ vẫn được coi là « an toàn » nhất.
Khi mà các nhà đầu tư cho rằng mua công trái phiếu có rủi ro cao thì điều đó cũng có nghĩa là chính phủ Mỹ sẽ phải đi vay tín dụng với lãi suất cao hơn. Mọi người còn nhớ rằng vào thập niên 1970 do một sự cố kỹ thuật về điện toán, Hoa Kỳ đã tạm thời mất khả năng thanh toán trong một vài giờ. Hậu quả là trong một thời gian dài, Washington đã phải đi vay với lãi suất cao hơn đến 0,6 %.
Trong bối cảnh hiện tại, khi mà kinh tế Hoa Kỳ chưa thực sự vững vàng sau khủng hoảng tài chính 2008, nếu đe dọa bị « mất khả năng thanh toán » đẩy lãi suất của Mỹ lên cao thì nước Mỹ của ông Obama sẽ lại rơi vào một chu kỳ suy thoái.
Trước khi phân tích về thực hư chung quanh đe dọa nước Mỹ bị « vỡ nợ », xin được lưu ý rằng, cụm từ « vỡ nợ » hay « mất khả năng thanh toán » dùng để nói về khủng hoảng của Hoa Kỳ hiện nay không hoàn toàn chính xác bởi Mỹ không trong hoàn cảnh bị đẹ dọa như là Hy Lạp hay một vài quốc gia khác trong khối euro, khiến họ đã phải cầu cứu quốc tế.
Để hiểu rõ hơn về những tranh cãi trên mức trần nợ công Hoa Kỳ và tác động của nó, ban Việt ngữ RFI một lần nữa đã mời chuyên gia kinh tế Mỹ, Nguyễn Xuân Nghĩa tham gia vào tạp chí hôm nay. Theo ông ít có hy vọng Hạ viện và chính phủ Obama đạt được đồng thuận về mức trần nợ trước thời hạn ngày 17/10/213
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Diễn tiến bề mặt của trận đấu tuần qua là Hạ viện Cộng Hoà đề nghị nhiều giải pháp mà đều bị Chính quyền Obama bác bỏ nên tạm lui từ Thứ Sáu 11/10/2013, để trận đấu chuyển qua Thượng viện, nơi đảng Dân Chủ giữ đa số và bên Cộng Hoà có lập trường ôn hòa hơn. Suốt cuối tuần, lãnh đạo hai đảng tại Thượng Viện ráo riết thương thuyết và qua trưa ngày 14/10/2013 thì hy vọng chớm nở, nên Tổng thống Obama quyết định đình hoãn việc gặp lãnh tụ hai đảng trong Quốc hội vào buổi chiều để đợi hai đảng hoàn tất một đề nghị chung. Tuy nhiên, thỏa hiệp của Thượng viện vẫn phải trở lại Hạ viện để có chung quyết trước kỳ hạn 17/10/2013. Lạc quan lắm thì đôi bên sẽ lại trì hoãn bằng giải pháp tạm cho qua năm tới theo kiểu đá bóng ra biên và suốt ba năm tới, năm nào cũng có tranh luận như vậy.
RFI : Không đạt được đồng thuận trước kỳ hạn như vậy thì liệu nước Mỹ có bị « vỡ nợ » như là các phương tiện truyền thông thường nói tới ?
Nguyễn Xuân Nghĩa : Chuyện này khá rắc rối. Tôi xin được trình bày vắn tắt như sau : Thứ nhất là định nghĩa pháp lý và tấm lịch. Cả thế giới lẫn đa số dư luận Mỹ cứ nói đến kỳ hạn 17 Tháng 10 là khi Hoa Kỳ có thể bị vỡ nợ nếu Quốc hội không nâng định mức đi vay quá con số 16.700 tỷ đô la hiện nay. Sự thật không là vỡ nợ, -vỡ nợ là khi món nợ vượt quá tài sản của quốc gia nên chính quyền không trả được nợ- mà chỉ là một vụ lỗi hẹn trả nợ hay "vi ước" khi mà khách nợ không thanh toán được một số nợ đáo hạn. Tôi xin lấy một thí dụ: khách nợ có tài sản là ngôi nhà và món nợ lớn về tín dụng địa ốc và vẫn có thu nhập bình thường nhưng tạm thời không thanh toán được khoản nợ đáo hạn của thẻ tín dụng. Đây là điều bất tiện khi các chủ nợ lớn nhỏ đều biết tình trạng này và có thể đòi tiền lời cao hơn để tránh rủi ro, nhưng bất tiện chứ chưa là vỡ nợ hay phá sản. Hoá ra hai phe trong cuộc cứ đưa kỳ hạn vỡ nợ này ra để hăm dọa quần chúng và tác động vào thị trường.
Thực tế thì mỗi tháng ngân sách liên bang Mỹ vẫn thu vào 250 tỷ đô la tiền thuế và phải trả tiền lời đi vay là 20 tỷ và bộ Ngân khố còn khả năng du di nhiều khoản chi theo một ưu tiên khác để thanh toán các món nợ đáo hạn sau ngày 17/10/2013. Việc du di hay thay đổi ưu tiên đó cũng nằm trong các đề mục đang được tranh cãi. Nhưng song song, đồng hồ vẫn nhảy nên mùng 01/11/2013 này lại đến kỳ trả tiền an sinh xã hội, hay ngày 15/11/2013 sẽ phải trả nợ trái phiếu, và đấy mới là những lằn ranh khó lùi.
Trong khi ấy, vấn đề căn bản vẫn là Hoa Kỳ bị bội chi quá lớn, cứ chi ra trăm đồng là phải vay gần hai chục bạc. Hoặc năm tới phải vay thêm 700 tỷ, 10 năm tới phải vay 5 ngàn tỷ. Việc ấy không thể kéo dài và là mối nguy thật sự cho nước Mỹ, chưa kể các khoản cam kết của quỹ hưu bổng An sinh Xã hội hay nghĩa vụ thanh toán quỹ Bảo hiểm Y tế Medicare hay Trợ cấp Y tế Medicaid. Nếu Mỹ bị vỡ nợ thì là do các quỹ tín thác này khi giới cao niên sinh sau Thế chiến II ào ạt về hưu với tuổi thọ cao hơn và yêu cầu về y tế đắt hơn !
RFI : « Lằn ranh đỏ » không phải là ngày 17/10 và cốt lõi vấn đề không nằm ở chỗ nâng trần nợ công của Hoa Kỳ. Căn nguyên nguồn cội vẫn là Hoa Kỳ đang bội chi quá lớn. Mà để giải quyết vấn đề này, thì bắt buộc hai vế chính trị và kinh tế phải đi song song với nhau.
Nguyễn-Xuân Nghĩa : Chính trường Hoa Kỳ vẫn bị cái lá che mắt là lịch bầu cử. Hai cuộc bầu cử 2014 và 2016 sắp tới khiến đôi bên lại đổ lỗi cho nhau để giành phiếu mà cuối cùng vẫn chỉ là tìm giải pháp thỏa hiệp. Ngón võ này có xảy ra hồi tháng 8/2011 khiến trái phiếu Hoa Kỳ bị sụt cấp mà hai đảng chưa dứt khoát giải quyết và đành thả nổi cho biện pháp tự động giảm chi gọi là "séquestration". Chính là những biện pháp tự động ấy góp phần thu hẹp bội chi ngân sách dù Chính quyền Obama cứ báo động về tai họa suy trầm vào đầu năm nay. Có lẽ vì vậy mà lần này thị trường tại Mỹ không mấy rúng động. Chỉ dấu hốt hoảng trên thị trường cổ phiếu như chỉ số VIX vẫn lửng lơ dưới điểm 20 thay vì tăng vọt lên gần 80 vào năm 2008 hay quá 40 điểm vào giữa năm 2011.
RFI : Trong trận đấu trên chính trường Mỹ hiện nay thì ai thắng, ai thua hay chỉ đem lại hậu quả tai hại cho kinh tế ?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Thuần về chính trị thì một thiểu số cực đoan trong đảng Cộng Hoà có chủ trương tối đa là lồng hồ sơ Obamacare vào trận đấu ngân sách và gây chấn động cho đảng mà không giỏi tuyên truyền nên đã tặng một món quà bất ngờ cho Tổng thống Obama. Thế rồi, được lợi thế đó, đảng Dân Chủ lại đòi tối đa và quyết không nhượng bộ nên cũng làm dân chúng thất vọng. Khi nhược điểm của đạo luật cải tổ y tế Obamacare ngày càng tỏ lộ thì kết quả sẽ là sự bất ngờ khác cho cuộc bầu cử năm tới.
Chuyện trầm trọng hơn chính là hiện tượng phân cực của chính trường Hoa Kỳ khi các thiểu số ở cả hai cánh tả hữu có những đòi hỏi cực đoan về chuyện vặt mà không giải quyết một cử nợ chình ình trước mắt nên khiến quần chúng ôn hòa ở giữa chán nản. Họ không mấy tín nhiệm Quốc hội và giới dân cử, hết thiết tha đến việc đi bầu và nhường cái loa cho những kẻ ồn ào nhất. Trong hiện tại, có lẽ đấy mới là vấn đề nghiêm trọng của chính trường Hoa Kỳ.
RFI : Dù muốn hay không thì uy tín của Mỹ đối với các đối tác quốc tế cũng đang bị sứt mẻ.
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Dĩ nhiên là họ coi thường nước Mỹ, với lời mỉa mai dễ hiểu là "Xứ này lạ thật!", hoặc "Ai lại lãnh đạo một quốc gia như vậy?" Trong khi đó các chủ nợ quốc tế của Hoa Kỳ là giới đầu tư trên thị trường trái phiếu thì có cái nhìn bi quan hơn giới đầu tư Mỹ. Điều ấy được thấy ở phân lời gia tăng của loại bảo hiểm tín dụng chống rủi ro vi ước của Hoa Kỳ, gọi tắt là CDS. Có lẽ thế giới quan ngại về chuyện này hơn là các chính khách Hoa Kỳ.
RFI : Trung Quốc hiện là chủ nợ lớn nhất của Hoa Kỳ với gần 1.300 tỷ đô la trong tay, vậy Bắc Kinh đánh giá thế nào về khủng hoảng tại Mỹ hiện nay và liệu rằng chủ nợ Trung Quốc có bán bớt công trái của Mỹ để giới hạn các rủi ro hay không ?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Hoa Kỳ quả thật là nợ nước ngoài cỡ năm ngàn tỷ đô la, hai chủ nợ hàng đầu là Trung Quốc với 1. 300 triệu đô la, rồi Nhật Bản 1.100 triệu đô. Nhưng thực tế kinh tế lại có nhiều điều đáng chú ý. Thứ nhất, thị trường Mỹ có mức thanh khoản cao, sức tiếp nhận sâu rộng, dễ dàng mua vào bán ra cả trăm tỷ một ngày. Thứ hai, các thị trường lớn khác như Âu Châu lại chưa được an toàn như vậy. Thứ ba, Hoa Kỳ cũng nắm trong tay tài sản của nhiều xứ khác dưới dạng đầu tư còn lớn hơn khoản ngoại trái này, với mức lời cao hơn, nôm na là đi vay rẻ mà tung tiền kiếm lời cao hơn ở xứ khác! Và sau cùng, nếu chủ nợ sợ hãi bán tháo thì vừa bán ra là tài sản Mỹ ở trong tay lại sụt giá. Chuyện phũ phàng là chủ nợ tại Bắc Kinh sẽ nghèo đi nếu tìm cách cho Hoa Kỳ một bài học tài chính !
Vì vậy mà tuần qua Tân Hoa Xã của Trung Quốc có bài bình luận gay gắt đả kích Hoa Kỳ, kêu gọi các nước xây dựng trật tự mới cho một thế giới "phi-Mỹ hóa" với một ngoại tệ có thể thay thế Mỹ kim. Sự thật thì chẳng có một ông trời hay một định chế siêu quốc gia nào quyết định về vai trò của một ngoại tệ quốc tế và với mọi nhược điểm thì Mỹ kim có góp phần nâng mức thanh khoản cho toàn cầu từ mấy chục năm nay rồi mà đến nay chưa có ngoại tệ nào thay thế được.
Ngoài ra, bên dưới trò đấu đá chính trị tại Hoa Kỳ, thực tế của thị trường là cán cân thương mại của Mỹ đã được thặng dư, ngược với cán cân thương mại của Trung Quốc, một quốc gia cũng đang có gánh nợ quá lớn.Và nếu Bắc Kinh muốn truất phế Mỹ kim thì phải thả nổi đồng bạc để đồng Nguyên sẽ thành ngoại tệ phổ biến hơn. Chuyện ấy không dễ và có đầy rủi ro nên Bắc Kinh mới hậm hực. Dù sao thì lời phản kích của Trung Quốc cũng có lợi cho Hoa Kỳ vì xúc phạm tự ái và làm dân Mỹ thêm thất vọng về lãnh đạo của họ. Chúng ta nên theo dõi phản ứng này.
Nguyễn Xuân Nghĩa / Thanh Hà
Theo RFI
http://vov.vn/Xa-hoi/Tren-560000-gia-dinhnam-ngheo-doi-do-chi-tra-vien-phi/285468.vov
VOV.VN - Đó là thông tin được đưa ra tại Hội thảo “Công bằng sức khỏe tại Việt Nam” diễn ra sáng 15/10, tại Hà Nội.
Mỗi năm, Việt Nam có hơn 560.000 gia đình
rơi vào cảnh nghèo đói do phải tự chi trả viện phí. Đó là thông tin
được đưa ra tại Hội thảo “Công bằng sức khỏe tại Việt Nam” diễn ra sáng
15/10, tại Hà Nội do Viện nghiên cứu về các vấn đề phát triển xã hội,
Trung tâm nghiên cứu về sức khỏe cộng đồng, Trung tâm sáng kiến về dân
số và sức khỏe và trường Đại học Y Hà Nội phối hợp tổ chức.
 |
| Xếp hàng mua thuốc tại Bệnh viện Mắt Trung ương (ảnh: Thu Thủy) |
Theo báo cáo của nhóm Hành động Công bằng
sức khỏe, nước ta vẫn có sự mất công bằng giữa các nhóm kinh tế xã hội
về nhiều khía cạnh y tế, sức khỏe với các mức độ khác nhau. Trong đó,
phạm vi bao phủ bảo hiểm y tế và bao phủ tài chính cho các dịch vụ chăm
sóc sức khỏe vẫn còn nhiều hạn chế.
Mỗi năm, có tới hơn 860.000 gia đình phải
trả chi phí y tế do thảm họa gây ra và 560.000 gia đình rơi vào cảnh
đói nghèo do phải tự chi trả viện phí. Chi phí y tế mà các gia đình phải
tự trả là chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ công bằng của hệ thống y
tế. Tuy nhiên, hệ thống chỉ số và phương pháp đo lường công bằng sức
khỏe chưa được thể hiện rõ trong các báo cáo của ngành y tế.
Các chuyên gia tham dự hội thảo cũng cho
rằng, để đạt được mục tiêu sức khỏe và công bằng, cần đổi mới hệ thống y
tế, sử dụng các phương pháp hệ thống có khả năng hỗ trợ giải quyết các
vấn đề liên quan tới năng lực và hoạt động của 6 thành phần trong hệ
thống y tế gồm: quản trị, cung cấp dịch vụ, tài chính, nguồn nhân lực,
thông tin và các sản phẩm y tế.
Cải thiện chất lượng các dịch vụ chăm sóc
sức khỏe, đáp ứng nhu cầu của tất cả mọi người, trong đó tập trung đặc
biệt tới người nghèo, cận nghèo, người dân vùng nông thôn và dân tộc
thiểu số./.
Văn Hải/VOV- Trung tâm Tin
Bộ trưởng Bộ Y tế được phong hàm “Giáo sư danh dự” Đại học Oxford
Lần đầu tiên một công dân Việt Nam được Đại học Oxford – một trong những
ĐH lâu đời nhất thế giới tại Anh Phong hàm Giáo sư danh dự thỉnh giảng.
Người có được vinh dự này là PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến – Bộ trưởng Bộ Y
tế Việt Nam.
Theo đánh giá của Đại học Oxford, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, nguyên
là Giám đốc của Viện Pasteur tại thành phố Hồ Chí Minh đã tập trung vào
việc tăng cường chăm sóc ban đầu và sức khỏe cộng đồng với sự nhấn mạnh
đặc biệt vào vắc-xin và thuốc kháng vi rút.
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến
Trong thời kỳ đương chức, bà Tiến là người ủng hộ mạnh mẽ và then chốt
của đơn vị nghiên cứu thuộc bệnh viện ĐH Oxford (OUCRU) bấy giờ còn nhỏ
và đang dần lớn mạnh, có trụ sở tại TPHCM. Sự trợ giúp này được minh
chứng qua nỗ lực hợp tác giữa viện Pasteur và OUCRU trong việc phòng
chống và điều trị bệnh cúm SARS, H5N1 và bệnh sốt xuất huyết. Nếu không
có sự lãnh đạo thiết yếu của bà thì sự hợp tác này cũng sẽ không xảy ra.
Hơn thế nữa bà nhận thấy nghiên cứu là một khía cạnh then chốt của
chính sách nhà nước, và nỗ lực hợp nhất bằng chứng và phân tích trợ cấp
chi phí vào việc lập kế hoạch và chính sách chăm sóc sức khỏe của nhà
nước.
Hiện nay, trong vai trò Bộ trưởng Bộ Y tế, bà Tiến tiếp tục có sự hỗ trợ
quan trọng đối với OUCRU và nhiều đối tác quốc tế khác trong việc
nghiên cứu nhằm cải thiện sức khỏe và an sinh của người Việt và xa hơn
nữa là sức khỏe toàn cầu. Tóm lại bà tiến đã và đang tạo ra những giá
trị trực tiếp và những đóng góp bằng hiện vật cho hiệu suất và hồ sơ của
ĐH ở cả Việt Nam và khu vực.
“Chúng tôi hết sức vinh dự được làm việc cùng GS Tiến và hy vọng vào mối
quan hệ hiệu quả kế tiếp. OUCRU nhận được nhiều lợi ích từ sự hỗ trợ,
lời khuyên và hướng dẫn của GS Tiến, và nhiều thành công của tổ chức
được xây dựng trên sự hợp tác này. Trong sự nhận thức về mối liên kết
này chúng tôi đề nghị được trao cho bà danh hiệu Giáo sư thỉnh giảng của
bộ môn Dịch tễ học”, đại diện Đại học Oxford cho biết.
Với lịch sử hơn 900 năm xây dựng và phát triển, Đại học Oxford là trường
lâu đời nhất tại Anh. Nổi tiếng về công tác giảng dạy và nghiên cứu,
Đại học Oxford thu hút sinh viên và học giả từ 130 quốc gia trên thế
giới.
(Dân Trí)
Còn đây là phản hồi của FB ThuyTrang Nguyen
Nguyễn Xuân Nghĩa - Khí Công Hoa Mỹ: Dầu và Khí - Chuyện Mỹ và Hoa
Khi lãnh đạo ba đầu hai đảng của Hoa Kỳ còn quần thảo trong trận đấu mù
trời về ngân sách, lãnh đạo Trung Quốc không lỡ dịp nói và làm. Nhưng sự
vận hành âm thầm của thị trường lại bày ra một luật chơi khác cho cả
hai...
Hôm Chủ Nhật 13, Tân Hoa Xã của Bắc Kinh đã có một bài xã luận dài với
nội dung đả kích lãnh đạo Hoa Kỳ và kêu gọi các nước xây dựng trật tự
mới cho một thế giới “phi-Mỹ hóa”. Cụ thể là truất phế vị trí của đồng
Mỹ kim như ngoại tệ dự trữ số một của thế giới.
Các nhà bình luận đều cho là tiếng nói của Bắc Kinh đáng chú ý vì là một
chủ nợ lớn của Mỹ: với gần một tỷ ba trăm triệu tài sản Mỹ đang nắm
trong tay, trong số công trái 16 ngàn 700 trăm tỷ sắp đụng trần và là
một trong nhiều nguyên nhân của trận đấu hiện nay tại Washington, Trung
Quốc không thể yên tâm vì những rủi ro có thể ảnh hưởng đến tài sản đầu
tư đã phó thác cho thị trường Hoa Kỳ.
 |
Thật ra, Bắc Kinh nên chú ý đến một chuyện khác. Chúng ta cũng vậy.
Hôm mùng chín tuần qua, cơ quan thông tin về năng lượng Energy
Information Agency (EIA) thông báo Trung Quốc vừa vượt Hoa Kỳ thành quốc
gia nhập cảng nhiều dầu thô nhất thế giới. Trước đó vài tuần, EIA cũng
cho biết Mỹ đã thành quốc gia sản xuất nhiều dầu thô nhất thế giới. Ðồng
thời, nếu theo dõi tin tức về năng lượng từ EIA, ta còn biết thêm rằng
Houston của Texas đã vượt New York thành hải cảng số một của Mỹ.
Loại tin tức đó không hấp dẫn bằng những tuyên bố nảy lửa của chính
trường, nhưng là kết quả của sự vận hành lặng lẽ của thị trường từ nhiều
năn nay và sẽ ảnh hưởng đến quyết định của lãnh đạo các nước trong
nhiều năm tới. Kinh tế cũng là chính trị!
***
Từ nhiều năm nay, sự ồn ào của chính trương Mỹ về sự suy bại của kinh tế
tư bản và vị trí siêu cường của Hoa Kỳ đã át tiếng thị trường.
Cho nên, người ta ít ngờ là Hoa Kỳ lặng lẽ chiếm vị trí số một về sản
lượng dầu thô sau khi nâng sản lượng đến 40% trong ba năm qua, đã cải
tiến thuật lý (technology) khai thác năng lượng, trở thành đại gia về
khí đốt ngang ngửa Liên bang Nga với khả năng tồn trữ và vận chuyền tiện
lợi hơn gấp bội. Lại còn thừa than đá xuất cảng ra ngoài.
Ngẫm lại thì trong nhiều thập niên, người ta nuốt chửng cái chân lý ảo
một thế giới có hạn về tài nguyên - từ phúc trình bi quan của Club of
Rome năm 1972 về “Giới hạn của Tăng trưởng” đến lời báo động mươi năm
trước rằng sản lượng dầu đã lên tới đỉnh “Peak Oil” và phải giảm. Vì vậy
nhiều người mới dễ chấp nhận một lý luận hấp dẫn là Hoa Kỳ khuynh đảo
thế giới để tìm dầu nuôi một bộ máy công nghiệp hoang phí.
Sự thật lại chẳng đơn giản như vậy.
Khi hiệp hội của những người lo trời sập là “Club of Rome” báo động thế
giới qua phúc trình “The Limit of Growth” vào năm 1972 thì các nước
Trung Ðông cũng dùng năng lượng làm võ khí bắt bí Tây phương. Vụ khủng
hoảng dầu thô làm giá dầu tăng vọt và đảo lộn bài toán kinh doanh khiến
Hoa Kỳ tìm cách khác, tìm dầu ở những nơi ít ngờ vì khó khăn và đắt đỏ,
như tại Alaska băng giá hay dưới đáy Vịnh Mễ Tây Cơ. Âu Châu cũng thế,
đã khai thác dầu khí ngoài khơi Bắc Hải.
Ngày nay, chúng ta cũng lại đang chứng kiến một sự chuyển động âm thầm của các thị trường trên thế giới.
Nhu cầu năng lượng của nhân loại hiển nhiên là còn tăng cùng đà công
nghiệp hóa toàn cầu. Nhưng tăng nhiều nhất, đến 85% của tổng số trong
vòng ba thập niên từ 2010 đến 2040, là tại các nước đang phát triển, nằm
ngoài nhóm 34 nước của tổ chức OECD. Trong khi ấy, số tiêu thụ của các
nước đã phát triển lại giảm dần nhờ hiệu năng cao hơn - đạt cùng kết quả
mà xài ít hơn với tiêu chuẩn khắt khe hơn về bảo vệ môi sinh.
Trong khối công nghiệp hóa, Hoa Kỳ dẫn đầu về những cải tiến thuật lý để
sản xuất nhiều hơn, tiêu thụ ít hơn và đỡ lệ thuộc vào loại năng lượng
gốc khoáng sản và tìm ra năng lượng điền thế có khả năng tái tạo. Ngay
trong lãnh thổ Hoa Kỳ, nhiều tiểu bang mặc nhiên truất phế vị trí của
các thành viên OPEC với các giếng dầu có trữ lượng bất ngờ vì trước đây
bàn tay người chưa thể vươn tới. Canada, Âu Châu hay Nhật Bản cũng có nỗ
lực tương tự và nguồn năng lượng chung của Hoa Kỳ và Canada khiến cả
khu vực Bắc Mỹ giảm dần sự lệ thuộc vào dầu khí Trung Ðông. Ðiều ấy cũng
giải thích vì sao Hoa Kỳ vẫn quan tâm đến Trung Ðông, nhưng trên một tư
thế khác.
Trong các nước đang lên, Trung Quốc là xứ đói ăn khát dầu số một.
Ðà tiêu thụ của các đấng con trời sẽ còn tăng, nhất là khi cả triệu
người đã xu hào rủng rỉnh thích ngồi khí xa. Mà xe hơi hay các nhà máy
của họ không có loại tiêu chuẩn ngặt nghèo về môi sinh và sẽ gây nhiều
vấn đề khác.
Từ nhiều năm qua, Bắc Kinh ráo riết tìm nguồn cung cấp từ bên ngoài.
Dụng võ thì qua cái lưỡi bò và thái độ gây hấn tại Ðông Bắc Á và Ðông
Nam Á. Dụng văn thì có các tập đoàn năng lượng nhà nước như Sinopec,
CNOOC hay PetroChina. Nhưng có nguồn cung cấp rồi lại còn phải bảo vệ
với một hải đội chưa thể vượt sức cản của Hoa Kỳ tại các vùng eo biển
Ðông Nam Á.
Ðiều ấy mới giải thích việc Trung Quốc tân trang lại Con Ðường Tơ Lụa
chạy qua Trung Á như Chủ tịch Tập Cận Bình đã hứa hẹn tháng trước khi
thăm viếng các nước họ “stan” - ở sân sau của Liên bang Nga....
Bên cạnh Trung Quốc, một nước đang phát triển khác là Ấn Ðộ cũng có nhu
cầu tương tự về năng lượng. Theo dự báo của cơ quan EIA, đà tiêu thụ của
hai xứ này sẽ tăng gấp đôi trong 30 năm tới và chiếm một phần ba của số
tiêu thụ năng lượng toàn cầu vào năm 2040. Khi hai nước láng giềng đông
dân nhất Châu Á đều có cùng một nhu cầu thì ta hình dung ra cái thế
cạnh tranh sẽ kéo dài từ Nam Á qua Trung Á đến Ðông Nam Á, từ Biển Á Rập
qua Ấn Ðộ dương đến Thái bình dương...
Trong khung cảnh đó, Hoa Kỳ vẫn ung dung cầm trịch.
***
Trong một giai đoạn quá lâu, trước và sau cơn khủng hoảng chính trị hiện
nay về công chi thu, người ta dự báo thời suy thoái của Hoa Kỳ. Hình
như các cuộc cách mạng về cơ khí, điện năng, xe hơi, hay máy điện toán
và hệ thống tin học, v.v... đã đi hết sự vận hành và Hoa Kỳ chỉ là đệ
nhất siêu cường trong một giai đoạn ngắn, thu hẹp vào 12 năm, từ khi bức
tường Bá Linh bị đập năm 1989 đến lúc tòa tháp đôi sụp đổ tại New York
năm 2001!
Nhưng sự thật là trong khi lãnh đạo Mỹ ôm đầu than thở và đổ lỗi cho
nhau, trước sự cổ võ của truyền thông và sự hồ hởi của các đối thủ, xã
hội Mỹ vẫn thường trực thay đổi, với nhiều phát minh bổ túc cho nhau để
giải quyết những vấn đề cụ thể trước mắt.
Khi Bắc Kinh nói đến một trật tự mới và nhu cầu truất phế Mỹ kim, ta nên
chịu khó trừ bì mà nhìn lại toàn cảnh. Với sức mạnh năng lượng và những
đổi thay trong khu vực chế biến lẫn y khoa và sức khỏe - cho dù có gặp
hiệu ứng của Obamacare - đồng đô la sẽ còn lên giá trong thập niên tới.
Ðấy là lúc Trung Quốc khốn khổ với việc thả nổi đồng Nguyên để ngoi vào
vị trí của một ngoại tệ dự trữ...
Khi ấy, ta sẽ còn trở lại chuyện khí công Mỹ Hoa, của hai hình thái kinh tế chính trị khác biệt.
Nguyễn Xuân Nghĩa
(Diễn đàn Thế kỷ)
Thực hư về đe dọa Mỹ vỡ nợ
|
Về phần các cơ quan thẩm định tài chính, trước mắt cũng chưa một ai lên tiếng đe dọa hạ điểm tín nhiệm đối với nợ công của Hoa Kỳ. Trong khi đó mọi người còn nhớ rằng vào năm 2011, khi Washington đàm phán để nâng trần nợ công thì cũng là lúc Standard & Poor's hạ điểm tín nhiệm của Mỹ. Khi đó tổng nợ công của Hoa Kỳ tương đương với 10 % GDP chứ không chỉ là gần 4 % như hiện tại.
Giải thích cho thái độ điềm tĩnh đó của quốc tế các chuyên gia cho rằng, hạn định 17/10/2013 được chính giới Hoa Kỳ nêu lên như là một cột mốc « quyết định », nhưng trên thực tế hạn ngày 17 tháng 10 nặng về ý nghĩa chính trị hơn là kinh tế.
Cụ thể là trong 48 giờ nữa nếu Nhà Trắng và Hạ Viện do đảng đối lập Cộng hòa chiếm đa số không tìm ra đồng thuận để nâng trần nợ công của Hoa Kỳ, thì bộ Tài chính vẫn còn một khoản dự trữ khoảng 30 tỷ đô la để thanh toán nợ đáo hạn, đài thọ những khoản chi tiêu cấp bách nhất. Nhưng kể từ cột mốc thời gian đó, về phương diện pháp lý, chính phủ Mỹ không được quyền đi vay thêm để trang trải các hóa đơn đến kỳ phải trả. Đó sẽ là một vấn đề đau đầu khi bộ Tài chính phải thanh toán 6 tỷ đô la tiền lãi cho các chủ nợ vào ngày 01/11/2013 và cùng ngày, phải xuất ra 55 tỷ đô la để trả các khoản an sinh xã hội : lương hưu cho người già, phụ cấp cho lính, hay bảo hiểm y tế cho người tàn tật …
Trong trường hợp Hạ viện vẫn chưa đồng ý nâng trần nợ công từ nay cho đến hết ngày 31/10/2013 thì điều gì sẽ xảy tới ? Có ba kịch bản được đưa ra : một là chính quyền Mỹ bắt buộc phải mạnh tay cắt giảm chi tiêu công cộng để duy trì mức nợ công ở dưới ngưỡng quy định như hiện nay là 16.700 tỷ đô la (tương đương với 3,9 % GDP). Giải pháp thứ nhì là tổng thống Obama sử dụng điều khoản Tu chính 14, cho phép ông đơn phương nâng trần nợ công.
Kịch bản thứ ba là Hoa Kỳ sau ngày 01/11/2013 rơi vào tình trạng « tạm thời mất khả năng thanh toán ». Trong trường hợp thứ ba này, nước Mỹ sẽ đánh mất niềm tin nơi các nhà đầu tư trên thế giới, bởi vì từ trước đến nay, công trái của Hoa Kỳ vẫn được coi là « an toàn » nhất.
Khi mà các nhà đầu tư cho rằng mua công trái phiếu có rủi ro cao thì điều đó cũng có nghĩa là chính phủ Mỹ sẽ phải đi vay tín dụng với lãi suất cao hơn. Mọi người còn nhớ rằng vào thập niên 1970 do một sự cố kỹ thuật về điện toán, Hoa Kỳ đã tạm thời mất khả năng thanh toán trong một vài giờ. Hậu quả là trong một thời gian dài, Washington đã phải đi vay với lãi suất cao hơn đến 0,6 %.
Trong bối cảnh hiện tại, khi mà kinh tế Hoa Kỳ chưa thực sự vững vàng sau khủng hoảng tài chính 2008, nếu đe dọa bị « mất khả năng thanh toán » đẩy lãi suất của Mỹ lên cao thì nước Mỹ của ông Obama sẽ lại rơi vào một chu kỳ suy thoái.
Trước khi phân tích về thực hư chung quanh đe dọa nước Mỹ bị « vỡ nợ », xin được lưu ý rằng, cụm từ « vỡ nợ » hay « mất khả năng thanh toán » dùng để nói về khủng hoảng của Hoa Kỳ hiện nay không hoàn toàn chính xác bởi Mỹ không trong hoàn cảnh bị đẹ dọa như là Hy Lạp hay một vài quốc gia khác trong khối euro, khiến họ đã phải cầu cứu quốc tế.
Để hiểu rõ hơn về những tranh cãi trên mức trần nợ công Hoa Kỳ và tác động của nó, ban Việt ngữ RFI một lần nữa đã mời chuyên gia kinh tế Mỹ, Nguyễn Xuân Nghĩa tham gia vào tạp chí hôm nay. Theo ông ít có hy vọng Hạ viện và chính phủ Obama đạt được đồng thuận về mức trần nợ trước thời hạn ngày 17/10/213
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Diễn tiến bề mặt của trận đấu tuần qua là Hạ viện Cộng Hoà đề nghị nhiều giải pháp mà đều bị Chính quyền Obama bác bỏ nên tạm lui từ Thứ Sáu 11/10/2013, để trận đấu chuyển qua Thượng viện, nơi đảng Dân Chủ giữ đa số và bên Cộng Hoà có lập trường ôn hòa hơn. Suốt cuối tuần, lãnh đạo hai đảng tại Thượng Viện ráo riết thương thuyết và qua trưa ngày 14/10/2013 thì hy vọng chớm nở, nên Tổng thống Obama quyết định đình hoãn việc gặp lãnh tụ hai đảng trong Quốc hội vào buổi chiều để đợi hai đảng hoàn tất một đề nghị chung. Tuy nhiên, thỏa hiệp của Thượng viện vẫn phải trở lại Hạ viện để có chung quyết trước kỳ hạn 17/10/2013. Lạc quan lắm thì đôi bên sẽ lại trì hoãn bằng giải pháp tạm cho qua năm tới theo kiểu đá bóng ra biên và suốt ba năm tới, năm nào cũng có tranh luận như vậy.
RFI : Không đạt được đồng thuận trước kỳ hạn như vậy thì liệu nước Mỹ có bị « vỡ nợ » như là các phương tiện truyền thông thường nói tới ?
Nguyễn Xuân Nghĩa : Chuyện này khá rắc rối. Tôi xin được trình bày vắn tắt như sau : Thứ nhất là định nghĩa pháp lý và tấm lịch. Cả thế giới lẫn đa số dư luận Mỹ cứ nói đến kỳ hạn 17 Tháng 10 là khi Hoa Kỳ có thể bị vỡ nợ nếu Quốc hội không nâng định mức đi vay quá con số 16.700 tỷ đô la hiện nay. Sự thật không là vỡ nợ, -vỡ nợ là khi món nợ vượt quá tài sản của quốc gia nên chính quyền không trả được nợ- mà chỉ là một vụ lỗi hẹn trả nợ hay "vi ước" khi mà khách nợ không thanh toán được một số nợ đáo hạn. Tôi xin lấy một thí dụ: khách nợ có tài sản là ngôi nhà và món nợ lớn về tín dụng địa ốc và vẫn có thu nhập bình thường nhưng tạm thời không thanh toán được khoản nợ đáo hạn của thẻ tín dụng. Đây là điều bất tiện khi các chủ nợ lớn nhỏ đều biết tình trạng này và có thể đòi tiền lời cao hơn để tránh rủi ro, nhưng bất tiện chứ chưa là vỡ nợ hay phá sản. Hoá ra hai phe trong cuộc cứ đưa kỳ hạn vỡ nợ này ra để hăm dọa quần chúng và tác động vào thị trường.
Thực tế thì mỗi tháng ngân sách liên bang Mỹ vẫn thu vào 250 tỷ đô la tiền thuế và phải trả tiền lời đi vay là 20 tỷ và bộ Ngân khố còn khả năng du di nhiều khoản chi theo một ưu tiên khác để thanh toán các món nợ đáo hạn sau ngày 17/10/2013. Việc du di hay thay đổi ưu tiên đó cũng nằm trong các đề mục đang được tranh cãi. Nhưng song song, đồng hồ vẫn nhảy nên mùng 01/11/2013 này lại đến kỳ trả tiền an sinh xã hội, hay ngày 15/11/2013 sẽ phải trả nợ trái phiếu, và đấy mới là những lằn ranh khó lùi.
Trong khi ấy, vấn đề căn bản vẫn là Hoa Kỳ bị bội chi quá lớn, cứ chi ra trăm đồng là phải vay gần hai chục bạc. Hoặc năm tới phải vay thêm 700 tỷ, 10 năm tới phải vay 5 ngàn tỷ. Việc ấy không thể kéo dài và là mối nguy thật sự cho nước Mỹ, chưa kể các khoản cam kết của quỹ hưu bổng An sinh Xã hội hay nghĩa vụ thanh toán quỹ Bảo hiểm Y tế Medicare hay Trợ cấp Y tế Medicaid. Nếu Mỹ bị vỡ nợ thì là do các quỹ tín thác này khi giới cao niên sinh sau Thế chiến II ào ạt về hưu với tuổi thọ cao hơn và yêu cầu về y tế đắt hơn !
RFI : « Lằn ranh đỏ » không phải là ngày 17/10 và cốt lõi vấn đề không nằm ở chỗ nâng trần nợ công của Hoa Kỳ. Căn nguyên nguồn cội vẫn là Hoa Kỳ đang bội chi quá lớn. Mà để giải quyết vấn đề này, thì bắt buộc hai vế chính trị và kinh tế phải đi song song với nhau.
Nguyễn-Xuân Nghĩa : Chính trường Hoa Kỳ vẫn bị cái lá che mắt là lịch bầu cử. Hai cuộc bầu cử 2014 và 2016 sắp tới khiến đôi bên lại đổ lỗi cho nhau để giành phiếu mà cuối cùng vẫn chỉ là tìm giải pháp thỏa hiệp. Ngón võ này có xảy ra hồi tháng 8/2011 khiến trái phiếu Hoa Kỳ bị sụt cấp mà hai đảng chưa dứt khoát giải quyết và đành thả nổi cho biện pháp tự động giảm chi gọi là "séquestration". Chính là những biện pháp tự động ấy góp phần thu hẹp bội chi ngân sách dù Chính quyền Obama cứ báo động về tai họa suy trầm vào đầu năm nay. Có lẽ vì vậy mà lần này thị trường tại Mỹ không mấy rúng động. Chỉ dấu hốt hoảng trên thị trường cổ phiếu như chỉ số VIX vẫn lửng lơ dưới điểm 20 thay vì tăng vọt lên gần 80 vào năm 2008 hay quá 40 điểm vào giữa năm 2011.
RFI : Trong trận đấu trên chính trường Mỹ hiện nay thì ai thắng, ai thua hay chỉ đem lại hậu quả tai hại cho kinh tế ?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Thuần về chính trị thì một thiểu số cực đoan trong đảng Cộng Hoà có chủ trương tối đa là lồng hồ sơ Obamacare vào trận đấu ngân sách và gây chấn động cho đảng mà không giỏi tuyên truyền nên đã tặng một món quà bất ngờ cho Tổng thống Obama. Thế rồi, được lợi thế đó, đảng Dân Chủ lại đòi tối đa và quyết không nhượng bộ nên cũng làm dân chúng thất vọng. Khi nhược điểm của đạo luật cải tổ y tế Obamacare ngày càng tỏ lộ thì kết quả sẽ là sự bất ngờ khác cho cuộc bầu cử năm tới.
Chuyện trầm trọng hơn chính là hiện tượng phân cực của chính trường Hoa Kỳ khi các thiểu số ở cả hai cánh tả hữu có những đòi hỏi cực đoan về chuyện vặt mà không giải quyết một cử nợ chình ình trước mắt nên khiến quần chúng ôn hòa ở giữa chán nản. Họ không mấy tín nhiệm Quốc hội và giới dân cử, hết thiết tha đến việc đi bầu và nhường cái loa cho những kẻ ồn ào nhất. Trong hiện tại, có lẽ đấy mới là vấn đề nghiêm trọng của chính trường Hoa Kỳ.
RFI : Dù muốn hay không thì uy tín của Mỹ đối với các đối tác quốc tế cũng đang bị sứt mẻ.
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Dĩ nhiên là họ coi thường nước Mỹ, với lời mỉa mai dễ hiểu là "Xứ này lạ thật!", hoặc "Ai lại lãnh đạo một quốc gia như vậy?" Trong khi đó các chủ nợ quốc tế của Hoa Kỳ là giới đầu tư trên thị trường trái phiếu thì có cái nhìn bi quan hơn giới đầu tư Mỹ. Điều ấy được thấy ở phân lời gia tăng của loại bảo hiểm tín dụng chống rủi ro vi ước của Hoa Kỳ, gọi tắt là CDS. Có lẽ thế giới quan ngại về chuyện này hơn là các chính khách Hoa Kỳ.
RFI : Trung Quốc hiện là chủ nợ lớn nhất của Hoa Kỳ với gần 1.300 tỷ đô la trong tay, vậy Bắc Kinh đánh giá thế nào về khủng hoảng tại Mỹ hiện nay và liệu rằng chủ nợ Trung Quốc có bán bớt công trái của Mỹ để giới hạn các rủi ro hay không ?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: Hoa Kỳ quả thật là nợ nước ngoài cỡ năm ngàn tỷ đô la, hai chủ nợ hàng đầu là Trung Quốc với 1. 300 triệu đô la, rồi Nhật Bản 1.100 triệu đô. Nhưng thực tế kinh tế lại có nhiều điều đáng chú ý. Thứ nhất, thị trường Mỹ có mức thanh khoản cao, sức tiếp nhận sâu rộng, dễ dàng mua vào bán ra cả trăm tỷ một ngày. Thứ hai, các thị trường lớn khác như Âu Châu lại chưa được an toàn như vậy. Thứ ba, Hoa Kỳ cũng nắm trong tay tài sản của nhiều xứ khác dưới dạng đầu tư còn lớn hơn khoản ngoại trái này, với mức lời cao hơn, nôm na là đi vay rẻ mà tung tiền kiếm lời cao hơn ở xứ khác! Và sau cùng, nếu chủ nợ sợ hãi bán tháo thì vừa bán ra là tài sản Mỹ ở trong tay lại sụt giá. Chuyện phũ phàng là chủ nợ tại Bắc Kinh sẽ nghèo đi nếu tìm cách cho Hoa Kỳ một bài học tài chính !
Vì vậy mà tuần qua Tân Hoa Xã của Trung Quốc có bài bình luận gay gắt đả kích Hoa Kỳ, kêu gọi các nước xây dựng trật tự mới cho một thế giới "phi-Mỹ hóa" với một ngoại tệ có thể thay thế Mỹ kim. Sự thật thì chẳng có một ông trời hay một định chế siêu quốc gia nào quyết định về vai trò của một ngoại tệ quốc tế và với mọi nhược điểm thì Mỹ kim có góp phần nâng mức thanh khoản cho toàn cầu từ mấy chục năm nay rồi mà đến nay chưa có ngoại tệ nào thay thế được.
Ngoài ra, bên dưới trò đấu đá chính trị tại Hoa Kỳ, thực tế của thị trường là cán cân thương mại của Mỹ đã được thặng dư, ngược với cán cân thương mại của Trung Quốc, một quốc gia cũng đang có gánh nợ quá lớn.Và nếu Bắc Kinh muốn truất phế Mỹ kim thì phải thả nổi đồng bạc để đồng Nguyên sẽ thành ngoại tệ phổ biến hơn. Chuyện ấy không dễ và có đầy rủi ro nên Bắc Kinh mới hậm hực. Dù sao thì lời phản kích của Trung Quốc cũng có lợi cho Hoa Kỳ vì xúc phạm tự ái và làm dân Mỹ thêm thất vọng về lãnh đạo của họ. Chúng ta nên theo dõi phản ứng này.
Nguyễn Xuân Nghĩa / Thanh Hà
Theo RFI
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét