Bài viết đáng chú ý

Blogger VN thách thức chế độ độc đảng

Sau những năm xung đột và khó khăn, Việt Nam dần nổi lên ở châu Á như nền kinh tế công nghiệp hóa mới nhất. Nhưng những thay đổi xã hội và kinh tế hiện tại lại thách thức sự cai trị của nhà nước độc đảng, trong đó có sự phát triển sôi động của không gian blog. Chuyên gia về Việt Nam Jonathan London phân tích phản ứng của nhà nước với các blogger trong trường đấu chính trị đang thay đổi ở Việt Nam.

Hai thập niên trước, cứ 10,000 người Việt Nam mới có chưa đầy một cái điện thoại, một tỉ lệ thuộc hàng thấp nhất thế giới. Ngày nay, ở đất nước 90 triệu dân, cứ mỗi 100 công dân thì lại đếm được tới 135 chiếc điện thoại.

Tỷ lệ tiếp cận Internet cũng đã cất cánh. Cứ ba người thì có hơn một người nối mạng so với tỉ lệ một trên 33 của một thập niên trước. Lịch sử rõ ràng đã tăng tốc ở Việt Nam, mang đến cả cơ hội và những rủi ro.

Tác động của internet đối với văn hóa chính trị của Việt Nam trở nên đột ngột và quan trọng. Cho tới gần đây, việc tiếp cận thông tin, tin tức, quan điểm không bị kiểm duyệt về Việt Nam vẫn chỉ giới hạn trong phạm vi quan chức có quyền.

Tình hình đã thay đổi sâu sắc. Có lẽ nổi bật nhất là việc viết blog về chính trị nay trở nên phổ biến ở Việt Nam, bất chấp những nỗ lực của nhà nước muốn nhổ rễ nó.

Hình thức viết blog chính trị ở Việt Nam cũng đa dạng.

Một số blogger có nguyện vọng thành nhà báo độc lập. Người khác lại tập trung vào các vụ scandal và đồn đoán, nhất là nếu chúng liên quan tới các đầu lĩnh chính trị của đất nước.

Những người khác quảng bá cho đối mới chính trị và cảnh ngộ của các tù nhân lương tâm đang dần tiều tụy trong nhà tù Việt Nam. Những người này được vô số blogger trên các trang mạng xã hội khác như Facebook tán thưởng và tham gia.

Khi họ bị bịt miệng, qua việc bắt bớ hay cách nào khác, lại có các blogger khác nhanh chóng thay thế và dồn dập cơn bão chỉ trích trên internet phản đối chiến thuật đàn áp của nhà nước.

Khát khao thay đổi

Lên tiếng về chính trị ở Việt Nam kèm theo nhiều rủi ro.

Trong năm qua, một số blogger đã chịu án tù dài theo luật hà khắc nhằm làm im tiếng các nhà bất đồng chính kiến và gieo sợ hãi trong dân chúng.

Điều kiện tù đày ở Việt Nam có thể khắc nghiệt. Trong tù, hành hạ thể xác và tinh thần – và cả chết sớm – là chuyện thường tình. Bên ngoài, phân biệt đối xử với người thân của họ cũng đã thành lệ.

Mời quý vị đến với Việt Nam của đầu thế kỷ 21, quốc gia chín mọng tiềm năng nhưng đang rạn nứt vì gánh nặng của một hệ thống chính trị không hiệu quả.
Một đất nước khao khát hiện đại nhưng chính nhà nước của nó lại thẳng tay trừng trị những kêu gọi thay đổi căn bản.

Các blogger của Việt Nam chỉ là một phần quan trọng của một chiến dịch chưa từng có, tuy vẫn chỉ tổ chức lỏng lẻo. Nó nhắm tới việc cổ động, thậm chí thuyết phục chính quyền độc đảng của Việt Nam thực hiện đổi mới chính trị một cách căn bản.

Bị miệt thị là “kẻ thù” và “thế lực thù địch” bởi những yếu tố bảo thủ trong chế độ, thường xuyên bị đe dọa, họ kiên quyết muốn thấy đất nước mình phát triển những thể chế xã hội càng đa nguyên, minh bạch và dân chủ.

Không còn giấu giếm

Chủ tịch Trương Tấn Sang gặp Tổng thống Obama ở Nhà Trắng hồi tháng Bảy

Trong quá khứ, blogger của Việt Nam giấu mình dưới những cái tên giả trên mạng để tránh bị bắt và để bước một bước trước chính quyền.

Nhưng ngày càng có nhiều người Việt Nam lên mạng công khai để được lắng nghe. Họ vẫn tiến hành cẩn trọng nhưng với sự tự tin và quyết tâm.

Thực vậy, trong một thời gian ngắn, bất đồng chính kiến một cách công khai đã trở thành một đặc tính chắc chắn của xã hội Việt Nam. Văn hóa chính trị của đất nước này đã thay đổi trên những khía cạnh cơ bản.

Và công khai kêu gọi đổi mới cũng không chỉ dừng ở giới trẻ thạo công nghệ.
Đầu năm nay, 72 viên chức và nhà phân tích, còn làm việc và đã về hưu, công khai kêu gọi kết thúc chế độ độc đảng ở Việt Nam. Kiến nghị 72 là bước bạo dạn và tới nay đã có được 14.000 chữ ký, rất nhiều người trong số đó vẫn nằm trong bộ máy của đảng – nhà nước.

Mặc dù bị nhà nước bác bỏ, bản kiến nghị vẫn tự do lưu truyền trên mạng. Cuộc bàn luận công khai trên mạng đã là một bước ngoặt không tranh cãi được trong sự phát triển chính trị của đất nước.

Thế nhưng, những sự kiện trên không thể xảy ra nếu đã không có các thay đổi quan trọng trong chế độ.

Thực vậy, chính trị bên trong Đảng Cộng sản thường rất ảm đạm, thậm chí chán nản, nhưng đã trở thành thú vị, Nó thể hiện một mức độ bất trắc chưa từng thấy kể từ những năm 1940.

Chính trị bè phái mà đã kiềm giữ được trong quá khứ nay đã nhường chỗ cho một cuộc đấu tranh công khai, phản ánh cuộc khủng hoảng lãnh đạo.

Kinh tế trì trệ

Bản thân cuộc khủng hoảng này là sản phẩm của nhận thức rằng các nhóm lợi ích và sự kém cỏi trong đảng làm xói mòn tương lai của đất nước. Để hiểu được cuộc khủng hoảng này, người ta chỉ cần nhìn vào kinh tế.

Trong nhiều thập niên, Việt Nam là quốc gia nghèo nhất châu Á. Chiến tranh và cấm vận của Mỹ và Trung Quốc khiến đất nước này nhìn chung bị cô lập khỏi thương mại thế giới.

"Rõ ràng là có nhiều người sáng láng, có trình độ và quyết tâm trong và ngoài đảng và nhà nước đang đấu tranh vì lợi ích của một trật tự xã hội mới công khai và minh bạch hơn."

Thế nhưng đổi mới thị trường cuối thập niên 1980 và đầu những năm 1990 làm bùng nổ tăng trưởng kinh tế. Lao động ở Việt Nam vẫn tương đối rẻ, cộng với việc gần với Trung Quốc và các thị trường Đông Á khác, và mối quan hệ ngày càng phát triển với châu Âu và châu Mỹ khiến đất nước này trở thành nam châm thu hút đầu tư nước ngoài.

Trong giai đoạn này, Việt Nam đã cải thiện mức sống một cách đáng kể, dù không đồng đều.

Tuy nhiên trong 5 năm qua, quỹ đạo tăng trưởng của Việt Nam đã dần chậm lại do quản lý kinh tế sai lầm. Sai lầm quản lý là do các nhóm lợi ích mà sản phẩm chính của nó là trác táng và lãng phí.

Trong khi kinh tế Việt Nam vẫn phát triển và sẽ tiếp tục phát triển ở tỉ lệ vừa phải, năng suất của nó khá yếu ớt. Những đổi mới được đề xướng từ thập niên 90 đã mất đi đà tiến.

Nhà nước thất bại trong việc giải quyết các vấn đề cơ bản một cách đầy đủ, chẳng hạn như bế tắc trong cơ sở hạ tầng, nhu cầu về lực lượng lao động có kỹ năng và minh bạch trong quản lý và điều tiết kinh tế.

Trong khi đó, quyền lực của nhà nước quá thường xuyên được những người đứng đầu sử dụng cho chính họ và đồng minh của họ. Đất nước trở nên bức bối.

Kiềm chế blog

Cho tới gần đây, câu trả lời thường lệ của chính quyền đối với các kêu gọi đổi mới là trấn áp. Điều này đã làm vấy tên tuổi của Việt Nam và làm yếu đi những nỗ lực tăng cường quan hệ với những quốc gia như Hoa Kỳ.

Không có dấu hiệu cho thấy các vụ đàn áp đang giảm đi. Nhưng nỗ lực công khai thuyết phục đổi mới cũng không giảm.

Nhưng liệu tình hình có đang đến lúc dầu sôi lửa bỏng?

Trong những tháng gần đây, chính quyền đã sử dụng Điều 258 bộ luật Hình sự Việt Nam, quy định nhiều năm giam giữ đối với tội danh “lợi dụng các quyền tự do dân chủ” và xâm phạm “lợi ích nhà nước”.

Tháng trước, cảm thấy có cơ hội chính trị từ cuộc gặp giữa Chủ tịch Việt Nam Trương Tấn Sang và Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama, 103 blogger đã viết kiến nghị phản đối điều 258.

Chỉ vài ngày sau cuộc gặp, chính quyền Việt Nam ra Nghị định 72, sẽ có hiệu lực vào ngày 01/09.

Nghị định này có vẻ giới hạn chặt chẽ việc viết blog chính trị bằng cách cấm người dùng internet không được nhắc tới các “thông tin tổng hợp,” trích lại “thông tin từ các hãng thông tấn nhà nước hoặc các trang web,” hay “cung cấp thông tin chống Việt Nam; gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc".

Nhưng mục tiêu chính xác mà nghị định nhắm tới và khả năng thi hành của nó vẫn không rõ ràng.

Tình hình khó đoán

Nhu cầu đọc tin qua internet ngày càng tăng

Chỉ vài tuần trước, một nhà hoạt động dũng cảm người Việt Nam kể lại cách cô trốn khỏi nhà từ 4:30 sáng để tránh bị công an giữ, để tham gia chiến dịch ủng hộ quyền chính trị.

Trong khi đó, hôm 13/08/2013, một nhóm nhỏ thanh niên Hà Nội, những người khá năng nổ về chính trị trên mạng, bị đàn áp bạo lực, điện thoại và máy tính xách tay của họ cũng bị tịch thu.

Cũng trong tuần đó, một nhân vật khá nổi trội của đảng Cộng sản thúc giục đồng đội trước kia của mình ra khỏi Đảng để cùng tham gia đảng Dân chủ - Xã hội mới chưa được thành lập.

Cuối tuần đó, trong một quyết định bất ngờ và kịch tính, nhà nước trên thực tế đã bỏ án tù nhiều năm đối với hai nhà hoạt động trẻ. Một người 21 tuổi, Phương Uyên, thậm chí còn được thả cho rời tòa, sau khi đã phê phán tòa án.

Những diễn biến như thế không bình thường ở Việt Nam. Nó cho thấy bộ máy nhà nước đang chịu áp lực khổng lồ và một khung cảnh chính trị mới thú vị và khó đoán trước đang đến.

Những thay đổi này nhắc tôi nhớ tới chính trị chống chủ nghĩa thực dân ở Việt Nam gần một thế kỷ trước. Khi đó, những người Việt Nam yêu nước có địa vị khác nhau cùng họp lại để đấu tranh nhiều thập niên cho quyền tự quyết, nhiều tự do hơn và một nền kinh tế công bằng hơn.

Ngày nay, người Việt ở các tầng lớp khác nhau đang cùng đứng dậy cho rất nhiều lý tưởng tương tự. Nhưng họ phải giáp mặt với tầng lớp trên mà tính chính danh đã bị xói mòn vì đấu đá chính trị nội bộ, quản lý kinh tế sai lầm và các nhóm lợi ích.

Chính trị Việt Nam giờ dễ thay đổi. Liệu có xảy ra những thay đổi căn bản hay không thì chưa chắc chắn. Tuy nhiên, rõ ràng là có nhiều người sáng láng, có trình độ và quyết tâm trong và ngoài đảng và nhà nước đang đấu tranh vì lợi ích của một trật tự xã hội mới công khai và minh bạch hơn.

Ở khắp các tầng lớp trong xã hội Việt Nam đang có khát khao thay đổi. Khát khao ấy không bắt nguồn từ các lực lượng thù địch mà từ những người Việt Nam khác nhau yêu đất nước của họ và muốn có tương lai tốt đẹp hơn càng sớm càng tốt.

Tác giả là giáo sư kinh tế chính trị so sánh, đang dạy ở Đại học Thành phố Hong Kong. Bản tiếng Anh của bài viết này đã đăng trên BBC News Online, trong một phần của Mùa Việt Nam trên truyền hình và trang web BBC tháng 8. Xem bài gần đây của ông trên BBC Tiếng Việt về 'cờ vàng'.
(BBC)

Những nghịch lý của nhà cầm quyền

Ngay sau khi 2 sinh viên yêu nước Nguyễn Phương Uyên và Đinh Nguyên Kha được tòa phúc thẩm cho giảm phân nửa án sơ thẩm, thì những người có tâm huyết với quê hương, dân tộc như doanh nhân Lê Quốc Quyết, LS Nguyễn Bắc Truyển, chị Bùi Minh Hằng, chị Trần Thị Nga, nhà báo Trương Minh Đức…bị côn đồ, công an hành hung, giữa lúc công an cấm người dân, phóng viên quay phim, chụp ảnh. Những nghịch lý đó nói lên điều gì ?

Anh Lê Quốc Quyết (trái), em trai của Luật sư Lê Quốc Quân tại một nhà thờ Công giáo tại Hà Nội ngày 07 tháng bảy năm 2013. AFP photo

Doanh nhân Lê Quốc Quyết, em của LS Lê Quốc Quân đang tù tội, cho biết:

Dạ, thứ nhất là mình không lường được cách hành xử của chế độ độc tài. Tức là nó phi logic lắm. Mình rất khó nói về các diễn biến, bởi vì nó đã có vấn đề rồi, thì nó luôn luôn xảy ra những vấn đề mà mình không lường được. Cho nên, chuyện Nguyễn Phương Uyên được thả thì hết sức vui mừng.

Ban đầu, tôi cảm nhận đây là một tín hiệu tốt cho cái chung, là tiền lệ rất tốt. Tức là lần đầu tiên, một cô bé yêu nước một cách trong sáng, quyết tâm bảo vệ chính kiến của mình cho đến cùng nhưng lại được án treo và được thả ngay tại tòa, thì đây là một tín hiệu rất vui mừng. Cộng với việc xung quanh phiên tòa, lúc đầu người ta bố ráp, bắt bớ, nhưng sau đó họ để cho đi diễu hành như thời cụ Phan bội Châu đòi trả tự do cho người yêu nước. Những người ủng hộ Uyên-Kha diễu hành khắp chợ Tân An như thế thì thấy tưởng như dân chủ bắt đầu lan tỏa khắp nước VN rồi.

Tuy nhiên, qua chuỗi dài sự đàn áp cùng cách hành xử của giới cầm quyền và công an cho tới giờ cộng với việc những người có được dư luận quốc tế tốt như anh Điếu Cày, anh Lê Quốc Quân cũng chưa có tín hiệu gì tốt lành trong khi người thân bị đàn áp, rồi bao nhiêu bạn bè thân hữu khác tiếp tục bị đàn áp, thì tôi thấy, có thể, trong bộ máy cai trị có vấn đề: Người làm thì ít mà người phá thì nhiều.

Một mặt, những người chủ trương thân phương Tây có những động thái nhằm xoa dịu hình ảnh VN trên trường quốc tế bằng việc xử những án nhẹ đối với người yêu nước, thì ngược lại, những phe khác cố phá mối quan hệ đó bằng cách cho đánh phá, bắt bớ, gây gổ với nhiều người, ảnh hưởng đến hình ảnh của VN.

Thanh Quang: Như vậy thì người dân, nhất là những người có tâm huyết với đất nước, vận nước, quê hương, dân tộc phản ứng như thế nào?

Anh Lê Quốc Quyết: Có lẽ giới cầm quyền đã chọn cái cách là đẩy người dân đến bước đường cùng. Cá nhân chúng tôi là người rất ôn hòa. Đặc biệt khi đối mặt với nhân viên công lực thì tôi hết sức ôn hòa. Nhưng cảnh hành hung của công an, cái hung dữ của họ, họ thật sự là thú tính. Thực ra, những người chưa trải nghiệm này luôn luôn đặt câu hỏi, như sáng nay, những luật sư gọi điện cho tôi hỏi rằng liệu mình có làm cái gì nó không ? Có cái gì đó không mà nó tấn công như thế ? Nhưng đó là những người chưa thực sự trải nghiệm những hành động dã man của cơ quan công lực hoặc những viên mật vụ của VN.

Cá nhân chúng tôi gặp phải những hành động ấy diễn ra hàng ngày, và mình cố giữ hết sức ôn hòa, luôn luôn kêu gọi công an sắc phục can thiệp. Bởi vì những người đánh đập tôi thì tôi nhớ mặt, nhớ biển số xe, và tôi xác định rõ ràng đó là những người theo dõi tôi. Nhưng công an lại đứng thờ ơ. Cho nên, nỗi bức xúc sẽ đẩy người dân đến bước đường cùng, buộc họ phải đối đấu trực diện vì không còn cách nào khác.

Riêng cá nhân tôi, tuy thường xuyên bị tấn công, nhưng tôi thấy rất bình an, kể cả việc tôi có chết trước trụ sở công an TP Bà Rịa thì tôi thấy bình an thôi, vì mình thuộc lẽ phải nên không có gì e ngại cả. Và tôi hy vọng nhiều người dân sẽ cảm nhận được việc này. Và càng ngày họ càng dám dấn thân hơn.

Lá bùa "an ninh quốc gia"

Thanh Quang: Trước khi trở lại điểm mà anh vừa nói, tức là sự tàn ác của công an hiện nay, thì hành động của công an khiến những người có tâm huyết với đất nước, cũng là nạn nhân của công an, phải phản ứng, chẳng hạn như ghi hình, quay phim về hành động sai trái, tàn ác của công an. Nhưng mới đây, cảnh sát giao thông lại cấm người dân, phóng viên quay phim, chụp ảnh – điều mà LS Trương Anh Tú thuộc Đòan LS TP Hà Nội cho là “trái luật”. Anh nhận xét như thế nào về văn bản của công an cấm người dân quay phim, chụp hình như vậy ?

Anh Lê Quốc Quyết: Tôi nghĩ nếu mình đứng ở góc độ của kẻ cầm quyền, đặc biệt những kẻ cầm quyền độc tài họăc những nhóm quyền lợi, thì những văn bản đó, đương nhiên nó sẽ ra, mà thậm chí còn ra những văn bản hà khắc hơn nữa. Bởi vì xu hướng độc tài, xu hướng họ bảo vệ quyền lợi cho chính họ - tức xu hướng họ sử dụng pháp luật như công cụ để bảo vệ họ, bảo vệ nhóm quyền lợi và chế đố độc tài. Cho nên việc họ ra văn bản ấy thì tôi không ngạc nhiên.

Nhưng tôi chỉ ngạc nhiên về chuyện họ muốn quan hệ hợp tác với nước phương Tây, hợp tác một cách tòan diện, mà họ lại tiếp tục hành vi ngăn cấm dư luận cũng như ra những quyết định, nghị định kỳ quặc như thế thì thấy trái ngược với chủ trương như họ tuyên bố. Tức hành động của họ trái ngược với tuyên bố của họ.

Thanh Quang: Trở lại hành động công an, thưa anh Lê Quốc Quyết, Thiền sư Thích Nhất Hạnh có lần đã nói về xã hội đen và công an rằng họ tuy hai mà là một. Và trong tình hình người dân tiếp tục là nạn nhân ngày càng đáng ngại của công an, thì nhạc sĩ Tô Hải có báo động rằng người dân vào đồn công an còn là người sống nhưng khi ra khỏi đồn công an trở thành người chết. Anh nhận xét vấn đề này, nói chung, như thế nào ?

Anh Lê Quốc Quyết: Thứ nhất, về nhận xét của Thiền Sư Thích Nhất Hạnh, tôi nghĩ, cho đến bây giờ, đầu tiên là ngành ngọai tuyến, tức những viên công an mật vụ, họ cố tình làm sai trong khi nhà nước này cho nó có quyền lực dường như vô biên vì cái gọi là “an ninh quốc gia”, có khả năng xuyên phá các ngành nghề khác.

Họ lợi dụng cái cớ “an ninh quốc gia”. Những nhân viên công lực ấy có cái thẻ mà tôi thấy mỗi lần họ bám theo chúng tôi, chẳng hạn như tôi đang đi bằng xe hơi, nó đi xe Honda, khi xuống tầng hầm cấm xe Honda, họ đưa thẻ thì đi qua hết. Họ bám theo chúng tôi xuyên suốt dù có tới tận rừng cao su ở Tây Ninh đi chăng nữa, thì họ vẫn đưa cái thẻ đấy, và tất cả ban ngành đều phải theo lời nó. Họ chỉ dẫn thế nào thì phải làm theo thế đấy. Cho nên nhà cầm quyền cho họ một quyền lực quá sức, dẫn đến việc lạm quyền. Họ lạm quyền lại lôi các ngành nghề khác vào nữa.

Trường hợp như thế, như Thiền Sư Nhất Hạnh đã nói, thì rõ ràng là công an và côn đồ là một. Đặc biệt là lực lượng ngoại tuyến, là lực lượng đã từng đánh đập chúng tôi cũng như những người bạn của chúng tôi. Thì chính họ là côn đồ chứ không phải họ sử dụng côn đồ nữa. Và tôi nhớ mặt họ. Hành vi của họ là côn đồ.

Còn việc bác Tô Hải nói người dân vào đồn công an là người sống mà ra đồn công an là người chết thì thực ra có nhiều trường hợp. Đó là vào đồn công an còn sống, ra đồn công an là chết: chết về mặt thể xác cũng như tâm hồn. Có những người ra khỏi đồn công an, thể xác còn sống nhưng tâm hồn họ bị hỏang lọan hoặc bị tha hóa. Kể cả trong trại giam cũng thế, vào thời điểm này. Nhưng tôi nghĩ nếu trại giam của thời Chí Phèo tha hóa con người thế nào thì xã hội ở thời buổi này, trại giam thời buổi này cũng tha hóa những người tù thường phạm còn thậm tệ gấp 10 lần so với thời Chí Phèo của Nam Cao nữa.

Như vậy rõ ràng là họ chết cả thể xác lẫn tâm hồn. Nhưng đối với cá nhân chúng tôi hoặc những anh em đấu tranh có lý tưởng, thì thực ra, tâm hồn chúng tôi vẫn bình an, và chúng tôi vẫn sống mãnh liệt - càng mãnh liệt hơn.

Thanh Quang: Xin cám ơn anh Lê Quốc Quyết.

Thanh Quang, phóng viên RFA

2013-08-21

 

Chính sách nhân quyền mâu thuẫn của Việt Nam

Tổng thống Mỹ Barack Obama (P) tiếp Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tại Nhà Trắng hôm 25/07/ 2013.) (REUTERS/Yuri Gripas)

RFI

Chính sách nhân quyền của Việt Nam được đánh dấu bằng những mâu thuẫn và nghịch lý, thể hiện qua việc tăng cường mở cửa nhưng tiếp tục trấn áp những tiếng nói bất đồng chính kiến. Để làm rõ vấn đề này, giáo sư Carlyle Thayer đưa ra ba giả thuyết. Bài viết được đăng trên trang web Asian Currents thuộc Hiệp hội nghiên cứu Châu Á của Úc, tháng Tám năm 2013.

Bất kỳ đánh giá nào về nhân quyền và tự do tôn giáo ở Việt Nam hiện nay đều phải đối mặt với những mâu thuẫn trong việc thực hiện chính sách và nghịch lý lớn.

Hiến pháp Việt Nam năm 1992 có điều khoản về tự do ngôn luận. Điều 69 quy định « Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí; có quyền được thông tin; có quyền hội họp, lập hội, biểu tình theo quy định của pháp luật ». Mâu thuẫn trong thực hiện chính sách phát sinh từ Điều 4 về việc thành lập một hệ thống chính trị độc đảng. Điều này quy định, « Đảng Cộng sản Việt Nam ... là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội ».

Đồng thời Việt Nam phải đối mặt với một nghịch lý lớn. Kể từ đại hội Đảng gần đây nhất được tổ chức vào đầu năm 2011, Việt Nam đã tìm cách chủ động hội nhập vào hệ thống toàn cầu. Do tìm cách mở rộng quan hệ với Hoa Kỳ và Châu Âu, Việt Nam đã phải chịu áp lực yêu cầu cải thiện tình hình nhân quyền.

Ví dụ, Quyền Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ, phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, ông Joseph Yun, đã điều trần trước Tiểu ban Châu Á và Thái Bình Dương, Uỷ ban Đối ngoại Hạ viện ngày 05/06 : Chúng tôi đã nhấn mạnh với các lãnh đạo Việt Nam rằng người dân Mỹ sẽ không hỗ trợ việc nâng cấp đáng kể mối quan hệ song phương nếu không có những tiến bộ rõ ràng về nhân quyền. Các quan chức khác của Mỹ đã gắn vấn đề bãi bỏ lệnh cấm vận vũ khí và đạt thoả thuận về Hiệp định Quan hệ Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) với « những tiến bộ rõ ràng về nhân quyền ».

Nghịch lý lớn là ở chỗ tình hình nhân quyền Việt Nam đã trở nên tồi tệ, không được cải thiện trong những năm gần đây, do đó gây khó khăn hơn cho mục tiêu tự đề ra là chủ động hội nhập quốc tế.

Bởi vì Việt Nam là một Nhà nước độc đảng không có cơ quan độc lập để bảo đảm là các quyền tự do nêu trong Điều 69 được tôn trọng. Những mâu thuẫn vốn có của thực tế chính trị này đã dẫn đến tình hình hiện nay, mở cửa chính trị chưa từng thấy thông qua internet và trấn áp cùng đồng thời tồn tại.

Trong đánh giá về nhân quyền ở Việt Nam, trong năm 2012, Tổ chức Ân xá Quốc tế đã kết luận thẳng thừng: Việc đàn áp những người chỉ trích chính phủ và các nhà hoạt động trở nên tồi tệ, với những hạn chế nghiêm trọng về tự do ngôn luận, hội họp. Ít nhất 25 nhà bất đồng chính kiến ​​ôn hòa, bao gồm cả blogger và nhạc sĩ, đã bị kết án tù nhiều năm trong 14 vụ xét xử không theo chuẩn mực quốc tế.

Đồng thanh với kết luận này, báo cáo hàng năm về nhân quyền của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đề cập đến các sự kiện trong năm 2012, ghi nhận là « có một xu hướng đàn áp và khủng bố ngầm do Nhà nước yểm trợ nhắm vào những cá nhân có các phát biểu vượt qua ranh giới và đề cập đến các vấn đề nhạy cảm như chỉ trích các chính sách đối ngoại của Nhà nước liên quan đến Trung Quốc hoặc chất vấn về sự độc quyền nắm giữ quyền lực của Đảng Cộng sản ». Tuy nhiên, báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cũng nhận thấy là « ở bề ngoài, ngôn luận cá nhân, báo chí công khai, và thậm chí phát biểu chính trị tại Việt Nam cho thấy có những dấu hiệu tự do hơn ».

Một đánh giá về sự phát triển quyền con người ở Việt Nam trong nửa đầu năm 2013 cho thấy vẫn tiếp tục có những mâu thuẫn trong thực hiện chính sách nhân quyền của Việt Nam và nghịch lý của việc vừa tìm kiếm gia tăng cam kết với Hoa Kỳ vừa đẩy mạnh đàn áp các nhà hoạt động nhân quyền trong cùng một thời gian.

Vào cuối năm 2012, cuộc đàn áp của Việt Nam đối với các nhà bất đồng chính kiến đã khiến Hoa Kỳ đột ngột hủy bỏ tham gia vào các cuộc đối thoại nhân quyền hàng năm với Việt Nam tại Hà Nội. Cuộc đối thoại này đã được tổ chức vào tháng Tư năm 2013. Đại diện của Hoa Kỳ là ông Daniel Baer, ​​Quyền Phó Trợ lý Ngoại trưởng về Dân chủ, Nhân quyền và Lao động. Trong chuyến thăm này, ông đã bị ngăn chặn, không cho gặp những người bất đồng nổi tiếng Nguyễn Văn Hải (Điếu Cày) và Phạm Hồng Sơn.

Hai tháng sau, ông Baer điều trần trước Tiểu ban Châu Á và Thái Bình Dương, Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ và lưu ý đến những mâu thuẫn trong việc thực hiện nhân quyền của Việt Nam. Một mặt, ông Baer ghi nhận : Các bước tích cực như việc thả nhà hoạt động Lê Công Định (cho dù đi kèm với những hạn chế tự do), tạo thuận lợi cho một tổ chức nhân quyền quốc tế thăm Việt Nam, và số lượng đăng ký hoạt động công giáo gia tăng một cách khiêm tốn ở Tây Nguyên ... các cuộc thảo luận giữa Chính phủ và Tòa thánh Vatican, và cũng như diễn biến tích cực tiềm tàng trong vấn đề nhân quyền cho những người LGBT [đồng tính nữ, đồng tính nam, lưỡng giới, hoán tính/chuyển đổi giới tính] ... [và] tràn ngập ý kiến của ​​công chúng về dự thảo Hiến pháp ...

Mặt khác, ông Baer kết luận : Thế nhưng, những bước tiến này không đủ để đảo ngược xu hướng tồi tệ kéo dài trong những năm qua. Cũng không có các biện pháp tích cực riêng rẽ tạo dựng một mô hình phù hợp. Với số lượng ngày càng tăng, các blogger tiếp tục bị quấy rối và bị bỏ tù vì những phát biểu ôn hòa trên mạng và các nhà hoạt động tiếp tục phải sống dưới đám mây đen ...

Giờ đây thì mọi người biết rằng, vào cuối tháng Ba và tháng Tư năm 2013, các quan chức Mỹ và Việt Nam đã bắt đầu thảo luận về chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, chuyến thăm đầu tiên của một nguyên thủ Việt Nam kể từ sáu năm qua. Hoa Kỳ chính thức ngỏ lời mời vào tháng Bảy và Việt Nam đã chấp nhận. Không có bằng chứng cho thấy Việt Nam đã tìm cách dàn xếp chuyến thăm của ông Sang bằng cách thả bất kỳ các nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng nào. Có một dấu hiệu mong manh. Ngày 08/07, chính quyền Việt Nam đột ngột hoãn phiên tòa xét xử nhà hoạt động vì dân chủ nổi tiếng, luật sư Lê Quốc Quân.

Tuy nhiên, vẫn trong sự mâu thuẫn, Việt Nam tiếp tục đàn áp các nhà bất đồng chính kiến, có thể gây ra rủi ro cho chuyến viếng thăm Washington của Chủ tịch Sang. Trong hai tháng Năm - Sáu, Việt Nam kết án và áp đặt bản án khắc nghiệt đối với hai sinh viên đại học (Nguyễn Phương Uyên và Đinh Nguyên Kha) và bắt giữ ba blogger nổi tiếng (Đinh Nhật Uy, Trương Duy Nhất, Phạm Viết Đào), nâng tổng số tù nhân chính trị và các blogger bị bắt trong nửa đầu năm 2013 lên tới 46 người.

Tổng thống Obama và Chủ tịch Sang đã gặp nhau tại Nhà Trắng ngày 25 tháng Bảy. Trong cuộc họp báo chung, Tổng thống Obama tuyên bố, "chúng tôi đã có một cuộc trò chuyện rất thẳng thắn về sự tiến bộ mà Việt Nam đang thực hiện và những thách thức tồn tại". Ông Sang thừa nhận sự khác biệt và tiết lộ rằng Tổng thống Obama hứa sẽ làm hết sức mình để tới thăm Việt Nam trước khi hết nhiệm kỳ.

Một tuyên bố chung được công bố sau cuộc gặp, xếp vấn đề nhân quyền đứng hàng thứ tám trong số chín chủ đề thảo luận. Hai nhà lãnh đạo ghi nhận lợi ích của đối thoại thẳng thắn và cởi mở để tăng cường hiểu biết lẫn nhau và thu hẹp các bất đồng về nhân quyền. Không thấy đề cập đến những vấn đề nhân quyền mà Tổng thống Obama nêu lên. Điểm thứ tám của tuyên bố chung dành bảy trong chín dòng để tổng kết những gì Chủ tịch Sang đã thảo luận với đồng nhiệm Mỹ. Đáng chú ý, Chủ tịch Sang khẳng định rằng Việt Nam sẽ ký Công ước Liên Hiệp Quốc chống tra tấn và sẽ mời Báo cáo viên Đặc biệt về Tự do Tôn giáo và Tín ngưỡng đến thăm Việt Nam vào năm 2014.

Chuyến thăm của Chủ tịch Sang đã bị lu mờ bởi một cuộc tuyệt thực kéo dài của nhà hoạt động chính trị Nguyễn Văn Hải. Ông Hải thành lập Câu lạc bộ các Nhà báo tự do và hoạt động vì nhân quyền và cải cách dân chủ. Mặc dù có các quy định về tự do ngôn luận trong Hiến pháp, ông đã bị kết án tù 12 năm vì tiến hành « tuyên truyền chống lại Nhà nước xã hội chủ nghĩa » thông qua các blog trên internet và các bài trên các đài phát thanh nước ngoài. Khi ông Hải bị bắt giam, Tổng thống Obama công khai kêu gọi trả tự do cho ông.

Ông Hải bắt đầu tuyệt thực vào cuối tháng Sáu để phản đối cách đối xử với ông ở trong tù, trong đó có việc kéo dài thời gian biệt giam. Hai ngày sau khi Chu tịch Sang kết thúc chuyến thăm Mỹ của ông, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao của Việt Nam thông báo là họ sẽ điều tra những lời tố cáo của ông Hải. Ông Hải đã chấm dứt cuộc tuyệt thực vốn kéo dài trong 35 ngày.

Vậy làm thế nào có thể giải thích những mâu thuẫn trong việc thực hiện chính sách nhân quyền của Việt Nam ? Hơn nữa, làm thế nào có thể giải thích được nghịch lý là Việt Nam tìm cách gia tăng quan hệ với Mỹ đồng thời cùng lúc lại đẩy mạnh trấn áp ?

Có thể có ba giải thích, nhưng chúng không loại trừ lẫn nhau, về những mâu thuẫn và nghịch lý của Việt Nam.

Trước tiên, việc tiếp tục đàn áp chính trị là kết quả của quá trình quan liêu của Bộ Công an (MPS). Khi một nhà hoạt động chính trị thu hút sự chú ý, Bộ Công an thường bắt đầu lập hồ sơ qua việc thu thập chứng cứ. Sau khi Bộ Công an xác định rằng một nhà bất đồng chính kiến đã vi phạm luật an ninh quốc gia được diễn đạt một cách mơ hồ của Việt Nam, cơ quan này bắt đầu một chiến dịch đe dọa và sách nhiễu nhà bất đồng chính kiến ​​và gia đình, bạn bè của người bất đồng chính kiến. Nếu nhà bất đồng chính kiến ​​từ chối sự kiềm tỏa của Bộ Công an, thì bộ này tìm kiếm sự chấp thuận của cấp có thẩm quyền cao hơn để bắt giữ và tổ chức một phiên tòa.

Tại sao một số người chống đối bị đàn áp trong khi những người khác được phép phát biểu ý kiến ​​tương tự mà không bị trả thù? Nói cách khác, tại sao lại có sự mâu thuẫn giữa gia tăng mở cửa và tiếp tục đàn áp?

Việt Nam công khai thúc đẩy mạng Internet và khuyến khích các công dân nói lên một số vấn đề. Tuy nhiên, các nhà bất đồng chính kiến ​​sẽ là đối tượng bị trấn áp nếu họ vượt qua lằn ranh đỏ mà ai cũng biết như tiếp xúc với người Việt hải ngoại, đặc biệt là các nhóm hoạt động chính trị như Việt Tân mà chế độ coi là phản động. Tóm lại, Bộ Công an kết luận rằng những nhà bất đồng chính kiến ​​là một bộ phận của "âm mưu diễn biến hòa bình", theo đó các lực lượng thù địch bên ngoài liên kết với bọn phản động trong nước để lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Một giải thích khác cho rằng sự mâu thuẫn trong việc đồng thời mở cửa và trấn áp là đấu đá trong nội bộ Đảng Cộng sản. Các nhà bất đồng chính kiến, đặc biệt là các blogger, nêu các vấn đề nhạy cảm liên quan đến tham nhũng, gia đình trị và lợi ích kinh doanh của các nhân vật chính trị hàng đầu. Trong những trường hợp này, các nhà bất đồng chính kiến ​​bị lôi ra để trừng phạt theo lệnh của các quan chức cao cấp của Đảng hay những người ủng hộ họ. Nói cách khác, các tính toán cân nhắc chính trị nội bộ là động lực chính của hoạt động trấn áp.

Giải thích thứ ba cho rằng việc đàn áp chính trị gia tăng tại Việt Nam được chỉ đạo bởi những người bảo thủ trong Đảng tìm cách cản trở gây rối, nếu như không phá hoại, sự phát triển mối quan hệ gần gũi hơn với Hoa Kỳ, đặc biệt là trong lĩnh vực quốc phòng-an ninh. Ví dụ, người ta cho rằng các nhân vật bảo thủ trong Đảng chỉ huy cuộc đàn áp các blogger hồi tháng Sáu, để phá hoại chuyến thăm Washington đầu tiên của Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam.

Các nhân vật bảo thủ trong Đảng sợ rằng quan hệ gần gũi hơn với Hoa Kỳ sẽ làm cho quan hệ với Trung Quốc xấu thêm. Đặc biệt, họ nhắm vào các blogger và các nhà hoạt động, những người chỉ trích việc xử lý mối quan hệ với Trung Quốc của chính phủ. Các nhân vật bảo thủ trong Đảng bác bỏ áp lực của Mỹ về nhân quyền, kêu gọi Hoa Kỳ gia tăng tài trợ để giải quyết những di sản chiến tranh bom mìn và chất độc da cam, và đòi Mỹ chấm dứt phân biệt đối xử cấm vận vũ khí. Lời giải thích thứ ba này giải thích nghịch lý của việc vì sao Việt Nam không giải quyết hồ sơ nhân quyền để củng cố quan hệ quốc phòng với Hoa Kỳ trong bối cảnh có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc ở Biển Đông.
(Carlyle A. Thayer là Giáo sư danh dự, Đại học New South Wales ở Úc Học viện Quốc phòng).

Đảng Dân Chủ Xã Hội cho Việt Nam

Tại Việt Nam, một số đảng viên kỳ cựu và cao niên của đảng Cộng sản đã kêu gọi cùng nhau bỏ đảng để lập ra một đảng chính trị mới, hiện diện song hành và đối lập với đảng Cộng sản, dưới tên gọi là đảng Dân Chủ Xã Hội.

Diễn đàn Kinh tế sẽ tìm hiểu về nội dung và chủ trương kinh tế của một đảng "Dân Chủ Xã Hội" như đã thấy tại nhiều xứ khác. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa phân tích về vấn đề này.

Công nhân đang kết hoa trang trí cờ nước và cờ ĐCS chuẩn bị cho Ngày Quốc Khánh 2012 tại Hà Nội.
AFP photo

Sự chuyển động mới

Vũ Hoàng: Xin kính chào ông Nghĩa. Thưa ông, từ mấy năm nay, người ta thấy nổi lên trào lưu kêu gọi cải cách toàn diện ở Việt Nam và xuất phát từ những nhân vật xưa kia từng phục vụ, hoặc có thiện cảm với chế độ, hoặc còn là đảng viên đảng Cộng sản. Thí dụ như năm 2011 có kiến nghị rồi ý kiến công khai vào các Tháng Bảy, Tháng Chín; qua năm 2012 thì họ gửi thư ngỏ lên lãnh đạo về cùng yêu cầu đó; đầu năm nay thì có 72 nhân sĩ và trí thức đưa ra kiến nghị tương tự để cứu nguy Việt Nam trước nhiều vấn đề dồn dập về kinh tế và an ninh.

Song song, một tầng lớp trẻ của Việt Nam đã phát biểu nguyện vọng qua nhiều diễn đàn khác nhau, nhưng khác với các nhân vật tương đối cao niên kia, thành phần trẻ đã bị giam cầm rồi còn bị truy tố về tội danh như có âm mưu lật đổ chế độ. Trong bối cảnh đó thì tuần qua đã có những kêu gọi và vận động liên tục của hai ông Lê Hiếu Đằng và Hồ Ngọc Nhuận về việc đồng loạt ra khỏi đảng Cộng sản Việt Nam để thành lập đảng Dân Chủ Xã Hội. Thưa ông Nghĩa, thuần về kinh tế thì ông nghĩ sao về sự xuất hiện của một đảng Dân Chủ Xã Hội như đang được kêu gọi?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: Như mọi người bình thường, tôi thiển nghĩ đây là biến cố đáng chú ý vì lời kêu gọi xuất phát từ các nhân vật đã từng là đảng viên Cộng sản trong nhiều năm, dù không thuộc vào tầng lớp lãnh đạo. Dĩ nhiên là lời kêu gọi phải có sự phối hợp hay kết hợp với những vận động khá rộng rãi từ nhiều năm nay như ông vừa nhắc lại. Một cách khách quan thì đây là một sự chuyển động có ý nghĩa tốt đẹp cho Việt Nam vì không ai có thể phủ nhận là xứ này cần thay đổi để ra khỏi những bế tắc và rủi ro. Đi vào câu hỏi ông nêu về khía cạnh kinh tế của một đảng Dân Chủ Xã Hội, tôi nghĩ là tình hình còn quá mới để ta có thể biết được chủ trương kinh tế của những người đề xướng.

Vũ Hoàng: Qua lời phát biểu của các nhân vật công khai đề xướng, dư luận chú ý đến hai chi tiết. Thứ nhất là sự hiện hữu trước đây của hai đảng Dân Chủ và Xã hội, sau này lại bị đảng Cộng sản giải thể, cho nên việc lập ra một đảng Dân Chủ Xã Hội có thể là một nối tiếp tốt đẹp hơn khi Việt Nam có chế độ đa đảng. Thứ hai là luận cứ có vẻ ôn hòa hơn của Karl Marx khi về già, cho nên sự hiện hữu của đảng Dân Chủ Xã Hội bên cạnh đảng Cộng sản có khi là một biểu hiện khác của lý tưởng cách mạng do Marx đề ra từ cuối thế kỷ 19. Ông nghĩ sao về hai chi tiết này?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: Tôi vẫn cho là còn quá mới để ta hiểu ra nội dung hay tôn chỉ của đảng Dân Chủ Xã Hội, có khi là biểu hiện lý tưởng của hai yêu cần then chốt nhất là dân chủ về chính trị và xã hội về chính sách. Còn chi tiết về "Marx trẻ" hay "Marx già" thuộc lĩnh vực hàn lâm và có lẽ là mối quan tâm của giới lý luận. Họ muốn thực hiện lý tưởng công bằng xã hội mà không ôm lấy lý luận đấu tranh giai cấp và chuyên chính vô sản của Marx, về sau được Lenin khai triển và áp dụng thành hệ thống tư tưởng Mác-Lenin, nay vẫn được Trung Quốc và Việt Nam đề cao.

Mối liên hệ chính trị - kinh tế

Vũ Hoàng: Chúng tôi biết rằng ông tránh bình luận về chính trị hàn lâm mà muốn tập trung vào đề tài kinh tế của tiết mục này. Nhưng thưa ông, từ nhà tư tưởng Adam Smith vào thế kỷ 18 đến Marx vào thế kỷ 19 thì kinh tế và chính trị là hai mặt khó tách rời, cho nên ngay từ đầu, khoa kinh tế mới có tên gọi là "kinh tế chính trị học". Nếu chúng ta nhìn trong một viễn cảnh dài thì sự xuất hiện của một chính đảng như đảng Dân Chủ Xã Hội có đóng góp gì cho kinh tế Việt Nam? Một cách cụ thể, nhiều nước dân chủ cũng có đảng Dân Chủ Xã Hội hoặc dưới một tên gọi khác như đảng Lao Động hay đảng Xã Hội. Ông trả lời thế nào về chuyện này?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: Tôi xin được đi từ viễn cảnh dài đó để mình hiểu ra tự sự trước khi nói đến chuyện kinh tế của riêng Việt Nam.

Thứ nhất, ta cần thấy một thực tế là tầm hiểu biết có giới hạn của mọi người trước nhiều biến cố lớn của nhân loại. Thí dụ như cuộc cách mạng chính trị tại Pháp vào cuối thế kỷ 18 cũng có khía cạnh tôn giáo, hay cuộc cách mạng công nghiệp tại Anh sau đó cũng có khía cạnh xã hội. Hai biến cố ấy gây ra phản ứng dội ngược về cả chính trị, tôn giáo lẫn kinh tế và xã hội khi tiến trình sản xuất bị đảo lộn. Trong nhất thời, sự đảo lộn đó dẫn tới sự hình thành của tư tưởng cách mạng và lý luận xã hội chủ nghĩa, với hàm ý là phải quan tâm đến công bằng xã hội và số phận của thành phần lao động bị xáo trộn và thiệt thòi nhất, là lực lượng thợ thuyền.

Từ đó Âu Châu mới xuất hiện trào lưu gọi xã hội, theo hướng ôn hoà hay cực đoan, cải lương hay cách mạng, kết tinh vào các phong trào gọi là đệ nhất, đệ nhị hay đệ tam quốc tế.... Giữa những biến động này, ta không quên phần đóng góp quan trọng của dân tộc Đức về triết học, hay của dân tộc Nga về vai trò của bạo lực và ách độc tài. Hai đóng góp này kết tinh vào chủ nghĩa Mác-Lenin và tổ chức "Đệ tam Quốc tế" do Lenin dựng ra năm 1919 sau cuộc Cách mạng Nga.

Nói vắn tắt lại, tư tưởng xã hội hay lý luận về xã hội chủ nghĩa xuất phát trước tiên từ Âu Châu vào thế kỷ 19 và lan qua các châu lục khác trong thế kỷ 20. Nhưng đáng tiếc là phương pháp bao động tinh vi của Lenin đã cưỡng đoạt lý tưởng ban đầu, khiến các tư tưởng xã hội kia đều bị diệt. Nôm na là khi phe "đệ tam" cầm quyền thì "đệ nhị" hay "đệ tứ" đều bị thủ tiêu hoặc vào tù. Việt Nam cũng không ra khỏi thảm kịch đó từ khi lý tưởng xã hội và độc lập của các nhà cách mạng tiền bối thời chống Pháp bị xu hướng "Đệ tam Quốc tế" sang đoạt và làm tha hóa với sự xuất hiện của các đảng Cộng sản, như tại Pháp năm 1920, tại Trung Quốc năm 1921 hay tại Việt Nam vào năm 1930. Cũng vì vậy và do lý luận về chuyên chính vô sản, xã hội chủ nghĩa mối bị đồng hóa với cộng sản, và biến chất thành một ách chuyên chính trên đầu giai cấp vô sản.

Vũ Hoàng: Phải chăng vì vậy mà ngày nay cứ nói đến "xã hội chủ nghĩa", dư luận lại rùng mình nghĩ đến tai họa của ý thức hệ cộng sản? Vả lại, hai đảng Cộng sản của Trung Quốc và Việt Nam đều chủ trương xây dựng chủ nghĩa xã hội và làm nhiều người bị dị ứng với chữ "xã hội chủ nghĩa"?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: Thưa rằng đúng vậy và tôi trộm nghĩ rằng những người muốn lập ra đảng Dân Chủ Xã Hội cho Việt Nam đang nhấn mạnh đến khía cạnh Dân Chủ, tức là chấm dứt ách độc đảng của lý luận chuyên chính vô sản và nguyên tắc độc tài ngụy danh là "dân chủ tập trung" để nhờ đó thực hiện một chế độ kinh tế công bằng hơn cho xã hội.

Vũ Hoàng: Ông bắt đầu nhắc đến một chế độ kinh tế khác có nội dung công bằng hơn. Phải chăng, đấy là chủ trương kinh tế của những người muốn lập ra một đảng Dân Chủ Xã Hội?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: Tôi trộm nghĩ vậy vì mặc dù mới chỉ tập trung vào ưu tiên chính trị là xây dựng một sân chơi dân chủ, thì người ta vẫn sẽ phải tìm ra giải đáp cho câu hỏi là "dân chủ để làm gì?" Chế độ dân chủ không thể là mục tiêu hay lý tưởng có khả năng giải quyết mọi vấn đề. Nó chỉ là chế độ ít tệ hại nhất vì tạo điều kiện cho sự cải sửa kinh tế và thăng tiến xã hội.

Thuần về kinh tế và xã hội, Việt Nam hiện có nền kinh tế bất ổn và xã hội bất công với một thiểu số có quá nhiều đặc lợi nhờ đặc quyền tập trung vào trong tay các đảng viên và thân tộc trong khi đại đa số chưa có tiềm năng phát triển cho sự giàu mạnh của cả quốc gia. Đáng lẽ, cái gọi là "định hướng xã hội chủ nghĩa" hiện nay phải tập trung vào việc nâng cao mức sống và tầm nhìn cho đại đa số bần cùng ở dưới. Khoảng trống này về lý luận và tôn chỉ có thể là một ưu tiên cho đảng Dân Chủ Xã Hội. Những người chủ trương phát triển kinh tế bằng quy luật thị trường và quyền tự do kinh doanh lẫn quyền tư hữu, tức là thuộc về một xu hướng bảo thủ hay tự do hơn xu hướng xã hội, cũng không thể phủ nhận được ưu tiên này.

Tình hình Việt Nam

Vũ Hoàng: Ông vừa nhắc đến hai xu hướng tự do và xã hội mà ta có thể thấy trong các nước khác. Ở Việt Nam thì ra sao và ngoài đảng Dân Chủ Xã Hội, xứ này có cần một đảng khác hay không?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: Tôi nghĩ mỗi quốc gia vào mỗi thời đều có những ưu tiên riêng nên mới có thay đổi trong kết quả bầu cử và ưu tiên của xứ này không nhất thiết là chân lý cho xứ khác. Nói chung, xu hướng tự do thì chú ý đến phát triển kinh tế để tạo ra của cải và trong tiến trình phát triển thì cũng có những người bị thua sút. Khi ấy, xu hướng xã hội mới đòi tái phân lại của cải đó để tiến tới công bằng hoặc ít ra giảm thiểu nạn bất công. Nhưng nếu xứ sở chưa có của cải thì chỉ tái phân sự nghèo khổ, vì vậy mỗi giai đoạn lại có một ưu tiên và không một đảng nào lại có độc quyền chân lý để cầm quyền mãi mãi. Trường hợp của Việt Nam cũng vậy. Trong hiện tại, các chuyên gia hay trí thức thất vọng với chế độ đều có chung cái nhìn là phải ra khỏi tình trạng quá sức bất công hiện nay và dân chủ là một bước cần thiết. Nếu họ làm cho người dân hiểu rõ như vậy thì sẽ có khả năng vận động rộng lớn hơn.

Vũ Hoàng: Thưa ông, chúng ta vừa nói đến ba ưu tiên xã hội, kinh tế và chính trị của yêu cầu đa đảng tại Việt Nam. Nhưng với nhiều người thì còn một bài toán ưu tiên hơn nữa, đó là an ninh của Việt Nam ở bên cạnh Trung Quốc. Ông nghĩ sao về ưu tiên này?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: Tôi cứ hay nói ngược nhưng cho rằng chính mối lo của người Việt về nguy cơ bị mất độc lập vào tay Trung Quốc sẽ là yếu tố góp phần then chốt cho sự chuyển hóa về xã hội, kinh tế và chính trị. Trước hết, sở dĩ mối nguy Trung Quốc lại trở thành sinh tử vì vai trò của đảng Cộng sản hiện nay. Thứ hai, về lý luận thì mô hình đang phá sản của Trung Quốc không là mẫu mực cho Việt Nam, như chúng ta nhiều lần trình bày trên diễn đàn này từ cả chục năm qua. Thứ ba, những gì lãnh đạo Bắc Kinh cố gắng thi hành để bảo vệ chế độ của họ, kể cả với hàng ngũ "đảng viên năm hào" đang tác động vào dư luận, có thể là phương cách chống đỡ của lãnh đạo Hà Nội, có khi cũng với loại "đảng viên ba xu" đang đả kích những người đòi chuyển hóa ở Việt Nam. Ta nên theo dõi chuyện ấy để xem chế độ Hà Nội cưỡng chống sự thay đổi như thế nào và trong phạm vi này, giới trẻ có hiểu biết có thể góp phần quan trọng cho sự xoay chuyển về tư duy tại Việt Nam.

Vũ Hoàng: Đài Á Châu Tự Do xin cảm tạ chuyên gia Nguyễn-Xuân Nghĩa về cuộc trao đổi này.

Vũ Hoàng & Nguyễn Xuân Nghĩa, RFA

2013-08-21

'Chúa đảo Tuần Châu' Đào Hồng Tuyển: ‘Lãnh đạo VN nên nhìn thẳng sự thật’

Trong cuộc phỏng vấn với BBC cho chương trình Mùa Việt Nam, người có biệt danh 'chúa đảo Tuần Châu' cho rằng lãnh đạo Việt Nam 'nên nhìn thẳng vào sự thật, mặc dù sự thật đó rất đau lòng'.

• Mở bằng chương trình nghe nhìn khác

Ông Đào Hồng Tuyển nói "các nhà lãnh đạo Việt Nam phải khai tử hàng loạt các tập đoàn Nhà nước làm ăn không hiệu quả".

"Các nhà lãnh đạo nên nhìn thẳng vào sự thật, và mặc dù sự thật đó rất đau lòng.

"Chúng ta phải bỏ cái nhìn trên những đống hồ sơ giấy tờ một cách đẹp đẽ và sạch sẽ nhưng sự thật nó không phải là như vậy."

"Tôi muốn nói điều này để tôi muốn nói là các nhà lãnh đạo Việt Nam phải khai tử hàng loạt tất cả những tập đoàn của nhà nước làm ăn không hiệu quả, mang tất cả những tài sản đó bán, khoán, cho thuê, tạo động lực mới, chấp nhận một sự mất mát cần thiết để tạo động lực mới cho xã hội, cho đất nước."

Sau loạt tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, tỉ lệ này giờ chững lại và thậm chí còn trở nên đáng lo cho đối với một đất nước còn nghèo, và một trong những lý do là khối nợ lớn cả các đơn vị quốc doanh.

Phóng viên Linda Yueh cũng tìm hiểu bí quyết thành công của người đàn ông thuộc hàng giàu nhất Việt Nam này.

Ông cho biết "Hãy nghĩ những gì mà thiên hạ chưa nghĩ, và hãy làm những gì mà thiên hạ đã nghĩ mà chưa làm".

(BBC)

Chủ nghĩa Mác Lê đại hạ giá

Poster chân dung các ông Karl Marx, Friedrich Engels và Lenin, từ trái sang.
AFP

Môn học Mác Lê Nin là bắt buộc trong các trường đại học Việt Nam. Nay nhà nước Việt Nam lại muốn khuyến khích học môn học này bằng cách treo giải thưởng.

Môn học bắt buộc ...

Vừa qua Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã ký một nghị định, theo đó thì các tân sinh viên chọn ngành học, và dĩ nhiên chọn sự nghiệp của cuộc đời mình, là các ngành nghiên cứu về chủ nghĩa Mác Lê Nin và tư tưởng Hồ Chí Minh sẽ được miễn học phí. Tin này đã đựoc hãng thống tấn AP đưa lại, và nhấn mạnh rằng sức mạnh của thị truờng đã chống lại những môn học này.

Một giảng viên đại học kinh tế tại thành phố Hồ Chí Minh cho chúng tôi biết là số tiết của các môn Mác Lê Nin bậc đại học thuộc nhóm ngành kinh tế là 60 tiết ở 2 năm đại cương, 75 tiết khi vào năm 3 tức chuyên ngành, ở bậc cao học là 90 tiết, nay chuẩn bị nâng lên 120 tiết. Ngòai ra còn có các môn Lịch sử đảng cộng sản Việt Nam, tư tưởng Hồ Chí Minh.  Đối với các sinh viên kinh tế, còn có một môn nữa là Lịch sử các học thuyết kinh tế có 45 tiết học, nhưng trong đó có 30 tiết dành cho kinh tế Mác Lê Nin. Và theo người giảng viên ở Đại học kinh tế này thì số giờ dùng vào các môn học này là quá nhiều.

Đối với sinh viên của các ngành khoa học tự nhiên tưởng đâu không có liên quan gì đến chính trị hay Mác xít, sinh viên cũng bị bắt buộc phải học các môn này. Một bạn sinh viên đang học năm thứ ba ngành công nghệ sinh học tại thành phố Hồ chí Minh cho chúng tôi biết là tổng số thời gian của tất cả các môn có liên quan đến chính trị là 6%. Bạn sinh viên này cho chúng tôi biết,

“Bọn em học để trả bài cho qua thôi, chứ những môn này chẳng giúp ích gì cho mình cả. Việc khuyến khích học môn này như miễn phí thì em thấy không cần thiết vì nếu nghiên cứu mà không ứng dụng được thì chả giải quyết được vấn đề gì.”

Chương trình giáo dục đại học hiện nay của Việt Nam vốn là hậu thân của một phiên bản chương trình đại học của Liên Xô và những nước cộng sản cũ. Trong các chương trình này các môn học chính trị đóng vai trò rất quan trọng. Môn chủ nghĩa Mác Lê Nin được xem như triết học, và sinh viên của tất cả các quốc gia này chỉ học duy nhất là triết học Mác Lê Nin, dù rằng từ cổ chí kim, từ đông sang tây, có hàng trăm hệ tư tưởng, triết lý khác nhau. Lý do là chủ nghĩa này là chủ nghĩa mà đảng cộng sản cầm quyền theo đuổi, và đảng cộng sản không chấp nhận sự khác biệt tư tưởng nào cả.

Khi hệ thống cộng sản sụp đổ, có hai quốc gia Đông Á là Trung Quốc và Việt Nam đã chấp nhận phần nào vai trò của kinh tế thị trường. Nhưng ở đây đảng cộng sản vẫn độc tôn cầm quyền, và độc tôn ý thức hệ, tức là chủ nghĩa Mác Lê Nin vẫn được xem là tư tưởng mà xã hội cần học hỏi và thực thi những gì mà chủ nghĩa đó đề ra. Thế cho nên Mác xít và Lê Nin Nít vẫn là môn học bắt buộc trong tất cả các Đại học, nơi đào tạo những người nắm vận mệnh quốc gia tương lai, một quốc gia được hình dung là Mác xít Lê Nin nít.

Và bây giờ bắt đầu xuất hiện sự trái khóay giữa các lý thuyết Mác xít Lê nin nít và những gì đang diễn ra trong xã hội.

Lý thuyết Mác xít yêu cầu không bóc lột giá trị thặng dư, tức là không được thu lợi từ việc thuê mướn công nhân, nhưng bây giờ đảng viên Mác xít được phép làm kinh tế và do vậy được phép “bóc lột” người khác.

Cùng phát triển với thị trường tự do, ngành giáo dục Việt Nam cũng có nhiều thay đổi, đặc biệt là sự ra đời hàng lọat các trường Đại học tư thục, nơi đó nhiều môn học mới đuợc đưa vào giảng dạy, nhưng một điều không thay đổi là các môn chính trị Mác Lê nin vẫn bị bắt buộc.

.. dù không tán thành

Theo thị trường tự do, đại học Việt Nam bây giờ cũng thu học phí chứ không bao cấp miễn phí như vài chục năm trước. Kể cả các trường đại học của nhà nước cũng thu học phí. Học phí đã trở thành một món đầu tư cho tương lai, và dĩ nhiên người đầu tư mong được thu lợi sau vài năm học hành. Các ngành học như tiếng Anh, Công nghệ thông tin, Kinh tế, Công nghệ sinh học…có vẻ là những ngành sinh lợi nên được ưa chuộng với viễn cảnh kiếm được công việc tốt sau khi tốt nghiệp. Sinh viên chọn học các ngành này vì thế dù phải bị bắt buộc học Mác Lê nin thì cũng cắn răng chịu đựng.

Nhưng nếu chọn ngành học là Mác Lê Nin, với một món học phí trước mắt, và triển vọng eo hẹp của thị trường việc làm thì quả là bất khả! Vì thế mà đã ra đời cái nghị định miễn học phí cho những sinh viên chọn sự nghiệp đời mình là Mác Lê Nin. Có lẽ AP đã nhận định đúng rằng thị trường tự do đã chống những ngành học Mác Lê nin, và cũng xin nhắc lại rằng người sáng lập ra chủ nghĩa Mác đã dành cuộc đời mình để chống lại thị trường tự do mà ông gọi là Tư bản chủ nghĩa.

Bắt hai thứ kình chống nhau phục vụ nhau thì quả là khó. Do vậy nhiều sinh viên mà chúng tôi tiếp chuyện đều cho rằng các môn Mác Lê chẳng giúp gì cho họ, chỉ vì đơn giản là họ sống trong một thị trường tự do, nó không thích hợp với những ý tưởng đòi phủ nhận nó.

Tuy nhiên chúng tôi cũng ghi nhận một ý kiến khá thú vị từ một sinh viên sắp tốt nghiệp đại học kinh tế, ngành luật,

“Việc khuyến khích học Mác Lê Nin là tốt vì đối với Việt Nam là đi theo xã hội chủ nghĩa.”

Bạn này có nói thêm là việc học ấy sẽ giúp cho nhưng ai đi theo con đường chính trị. Khi được hỏi thêm là có gì mâu thuẫn không khi người Mác xít chấp nhận sự không bóc lột giá trị thặng dư nhưng mặt khác thì lại làm chủ có nhân công làm thuê cho mình thì bạn này cho biết,

“Không, không, đó là việc anh cho rằng người ta bóc lột chứ người ta không cảm thấy mình bóc lột.”

Bạn sinh viên này cũng cho rằng người Việt Nam đang sống hạnh phúc, đất nước đang phát triển. Và bạn cũng cho rằng bạn không có thông tin gì về việc các nông dân bị mất đất hay là đời sống nông thôn Việt Nam vẫn nghèo khó.

Không có cuộc thống kê nào để biết là bao nhiêu phần trăm sinh viên không tán thành học môn Mác Lê Nin, hay là tán thành như bạn sinh viên kinh tế trên kia. Nhưng ngay cả bạn sinh viên tán thành ấy cũng không chọn học Mác Lê Nin, dù nó miễn phí, vì mục đích của bạn ấy là học kinh tế để gầy dựng doanh nghiệp riêng, một việc làm mà Karl Marx và những đồng chí không thích.

Một thực tế hiển nhiên là đã có sự khó khăn, bức bách khiến chính quyền của đảng cộng sản cho ra đời nghị định đại hạ giá môn Mác Lê Nin nhằm cứu vớt nó. Nhưng, đại hạ giá lại là một khái niệm của thị trường tự do, điều mà Mác Lê đòi phủ nhận, và hình như chưa có công cuộc đại hạ giá nào lại cứu vớt được giá trị của một món hàng cả nếu nó đã lỗi thời, mà chỉ có cách bán tống bán tháo nó đi rồi sản xuất một món hàng mới.

Kính Hòa, phóng viên RFA

2013-08-21

 

Dư luận phê phán tác giả Lê Hiếu Đằng: Trọn niềm tin với Đảng

LTS: Báo Quân đội nhân dân tiếp tục nhận được các ý kiến của bạn đọc phê phán cách nhìn lệch lạc của ông Lê Hiếu Đằng về các vấn đề của đất nước,  đòi "đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập", trong đó nhiều ý kiến khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, thể hiện niềm tin với Đảng, đồng thời kiên định mục tiêu, lý tưởng CNXH mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn. Chúng tôi xin trích giới thiệu một số ý kiến. 

PGS. TS Đại tá Đỗ Duy Môn (Học viện Chính trị)

Đảng Cộng sản Việt Nam được bạn bè quốc tế đánh giá  cao

Trong bài viết của mình, ông Lê Hiếu Đằng có những đánh giá sai lệch về vị thế của Đảng, đất nước và dân tộc trên trường quốc tế. Không biết vô tình hay cố ý, ông đã lờ đi một thực tế là: Trong dòng chảy của tiến trình lịch sử, bạn bè quốc tế, nhân dân các nước dân chủ và nhân loại tiến bộ trên thế giới đều công nhận và ủng hộ Đảng Cộng sản (ĐCS) Việt Nam và chế độ nhất nguyên về chính trị ở Việt Nam; vị thế của Việt Nam ngày càng được khẳng định và nâng cao trên trường quốc tế. Dưới sự lãnh đạo của ĐCS, Việt Nam đã và đang là một thành viên ngày càng chủ động, tích cực và có trách nhiệm cao trong hội nhập quốc tế. Đến cuối nhiệm kỳ Đại hội X, Việt Nam đã có quan hệ với hầu hết các nước trên thế giới.

Tại Liên hợp quốc, các hội nghị, diễn đàn lớn của quốc tế, khu vực, các nguyên thủ và lãnh đạo ĐCS Việt Nam được bạn bè thế giới, các quốc gia có quan hệ ngoại giao… tiếp đón, hội đàm trọng thị, trao gửi niềm tin và tình cảm trong những hoạt động đối ngoại của Đảng… Có được thành quả đó, trước hết là nhờ đường lối, chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước ta, trong đó có đường lối đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa.

Với năng lực lãnh đạo và những đóng góp to lớn vào thành quả cách mạng Việt Nam, nhân loại tiến bộ, bạn bè quốc tế luôn đánh giá cao vai trò lãnh đạo của ĐCS Việt Nam. Hầu hết các quốc gia có quan hệ ngoại giao với Việt Nam, các Đảng trên thế giới đều chủ động hợp tác với Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trên nhiều lĩnh vực. Chứng tỏ họ đặt niềm tin vào thể chế chính trị và sự phát triển bền vững của Việt Nam.

Tất nhiên, quá trình lãnh đạo toàn xã hội, ĐCS Việt Nam cũng khó tránh khỏi những khuyết điểm, sai lầm, hạn chế cần chấn chỉnh, khắc phục để nâng cao năng lực và sức chiến đấu của Đảng. Lợi dụng những khuyết điểm, yếu kém trong Đảng, các thế lực thù địch chống phá cách mạng nước ta luôn tìm cách “bôi đen”, hòng làm mất uy tín, hạ thấp vai trò lãnh đạo của Đảng, làm cho mọi người suy giảm niềm tin vào Đảng. Mục tiêu cuối cùng là hạ bệ vai trò lãnh đạo duy nhất toàn xã hội của ĐCS Việt Nam, tiến tới xóa bỏ chế độ XHCN ở nước ta. Đó là việc làm đi ngược lại lợi ích quốc gia dân tộc, đi ngược với mong muốn, nguyện vọng của nhân loại tiến bộ trên thế giới. Việc cổ xúy, hô hào “đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập” là chiêu bài đã cũ kỹ, lỗi thời! Nguyễn Vũ Hiệp (ghi)

PGS. TS Đại tá Lê Quang Phi (Trường Đại học Trần Quốc Tuấn) Nhân dân tự hào về Đảng, mong muốn Đảng ngày càng vững mạnh

Tôi không đồng tình với ý kiến của ông Lê Hiếu Đằng nói rằng “Đảng Cộng sản  (ĐCS) Việt Nam tự cho mình quyền lãnh đạo toàn xã hội”. Ông nói như vậy là phủ nhận lịch sử cách mạng, lịch sử dân tộc, hạ thấp vai trò lãnh đạo của ĐCS Việt Nam.

Xin được nói rõ, vai trò lãnh đạo Đảng ta có được là do Đảng chứng thực năng lực lãnh đạo trong thực tiễn cách mạng, đưa sự nghiệp cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác; đem lại những quyền cơ bản cho quốc gia, dân tộc và toàn thể nhân dân lao động Việt Nam. Trên cơ sở năng lực và vai trò lãnh đạo của Đảng trong đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, phát triển đất nước, nhân dân đã tự nguyện lựa chọn ĐCS là người lãnh đạo duy nhất toàn xã hội Việt Nam.

Nhớ lại, lúc Đảng mới ra đời, còn hoạt động trong vòng bí mật thì một bộ phận lớn quần chúng được giác ngộ đã tự nguyện theo Đảng, mong muốn được Đảng chỉ lối để tham gia đấu tranh  cách mạng, tiến hành công cuộc giải phóng dân tộc. Dù Đảng đi vào hoạt động bí mật hay bán công khai thì đại bộ phận nhân dân vẫn hiển nhiên công nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, phấn đấu để được đứng trong hàng ngũ của Đảng, sẵn sàng hy sinh vì mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Tháng 8-1945, ĐCS Việt Nam lãnh đạo toàn dân tộc khởi nghĩa giành chính quyền, lập nên Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Quá trình đi đến thắng lợi đó, nhân dân Việt Nam đã lựa chọn ĐCS Việt Nam là người lãnh đạo duy nhất. Từ đó đến nay, dân tộc ta tiếp tục chọn ĐCS là lực lượng duy nhất lãnh đạo toàn xã hội, giữ vững chính quyền, tiến hành sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trong tình hình hiện nay, trước những luận điệu xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch, quần chúng nhân dân vẫn đặt trọn niềm tin mãnh liệt vào sự lãnh đạo của Đảng, mong muốn Đảng khắc phục triệt để những yếu kém, khuyết điểm, xây dựng Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh, gánh vác sứ mệnh lãnh đạo đất nước tiến lên CNH-HĐH, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh . Tên gọi “Đảng ta” mà mỗi người dân Việt Nam dành cho ĐCS Việt Nam đã nói lên bản chất mối quan hệ không thể tách rời giữa Đảng với dân tộc và nhân dân. Tên gọi “Đảng ta” còn nói lên bản chất của ĐCS: Đảng của dân, có trọng trách vừa lãnh đạo, vừa phục vụ lợi ích của nhân dân và dân tộc.

Từ những cứ liệu thực tiễn trên, có thể khẳng định: Sự lãnh đạo duy nhất của ĐCS Việt Nam là kết quả lựa chọn đúng đắn của dân tộc, là ước nguyện của đại bộ phận nhân dân. Đặc biệt, việc lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 một lần nữa cho thấy, hầu hết các ý kiến tán thành với Điều 4 của Dự thảo về vai trò lãnh đạo của ĐCS Việt Nam. Đây là bằng chứng sinh động khẳng định nhân dân Việt Nam không cần “đa nguyên, đa đảng”. Ngô Thanh (ghi)

Bà Cao Thị Quế Hương, nguyên Phó chủ tịch MTTQ Việt Nam tỉnh Lâm Đồng: Chúng tôi tin vào sự lựa chọn đúng đắn của mình

Tôi với anh Lê Hiếu Đằng biết nhau từ năm 1966, khi cùng hoạt động trong Tổng hội sinh viên Sài Gòn. Khi ấy, tôi là sinh viên Đại học Văn khoa, còn anh Đằng là sinh viên Đại học Luật khoa. Năm 1968, khi tôi rút vào hoạt động bí mật thì anh Đằng ra chiến khu. Sau này, trong quá trình công tác cũng như trong cuộc sống đời thường, chúng tôi vẫn thường xuyên gặp gỡ, trao đổi. Trong bài “Viết trên giường bịnh” anh Đằng có nhắc tới tôi và người chỉ huy (sau này là người bạn đời của tôi) đã hy sinh là anh Nguyễn Ngọc Phương.

Từng là đồng chí, đồng đội, lại là chỗ bạn bè thân thiết, nhưng tôi không đồng ý với anh, bởi bài viết thiếu khách quan và thiếu tính xây dựng. Trước đây, những thanh niên, trí thức như chúng tôi đi theo cách mạng là tự nguyện, xuất phát từ lòng căm thù giặc, mong muốn giải phóng dân tộc khỏi sự áp bức của chế độ Mỹ-ngụy. Trong hoàn cảnh lúc bấy giờ, chúng tôi thấy chỉ có Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng chính trị đáng tin cậy, có khả năng lãnh đạo nhân dân đứng lên giành tự do, độc lập. Ở miền Nam dưới chế độ Mỹ-ngụy cũng từng tồn tại các đảng phái khác nhau, nhưng tất cả đều “xôi thịt”, các đảng phái lập ra chủ yếu để tranh giành ghế trong quốc hội, hòng mưu cầu lợi ích cá nhân. Vì vậy, đến bây giờ tôi và các đồng chí, đồng đội vẫn tin sự lựa chọn của mình là đúng và không bao giờ hối hận về điều đó.

Anh Đằng và một số người thường đả phá chế độ, hô hào phải thay đổi mô hình chính trị, xây dựng một xã hội “dân chủ” hơn, nhưng các vị lại không “vẽ” ra được mô hình khả thi nào, thậm chí còn muốn quay trở lại chế độ giống cái chế độ cũ mà chúng ta từng phải chịu nhiều tổn thất, hy sinh để xóa bỏ nó.

Nhờ sự lãnh đạo của Đảng, đất nước ta mới giành được độc lập, người dân mới được tự do. Sau ngày giải phóng, đặc biệt là những năm gần đây, chúng ta được chứng kiến những thành tựu to lớn về kinh tế-văn hóa-xã hội của đất nước; bộ mặt nông thôn, đời sống của nông dân và đồng bào dân tộc thiểu số có những bước tiến vượt bậc so với trước đây.   

Thành quả lãnh đạo của Đảng là thực tế không thể phủ nhận. Chủ nghĩa xã hội vẫn luôn là hình mẫu tốt đẹp để loài người hướng tới. Bản thân tôi luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà nhân dân ta, Đảng ta đã lựa chọn. Vũ Đình Đông (ghi)

Ông Nguyễn Văn Chung (xã Nhơn Mỹ, huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng): Chuyển biến tích cực từ chính quyền cơ sở

Trong bài viết của tác giả Lê Hiếu Đằng tôi thấy mô tả tình hình đất nước không đúng, không khách quan, nói thiên về chiều "đen tối".

Những năm gần đây, người dân ở vùng nông thôn như chúng tôi đều cảm nhận nhiều sự thay đổi, tiến bộ trong đời sống xã hội.

Không nói đâu xa, ở địa phương nơi tôi sinh sống, bộ mặt nông thôn khởi sắc, đời sống vật chất, tinh thần của bà con ngày càng được nâng lên; trẻ em đều được chăm lo học hành. Nhiều gia đình nghèo vẫn có con em tốt nghiệp đại học nhờ chính sách ưu việt của Đảng, Nhà nước; nhiều em đỗ đạt, lập thân, lập nghiệp ở thành phố, hoặc tham gia công tác tại địa phương, nhưng luôn trân trọng, biết ơn nguồn cội của mình. Cách đây chừng 10 năm, người dân quê tôi không ai nghĩ sẽ có ngày đường ô tô chạy qua làng mình; bà con ở vùng sâu vẫn có điện lưới quốc gia, hộ nghèo được chính quyền địa phương trao thẻ bảo hiểm y tế mà không phải mất tiền mua… Những chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước đối với nông dân, nông thôn đã thực sự đi vào cuộc sống, đến tận cơ sở.

Những năm gần đây, cán bộ Nhà nước và những người thực thi công quyền ở cơ sở đã có những đổi mới trong tác phong sinh hoạt, công tác, gần gũi, thân thiện, cởi mở hơn với người dân. Công bằng mà nói, trước đây cũng có một số trường hợp cán bộ làm mất lòng tin trong nhân dân chỉ vì những hành động hách dịch, tỏ vẻ “bề trên”, coi thường dân, hoặc hứa nhưng không làm. Nay người dân cảm thấy mình được tôn trọng, được lắng nghe, được đồng hành cùng chính quyền địa phương trong những cuộc vận động lớn. Đặc biệt, ý kiến đóng góp xây dựng của người dân đối với đội ngũ cán bộ cơ sở đã được tiếp thu, có hướng khắc phục, sữa chữa; tôi nghĩ, đây là một sự tiến bộ rất quan trọng.

 Sự chuyển biến tích cực từ chính quyền cơ sở cho thấy đời sống chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước đang có những đổi thay lớn, củng cố niềm tin của người dân đối với Đảng và Nhà nước. Hồng Hiếu (ghi)

Đinh Trung Kiên, Bí thư Xã đoàn Thạch Bình, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình: Lớp trẻ không ảo tưởng
Trong bài viết của mình, ông Đằng đưa ra nhận định: “… thực ra cả một bộ phận loài người, trong đó có người Việt Nam khát khao với một xã hội tốt đẹp hơn, chống lại cái ác, cái xấu nên đã có thời gian dài nuôi ảo tưởng về Đảng Cộng sản Việt Nam và CNXH”. Suy nghĩ của ông như vậy là có tính áp đặt. Người dân Việt Nam có đủ cơ sở để đặt trọn niềm tin vào chế độ XHCN, vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Chúng tôi, những công dân trẻ vẫn một lòng tin vào Đảng, tin thật sự chứ không hề ảo tưởng.

Bài viết của ông Đằng muốn kích động một bộ phận lớp trẻ quay lưng lại với Đảng. Ông nói ông viết "là để trải lòng với bạn bè, với các bạn thanh niên, sinh viên, học sinh mà ông quen", rồi ông thúc giục: “Với lòng tự trọng của công dân một nước có lịch sử hào hùng, chúng ta phải hành động”. Tôi không biết, ông muốn các bạn thanh niên hành động gì? Riêng tôi, một cán bộ đoàn, một thanh niên đã nỗ lực phấn đấu hết mình để được đứng trong hàng ngũ của Đảng thấy xót xa khi một người ở bậc cha chú, đã từng là đảng viên, từng có cương vị trong hệ thống chính trị, lại xui lớp trẻ hành động như vậy.

Lịch sử đã chứng minh, có biết bao đảng viên trẻ dám hy sinh để bảo vệ Tổ quốc. Ngay trong chốn lao tù khổ sai của bọn đế quốc, thực dân, nhiều thanh niên ưu tú đã viết đơn xin vào Đảng bằng máu. Ngày nay, tuổi trẻ chúng tôi vẫn không ngừng phấn đấu, rèn luyện với khát khao cháy bỏng được đứng trong hàng ngũ của những người cộng sản. Nhiều đoàn viên, thanh niên ưu tú được kết nạp Đảng ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường; nhiều đảng viên trẻ giữ vị trí quan trọng trong các cơ quan, đơn vị, tổ chức… Điều đó cũng đủ chứng minh tính ưu việt và uy tín của Đảng ta trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng và quần chúng nhân dân.

Tương lai của Đảng chính là đoàn viên, thanh niên hôm nay. Người chủ đất nước chính là thanh niên. Ông hãy suy nghĩ lại, bằng trải nghiệm của mình, làm cho lớp trẻ tin yêu Đảng, kế tục sự nghiệp vinh quang của Đảng, xây dựng đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Tiến Minh (ghi)

Nguyễn Đức Tiến, Thành đoàn Hà Nội: Mong muốn được cống hiến nhiều hơn cho Đảng, cho đất nước

Đọc bài báo “Đôi điều với tác giả “ Viết trên giường bịnh” tôi cảm thấy buồn trước những suy nghĩ lệch lạc, thiếu trách nhiệm của ông Đằng.

Thế hệ trẻ chúng tôi luôn tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản (ĐCS) Việt Nam, với bao thành tựu đã giành được trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng hơn 80 năm qua. Những thành quả của đất nước, dân tộc có được đều nhờ sự lãnh đạo của ĐCS Việt Nam. Chính vì vậy, việc ra đời đảng phái mới, đối lập tranh giành quyền lãnh đạo với ĐCS  theo tôi là không cần thiết. Đó cũng không phải là điều mà thế hệ trẻ mong muốn.

Bài báo “Đôi điều với tác giả “Viết trên giường bịnh” đăng trên Báo Quân đội nhân dân đã phân tích, “dân chủ không phụ thuộc vào chế độ độc đảng hay đa đảng mà nó phụ thuộc vào bản chất chế độ cầm quyền phục vụ giai cấp nào”. Thế hệ trẻ ở Việt Nam được hưởng đầy đủ bầu không khí dân chủ; thanh niên được trực tiếp tham gia vào quá trình xây dựng hệ thống chính trị các cấp, được bàn thảo, đóng góp ý kiến vào các vấn đề quốc gia, dân tộc; được thẳng thắn bày tỏ quan điểm và nguyện vọng đối với Đảng, với Nhà nước trong các vấn đề liên quan đến quyền lợi và sự phát triển chính đáng của tuổi trẻ. Đảng ta đã có những nghị quyết, chỉ thị riêng về công tác thanh niên, đặc biệt là Nghị quyết số 25 về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH” để quan tâm, đầu tư nhiều hơn nữa cho thế hệ trẻ.

Tuổi trẻ Việt Nam hôm nay có cơ hội được học hành cả trong và ngoài nước, tự tin bước ra thế giới với một nền tảng tri thức, văn hóa phong phú, sức khỏe tốt và kỹ năng ngày càng hoàn thiện… Dưới sự giáo dục, rèn luyện của Đảng, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ngày càng lớn mạnh và trưởng thành, trở thành “trường học lớn” thu hút hàng triệu thanh niên tham gia tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu. Là một người trẻ tuổi, tôi cảm thấy may mắn được sống trong một xã hội ổn định, hạnh phúc, ấm no và chúng tôi luôn mong muốn được cống hiến nhiều hơn cho Đảng, cho đất nước. Xây dựng ĐCS Việt Nam vững mạnh cũng chính là góp phần xây dựng đất nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. 
(Báo QĐND)

Đỗ Thúy Hường - Đảng mới phải xuất hiện cái đã. Nhưng thời cơ đến chưa?

Một đảng mới nếu xuất hiện công khai sẽ bị đảng Cộng sản dìm chết sớm nhất.

Đảng CS còn muốn dìm chết cả ý đồ lập đảng mới.

Không thể mơ hồ, ngây thơ chuyện này.

Từ xưa tới nay là thế.

Đảng của cụ Hoàng Minh Chính là như vậy. Một nguyên nhân là ra đời quá sớm, tình thế chưa cho phép. Thời cơ chưa chín.

Nhưng từ nay về sau lại chưa hẳn thế.

Vâng, NẾU (phải có “nếu”).

Nếu khủng hoảng phát triển ngày càng toàn diện (như hiện nay)… Nếu nông dân, công nhân ngày càng bất mãn (như hiện nay)… Nếu vụ tham nhũng nào cũng lòi mặt những đảng viên CS… Nếu một số đảng viên CS già, có quá trình sinh hoạt lâu năm, có công trạng với đảng, với số lượng vài trăm, cùng lúc ra Tuyên bố lập đảng mới… thì câu chuyện có thể rất khác.

Đây chính là thời cơ.

Sau đó ít tháng, nếu số lượng lên 500 hoặc 1000, đảng mới sẽ không thể chết nữa.

Do vậy, chúng ta đã có trong tay con số trên chưa? Phải là con số thật, chớ tính trên giấy. Cũng chớ tung toàn lực lượng ra quá sớm trong bước khởi đầu.

Người khởi xướng thích hợp nhất?

Hẳn đó là những người đã từng sống với Việt Nam Cộng hòa và thấy chế độ đó chưa đủ dân chủ (đúng vậy đấy), hy vọng chế độ miền Bắc sẽ khá hơn (theo sự tuyên truyền chính thức trước 1975), nhưng nay – sau 40 năm trải nghiệm – đã hoàn toàn thất vọng. Mọi góp ý với thái độ xây dựng, lễ phép, tôn trọng… đều bị vứt bỏ. Đơn giản như khái niệm nhân quyền mà Đảng Đỉnh Cao vẫn cố tình bóp méo. Thử hỏi, con trông mong gì sự phục thiện?

Nếu lợi dụng được Hiến pháp để lập đảng, tính chính danh sẽ càng cao. Đồng thời vạch rõ: Đảng CS cũng chưa thật chính danh. Nếu nó muốn được ghi vào Hiến pháp (như điều 4) trước hết dân ý phải cho kết quả “tán thành” nó lãnh đạo.

Kèm với “tuyên bố lập đảng” phải là một bản Cương lĩnh dễ hiểu, có những mục tiêu thiết thực, khả thi, đúng tâm nguyện nhiều người. Chớ quên nông dân, công nhân, tiểu thương, dân nghèo. Quả là cuộc sống dưới đáy, dân trí thấp, đồng bào chưa quan tâm những quyền lợi tinh thần (như trí thức quan tâm). Trí thức dễ xa dân là do vậy.

Hướng đồng bào vào mục tiêu xây dựng (tạo diễn biến hòa bình) hơn là hướng cái khối đồ sộ này vào mục tiêu căm thù bọn phản bội lời hứa thời xưa.

Được vậy, sẽ đỡ lo hỗn loạn xã hội.

Nội dung Cương lĩnh phải có một ý: Không chống đảng CS, mà thi đua lành mạnh với đảng CS trong thực hiện các mục tiêu mà “chính đảng CS – trên lời nói – cũng đang phấn đấu cho dân”.

Phải xuất hiện đảng mới, mới có thể ra báo và đưa người ứng cử Quốc hội. Đây mới thật là môi trường thi đua và cạnh tranh giữa các đảng chính trị. Một tờ báo, một đại biểu trong QH đủ làm cán cân nghiêng ngả. Tương lai, dân càng tín nhiệm, cán cân còn thay đổi lớn.

Vẫn hoan nghênh các đảng viên CS tiếp tục bỏ đảng, nhưng sinh lực của đảng mới phải trông vào lớp trẻ… Chỉ có đông đảo lớp trẻ mới hoàn thành mục tiêu khai dân trí, chấn dân khí… đặng thực hiện Cương lĩnh, xây dựng xã hội mới.

Mười năm nữa sẽ có lớp lãnh tụ trẻ.

Đây là chuyện dài, điều cần là phải có đột phá.

Nhưng vấn đề là cần có sự xuất hiện một đảng mới trong hệ thống toàn trị độc đảng. Đó là đột phá khẩu. Cửa đột phá chỉ cần duy trì một năm, đủ để nó tự mở toang, không thể ai bịt lại nữa.

Phải nhắc lại: Hãy thực tâm không chống lại đảng CS.

Chỉ cần đảng CS thay đổi căn bản. Nếu nó không thay đổi, đó là nó muốn tự sát. Thế thì, mặc… mẹ nó chết đi. Ai mà cứu nổi nó, một khi tự nó muốn chết?

Nó chết không vì ai giết, mà vì sẽ tới lúc không đảng viên CS nào muốn cùng chìm theo con thuyền chuyên chở Giáo, Mác, Lê.

Đỗ Thúy Hường

Tác giả gửi trực tiếp cho BVN

Sợ giả danh Nhà báo, hay sợ lộ mặt những kẻ giả danh đầy tớ?

Giám đốc Công an Hà Nội, Thiếu tướng Nguyễn Đức Chung - phát động cuộc thi 'Công an Hà Nội vì nhân dân phục vụ - Vì thủ đô bình yên' và đã tìm được các bức ảnh để trao giải về “hình ảnh đẹp của công an”.

Tác phẩm “Phân luồng giao thông” của tác giả Ngô Lịch đoạt giải nhất. Ảnh: CAND

Liền sau đó video clip tố cáo hai Cảnh sát giao thông ở Đất Đỏ - Long Điền, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu chặn xe lập biên bản rồi ăn chặn tiền người vi phạm được tung lên mạng. Dù cho tờ Công an TPCHM đã ra tay cứu bồ bằng bài viết “Sự thật…”. Nhưng, ai mà chẳng biết cái sự thật đó là gì. Thỉnh thoảng, trên báo Công an xuất hiện những bài viết hô hoán là “sự thật” thì hãy hiểu rằng, sự thật ẩn giấu đâu đó xa xa. Cuối cùng dưới áp lực dư luận thì sau đó công an Bà Rịa – Vũng Tàu cũng đã phải đình chỉ công tác hai viên cảnh sát giao thông nói trên.

Mãi lộ, nếu không thì lấy ai làm việc?

Nạn mãi lộ ở Việt Nam nhức nhối và gây tác hại khủng khiếp cho tính mạng người dân, đó là việc mất an toàn giao thông, phá nát cơ sở hạ tầng mà cái phá nát lớn nhất lại là kỷ cương, luật pháp.

Chuyện cảnh sát giao thông nhận mãi lộ ở Việt Nam, xưa nay là chuyện “ắt, dĩ, tất, ngẫu” không cần bàn cãi. Nạn mãi lộ, tham nhũng cứ leo thang ngày càng cao theo những lời thề hứa, những chính sách, những chủ trương ngày càng ráo riết và tốn tiền dân của ngành công an.

Lệnh công an giao thông: “Ðưa tiền mới được đi.” Ảnh: Báo Tuổi Trẻ)

Đến mức, báo chí đã có hàng loạt phóng sự, bài viết, ký sự… với rất nhiều đợt và rất cụ thể. Ngay từ thời ông Võ Văn Kiệt làm Thủ tướng đã phải kêu lên “CSGT nào nhận 5 ngàn đồng từ lái xe, sẽ bị đuổi khỏi ngành”. Rồi khi Tổng cục Cảnh sát tổ chức các đoàn Kiểm tra Đặc biệt. Chỉ một thời gian ngắn, nhiều chiêu trò tham nhũng, hối lộ và nạn cướp cạn bị đưa ra trước công luận xã hội đã làm hoảng hốt nhiều người. Cứ tưởng tình hình vậy thì sẽ tốt hơn.

Nhưng rồi đâu lại có đó, tất cả vẫn như cũ. Đến mức, báo chí đã phải kêu lên rằng trò này còn “Ghê hơn cướp cạn” mà cũng ít thấy ai bị đuổi khỏi ngành bao giờ. Người ta có cảm giác nếu đuổi, nếu kỷ luật CSGT ăn mãi lộ thì “lấy đâu cán bộ mà làm việc”.

Chỉ có nhà báo viết những bài báo này thì hiện đang nằm trong nhà tù.

Những hình ảnh mãi lộ tại Thanh Hóa do phóng viên Hoàng Khương của Báo Tuổi Trẻ thực hiện đầu tháng 9/2011. Ảnh: Báo Phụ nữ

Nguy cơ lộ sáng hình ảnh các “đầy tớ nhân dân”

Thế rồi mạng internet ra đời và các mạng xã hội đã phát huy tác dụng của nó là phản ánh sự thật cuộc sống. Hàng loạt thông tin, hình ảnh, video được đưa lên từ nhiều nguồn, từ báo chí và người dân. Từ cảnh ăn chặn tiền trắng trợn của người dân, đến ngang nhiên vi phạm luật pháp, vi phạm quy định, hống hách, hách dịch và hoạnh họe người dân nhằm kiếm tiền… Tất cả được phản ánh nhanh chóng trên mạng, trên các diễn đàn… nhờ các phương tiện ghi âm, ghi hình ngày càng đa dạng và phổ biến. Rồi những cảnh công dân vặn lại cảnh sát cố tình bắt lỗi khi họ không vi phạm thành bài học cho nhau. Vì thế việc bóp nặn và kiếm ăn càng ngày càng khó khăn hơn. Lúc đầu, thì công an đánh bài lờ.

  Viên CSGT đang thực hiện hành vi "mãi lộ" với 1 người điều khiển xe gắn máy vi phạm (ảnh cắt từ clip). Ảnh: VTC

Dù một cảnh sát có công phu, kín đáo ra sao đi nữa, thì việc nhận mãi lộ vẫn thường xuyên xảy ra trước mắt người dân, vì thế việc giấu nhẹm không phải dễ dàng. Đặc biệt là khi người dân cảnh giác. Bởi vì, nếu là báo chí nhà nước thì có thể nắm đầu Tổng Biên tập kiểm soát tin tức đưa lên báo là xong. Nhưng báo chí nhân dân thì không dễ dàng như thế.

Đến mức này thì công an cũng… hoảng.

Để đối phó với trường hợp này, nhiều chiêu trò đã được sử dụng. Từ việc dừng xe chỗ khuất, di chuyển địa điểm, đến việc cuộn tiền vào cây gậy chỉ huy giao thông ra sao, những cuộc điện thoại giải thoát cho con ông cháu cha, việc mua tuyến, bảo kê… tất cả đều được sử dụng thành thạo. Nhưng chưa đủ để chống lại con mắt nhân dân đang ngày càng cảnh giác khi mỗi người dân là một chiến sĩ thông tin nhờ các công cụ hiện đại và mạng internet.

Và những chiêu mới được bày ra.

Sài Gòn có chiêu “chống cãi cự CSGT” bằng những người không hề quen biết, không hằn thù với nạn nhân tấn công họ những trận đòn nên thân, thậm chí là thiệt mạng sau khi cự cãi với CSGT (!). Nhiều nơi, cứ có chốt CSGT đóng để nhận mãi lộ, thì ở đó có đám cò mồi hoặc bặm trợn gây sự với lái xe, người có ý định quay phim, chụp ảnh. Mô hình này có tác dụng nhất định và đang được nhân rộng ra một số tỉnh phía Bắc. Tờ Thanh Niên viết “Thời gian gần đây, Báo Thanh Niên tiếp nhận nhiều đơn thư, phản ánh của người vi phạm giao thông bức xúc về việc họ bị xử “oan”, nhưng sau khi tranh cãi với CSGT thì đa phần là thua, thậm chí bị ăn đòn”.

Người đàn ông to con đánh người vi phạm. Ảnh: Thanh Niên

Đấy là cách xử lý cấp thấp, còn ở cấp vĩ mô, ngành công an làm gì?

“Xử lý nghiêm” – lời nói của quan chức

Đó là câu cửa miệng kiểu “ơn Đảng ơn Chính phủ”. Bất cứ vụ việc tiêu cực nào, khi dính đến lực lượng công an, cảnh sát vi phạm, thì câu đầu tiên người dân nhận được là “sẽ xử lý nghiêm”. Còn thực tế, cái nghiêm là thế nào, xin hãy đợi.

Tai nạn giao thông tăng chóng mặt với giai điệu “Năm sau cao hơn năm trước” và tính mạng người dân cứ ra đi nhiều hơn một cuộc chiến tranh khốc liệt. Thế nhưng, đã bao đời bộ trưởng, bao tiếng gào thét, bao kế hoạch và tiền dân đã ra đi, tình hình vẫn không cải thiện.

Mới đây, ngày 2/7 trong cuộc tọa đàm “Chung tay giảm thiểu tai nạn giao thông”, một người dân đã đề nghị Bộ trưởng CA lập Facebook để giúp người dân dễ dàng chuyển thẳng cho bộ trưởng những hình ảnh nhà xe mỗi khi tới chốt CSGT chỉ mất 5-10 giây là lại lao vun vút, xe chở quá số người quy định, chở quá tải “vẫn đi ngon”.

Khi đề cập đến vấn đề này, Ông Trần Sơn Hà, Phó cục trưởng Cục CSGT đường bộ, đường sắt - Bộ Công an, cho biết đây là câu hỏi mà ngành công an trăn trở trong nhiều năm. Và cũng theo ông Hà, Bộ Công an đã chỉ đạo chặt chẽ các lực lượng, phải thực hiện theo pháp luật và sự giám sát của nhân dân. “Chúng tôi có quy chế để kiểm soát và có đường dây nóng của Cục CSGT đường bộ, đường sắt và các tỉnh thành, mong nhân dân giám sát, phát hiện trường hợp sai phạm phản ánh qua đường dây nóng hoặc có đơn thư khiếu nại, chúng tôi sẵn sàng giải quyết” - ông Hà nói.

Đại tá Trần Sơn Hà. Ảnh: GTVT

Thế nhưng, chính ông Hà đã tự mâu thuẫn với câu nói này của ông khi chỉ trước đó 2 tháng, ngày 26/4/2013, ông ký văn bản số 1042/C67-P3/2013 gửi Trưởng phòng CSGT các tỉnh. Văn bản viết: “Luôn luôn nâng cao tinh thần cảnh giác, kiên quyết đấu tranh làm rõ với những đối tượng có lời nói đe dọa, lăng mạ hoặc có hành vi chống đối CSGT đang thực thi công vụ, hoặc quay phim, chụp ảnh hoạt động tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm khi chưa được phép của CSGT đang làm nhiệm vụ”.

Như vậy, văn bản này đã mặc nhiên coi việc quay phim, chụp ảnh các hoạt động của CSGT “khi chưa được phép” là hành động phạm tội và cách xử lý là “Nếu đúng là nhà báo thì tập hợp thông báo cho cơ quan chủ quản; nếu giả danh nhà báo thì tạm giữ, lập hồ sơ chuyển cơ quan chức năng xử lý theo quy định của pháp luật”.

Hẳn nhiên là nếu đúng là nhà báo, Phó Cục CSGT Đường Bộ - Đường Sắt của Bộ Công an có thể can thiệp với Tòa soạn hoặc TBT để kiểm soát thông tin. Còn nhân dân thì chắc sẽ khó khăn hơn, nên phải “tạm giữ, lập hồ sơ chuyển cơ quan chức năng xử lý theo quy định của pháp luật”  - Nhưng chưa hiểu ông căn cứ vào điều luật nào? Khi bị phản ứng bởi báo chí, ông Hà lập tức giải thích ngược lại hoặc rất tự mâu thuẫn.

Chống… lộ sáng

Trước những câu hỏi của báo chí, ông Cục Phó cũng phải bật ra câu nói sau: “Bây giờ anh em cứ bị báo chí giám sát từng bước của nhà báo thì làm ăn được cái gì”.

À, thì ra vậy, vấn đề là ở chỗ nếu bị chụp ảnh, quay phim, thì không “làm ăn được cái gì” nên ông cấm.

Hình ảnh viên CSGT nhận mãi lộ dưới cầu Rạch Chiếc. Ảnh chụp từ video clip. Người Đưa Tin

Ừ, thì thà ông nói thẳng toẹt ra là: Tao đếch cần luật lệ gì nhé, tránh xa chỗ CSGT cho chúng nó làm ăn, không quay phim, chụp hình gì ráo, thằng nào quay, chụp mà không xin phép để bố trí trước, thì bắt giữ và điều tra”.  Vậy có phải tiện hơn cho tất cả không?

Và vấn đề cần đặt ra, là vì sao ông Hà phải đi ngược luật pháp để quy định ngăn cản việc người dân có thể giám sát các “đầy tớ” của mình làm ăn khuất tất? Tại sao chỉ trong hai thời gian cách nhau không dài, ông Trần Sơn Hà - Cục Phó cục CSGT lại thay đổi nhanh chóng lời nói và hành động của mình?

Còn nhớ, cách đây không lâu, một số CSGT Thừa Thiên – Huế đã phải nộp 120 triệu đồng để mua lại đoạn phim cho một nhóm thanh niên đã quay được trong quá trình “tác nghiệp” của CSGT. Việc này, các thanh niên này giả danh báo chí nên bị kết tội tống tiền.

Vấn đề là vì sao, khi “tác nghiệp” bị quay phim lại thì CSGT phải nộp 120 triệu đồng? Câu trả lời của viên CSGT ôm tiền đi mua đoạn phim chỉ vì “Mặc dù biết bị tống tiền, nhưng vì sợ ảnh hưởng đến công việc, uy tín… nên cả 5 anh em tổ công tác đã góp mỗi người 24 triệu đồng để gửi cho Bảo và Trung nhằm được yên chuyện” xem ra không mấy thuyết phục và chẳng ai tin.

Còn việc ông giải thích là để chống lại những kẻ giả danh nhà báo? Tại sao lại có những kẻ giả danh nhà báo đến với CSGT? Mà họ giả danh để làm gì nếu CSGT luôn “trung thành, tận tụy, kính trọng và lễ phép với nhân dân”?

Chỉ cần trả lời câu hỏi đó, đủ hiểu cái văn bản của ông Trần Sơn Hà cục phó là cái phao cứu những CSGT đang làm loạn xã hội bằng nạn nhũng nhiễu và hối lộ, mãi lộ ra sao.

Thực chất, những chiến sĩ cảnh sát, công an được mệnh danh là đầy tớ nhân dân, có nhiệm vụ thức cho dân ngủ ngon, gác cho dân vui chơi… giờ đây đã đổi vị trí. Nạn nhũng nhiễu, hối lộ đã biến họ thành gánh nặng, nỗi sợ hãi của người dân.

Và cái văn bản nói trên, không phải vì ông sợ những kẻ giả danh nhà báo mà ông chỉ sợ những kẻ giả danh đầy tớ bị lột mặt mà thôi.

Hà Nội, ngày 21/8/2013

J.B. Nguyễn Hữu Vinh

Tác giả gửi trực tiếp cho BVN 

[Bài đã đăng trên RFA với nhan đề: Sợ giả danh hay sợ ánh sáng?]

Phiên tòa Bạc Hy Lai: “Minh bạch” trong bí mật?

Một phóng viên chất vấn viên công an ngay lối vào tòa án Tế Nam, tỉnh Sơn Đông, nơi sắp diễn ra phiên xử Bạc Hy Lai. Ảnh chụp ngày 21/08/2013. (REUTERS/Carlos Barria)

Hôm nay 21/08/2013, một ngày trước phiên tòa được xem là siêu nhạy cảm xử cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai, báo chí ngoại quốc đã có mặt đông đảo tại Tế Nam (Jinan), thủ phủ tỉnh Sơn Đông. Theo kênh truyền hình Phượng Hoàng, thì phiên tòa sẽ được truyền hình trực tiếp tại trung tâm báo chí.

Thông tín viên Stéphane Lagarde của RFI tại Bắc Kinh nhận xét, khó thể chờ đợi có những bất ngờ trong các vụ án chính trị tại Trung Quốc:

“Các nhà báo đã có mặt tại Tế Nam sáng nay không nhận thấy một hoạt động nào về mặt an ninh tòa án, có thể là dấu hiệu khởi đầu một phiên xử kín. Tất nhiên loại phiên tòa này có thể được tổ chức trễ hơn trong ngày. Chen Ziming, một chuyên gia về chính sách nội trị Trung Quốc biết được đôi điều, vì đã trải qua 16 năm trong nhà giam vì tội chống chính quyền. Ông nói:

“Trong các vụ án trước đó và nhất là phiên xử vợ Bạc Hy Lai, các phiên tòa xử kín đã được tổ chức trước khi diễn ra phiên tòa công khai, như vậy đây không phải là điều đáng ngạc nhiên.

Riêng tôi thì trước phiên tòa xử tôi cách đây 20 năm, các thẩm phán đã đến trại giam nói chuyện với tôi nhiều lần trước phiên xử. Không phải những diễn biến tại tòa khiến người ta cân nhắc bản án, mà mọi việc đã được quyết định trước đó.

Người duy nhất có thể gây ngạc nhiên là chính ông Bạc Hy Lai. Người ta không thể cấm ông nói, nhưng trước khi quyết định như thế, ông cũng phải nghĩ đến gia đình mình, nhất là con trai của ông”.

Đối với đa số nhà bình luận, thì bản án sẽ được tuyên cho Bạc Hy Lai đã được thương lượng gay go trong đảng - những dàn xếp hữu nghị để cố gắng giảm đi mối bất hòa giữa các phe phái và chuẩn bị cho đại hội Đảng lần thứ 19 trong bốn năm tới.

Một điều chắc chắn là, nếu phiên tòa được truyền hình trực tiếp cho các phóng viên như báo chí Trung Quốc đã cho biết, thì đó là vì chính quyền hoàn toàn tin tưởng về diễn tiến của phiên xử”.

Còn AFP ghi nhận, việc kiểm soát lối vào tòa án có được tăng cường với quân khuyển và camera giám sát, hơn một chục người biểu tình trước tòa chống hệ thống tư pháp đã bị giải tán.

Tháng 8/2012 trong phiên tòa xử bà Cốc Khai Lai, vợ ông Bạc Hy Lai, báo chí nước ngoài không được vào phòng xử. Một tháng sau đó, các phóng viên quốc tế cũng không được tham dự phiên tòa xử Vương Lập Quân, cựu giám đốc công an và là cánh tay mặt của Bạc Hy Lai. Về phần báo chí Trung Quốc thì được lệnh chỉ đăng lại tin của Tân Hoa Xã đối với các vụ án nhạy cảm.
Thụy My (RFI)