Tin thứ Ba, 16-09-2014 -Những vụ tử vong khi bị tạm giam, giữ- LAI RAI THẬT VÀ GIẢ, NÓI VÀ LÀM

CHÍNH TRỊ-PHÁP LUẬT
<- Trung Quốc tuyên bố biến Đá Châu Viên thành đảo lớn nhất Trường Sa (DT).  – Gạc Ma trong “chiến lược biển xanh” của Trung Quốc (PT).  – Nhân Dân nhật báo TQ nói gì về căn cứ quân sự trái phép Gạc Ma? (GDVN).  – Động tác giả và mưu độc của Trung Quốc ở biển Đông (PLTP).  – Trung Quốc xây dựng đảo ở Trường Sa là xâm phạm chủ quyền của Việt Nam (BVPL).
- Báo Đài Loan tuyên truyền Việt Nam sắp thu hồi đảo Ba Bình (GDVN).  – Nhà ngoại giao Mỹ: Đài Loan nên từ bỏ đường lưỡi bò ở Biển Đông

- Malaysia mời Mỹ đưa máy bay do thám nam biển Đông (TN).  – Malaysia bất ngờ mời máy bay Mỹ trinh sát đường lưỡi bò ở Biển Đông? (GDVN).  – Malaysia mời Mỹ sử dụng căn cứ? (NLĐ).  “… một quan chức ngoại giao giấu tên cho biết các cuộc thảo luận về khả năng Malaysia cho Mỹ sử dụng căn cứ quân sự tại bang Đông Bắc Sabah vẫn đang diễn ra“. – Malaysia đề nghị Mỹ lập căn cứ bay giám sát ở Biển Đông (VOV). – PressTV: Mỹ chưa chấp thuận đề nghị giám sát biển Đông của Malaysia (Gafin).  – TQ lo ngại Mỹ đem máy bay P-8 tới Biển Đông (KT). – Báo TQ: “Trung Quốc lập quy củ cho quân Mỹ ở Biển Đông” (GDVN).

- Philippines xem xét đề nghị cho binh sĩ Mỹ trú đóng ở Palawan (VOA).   – Con tàu mục nát ở Bãi Cỏ Mây (BBC). – Tổng thống Philippines thăm châu Âu: Cơ hội cho Biển Đông! (ĐV).

- Báo Ấn Độ: Tổng thống Mukherjee thăm Việt Nam và cái bóng Trung Quốc (GDVN).  – Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hội kiến Tổng thống Ấn Độ (PT). – Ấn Độ dành 100 triệu USD hợp tác quốc phòng với VN (VNN).  – Ấn Độ cho Việt Nam vay 100 triệu USD mua sắm quốc phòng (VNE).   – Ấn Độ sẽ hỗ trợ Việt Nam tuần tra Biển Đông (KP).

- Việt Nam giữa liên minh Nga-Trung (BBC). “Tất cả đã khiến các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Nga dù không tin, thậm chí không ưa nhau trong lịch sử phải bắt đầu cùng oán ghét Mỹ hơn bao giờ. Lý do của Nga là hiển nhiên ở Ukraine. Còn Trung Quốc, tình cảm lạnh nhạt đã bùng nổ thành cơn giận tràn ly khi Washington thổi bùng các vụ tình báo mạng và tranh chấp lãnh thổ trên biển”.

- Những gì diễn ra sau chuyến đi Bắc Kinh của Phái viên Lê Hồng Anh (Dân Luận). “Chuyến đi Bắc Kinh của ông Lê Hồng Anh thể hiện vai trò lãnh đạo của Đảng, trước hết là vai trò của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Họ muốn gửi tới Tập Cận Bình, Đảng là quyết định, chứ không phải Chính phủ. Điều này đồng nghĩa với việc vô hiệu hóa các phản ứng mạnh của Thủ tướng và các cơ quan của Chính phủ vừa qua có những tuyên bố cứng rắn đối với Trung Quốc“.  – HOAN HÔ LÃNH ĐẠO MÌNH CẨN THẬN (!) (Lê Khả Sỹ).  – Điểm danh Thái thú và Hải Ngoại muốn biết (DLB).
- Cái ngày định mệnh của 56 năm về trước, ngày 14/9 ông Phạm Văn Đồng ký công hàm thừa nhận quyết định về hải phận của Trung Quốc (FB Tào Lao). “Ngày trước, khi đi trên những con đường như vậy tôi thường chẳng có suy nghĩ gì, nhưng kể từ khi biết về Công hàm 1958 thì con đường ven biển ấy lại làm tôi liên tưởng đến nhân vật lịch sử Trần Ích Tắc. Nếu có một mơ ước, thì tôi ước gì tên con đường Phạm Văn Đồng được viết dài thêm. Thay vì chỉ là “Đường Phạm Văn Đồng” thì sẽ thành “Đường Phạm Văn Đồng 1958″. Đương nhiên, việc tiêu tốn một ít tiền là điều không tránh khỏi, nhưng cái lợi về giáo dục, bài học lịch sử lớn hơn nhiều so với thứ bỏ ra“.
- PGS, TS NGUYỄN MẠNH HƯỞNG đang lên đồng, nói như bị ma nhập: Làm thất bại chiến lược “Diễn biến hòa bình”: Niềm tin của một dân tộc không thể là sự “ảo tưởng” (QĐND).  “… chúng ta còn có nhiều hạn chế, còn nhiều khó khăn, thách thức trên con đường phát triển, nhưng những tiến bộ mà Việt Nam đạt được đã nói lên bản chất tốt đẹp và tính ưu việt của chế độ ta, một chế độ đang được xây dựng trên những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lê-nin“.
- Ai biết chủ nghĩa Marx ?! (Nguyễn Tiến Dũng). “Tất nhiên không phải là tôi. Nhưng chắc gì các tổng bí thư ĐCS đã biết nó là cái gì, tuy rằng họ hay tỏ vẻ tụng kinh Marx“.

- 9 sỹ quan Việt Nam được Hải quân Mỹ công nhận tốt nghiệp (GDVN). Yêu cầu báo QĐND “chống diễn biến hòa bình”, hãy đuổi những tên “đế quốc Mỹ” này cút về nước!  =>

- NHẮC LẠI CUỘC NỔI DẬY CỦA DÂN QUỲNH LƯU (ngày 13.11.1956) và những hình ảnh triển lãm thô bỉ của đảng về CCRĐ (Lý Bích Thủy).  – Vì sao cùng một mục đích, cùng là người Việt, mà hai miền thực hiện khác nhau đến như vậy? (FB Vũ Thị Phương Anh).

- CUỘC HÀNH HÌNH CỤ NGHÈ CƠ VÀ BÀI THƠ “ĐỒNG CHÍ CỦA TÔI” (Nguyễn Trọng Tạo). “Người ta dẫn giải Ông Nghè ra chỗ để xử bắn. Trước đó mấy ngày, đã đấu tố kịch liệt đủ thứ tội ác do Ông Nghè gây ra từ sự tưởng tượng diệu kỳ của đội Cải cách ruộng đất (chép ra giấy cho những người đấu tố học thuộc lòng để đấu theo bài bản hẳn hoi). Nơi để xử bắn ông, đã đào sẵn 3 hố huyệt và trồng 3 cọc tre để buộc 3 “phạm nhân” khi bắn… Cụ Nghè được cởi dây trói là liền bị buộc ngay vào cọc tre. Không bịt mắt, Cụ bị hành hình đầu tiên bằng súng trường của dân quân“.

- Vâng, dĩ nhiên chỉ là ánh sáng (Tuấn Khanh). “Cuộc triển lãm Cải cách Ruộng đất hôm nay đóng cửa vì thiếu ánh sáng, nhưng rồi có thể sẽ quay lại bằng một ánh sáng khác, một ngày nào đó. Và chúng ta cũng mong những vấn nạn về đất đai hôm qua cũng như hiện tại rồi sẽ được soi chiếu bằng một ánh sáng khác. Vâng, tất cả chỉ là chuyện ánh sáng mà thôi“.

- Triển lãm CCRĐ: Khoét thêm vết thương để bao che tội ác? Phần III (JB Nguyễn Hữu Vinh). Mời xem lại: Triển lãm CCRĐ: Khoét thêm vết thương để bao che tội ác? – Phần I   —  Triển lãm CCRĐ: Khoét thêm vết thương để bao che tội ác? Phần II

- “Chúng tôi muốn biết tội ác của cải cách ruộng đất” (RFA). “Trong thời điểm hiện tại với sự xuất hiện quyển Đèn cù của nhà văn Trần Đĩnh và cuộc triển lãm Cải cách ruộng đất, cho thấy rằng ở cái thời đại này người ta không thể giấu những sai lầm trong quá khứ nữa. Mà cải cách ruộng đất không chỉ là sai lầm mà còn là tội ác có thể xếp ngang với tội ác diệt chủng”.   - Bản Cáo trạng về Tội Ác Giết Người Tập Thể 1953-1956 của đảng CSVN (DLB).

- Cải Cách Ruộng Đất xưa và nay (DLB). “Thời xưa thì bần cố nông đấu tố, giết địa chủ để cướp đất vì lúc đó thành phần bần cố nông đa số là cán bộ cộng sản. Thời nay thì địa chủ đấu tố, bỏ tù, giết, cướp đất của bần cố nông chỉ vì đa số địa chủ là cán bộ cộng sản“. – Đấu tố năm 2014 (DLB).  – Triển lãm CCRĐ năm 2015 (Jonathan London).

- Ai không học được gì ở lịch sử, sẽ lặp lại ngay sai lầm của lịch sử… (Mai Tú Ân).

- Nguyễn Tường Thụy: Triển lãm Cải cách ruộng đất: Làm sao bây giờ? (Blog RFA).

- Phạm Xuân Nguyên: ‘Đèn Cù có ích cho đánh giá lại lịch sử’ (BBC). “Những cuốn sách như ‘Đèn Cù’ là ‘cần có và nên có’, nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên nói với BBC về cuốn hồi ký mới được công bố của tác giả Trần Đĩnh, người từng được phân công viết tiểu sử, hồi ký cho nhiều quan chức cao cấp trong bộ máy lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam“.
- Huỳnh Ngọc Tuấn: Phải chăng lịch sử chọn CS VN? (ĐCV). “Từ trước đến nay CSVN vẫn rêu rao rằng Lịch sử đã chọn họ chứ không phải bất cứ đảng phái quốc gia nào để lãnh đạo đất nước này, và bất cứ ai- thế lực nào chống lại họ là ‘đi ngược chiều của bánh xe lịch sử’ và tất yếu sẽ bị ‘bánh xe lịch sử nghiền nát”…!?’.”
- Tuyên bố của Khối 8406 nhân việc ra tù của nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa (Nguyễn Tường Thụy).  – NV Nguyễn Xuân Nghĩa kể chuyện nhà tù (DCCT).
- Nhà văn Phạm Viết Đào: ‘Họ vẫn dò xét tôi khi ở trong tù’ (BBC). “Blogger nói ông đã bị chính quyền tiếp tục theo dõi chặt chẽ, theo dõi bí mật ở trong tù vì nghi ông ‘là phái viên’ của đài báo nước ngoài’ để thâm nhập, quan sát nhà tù Việt Nam từ bên trong để điều tra, cũng như nghi ông móc nối đưa thông tin ‘từ trong tù ra ngoài’, hoặc ông làm việc cho một cơ quan tổ chức nào đó“.

- Nguyệt Ánh: Tôi muốn biết – Chúng Ta muốn biết (DLB).
- Ghi chép về chuyến đi Mỹ: 10. Làm quen với cuộc sống ở Mỹ (Nguyễn Tường Thụy).
- Tình hình phát triển xã hội dân sự ở Việt Nam (BVN).   – Lê Nguyên Hồng: Các tổ chức dân sự VN: Tốt hay xấu? (BBC). – Bùi Minh Quốc: Nâng cao dân trí để sớm giành dân chủ (VNTB).
- CUỐN SÁCH CHƯA RA MẮT “TRẦN TRỌNG TÂN-LÒNG SON TRƯỚC MỌI THỬ THÁCH” (viet-studies).
- Thư của nông dân Dương Nội mời dự phiên tòa công khai ngày 19/9/2014 (Dân Luận).  – THƯ KÊU GỌI THAM GIA YỂM TRỢ DÂN OAN DƯƠNG NỘI CẤN THỊ THÊU SẼ BỊ NHÀ CẦM QUYỀN CSVN ĐƯA RA XÉT XỬ VÀO NGÀY 19 THÁNG 9 TỚI (Đối Thoại).  – Dân oan Dương Nội bao vây trụ sở tòa án quận Hà Đông, Hà Nội (Dân Quyền).  – Video: DÂN OAN BIỂU TÌNH TRƯỚC DINH ĐỘC LÂP 14/9/2014 (Hoan Lethi).
- Tòa án quận Hà Đông (HN) xử kín 2 người đàn bà Dương Nội ! (Tễu).  – Tòa án bất ngờ mở phiên tòa xử 2 chị Nguyễn Thị Ngân và Nguyễn Thị Toàn, nông dân Dương Nội (FB Sông Quê).  – Bản án 6 tháng tù giam cho 2 người nông dân Dương Nội (Dân Luận). =>
- Hàng trăm tiểu thương bãi thị, khách hàng bất ngờ (MTG). “Sáng 15.9, gần 500 hộ tiểu thương ở chợ Vinh (Nghệ An) đồng loạt bãi thị, đóng cửa các ki-ốt quầy sạp, đến Phòng tiếp dân của UBND tỉnh Nghệ An đề nghị giải quyết những khiếu nại kéo dài thời gian vừa qua“.
- HRW công bố phúc trình đầu tiên về nạn công an VN bạo hành (VOA). “Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói các trường hợp thường dân bị hành hung, sát hại ngay trong đồn công an đã trở nên quá phổ biến đến nỗi ngay cả báo chí kiểm duyệt gắt gao của nhà nước cũng đã loan tải các thông tin này“.
- Tiểu thuyết Cò hồn Xã nghĩa 38 (BĐX).  – LAI RAI THẬT VÀ GIẢ, NÓI VÀ LÀM (BS). “Buồn nhất là cứ toàn thực – hư, thật – giả giữa người mình, nước mình với nhau. Lãnh đạo Trung Quốc họ giả dối đã là bệnh kinh niên mãn tính lâu rồi. Bạn cũng đểu mà đồng chí lại càng đểu. Có những tính từ nào xấu nhất giành cho họ đều đúng cả. Ta cứ thật lòng tin dân, đặt Tổ quốc và dân tộc trên hết thì không sợ gì đâu các ông, các bà ạ. Cứ nghĩ mà xem, người dân yêu nước muốn tỏ thái độ phản đối Trung Quốc bành trướng, ngang ngược trên đất liền, ngoài biển đảo thì làm thế nào nhỉ?… Chỉ còn cách hội họp hoặc xuống đường giương khẩu hiệu, hô khẩu hiệu một cách ôn hòa thì bị quy kết là gây rối trật tự an ninh và kẻ thù xúi giục với lợi dụng“.
- Sài Gòn, còn hay mất? (NV). “Bốn mươi năm chưa phải là một thời gian dài, những thần tượng Karl Marx, Stalin, Lenin đã lần lượt bị sụp đổ chôn vùi ở các nước Cộng Sản đã tan rã, liệu những nhân vật Hồ Chí Minh, Mao Trạch Ðông, và chế độ Cộng Sản ở đây còn tồn tại được bao ngày?“
- Dean Hubbard: Sinh viên đốt giấy triệu tập nhập ngũ của họ (Phan Ba).  – Nhân chứng những giây phút cuối người Mỹ rút khỏi Việt Nam (RFA).  – Một cuộc chiến khác: Cuộc chiến bị lãng quên (BBC). “Vết thương trên cơ thể không nặng lắm nhưng nỗi đau của chúng tôi là đau trong lòng. Nhiều người lính khi họ quay lại chiến trường một hai năm sau họ đã hóa điên” . – Bài tiếng Anh: Vietnam’s forgotten Cambodian war (BBC).

<- Các quan ăn chơi quá! (PT). “… quan chức cấp cao hơn hiện nay trong cả nước đang được dư luận quan tâm khi họ sở hữu những khối tài sản khổng lồ ngày càng xuất hiện nhiều. Gần đây nhất là hai trường hợp: Nguyên Tổng thanh tra Chính phủ Trần Văn Truyền có khu dinh thự lộng lẫy ở tỉnh Bến Tre quê ông và ông Lê Thanh Cung – Chủ tịch tỉnh Bình Dương với mấy vườn cao su chục vạn mét vuông. Với điều kiện kinh tế như nước ta, quan chức Nhà nước có lương bổng cao đến mấy, chi tiêu tiết kiệm đến đâu cũng không thể giàu có được“. Xem lại: Vụ công bố tài sản “khủng” của ông Lê Thanh Cung – Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương: NGUỒN GỐC TÀI SẢN BẤT MINH HAY HỢP PHÁP ? (Tầm Nhìn).

- Nguyễn Duy Xuân: “Đầy tớ” vinh thân (DT). “Nào là đầy tớ này biệt thự “khủng” hai ba cái, đầy tớ kia trộm vào nhà cuỗm mấy tỉ ngon ơ. Có đầy tớ tiền nhiều đến nỗi nhà không còn chỗ cất phải mang đến chưng ở hộc bàn, ngăn tủ phòng làm việc…“

- Chỉ có 1 người không trung thực (LĐ).  “Gần 1 triệu người kê khai tài sản, chỉ 1 người kê khai không trung thực. Một con số mơ ước về sự trung thực, có lẽ trên thế giới này không có dân tộc nào bằng. Cứ 1 triệu người, chỉ có 1 người không trung thực. Nhưng liệu có tin được con số này không? Có thể khẳng định rằng, không ai tin vào con số báo cáo đẹp lộng lẫy này. Người báo cáo không tin và dân cũng không tin“. – Gần triệu người kê khai tài sản, chỉ một bị kỷ luật vì không trung thực (DT).

- Nghề Làm Quan Trong Thiên Đường XHCN (Alan Phan).

- Khi đất nước toàn kẻ cắp… (Phước Béo). “Không thể đổ lỗi cho cái nghèo vì nghèo không khiến người ta bất chính. Mà do nơi sự giáo dục tồi khiến đạo đức không còn trong tự điển. Chữ “tham” đã lấp hết làm nhiều người bỏ quên tự trọng cho chó tha đi chơi. Dân mình đánh mất khái niệm nhân cách từ ấy...”

- GS Nguyễn Văn Tuấn: Lời khuyên của Đường Thái Tông cho Việt Nam (BS). “Tôi cứ bị ám ảnh bởi câu nói của bà mẹ của tên tướng cướp chặt tay người để cướp điện thoại. Bà ấy nói đại khái là tụi bây ăn ngập đầu, còn con tao chỉ vì cái điện thoại mà phải bị tử hình. Có thể chúng ta không đồng ý với cách nhìn và so sánh của bà, nhưng ít ra câu đầu thì bà có nhiều người đồng tình. Bất công xã hội có thể dẫn đến những hệ quả khôn lường“.

- Công an Bình Dương tiếm công của thợ hồ (NV). 

- “Đầy tớ” chất vấn “cô chủ”: “Cô là dân mà sao dám hỏi tôi câu đó!” (PT).
- Phó chủ tịch Nam Định lên facebook kể chuyện 100 ngày nhậm chức (DLB).
- Bình Dương “bội ước”, ông Dũng “lò vôi” đòi 1.800 tỉ đồng để cho trẻ em (PT).  – Ông Huỳnh Uy Dũng sẽ mang toàn bộ 1.800 tỷ đồng giúp mổ tim cho trẻ nghèo (LĐ).  – Ông Dũng ‘Lò Vôi’ bị thu hồi quyết định sử dụng đất (VNE).
- Vì sao hàng trăm học viên cai nghiện cởi trần, diễu hành trên phố? (MTG).  – 300 người cai nghiện trốn trại: Dân sợ run, trèo lên cả mái nhà (VTC).   – Kẻ xấu kích động hơn 400 học viên cai nghiện bỏ trốn (GDVN). – Vụ hơn 300 học viên cai nghiện bỏ trốn: Truy tìm kẻ chủ mưu (NLĐ). – Vụ hơn 300 học viên cai nghiện bỏ trốn: Bắt 4 kẻ lôi kéo kích động (NLĐ).   – Vụ học viên trốn trại ở Hải Phòng: Xử lý nghiêm các đối tượng cầm đầu (MTG).  – Clip, ảnh: 300 học viên cai nghiện phá trại ‘diễu hành’, dân nín thở lo lắng (VTC).
- Án tử hình… chỉ là bọt váng (!) (BVN). – Sự thật về những bản án chống buôn lậu ma tuý vào Việt Nam (BVN).
- 600 người vận hành 13km đường sắt, chuyện đùa đấy ạ? (MTG). Ông Nguyễn Mạnh Hùng – quyền Tổng giám đốc Ban quản lý dự án đường sắt, Bộ GTVT: “Chi phí để đào tạo 600 người này hoàn toàn nằm trong kinh phí của dự án. Cuối tháng này sẽ có 37 người đầu tiên được đưa sang Trung Quốc học lái tàu. Hiện Bộ GTVT và thành phố Hà Nội đang thảo luận xem có trả lương cho những người được cử đi đào tạo hay không, khi họ trở về và chờ việc thì có được trả lương không, nếu không trả lương mà họ đi làm việc khác thì cũng gay go”.  – “Làm ít khai nhiều, thông đồng rút tiền nhà nước là phải xử nghiêm!” (DT).
- Còn che nhau thì không hết nhục hình đâu! (MTG). – Lê Chân Nhân: Chiếc camera không ngăn được nhục hình (DT). “Không xử lý nghiêm cán bộ dùng nhục hình thì không thể ngăn chặn được nhục hình“.
- Tại sao huyện làm đền thờ liệt sỹ dân lại không thuận lòng? (GDVN). “Tất cả bắt nguồn từ việc ép buộc dân đóng góp, rồi tổ chức đấu thầu thi công có vấn đề, chưa kể huyện cũng không cần phải có thêm một công trình như vậy nữa…“
- Ngoài sức tưởng tượng: Dân góp tiền làm đường, chính quyền xã phá (ĐSPL).
- “Ém nhẹm” bản án, Tòa đẩy người dân vào nguy cơ “màn trời chiếu đất” (DT).
- Buông lỏng quản lý trật tự xây dựng tại Long Biên, liệu có tiêu cực? (GDVN).
- Người Việt lười: Nhậu, game, ở Việt Nam vui hơn “bển” (ĐV).
- Việt Nam: Số người chết nhiều hơn thời chiến tranh (Phần 1) (DLB).
- Bình đẳng nghĩa vụ quân sự: Hãy nghiêm cấm quân đội làm kinh tế (VNTB).
- Bán tháo tài sản: Khi nào quan chức Việt theo chân Trung Quốc? (NV).
- Maldives ủng hộ « con đường tơ lụa trên biển » của Trung Quốc (RFI).

<- Dân Hong Kong tuần hành tố cáo Bắc Kinh thất hứa (VOA).  – Trung Quốc và Hồng Kông: Chúng tôi cử, các anh bầu (NCLS).
- Trung Quốc không trì hoãn xét xử Chu Vĩnh Khang (TP).
- Bố ráp hành đạo bất hợp pháp tại Tân Cương (RFI).
- Công dân Mỹ bị Bắc Hàn phạt tù khổ sai (BBC). – Triều Tiên tạo điều kiện cho công dân Mỹ vào tù trải nghiệm (MTG).  – Mỹ yêu cầu Bắc Triều Tiên đặc xá cho 3 người Mỹ bị giam (VOA).
- Bắc Triều Tiên phát triển hệ thống tên lửa tàu ngầm ? (RFI).

- Tổng Thư ký ASEAN: TQ xây đảo nhân tạo là rất nguy hiểm (ĐV).

- Trung Quốc nói phát hiện mỏ khí lớn ở Biển Đông (VOA).  – TQ phát hiện mỏ khí đốt cực lớn ở Biển Đông (KP).  – Giàn khoan 981 tìm thấy mỏ khí đốt ở Biển Đông (NĐT).

- “TQ kéo lưỡi từ Bắc Kinh xuống Biển Đông nếm đồ ăn của Obama” (GDVN). – Cửa vào Biển Đông đã “mở toang” cho Mỹ? (ĐV). “Malaysia đề nghị Mỹ giám sát Biển Đông, Philippines mở các căn cứ hải quân cho Mỹ… cánh cửa vào Biển Đông đã rộng mở với Mỹ“. Chỉ có VN chưa dám mở cửa cho Mỹ vì không dám làm mích lòng “bạn vàng, bạn tốt”.

- Ấn Độ và Việt Nam kêu gọi bảo vệ tự do hàng hải ở Biển Đông (GDVN). – Trung Quốc không muốn mất Ấn Độ, New Delhi cảnh giác với Bắc Kinh (GDVN).

- Ủy viên Lập pháp Đài Loan kêu gọi Mỹ bán tàu ngầm và máy bay F-16 (GDVN).

- Nhận định về chính sách ngoại giao hai mặt trận của Trung Quốc (GDVN).

- Thế kỉ Trung Quốc? (NCQT).

- Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh hội kiến Bí thư tỉnh Quảng Tây tại CAEXPO 2014 (Báo CT). – Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh gặp Phó thủ tướng Trung Quốc (DT). – PTT Phạm Bình Minh: TQ không nên làm phức tạp Biển Đông (ĐV). “Theo đó, ngày 15/9, tại cuộc gặp với Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Trung Quốc Trương Cao Lệ, Phó Thủ tướngPhạm Bình Minh đã khẳng định quan hệ giữa Đảng, Chính phủ và nhân dân hai nước là hết sức quan trọng và cần phải phát triển thực chất, sâu rộng hơn“.

- Đọc “Đèn Cù”…Hay! Hay đến thế là cùng…tiên sư anh Trần Đĩnh (Mai Tú Ân).  – ĐÈN CÙ, CÙ ĐÚNG VÀO VÙNG KÍN NHẠY CẢM NHẤT CỦA CHẾ ĐỘ CỘNG SẢN VIỆT NAM (Đối Thoại).  – Lan man về…hộp đen (Hiệu Minh).

- Hồi ký một người tù – Những người đàn bà ở trại 5 (Phương Bích).

- Việt Nam: Tình trạng tử vong và chấn thương khi bị công an giam giữ phổ biến ở Việt Nam (HRW).

- Việt Nam : Hai dân oan Dương Nội bị bất ngờ xử 6 tháng tù (RFI).

- Nhân rộng điển hình học tập Bác (NLĐ). Càng học bác, càng nhếch nhác, vậy mà cứ tiếp tục phát động phong trào học tập bác, rồi than đạo đức cán bộ đảng viên “ngày càng suy thoái, xuống cấp”… Và đây là tướng cướp đã từng học tập bác: Tướng cướp đã từng được Ban Tuyên giáo Trung ương tặng danh hiệu “Nhân tố mới thời đại Hồ Chí Minh” (Nguyễn Thành Hưng - vụ Minh Sâm) – Học tập tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh thu được kết quả gì? (RFA).

- Chủ tịch phường bị tố dùng xã hội đen hành hung trưởng phố (GDVN). “Trưởng phố Kiều Đại 1 đưa ra nhận định, tại thời điểm xảy ra sự việc, ông và nhóm thanh niên lạ mặt không hề có mâu thuẫn gì với nhau, nhưng không hiểu tại các đối tượng đều biết rất rõ quan hệ, mâu thuẫn nhỏ giữa ông và ông Nguyễn Việt Hùng – chủ tịch phường Đông Vệ (căn cứ vào đoạn hội thoại liên quan đến việc chặn xe nêu trên)?“. Dường như ông Chủ tịch phường đã từng “học tập và làm theo tấm gương” ông cụ?

- Chỉ 1 người khai gian tài sản, đỉnh cao trung thực (ĐV). “Gần 1 triệu người kê khai tài sản, chỉ có 5 người thuộc diện phải xác minh và chỉ duy nhất 1 người bị cảnh cáo về thiếu trung thực“.

- Dính tham nhũng, ‘bỗng dưng’ bị tâm thần? (VTC).  – Tham nhũng, bị phát hiện là… tâm thần (TP). – Sao bị can tội tham nhũng tâm thần nhiều thế? (TT).  – Tội phạm tham nhũng thường… tâm thần (TN).   – Bức cung, nhục hình – có phải một dạng bệnh tâm thần mới? (GDVN).

- Ông Vũ Mão: Phải công khai tên người chây ì không trả nhà công vụ (GDVN).

- Thuê tù nhân làm cán bộ, quyết không bỏ lọt… người tài! (MTG). ” Đừng kêu ca người tài bị bỏ phí nữa nhé, đến tù nhân đang thụ án treo mà còn phải tận dụng làm cán bộ xã nữa kia kìa, nào có được nghỉ ngơi mà sám hối tội lỗi đâu, các bác tù nhân ấy cũng vất vả lắm chứ“. – Lãnh đạo xã Chàng Sơn nói gì về việc tuyển tù nhân vào làm việc? (Soha).  “Bí thư Đảng ủy xã Chàng Sơn (Thạch Thất, Hà Nội) cho rằng, việc tuyển dụng tù nhân vào làm việc được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật“. Mời xem lại: Chuyện “động trời” ở xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, TP Hà Nội: Tuyển tù nhân vào làm việc trong chính quyền xã (NCT).

- Chảy máu hay lưu thông chất xám: Vấn đề thể chế (TS). “Khác với kinh tế quản lý tập trung, nền kinh tế thị trường tuân theo quy luật cung cầu. Thị trường nhân dụng cũng không ngoại lệ. Chúng luôn dịch chuyển từ chỗ thừa sang chỗ thiếu để lập thế cân bằng mới cả về cơ cấu lẫn số lượng, trong khi đó cả về chính sách lẫn nhận thức dân chúng nước ta chưa hẳn sẵn sàng thích ứng với quy luật lưu thông chất xám trong thời đại toàn cầu hoá mà vẫn nặng kỳ thị nó coi đó là chảy máu chất xám“.

- Trở lại vụ 8 người vô tội ở Biên Hòa bị khởi tố 5 người bị bắt giam: Vụ án ba không: Không nhân chứng, không vật chứng, không hiện trường (NCT).

- Báo NCT vs LS Trần Đình Triển: Huyện ủy, HĐND, UBND Ủy Ban MTTQ và nhiều cán bộ, đảng viên huyện Ứng Hòa, TP Hà Nội: Tố cáo luật sư Trần Đình Triển tung hỏa mù, vu khống trắng trợn người khác…  (NCT).  – BẰNG TIẾN SỸ THẬT HAY GIẢ ? XIN BÁO NGƯỜI CAO TUỔI XÁC MINH GIÚP (FB Trần Đình Triển).

- Đường sắt đội vốn vì thiếu nhân tài: Chân “sói” đã vào nhà! (ĐV).

- Phó Chủ tịch Hải Phòng: Học viên cai nghiện diễu hành… trật tự (ĐV). “Các học viên này đã trốn trại, ra đường diễu hành chứ không làm gì, không đập phá, gây rối, hoàn toàn đảm bảo an ninh trật tự…”

- UBND TP Bắc Giang hướng dẫn người dân khiếu nại kiểu “kiến bò miệng chén”? (DT).

- Lịch sử vẫn chưa đến hồi kết (TCPT).

- Nghiên cứu: Gần phân nửa người giàu Trung Quốc muốn rời nước (VOA).  – Trung Quốc: Nhiều quan chức tự tử, người giàu ra nước ngoài (ĐV).

- Trung Quốc lập án điều tra TGĐ Tập đoàn Nhôm (ĐV).

- Lời kêu gọi dân chủ ở Hong Kong lan đến Macau (VOA).

- Ngư dân Hàn Quốc vớt được máy bay do thám Triều Tiên gần đảo tiền tiêu (GDVN).

KINH TẾ
- Toàn cảnh kinh tế Việt Nam 15-9-2014 (VietFin).
- Mua, bán nợ xấu bằng “tiền tươi, thóc thật” (TT).   – Không để nợ xấu mãi xấu (Báo XD). – Hãm “phanh” nợ xấu (ANTĐ).   – Tái cấu trúc ngân hàng: Không giữ vai trò quyết định giảm nợ xấu (ĐSPL).  – Giải quyết nợ xấu đòi hỏi phải “hy sinh” (ĐTCK).
- Bài toán kinh tế khơi thông “cục máu đông” của hệ thống ngân hàng (ĐSPL). – “Bật đèn xanh” cho vay tín chấp: Khó tạo thành cú hích tín dụng (StockBiz).
- Vào chợ mỗi ngày TTCK 15-9-2014 (VietFin).  – Đã đến lúc rút tiền để đầu tư? (HNM). – 5 cổ phiếu cần quan tâm ngày 16/9 (Báo ĐT).  – Công ty chứng khoán nhận định thị trường ngày 16/9 (CafeF).   – Góc nhìn thị trường chứng khoán ngày 16/9 của nhà đầu tư (CafeF).  – Chứng khoán châu Á lao dốc sau báo cáo sản xuất của Trung Quốc (Gafin).
- Không nên ưu đãi FDI trong ngành may xuất khẩu! (PT).
- Đường sắt đội vốn vì thiếu nhân tài: Chân “sói” vào nhà! (ĐV).
- PTT Vũ Văn Ninh sang Hoa Kỳ thúc đẩy hợp tác kinh tế giữa hai nước (MTG).  – Xuất khẩu trái cây sang Mỹ: Cửa đã mở, nhưng chưa thể mừng (TN).
- Việt Nam sẽ cung cấp 200.000 tấn gạo cho Philippines (TBKTSG).
- Dán tem Mỹ cho trái cây Trung Quốc (TT).
- 2.000 lò mổ tự phát ‘bóp chết’ nhà máy hiện đại! (TP).
- Lại lập Sở Du lịch TP.HCM: Tách, nhập và còn gì nữa? (VNTB).
- Lý Khắc Cường hãy nhìn tổng thể Kinh tế Trung Quốc (Tầm Nhìn).  – Trung Quốc sắp khủng hoảng kiểu Nhật (VNE). – Giá dầu giảm khi số liệu Trung Quốc làm tăng lo ngại về nhu cầu (Gafin).
- Ðài Loan, TQ bắt đầu cuộc đàm phán thương mại mới (VOA).
- Độc lập, kinh tế Scotland được và thua những gì ? (RFI).

- Kín lịch đàm phán Hiệp định TPP (VnEconomy).  – Có thể ký kết TPP trong nửa đầu năm sau (CafeF).

- BIC: định hạng tín nhiệm để tiếp cận các chuẩn mực quốc tế (ĐTCK).

- Blog chứng khoán: Khó kiếm ăn! (VnEconomy).  – Tóm tắt phiên giao dịch sáng 16/9: Sắc đỏ bao trùm, 2 sàn giảm điểm (TBNH).  – Hai sàn tiếp tục giảm điểm, số mã giảm gấp 2,9 lần số mã tăng (CafeF).  – PTKT phiên chiều 16/09: Giằng co mạnh trong phiên (Vietstock).

- Chính phủ nên cho doanh nghiệp nhà nước xóa nợ khó đòi trước IPO (ĐTCK).

- TS.Trần Đình Thiên: Ưu đãi ngành thép,Việt Nam gánh nặng hậu quả! (ĐV).  – “Kết buồn” của dự án thép 3 tỉ USD Guang Lian (HQ).

- Nhiều cơ hội đầu tư trong bối cảnh sắp xếp doanh nghiệp Nhà nước (HQ).

- BIDV trồng cỏ trên đất vàng, Hà Nội còn run sợ đến bao giờ? (GDVN).

- Kiểm tra nhưng không phát hiện trái cây Trung Quốc? (TT).

- Thử nghiệm đường bay thẳng và ‘ẩn số 57 km’ (MTG).

- Thương vụ thâu tóm Metro: Ông chủ người Thái lên tiếng (VnEconomy).

- Nâng giá trị cá ngừ đại dương gấp 5 lần nếu khai thác đúng tiêu chuẩn (DĐDN).

- Cuộc thi “Cải thiện môi trường làm việc” – Xí nghiệp thương mại mặt đất Tân Sơn Nhất: Cải thiện môi trường làm việc giúp tăng năng suất lao động (LĐ).

- Vì sao bia Heineken từ chối lời đề nghị thâu tóm của hãng bia lớn thứ 2 thế giới ? (CafeBiz).

- Các ngân hàng Mỹ đã sẵn sàng cho cuộc khủng hoảng tiếp theo (Gafin).

- Kinh Tế Dối Trá (Dainamax).

VĂN HÓA-THỂ THAO

- Nguyễn Xuân Hoàng (Da Màu). – Nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng từ trần (RFA).  – Nhà Văn Nguyễn Xuân Hoàng Ra Đi (Hợp Lưu).   – Khi một cây bút ra đi (VOA).   – Truyện ngắn gửi Nguyễn Xuân Hoàng  (Da Màu). – Nguyễn Xuân Hoàng – Nhà Văn và Thời Gian (DĐTK).  – Nguyễn-Xuân Hoàng – 1940 Nha Trang – 2014 California (Phan Nguyên).  – Nguyễn Xuân Hoàng một đời viết văn, làm báo, dạy học (Văn Việt).  – Trịnh Thanh Thủy – đốm lửa, cơn gió và khoé nhìn của nguyễn xuân hoàng (DĐTK).  – Trần Mộng Tú – Những con chim cánh đen đã trở lại (DĐTK).  – Trần Trung Ðạo – Kính tiễn biệt anh, nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng (DĐTK).
- CHUYỆN XƯA – NAY MỚI NÓI – KỲ 80 – Hạch tội xứ Xích Quỷ… (Nhật Tuấn).
- NHỚ MỘT THỜI VIỆT NAM CỘNG HÒA : Tuần báo THIẾU NHI (Nhật Tuấn).
- Bước rẽ ngoặt của Đổi mới văn nghệ — hai năm 1988 -1989 (I) (Vương Trí Nhàn).
- ĐÃ BAO GIỜ CÓ… (Hoàng Hải Thủy). Mời xem lại: Nguyễn Du (1766-1820) và Ngô Thời Vị (1774 – 1821), hai tài năng danh tiếng đồng thời (VHNA).
- Nguyễn Hoa Lư: “Không có gì thuộc về con người mà xa lạ với tôi”… (MTG).
- Võ Phiến – Lại thư nhà (kỳ 10) (DĐTK).
- OSHO – Những cuốn sách tôi yêu (tiếp theo) (Phạm Nguyên Trường).
- Tranh biếm họa báo chí: Nghiêng ngả chuyện đời qua từng nét vẽ (GDVN).
- Ca cổ biến tướng trong quán nhậu ở miền Tây (Zing).
- Khách mời “chặt chém” trên truyền hình, khán giả bị coi thường? (DT).
- Cuộc đời đầy nước mắt và cái chết bí ẩn của ‘tuyệt thế danh ca’ Đặng Lệ Quân (MTG).
- Phát hiện ngôi mộ 2.000 năm tuổi ở Sơn La (MTG).
- Chiêm ngưỡng vẻ đẹp của ngôi làng ẩm ướt nhất thế giới (DT).
- Những Khoảnh Khắc Không Tưởng, Các Bạn Có Cần Phải Buồn Cười Đến Thế Không? (ĐKN).
- Màn ra mắt tuyệt vời của ông Miura (TN). – Thầy Nhật không ngờ về chiến thắng của Olympic Việt Nam (VTC).  – “Olympic VN thắng vì muốn được quan tâm như U.19” (MTG).

- “VÍA CHỮ THẦN NÔNG” của TRẦN KẾ HOÀN (Trần Mỹ Giống).

- KÌ CỤC LIỆT TRUYỆN (Kì 12: RIẾT RỒI QUEN. BÌNH THƯỜNG) / Vũ Duy Chu  (Trần Mỹ Giống).

- Trần Đan Hà – Đọc “Chỉ Là Kỷ Niệm” Tập Truyện của Võ Phước Hiếu (KHN).

- Bàn về việc sử dụng chữ Hán và nguy cơ nô dịch văn hóa (GDVN).

- Mỗi bạn đọc – một nhà báo: Nhiều hơn ý nghĩa một giải thưởng (DT).

- Cú ngã của những giọng ca thừa nội lực, thiếu chiêu trò (DT).

- 20 tỉ đồng tu bổ di tích khảo cổ quốc gia Giồng Cá Vồ (PNTP).  – Quảng Ngãi: Dừng khẩn cấp khai quật di sản văn hóa dưới nước (GDTĐ).

- Bí ẩn trong bức họa ‘Người phụ nữ đang tắm’ của Picasso (ĐV).

- Báo chí Iran khen ngợi U23 Việt Nam, chê đội nhà (NLĐ).

GIÁO DỤC-KHOA HỌC
- Hà Văn Thịnh: Kỳ thi Quốc gia không thể là một show diễn! (MTG).
- Nhiều trường THPT đã soạn giáo trình từ lâu (PLTP).
- Nguyễn Thị Từ Huy: Giữ cái gì ?… (Tiếp theo và hết) (Blog RFA). “Một trường đại học tuyên bố thực hiện giáo dục khai phóng, nhưng lại hoạt động dưới sự chỉ đạo chặt chẽ của đảng ủy, hiệu trưởng hay giám đốc của trường hay chủ tịch hội đồng quản trị đồng thời lại lài bí thư đảng ủy, và đảng ủy vươn dài cánh tay đến tận từng khoa, từng bộ môn, thì làm sao có thể thực hiện giáo dục khai phóng đây ?“

- Xin đừng nhân danh giáo dục để kiếm tiền (PT).

- “Độc quyền” đưa thực phẩm vào trường học: Lộ diện nhiều nghi vấn! (DT).
- Sở GD-ĐT TP.HCM quy định các khoản thu theo thỏa thuận (TN).
- Về vấn đề bồi dưỡng học sinh giỏi – Hà Huy Khoái (HTN).
- Huy chương toán quốc tế đang làm gì, ở đâu? (VNN).
- Dạy thêm học sinh của mình, giáo viên phải xin phép đơn vị quản lý (DT).
- Che giấu lạm thu, Hiệu trưởng mầm non Tuổi Thần Tiên làm khó nhà báo? (GDVN).
- 28 giáo viên ở Huyện Chương Mỹ (Hà Nội): 18 lần ký “hợp đồng lao động một năm” (LĐ).
- Nam sinh khiếm thị giành học bổng toàn phần đại học quốc tế (DT).
- Con vào đại học: Nợ chồng nợ, vay chồng vay (Infonet).

- “Ủa, ông chưa tiến sĩ hả? Sao không “làm” một cái?“ (MTG). “… mua bán bằng cấp là  một trong những yếu tố làm cho giá thuốc cao đến mức ‘cắt cổ’ như ở nước ta. Những kẻ hám danh và bất tài xem chuyện mua bằng tiến sĩ là một đầu  tư. Họ có thể chi ra vài trăm triệu hôm nay, nhưng nay mai thì sẽ được chức quyền“.
- Gặp mặt cựu sinh viên lớp Trắc lượng 64, kỷ niệm 50 năm ngày tựu trường (Phan Duy Kha).

- TQ: Học sinh tiểu học bị giáo viên đánh đến chấn thương sọ não (GĐVN).  – Trung Quốc: Truy bắt thầy giáo đánh học sinh nứt sọ (TP).

- Tập viết hiến pháp bằng ứng dụng mới của Google (TCPT).
- Cựu thủ tướng Đài Loan: 12 nguyên tắc dạy con gây ‘chấn động’ (GĐVN).
- “Tại sao muỗi cứ đốt tôi chứ không phải người khác?” (GDVN).
- Mì ăn liền có thể không tốt cho sức khỏe (RFA).
- Sự thật về chất thức thần mang tên LSD, cái được chính phủ tuyên truyền là “ma túy tổng hợp” (THĐP).
- Phi thuyền của Ấn Độ sắp đến sao Hỏa (RFA).

- Đề thi chung quốc gia 2015 có gì mới? (MTG).

- Vì sao chưa thể tổ chức xét công nhận tốt nghiệp THPT? (DT).

- Thủ tướng giao 5 nhiệm vụ cho các trường đại học trên cả nước (GDVN).

- Sẽ thành lập Đại học Luật thuộc Đại học Huế (TBNH).

- Thủ khoa nghèo và ước mơ có căn nhà ngói (GDTĐ).

- Trẻ “có yếu tố nước ngoài” không thể làm khai sinh ở Hậu Giang: Chuyện học hành đi về đâu? (LĐ).

- Hà Tĩnh: Hàng trăm học sinh vẫn chưa đến trường (LĐ).

- Ngẫm nghĩ triết lý giáo dục của các nước – Bài 2: Nhật Bản:“Giáo dục đạo đức” là cốt lõi (PLTP).

- Việt Nam nhiều học hàm Thạc sĩ, Tiến sĩ…tại sao sáng tạo trong kinh tế kém Lào? (CafeF). Có lẽ do VN có nhiều thạc sĩ, tiến sĩ có nhiều bằng giả hơn Lào?

- “Chới với” sinh viên năm nhất (KTĐT).

- Sinh viên Việt ở Australia được vinh danh vì thành tích xuất sắc (TTXVN).

- Bác sĩ Nguyễn Ý Đức – Câu Chuyện Thầy Lang: Đầu Thu Xin Chích Ngừa Flu (KHN).

XÃ HỘI-MÔI TRƯỜNG
- Bé 4 tuổi bị cha mẹ bạo hành phải nhập viện (TT).  – “Dạy con” 4 tuổi đến chấn thương sọ não (TT).  – Người giải cứu tình nguyện nhận nuôi bé Kim Ngân (Zing).  – Hành hạ dã man con gái ruột: Chân dung cặp vợ chồng tàn độc (KT). – Lời khai kinh hoàng của vợ chồng hành hạ dã man con gái 4 tuổi (VOH).  – Bé Ngân bị bạo hành, hàng xóm cứu bé như thế nào? (TT). – Nên tước quyền nuôi con của mẹ ruột và cha dượng bé Ngân (Zing).  – Vụ bé gái 4 tuổi bị cha mẹ hành hung: Bà ngoại giữ tiền và giành quyền nuôi Ngân (NLĐ).  – Khi ‘thương cho roi, cho vọt’ không còn nằm ở nghĩa bóng (TN). – Một người nhận là cha ruột bé Ngân (TT).  – Cháu bé 4 tuổi bị hành hạ dã man: Cha ruột của bé Ngân nhận con (TN).  – Bé 4 tuổi bị đánh chấn thương sọ não: Bến đỗ nào bình yên? (NLĐ).
- LDS1468: Nỗi xót xa của gia đình sinh con không rõ hình hài khuôn mặt (LĐ).  – Tình cảnh xót xa của cậu bé 9 tuổi mang khối u lớn trên mặt (DT).
- Ma thổi ở Cha Lo (PT).
- Thiếu nữ bị giết rồi chôn giữa đồng: Kẻ thủ ác khai gì? (TN). – Gã sát nhân bệnh hoạn cúng thi thể người tình trong nhà nghỉ (ĐSPL).
- Dân nhập cư kiếm sống tại Hà Nội (RFA).
- Ngắm gia tài “độc” bạc tỉ của “đại gia” Đà Nẵng (DT).
- 5.700 phụ nữ ở TP HCM bị nghi bán dâm (VNE).  – TP.HCM: Xuất hiện đường dây “gái gọi hạng sang” giá nghìn đô (ĐSPL).
- Đi tìm lời giải “hiện tượng lạ” tại sân bay Nội Bài (ĐSPL).
- Hồ Thiền Quang cá chết nổi trắng mặt nước, bốc mùi nồng nặc (DT).
- Hà Nội: Ngăn ao, lập đảo băm nát hồ Tây để thu lợi (DT).
- Nguy cơ bị đầu độc từ từ bởi phụ gia tẩy trắng thực phẩm (DT).  – Rau quả Trung Quốc: Bí hiểm “chất lạ” (NLĐ).
- Dầu ăn bẩn từ Đài Loan đã được nhập vào Việt Nam (RFA).  – Rùng mình công nghệ chế biến dầu ăn siêu bẩn ở Trung Quốc (LĐ).  – Công ty nhập dầu ăn bẩn đã đóng chặt cửa khi đoàn kiểm tra đến (LĐ).  – Dầu bẩn ở Đài Loan: Cả Starbucks và BreadTalk ở Việt Nam đều nói không liên quan (TN).  – Lộ tên sản phẩm có dầu nhiễm bẩn (NLĐ). – Thu hồi hai sản phẩm chứa chất gây ung thư (PLTP).
- Úc truy tố hai người gốc Việt tội buôn lậu ma túy (RFA).
- Campuchia điều tra dân số người Việt (BBC).
- Công an Trung Quốc tấn công “du lịch hôn nhân” trá hình (RFI).
- Nguy cơ phá hoại sông Mekong (Nguyễn Văn Tuấn).

- Bão số 3 gây sóng cao 9m, biển động dữ dội (MTG).   – Bão số 3 giật cấp 16, cách Hoàng Sa 350 km (TN).  – Hải Phòng – Quảng Ninh là tâm bão số 3 (PT).  – Chủ động phòng chống bão Kalmaegi (PT).  – Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo ứng phó bão số 3 (TN).  – Các biện pháp khẩn cấp đối phó bão Kalmaegi giật cấp 16 (GDVN).

- Khó có khả năng Ebola lây qua không khí! (DT).  – Ebola : Tổng thống Mỹ cần 88 triệu đô-la (RFI).

- TP HCM: Cháy nhà lúc rạng sáng, ít nhất 8 người chết (NLĐ). – Danh tính 7 người tử vong trong vụ cháy tiệm uốn tóc (DT).

- Kẻ bắt cóc con tin yêu cầu báo chí phải gỡ tin, bài (TN).

- Hải Phòng: Thầy giáo dạy nấu ăn có tiếng bị sát hại dã man (NLĐ).

- Hung thủ giết người man rợ: “Các chú công an tự bắn tin vào máy cháu” (PT).

- Bé gái bị bạo hành: “Con muốn ở với cha, con không về với mẹ!” (DT).  – Thoát khỏi lũ ác quỷ, một cuộc đoàn tụ hiếm thấy (DT).  – Cuộc sống mệt lắm, đừng có làm nhau mệt thêm nữa… (FB Khải Đơn/ Hà Hiển).

- Bán hàng “đểu” qua truyền hình (NLĐ).

- Mang thai 9 tháng vẫn đi… tập tạ (MTG).

- Bị thanh tra, cơ sở nhập sản phẩm chứa dầu ăn bẩn “cố thủ” (DT).  – 480 thùng sản phẩm chứa dầu ăn chế từ rác thải vào Việt Nam (TP).  – Có tên trong danh sách ‘đen’ nhập dầu bẩn: Ông chủ ‘bánh mỳ biết nói’ ở VN lên tiếng (VTC).

- Xuất hiện chất gây rối loạn nội tiết ở nước sông Sài Gòn – Đồng Nai (MTG).  – Chỉ xử lý được 1/4 lượng chất thải nguy hại trên cả nước (MTG).

- Sử dụng rừng ở Tây Nguyên: Những “bộ máy” rệu rã (NLĐ).

- Lào xây đập Don Sahong: Điều Việt Nam cần là… (ĐV). “Việt Nam không có ý định ngăn cản hay phản đối Lào triển khai thủy điện Don Sahong mà chỉ yêu cầu làm đúng cam kết quy chế sử dụng nước“.

- Bão số 3 cách bờ biển Hải Phòng – Quảng Ninh khoảng 570 km (VOV).

QUỐC TẾ
- Hội nghị quốc tế Paris chống EI (RFI).  – Mỹ vận động để lập liên minh chống Nhà nước Hồi giáo (VOA). – Liên minh quốc tế chống IS họp ở Paris (BBC).  – Các nước ủng hộ liên minh chống IS họp bàn ở Pháp (TN).  – Gần 30 quốc gia cam kết tăng cường cuộc chiến chống IS (VOA).   – Paris khởi động chiến dịch dọ thám EI (RFI).  – TT Pháp: Cần có sự ứng phó toàn cầu đối với Nhà nước Hồi giáo (VOA).  – Anh thề đánh bại Nhà nước Hồi giáo (VOA). – Úc sẽ triển khai quân đối phó với IS (BBC). – Thêm nhiều nước tham gia liên minh quốc tế chống ISIS (RFA).  – Thế giới chờ đợi gì ở Hội Nghị Paris về ISIS? (NV).
- Ai đã sản sinh ra nhóm “Nhà nước Hồi giáo” tàn bạo? (ĐSPL).  – ‘Thuyết âm mưu’ về IS (BBC). – IS “lời” 3 triệu đô mỗi ngày (DT). – IS trở thành tổ chức khủng bố giàu nhất thế giới (NLĐ).
- Hoa Kỳ và Nato tập trận ở Ukraine (BBC).  – Mỹ sẽ dẫn đầu cuộc tập trận của 15 nước tại Ukraine (VOA).  – Ukraina : Tập trận quốc tế tại miền tây (RFI).
- Ukraine tố cáo phe nổi dậy tấn công thường dân (VOA).  – Cấm vận phương Tây đè nặng trên kinh tế Nga (RFI).  – TT Medvedev: Lệnh cấm vận đang thử thách sức mạnh Nga (MTG).
- Các nhà ngoại giao thế giới cam kết hỗ trợ Iraq (VOA). – Con gái tướng VNCH Cao Văn Viên nói về chiến tranh Iraq (MTG).
- Phe nổi dậy ôn hòa Syria: cần súng, không cần huấn luyện ! (MTG).
- Khi Phản Chiến Phải Lâm Chiến (Dainamax).
- Hàng chục di dân Phi Châu có thể đã chết ngoài khơi Libya (VOA).
- LHQ lên án vụ tấn công nhắm vào binh sĩ gìn giữ hòa bình ở Mali (VOA).
- Đôla và chủ nghĩa Wahhabi (NCLS).
- Thủ tướng Úc điều hành chính phủ từ xa (BBC).
- Vụ máy bay MH370 : Cảnh sát trưởng Indonesia tuyên bố “biết chuyện gì đã xảy ra…” (MTG).

- Mỹ không loại trừ thương thuyết với Iran trong nỗ lực chống IS (VOA).  – Mỹ khởi xướng chương trình bắt giữ khủng bố trên đất Mỹ (VOA).   – Mỹ không kích IS trong chiến dịch mới (BBC). – Mỹ lần đầu không kích gần thủ đô Iraq (NLĐ).  – Mỹ quyết chiến Khủng bố IS và kịch bản của Ukraine (ĐV). – Các nước phương Tây tranh cãi về việc trả tiền chuộc giải cứu con tin (VOA).  – Trước sự lôi kéo của cái ác (TS).

- Tổng thống Ukraine phải nhượng bộ phe đòi ly khai (MTG).  – Ông Poroshenko bất ngờ cho miền Đông Ukraine “tự trị” (NLĐ).  – Miền Đông UKraine được đề xuất cơ chế tự trị hạn chế trong 3 năm (DĐDN).  – Mỹ: Thỏa thuận ngừng bắn ở đông Ukraine ‘càng lúc càng căng’ (VOA).  – Lệnh ngừng bắn tại Ukraine sẽ sớm bị ‘bắn nát’? (PLTP).

- Tổng thống Ukraine làm được gì qua 100 ngày? (kỳ cuối) (KT).  – Tổng thống Ukraine Poroshenko bất ngờ cách chức nữ thống đốc Lugansk (DV).   – Ukraine “cấm cửa” 200 công dân Nga bao gồm nhiều chính trị gia (DV).  – Cảnh sát Ukraine không dám nghỉ việc vì sợ tới miền đông (KT).

- Mỹ sẽ rút lại lệnh trừng phạt Nga nếu tình hình miền đông Ukraine tiến triển tốt (ANTĐ).

- Mỹ cảnh báo trả đũa Syria nếu bắn máy bay Mỹ (DT).

- 500 dân di cư chết đuối gần Malta (BBC).

- Hai người Anh bị giết ở Thái Lan (BBC).

* RFA: + Sáng 15-09-2014; + Tối 15-09-2014

* RFI: 15-09-2014

* Video RFA: + Bản tin video tối 15-09-2014

2966. Công bất an: Những vụ tử vong khi bị tạm giam, giữ

Human Right Watch
16-09-2014

Tóm tắt

Ra khỏi đồn công an mà vẫn còn sống? Đúng là chuyện thần kỳ!
—    Một người dùng Facebook không rõ tên, tháng Chín năm 2012
Bình thường như chết ở công an phường!
— Một người dùng Facebook không rõ tên, tháng Chín năm 2012
Một ngày tháng Hai năm 2011, ông Trịnh Xuân Tùng, 53 tuổi, lên ngồi sau một chiếc xe ôm tới Bến xe Giáp Bát đông đúc của Thành phố Hà Nội. Khi đến nơi, vẫn còn ngồi trên xe, ông cởi mũ bảo hiểm để gọi điện thoại. Một viên công an, Trung tá Nguyễn Văn Ninh, ngay lập tức đòi phạt người lái xe ôm vì chở khách không đội mũ bảo hiểm. 

Người lái xe phản đối, rằng anh không thể kiểm soát được hết mọi việc làm của khách đi xe. Sau đó xảy ra va chạm, khi ông Trịnh Xuân Tùng cố giải thoát người lái xe ôm đang bịcông an túm cổ áo, ông bị viên trung tá và vài người khác đấm, đá, và đập bằng dùi cui. Sau đó họ còng tay ông, đưa về đồn công an, còng tay ông vào một chiếc ghế dù ông kêu rằng đang bị đau dữ dội. Khi người nhà ông Tùng nghe tin, họ đến đồn công an và xin được đưa ông đi bệnh viện. Nhưng họ bị từ chối đến ba lần. Công an cũng không cho phép con gái ông Tùng cho cha ăn. Ngược lại, họ còn ra lệnh cho người nhà lau chùi chỗ ông nôn ra. Phải mất mấy tiếng đồng hồ sau khi ông Tùng bị chấn thương, công an mới cho người nhà đưa ông đi bệnh viện, ở đó ông bị chẩn đoán gẫy đốt sống cổ. Khoảng một tuần sau, ông Tùng tử vong.
***
Đây không phải là một trường hợp cá biệt về nạn bạo hành của công an. Dù trong quá khứ, những trao đổi công khai về tình trạng bạo hành của công an ở Việt Nam bị hạn chế tối đa, bởi cơ chế một đảng cầm quyền và báo chí do nhà nước kiểm soát, nhưng vấn nạn này giờ đây bắt đầu được thảo luận khá rộng rãi ở những không gian riêng tư. Hơn nữa, những nhân tố can đảm trong ngành báo chí, giới blogger và các nạn nhân ngày càng gia tăng sức ép để đưa vấn đề này ra công luận.
Phúc trình này tập trung vào những vụ được coi là bị bạo hành trong khi bị công an tạm giam, tạm giữ ở Việt Nam từ tháng Tám năm 2010 đến tháng Bảy năm 2014, trong đó có tính cả quãng thời gian từ khi bị bắt, thẩm vấn tại trụ sở công an và tạm giam trước khi xét xử. Phúc trình này không đề cập đến nạn lạm dụng tại các trại thi hành án sau xét xử, vì đó là một vấn nạn khác, có các nguyên nhân riêng và cần đến những giải pháp riêng.
Mặc dù Tổ chức Theo dõi Nhân quyền có tiến hành nghiên cứu ở Việt Nam để xây dựng bản phúc trình này, chúng tôi không phỏng vấn các nạn nhân và nhân chứng trong nước, vì việc đó có thể dẫn đến hậu quả gần như chắc chắn rằng những người trả lời phỏng vấn sẽ bị trả đũa. Thay vào đó, phúc trình này dựa trên kết quả tìm hiểu các vụ việc bạo hành của công an được đăng tải trên các tờ báo tiếng Việt, tất cả đều thuộc sở hữu nhà nước, cũng như các tin bài từ các blogger độc lập, các nhà báo tự do và các hãng thông tấn nước ngoài. Nhiều tin, bài trong phúc trình chưa từng được xuất bản bằng tiếng Anh và, theo sự hiểu biết của chúng tôi, đây là bản phân tích đầu tiên về các đặc điểm chung của tình trạng bạo hành của công an ở quy mô toàn quốc, dựa trên các vụ việc thực tế. Chúng tôi tìm được các tin, bài về tình trạng công an bạo hành xảy ra tại hơn 44 trong số 58 tỉnh thành của Việt Nam, bao gồm cả năm thành phố lớn nhất (Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Thành phố Hồ Chí Minh).
Dù chỉ nêu một phần trong tổng số các vụ việc để minh họa, phúc trình nhấn mạnh các vụ làm chết người trong khi tạm giam, giữ, các vụ tử vong với nguyên nhân được cho là tựtử, chết không rõ nguyên nhân trong khi tạm giam (trong đó có những nam thanh niên đang độ 20, 30 tuổi trước đó vẫn khỏe mạnh rồi bị cho là chết vì bệnh tật), tra tấn và đánh đập – kể cả đánh đập trẻ vị thành niên, và một trường hợp là người mắc bệnh tâm thần.
Trong số các nạn nhân, có những người bị nghi là đã phạm các tội nghiêm trọng, ví dụ như giết người, nhưng đa số trường hợp là những người liên can đến những tội ít nghiêm trọng, những vụ bất hòa trong gia đình hay lỗi giao thông. Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân dẫn đến cái chết có vẻ như xuất phát từ nỗ lực ép nạn nhân thú tội, nhưng một sốtrường hợp dường như bạo lực đã được sử dụng để trừng phạt, trả đũa đối tượng đang bị tạm giam, tạm giữ.
Trong đa số các vụ việc, những công an liên can tới bạo hành không bị kỷ luật, hay chỉ phải nhận hình thức xử lý rất nhẹ so với mức độ nghiêm trọng của hậu quả tội ác họ gây ra. Có người thậm chí sau đó còn được thăng chức.
Chỉ có một số ít các vụ tử vong nêu trong phúc trình này được báo chí đưa tin khá đầy đủ, thường là trong trường hợp gia đình nạn nhân tích cực đi tìm kiếm công lý và tiếp xúc với báo chí. Đa số các vụ tử vong khác chỉ được đưa tin vắn tắt trên báo chí địa phương. Với tình trạng hạn chế tự do báo chí kéo dài nhiều năm ở Việt Nam, hẳn con số thực tế vềcác vụ bạo hành còn lớn hơn trong phúc trình này rất nhiều.

Những vụ tử vong trong khi bị tạm giam, giữ

Với một số vụ, chính quyền thừa nhận tình trạng người dân chết khi đang bị tạm giam, giữ, trong những hoàn cảnh dường như không cần hoặc chỉ cần sử dụng vũ lực ở mức tối thiểu.Ví dụ như, vào tháng Tám năm 2012, sau khi bắt giữ ông Nguyễn Mậu Thuận chưa đến ba tiếng đồng hồ vì một xích mích nhỏ với hàng xóm, công an đánh ông đến chết, dù ông không hề có hung khí. Kết quả giảo nghiệm tử thi cho thấy ông bị gẫy ba xương sườn và có nhiều vết bầm tím. Tháng Ba năm 2011, Trần Văn Dữ cũng tử vong trong một tình huống tương tự. Tháng Tám năm 2011, Trần Gòn bị công an đánh đến chết vì bị nghi đã ăn trộm; và Lê Phúc Hùng chết trong tháng Tám năm 2010 sau khi bị bắt cũng về hành vi tương tự như trường hợp nói trên.
Có một số vụ, công an phủ nhận rằng chưa từng bắt giữ những người sau đó đã chết trong thời gian bị tạm giam, tạm giữ, hay cung cấp thông tin khó tin nổi về nguyên nhân gây ra cái chết trong khi tạm giam, giữ đối với hàng chục vụ được cho là tự tử bằng cách treo cổ hay điện giật. Đơn cử trường hợp Nguyễn Công Nhựt, tử vong ngày 25 tháng Tư năm 2011, bốn ngày sau khi bị công an bắt để điều tra về một vụ trộm tại nơi anh làm việc. Điều khó hiểu ở đây là công an tuyên bố rằng anh đã treo cổ tự tử, nhưng đồng thời phủnhận sau cái chết của anh Nhựt rằng họ chưa từng bắt giữ hay tạm giam anh. Theo tuyên bố của công an, anh Nhựt “tự nguyện” ở lại đồn công an để giúp khám phá một vụ án liên quan đến các tài sản bị mất ở công ty anh đang làm việc. Công an cũng công bố bản sao một lá thư được cho là thư tuyệt mệnh của Nguyễn Công Nhựt, trong đó anh nói với vợ rằng mình không hề ăn cắp tài sản của công ty và khen ngợi công an là “những điều tra viên tuyệt vời nhất.” Số lượng các vụ được cho là tự tử trong khi bị công an giam, giữphổ biến tới mức một số nhà hoạt động về quyền lợi đất đai đã làm sẵn chúc thư, khẳng định rằng mình hoàn toàn khỏe mạnh về tinh thần và thể xác và không hề có ý định tự tửtrong trường hợp bị công an bắt.
Trong nhiều trường hợp, công an chỉ đưa ra lời giải thích qua loa và thiếu thuyết phục về nguyên nhân cái chết trong khi tạm giam, giữ, ngay cả với những trường hợp họ cảm thấy cần phải thông báo cho công luận. Đáng ngạc nhiên là có khá nhiều vụ trong đó nạn nhân tử vong, nhiều người trước đó hoàn toàn khỏe mạnh, đang trong độ tuổi 20 đến 30, vì lý do được cho là bệnh lý, trong đó có chứng phù phổi, vốn không phải là nguyên nhân thường gây ra cái chết của thanh niên.

Tra tấn trong khi tạm giam, giữ

Những vụ bị công an dùng nhục hình không dẫn đến chết người ở Việt Nam dễ theo dõi hơn so với những trường hợp tử vong, vì nạn nhân còn sống để kể lại câu chuyện của mình. Tương tự những vụ tử vong trong khi bị công an tạm giam, giữ, các trường hợp bị công an bạo hành nhưng không gây chết người cũng được đưa tin tại khắp các địa phương trên cả nước, cho thấy đây là vấn nạn lan tràn trên diện rộng.
Các trường hợp bị tra tấn trong khi tạm giam, giữ có một số đặc điểm chung. Nhiều nạn nhân cho biết họ bị đánh đập để buộc nhận tội, nhiều khi đối với những tội họ tuyên bố rằng họ không phạm. Những người khác kể rằng họ bị đánh vì đã chỉ trích hay cố tranh luận phải trái với công an. Nhiều người có vi phạm các lỗi hành chính nhẹ, như lỗi giao thông, hay bị coi là có tham gia các hoạt động vi phạm hình sự nhẹ hoặc có xích mích trong gia đình. Công an thường sử dụng vũ lực trong các vụ đột kích sới chọi gà hay ổ cờ bạc nhỏ.
Đơn cử một vụ vào tháng Mười một năm 2012, Nguyễn Hữu Tiến bị còng tay và áp giải về đồn công an ở thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai, sau khi cãi nhau với vợ. Ở đồn công an, ông bị đập dùi cui vào đùi, bị đánh vào bụng và ngực. Cuối cùng, công an có lời xin lỗi và bồi thường viện phí cho Nguyễn Hữu Tiến. Trong một vụ việc khác xảy ra vào tháng Tám năm 2012, công an bắt giữ và đánh tàn nhẫn bằng dùi cui điện bảy nam thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 17 đến 21 ở huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh vì họ bị cho là đã khởi xướng một vụ ẩu đả trong một trận bóng đá.

Căn nguyên của nạn công an bạo hành

Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng công an bạo hành. Trước tiên, với tư cách một bộ phận của phong trào cách mạng cộng sản, lực lượng công an luôn xác định mình là một công cụ chính trị để bảo vệ quyền lực cộng sản chống lại các thế lực thù địch trong và ngoài nước hơn là một tổ chức nghề nghiệp. Di sản của khuynh hướng chính trị nói trên còn tồn tại đến hôm nay, được thể hiện cụ thể qua cách thức tuyển dụng nhân sự của Bộ Công an (BCA), với quy định yêu cầu tất cả những người muốn được nhận vào phải là Đảng viên hay Đoàn viên Đoàn Thanh niên Cộng sản, và luôn đề cao chủ nghĩa Mác – Lê Nin cùng Tư tưởng Hồ Chí Minh trong quá trình đào tạo. Ưu tiên đề cao thành phần và lòng trung thành chính trị trong quá trình tuyển dụng và đào tạo nhân sự nói trên của BCA đã phá hủy các tiềm năng chuyên nghiệp hóa lực lượng này một cách đích thực.
Vấn nạn lạm quyền của công an cũng khởi phát từ việc không quan tâm thích đáng đến lực lượng Công an Xã, thực ra là lực lượng quan trọng nhất, trực tiếp có mặt ở địa bàn tại nhiều địa phương trên cả nước. Lực lượng này tiếp xúc hàng ngày với dân chúng, đa số sống ở các vùng nông thôn, nhưng cho tới nay vẫn là một đơn vị bán chuyên trách, bị coi là đội ngũ hạng hai trong BCA. Những người thuộc Công an Xã thường có mức lương và phúc lợi thấp hơn công an ở cấp huyện, tỉnh hay trung ương, và thường không được tính vào hệ thống cấp bậc hàm chuyên nghiệp của BCA, khiến cơ hội thăng tiến nghề nghiệp và động cơ phấn đấu trong công việc bị hạn chế. Họ cũng không được đào tạo đầy đủ vềluật pháp và nghiệp vụ cơ bản. Không phải ngẫu nhiên mà phần lớn các vụ bạo hành được ghi nhận trong phúc trình này là do Công an Xã gây ra.
Yếu tố thứ ba gây ra tình trạng bạo hành của công an là vẫn chưa có được một nền văn hóa pháp lý đủ mạnh ở Việt Nam. Dù bộ luật tố tụng hình sự quy định rằng không ai có thểbị coi là có tội trước khi bị tòa kết án, nguyên tắc “suy đoán vô tội” không tồn tại thực sự trong môi trường văn hóa chung của ngành công an nhà nước. Trong một số vụ việc chúng tôi nghiên cứu, công an bắt người chỉ dựa trên nghi vấn mơ hồ mà không có bằng chứng bổ trợ, rồi đánh đập đối tượng để buộc thú tội; phớt lờ thủ tục cơ bản nhằm bảo đảm cho người dân không bị ngược đãi hay bắt giữ tùy tiện; hay nhiều khi bắt giữ và còng tay người bị tình nghi mà không có lệnh bắt. Có trường hợp công an thẩm vấn trẻ vị thành niên hay người mắc bệnh tâm thần mà không có sự có mặt của người giám hộ hợp pháp. Nhưng có lẽ điều nhức nhối nhất là luật sư bào chữa hay người trợ giúp pháp lý hầu nhưkhông đóng vai trò gì trong quá trình điều tra tội phạm, trong khi nghi can bị tạm giữ và lấy lời khai. Trong quá trình nghiên cứu để thực hiện bản phúc trình này, chúng tôi thấy chỉcó một vài vụ đếm được trên đầu ngón tay là có luật sư hay người đại diện pháp lý có phần nào vai trò đại diện cho người đang bị tạm giam, giữ. Điều này bộc lộ vấn đề lớn hơn trong hệ thống tố tụng hình sự ở Việt Nam: theo một bài đăng trên trang web của Bộ Tư pháp, tỷ lệ bị can có sử dụng luật sư bào chữa chỉ khoảng 21 phần trăm trên tổng số các vụ án hình sự.
Bốn là, nhìn chung có tình trạng miễn trừ trách nhiệm đối với những người vi phạm trong các vụ công an bạo hành, những công an gây các lỗi nghiêm trọng, thậm chí chết người, hiếm khi phải đối mặt với hậu quả tương xứng (trong phúc trình này, chúng tôi có bao gồm một số vụ mà công an bị buộc phải chịu trách nhiệm cho hành vi của họ, chứng tỏ rằng hệ thống có thể hoạt động hiệu quả nếu đủ ý chí chính trị). Trong hầu hết các vụ được chính thức xác nhận là có bạo hành, công an chỉ phải nhận hình thức kỷ luật nội bộ nhẹ, nhưkhiển trách hay cảnh cáo. Hiếm khi công an gây ra các vụ nói trên bị hạ bậc, thuyên chuyển hay buộc ra khỏi ngành; bị truy tố và kết án lại càng hiếm hơn nữa. Ngay cả khi bị truy tố và kết án, công an dường như chỉ phải nhận mức án nhẹ hay án treo. Qua tất cả các vụ chúng tôi nghiên cứu, thì hình thức xử phạt nặng nhất là mức án tám năm tù dành cho công an vì đã đánh chết đối tượng trong khi tạm giữ. Trong tổng số các vụ hiếm hoi đó, đa số công an bị quy trách nhiệm về cái chết của đối tượng trong khi tạm giam, giữ chỉ phải nhận từ hai đến bốn năm tù.
Việt Nam cũng thiếu một hệ thống giám sát, kiểm tra chéo trong bộ máy hành chính và chính trị khả dĩ hạn chế sự lạm quyền của công an. Hầu hết các tổ chức độc lập với đảng và nhà nước đều bị cấm ở Việt Nam. Các tổ chức được gọi là “tổ chức quần chúng” hoạt động dưới cái bóng của Mặt trận Tổ quốc do đảng kiểm soát – ví dụ như Hội Liên hiệp Phụnữ hay Tổng Liên đoàn Lao động –không có chút quyền lực chính thức nào để giám sát ngành công an. Việt Nam thiếu một cơ quan độc lập để tiếp nhận khiếu tố về công an và điều tra các khiếu tố liên quan tới công an bạo hành, đồng thời luật pháp cũng không yêu cầu phải điều tra độc lập và công bố kết quả công khai về tất cả các trường hợp tử vong trong khi tạm giam, giữ. Và cũng không có một cơ quan độc lập có chức năng xem xét lại các vụ được coi là tự tử trong khi bị công an tạm giam, giữ.
Cuối cùng, báo chí trung ương và địa phương chưa bao quát đủ được về vấn nạn công an bạo hành. Tốc độ phát triển nhanh của mạng Internet đã phần nào giúp nới lỏng sự kiểm soát gắt gao của đảng về thông tin. Nhưng tất cả mọi cơ quan truyền thông chính thức vẫn còn nằm trong bàn tay của nhà nước hay đảng, và sự thiếu vắng báo chí độc lập đã hạn chế nặng nề thể loại phóng sự điều tra. Báo chí vẫn thường xuyên đưa tin về các vụ công an bạo hành, nhưng chưa đầy đủ, thiếu chiều sâu và không có sự tiếp nối để tìm hiểu vềtrách nhiệm trong vụ việc ở cấp cao hơn. Các nhà báo hiếm khi được sự trợ giúp đầy đủ của ban biên tập hay các chỗ dựa chính trị để phản bác lại phiên bản về sự việc do bên công an đưa ra, hay chỉ ra những mâu thuẫn hiển nhiên trong lập luận của BCA. Báo chí thường xuyên phải nhận chỉ thị không được theo đuổi các sự việc động chạm tới lợi ích của những người có thế lực.
Việt Nam đàn áp một cách có hệ thống các blogger có nỗ lực trở thành nhà báo độc lập hay bình luận viên phê phán chính quyền. Tháng Tư năm 2014, công an giải tán một cuộc họp mặt nhân quyền tại một quán cà phê ở Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa) để trao đổi về vấn đề những người dân thường bị chết dưới tay công an và phân phát bản sao của Côngước Chống tra tấn của LHQ. Một số người dự định tham gia cuộc thảo luận, trong đó có người nhà của nạn nhân đã bị công an bạo hành, bị câu lưu một thời gian ngắn và bị hành hung.
Kết quả nghiên cứu do Tổ chức Theo dõi Nhân quyền thực hiện và trình bày trong phúc trình này khẳng định rằng tình trạng công an bạo hành ở Việt Nam đang diễn ra với tốc độđáng báo động. Việc thừa nhận quy mô và mức độ nghiêm trọng của nạn công an bạo hành sẽ là bước đầu tiên hướng tới giải pháp cho vấn nạn này. Giải pháp đó sẽ phải bao gồm các bước như cải tổ lực lượng công an, giáo dục công chúng về cơ chế bảo vệ pháp lý, và buộc những kẻ vi phạm phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình.

Những khuyến nghị chính

Đối với Chính phủ Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam:

• Thể hiện một cách rõ ràng, không úp mở thông điệp rằng việc sử dụng các hình thức tra tấn, đánh đập hay ngược đãi khác trong quá trình tạm giam, tạm giữ là không thểchấp nhận được và sẽ bị nghiêm trị, qua các thông cáo chính thức, tài liệu nội bộ và các biện pháp cụ thể của các quan chức cao cấp nhà nước và các lãnh đạo cao nhất trong ngành công an.
• Đảm bảo rằng công an liên can tới tra tấn và các hành vi ngược đãi khác, bất kể ở cấp bậc nào, đều bị kỷ luật hoặc truy tố thích đáng.
• Xây dựng một hệ thống giám sát công an từng bị khiếu tố về bạo hành hay có hành vi sai trái, nhằm nhận dạng những công an đã lạm dụng quyền lực được giao. Hệ thống giám sát này phải được vận dụng để đảm bảo rằng những công an có vấn đề sẽ bị điều tra và xử lý thích đáng, được cung cấp những chương trình tập huấn cần thiết, và nếu phạm tội hình sự, phải bị khai trừ khỏi lực lượng công an và truy tố.
• Thành lập một cơ quan độc lập đảm nhiệm các khiếu tố về ngành công an, có chức năng tiếp nhận các khiếu tố của dân chúng và giám sát bộ phận “thanh tra nội bộ ngành” hay “trách nhiệm nghề nghiệp” của ngành công an. Cơ quan này phải có quyền chế tài để truy tố hay đưa ra biện pháp kỷ luật, nếu xét thấy bộ phận thanh tra hoặc trách nhiệm nghề nghiệp giải quyết chưa thỏa đáng trong các trường hợp có khiếu tố mang tính khả tín cao.
• Thành lập các bộ phận thanh tra nội bộ hay giám sát trách nhiệm nghề nghiệp ở tất cả các tỉnh, thành và huyện, thị để điều tra một cách nhanh chóng và vô tư tất cả các vụviệc có khiếu tố về ngược đãi trong khi tạm giam, giữ gây chết người hoặc bị thương.
• Yêu cầu công an ghi hình tất cả các cuộc lấy lời khai để ngăn ngừa tra tấn và ngược đãi. Không cho phép sử dụng các lời nhận tội trong khi tạm giam làm bằng chứng tại tòa, trừ khi được ghi hình đầy đủ.
• Cho phép các tổ chức dân sự xã hội độc lập được giám sát độc lập các cơ sở tạm giam, tạm giữ, bao gồm các phòng tạm giam tại đồn công an và các trại tạm giam. Cho phép người đang bị tạm giam, tạm giữ được gặp riêng đại diện của các tổ chức độc lập đang tiến hành việc giám sát trên.
• Khuyến khích và bảo vệ các nhà báo và người cung cấp tin cho báo chí đã phát hiện, công bố các vụ công an bạo hành. Bảo đảm tự do Internet để các nhà báo và blogger có thể đóng vai trò cần thiết làm người phát hiện và báo cáo về các vụ việc được cho là có sự lạm quyền của công an.
• Thúc đẩy Quốc hội phê chuẩn Công ước của Liên hiệp Quốc về Chống Tra tấn và Các Hình thức Trừng phạt hoặc Đối xử Tàn ác, Vô nhân đạo hay Hạ nhục càng sớm càng tốt.

Phương pháp nghiên cứu

Các vụ công an bạo hành được đưa vào phúc trình này diễn ra từ tháng Tám năm 2010 đến tháng Bảy năm 2014. Thông tin được thu thập và đối chiếu với các hãng thông tấn quốc tế, các trang mạng xã hội, các blog độc lập ở trong và ngoài nước Việt Nam, và các tờ báo tiếng Việt do nhà nước quản lý, xuất bản ở địa phương và toàn quốc. Trong điều kiện cho phép, dữ liệu báo chí đều được kiểm chứng với các nguồn khác để đảm bảo tính chính xác. Trong trường hợp có nhiều nguồn thông tin mô tả cùng một sự việc theo nhiều cách khác nhau, chúng tôi ghi nhận các sự khác biệt đó.^[1]

Các blog độc lập ở Việt Nam ngày càng trở thành các nguồn thông tin có giá trị hơn, dù một số blog đáng tin hơn số khác, và tất cả đều cần kiểm chứng độc lập. Một số blog có các bài đưa tin với chất lượng hạng nhất, nhưng vì công an liên tục sách nhiễu các tác giả và thường xuyên đóng cửa các blog này, các bài điểm tin và bình luận độc đáo của họ chỉtồn tại tùy từng lúc.^[2]

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền không tổ chức thực hiện phỏng vấn trực tiếp các nạn nhân ở Việt Nam, vì sợ việc đó sẽ dẫn tới hậu quả là các cá nhân và tổ chức tiếp xúc với chúng tôi sẽ bị trả đũa. Báo chí Việt Nam thường gọi những người phê phán chính quyền có tiếp xúc với các tổ chức quốc tế là “hợp tác với các thế lực thù địch” và cáo buộc họvới các tội danh như “chống chính quyền nhân dân.” Ngay cả các trao đổi bằng email với các blogger và người nhà nạn nhân cũng phải hạn chế vì e ngại chính quyền sẽ theo dõi các trao đổi này.

Ngày mồng 6 tháng Năm năm 2014, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền có gửi một văn thư tới nhiều cơ quan chính quyền để xin thông tin về một số vụ việc cụ thể và về hệ thống xử lý các hành vi được cho là bạo hành của công an. Dù đã nhiều lần yêu cầu phúc đáp, đến thời điểm viết phúc trình này chúng tôi vẫn không nhận được một phản hồi nào.
 

I. Ngành Công an Việt Nam

Bộ Công an (BCA) là cơ quan chủ quản ngành. Các nhánh tổ chức của Bộ này vươn tới mọi cấp trong xã hội Việt Nam.

Lần ngược lại nguồn gốc của BCA, khởi thủy là các nhóm nhỏ dân quân vũ trang được lãnh tụ Đảng Cộng sản, Hồ Chí Minh, thành lập trong những ngày hỗn loạn của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Năm 1946, Sắc lệnh số 23 được ban hành, tập hợp các nhóm này thành một lực lượng hợp nhất với mục đích duy trì trật tự, chống ngoại địch và trấn áp các phe nhóm tranh giành quyền lực quốc nội. Theo Sắc lệnh số 23, trách nhiệm của công an bao gồm thu thập thông tin về an ninh quốc gia cả trong và ngoài, đề xuất và thực thi các biện pháp ngăn chặn các hành động xâm phạm trật tự và an ninh quốc nội, và tiến hành điều tra các hành vi đó.^[3]

Tháng Hai năm 1953, Hồ Chủ tịch ký Sắc lệnh số 141 nâng cấp, lúc đó là Nha Công an thành Thứ bộ, rồi đến tháng Sáu năm đó chính thức trở thành Bộ Công an. Nhiệm vụ của Bộ này bao gồm đấu tranh chống kẻ địch, gián điệp và “phản động” trong và ngoài nước, “bài trừ lưu manh, trộm cướp,” duy trì trật tự, và quản lý trại giam.^[4]

Tháng Bảy năm 1956, Cục Cảnh sát Nhân dân được thành lập theo Nghị định 982, và nhập vào BCA.^[5] Theo Nghị định 982, và Pháp lệnh 34 năm 1962 sau này, nhiệm vụ của Cảnh sát Nhân dân là đấu tranh trấn áp “bọn phản cách mạng,” “lưu manh, côn đồ, trộm cắp, buôn lậu,” “bài trừ những tệ nạn xã hội” và nhiều công việc khác nhằm duy trì trật tựcông cộng, kiểm soát và quản lý các mặt đời sống thường ngày của người dân, trong đó có hộ khẩu, đi lại, ngành in ấn, thậm chí cả ngành sản xuất, sửa chữa mua bán máy và phụ tùng vô tuyến điện, v.v…^[6]

Tháng Ba năm 1959, lực lượng Công an Nhân dân Vũ trang, thành lập theo Nghị định 100, được bổ sung vào BCA. Năm 1975, Quốc hội hợp nhất Bộ Công an và Bộ Nội vụ thành một cơ quan là  Bộ Nội vụ.^[7] Năm 1998, lại có quyết định ngược lại, khi Bộ Nội vụ đổi lại tên thành Bộ Công an (BCA)–cái tên được giữ nguyên cho đến nay.^[8]

BCA được coi là một tổ chức trọng yếu của đảng cộng sản, một vị thế vẫn được duy trì cho đến hôm nay. Theo Luật Công an, BCA hoạt động “dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam.”^[9] Để bảo đảm sự gắn bó keo sơn với đảng, luật quy định rằng mọi thành viên của BCA, xuống tới cấp xã, phải là đảng viên ĐCS, hay tổ chức thanh niên của đảng này là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.^[10] Trong lễ kỷ niệm thành lập lực lượng công an vào tháng Tám năm 2013, Bộ trưởng Trần Đại Quang nhấn mạnh mối liên kết truyền thống giữa đảng và công an. Ông phát biểu: “[công an] chỉ biết còn Đảng là còn mình”.^[11]

Được sự trợ giúp với một mạng lưới chằng chịt các cộng tác viên có trả tiền và không được trả tiền, BCA vẫn luôn duy trì một hệ thống theo dõi sát sao đối với dân chúng.^[12] Dù hệ thống này có phần nào được nới lỏng hơn kể từ khi những cải cách của thời Đổi mới bắt đầu được áp dụng trong những năm giữa thập niên 1980, BCA vẫn kiểm soát nhiều lĩnh vực trong đời sống xã hội và chính trị của người dân.^[13] Nhiệm vụ chính trị của BCA vẫn còn đặc biệt quan trọng. Trong một bài phát biểu vào tháng Mười hai năm 2012, Thủtướng Nguyễn Tấn Dũng biểu dương lực lượng công an vì đã “đấu tranh làm thất bại các âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch.”^[14]

Được tăng cường liên tục và nhanh chóng trong suốt 20 năm qua, BCA đã trở thành một trong hai bộ có ảnh hưởng lớn nhất ở Việt Nam (cùng với Bộ Quốc phòng). Trong số 16 thành viên của Bộ Chính trị đầy quyền lực, có tới ba thành viên xuất thân từ Bộ Công an: Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (nguyên Thứ trưởng Bộ Công an); đương kim Bộ trưởng BộCông an, Tướng Trần Đại Quang; và nguyên Bộ trưởng Bộ Công an, Tướng Lê Hồng Anh.^[15]

Không chỉ mạnh về con số đại diện trong tầng lớp lãnh đạo cao nhất của đảng, quyền lực của BCA còn được gia tăng với một thực tế là bộ này có vô số cơ sở và định chế trực thuộc. Trong đó có thể kể đến các công ty kinh doanh, nhà khách, khu tập thể, bệnh viện, hàng loạt tờ báo và tạp chí, một nhà xuất bản lớn, một Trung tâm Phát thanh, Truyền hình và Điện ảnh, mới thành lập một kênh truyền hình riêng. BCA quản lý hệ thống trại giam, và điều hành một mạng lưới đào tạo phức tạp gồm các trung tâm huấn luyện, một sốtrường cao đẳng và đại học.

Để tô điểm hình ảnh của mình, BCA duy trì một bảo tàng công an ở Hà Nội, một viện nghiên cứu lịch sử ngành công an và một số đoàn văn nghệ và đội thể thao chuyên nghiệp.

Cơ cấu Lực lượng Công an

BCA gồm hai lực lượng chủ chốt: An ninh Nhân dân, chịu trách nhiệm về an ninh quốc gia, và Cảnh sát Nhân dân, chuyên trách trật tự và an toàn xã hội.^[16]

Chuyên trách về tội phạm chính trị, lực lượng An ninh Nhân dân có mục đích ngăn ngừa và làm thất bại các âm mưu và hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, thu thập thông tin tình báo và bảo đảm an ninh trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, tư tưởng và thông tin. Lực lượng này cũng quản lý lĩnh vực xuất nhập cảnh và người nước ngoài ở Việt Nam.

Lực lượng Cảnh sát Nhân dân giải quyết các công việc giống với ngành cảnh sát nói chung hơn: điều tra tội phạm, quản lý khu dân cư, điều hành giao thông, đăng ký nhân khẩu, chứng minh thư và quy định về bảo vệ môi trường.^[17]

BCA được tổ chức theo chiều dọc, ở cấp quốc gia, cấp tỉnh, huyện và cấp xã.^[18] Theo chiều ngang, BCA được chia thành tám tổng cục: an ninh nước ngoài; an ninh nội địa; xây dựng lực lượng; hậu cần và kỹ thuật; tình báo; hình sự; giao thông, phòng cháy chữa cháy và đăng ký nhân khẩu; và trại giam và hỗ trợ tư pháp.^[19] Các tổng cục này chỉ huy các đơn vị tương ứng ở cấp tỉnh, thành và tương tự như vậy, cấp tỉnh lại chỉ huy cấp huyện.^[20]

Ở cấp xã, là đơn vị hành chính nhỏ nhất của Việt Nam, chịu trách nhiệm ổn định trật tự là lực lượng Công an xã, có mặt ở khắp mọi nơi, gồm một trưởng công an xã, một hoặc hai phó công an xã và các công an viên dưới quyền.^[21] Con số chính xác về nhân sự công an từng xã tùy thuộc vào số lượng các thôn xóm trong xã đó.^[22] Mỗi thôn, xóm có từ một đến hai công an phụ trách, tùy theo số dân nhiều hay ít.

Công an cấp xã chịu sự điều hành trực tiếp của Đảng ủy xã và công an huyện.^[23] Dù là một bộ phận chủ chốt của BCA, công an xã vẫn chỉ được coi là lực lượng bán chuyên trách.^[24] Có nghĩa là lực lượng này gồm những người được tuyển dụng từ địa phương, không qua đào tạo chính quy và không được đưa vào hệ thống cấp bậc chính thức của BCA. Một người chỉ cần khỏe mạnh và đủ điều kiện về chính trị là có thể được tuyển vào làm công an xã dù trình độ văn hóa chỉ ở cấp trung học.^[25] Ở các xã vùng sâu vùng xa, yêu cầu về trình độ văn hóa tối thiểu là tiểu học, ngay cả đối với vị trí trưởng và phó công an xã.^[26]

Trên lý thuyết, sau khi gia nhập lực lượng công an ở cấp xã, công an viên mới sẽ được dự các khóa đào tạo tổ chức một hoặc hai lần mỗi năm, mỗi khóa kéo dài từ 10 ngày đến 3 tuần. Trong thời gian đó, công an xã sẽ được tiếp thu các bài giảng về chính trị rất nặng, các kiến thức pháp luật cơ bản và kỹ năng nghiệp vụ. Trên thực tế, phần nào vì kinh phí hạn chế, các khóa này dường như chủ yếu được dành cho cấp trưởng hoặc phó công an xã.^[27] Các khóa tập huấn cho công an viên cấp xã đương nhiệm được tổ chức thưa hơn và có thể chỉ diễn ra trong vài ngày.^[28] Theo báo Pháp luật Việt Nam, tính đến tháng Mười năm 2012, có tới hơn 20,000 công an xã chưa từng dự một lớp đào tạo nào.^[29]

 II. Các khuyến nghị

Đối với Chính phủ Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam

Quy trách nhiệm

• Thể hiện một cách rõ ràng, không úp mở thông điệp rằng việc sử dụng các hình thức tra tấn, đánh đập hay ngược đãi khác trong quá trình tạm giam, tạm giữ là không thểchấp nhận được và sẽ bị nghiêm trị, qua các thông cáo chính thức, tài liệu nội bộ và các biện pháp cụ thể của các quan chức cao cấp nhà nước và các lãnh đạo cao nhất trong ngành công an.
• Đảm bảo rằng những công an liên can tới tra tấn và các hành vi ngược đãi khác, bất kể ở cấp bậc nào, đều bị kỷ luật hoặc truy tố thích đáng. Các sỹ quan cấp trên tham gia, hoặc bao che hay không có hành động xử lý các hành vi tra tấn hay ngược đãi của cấp dưới sẽ bị kỷ luật hoặc truy tố. Bất kỳ một công an nào bị phát hiện có tham gia tra tấn hay các hành vi ngược đãi khác sẽ bị khai trừ khỏi ngành và cấm không được làm việc trong ngành công an hay lĩnh vực thực thi pháp luật trong tương lai.
• Nếu đã xác định được rằng nội dung khiếu tố về một công an là có cơ sở, cần đảm bảo rằng người đó phải bị xử lý thích đáng, có thể truy tố hình sự. Nếu chưa đến mức khởi tố hình sự thì phải chịu kỷ luật nội bộ thích đáng, bao gồm các hình thức buộc ra khỏi ngành, nghỉ việc tạm thời, hay hạ cấp bậc. Nếu không truy cứu hình sự hay kỷ luật nội bộ, ngành công an cần giải thích công khai lý do không xử lý.
• Công bố nguyên tắc trong bất cứ hoàn cảnh nào, công an không được tìm cách cản trở hay đe dọa người tố cáo, với chế tài hình sự hoặc kỷ luật ngành đối với những người vi phạm.
• Chỉ đạo ngành công an chấm dứt việc cho những người bị câu lưu viết cái gọi là “bản cam kết tự nguyện ở lại trụ sở công an.” Nếu người dân tình nguyện giúp công an điều tra, không nên buộc họ ở lại đồn công an qua đêm để làm việc này. Những nhân chứng cần được bảo vệ cần được đưa vào các chương trình bảo vệ nhân chứng, không phải ở trụsở công an.
• Chỉ đạo ngành công an loại bỏ thủ tục gọi là “biên bản không bị công an đánh,” đôi khi được đưa ra để yêu cầu người bị câu lưu ký trước khi được thả.
• Xây dựng một hệ thống giám sát công an từng bị khiếu tố về bạo hành hay có hành vi sai trái, nhằm nhận dạng những công an đã lạm dụng quyền lực được giao. Hệ thống giám sát này phải được vận dụng để đảm bảo rằng những công an có vấn đề sẽ bị điều tra và xử lý thích đáng, được cung cấp những chương trình tập huấn cần thiết, và nếu phạm tội hình sự, phải bị khai trừ khỏi lực lượng công an và truy tố.
• Rà soát lại hồ sơ nhân sự của công an hiện đang làm việc trong ngành để đảm bảo rằng những người từng liên can đến bắt giữ trái pháp luật, tra tấn hay các hành vi lạm quyền khác phải bị điều tra, và nếu thấy nội dung khiếu tố có bằng chứng, phải bị kỷ luật, buộc ra khỏi ngành hay truy tố hình sự.
• Đệ trình lên Quốc hội một bản báo cáo thường niên công khai, với số liệu về các vụ thanh tra, điều tra đối với công an, các cáo buộc, tình trạng của các vụ việc đó, cũng nhưsố liệu các khiếu nại tố cáo của người dân đối với công an về các trường hợp được cho là công an bạo hành.

Cải cách Tổ chức

• Thành lập một ủy ban độc lập về khiếu tố đối với ngành công an để tiếp nhận khiếu tố của người dân và giám sát bộ phận “thanh tra nội bộ” hay “trách nhiệm nghề nghiệp” của lực lượng công an. Ủy ban này cần:

o   Phải có quyền chế tài để truy tố hay đưa ra biện pháp kỷ luật, nếu xét thấy bộ phận thanh tra hoặc trách nhiệm nghề nghiệp giải quyết chưa thỏa đáng trong các trường hợp có khiếu tố mang tính khả tín cao.
o   Thường xuyên công bố các báo cáo công khai về tình trạng tiếp nhận và giải quyết các khiếu tố, điều tra và hình thức xử lý.
o   Xây dựng một thang chuẩn về mức độ vi phạm và hình thức xử lý, ví dụ như một quy định hay bảng xếp loại mức kỷ luật tương ứng với từng cấp độ vi phạm, đểkhông còn tình trạng áp dụng mức kỷ luật khá tùy tiện.
o   Cung cấp cho những người khiếu nại, tố cáo các hướng dẫn rõ ràng và biểu mẫu đơn giản, với một số điện thoại liên lạc để có thể kiểm tra tình trạng điều tra vềkhiếu tố của mình.
o   Thiết lập và công bố một đường dây nóng trên điện thoại và Internet sẵn sàng 24/24 để các nạn nhân bị công an bạo hành thông báo các vi phạm (như đã thực hiện đối với các vi phạm của cảnh sát giao thông).
o   Thành lập một cơ quan giải quyết các yêu cầu về y tế và tâm lý dành cho các nạn nhân bị công an bạo hành.
o   Thành lập một cơ quan giải quyết việc đền bù thích đáng cho các nạn nhân.

• Thành lập bộ phận thanh tra nội bộ hay trách nhiệm nghề nghiệp ở các cấp tỉnh, thành và huyện để điều tra một cách nhanh chóng và vô tư về tất cả các vụ có khiếu nại, tốcáo bị ngược đãi trong khi giam, giữ dẫn đến chết người hoặc bị thương.
• Đưa lực lượng công an xã vào biên chế Bộ Công an một cách chính thức và đồng bộ để được giám sát và đào tạo đầy đủ với các chương trình tập huấn cần thiết.
• Cung cấp các chương trình huấn luyện pháp lý kỹ lưỡng và chuyên nghiệp cho tất cả mọi công an, kể cả công an cấp phường xã, là những người hàng ngày tiếp xúc với người dân.

Cải tổ Chính sách và Pháp luật

• Thúc đẩy Quốc hội phê chuẩn Công ước của Liên Hiệp Quốc về Chống Tra tấn và Các Hình thức Trừng phạt và Đối xử Tàn ác, Vô nhân đạo hay Hạ nhục càng sớm càng tốt.
• Sửa đổi luật và các tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ đối với ngành công an về sử dụng vũ lực trong bắt giữ để phù hợp với tiêu chuẩn luật pháp quốc tế, trong đó có Quy ước Đạo đức của Liên Hiệp Quốc đối với Sỹ quan Thực thi Pháp luật, và Các nguyên tắc Cơ bản của Liên Hiệp Quốc về Sử dụng Vũ lực, Vũ khí trong ngành Thực thi Pháp luật. Cụ thể là, yêu cầu công an, trong chừng mực có thể, sử dụng các biện pháp phi bạo lực trước khi phải dùng đến vũ lực, sử dụng vũ lực chỉ với mức độ tương ứng với độ nghiêm trọng của hành vi tấn công, và dùng vũ lực có thể gây chết người chỉ trong trường hợp bắt buộc để bảo vệ tính mạng.
• Yêu cầu công an phải thông báo với người bị bắt giữ về quyền được hỗ trợ pháp lý ngay khi bắt giữ.
• Yêu cầu công an ghi hình tất cả các cuộc lấy lời khai để ngăn ngừa tra tấn và ngược đãi. Không cho phép sử dụng các lời nhận tội trong khi tạm giam, giữ, làm bằng chứng tại tòa, trừ khi được ghi hình đầy đủ.
• Xác định rõ ràng các kỹ thuật lấy lời khai được phép áp dụng trong quy định và các tài liệu hướng dẫn của ngành công an.
• Cho phép các tổ chức dân sự xã hội độc lập được giám sát độc lập các cơ sở tạm giam, tạm giữ, bao gồm các phòng tạm giam tại đồn công an và trại tạm giam. Cho phép người đang bị tạm giam, tạm giữ được gặp riêng đại diện của các tổ chức độc lập đang tiến hành việc giám sát trên.
• Cải thiện cơ sở và điều kiện tại các trại tạm giam. Đảm bảo dịch vụ cấp cứu y tế tại tất cả các cơ sở tạm giam, tạm giữ luôn sẵn sàng mọi lúc và chăm sóc y tế định kỳ cho tất cả những người bị tạm giam, tạm giữ.
• Cung cấp các chương trình huấn luyện kỹ lưỡng và chuyên nghiệp cho tất cả công an về pháp luật, kỹ thuật lấy lời khai và thủ tục để công an không chỉ dựa vào lời nhận tội để phá án, nhất là lời thú tội do bị ép cung, bạo hành. Bảo đảm rằng mọi chương trình huấn luyện cho ngành công an có bao gồm các nội dung về nhân quyền, về tính phi pháp của hành vi tra tấn, hành hung, bắt giữ trái phép và ép nhận tội.
• Phát động một phong trào giáo dục quần chúng về các quyền pháp lý của công dân, trong đó bao gồm:

o   Quyền không bị công an bạo hành về thể xác hay bắt giữ trái phép.
o   Quyền được bồi thường trong trường hợp bị những người đại diện cho chính quyền ngược đãi, lạm dụng.
o   Quyền được hỗ trợ pháp lý.
o   Quyền được gia đình thăm nuôi.

• Khuyến khích và bảo vệ các nhà báo và người cung cấp thông tin cho báo chí đã phát hiện, công bố các vụ công an bạo hành.
• Bảo đảm tự do Internet để các nhà báo và blogger có thể đóng vai trò cần thiết làm người phát hiện và thông báo về các vụ việc được cho là có sự lạm quyền của công an.

Đối với Quốc hội Việt Nam

• Phê chuẩn Công ước của Liên Hiệp Quốc về Chống Tra tấn và Các Hình thức Trừng phạt và Đối xử Tàn ác, Vô nhân đạo hay Hạ nhục và thể hiện các điều khoản bảo đảm của Công ước này trong luật quốc nội.
• Thành lập một cơ quan giám sát trực thuộc Quốc hội để theo dõi các cơ sở giam giữ, bao gồm các nhà tù, trại giam, nơi tạm giam, tạm giữ trong đồn công an.
• Sửa đổi Bộ Luật Tố tụng Hình sự hoặc ban hành luật mới quy định quyền được giữ im lặng khi bị công an bắt.
• Sửa đổi điều 56 của Bộ Luật Tố tụng Hình sự để loại bỏ yêu cầu luật sư phải có giấy chứng nhận người bào chữa mới được tiếp xúc với người bị bắt giữ và tham gia bào chữa cho thân chủ của mình.
• Sửa đổi Bộ Luật Tố tụng Hình sự để tạo điều kiện cho luật sư hoặc người trợ giúp pháp lý có mặt ngay sau khi bắt giữ hay tạm giam, giữ, sao cho:

o   Luật sư hay người trợ giúp pháp lý chỉ cần xuất trình căn cước và một bản sao công chứng giấy phép hành nghề luật là có thể gặp thân chủ của mình.
o   Luật sư hay người trợ giúp pháp lý được phép gặp riêng thân chủ mỗi khi cần thiết, không hạn chế thời gian.
o   Luật sư hay người trợ giúp pháp lý được có mặt trong các buổi công an lấy lời khai của người bị tạm giam, tạm giữ.
o   Bất kỳ người nào vi phạm các điều khoản trên sẽ bị xử lý theo pháp luật về hành vi cản trở công lý.

• Thông qua các quy định pháp lý cần thiết để thực thi các nội dung được khuyến nghị trong bản phúc trình này.
• Thành lập một ủy ban đặc biệt để giám sát và công bố báo cáo thường niên về những vụ vi phạm của công an.

Đối với Chính phủ các nước và  các Tổ chức Quốc tế đang tài trợ cho Việt Nam Cải cách Luật pháp hoặc Quan tâm đến Nhân quyền ở Việt Nam, trong đó có Hoa Kỳ, Australia, Liên Minh Châu Âu, Nhật Bản, Liên Hiệp Quốc, Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng Phát triển Châu Á

• Bày tỏ sự quan ngại sâu sắc với các quan chức Việt Nam về nạn bạo hành của công an, nhấn mạnh rằng việc đó vừa vi phạm luật pháp Việt Nam vừa vi phạm công pháp quốc tế, và những người vi phạm cần bị trừng phạt và nạn nhân cần được bồi thường hợp lý.
• Đề cập với chính quyền Việt Nam về nạn bạo hành và các vi phạm của công an trong các chương trình cải cách pháp luật và tập huấn cho ngành công an.
• Thúc đẩy chính quyền Việt Nam quy định một tội danh cụ thể dành cho hành vi bạo hành của công an.
• Thúc đẩy chính quyền Việt Nam thiết lập các cơ chế quy trách nhiệm một cách có hiệu quả như các nội dung khuyến nghị nêu trên.

III. Phụ lục

Những vụ tử vong trong khi bị công an tạm giam, giữ

(Xem báo cáo chi tiết về các vụ việc này trong phúc trình, bản tiếng Anh)

Những vụ tử vong được thừa nhận có nguyên nhân từ việc công an sử dụng bạo lực

• Vụ giết Nguyễn Hữu Thâu: 4/7/2014
• Vụ giết Huỳnh Nghĩa: 14/2/2014
• Vụ giết Tu Ngọc Thạch: 31/12/2013
• Vụ giết Y Két Bdap: 27/11/2013
• Vụ giết Nguyễn Văn Ái: 18/1//2013
• Vụ giết Bùi Văn Lợi: 10/12/2012
• Vụ giết Nguyễn Tuấn Thanh: 17/11/2012
• Vụ giết Nguyễn Mậu Thuận: 30/8//2012
• Vụ giết Nguyễn Mạnh Sơn: 22/6/2012
• Vụ giết Ngô Thanh Kiều: 13/5/2012
• Vụ giết Trần Gòn: 8/8/2011
• Vụ giết Trần Văn Dữ: 30/3/2011
• Vụ giết Trịnh Xuân Tùng: 8/3/2011
• Vụ giết Lê Phúc Hùng: 1/8/2010

Những vụ tử vong không rõ nguyên nhân trong khi bị tạm giam, giữ

• Cái chết của Nguyễn Văn Đức: 29/5/2013
• Cái chết của Nguyễn Quốc Tuấn: 28/1/2013
• Cái chết của Bùi Hữu Vũ: ngày 11/4/2012
• Cái chết của Hoàng Đăng Lộc: 26/8/2011

Những vụ tử vong được cho là tự tử trong khi bị tạm giam, giữ

• Vụ Đỗ Văn Bình, bị cho là tự tử: 14/4/2014
• Vụ Hoàng Văn Ngài, bị cho là tự tử: 17/3/2013
• Vụ Trần Văn Tân, bị cho là tự tử: 3/1/2013
• Vụ Lê Quang Trọng, bị cho là tự tử: 19/3/2012
• Vụ Lê Văn Trận, bị cho là tự tử: 11/8/2011
• Vụ Nguyễn Công Nhựt, bị cho là tự tử: 25/8/2011

Những vụ tử vong vì nguyên nhân bị cho là do đau ốm trong khi tạm giam, giữ

• Cái chết của Cao Văn Tuyên: 5/7/2013
• Cái chết của Nguyễn Văn Vân: 12/6/2012
• Cái chết của Đặng Văn Trí: 15/11/2011
• Cái chết của Huỳnh Thanh Thắng: 7/10/2011

Những vụ bị thương do công an bạo hành trong khi bị tạm giam, giữ
(Xem báo cáo chi tiết về các vụ việc này trong phúc trình, bản tiếng Anh)

• Vụ sáu người bị đánh: 7 – 12/2013
• Vụ Lê Hoài Nhân bị đánh: 3/6/2013
• Vụ Huỳnh Sử Nguyên bị đánh: 10/5/2013
• Vụ Văn Đức Ngạn bị đánh: 2/4/ 2013
• Vụ Hoàng Cử bị đánh: 20/2/2013
• Vụ Nguyễn Hữu Tiến bị đánh: 23/11/2012
• Vụ bảy người bị đánh: 26/8/ 2012
• Vụ Trần Định Hòa bị đánh: 25/7/2012
• Vụ Nguyễn Trường Vũ và Trương Chí Bình bị đánh: 26/6/2011
• Vụ Phạm Quang Sơn bị đánh: 28/12/2010
• Vụ Nguyễn Văn Khanh bị đánh: 17/10/2010
• Các vụ đánh đập trẻ vị thành niên

Lời cảm ơn

Phúc trình này là kết quả nghiên cứu và soạn thảo của nhân viên Ban Á châu, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền. Phúc trình được sự biên tập của Brad Adams, Giám đốc Ban Á châu; Dinah Pokempner, Cố vấn Pháp lý Chung; Joseph Saunders, Phó Giám đốc Chương trình; và Danielle Hass, Biên tập viên cao cấp của phòng chương trình. Phúc trình cũng nhận được ý kiến đóng góp của Sophie Richardson, Giám đốc phòng Trung Quốc; Phil Robertson, Phó Giám đốc ban Á châu; John Sifton, Giám đốc Vận động; và Bede Sheppard, Phó Giám đốc ban về Quyền Trẻ em.

Quá trình xuất bản có sự tham gia trợ giúp của Storm Tiv và Julia Bleckner, điều phối viên ban Á châu; Grace Choi, giám đốc xuất bản; Kathy Mills, chuyên viên phòng xuất bản; và Fitzroy Hepkins, quản lý sản xuất.


[1] Việt Nam tiếp tục duy trì một nền báo chí do nhà nước quản lý, trong đó các nhà báo và biên tập viên chỉ có tự do bày tỏ chính kiến ở mức tối thiểu. Các quy định luật pháp khiến cho hành vi đăng tải các sự việc và ý kiến mang tính phê phán nhà nước lên mạng Internet có tính rủi ro cao, với hậu quả là ít nhất hàng chục người đã bị bắt và/hoặc bị tù giam. Các cơ quan của Đảng và nhà nước vẫn giữ độc quyền sở hữu đối với tất cả các thể loại báo chí chính thức. Theo nguyên trạng từ giữa thập niên 1950, không một tờ báo trong nước thuộc sở hữu tư nhân nào được hoạt động hợp pháp dưới chính thể cộng sản. Báo chí Việt Nam vẫn dập khuôn một đường lối biên tập khá nhất quán về các vấn đềchính sách nhà nước, hiếm khi phê bình lãnh đạo cấp trung ương và không bao giờ thách thức tính chính đáng của thể chế một đảng cầm quyền. Tình hình có được cải thiện hơn kể từ những cải cách “Đổi mới” giữa thập niên 1980, khi nhiều phương diện của ngành báo chí được cải tổ, dù số còn lại vẫn giữ nguyên như cũ. Tin, bài về những vụ bạo hành của công an trên báo Việt Nam đôi khi đi ngược với mạch báo chí tuyên truyền ca ngợi đảng và nhà nước, và bộc lộ những sai phạm nghiêm trọng của công an. Nhưng mặt khác, đúng là sẽ còn không biết bao nhiêu vụ việc nữa xảy ra mà không được báo chí nhắc đến và công chúng cũng như những người quan tâm nghiên cứu về nhân quyền sẽ không bao giờ được biết. Sự khác biệt trong nội dung và hình thức đưa tin giữa các cơ quan báo chí khác nhau cũng có thể là biểu hiện xung đột nội bộ giữa các cơ quan ngôn luận thuộc các văn phòng chính quyền đối nghịch với nhau. Trong khi các tờ báo nhiều thế lực của công an và quân đội thường đưa ra giọng điệu bào chữa cho thủ phạm trong những vụ bạo hành, báo chí gắn với các tổ chức quần chúng hay công đoàn (dù đều do nhà nước kiểm soát) nhiều khả năng đặt vấn đề về cách hành xử của công an hơn, và có khi còn bênh vực cho các nạn nhân và gia đình họ. Tuy nhiên, việc nới lỏng các quy định về báo chí, trong đó có khuyến khích cạnh tranh và sáng tạo trong báo giới bằng cách để cho ban biên tập các tờ báo tự hạch toán kinh phí, hay cho phép báo chí đưa tin về các tệ nạn trong xã hội kể cả tham nhũng và những việc làm sai trái của chính quyền cấp địa phương, đã tạo nên một nền văn hóa báo chí khá sinh động nhưng chưa đồng đều, chỗ thì giật gân câu khách, chỗ thì bảo thủ chính trị.
[2] Các bài viết của giới blogger thường đưa cả những bài phỏng vấn không bị kiểm duyệt với người nhà nạn nhân và nhân chứng, kèm theo hình ảnh hay đoạn video clip của cuộc phỏng vấn. Đôi khi các blogger còn thực hiện những bài phỏng vấn tiếp theo để tìm hiểu xem chính quyền xử lý ra sao. Có một số trường hợp, các blogger như cựu sỹ quan công an Tạ Phong Tần đã vận dụng kinh nghiệm bản thân về nghiệp vụ công an để bộc lộ những việc làm sai trái. Tạ Phong Tần đang phải thụ án 10 năm tù về tội tuyên truyền chống nhà nước theo điều 88 luật hình sự. Năm 2013, bà được Bộ Ngoại giao Hoa kỳ vinh danh với giải thưởng “Phụ nữ Quốc tế Can đảm.” http://www.state.gov/secretary/remarks/2013/03/205892.htm.
[3] Chủ tịch Hồ Chí Minh, Sắc lệnh số 23, ký ngày 21/2/1946, hợp nhất “các sở cảnh sát và các sở liêm phóng trên toàn quốc thành một cơ quan đặt tên là Việt Nam Công an vụ,” đặt dưới quyền chỉ huy trực tiếp của Bộ Nội vụ.
[4] Chủ tịch Hồ Chí Minh, Sắc lệnh số 141, ký ngày 16/2/1953.
[5] Nghị định số 100, ban hành ngày 3/3/1959, do Thủ tướng Phạm Văn Đồng ký.
[6] Nghị định số 982, ban hành ngày 28/7/1956, do Phó Thủ tướng Phan Kế Toại ký thay Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Cũng xem Pháp lệnh số 34, ban hành ngày 20/7/1962, do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký.
[7] Quyết định hợp nhất Bộ Công an và Bộ Nội vụ thành Bộ Nội vụ được phê chuẩn trong kỳ họp đầu tiên của Quốc hội Khóa V (1975-1976) từ ngày 3 – ngày 6/6/1975. Xem “Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa khóa V (1975-1976), trong Lịch sử Quốc hội, http://www.na.gov.vn/Sach_QH/LSQHVN2/60-75/4.htm (truy cập ngày 27 tháng Chín năm 2013).
[8] Nghị quyết số 13/1998/NQ-QH10, ban hành ngày 7/5/1998, do Chủ tịch Nông Đức Mạnh ký. Vào năm 2002, theo Nghị quyết số 02/2002/NQ-QH11, ban hành ngày 5/8/2002, một Bộ Nội vụ mới được thành lập để quản lý một số công việc quốc nội, độc lập với BCA.
[9] Luật Công an, Số 54/2005/QH11.
[10] Nghị định số 73/2009/ND-CP Quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Công an xã. Điều 4 của nghị định này đưa ra tiêu chuẩn chọn vào Công an xã. Thông tư số30/2009/TT-BCA về Quy định tuyển chọn công dân vào Công an nhân dân. Các ngoại lệ duy nhất đối với những người không phải là đảng viên ĐCSVN hay đoàn viên Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh được nhận vào BCA là những người thuộc các dân tộc thiểu số hội đủ điều kiện để sớm có thể được kết nạp vào ĐTNCSHCM, hoặc những người có bằng cấp cao như Giáo sư, Phó Giáo sư, Thạc sỹ, tốt nghiệp đại học hệ chính quy hạng giỏi.
[11] “Xây dựng hình ảnh Công an nhân dân trong lòng nhân dân.” Bài phát biểu của Bộ trưởng Trần Đại Quang đăng trên báo Công an TP Hồ Chí Minh ngày 17 tháng Tám năm 2013, http://www.congan.com.vn/?mod=detnews&catid=942&id=501359 (truy cập ngày 12/9/2013). Theo Bộ trưởng Trần Đại Quang, đây là lời dạy của cố Tổng bí thư Lê Duẩn, giữ chức tổng bí thư đảng từ năm 1960 đến 1986.
[12] Hệ thống theo dõi của công an chặt chẽ đến mức trở thành một phần trong cuộc sống của người dân qua nhiều thập niên. Trò chơi trốn tìm phổ biến một thời của trẻ em ởmiền bắc được gọi là “Công an bắt gián điệp.” Bất kỳ người nào từ địa phương khác đến đều phải báo với công an, thể hiện trong khẩu hiệu nổi tiếng một thời, “Cho dù bão táp mưa sa/ khách lạ đến nhà phải báo công an”). Ngày nay, người dân phải đăng ký hộ khẩu thường trú tại một địa chỉ. Nếu chuyển chỗ ở tạm thời, người dân phải đăng ký tạm trú tại nơi ở mới. Khi có khách ở lại nhà qua đêm, phải báo công an địa phương. Công an thường sử dụng luật lệ này để đe dọa và sách nhiễu các nhà bất đồng chính kiến (bằng cách tùy tiện kiểm tra số người có mặt tại nhà họ vào ban đêm.)
[13] Chức năng của công an là “tham mưu cho Đảng, nhà nước về bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự, an toàn xã hội; thực hiện thống nhất quản lý về bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự, an toàn xã hội; đấu tranh phòng, chống âm mưu, hoạt động của các thế lực thù địch, các loại tội phạm và các vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.” Luật Công an Nhân dân số 54/2005/QH11, Điều 4, khoản 2.
[14] “Năm 2012, Lực lượng Công an nhân dân đã tiếp tục phát huy tốt vai trò nòng cốt trong bảo đảm an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội; tham mưu cho Đảng, Nhà nước ban hành nhiều chủ trương lớn về công tác đảm bảo an ninh, trật tự; ngăn chặn, đấu tranh làm thất bại các âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; giữ vững an ninh trật tự tại các địa bàn chiến lược.” Thiện Thuật, “Phát huy vai trò nòng cốt của CAND đảm bảo an ninh,” Vietnam Plus, 17/12/2012, http://www.vietnamplus.vn/Home/Phat-huy-vai-tro-nong-cot-cua-CAND-dam-bao-an-ninh/201212/174185.vnplus (truy cập ngày 17/12/2012).
[15] Xem tiểu sử tóm tắt của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại trang web của chính phủ, http://chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/tieusulanhdao?personProfileId=960&govOrgId=2856 (truy cập ngày 22/7/2014).
[16] Luật Công an Nhân dân, số 54/2005/QH, thông qua vào tháng Mười một năm 2005 và có hiệu lực từ tháng Bảy năm 2006.
[17] Xem tài liệu thượng dẫn.
[18] Việt Nam có 58 tỉnh và 5 thành phố trực thuộc trung ương tương đương cấp tỉnh là Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ.
[19] Ngoài tám tổng cục nói trên, BCA còn có một số đơn vị trực thuộc như Văn phòng BCA, Cục Hợp tác Quốc tế, Ban Tài chính, v.v… Bộ này cũng có hai lực lượng đặc nhiệm, gồm lực lượng cảnh vệ và lực lượng phản ứng nhanh.
[20] Đơn cử, Cục Quản lý Xuất nhập cảnh (A72) – thuộc Tổng cục I – chỉ đạo Phòng QL Xuất nhập cảnh (PA 72) ở các tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương. Tương tự, Cục Cảnh sát Giao thông Đường bộ và Đường sắt (C67) – thuộc Tổng cục VII – có các phòng ở cấp tỉnh và thành phố trung ương (PC67). Ở cấp huyện, có các đội chuyên trách nhưđội cảnh sát giao thông, đội điều tra tội phạm về ma túy, đội an ninh, đội hậu cần chính trị,v.v…
[21] Xã là đơn vị hành chính nhỏ nhất ở Việt Nam, gồm có các xã ở nông thôn và ngoại thành, các phường ở đô thị và huyện lỵ. Theo thống kê chính thức, tính đến cuối năm 2011 Việt Nam có tổng cộng 9050 xã, 623 thị trấn và 1448 phường. Xem http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=386&idmid=3&ItemID=12817. Lưu ý tổng số phường nói trên bao gồm cả năm thành phố trực thuộc trung ương.
[22] Nghị định 73/2009/ND-CP. Một xã có thể chỉ gồm 2 thôn (như xã Liên Hiệp, huyện Phúc Thọ, Hà Nội) nhưng cũng có thể có tới 33 thôn (như xã Phú Nhuận, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai). Đối với những xã đông dân hay được coi là trọng yếu về địa lý hay xã hội, mỗi thôn có thể có tới 2 công an phụ trách.
[23] Công an xã cũng chịu sự điều hành của Ủy ban Nhân dân cấp xã. Quân số của lực lượng công an xã tùy thuộc vào quy mô và/hoặc tầm quan trọng của xã đó (tầm quan trọng địa-chính trị và số dân). Theo Luật số 11/2003/QH11 và Nghị định 107/2004/ND-CP về cơ cấu tổ chức ủy ban nhân dân, ủy ban nhân dân cấp xã gồm từ ba đến năm thành viên (một chủ tịch, một hoặc hai phó chủ tịch và một đến hai ủy viên). Ở nhiều xã, trưởng công an xã cũng là thành viên trong ủy ban nhân dân. Công an xã, ủy ban nhân dân xã, đảngủy xã và các cơ quan nhà nước khác thường sử dụng chung trụ sở (trong cùng một khu hay tòa nhà). Có những trường hợp, công an xã chỉ được dùng một đến hai phòng trong khu hay tòa nhà là trụ sở chính quyền xã nói trên. Đôi khi, công an xã còn phải dùng chung văn phòng với xã đội. Vì vậy, trong một số vụ bạo hành của công an xã, người dân địa phương tụ tập biểu tình tại trụ sở ủy ban nhân dân xã.
[24] “Bán chuyên trách” có nghĩa là công an xã không được qua đào tạo chuyên nghiệp ở các trường chính quy hay học viện của ngành công an. Họ không được vào hệ thống cấp hàm theo tiêu chuẩn ngành công an, tức là không được hưởng cơ hội phong, thăng cấp bậc hàm như các đồng nghiệp cấp quận trở lên. Công an xã được trả một mức lương linh hoạt do lãnh đạo cấp tỉnh quyết định. Họ cũng được hưởng ít phúc lợi hơn so với công an chuyên nghiệp. Tuy nhiên, vị trí trưởng công an xã, và nhiều phó công an xã được hưởng lương biên chế, được nhận phúc lợi và xét thăng cấp hàm dù đa số đều được tuyển dụng ở địa phương. Nếu vị trí trưởng công an xã trống (do về hưu, tự ý xin nghỉ việc hoặc buộc thôi việc, bị hạ cấp, khai trừ hay truy tố) một phó công an xã có thể được đề bạt lên chức trưởng, và một công an viên lên chức phó công an xã.
[25] Một người Việt Nam đủ 18 tuổi không có tiền án tiền sự, đạo đức tốt, bản thân và gia đình chấp hành đường lối chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước có thể được tuyển vào làm công an xã. Nghị định 73/2009/ND-CP. Trong đa số trường hợp, để làm được trưởng hay phó công an xã, phải tốt nghiệp trung học phổ thông.
[26] Nghị định 73/2009/ND-CP.
[27] Xem, ví dụ như Quyết định số 815/QD-UBND, của Ủy ban Nhân dân Tỉnh Hà Nam, ngày 19/7/2012.
[28] Xem tài liệu thượng dẫn.
[29] T.A & P.H., “Mấy anh công an xã ‘làm bậy’ thường không được học hành,” Pháp luật Việt Nam, ngày 19/10/2012, http://phapluatvn.vn/phapluat/201210/May-anh-cong-an-xa-lam-bay-thuong-khong-duoc-hoc-hanh-2071950/ (truy cập 19/10/2012).

2967. Công bất an: Những vụ tử vong khi bị tạm giam, giữ

(Bangkok, ngày 16 tháng Chín năm 2014) – Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nhận định qua bản phúc trình được công bố hôm nay rằng tình trạng công an bạo hành những người bị câu lưu, giam giữ, thậm chí trong một số trường hợp gây tử vong, xảy ra trên khắp các vùng miền ở Việt Nam. Tổ chức Theo dõi Nhân quyền tuyên bố rằng chính quyền Việt Nam cần hành động ngay lập tức để chấm dứt những cái chết mờ ám trong thời gian bị giam giữ và tình trạng công an dùng nhục hình với những người bị giam, giữ.
Bản phúc trình dài 23 trang, với tiêu đề “Công bất an: Những vụ tử vong khi bị tạm giam, giữ và vấn nạn công an bạo hành ở Việt Nam,” trình bày một số vụ điển hình về nạn bạo hành của công an dẫn tới tử vong hoặc chấn thương nặng cho những người bị giam giữ, tính từ tháng Tám năm 2010 đến tháng Bảy năm 2014. Tổ chức Theo dõi Nhân quyền ghi nhận tình trạng bạo hành tại 44 trong số 58 tỉnh, trải khắp các vùng miền khác nhau ở Việt Nam và ở cả năm thành phố lớn.

“Vùng miền nào ở Việt Nam cũng có tình trạng công an bạo hành dã man những người bị giam, giữ,” ông Phil Robertson, Phó Giám đốc Phụ trách Châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói. “Đó là một vấn nạn nhân quyền mà chính quyền Việt Nam đang đối mặt, cần phải điều tra và bắt đầu truy cứu trách nhiệm những công an hành vi bạo hành.”
Phúc trình được dựa trên kết quả tập hợp và phân tích thông tin của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền từ các tờ báo tiếng Việt do nhà nước quản lý, cùng với các tin bài từ các blog độc lập, báo chí công dân và các hãng thông tấn nước ngoài. Rất nhiều sự vụ nêu trong phúc trình chưa từng được công bố bằng tiếng Anh. Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cũng tiến hành khảo cứu tại Việt Nam để chuẩn bị cho phúc trình, nhưng cuối cùng quyết định không phỏng vấn các nạn nhân và nhân chứng ở đó, vì gần như chắc chắn việc đó sẽ dẫn tới hậu quả là những người trả lời phỏng vấn sẽ bị trả đũa.
Trong nhiều trường hợp, những nạn nhân bị chết trong khi công an giam giữ chỉ bị câu lưu vì những lỗi nhỏ. Trong vụ việc xảy ra vào tháng Tám năm 2012, công an đánh Nguyễn Mậu Thuận, ở Hà Nội, đến chết sau khi ông bị bắt giữ chỉ ba tiếng đồng hồ trước đó vì một xích mích nhỏ với hàng xóm. Tháng Tám năm 2010, công an đánh đập và xịt hơi ca, khiến ông Lê Phúc Hùng ở Gia Lai tử vong trong khi tạm giữ vì bị nghi ăn trộm cuộn ống nước.
Nguyên nhân do phía công an đưa ra cho những cái chết như trên thường làm dấy lên nghi ngờ và tạo ấn tượng về sự bao che có hệ thống. Theo tuyên bố của công an thì đã có tới hàng chục người, trước đó hoàn toàn khỏe mạnh về thể chất và tinh thần, đã tự tử bằng cách treo cổ hay những cách khác. Trong các vụ việc khác, công an chỉ đưa ra những lời giải thích chung chung và thiếu tính thuyết phục, như trường hợp của Nguyễn Văn Đức ở tỉnh Vĩnh Long. Theo kết quả giảo nghiệm tử thi, anh bị chết vì tụ máu não và các chấn thương khác, nhưng công an cho rằng nguyên nhân của chấn thương là do các bác sĩ “quá mạnh tay” trong khi cấp cứu. Con số những người được cho là chết vì bệnh tật trong khi giam giữ lớn đến mức đáng ngạc nhiên, dù nhiều người trong số họ đang trẻ khỏe, trong độ tuổi 20 và 30. Tình trạng bị chấn thương trong thời gian bị công an giam giữ cũng thường xuyên được ghi nhận ở khắp các địa phương trong cả nước.
Một số nạn nhân sống sót nói rằng họ bị đánh để ép nhận tội, đôi khi về những hành vi họ khẳng định không hề thực hiện. Tháng Bảy năm 2013, công an tỉnh Sóc Trăng đánh và ép sáu người nhận tội giết người. Nhiều người khác cho biết họ bị đánh vì dám lên tiếng phê phán hay cố cãi lý với công an. Trong số nạn nhân của những vụ đánh đập có cả trẻ vị thành niên và người mắc bệnh tâm thần.
Báo chí trong nước đưa tin về những sự vụ này một cách không đồng đều, gây ra những mối quan ngại nghiêm trọng về tác động tiêu cực của tình trạng báo chí bị chính quyền kiểm soát. Trong một số vụ, báo chí đưa tin sát sao và chi tiết, vạch rõ những nội dung bất nhất trong các thông cáo và những sai phạm của công an, như trong vụ Nguyễn Công Nhựt, người được cho là đã “tự tử” trong đồn công an ở tỉnh Bình Dương vào tháng Tư năm 2011. Nhưng ngược lại, có những vụ quan trọng khác không hề được báo chí đăng tải, như cái chết của Hoàng Văn Ngài, người dân tộc thiểu số H’Mong vào tháng Ba năm 2013 ở tỉnh Đắk Nông. Các nhà báo cũng cho biết, trong một số vụ, chính quyền địa phương cản trở báo chí tiếp cận gia đình nạn nhân để phỏng vấn.
“Việt Nam nên để cho báo chí làm công việc điều tra và đưa tin về những vụ lạm quyền của chính quyền,” ông Robertson nói. “Báo chí độc lập có thể giúp đưa ra ánh sáng những vụ việc dễ bị ỉm đi.”
Công an gây ra các sai phạm nghiêm trọng, thậm chí chết người, ít khi phải đối mặt với hậu quả tương xứng. Trong nhiều trường hợp được chính thức công nhận là bạo hành, những công an liên quan chỉ bị kỷ luật nội bộ nhẹ nhàng, như phê bình hay khiển trách. Hiếm khi có chuyện hạ cấp bậc, thuyên chuyển hay buộc ra khỏi ngành, còn bị truy tố và kết án thì càng hiếm hơn nữa. Ngay cả những trường hợp bị khởi tố và kết án, công an dường như cũng được nhận những mức án nhẹ hoặc được hưởng án treo.
Trong một vụ, công an liên quan còn được thăng chức sau khi gây ra bạo hành. Vào tháng Bảy năm 2010, phó công an xã Nguyễn Hữu Khoa ở La Phù (huyện Hoài Đức, Hà Nội) bị tố cáo đã đánh đập một tài xế xe tải tên là Nguyễn Phú Sơn. Không rõ vụ việc được điều tra, xử lý như thế nào mà tới tháng Mười Hai năm đó, Nguyễn Hữu Khoa đã được thăng chức trưởng công an xã.
“Việt Nam cần nhanh chóng điều tra một cách vô tư về tất cả những khiếu tố liên quan đến công an bạo hành, và có hành động mạnh khi các bằng chứng thể hiện rõ hành vi bạo hành,” ông Robertson nói. “Chừng nào công an chưa nhận được một tín hiệu dứt khoát, rõ ràng từ các cấp lãnh đạo cao nhất của chính quyền rằng bạo hành sẽ không được dung thứ, thì người dân thường còn bất an khi bị rơi vào tay công an.”
Trong một số vụ việc, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nhận thấy rằng công an bắt người chỉ dựa trên những nghi vấn mơ hồ, không có bằng chứng kèm theo, sau đó đánh đập để ép buộc họ thú tội. Công an thường xuyên bỏ qua trình tự pháp lý cần thiết để bảo vệ người dân khỏi bị ngược đãi hay bắt giữ tùy tiện, và ngăn cản luật sư và người trợ giúp pháp lý tiếp cận ngay lập tức với thân chủ của mình.
“Tất cả những người bị bắt giữ cần phải được phép tiếp xúc ngay lập tức và không bị cản trở với luật sư của mình để giảm thiểu nguy cơ bị công an bạo hành trong khi thẩm vấn,” ông Robertson phát biểu.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nhận định rằng chính quyền Việt Nam cần ngay lập tức đưa ra chính sách không dung thứ đối với hành vi bạo hành của công an, cung cấp các chương trình huấn luyện tốt hơn cho công an ở tất cả các cấp, đặc biệt là cấp xã, và lắp đặt hệ thống máy ghi hình ở những cơ sở thẩm vấn và tạm giam. Chính quyền cũng cần tạo điều kiện tăng cường vai trò của trợ giúp pháp lý đối với những nghi can và người bị tạm giữ, đồng thời bảo đảm tự do ngôn luận của nhà báo và trên mạng internet.
Chính quyền cần thành lập một ủy ban độc lập về các khiếu tố đối với công an để xem xét và điều tra tất cả các khiếu tố về bạo hành và sai phạm của công an, và tạo điều kiện ở cấp cao nhất cho việc tiến hành các cuộc điều tra nhanh chóng, vô tư, và việc truy tố xét xử những hành vi sai phạm và bạo hành của công an.
“Các cơ quan Liên Hiệp Quốc và các nhà tài trợ nước ngoài đang hỗ trợ Việt Nam thiết lập chế độ pháp quyền không nên để những hành xử lạm quyền của công an được duy trì,” ông Robertson nói. “Cần phải có những tiếng nói đồng loạt, tạo sức ép buộc chính quyền hành động để chấm dứt nạn công an bạo hành.”

2965. CUỐN SÁCH CHƯA RA MẮT “TRẦN TRỌNG TÂN-LÒNG SON TRƯỚC MỌI THỬ THÁCH”

Viet-studies
Nguyễn Thị Ngọc Hải
14-09-2014
Trong công việc viết chân dung nhân vật của tôi, chả có ai là dễ dàng, mỗi người khó một kiểu. Với cuốn sách viết chân dung ông Trần Trọng Tân – một trong những thủ trưởng cũ của tôi, thì giống như “một cuộc đấu” với thời gian. Mà bây giờ nó mới chỉ kịp là bản thảo gửi đến nhà xuất bản. Đó cũng là một điều ân hận.
Nhiều khâu trong việc viết sách đã tiến hành trong suốt thời gian ông lâm bệnh phải nằm viện.
Cuộc đời ông Trần trọng Tân – một Ủy viên TW Đảng, đại biểu Quốc Hội, Phó bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh, trưởng Ban Tuyên Huấn cả TW và TP – trải qua nhiều trọng trách, gắn bó với từng giai đoạn lịch sử của đất nước. Hơn 10 tuổi đã tình cờ thấy cha giấu cái gì trên máng xối, tò mò lấy xuống thì đó là một lá cờ Búa Liềm. Ông được chính người chú họ – Trần Quốc Thảo (sau này thành Thường vụ đặc khu ủy Saigon- Gia định) – đã giác ngộ con đường cứu nước.

Ông Hai Tân đã từng làm những việc khá lạ, người trẻ tuổi ngày nay và ngay đồng chí bạn bè, ngay con cháu ông chắc bất ngờ và khó lòng hình dung ra: vì tự học tiếng Nhật nên khi cuộc Khởi nghĩa giành Chính quyền, ông được giao thay mặt Ủy Ban Cách mạng lâm thời Huyện giao tiếp vận động quân Nhật. Đã từng là thành viên của Đội biệt động đường số 9 tham gia đánh địch dọc biên giới Việt-Lào.  Ông có tên Lào là Thao Khami.
Năm 1950, còn trẻ lắm – 24 tuổi – đã là  Bí  thư Tỉnh Ủy Quảng Trị. Nếu không có yêu cầu cuả Bí thư  Khu Ủy lúc đó là Nguyễn Chí Thanh yêu cầu giữ lại ngay trên đường ông đã đi tới Nghệ An để ra Việt Bắc, thì ông đã thành trợ lý cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Về lại Quảng Trị, lại được giao…chỉ huy đội lính Com-măng đô trốn sang làm hàng binh. Chính thời kỳ ở Quảng Trị, ông đã là người tổ chức cho nhà thơ Chế Lan Viên vào Đảng.
Thử thách gay go nhất với ông, cũng như thời kỳ chiến tranh cả dân tộc chịu đựng và chiến đấu – ông  được lệnh vào miền Nam năm 1961. Lại đi qua Lào theo đường Tây Trường Sơn. Đơn vị nhận được lệnh của Đại tướng Võ nguyên Giáp là vừa đi, vừa phải giúp bạn Lào diệt các đồn địch để mở rộng vùng Giải phóng của Lào tiếp giáp với Lao Bảo, vùng Giải phóng của ta, tạo hành lang cho bộ đội vào Nam.
Ở vùng mới giải phóng của Lào, ông được giao giúp  cho Bí thư Tỉnh ủy của Lào xây dựng Chính quyền Cách mạng từ Bản đến Mường.Mãi gần nửa năm, đơn vị mới vào đến căn cứ TW Cục miền Nam ở rừng Mã Đà.TW Cục chỉ định làm Tổng biên tập Tạp chí Tiền Phong và  Ủy viên Ban Tuyên Huấn TW Cục do Bí Thư Nguyễn văn Linh lảm trưởng ban và phó Ban Trần Bạch Đằng.
Chính thời kỳ này, ông  lo đón tiếp và giúp các phóng viên nổi tiếng của nước ngoài như Monica (Ba Lan), Wilfred Burchett (Úc), Madeleine Riffaud (Pháp)… vào miền Nam viết bài về cuộc kháng chiến. Ông củng từng làm công tác quần chúng ở cơ sở trong phong trào miền Nam phá ấp chiến lược.
Công tác ở Trung ương cục, ông trực tiếp trải qua những trận càn nổi tiếng của Mỹ. Sáu năm sau,  được điều động vào nội thành Sai on hoạt động bí mật,  và tham gia chiến dịch Mậu Thân tại đây.
Để sống được ở Saigon, ông  đóng vai giáo viên dạy trường tư và chuyển qua lại tới 19 chỗ ở để đảm bảo bí mật.  Bị bắt năm 1969, và từ đây là cuộc thử thách lớn nhât, cho đến tận khi đất nước thống nhất năm 1975 ông ra khỏi nhà tù và tham gia công việc ngay tại Côn đảo trong lúc chờ tiếp quản.
Chuyện ở tù Chuồng Cọp bây giờ chúng ta đã biết qua nhiều hồi ký, qua việc đi du lịch ra tận nơi nhìn tận mắt. Nhưng cuộc chiến đấu của những người tù còn phải kéo dài hơn ta tưởng. Không ít người oan khuất và tất cả họ đều phải trải qua sự xác minh nghiêm khắc của Tổ chức Đảng.
Như nhiêù người tù khác, ông Hai Tân cũng không ngoại lệ. Có dư luận liên quan tới ông những  … 5 vấn đề, trong đó ngoài những lầm lẫn thông tin dễ xác minh, có 2 việc khó: Địch tra tấn khai thác, đã khai thế nào, việc có số anh em tù đốt số hồ sơ sau khi Côn đảo giải phóng, có liên quan gì tới ông khi đó làm “Phó bí thư Đảo Ủy lâm thời ”…
Trong đời viết, đây là lần đầu tiên tôi may mắn được sự giúp đỡ đặc biệt, tiếp cận được hồ sơ hỏi cung người tù Trần Trọng Tân  của Chính quyền Sai Gòn còn lưu lại, nguyên cả con dấu, người ký các báo cáo. Từ Trung tâm cải huấn Côn Sơn cho tới Bộ tư lệnh Cảnh sát Quốc gia Saigon. Còn đó cả các “tang vật “ liên quan. Tấm hình của người ra thăm nuôi, cái trát tòa đòi, thẻ căn cước tù do địch chụp, hình lúc bị thẩm vấn, hình căn nhà nơi bị bắt. Tôi đọc nguyên văn lời kết luận của Trung tâm cải huấn: ”Hạnh kiểm rất xấu, Thành phần ngoan cố khó cải tạo, tinh thần cộng tác: Chống đối.”
Tôi cũng tiếp cận Bản kết luận của Ban Bí thư TW Đảng sau khi Ban Bảo vệ Chính trị nội bộ xác minh, do Ủy viên Bộ chính trị, thường trực Ban Bí thư  Lê Thanh Nghị ký, kết luận rất rõ ràng về phẩm chất tốt đẹp của ông Trần trọng Tân.
Ông bảo với bạn bè lúc vui:”Làm người Cộng sản không phải dễ”.
Ông có một gia đình truyền thống có cốt cách từ thời ông cha. Các con cháu trưởng thành. Ông có mối tình thời trẻ rất đặc biệt nhưng không thành, và có một người vợ “phúc lớn cho tôi là gặp trúng bà vợ thế này”
Bây giờ thì người Cộng sản ấy đã yên nghỉ sau một đời dài cống hiến, qua bao thăng trầm. Hỏi vì sao thích làm công  việc Tuyên Huấn khó nhất? Ông bảo,” là vì muốn làm tốt, luôn phải học cái mới, hiểu biết phải sâu rộng. Mà tôi thì thích học lắm “.
NGUYỄN THỊ NGỌC HẢI
Viet-studies đăng ngày 14-9-14

2964. LAI RAI THẬT VÀ GIẢ, NÓI VÀ LÀM

Phạm Ngọc Luật

15-09-2014
Chuyện này có lẽ phải viết kiểu lai rai, viết đến đâu thì viết, dừng ở đâu thì dừng. Viết mà chả biết nó ngắn dài thế nào vì sự thực nó quá nhiều nên phải tìm đến cái “bút pháp lai rai”, viết tựa như hơi thở, như ăn uống, như tiêu hóa, vệ sinh… diễn ra hàng ngày hàng giờ với cả đời người, với bất cứ ai.
Chuyện gì vậy. Chuyện thật và giả, nói và làm thời nay ấy mà. Nhiều lắm. Nhiều khủng khiếp. Nhiều đến mức thật hư dễ lẫn lộn kiểu “Lộng giả thành chân”, có khi giật mình như đã thành miễn dịch với xã hội. Vậy nên vừa tự răn vừa khuyên nhủ ai đó: Dám nhìn cái xấu để sửa mình hay là tự sướng đề ru ngủ mình đó là tùy theo cách nhìn của mỗi công dân, mỗi chế độ, mỗi chính quyền… có trách nhiệm với quốc gia, dân tộc.

Ông Hoàng Tùng, một thời là quan to, lúc to nhất lúc to nhì, nắm tư tưởng và báo chí. Mấy năm trước khi qua đời, ông nói trên báo Gia đình và Xã hội: “Không đau xót tôi không còn là đảng viên… Nói mãi về đạo đức, ngày nào chả nói về đạo đức nhưng đạo đức vẫn hỏng… Tôi có nói, muốn biết một chế độ cai trị tốt hay không thì hãy xem nhà tù nhiều hay ít. Một xã hội tốt, cai trị tốt thì người ta ít phạm tội. Bây giờ xã hội giầu hơn trước kia rất nhiều, ít thiếu đói mà tại sao tai họa lại nghịch chiều, con người xấu lại cứ phát triển. Bảo tại kinh tế thị trường, nhưng kinh tế thị trường có từ lâu rồi cơ mà, có phải cứ có kinh tế thị trường thì đẻ ra tội ác đâu… Con người xấu hay tốt là do hoàn cảnh sống, do giáo dục mà nên”. Cùng cỡ, cùng chất quan đầu ngành văn hóa tư tưởng như ông Tùng, ông Nguyễn Khoa Điềm (đã vào Bộ chính trị) than thở và bức xúc không kém về sự suy thoái đạo đức xã hội, về những cách bức, ác cảm giữa nhân dân với các cơ quan công quyền. Hậu duệ của ông Tùng, ông Điềm đang ở ngay Ban Tuyên huấn ấy, ông Phó trưởng ban Vũ Ngọc Hoàng trong Hội thảo 45 thực hiện Di chúc của Bác đã ngậm ngùi, bi phẫn, than rằng: Thanh niên giờ không muốn vào Đảng; xưa gọi “đồng chí” là thân thiết, giờ gọi thế là cáu nhau; có Bác có Đảng anh minh vĩ đại thế mà sao dân vẫn bất an, khốn khó; và đặc biệt ông so sánh 40-50 năm trước nước ta và Hàn Quốc phát triển ngang nhau, giờ thì 9 vạn người mình sang đó làm ôsin, còn cũng 9 vạn người họ sang mình làm sếp. Những điều các ông nói đều quá đúng. Nhân dân nói còn đúng và hay hơn kia. Chỉ hiềm là tiếng nói của họ như rơi vào không trung. Buồn là ở nước mình, các vị có chức sắc thi nhau nói, nói như một “đặc sản”, còn làm là chuyện của ải ai. Vạch tội kiểu phiếm chỉ thì mãi mãi chỉ có cái “chúng ta” mà không có cái “tôi” nào.
Ngày trước nói nhân dân theo Đảng làm cách mạng là cách nói nôm na và thật. Bây giờ có còn nói “theo” vậy được không khi mà giờ này thật khó để chỉ ra nhân dân học được những cái gì từ người lãnh đạo mình là Đảng. Nhân dân không tham nhũng như người trong Đảng. Nhân dân càng không bao giờ bán nước, phản bội dân tộc, Tổ quốc mình. Còn Đảng, còn chính quyền, còn chế độ thì lịch sử xa và lịch sử gần đã và đang ghi lại. Đấy, thực – hư, thật – giả có cái mập mờ, có cái minh định sáng trưng như thế.
Năm ngoái, khi đưa mấy người họ hàng ở quê vào Lăng viếng Bác Hồ, sau hôm đó, trong lòng tôi cứ nhói lên một mong muốn, sau 45 năm rồi, giờ hãy nhanh chóng đưa Bác trở về yên nghỉ đúng với mong muốn của Bác trong Di chúc là đốt xác, đưa tro cốt về ba miền Bắc – Trung – Nam đặt dưới ngôi mộ giản dị để nhân dân đến viếng. Về y học thì tôi chẳng biết gì (chỉ nghe người ta phân tích và nhìn Bác trong tủ kính mà… đoán thôi). Về kinh tế thì giữ gìn, trông coi Bác như thế chắc tốn khá nhiều tiền (nước ta lại đang còn nghèo). Tiền bỏ vào đó mà giành cho y tế, giáo dục, đặc biệt cho người nghèo thì chắc Bác phải vùng dậy mà khen, dẫu có chậm còn hơn là không. Về văn hóa tâm linh thì lòng tôi thật không yên. Ai cũng vậy thôi các bậc sinh thành ra mình mong dặn điều gì trước lúc nhắm mắt xuôi tay mà mình không làm được, không làm đúng, cả đời mình ân hận chứ! Mồ mả không yên, nâng lên đặt xuống, bảo dưỡng thì bất ổn lắm. Mong ước của Bác là thật. Đấy là tầm cỡ của một bậc minh triết – hiền nhân. Làm được thật như Bác mong (Di chúc) tôi tin rằng nhân dân sẽ đồng tình ủng hộ. Tôi và nhân dân chỉ bất bình như hồi vừa đây có nhóm Pháp luân công nào đó mang búa đến đập phá Lăng Bác. Đừng ngụy biện gì cả, cứ tin đi, nhân dân mình thánh thiện lắm. Không cần ai tổ chức, bầy đặt, họ vẫn tự tôn thờ vô cùng thiêng liêng và trân trọng các bậc vĩ nhân ở trong lòng họ, chứ có cần lăng tẩm gì đâu. Đám tang cụ Giáp và phần mộ cụ ở rất xa Thủ đô nói cho điều gì nếu không phải là sự kính trọng và tôn thờ của nhân dân. Nghi thức hay lòng dân? Chuyện Di chúc của Bác là thế. Và thực tế là thế… Đừng nên giải mã lòng vòng gì hết. Còn bao nhiêu những câu nói của Bác về đạo đức, đặc biệt về tự do, dân chủ, pháp luật, pháp quyền vv… hay và đúng hơn cả chân lý, nhưng người ta chỉ phát động “học” thôi chứ “hành” thì không thích. Người ta là ai? Đương nhiên là cán bộ đảng viên càng to càng thế, vì ông A, bà B và nhóm lợi ích của ông bà làm như Bác thì ăn gì, tất nhiên cũng ăn nhưng không được thỏa thích. Mượn Bác để làm nhiều trò ma mãnh, đấy cũng là câu chuyện thực – hư, thật – giả, nói và làm đấy mà.
Có phải không, đã vài chục năm nay, không có một cuộc họp, hội nghị nào không có một ông bà nào đó từ to đến nhỏ rặt nói một khuôn sáo mòn: Biểu dương, đánh giá cao, địa phương (hoặc ban, ngành) có truyền thống lịch sử, có tiềm năng, đạt nhiều thành tích, có tiến bộ nhất định, có bước phát triển đáng kể… tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số yếu kém, bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi đề ra… Thế rồi sau đó, hàng loạt các động từ hành động (có lẽ là nhiều nhất thế giới) được đưa ra theo tinh thần chỉ đạo: tháo gỡ, xúc tiến, mở rộng, phối hợp, cần phải, không được, vào cuộc, xử lý (mà bao giờ cũng là xử lý nghiêm), giám sát, quán triệt, yêu cầu, không được để, chỉ đạo (thì phải sát sao), kiên quyết vv… trong khi đã có bao nhiêu Nghị quyết, chỉ thị, pháp luật, pháp lệnh của Đảng và Nhà nước được ban ra về các lĩnh vực đó. Người dự hội nghị, nghe huấn thị, chỉ đạo, mỗi người một cuốn sổ, một ngòi bút, ghi chép chăm chú có vẻ tập trung lắm rồi lại đầu voi đuôi chuột, nói thì quan điểm lập trường… cứng, làm thì lại quan điểm lập trường… mềm. Nhà văn Văn Biển thuật chuyện “Tìm người phiên dịch giỏi tiếng Việt” (báo Văn nghệ – 2006), chuyện thế này: Chủ tịch tỉnh họp quán triệt bao nhiêu lần mà các ngành bên dưới không thực hiện, cứ như là họ quên hay không hiểu tiếng mẹ đẻ ra họ. Lập tức có người gà, có lẽ phải tìm phiên dịch giỏi tiếng Việt để phiên dịch cho mọi người hiểu lãnh đạo muốn nói gì với họ. Chủ tịch tỉnh liền giao cho viên thư ký tuyển người. Viên thư ký thấy lạ vì tỉnh nhà đâu có chuyên gia nước ngoài. Vị này liền giải thích cho Chủ tịch tỉnh là: Tất cả đều hiểu tiếng Việt mình cả thôi. Chẳng qua lâu nay họ có thói quen nghe cấp trên nói, họ nghe như thuộc nằm lòng, nhưng còn chuyện làm ăn thì họ lại thích làm theo kiểu con cái các vị ấy, hoặc bản thân các vị ấy. Câu chuyện văn nghệ này nằm trong số vô vàn những chuyện vui ở nước ta nói cho cái điều chí lý như trong câu nói của nhà bác học vật lý nguyên tử người Bỉ, Nisbo rằng “Có những điều rất nghiêm chỉnh mà không tìm được cách gì diễn đạt đắc dụng hơn là một cách diễn đạt khôi hài”. Khôi hài là cái vỏ để cười cho sự xót đắng bên trong về thật – giả. Có cười và đắng đót không thì nghe hai cụ già nói chuyện: “- Ở nước mình nhiều thứ lên nhanh xuống chậm cụ ạ. – Xin cụ cho ví dụ – Quan chức và xăng dầu và điện… he he – Ở tuổi mình mà được thế thì khoái cụ nhỉ? – Thì vưỡn…”.. Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc có một câu chí lý là “Tư duy nhiệm kỳ”, là: “đừng để sau mỗi lần sửa chữa sai lầm lại ngộ nhận đó là đổi mới”. Chí lý vì nó thật quá. Nhà thơ Trần Nhương cũng rất thật nhưng bằng những câu thơ khôi hài “Chức tước như mỳ ăn liền. Nhiệm kỳ tranh thủ móc tiền, rồi bai” và “Thời gian thấm thoát thoi đưa. Hứa suông đôi bận cũng vừa về hưu”. Thế là bỗng làm tôi nhớ đến câu hát nhại lời một bài hát về Hà Nội: “Hà Nội mùa này nước thiếu hơn bia” để nói cho cái sự chỉ trong mấy tháng mà có đến 9 lần vỡ đường ống cấp nước từ sông Đà cho mấy quận Hà Nội. Kinh thật, mùa hè mà hàng nghìn hộ dân, cả chung cư cao tầng không có nước dùng tuần này tuần khác. Nước cấp thì vậy, còn nước thoát, lại có câu ca: “Hà Nội mùa này phố biến thành sông” mà nhìn ảnh chụp mới thấy ghê. Cứ mưa chỉ vừa vừa là ngập tứ tung. Gần 6 năm rồi, sau cái trận lũ lụt kinh hoàng cuối năm 2008, thành phố hứa hẹn đầu tư bao nhiêu tiền cho giai đoạn 1, 2, 3 làm hồ, làm cống để giải quyết triệt để úng ngập nội thành. Cứ nói, cứ hứa (họ Hứa)… Có gì thì lại giải trình với thanh tra vào cuộc, mà vào rất lâu. Vào càng lâu càng dễ đi đêm với nhau. Tư duy nhiệm kỳ. Sợ gì! Khi tổng kết ngành, địa phương lại: môi trường được cải thiện đáng kể; Đời sống mọi mặt của nhân dân được nâng lên một bước. Cứ chung chung với những từ ngữ mỹ miều, không định tính và định lượng cụ thể thì thực và hư, thật và giả, nói và làm lại đèn cù, quay đến lần sau, y thế.
Hà Nội, vẫn là Hà Nội, mà chả riêng Hà Nội, vài năm trước đã cùng Bộ Văn hóa rộn nóng lên quy định cưới hỏi theo nếp sống mới cho văn minh, tiết kiệm. Trước hết cho các gia đình cán bộ, viên chức, đảng viên. Đại loại là chỉ được tổ chức ở nhà hàng, khách sạn loại nào, hạn chế bao nhiêu mâm (nhưng không thấy đưa ra mâm ngồi mấy người, mâm bao nhiêu tiền vv…). Lúc đầu nêu lên, nghe xôm trò, tân tiến lắm. Đến giờ thì tất cả về “mo”, lại còn kém hơn “mo”. Trên cả nước, ma chay cưới xin bây giờ là nỗi kinh hoàng cho những gia đình nghèo, ít tiền (mà số này là phổ biến) bị lao vào kiểu “Cuốn theo chiều gió”. Còn các vị càng làm to thì đây là dịp cho các mối quan hệ “tỏ thái độ”. Những câu nói thật, nôm na như thế này, người lãnh đạo có tư chất biết làm văn hóa sẽ phải suy nghĩ, đó là: Làm văn hóa đâu phải chỉ là cờ – đèn – kèn – trống, vẽ – cắt – gián – treo với bưng – bê – kê – đặt. Không cứ mãi bàn về ngắn, hở, lộ hàng, xuyên thấu, nhép, rồi mại dâm, giấy phép, hồ sơ xin công nhận di tích vv… mà rất ít bàn luận thấu đáo về lối sống. Từ chỗ phá bỏ đình chùa miếu mạo cho là nơi thờ cúng mê tín đến chỗ một năm cả nước có khoảng 8000 lễ hội thì văn hóa lại thụt lùi vì ở đó kinh doanh thu tiền là mục đích tối thượng. Văn hóa ứng xử con người với con người, con người với môi trường mới là cốt lõi thì lại làm qua loa, hời hợt để đến giờ đạo đức xã hội xuống cấp ngày càng trầm trọng, thống trị trên hết là đồng tiền. Văn hóa nước ta chỉ quen (hoặc chỉ thích) với văn hóa sân khấu, văn hóa diễn xướng, văn hóa sắc màu, đặc biệt là vô thiên lủng các cuộc thi. Cái văn hóa đó, người lao động, đặc biệt công nhân và nông dân, liệu có được 0,5% có tiền vài trăm, vài triệu mua vé vào xem? Vai trò nhân dân lao động vẫn chỉ được tôn vinh trên đầu lưỡi. Thực – hư, thật – giả, nói và làm cứ bề bề ra đó các vị ơi! Nhìn thấy người Nhật hành xử mà thèm. Miễn dịch với xấu hổ thì không còn gì là văn hóa nữa. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có nói: “chi 1 USD cho công tác tư tưởng, bằng 10 USD cho quốc phòng”. Còn tôi, tôi lại nghĩ chi 1 USD cho văn hóa thì… vì tôi nghĩ văn hóa mới là điều cơ bản lớn lao bao trùm lên hết thảy. Văn hóa, nhân văn là chuyện của muôn đời, còn tư tưởng là chuyện của thịnh – suy, mất – còn theo thể chế
Nếu có được những nghị quyết, chỉ thị của cấp to nhất nước như Quốc hội, Bộ Chính trị về những vấn đề rất cụ thể, sát sườn như ma chay, cưới xin, ma túy, đặc biệt là nỗi lo ngay ngáy về chất độc hại từ đồ ăn, đồ uống hàng ngày hàng giờ vào miệng người dân thì thực tế biết bao hơn là cứ hô hào kiểu khẩu hiệu kiểu lộng ngữ chung chung như “Tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc; Đạo đức cách mạng; Con người mới XHCN; Vì sự phát triển thể chất và tâm hồn Việt; Quận Ba Đình thân thiện với khách bốn phương; Tỉnh A; Tỉnh B kính chào quý khách vv… Khẩu hiệu là một dạng nói mang tính hô hào, biểu thị khí phách, quanh năm suốt tháng treo đầy đường. Nhà thơ, dịch giả Thái Bá Tân nói bằng thơ, nghe có vẻ cực đoan nhưng tinh thần của nó thì thật đáng để suy nghĩ: “Nước mà nhiều khẩu hiệu. Là nước chẳng có gì”. Thực tình mà nói, dân họ không nghĩ và làm từ khẩu hiệu đâu. Sáu điều Bác Hồ dạy Công an nhân dân là quá hay, quá đúng, trụ sở công an nào chả treo trang trọng trên tường nhưng quan hệ giữa dân với công an, công an với dân có phải càng ngày càng lạnh nhạt và ác cảm. Hơn thế nữa, tôi đã nghe rất nhiều người bày tỏ nỗi đau xót nhất trong những đau xót, nỗi uất hận nhất trong những uất hận là, ngày càng nhiều vụ việc người dân bị chết thảm thương vì bức cung tra tấn trong đồn công an… Chỉ một lần của tháng 4 vừa rồi, nghe rồi nhìn những vết thương trên người anh Ngô Thanh Kiều bị đánh chết ở trong đồn Công an Phú Yên mà tôi đã lưng lựng khóc thật lâu. Buồn lắm. Buồn vì nhiều cái chết kiểu này quá. Vụ nọ chưa qua, vụ kia đã đến. Mà công an điều tra công an thì lâu lắm. Buồn vì người thực thi pháp luật. Buồn cho nhân tình thế thái. Cũng từ con em lao động lương thiện mà ra, bồi dưỡng giáo dục thế nào mà giờ họ khác thế? Đảng của tôi ơi, xin Đảng vì dân mà xem lại mối quan hệ này. Và Bác Hồ kính mến ơi, Bác nói về tự do, dân chủ, về đạo đức mọi thứ đều quá đúng quá hay, cụ thể, nôm na, dễ hiểu, nhưng còn ai làm và làm như thế nào thì câu chuyện không còn nằm trong tay Bác nữa. Sự trì trệ, tụt hậu hay dân tộc bật lên được để có phúc đức, tương lai, cũng nằm cả ở câu chuyện thực – hư, thật – giả, nói và làm kiểu thế này.
Không bi quan. Nhưng mà buồn. Buồn nhất là cứ toàn thực – hư, thật – giả giữa người mình, nước mình với nhau. Lãnh đạo Trung Quốc họ giả dối đã là bệnh kinh niên mãn tính lâu rồi. Bạn cũng đểu mà đồng chí lại càng đểu. Có những tính từ nào xấu nhất giành cho họ đều đúng cả. Ta cứ thật lòng tin dân, đặt Tổ quốc và dân tộc trên hết thì không sợ gì đâu các ông, các bà ạ. Cứ nghĩ mà xem, người dân yêu nước muốn tỏ thái độ phản đối Trung Quốc bành trướng, ngang ngược trên đất liền, ngoài biển đảo thì làm thế nào nhỉ? Tự nguyện hay phát động ủng hộ biển đảo thì dân ủng hộ nhiệt tình. Xung phong đi bộ đội hay thanh niên xung phong thì giờ này chưa cần đến. Giữ kín trong lòng thì ai biết được và kẻ thù nào sợ, và sao gọi là đoàn kết để thành sức mạnh? Chỉ còn cách hội họp hoặc xuống đường giương khẩu hiệu, hô khẩu hiệu một cách ôn hòa thì bị quy kết là gây rối trật tự an ninh và kẻ thù xúi giục với lợi dụng. Chả nhẽ chỉ mãi ngồi vỉa hè, bàn nhậu, quán nước, vườn hoa… mà nói đủ điều về lãnh đạo, về chế độ, về xã hội thì đã hay gì? Chỉ như xả Sú – páp thôi. Mà bọn phản động nào xúi dục, lợi dụng, kích động nhỉ? Bọn đó tên tuổi là gì, ai cầm đầu, tổ chức hoạt động ở đâu, phải bắt để trị tội chết thôi. Còn nếu nhiều bọn phản động thế, nhiều thế lực thù địch thế mà công an lớn mạnh thế, đông đảo thế nhiều tướng tá thế mà không điều tra bắt được thì phải xem lại năng lực chứ! Thành thử trong nước mình mà cứ mờ ảo, nghi hoặc, thật giả chả biết thế nào mà lần. Suốt 25, 26 năm im hơi lặng tiếng như không có chuyện gì xẩy ra, bỗng dưng một ngày cuối tháng 7-2014, trên tivi vang vọng, du dương cả một trời nóng hót với những chữ sơn son thiếp vàng về 64 chiến sĩ hải quân hy sinh ở Gạc Ma – Trường Sa vì quân Trung Quốc. Nhìn cảnh dựng lại súng đạn nổ với mấy cụ già (chưa chết) ôm di ảnh con, ôm mộ con, mà thấy thật bi hài. Mà khởi xướng việc tri ân các liệt sĩ này, tố cáo Trung Quốc chiếm đảo lại là những người tiêu biểu hôm qua họ xuống đường đấy chứ! Họ chỉ có mỗi tội là tiên phong đi trước. Tội thật, tội tầy đình thuộc về nhóm thế lực, nhóm lợi ích đi đêm với Trung Quốc, thần phục Trung Quốc. Còn những người làm phim, làm truyền hình hôm nay hào sảng và bi phẫn kia, xét ra họ cũng chỉ là một quân cờ trên bàn cờ lợi ích. Còn hàng nghìn chiến sĩ hy sinh trên biên giới Bắc, xin gia đình các anh cứ chờ đến hồi sau khi bề trên và thiên triều… gật. Vậy nên, đáng nhẽ lòng yêu nước cần phải được tôn vinh, đề cao hơn hết thảy thì nhà thơ Thành Thảo lại phải viết câu thơ quá đắng đót: “Yêu Tổ quốc chỉ còn nghe ú ớ”. Và vẫn biết, công an mình có rất nhiều thành tích chống tội phạm, hình sự, kinh tế vv… nhưng thành tích của công an, ngay đằng sau đó là một điều gì thật buồn cho xã hội. Chả khác gì ý ông Hoàng Tùng như ở trên đã nói về nhà tù và chế độ. Hồi trước là vụ Năm Cam. Gần đây là vụ Minh “sâm”. Câu hỏi, hàng chục năm qua, bọn họ hoạt động “hoành tráng” vậy, công an ở đâu, có biết không? Câu hỏi cũng là câu trả lời. Nếu tội phạm và chính quyền dựa vào nhau thì nhân dân đúng nghĩa là con sâu cái kiến. Xã hội đen khủng khiếp quá. Nhiều quá. Đã lộ và chưa lộ. Chưa cho lộ. Công an lớn mạnh và đông đảo thế cơ mà? Câu hỏi – Trời ơi buồn nẫu.
Không biết có phải vì “lai rai” trong tháng cô hồn hay không mà tuy không chọn, tôi vẫn cứ ngoái nhớ nhiều đến những người đã mất. Sau Bác Hồ, là cụ Giáp. Giờ tôi lại nghĩ đến ông Kiệt, Võ Văn Kiệt. Ông nói giải phóng miền Nam, thống nhất nhất nước nếu có một triệu người vui thì cũng có một triệu người buồn. Ông đau đớn, xót xa chiến tranh đã đi qua mấy chục năm rồi mà vẫn chưa giải quyết được vấn đề hòa giải, hòa nhập dân tộc. Người ta mặc sức bàn về những điều ông nói nhưng không ai có thể phủ nhận được ông là một người cộng sản nòi mà cực kỳ vì nước vì dân. Thủ tướng hành động vì dân và Thủ tướng tư duy cho dân như ông cũng là số 1. Khi còn làm việc, Thủ tướng Phan Văn Khải đã nói: Về bản lĩnh tôi không thể so được với đồng chí Võ Văn Kiệt. Cũng như Bác Hồ, những điều ông nói và ông ông mong rất thực và rất thật đấy, nhưng giờ ai làm và làm như thế nào, lại không còn nằm trong tay ông nữa. Tôi thật không bao giờ quên được thần thái, hình ảnh những năm cuối đời của ông đại tá, nhà văn, Chính ủy Trung đoàn Thủ đô, Giám đốc Nxb Văn học, Hà Minh Tuân, sau cú nã đại bác, đanh hội đồng vào tiểu thuyết Vào đời những năm 60 thế kỷ trước, ông thành người vờ vệt, hãi chột, sau thành mất trí, có lúc gia đình phải nhốt sau cửa sắt ở một gian gác thật tối trong ngõ phố Hàng Buồm. Ông nhìn ra ngoài mà không biết là mình nhìn. Mở sổ tang trong đám tang ông ở trụ sở Hội LH VHNT Việt Nam 51 – Trần Hưng Đạo, tôi chú ý tới những lời đánh giá rất cao của ông Vũ Oanh (lúc đó như đang là Ủy viên Bộ Chính trị hay Bí thư Trung ương Đảng) – những lời ca ngợi ca, biểu dương tài năng, đức độ, khí chất cộng sản của nhà văn tai nạn này. Giá ông nghe được trước khi nhắm mắt tắt thở thì hay hơn nhỉ. “Giá như” là niềm mong, có khi là một sám hối vì, thực và hư, thật và giả, nói và làm vẫn vẫn còn là khoảng cách, nhiều khi là khoảng cách vời vợi với đất nước mình. Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện lại là một “ca” nông nỗi khác. Ông là người có nhiều “nhà” trong một nhà văn hóa lớn. Tài năng thế nhưng viết lách, in ấn không được trơn tru, cuộc đời không xuôi chèo mát mái do những kiến nghị mạnh bạo của ông gửi Trung ương. Người ta không dám bỏ ông đi nhưng dùng ông thì cũng đầy thận trọng. Tiếc lắm chứ! Hơn 30 năm, từ khi ở Pháp trở về nước, ông đã hoàn thành một khối lượng công việc mà ông Hoàng Tùng nguyên Bí thư Trung ương Đảng đánh giả là “Những di sản đồ sộ”. Nhà nghiên cứu được tiếng là rất “đỏ” Mai Quốc Liên thì gọi đó là một kỳ công của thế kỷ”. Nếu ông không chết thì mọi thứ cứ lằng nhằng thế rồi cũng quen, cứ thế trôi đi. Nhưng rồi già yếu (cắt một lá phổi từ năm hai mấy tuổi), ông cũng phải chết. Em ông, nhà văn Nguyễn Khắc Phê cho biết: “Ngày 16/5/1997, tang lễ tiễn đưa bác sĩ Nguyễn Khắc Viện về nơi yên nghỉ cuối cùng, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Đỗ Mười đã viết vào sổ tang: “Vô cùng thương tiếc đồng chí Nguyễn Khắc Viện, người đảng viên Cộng sản giàu nghị lực, một nhà hoạt động văn hóa nổi tiếng. Đồng chí đã góp phần công lao xứng đáng cho sự nghiệp đấu tranh giành độc lập, tự do của Tổ quốc và làm hết sức mình cho sự nghiệp văn hóa, giáo dục của Việt Nam”. Hình như cái gì cũng rất thật nhưng sao cứ thấy ngậm ngùi, tiếc, giá như… Ở đời, chậm trễ quá, sai lầm quá, đặc biệt là chậm trễ và sai lầm liên quan đến vận mệnh con người, đặc biệt là vận mệnh quốc gia, đó là tội lớn. Thế rồi lại lấp ló câu an ủi: Thôi có còn hơn không. Và đang còn vô số cái đang “không” cơ mà! Thật – giả, nói – làm, sao nó cứ biến hóa như xiếc vậy. Nhưng mà, không phải tất cả như vậy đâu. Vẫn có rất nhiều, rất nhiều những nhìn nhận, đánh giá kịp thời và thỏa đáng, tiếc rằng nó chưa có điều kiện để lộ sáng. Chẳng hạn, nhà phê bình văn hóa, văn học Vương Trí Nhàn đã có một câu về ông Tố Hữu: “Lẽ đời là vậy, lúc được được quá cái đáng được, thì lúc mất lại mất quá cái đáng mất”. Chẳng hạn như với nhà thơ Trần Dần – một thời dài ở phía bên kia chiến tuyến với ông Tố Hữu – đã được thi sĩ Trịnh Thanh Sơn tạc họa bằng hai câu thơ xuất thần đúng và hay như không thể đúng và hay hơn thế: “Bao nhiêu năm thân chìm vào bóng. Thân về trời, bóng vẫn ngồi im”. Chẳng hạn vừa đây ông Trần Trọng Tân, nguyên Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa TW qua đời, theo nguyện vọng của ông, gia đình ông đã tặng toàn bộ số tiền phúng viếng 1,2 tỷ đồng vào quỹ từ thiện của thành phố. Một việc làm quá tốt. Chợt nghĩ, các ông có chức quyền to ở nước mình, tiền của có được bao nhiêu thì không biết, nhưng nếu để ủng hộ quê hương hay địa phương nghèo, vùng thiên tai lụt lội hay để xây bệnh viện, trường học thì có bỏ ra vài ba tỉ chắc cũng không khó khăn gì. Nhưng khốn nỗi, bậc lương thì chỉ có thế (lương Thủ tướng hình như cũng chưa được 20 triệu), dù có lòng ưu tư (mà chắc là có các ông, các bà như thế chứ) muốn giúp nhưng lại lăn tăn câu hỏi tiền đó lấy đâu ra? Thành thử ở đây vẫn có chuyện đu đưa thật và giả. Cái cơ chế, hoàn cảnh nó làm cho con người phải giả dối hoặc ít ra là không được sống thật với lòng mình. Và còn nhiều lắm, nhiều lắm những “chẳng hạn” – đó là những phản biện quý hơn vàng của những đầu óc trác việt và tấm lòng tất cả vì dân vì nước, vì dân tộc trên hết.
Đã qua rồi, mấy chục năm sau cải cách ruộng đất, sau Nhân văn Giai phẩm mà tôi vẫn chưa thấy có một văn bản bằng giấy trắng mực đen chính thức nào nói cho rành rõ đúng sai để cho mọi người, đặc biệt là giới viết lách, làm công tác văn hóa – tư tưởng biết mà làm việc cho dễ, chứ cứ làm việc theo kiểu tư duy “nhạy cảm”, tư duy “vận dụng”, tư duy “có nên không” vv… của từng người, từng lúc, từng nơi, từng nhiệm kỳ vv… thì thực – hư, thật – giả cứ mãi như đèn cù, không muốn rồi nó cũng… đến.
Chết nhưng chưa hết là thế đấy! Nhưng mấy chuyện về mấy người đã chết như trên, thực ra lại là chuyện về người đang sống.
Chủ tịch nước Trần Đức Lương, dạo trước, khi trả lời phỏng vấn báo Gia đình và xã hội, đã nói: “Phải làm sao việc từ chức trở thành nếp” “Phải làm sao”- đó là mong đợi. Mong đợi ngậm ngùi. “Phải làm sao” – đó là việc làm của ông Chủ tịch, của các vị lãnh đạo từ to đến nhỏ, chứ nhân dân có gì mà từ chức.
Thủ tướng Phan Văn Khải, trong hội nghị gặp mặt doanh nghiệp đã thốt lên: “Điều canh cánh của tôi là sự hư hỏng của bộ máy” (báo Gia đình và xã hội ngày 14-11-2004).
Ông cựu Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An, nổi tiếng với câu hỏi và phân tích: “Chúng ta mắc lỗi hệ thống”. Rồi, trên báo Tiền Phong tháng 3-2007 ông lại nói: “Dân là gốc, thuộc phạm trù vĩnh viễn. Đảng và Nhà nước thuộc phạm trù lịch sử”. Vậy, nếu ông nói đúng thì khẩu hiệu: “Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh muôn năm” có còn đúng nữa không?
Ông Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đầu năm 2014 nói với cử tri Hà Nội là: không biết đến cuối thế kỷ 21 này, chúng ta (hay nước ta) đã đạt được mục tiêu xây dựng CNXH chưa? Một câu nói thực đến vậy lại làm tôi và rất nhiều người thấy buồn và hoang mang vì rằng vậy thì đến mấy đời con, cháu, chắt, chút, chít của mình, anh em mình, họ hàng mình, làng quê, đất nước mình khổ dài quá, hay nói đúng hơn là chậm được sướng quá trong khi từ nhiều năm nay, nhiều nước trên thế giới, ngay Đông Nam Á gần ta thôi, họ đã sướng lắm rồi. Họ theo chế độ gì mà sướng vậy? Các ông các bà to, nhỏ đi nhiều chắc quá biết. Con cháu các ông bà, vừa biết vừa mê thích. Chúng ta đang nói cật sức, và làm cận lực, nhưng tiếc rằng hình như đang cho cái mục tiêu thực – hư và thật – giả. Thế là tôi chợt nhớ đến nhà văn Hoàng Lại Giang khi ông phân biệt yêu nước mà không yêu chế độ, phân biệt “chính kiến” với “chính thống”, ông khẳng định “Diễn biến hòa bình” là đại phúc cho nhân dân, chứ có gì mà phải sợ, và dẫu có sợ cũng không được, ông khẳng định “Ý thức hệ đã đẩy chủ nghĩa nhân văn ra khỏi tầm với của nền văn hóa có từ ngàn xưa”.
Và, rất gần đây thôi, vào những ngày cuối tháng 8-2014, ông Chủ tịch nước Trương Tấn Sang có bài viết : “Chúng ta chỉ sợ nhân dân mất niềm tin vào Đảng, Nhà nước và chế độ”. Chưa đọc hết bài viết đó, nhưng cái đầu đề bài làm tôi thích. Đấy là ông nói, ông viết. Còn nếu muốn biết thì ông có thể làm một đôi cuộc vi hành mi ni vào dân chúng, tựa như đi bộ tập thể dục, hay như phu nhân ông có lần đi ăn cơm bụi bình dân ngoài phố, nhưng ông phải vi hành rất tự nhiên cơ, tự nhiên bất ngờ như Bác Hồ ngày trước, chứ còn vi hành kiểu sắp đặt, tạo dựng, lập trình như các ông đi tiếp xúc cử tri thì kết quả lại rưa rứa như ODA các tỉnh mà Thủ tướng cho rằng không tin được. Đi kiểu ấy thì giỏi lắm cũng chỉ như một thứ massage tự sướng. Nếu làm được thế, chắc ông sẽ có được câu trả lời niềm tin của nhân dân còn hay mất, mất nhiều hay mất hết. Và khi biết rồi thì thiết thực gấp triệu triệu lần là “làm” để không còn điều “sợ”.
Nói và làm luôn là khắc tinh của thực – hư, thật – giả.
Nói và làm. Thì đây ngẫm và xem, làm quan chức nước mình không dễ nhất thì cũng là sướng nhất bởi lẽ phần “bổng”, phần “lậu” chắc phải hơn phần “lương” vạn vạn lần vì nếu không thì sao phải chạy chức ghê thế, rồi dư luận và chất vấn ở Quốc hội rát mặt thế nhưng không ai từ chức. Như Tổng thống BilClintơn, về hưu đi diễn thuyết, dậy đại học, viết hồi ký… mà tiền chắc gì đã bằng các vị, còn phải đóng thuế thu nhập, nhưng mọi thứ rất đàng hoàng, bạch hóa. Sướng bởi lẽ các vị cứ nói mạnh hứa mạnh nghe cho khoái, cho hạ nhiệt, rồi việc nóng nọ chưa qua thì việc nóng kia lại đến, đè lên nhau, người ta lo làm ăn bao nhiêu thứ cũng dễ chép miệng cho qua, còn làm thì các vị giải trình khách quan ư, chủ quan ư, bão lũ thiên tai, khủng hoảng tài chính thế giới vv…, có lấy phiếu tín nhiệm mấy bước cũng chỉ như “rung cây dọa khỉ” cho vui rồi một hai nhiệm kỳ cũng qua nhanh như ông thanh tra Chính phủ Trần Văn Truyền, rồi trên ông Truyền ở cấp rất to, có dễ thanh tra không nhỉ, rồi công an điều tra vào cuộc nhưng ai vào cuộc điều tra công an? rồi Đảng lãnh đạo toàn diện và trên hết nhưng có cơ chế pháp luật nào kiểm soát Đảng?; Và bởi lẽ nữa sướng (nhỏ thôi) là… các vị đi đâu không phải đội cái mũ bảo hiểm trên đầu bức bối khó chịu lắm, ở cơ quan, ở nhà, đi ô tô, máy bay, đi nước trong nước ngoài hầu như hoàn toàn là mát mẻ như Đà Lạt, có mấy vị vi hành tay vo ngoài trời mà biết đến nắng mùa hè 40⁰, đến bụi và hôi thối của sông hồ? Chưa phải là lý tưởng, nhưng được như anh Thăng (Đinh La Thăng – Bộ trưởng Giao thông vận tải) vừa là chính khách loại trẻ vừa sôi sục, đôn đáo như một đốc công, thế cũng là quý lắm!.
Với đường sá, vườn hoa công viên, nhà cao tầng… Thủ đô Hà Nội và nhiều tỉnh thành khác đẹp lên nhiều chứ! Nhưng mất điểm vô cùng là hệ thống dây cột điện nhằng nhịt quá trời. Người nước ngoài khoái chụp ảnh khoản này lắm. Hàng ngày nhìn thấy “nó” nhiều rồi, dễ thành quen, thành trơ lỳ, nhưng khi thấy những hình ảnh kinh khủng như con quái vật đó trên ảnh mạng, lại kèm chú thích độc đáo của Bill Gates “đặc sản độc quyền của Việt Nam”, tôi vừa buồn cười vừa thấy có gì bị tổn thương ghê gớm lắm. Chỉ còn 5 năm nữa là đến năm 2020. Hình như đó là mốc thời gian ta đặt ra từ dăm mười năm trước trong cương lĩnh hay đề cương của Đảng, đưa đất nước ta cơ bản phát triển trở thành nước công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Có thể là nông cạn, chỉ bằng trực cảm, nhưng chỉ nhìn một hệ thống dây điện như bùi nhùi ấy, chỉ nhìn thấy toàn là xe đạp ngoại, chưa nói gì đến xe máy, ô tô vv… có lãng mạn mấy tôi cũng thật khó tin 5 năm nữa ta về tới đích. Nếu không đạt được mục tiêu thì cũng xin nhìn thẳng vào sự thật nói cho tỏ tường, rành rõ, đừng ngụy biện và giả trả, thế thôi.
Còn đang lửng lơ ở thành phố giữa muốn tin và khó tin thì nhà văn Nguyễn Quang Thiều đương kim Phó Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam, người luôn luôn yêu mến và đau đáu xót xa cho nông nghiệp, nông thôn quê anh và nước nhà, kéo tôi về với thực tại rộng lớn này, anh bảo “… Từ hiện thực mà tất cả chúng ta đang nhìn thấy, tôi, một nhà văn có biết một chút phép tu từ nên viết thành câu: “Họ đang đi theo một… vòng tròn” đấy là… Người nông dân đi sau đít con trâu mấy chục năm trước kia hiện ra trong ảnh đen trắng, còn người nông dân bây giờ vẫn đi sau đít con trâu nhưng là trong ảnh màu rực rỡ”. Nông thôn, nông nghiệp, nông dân rộng lớn và cần cù ơi, nơi “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người” ơi, không thiếu những mỹ từ ngợi khen rồi Huân, huy chương, bằng khen… nhiều lắm rồi, nhưng đến giờ, đây vẫn là vùng khổ nhất. Rất nhiều người, từ nông thôn tròi ra thành phố kiếm ăn lại là những người khổ nhất trong những người đang quay cuồng mưu sinh giữa lòng thành phố. Cuộc sống thực với cuộc sống trên sân khấu trên tivi khác nhau nhiều lắm. Đến năm 2020, liệu anh Thiều có cái để viết: Họ đã biết đi theo đường thẳng!? Vậy nên, đừng tự ái, đừng sĩ diện, đừng vỗ ngực thắng – thua, ai nói không quan trọng bằng nội dung câu nói, khi ta biết Henry Kissinger (cựu ngoại trưởng Mỹ) phát biểu: “Một chính sách được kiểm chứng không phải ở chỗ nó bắt đầu như thế nào mà ở chỗ nó kết thúc như thế nào”.
Lại có câu nói: người động viên, khen những việc làm tốt của ta là bạn ta. Người chỉ cho ta những cái xấu, chưa hay của ta là thầy ta. Viết mấy trang “lai rai” này hình như tôi ít nhiều cũng ảnh hưởng tinh thần câu nói đó. Và, không phải ít mà ảnh hưởng rất nhiều là từ câu nói của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang trên báo SGGP Online dịp tết Quý Tỵ 2013 là “Từ trước đến nay, chúng ta có cái bệnh rất lớn là không dám nói lên sự thật”. Trước ông Sang hơn một năm, nhà văn Tạ Duy Anh cũng đã gan ruột như điều ông Chủ tịch nói: “Một dân tộc mà thiếu vắng những nhà phản biện là một dân tộc vô phúc. Một chính thể luôn luôn tuyệt đối hóa mình, đồng nghĩa mình với lẽ phải để từ đó coi mọi ý kiến không giống mình là sai trái, là một chính thể không có tương lai”.
Đến đây, chợt thấy có ba thứ liên quan trực tiếp đến con người là: Độc hại trong thực phẩm, rau quả ăn uống vào mồm (mà thủ phạm số 1 là từ Trung Quốc), là bệnh viện chữa bệnh và nhà trường giáo dục – đào tạo, trời ơi, cả ba cái đó đang là kinh khủng, kinh khủng nhất về thực – hư, thật – giả, nói và làm thì, tôi lại chưa nói được gì. Dư luận nóng quá lâu rồi. Nhân dân kêu quá trời rồi. Quốc hội chất vấn, nâng lên đặt xuống nhiều kỳ rồi. Bài viết này cũng dài rồi. Nên dừng ở đây thôi. Lần sau còn sức lại… “lai rai” tiếp./.

2962. MẸ TÔI TRONG CẢI CÁCH RUỘNG ĐẤT

Trần Mạnh Hảo
14-09-2014

Năm cải cách ruộng đất ở làng tôi sau tết 1956-1957, là đợt long trời lở đất cuối cùng của cuộc tắm máu, trời rất rét, nạn rận chấy hành hạ dân chúng khủng khiếp hơn bao giờ, có nguy cơ chết vì rận chấy nhiều hơn là chết vì đảng bác xử bắn oan , (xử bắn, đấu tố toàn người tốt, người nghèo bị quy oan do số phần trăm đảng đội áp đặt lên từng làng từng xã). Nếu không có nạn rận chấy năm đau thương khốn khổ tột cùng ấy, có lẽ ba mẹ con tôi đã chết đói ( vì bố tôi đang bị đảng- đội bắt giam tội địa chủ) vì không có hạt gạo nào để nấu cháo…
Các bạn biết tôi hành nghề gì để cứu đói cả nhà trong khi mới chỉ 10 tuổi đầu ? Tôi làm nghề bắt rận thuê cho các gia đình cán bộ và gia đình các ông bà ông nông dân bần cố vừa được chia của từ các gia đình phú nông địa chủ. Chẳng là thấy có đứa bạn gái cùng học vỡ lòng với tôi con ông đội trưởng xóm tôi ngồi bắt rận khi tôi đi qua nhà nó, nó hét lên sợ hãi vì rận bám đầy quần áo nhà nó. Thấy tôi đi qua, nó bảo : thằng con địa chủ Hiền kia, mày vào bắt rận giúp tao, tao bảo bố tao cho mày bò gạo về ăn cho khỏi chết đói…
Tôi hăng tiết, bắt rận giúp nó nhanh hơn khỉ, bắt được con nào cũng cho vào miệng cắn cái bép, khiến môi tôi đỏ như ăn trầu. Tôi bắt một buổi sáng hết sạch rận trong đống áo quần hôi như cú của nhà con gái ông cán bộ…Gia đình ông trưởng xóm cho tôi đúng một bò gạo vì công bắt rận tài ba. Tôi mơ ước làm giàu bằng nghề bắt rận. Cầm tí gạo gói trong lá khoai ngứa, đi qua nhà thờ, tôi quỳ xuống làm dấu thánh giá xin với Chúa và Đức Mẹ rằng : con cám ơn Chúa và mẹ Maria, con xin Chúa ban cho làng con, xã con, tỉnh con, nước con mãi mãi tràn ngập rận chấy để con làm giàu bằng nghề bắt rận thuê. Cứ như vậy, thiên tài bắt rận thuê của tôi vang lừng thôn xóm. Ngày nào tôi cũng kiếm được gạo, một hay hai bò (bơ, lon) gạo về nấu cháo cho mẹ và hai em ăn khỏi chết đói…

Hôm đó khoảng gần 12 giờ trưa tôi về nhà sau khi đã được trả công gần hai lon gạo vì bắt rận thuê cho hai gia đình cán bộ thôn thì nghe nhà tôi có biến. Đám người bần cố nông quá đông đúc kéo đến nhà tôi dỡ nhà, dỡ bếp vì họ được đội cải cách chia cho mọi tài sản trong nhà tôi từ cái thìa cái đũa đến cái bát, cái mân , cái nồi con dao cái thớt…
Tôi khiếp đảm thấy mẹ tôi vừa khóc vừa chửi bọn chúng và hai tay cầm hai con dao bầu nhọn hoắt đang xông vào đâm ông Xoan, ông Chúc ( hai ông bần cố nông này được chia cái nhà chính của ông nội tôi đã di cư để lại), hai ông tí chết vì hai nhát dao đâm sẩy của mẹ tôi. Hình như mẹ tôi điên rồi, vừa chửi vừa quyết sống mái với bọn đến dỡ nhà cướp của. Mẹ tôi vừa khóc vừa dứ dứ hai con dao quyết lao vào đâm bọn dỡ nhà, khiến một tên vừa leo lên mái sợ quá đã ngã xuống gãy chân. May mà có mấy người bà con hàng xóm đến hỗ trợ mẹ tôi. Tôi bỏ gói gạo trong lá khoai xuống đất, hai tay cầm hai cục gạch đứng bên mẹ nói : tao thề chết bảo vệ mẹ tao, chúng mày ác Chúa phạt liền đó, thấy chưa, ngã xuống đất gãy chân kìa…Mẹ tôi lên cơn rồi, bà quyết sống chết bảo vệ căn nhà chính mà không đủ sức bảo vệ cái bếp đang bị mấy người bần cố nông khác dỡ mất, phá cướp sạch rồi…
Mẹ tôi vừa khóc vừa múa dao kể rằng : bớ bọn ác nhân kia, bố chồng tao đêm nào cũng đi cất vó, ngày nào cũng ra đồng cày bừa với ông Mục cày thuê cho hai mẫu ruộng sao địa chủ được. Chúng mày cứ xông vào cướp, xông vào dỡ nhà đi, tao sẽ đâm chết hết chúng mày rồi có bị Hồ chủ tịch cắt lưỡi, xẻo vú cũng cam lòng…Nào thằng kia, con kia, leo lên mái nhà thử coi, tao đâm chết ngay thằng Xoan, thằng Chúc liền này…
Lão Xoan, lão Chúc gọi dân quân đến với súng ống lên đạn cạch cạch nghe chết khiếp… Tôi nghĩ phen này chúng nó bắn mẹ mình rồi, hai tay tôi vẫn cầm hai cục gạch chạy đến đứng trước bụng mẹ. May mà có ông Bính bí thư làng (người chuyên làm nghề ăn trộm ăn cắp) đến kịp nói nhỏ vào tai lão Thảnh đội trưởng đội dân quân một lúc thì đội dân quân du kích rút đi… Sau này mới biết ông Bính (người từng mê mẹ tôi khi mẹ chưa lấy bố tôi) nói với dân quân rằng: “Nhà thằng Ký Sinh (ông nội tôi đã di cư) và con là thằng Hiền chồng con điên kia đã nằm trong danh sách sửa sai xuống thành phần…”
Lão Xoan, lão Chúc hai tên bần cố nông chuyên ăn trộm thấy tình thế không thể dỡ nhà mang đi được vì sợ con mẹ điên cầm dao đang quyết đâm chúng nếu không có mấy bà con giữ tay can gián, bèn lủi mất… Mẹ tôi gục xuống đống gạch vụn của căn bếp ba gian vừa bị chúng cướp phá dỡ mang đi từ hòn gạch, khóc rồi ngất luôn, không còn thời gian đâu ra ngăn bà Y đang phá cổng nhà tôi lấy gạch…
Chiều đó, mẹ tôi vẫn phải ra đồng bắt cá về cho ba đứa con ăn với cháo do thằng Hảo bắt rận thuê mà có được tí gạo. Khi mẹ về, giỏ cá đã mất, vì bị bọn ông bà ông nông dân chăn trâu cướp mất giỏ cá, lại bị chúng dùng roi trâu quất lên mặt mẹ ba con lươn đỏ như máu vì mẹ quên khoanh tay cúi chào bọn trẻ trâu đang cưỡi trâu trên đường theo quy định của đảng –bác – đội rằng: con vợ địa chủ Hiền, con dâu địa chủ đại gian đại ác Ký Sinh đã theo giặc vào Nam kính chào kính lạy ông bà ông nông dân cưỡi trâu ạ…
Chuyện về mẹ tôi còn dài, viết một cuốn tiểu thuyết về bà cũng không hết, kỳ sau xin kể tiếp…
Sài Gòn 14 – 9 – 2014
T.M.H.
Nguồn: FB Tran Manh Hao

2961. Triển Lãm Chúng Tôi Muốn Biết

Việt Báo
Trần Khải
14-09-2014

Đó là cuộc triển lãm Cải Cách Ruộng Đất, nhưng thực ra là một cuộc triển lãm tàng hình của phong trào Chúng Tôi Muốn Biết.
Cuộc triển lãm bây giờ đã bị đóng cửa vô thời hạn… Cuộc triển lãm Cải Cách Ruộng Đất ở Hà Nội bị dân khắp nước chỉ trích là sơ sài, là đánh bóng chế độ… thực ra là một hưởng ứng tuyệt vời của phong trào Chúng Tôi Muốn Biết.
Trong cương vị các nhà khoa học trong ngành bảo tàng, những cán bộ dàn dựng triển lãm đã làm rất tuyệt vời khi nghĩ ra mưu kế mở cuộc triển lãm Cải Cách Ruộng Đất để giúp hé lộ một phần ánh sáng, dù là chỉ he hé và vờ như lớn tiếng bày tỏ lòng sám hối của chính phủ CSVN, và giúp đẩy thêm cuộc tranh luận về khả năng lãnh đạo sai lầm, về tính lệ thuộc của ông Hồ đối với Liên Sô và Trung Quốc…

Có mấy ai làm hay hơn như thế khi giúp các báo chính thống có cớ mở lại hồ sơ kinh hoàng về đấu tố này. Bởi vì, nếu chỉ để báo lề trái nói, tất nhiên báo lề phải đành phải tránh né. Nhưng khi mở ra cuộc triển lãm, làng báo cả nước trong mọi lề đều có cớ bàn luận.
Đó là độc chiêu của phong trào Chúng Tôi Muốn Biết, xuất chiêu trong cương vị cán bộ ngành bảo tàng, ngành khoa giáo… và có thể ở cấp cao hơn trong Bộ Văn Hóa – Thể Thao – Du Lịch.
Và cũng sẽ là đòn hy sinh, vì có thể sẽ có cán bộ trong ngành bảo tàng bị kiểm điểm, bị điều tra, thậm chí bị lột chức.
Sách xưa gọi cuộc triển lãm này là mưu kế “Ám độ Trần Thương” – nghĩa là, chọn con đường, chọn cách thức tấn công mà không ai nghĩ tới. Đột ngột đánh úp, làm cả Đảng CSVN không kịp ém tội ông Hồ trong Cải Cách Ruộng Đất.
Đây cũng là mưu kế cổ nhân gọi là “Tiếu lý tàng đao,” khi cán bộ ngành bảo tàng cười nụ giấu dao, lập mưu kín kẽ– đây là nụ cười tàng hình của phong trào Chúng Tôi Muốn Biết.
Sách xưa cũng gọi đây là độc chiêu “Chỉ tang mạ hòe” — chỉ cây dâu để mắng cây hòe, còn có biến thể khác là chỉ chó mắng mèo. Mắng ông Hồ và Đảng CSVN, mà Bộ Chính Trị đành phải ú ớ, cho đóng cửa ngay.
Đây cũng là đòn Hy Sinh trong võ thuật của Chúng Tôi Muốn Biết, xuất chiêu và chấp nhận bị lãnh đòn.
Cuộc triển lãm cũng là lời tố cáo vang dội quốc tế, khi cho thấy chính phủ bịt miệng tức khắc một cuộc triển lãm về những chuyện xưa hơn nửa thế kỷ… Chúng Tôi Muốn Biết, và rồi Chúng Tôi Bị Bịt Miệng.
Bản tin RFA kể hôm Thứ Sáu 12-9-2014:
“Cuộc triển làm Cải Cách Ruộng Đất được mở ra từ sáng ngày 8 tháng 9 và được nói sẽ kéo dài đến cuối năm nay; thế nhưng hôm nay ngày 12/09/2014 Bộ Văn hóa – Thể thao và du lịch, Bảo tàng lịch sử tại Hà Nội đã ra thông báo đóng cửa.
Lo ngại dân oan xem triển lãm?
Lý do đóng cửa được thông báo là “Phòng trưng bày chuyên đề cải cách ruộng đất 1946 – 1957” đang gặp sự cố điện, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia tạm thời đóng cửa để sửa chữa và khắc phục.
Trong khi đó một nhân viên của bảo tàng khi được hỏi thì lại nói:
“Hiện giờ đã đóng cửa, tôi chưa biết được khi nào mở cửa, vì chỉ đạo ở trên xuống thứ trưởng chỉ đạo xuống mà cho nên chưa biết đâu.”…”(hết trích)
Tại sao? Trước đó vài giờ, trang web Xuân Diện Hán Nôm cho biết về một lý do trực tiếp là dân oan kéo tới:
“TIN HOT: ĐÓNG CỬA TRIỂN LÃM CẢI CÁCH RUỘNG ĐẤT (CẬP NHẬT LÚC NỬA ĐÊM)
Sáng nay 11.9.2014, bà con dân oan Dương Nội đã đến Bảo tàng Lịch sử quốc gia, phố 25 phố Tôn Đản, Hà Nội để xem triển lãm Cải cách ruộng đất.
Đoàn người đi bộ đến bảo tàng, đứng trước cổng để xem các thông tin về cuộc triển lãm trưng bày về Cải cách ruộng đất. Lúc đó đã 11h trưa, bảo vệ nói đã hết giờ xem, hẹn bà con đến vào lúc 2h chiều. Bà con Dương Nội tản ra vườn hoa Cổ Tân gần đó để ăn và nghỉ trưa đợi đến giờ vào xem.
2h chiều, bà con vào thăm triển lãm thì lực lượng bảo vệ triển lãm bắt dân cởi áo mới cho vào bảo tàng. Khi bà con cởi áo xong để vào thì họ nói với bà con: Triển lãm Cải cách gặp sự cố về ánh sáng nên tạm đóng cửa.
Được biết, bà con sẽ quyết tâm xem bằng được cuộc triển lãm này.
Cập nhật lúc 12h đêm 11.9.2014:
Chiều 11.9, sau 14h, TS Nguyễn Hồng Kiên (Viện Khảo cổ học) đến xem triển lãm được bảo vệ bảo tàng cho biết bảo tàng đóng cửa triển lãm để sửa chữa hệ thống đèn.
Tối 11.9, tin từ nhà báo Hoan Le cho biết: Cả chiều nay họp gồm cả đại diện Ban Tuyên giáo TW và Bộ VHTTDL cùng Bảo tàng tìm lý do hợp lý để đóng cửa. Lệnh cho làm ngay một triển lãm cổ vật để thay thế…”(hết trích)
Tuyệt vời… cả thế giới đều thấy, trong khi “cụ Hồ bịt râu tới xem đấu tố cụ bà Nguyễn Thị Năm – Cát Hanh Long” (theo sách Đèn Cù của Trần Đĩnh), chính phủ CSVN thế kỷ 21 bịt miệng các sử gia ngành bảo tàng.
Chúng ta nghe ý kiến chính thức như thế nào?
Hãy nghe những lời sau đây, lời rất mực tha thiết của phong trào Chúng Tôi Muốn Biết.
“Thực tế chúng ta đã tiến hành sửa sai, nhưng với những người bị oan thì nỗi đau còn âm ỉ dai dẳng, nặng nề trong thân nhân họ. Nếu nói còn trăn trở, day dứt gì cho giai đoạn này thì đó chính là việc chính sách, chế độ dành cho gia đình người chịu oan sai chưa được làm đầy đủ, trọn vẹn. Hẳn đó cũng là điều mà người thân của những người phải chịu oan sai còn lấn cấn”, ông Lê Như Tiến nói như thế.
Ông Lê Như Tiến là Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội. Hãy nghĩ, câu nói này có khi ấp ủ cả gần trọn đời người, mới có dịp cho ông Tiến nói.
Hay là câu nói sau của nhà khoa học ngành bảo tàng:
“Tại triển lãm này chúng tôi cũng muốn đưa đến cho công chúng một cái nhìn đa chiều và toàn diện hơn, những bước đi sai lầm trong việc tổ chức thực hiện ở cơ sở thì cũng đã có những chỉ đạo từ trung ương trong việc chấn chỉnh khắc phục sai lầm, oan sai”, TS. Nguyễn Văn Cường, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia.
Thế đấy nhé… Phong Trào Chúng Tôi Muốn Biết đấy nhé… Cái nhìn đa chiều và toàn diện…
Đa chiều? Toàn diện? Thực ra chưa đủ… Nhưng đây là độc chiêu, nói như Mỹ, là “xoay cái bàn,” nghĩa là đổi chiều, để nhân dân kể tội chính phủ…
Báo Nông Nghiệp VN còn liều mình đặt tên cuộc triển lãm này là “ Cuộc triển lãm đặc biệt: Nước mắt một thời.”
Bản tin NNVN kể:
“Không chỉ là nụ cười mà phía sau những hình ảnh, tư liệu tại Triển lãm “Cải cách ruộng đất 1946-1957″ còn chứa đựng cả những giọt nước mắt.
Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Hà Nội (số 25 Tông Đản, Hà Nội) vừa khai mạc triển lãm mang tên “Cải cách ruộng đất 1946-1957″ với mục đích “cung cấp thông tin đa chiều về một giai đoạn đặc biệt trong tiến trình lịch sử dân tộc”. Đằng sau những hiện vật này là nụ cười và không ít những giọt nước mắt.
Có mặt tại triển lãm từ rất sớm, thế hệ thứ ba của những gia đình bị xét oan vào thành phần “tư sản cường hào gian ác” chọn gian trưng bày “Sai lầm và sửa chữa sai lầm” để nán lại thật lâu trước những tư liệu. Những sự thật được phơi bày làm thức dậy những nỗi đau tưởng đã ngủ yên.
Trong đợt triển lãm này, Bảo tàng Lịch sử quốc gia giới thiệu đến công chúng gần 150 hiện vật, tư liệu gốc, ảnh tư liệu lịch sử về cải cách ruộng đất đang được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia và bảo tàng ở các tỉnh Hưng Yên, Thái Nguyên, Nam Định, Thái Bình.
150 hiện vật không phải là con số lớn đối với 11 năm cải cách ruộng đất tại các vùng nông thôn Bắc bộ. Nhưng đây là những tư liệu vô giá bởi việc tìm kiếm hết sức khó khăn do sức tàn phá của thời gian.
TS. Nguyễn Văn Cường, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia, giải thích những thắc mắc về số lượng hiện vật: “Thật ra tài liệu, tư liệu còn nhiều lắm, triển lãm mới chỉ giới thiệu một phần. Trong đó chúng tôi giới thiệu thành tựu là chính, còn sửa sai thì triển lãm chỉ tiếp cận một phần. Những tài liệu, hiện vật liên quan đến việc đó không thể nào đưa ra hết và cho phép công chúng tiếp cận được.”…”(hết trích)
Nghĩa là, còn nhiều bí mật chưa đưa ra… Hãy hình dung, trong đó có bản thảo viết tay kể tội điạ chủ Nguyễn Thị Năm, ký tên C.B. (một ông Hồ tàng hình) còn cất giữ trong Viện Bảo Tàng.
Tuyệt vời là cuộc triển lãm, đáng được ghi nhận là một sự hưởng ứng vừa lặng lẽ, vừa vang đội của phong trào Chúng Tôi Muốn Biết.
Ảnh: Dân Làm Báo

2960. Vì sao cùng một mục đích, cùng là người Việt, mà hai miền thực hiện khác nhau đến như vậy?

Vũ Thị Phương Anh
14-09-2014
Mấy ngày nay tôi cứ loay hoay đọc về cải cách ruộng đất ở miền Bắc và cải cách điền địa (cũng là cải cách ruộng đất, nhưng phải đặt tên khác để khỏi nhầm lẫn, chắc thế). Tôi muốn trả lời một thắc mắc, tại sao cũng cùng mục đích chia ruộng đất cho nông dân, mà hai miền lại làm quá khác nhau. Một bên thì “long trời lở đất”, sắt máu, tử khí ngút trời; bên kia thì êm ả, nhân văn, lại còn có cả sự “biết ơn tinh thần hy sinh của các điền chủ” nữa (à, miền Bắc gọi là địa chủ nhưng miền Nam gọi là điền chủ, và đây là một sự khác biệt rất có ý nghĩa các bạn nhé).
Tất nhiên tôi không tìm hiểu để tiếp tục hận thù, như một bạn phóng viên trẻ nào đó đã lên lớp mọi người với bài viết có tựa là “Lịch sử không phải để thù hận“. Mà tôi muốn hiểu, vì tại sao cùng một mục đích, cùng là người Việt, cùng một nền văn hóa, cùng là máu mủ ruột rà, mà hai bên lại khác nhau đến như vậy? Đến nỗi hận thù còn hằn sau trong tâm khảm người Việt tận bây giờ, dù tôi tin chắc chắn rằng chẳng ai muốn thế. Người ta cần quên đi, để người ta có thể sống tử tế. Vì không ai có thể sống an lành với một vết thương sâu hoắm và nhức nhối ở trong lòng.

Để trả lời, tôi đã đọc, đọc và đọc. Tôi tìm đọc các văn bản pháp lý do chính Đảng, Quốc hội và Nhà nước thời ấy đưa ra để khách quan, chứ không dám đọc những ký ức rùng rợn và chất chứa căm hờn. Bởi tôi cũng đã biết khá rõ qua các tác phẩm văn học, các hồi ký, qua cuốn phim Cải cách ruộng đất thời VNCH mà tôi đã xem một phần ngắn rồi bỏ dở vì sự tàn ác của nó.
Hoặc qua lời kể trực tiếp của một nạn nhân là bác họ của tôi, một người phụ nữ nông dân bị kẹt lại ở Nam Định sau khi bác trai đưa được mấy đưa con vào Hải Phòng để di cư vào Nam nhưng không kịp quay lại để đón bác. Hai bên chờ đợi nhau mấy chục năm, không ai tái giá vì họ là những người Công giáo, không thể lấy vợ, lấy chồng khác khi người phối ngẫu của mình chưa qua đời. Sau năm 75, bác trai tìm đường về quê đưa bác gái vào Nam, và cứ mỗi lần gặp họ hàng thì một trong những câu chuyện mà bác kể lại cho mọi người lại là câu chuyện thời cải cách ruộng đất. Rùng rợn lắm, tàn ác lắm, đau lòng lắm, nhưng … tôi đã nghe chán lắm rồi.
Vì vậy, tôi không muốn đào sâu vào vết thương ấy nữa. Hãy để ngày ấy lụi tàn, hãy tha thứ, và hãy quên. Khổ nỗi, tha thứ thì tôi có thể (vì thực ra tôi cũng không phải là nạn nhân trực tiếp), nhưng quên thì không. Bởi tôi vẫn cứ giữ trong đầu nỗi thắc mắc không thể giải tỏa: Tại sao, tại sao, tại sao?
Thắc mắc ấy tôi đã nêu ở đầu của status này: Tại sao cùng một dân tộc, cùng một nền văn hóa, cùng một mục tiêu là cải cách ruộng đất, đem lại sự công bằng trong sở hữu, tạo điều kiện cho người nông dân làm chủ mảnh ruộng của mình, mà hai miền khác quá xa nhau về sự tàn ác như vậy?
Và chợt phát hiện ra một chân lý: Thực ra, mục tiêu của hai miền không hề giống nhau. Đối với miền Nam, mục tiêu của cải cách điền địa đúng là để chia ruộng đất cho nông dân, từ đó khuyến khích sản xuất nông nghiệp và tăng thu nhập, phát triển kinh tế, đảm bảo quyền tư hữu cho tất cả mọi người chứ không phải là một thiểu số ít ỏi các điền chủ như thời phong kiến, thực dân. Vì vậy, họ đã chọn cách làm êm ả nhất, và không hề lên án những người đã tích lũy được của cải ruộng đất trong chế độ trước đó, mà chỉ đưa ra những luật lệ nhằm hạn chế bớt tác hại của sự phân phối đất đai không đều (hạn mức sở hữu ruộng).
Ngược lại, mục tiêu của miền Bắc trước sau vẫn là “tiêu diệt” giai cấp địa chủ “bóc lột” (từ trong các văn bản pháp lý của miền Bắc), đưa giai cấp công nông (ở nông thôn là các bần cố nông) lên thành giai cấp lãnh đạo theo đúng lý thuyết của chủ nghĩa cộng sản. Vì vậy, việc đấu tố, sỉ nhục trước khi xử tử bằng những biện pháp bạo tàn gần như là đương nhiên, vì nó là phương tiện để đạt được mục tiêu “tiêu diệt” giai cấp. Nó để lại một dấu ấn đời đời không phai nhạt trong lòng người dân; con cháu của giai cấp địa chủ đời đời sẽ không bao giờ dám “ngóc đầu” lên nữa dù có nhìn thấy cơ hội nào đó.
Về căn bản, nền tảng văn hóa, đạo đức cho sự tồn tại của giai cấp địa chủ/tư sản, những người có của cải không do Đảng CS trao cho, đã hoàn toàn bị tiêu diệt đến tận gốc rễ. Đó cũng là một “châm ngôn” của Đảng CS do TBT Trần Phú đã đưa ra: “Trí phú địa hào – đào tận gốc, trốc tận rễ.”
Nếu ai không tin, hãy đọc các văn bản do Đảng, Quốc hội và Chính phủ thời ấy viết ra. Ví dụ, tài liệu về việc sửa chữa sai lầm của CCRĐ năm 1956 do Thủ tướng PVĐ đã ký. Các bạn hãy đọc và suy nghĩ.
- Kế hoạch tiến hành: Sửa chữa sai lầm về cải cách ruộng đất (TVPL).
Nguồn: FB Vũ Thị Phương Anh

2959. Giải thiêng là cần thiết trong cái nhìn lịch sử văn minh

Dân News
13-09-2014
Chung quanh việc tác phẩm Đèn Cù, ông Trần Đĩnh, gây xôn xao khi tiết lộ các chi tiết bí mật cung đình của chế độ CSVN, Dân News tìm đến các nhà văn, nhà bình luận thời sự… để tìm hiểu, mở rộng thêm về vấn đề này. Trong cuộc trao đổi ngắn đầu tiên, ông Vũ Thư Hiên, tác giả của tác phẩm Đêm Giữa Ban Ngày đã dành cho Dân News ít thời gian để nói về sự kiện “giải thiêng” này theo góc nhìn của ông.
1.  Thưa ông, việc tác phẩm Đèn Cù của tác giả Trần Đĩnh xuất hiện ở trong và ngoài nước, gây nên nhiều tiếng vang cũng như tranh cãi. Là một người đã sống qua những thời kỳ khó khăn và đen tối nhất của chế độ CSVN, ông đáng giá như thế nào về Đèn Cù, cũng như độ xác thực của các câu chuyện được kể lại?

VTH: Tác giả Đèn Cù gọi tác phẩm của ông là “truyện tôi”. Tức là truyện của tôi thôi đấy nhé, không phải chuyện vê ông A bà B nào đâu. Người đọc cũng nên hiểu đúng như vậy cho tác giả. Tình tiết nào tác giả nhớ, ghi lại, có dẫn ra được những dữ liệu khả tín thì ghi nhận, còn không có mấy cái đó thì nên coi là cái để tham khảo, là chỗ của niềm tin dành cho người viết. Khi viết Đêm Giữa Ban Ngày tôi cũng nhấn mạnh: “Là cái nhìn từ phía người trong cuộc, hồi ức của tôi, cũng như mọi hồi ức khác, không thể tránh khỏi những gì mang tính chủ quan trong sự lựa chọn, trình bày các sự kiện.” Cái tôi thường hiện diện trong các hồi ký không bao giờ được độc giả coi trọng. Người đọc không cần biết tác giả là ai, mà muốn qua cái tôi-tác giả ấy thấy được những cái khác – xã hội với mọi mặt của nó, nhất là những mặt khuất mà tác giả biết hơn mình, với tư cách nhân chứng. Về mặt này, Đèn Cù là một tác phẩm đáp ứng tốt cho nhu cầu của số đông độc giả sống trong một xã hội đầy dối trá. Nhưng như mọi hồi ký khác, nó sẽ được đặt dưới sự phán xét nghiêm khắc của độc giả.   

2. Thưa ông, việc Đảng CSVN bất ngờ cho phép tổ chức triển lãm về thành quả của chiến dịch Cải cách ruộng đất, theo ông thì đó là cách họ muốn thách thức dư luận hay là để chạy chữa cho những sai lầm trong quá khứ? Ông nghĩ sao về tuyên bố của ông Nguyễn Văn Cường, giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quốc Gia ‘Không nhất thiết phải phơi bày sai lầm của lịch sử’ về việc không bạch hoá sai lầm từ chiến dịch này?
 VTH: Nói “Không nhất thiết phải phơi bày sai lầm của lịch sử” là sai hai lần. Không có cái sai lầm nào là của lịch sử hết. Chỉ có lịch sử viết sai hay đúng mà thôi. Chuyện người sai không thích nói về cái sai của mình là dễ hiểu. Việc nhà cầm quyền bất ngờ tổ chức triển lãm một vấn đề lịch sử đầy nhức nhối và bị bưng bít, bị xuyên tạc đã nửa thế kỷ, theo tôi nghĩ, là một sự hớ hênh cũng bất ngờ, do bị xui dại, hoặc bật ra sáng kiến trong tình trạng lú lẫn. Triển lãm này tốt ở chỗ nó làm cho dân chúng nhớ lại tội ác vô cùng to lớn với hậu quả vô cùng sâu sắc mà nhà cầm quyền đã gây ra.

3. Điểm quan trọng trong Đèn Cù, là việc nói nhiều về bóng tối của cái tên Hồ Chí Minh. Đây là điều mà tác phẩm Đêm Giữa Ban Ngày cũng có nói đến, nhưng không nhiều. Thưa ông, liệu Hồ Chí Minh có là một tượng đài thật sự trong trái tim của nhiều người đã từng có liên quan đến Đảng CSVN, khiến việc lật đổ hay “giải thiêng” là điều hết sức khó khăn?
 VTH: Tôi cho rằng việc phá bỏ tâm thức sùng bái bất cứ người nào, bất cứ cái gì là việc rất cần thiết trên đường đi tới tương lai của một dân tộc. Ông Hồ Chí Minh là một nhân vật không thể xoá bỏ trong lịch sử Việt Nam, cũng như Lenin, Stalin trong lịch sử Nga, hoặc Mao Trạch Đông trong lịch sử Trung Quốc. Cùng với vai trò của Đảng Cộng Sản Việt Nam trong giai đoạn mới thành lập với tư cách một chính đảng chiến đấu cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, và cùng với sự bắt rễ sâu chắc trong suốt thời gian dài mà đảng này áp đặt sự cai trị độc tôn trên toàn quốc Việt Nam, thì việc ông Hồ Chí Minh có là một tượng đài trong trái tim nhiều người Việt Nam là hiện tượng bình thường. Nó không khác gì tượng đài Lenin, Stalin trong trái tim người dân Liên Xô (cũ). Nhưng giờ ở nơi đó nó chỉ còn rơi rớt trong số rất ít trái tim già, chứ những trái tim trẻ của nước Nga bây giờ không có chỗ cho ba thứ lẩm cẩm ấy. Việc “giải thiêng” nằm trong phạm trù tâm thức sùng bái cần phải kiên quyết chống bằng những phân tích chính trị chứ không phải bằng những lời chửi rủa hoặc những bới móc về đời tư hay khía cạnh tình dục.
Dân News thực hiện

2958. Ông Phạm Bình Minh: Đi Quảng Tây rồi mới “được” đến Mỹ?

VNTB
Viết Lê Quân
14-09-2014

Ông Phạm Bình Minh tiếp đón Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc Dương Khiết Trì tại Hà Nội ngày 18/6/2014

Chỉ ít ngày sau chuyên công du Bắc Kinh của “Đặc phái viên Tổng bí thư” Lê Hồng Anh, người ta lại nghe nói đến một chuyến “Bắc du” khác: Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh sẽ tham dự hai sự kiện ở Quảng Tây vào trung tuần tháng 8/2014 nhằm “thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc”.
Công việc phải làm
Hai sự kiện trên bao gồm Hội chợ triển lãm ASEAN-Trung Quốc (CAEXPO) và Hội nghị thượng đỉnh đầu tư-thương mại ASEAN-Trung Quốc (CABIS) tại thành phố Nam Ninh, tỉnh Quảng Tây.
Trang web chính phủ Việt Nam mô tả: chuyến thăm nhằm thể hiện “chính sách nhất quán của Việt Nam là coi trọng quan hệ láng giềng với Trung Quốc, thúc đẩy hợp tác, duy trì tiếp xúc giữa lãnh đạo hai nước, khôi phục các mặt hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại”.
Sau chiến dịch giàn khoan HD981 quá xốc nổi của Trung Quốc ở Biển Đông vào đầu tháng 5/2014, chuyến đi của ông Lê Hồng Anh được mô tả là “duy trì quan hệ Việt Nam-Trung Quốc hòa bình và ổn định ở Biển Đông”.
Nhưng từ tháng 5/2014 cho đến nay, ông Phạm Bình Minh vẫn chưa “được” đi Mỹ, bất chấp lời mời khá nhiệt tình của Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry. Và do vậy vẫn chưa thể phục hồi “hòa bình và ổn định ở Biển Đông”.
Có vẻ những gì quan trọng nhất mà ông Phạm Bình Minh biểu tả là dự tiếp đón các quan chức quốc hội Mỹ vào tháng 8/2014 tại Hà Nội, trong khi giới chức bên chính phủ VN dường như giữ thái độ im ắng nhẫn nại.
Và “công việc phải làm”
Tháng 5/2014 cũng là thời khắc để lại nhiều kỷ niệm. Trong không khí sôi trào của nhiều cuộc biểu tình chống Trung Quốc tại Hà Nội và Sài Gòn, ngày 20-5-2014, bí thư tỉnh Quảng Đông TQ, Hồ Xuân Hoa lại gửi cho Thứ trưởng ngoại giao Hồ Xuân Sơn của Việt Nam “Danh mục công việc phải làm…”.
Chỉ ít ngày sau, 3/6/2014, nhân danh Bộ ngoại giao, Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn ký công văn số 1832/BNG, gửi đến “Các Bộ Công Thương ; Kế hoạch và Đầu tư ; Giao thông Vận tải ; Giáo dục và Đào tạo ; Tài chính ; Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ; Khoa học và Công nghệ ; Văn hóa, Thể thao và Du lịch” ; hai là, “Ủy ban nhân dân các tỉnh / thành phố : Hà Nội ; Thành phố Hồ Chí Minh ; Quảng Ninh ; Hải Phòng ; Quảng Nam ; Đà Nẵng”, liên quan đến “danh mục các công việc cần làm sau chuyến thăm Việt Nam của Bí thư tỉnh Quảng Đông Hồ Xuân Hoa”.
Văn bản trên có những nội dung mang tính “thúc đẩy” dưới đây:
“Ngày 20/5/2014, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc gửi Bộ Ngoại giao bản Danh mục các công việc cần làm sau chuyến thăm Việt Nam của Ủy viên Bộ chính trị, Bí thư tỉnh ủy Quảng Đông Hồ Xuân Hoa (13 -17/4/2014).
“Để triển khai tốt các chương trình hợp tác giữa các Bộ/ngành, địa phương ta với tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, Bộ Ngoại giao xin chuyển đến Quý Cơ quan Danh mục này để tham khảo, đưa vào chương trình hợp tác của Quý Cơ quan với tỉnh Quảng Đông.
“Bộ Ngoại giao xin trân trọng cảm ơn sự phối hợp của Quý Cơ quan./.”.
Trong danh mục 16 “công việc phải làm” của Bắc triều, con dân nước Việt lại đặc biệt lưu ý đến đầu việc số 1 và số 2:
“1. Thúc đẩy Ủy viên Bộ chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị và Ủy viên Bộ chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Lê Thanh Hải thăm Quảng Đông.
“2. Trong khuôn khổ bồi dưỡng đào tạo cán bộ giữa hai Đảng Trung Việt, triển khai công tác đào tạo cho cán bộ Đảng Cộng sản Việt Nam. Kế hoạch trong 05 năm đào tạo 300 cán bộ Đảng Cộng sản Việt Nam ; trong đó Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh mỗi địa phương 100 cán bộ, 100 cán bộ của các tỉnh thành có quan hệ hợp tác với Quảng Đông nhiều như TP. Hải Phòng, Đà Nẵng, tỉnh Quảng Ninh, Quảng Nam”.
Nhiều người bình luận: Thiết tưởng mọi bình luận là quá thừa. Câu hỏi duy nhất đáng đặt ra: đây là công văn của “Bộ ngoại giao Việt Nam” hay là của Sở nội vụ tỉnh Quảng Đông?
Câu trả lời an ủi cho câu hỏi trên là cho tới nay, ông Phạm Quang Nghị đã đi Hoa Kỳ thay vì đến Quảng Đông, còn ông Lê Thanh Hải chưa đi đâu cả.
Mới đây, trang tin Abs đặt một câu hỏi khác: Có tin cuối tháng Chín này, ông Phạm Bình Minh sẽ qua Mỹ để gặp ông John Kerry. Nếu đúng như vậy thì, hổng lẽ là ông ngoại trưởng qua TQ “xin chỉ thị” trước khi bay qua Washington DC?