http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=XX-DLMLj2y4
Chính trị – Xã hội
Chính sách Trung Quốc của Mỹ liệu có khác? (TVN) -Vấn đề Trung Quốc không còn coi là vấn đề ngoại giao hay vấn đề quốc tế đơn thuần mà đã trở thành vấn đề nội chính của nước Mỹ. —Tranh chấp chủ quyền biển: Dầu chỉ là phụ (TVN) —-Báo TQ khoe J-10 cất cánh từ Liêu Ninh bằng… đồ họa (PNTD)Khi phụ nữ đấu tranh cho nhân quyền (RFA)
Người Trung Quốc nghĩ gì về Biển Đông? (BBC/video PV) – Bạch Thị Mai Hương, nghiên cứu sinh thạc sỹ ngành Quan hệ Quốc tế ở Trung Quốc nói về cách người Trung Quốc nghĩ về vấn đề biển Đông.
Mai Hương nói với BBC Việt ngữ, “một số người lớn tuổi hơn và có trí thức thì vẫn giữ thái độ trung lập”.
“Họ đôi khi có nhắc lại về chiến tranh biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc năm 79 nhưng vẫn giữ thái độ trung lập.”
“Còn những người như là lái taxi… thì chủ nghĩa dân tộc cực đoan của họ lớn hơn, đôi khi họ nói rất là gay gắt là tại sao người Trung Quốc đối với người Việt Nam tốt như vậy mà người Việt Nam lại đi cướp biển…,” du học sinh Việt Nam tại Trung Quốc nói.
Mỹ tài trợ 124.000 đôla cho các tổ chức xã hội dân sự Việt Nam (VOA) -Đại sứ Mỹ tại Việt Nam trao gần 124.000 đôla Mỹ cho các tổ chức xã hội dân sự Việt Nam để thực hiện 12 dự án nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội
ADB hỗ trợ Việt Nam giảm thiểu rủi ro về lũ lụt, hạn hán (VOA) —-Philippines và Việt Nam cứu hộ ngư dân của nhau(RFA) —-Thủ tướng Anh chú ý thị trường Việt Nam (BBC) —-World Bank chê công nhân Việt Nam ‘tay nghề yếu’ (NV)
Bộ trưởng xây dựng khẳng định Đập Sông Tranh 2 an toàn(RFA) —-Nợ xấu chiếm gần 9% tổng nợ quốc gia(RFA) —VN nhìn nhận có ‘nhóm lợi ích’ trong hệ thống tín dụng(RFA) —Dân Việt Nam sợ giá xăng hơn thất nghiệp (NV)
Tất cả nhiệm vụ của Tổng thống Mỹ: Trước Barack Obama là một Hy Mã Lạp Sơn các vấn đề -Ben Macintyre, “The Times” - Lê Diễn Đức dịch (RFA)Số voi rừng ở Việt Nam ngày càng ít và chật vật để sống còn (VOA) —-Cô gái “tí hon”(RFA) —Chuyện trò với thị trưởng đắc cử Tạ Ðức Trí (NV) —Ða số đàn ông gốc Việt muốn lấy vợ Việt (NV)
Cơ chế dân chủ và kết quả của các cuộc bầu cử (Võ Xuân Minh)- Thongluan
Trung Quốc chuyển quyền – di sản kinh tế (Nguyễn xuân Nghĩa -Nguoiviet)
Bài Học Từ Người Thi Sĩ Cô Đơn Nguyễn Chí Thiện -Nguyễn Văn Sâm (Vietbao)
Những Bạo Chúa Bị Đàn Em Giết Vào Lúc Cuối Đời -Trần Viết Đại Hưng (Vietbao)
CSVN đưa đất nước vào ngõ cụt và đêm đen -Nguyễn Gia Kiểng (Toquoc)
Bàn về kết quả hội nghị trung ương 6 -Nguyễn Thanh Giang (Toquoc) - “Một đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị” đang ngồi chờ được kỷ luật mà BCT quyết tâm không kỷ luật?Đơn yêu cầu đưa ra xét xử công khai vụ án “xét lại chống đảng” của công dân Phạm Thị Tề(Danluan) ———Nguyễn Hồng Nhung – Những nỗi niềm tiếng Việt(Danluan)
Tùng Lâm – Những bài học lớn từ một cuộc đối thoại (Danluan)
Trần Thị Lan Hương – Minh bạch tài sản ở Việt Nam: Cần hành động mạnh mẽ và quyết liệt hơn(Danluan) 00000Vũ Thị Phương Anh – Biết nói gì?(Danluan)
Nguyễn Trung Chính – Còn lý do nào để hy vọng?(Danluan)
Đào Tuấn – Tấm huân chương được tạo trên sự lầm than(Danluan)
CHÍNH PHỦ ‘KHINH KHI’ QUỐC HỘI! -Quanlambao - Trên diễn đàn Quốc Hội những ngày qua có lẽ chỉ có những người mù mới không nhận thấy một sự thật: “Các quan chức Chính Phủ tỏ rõ thái độ khinh khi Quốc Hội”! Cái gì là ‘thực chất’ thì rồi đến ngày nó cũng phải bộc lộ ra. Tuy nhiên nó làm người dân cảm thấy mắc cỡ thay mấy ông bà Nghị Việt Nam vì nó đã đến cái độ mà Chính Phủ không cần phải che đậy sự xem thường của mình một cách ‘tế nhị’!
Vì sao ông Thống đốc mua vào 60 tấn vàng? Quanlambao – Câu hỏi chất vấn Thống đốc của đại biểu Quốc hội về việc mua vào 60 tấn vàng đã bị ông Thống đốc ‘giả đò làm lơ’ để cuối cùng Ngài Chủ tịch QH kết luận ‘trả lời bằng văn bản’. Thực ra thực tế đã quá rõ, chẳng qua đại biểu Quốc Hội muốn ‘vạch’ cho người dân cùng thấy mà thôi!
…..Thứ nhất, giảm nhiệt giá vàng đang trở thành bức xúc lớn trong nhân dân và là bằng chứng sai lầm KHÔNG THỂ CHỐI CÃI trong việc quản lý thị trường vàng và độc quyền nhãn hiệu SJC để trục lợi của ngài Thống đốc và các bố già Lê Hùng Dũng và Đỗ Minh Phú.
Thứ 2, Vàng càng phi mã thì sự thiệt hại do việc bán khống 1.000.000 lượng vàng của bố già Kiên gây ra càng lớn và
…..Chính vì vậy mà không kèn, không trống ông Thống đốc đã lén lút cho mua vào 60 tấn vàng tạo ra vài ngày trong thời gian Hội nghị TƯ 6 đang họp giá vàng quay đầu giảm để ông Thống đốc cao giọng báo cáo ‘Vàng đã được kiểm soát’ và chạy thoát tội cùng Quan thầy của mình…….
Tại sao Bình ruồi báo cáo láo, khai man mà không bị đuổi khỏi Quốc Hội? -Quanlambao
Bình ruồi ‘chơi bài’ múa lưỡi & câu giờ tại phiên chất vấn! -Quanlambao
Chân dung thủ tướng tương lai của Trung Quốc (QLB)
Những Con Sâu Phá Hoại Phong Trào Triệu Con Tim Một Tiếng Nói (QLB)
Pháp luật là công an, công an là pháp luật? (QLB)
Bộ trưởng Y tế: Mất cân bằng giới tính là do phái mạnh (Infonet) -Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng, chính tư tưởng khao khát có con trai để nối dõi tông đường của các ông chồng đã và đang…Bộ trưởng Y tế: “Chúng tôi muốn minh bạch giá thuốc cũng… khó”(Dantri)
Có nhiều “lỗ hổng” (NLĐ) - Người đứng đầu ngành y tế thừa nhận giá thuốc hiện bị đẩy lên lòng vòng, các hãng dược bắt tay với thầy thuốc kê đơn cao để hưởng hoa hồng -Ối Giời! Bà này thiếu gì “lỗ hông’ !
Bị Chủ tịch Quốc hội “truy”, bộ trưởng Xây dựng hứa đập Sông Tranh 2 an toàn (SGTT) —Tràng cười, tiếng khóc của Đại biểu Quốc hội (PNTD)
Những câu hỏi chờ Thủ tướng trả lời (VNN) —–Đại biểu ‘truy’ Thống đốc chuyện vàng, nợ xấu (VNN) —–Thống đốc: Chỉ cần nửa giải Nobel (VNN) —-‘Nhóm lợi ích’ gồm những ai? (TVN)
Bản chất hai vụ Tiên Lãng-Văn Giang khác nhau! (TVN) —–Nhiều địa phương hụt hơi vì thất thu BĐS (VEF)
Lo độc quyền khi tàu ngoại bị “cấm cửa” SGTT.VN
– Kể từ ngày 1.1.2013, việc gia hạn, cấp mới giấy phép vận tải
container đối với các tàu biển không treo cờ Việt Nam sẽ bị tạm dừng.
Điều này đồng nghĩa, đội tàu Việt Nam sẽ có cơ hội rất tốt để giành lại
thị phần vận…Con tàu 104.000 tấn về đâu? (NLĐ)
Kinh tế
Nợ xấu, phá sản, trả giá cho thời ham hố
(VEF.VN) – DN đang khốn đốn vì đình trệ và phá sản; ngân hàng đang
lao đao vì nợ xấu và thanh khoản… chính là sự trả cho một thời ham hố
chạy theo tăng trưởng nóng mà bỏ quên mọi nguyên tắc quản trị rủi ro.
Người nuôi cá tra vẫn chưa hết lỗ(DV) —-‘Mở đường’ cho gà lậu giết gà nội (VEF)
Dân Nhật giảm mua sắm, giữ tiền phòng thân (VEF)
Văn hóa – Giáo dục – Khoa học
Ca sĩ Phương Hồng Quế (RFA) - Ca sĩ Phương Hồng Quế đã đứng trên sân khấu hơn 40 năm rồi, nhưng dường như tiếng hát và cả sắc vóc của cô không thay đổi, vẫn quyến rũ như ngày nào.
Du học sinh và những chuyến đi (VOA) -Một cựu du học sinh tại Pháp đã viết sách để chia sẻ lại những trải nghiệm của riêng chị và mong xóa bớt những hiểu nhầm của xã hội về du học sinh
‘Cậu bé vàng Toán học Việt Nam’ giờ ra sao? (VNN) —-Bà giáo 80 tuổi với lớp học đặc biệt (VNN) —-Tranh cãi việc con người mất dần trí thông minh (NLĐ)
GS Nguyễn Đăng Hưng:Mải chăm lo bộ lông mà quên đạo lý (PNTD) —–PGS Nguyễn Văn Huy: Nhiều nhà khoa học không dám nói thẳng! (PNTD)
Thế giới
Leon Panetta: chuyển trục chiến lược sang châu Á là kế hoạch thực(RFA) —Leon Panetta : Châu Á-Thái Bình Dương là trụ cột chiến lược lâu dài của Hoa Kỳ (RFI)Mỹ khuyến khích Úc – Ấn Độ tăng cường quan hệ quân sự(RFA) —-Mỹ, Australia thảo luận việc tăng cường quan hệ quốc phòng (VOA)
Tướng John Allen bị điều tra về ‘hành vi bất xứng’(VOA) – Các giới chức quốc phòng Mỹ cho hay vị tư lệnh tối cao của Hoa Kỳ ở Afghanistan, Tướng John Allen, đang bị điều tra
HRW kêu gọi TT Obama đề cập vi phạm nhân quyền tại Campuchia (VOA) —-Giới nhân quyền kêu gọi tổng thống Mỹ gây sức ép với Cam Bốt (RFI)
Quốc hội Mỹ tái nhóm với những thách thức về ngân sách (VOA) —-Tổng thống Obama, lãnh đạo công đoàn bàn về ‘vách đá tài chánh’ (VOA) —-Tổng thống Mỹ đình chỉ bổ nhiệm tướng John Allen làm tư lệnh Nato (RFI) —Tổng thống Obama vẫn tin tưởng Tướng Allen (VOA)
CIA bắt phần tử chủ chiến ở Benghazi trước cuộc tấn công lãnh sự quán Mỹ? (VOA) – Bà Broadwell không cho biết là bà đã thu thập thông tin về Benghazi từ nguồn tin nào
Bà Aung San Suu Kyi được đón tiếp nồng nhiệt tại Ấn Độ (VOA) —-Miến Điện: số thương vong do mìn tăng nhanh(RFA)
UNHCR: cảnh báo tình trạng nhân quyền tại miền tây Miến Điện(RFA) —-Một số thành viên mới của Hội đồng nhân quyền LHQ bị chỉ trích (VOA)
Thêm 2 người Tây Tạng tự thiêu phản đối Trung Quốc (VOA) -Số người chết ở khu vực Tây Tạng do Trung Quốc cai trị lại gia tăng sau khi thêm 2 người Tây Tạng nữa châm lửa tự thiêu để phản đối các chính sách của Trung Quốc
Thanh niên người Tây Tạng 24 tuổi Nyingkar Tashi tự thiêu trước trường học tại một thị trấn ở huyện Rebkong mà Trung Quốc gọi là Đồng Nhân, ngày 12/11/2012.
Đạt Lai Lạt Ma kêu gọi nghị sĩ Nhật đến Tây Tạng tìm hiểu làn sóng tự thiêu (RFI) —-Tây Tạng ám ảnh đại hội Đảng Trung Quốc (RFI) —Trung Quốc và thách thức thay đổi mô hình kinh tế (RFI)
ĐCS/TQ chuẩn bị bầu Ủy Viên Trung ương Đảng(RFA) —-Ảnh hưởng của Giang Trạch Dân vẫn ngự trị tại Đại hội 18 (RFI) —-Người cộng sản Trung Quốc 2012 : Vào Đảng vì tham vọng hơn là lý tưởng (RFI) —Kinh tế Trung Quốc đang đứng ở ngã ba đường (VOA) —Giấc mộng bá quyền (BBC) —Kissinger: TQ có tham vọng lớn (BBC)
Tham nhũng trong mắt giới trẻ Trung Quốc (BBC/video PV) - Tại Bắc Kinh, Vương Dũng, 26 tuổi, nói với BBC Việt ngữ về tham nhũng, rằng “gốc rễ của tham nhũng theo quan điểm của tôi, là lợi ích cá nhân”.
TQ Đưa 158,000 SV Đi Mỹ Học, Tăng 23% Trong Năm 2011, Đông Nhất Ơ Đại Học Nam Cali (VN) —-Trung Quốc: Sự thay đổi dưới thời ông Hồ Cẩm Đào? (Infonet) —Doanh nghiệp Nhật đang ‘tháo chạy’ khỏi Trung Quốc (Infonet) —-Trung Quốc dễ mắc kẹt bởi chiêu bài “yêu nước” của chính mình (Infonet)
Thủ tướng Nhật giải tán quốc hội, tổ chức tuyển cử(RFA) —Biểu tình bài Nhật ở Trung Quốc: Thiệt hại hơn 100 triệu đô la cho Nhật(RFI) —Biểu tình chống Nhật ở TQ gây tổn thất hơn 100 triệu đôla(RFA)
Các phần tử chủ chiến Palestine muốn ngưng bắn (VOA) —-Nga: V. Putin xét lại luật về tổ chức phi chính phủ nhận tiền nước ngoài (RFI) —-Phó Thủ Tướng Nga Rogozin: Tham Nhũng Là Phản Quốc (VB)
Pháp: Thị Trưởng Sevran Tuyệt Thực Vì Dân Nghèo (VB) - PARIS – Ông Stephane Gatignon, thị trưởng của thị trấn Sevran ven đô, nghèo nhất nước, cắm trại bên ngoài toà nhà QH Pháp, tuyệt thực qua ngày thứ 3 để tranh đấu vì dân nghèo – ngồi bên lều vải với tách trà, là thứ duy nhất có thể tiêu thụ trong lúc tuyệt thực, ông Gatignon đòi chính phủ giúp Sevran và các thị trấn khó khăn tránh phá sản.
Bắc Triều Tiên : Mùa màng đã khá hơn, nhưng vẫn còn 2,8 triệu người đói (RFI) —-Afghanistan tìm hậu thuẫn kinh tế từ Trung Quốc và Ấn Độ (RFI)
XH-MT
Du khách Nhật đột tử trong khách sạn (NV) -Khoảng 5 giờ chiều ngày 13 tháng 11, người ta khám phá thi thể một du khách ngoại quốc nằm chết trong phòng một khách sạn ở quận 7. Giấy tờ tùy thân để lại cho biết nạn nhân tên là Coba Yashi 60 tuổi, quốc tịch Nhật Bản.Vào khách sạn cùng thiếu nữ, một người chết bất thường (VNN)
Ma Túy 56 Triệu Đô Từ VN Vào Úc, Bị Bắt; Bác đơn xin tại ngoại 3 nghi can Úc gốc Việt -BRISBANE,
Úc Châu (VB) — Ba người Úc gốc Việt đã bị bác bỏ đơn xin tại ngoại
trong vụ án mà họ bị truy tố vì nhập cảng 58 kilôgram chất bạch phiến
trị giá hơn 54 triệu Úc Kim (tương đương 56.4 triệu Mỹ Kim).Bắt quả tang nữ nhân viên kích dục cho khách (VNN)
Giới Trẻ TQ Tặng Quà Bộn Bạc (VB) -Ngày
Của Những Người Độc Thân tại Trung Quốc đã trôi qua hôm Chủ Nhật với
lượng quà tặng nhau giữa các thanh niên nam nữ độc thân bán chạy kỷ lục
qua mạng.
Ngang nhiên bán hồ thủy lợi (Dân
Việt) – Hàng trăm ha cà phê chết khát, hàng trăm hộ dân ở xã Ea Yông
(huyện Krông Păk, Đăk Lăk) rơi vào cảnh khốn cùng. Tất cả xuất phát từ
việc Công ty Cà phê Phước An (đóng trên địa bàn) bán gần hết các hồ thủy
lợi cho một số cá nhân.Giám đốc trường quốc tế ôm tiền tỷ biến mất (VNN) —-Khởi tố nguyên giám đốc Sở VH-TT-DL Vĩnh Long (NLĐ)
Phát tán tin nhắn rác sẽ bị phạt cực nặng (VNN) —-Thời sự trong ngày: Vẫn nóng chuyện chính chủ (VNN)
Đưa 21 em bị bóc lột sức lao động về với gia đình (NLĐ) -Làm quần quật 15 tiếng đồng hồ mỗi ngày, thường xuyên bị chủ chửi bới nhưng mỗi giờ công, các em chỉ được trả… 2.000 đồng!
Cục CSĐT Tội phạm về trật tự xã hội (C45) Bộ Công
an và các cơ quan chức năng quận Tân Phú – TPHCM ngày 13-11 tiếp tục
điều tra, làm rõ hành vi vi phạm pháp luật lao động, bóc lột sức
lao động trẻ em của ông Nguyễn Văn Túy (SN 1976, quê Thái Bình) và ông
Hoàng Văn Việt (SN 1959, quê Bắc Giang) là 2 chủ cơ sở may tư nhân có
trụ sở trong hẻm 91 Trần Tấn (phường Tân Sơn Nhì, quận Tân Phú) đối với
21 trẻ em có độ tuổi từ 12-16.
Phân bón giả tràn lan (NLĐ) —-Đánh sập đường dây buôn bán ma túy quy mô lớn (NLĐO) —-Án mạng tại quán kraoke(NLĐO) —–Cảnh sát đặc nhiệm bắt nóng 2 tên giật giỏ(NLĐO) —-Bỏ bé sơ sinh trước cổng chùa(NLĐO) —-Ôm một cái “bổ” hơn ăn một quả táo(NLĐO) —-Bi kịch nữ sinh bị ép “quan hệ” cho đến khi mang bầu (NLĐ)
Tình tiết mới vụ nguyên thượng sĩ CA dâm ô học sinh (Phunutoday) – “Buổi trưa hôm nữ sinh bị một thanh niên vật ra đường, dâm ô, tôi là người tiếp cận hiện trường đầu tiên và cũng là người phát hiện có đôi trai gái đang vật nhau ở vệ đường.”
Lấy người 1 triệu có gì phải giãy như đỉa phải vôi!(Phunutoday) —-Lắm chuyện, chồng chiều kiểu Tây chả thích mê mệt!(Phunutoday)>>>>Ông chồng tiến sĩ với những kiểu yêu vợ quái đản!
Tình tiết mới vụ nguyên thượng sĩ CA dâm ô học sinh (Phunutoday) – “Buổi trưa hôm nữ sinh bị một thanh niên vật ra đường, dâm ô, tôi là người tiếp cận hiện trường đầu tiên và cũng là người phát hiện có đôi trai gái đang vật nhau ở vệ đường.”
Lấy người 1 triệu có gì phải giãy như đỉa phải vôi!(Phunutoday) —-Lắm chuyện, chồng chiều kiểu Tây chả thích mê mệt!(Phunutoday)>>>>Ông chồng tiến sĩ với những kiểu yêu vợ quái đản!
Việt Nam và Mỹ xích lại gần nhau,được bao lâu?
American Reviewthe slow rapprochement
The rapid rise of China is bringing Vietnam and America closer together, but how long will this last?Sự gia tăng nhanh chóng của Trung Quốc được đưa Việt Nam và Mỹ xích lại gần nhau hơn, nhưng điều này sẽ kéo dài bao lâu?
By Nayan Chanda
In the days after the last helicopter lifted off the United States embassy helipad, the Saigon sky fell silent and the victors got busy raising the red and gold standard of the National Liberation Front on the flag poles of foreign missions. The fortress-like American embassy alone did not have the NLF flag. Asked about the reason for the exception, an officer from Hanoi assured me with a smile: “The Americans will be back soon.” As he explained, “The Americans worry about Chinese expansionism and they know, historically, Vietnam has been the biggest barrier against Beijing’s southward drive.”Trong những ngày sau khi chiếc trực thăng cuối cùng nâng lên khỏi bãi đáp trực thăng Đại sứ quán Hoa Kỳ, bầu trời Sài Gòn rơi vào im lặng và những kẻ chiến thắng đã bận rộn nâng cao tiêu chuẩn màu đỏ và vàng của Mặt trận Giải phóng Quốc gia trên cột cờ của các cơ quan đại diện nước ngoài. Giống như pháo đài Đại sứ quán Mỹ một mình không có lá cờ quân giải phóng. Được hỏi về lý do cho các ngoại lệ, một nhân viên từ Hà Nội đảm bảo với tôi với một nụ cười: “Người Mỹ sẽ quay lại ngay.” Như ông giải thích, “Người Mỹ lo lắng về sự bành trướng của Trung Quốc và họ biết, trong lịch sử, Việt Nam đã là rào cản lớn nhất chống lại xuôi về phương Nam của Bắc Kinh. “
Earlier this year US Secretary of Defense Leon Panetta was granted a tantalising tour of the famed Cam Ranh Bay that figured prominently in America’s strategic imagination. This is not to suggest that the US and Vietnam are anywhere near the strategic cooperation that my Vietnamese interlocutor dreamed of in 1975, but the zigzag journey of reconciliation and rapprochement between the two adversaries remains a gripping tale. The story also offers valuable lessons in the interplay of three factors—geopolitics, nationalism, and ideology—that shaped the kaleidoscopic transformations. Vietnam’s two thousand year history of love-hate relations with its giant neighbour China, its national ambition, and the ruling Communist Party’s concern about regime maintenance might explain the tortured path towards normalisation.
Đầu năm nay Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta đã được cấp một tour du lịch mời gọi nổi tiếng Vịnh Cam Ranh thấy rõ điều đó nổi bật trong trí tưởng tượng chiến lược của Mỹ. Đây không phải là để cho thấy rằng Mỹ và Việt Nam ở bất cứ nơi nào gần hợp tác chiến lược đối thoại Việt Nam của tôi mơ ước vào năm 1975, nhưng cuộc hành trình ngoằn ngoèo của hòa giải và lập lại mối quan hệ hữu nghị giữa hai đối thủ vẫn còn là một câu chuyện hấp dẫn. Câu chuyện cũng cung cấp các bài học có giá trị trong sự tương tác của ba yếu tố địa chính trị, dân tộc, và ý thức hệ đã định hình vạn hoa biến đổi. Của Việt Nam 2000 năm lịch sử quan hệ yêu-ghét với người láng giềng khổng lồ Trung Quốc, tham vọng quốc gia của mình, và sự quan tâm của Đảng Cộng sản cầm quyền về bảo trì chế độ có thể giải thích con đường bị tra tấn đối với bình thường.
At the end of the war in 1975 the Vietnamese party was flush with its historic victory, eager to rebuild the ravaged nation but worried about the signs of overt hostility from China. Its optimism about speedy restoration of ties with Washington, because of broad geopolitical considerations, may have been logical thinking but it was based on a total misunderstanding of the American policy dynamic. Despite President Jimmy Carter’s desire to restore ties with all erstwhile enemies in Asia, including China, normalisation of relations with Vietnam proved impossible. Carter did not share Vietnam’s long-range perspective and Vietnam, on its part, underestimated America’s deep psychological war wounds. While it wanted relations with Washington to balance Chinese power, Vietnam was too proud a victor to forego the spoils of war—reconstruction aid promised by the US in the Paris peace accord of 1973. After the normalisation talks collapsed in 1978, the geopolitical context underwent a dramatic shift unfavourable to Vietnam that lasted nearly two decades.
Vào cuối của cuộc chiến tranh vào năm 1975 bên Việt Nam đã ngang bằng với chiến thắng lịch sử của nó, mong muốn xây dựng lại đất nước bị tàn phá nhưng lại lo lắng về những dấu hiệu của sự thù địch công khai từ Trung Quốc. Lạc quan về phục hồi nhanh chóng của quan hệ với Washington, vì cân nhắc địa chính trị rộng lớn, có thể đã được tư duy logic, nhưng nó được dựa trên tổng một sự hiểu lầm của các chính sách của Mỹ năng động. Mặc dù mong muốn của Tổng thống Jimmy Carter để khôi phục lại mối quan hệ với tất cả các kẻ thù xưa ở châu Á, bao gồm Trung Quốc, bình thường hóa quan hệ với Việt Nam đã chứng minh không thể. Carter đã không chia sẻ quan điểm tầm xa của Việt Nam và Việt Nam, về phần mình, đã đánh giá thấp những vết thương chiến tranh tâm lý sâu sắc của Mỹ. Trong khi đó muốn quan hệ với Washington để cân bằng quyền lực của Trung Quốc, Việt Nam đã quá tự hào về một chiến thắng từ bỏ chiến lợi phẩm của chiến tranh đã hứa viện trợ tái thiết của Mỹ trong hiệp định hòa bình Paris năm 1973. Sau khi các cuộc đàm phán bình thường bị sụp đổ vào năm 1978, trong bối cảnh địa chính trị đã trải qua một sự thay đổi đáng kể bất lợi cho Việt Nam kéo dài gần hai thập kỷ.
Four years after the end of the long war, Vietnam was again in a state of war on its northern and western fronts. Chinese-backed Khmer Rouge attacks on its western border in 1977–78 led to Vietnamese invasion and occupation of Cambodia. China retaliated with a punitive invasion of northern Vietnam in 1979. This began a decade-long period in which Vietnam faced economic crisis at home and isolation abroad. The pressure of the de facto alliance between the US and China and their support of the Khmer Rouge–led coalition was compounded by the loss of support from a Soviet Union undergoing perestroika. The talks on normalisation of relations with the US were bogged down by unending American demands for accounting of their POWs and missing in action (MIA) during the war. The conservatives in the administration and the military, who never forgave Vietnam for America’s national humiliation, sought to restore the country’s honour by bringing home the remains of fallen soldiers and maintaining a crippling trade embargo imposed since 1975. To emerge out of its economic troubles and diplomatic isolation, Vietnam launched its doi moi (renovation) reforms and began the withdrawal of its troops from Cambodia, which was completed in 1989.
Bốn năm sau khi kết thúc của cuộc chiến tranh dài, Việt Nam một lần nữa ở trong tình trạng chiến tranh trên nhiều mặt trận phía bắc và tây của nó. Trung Quốc ủng hộ Khmer Đỏ tấn công vào biên giới phía tây của nó trong 1977-78 đã dẫn đến cuộc xâm lược Việt Nam và chiếm đóng Campuchia. Trung Quốc trả đũa bằng một cuộc xâm lược trừng phạt của miền Bắc Việt Nam vào năm 1979. Điều này đã bắt đầu một thời kỳ kéo dài hàng thập kỷ mà Việt Nam phải đối mặt với khủng hoảng kinh tế ở nhà và cô lập ở nước ngoài. Áp lực của liên minh trên thực tế giữa Mỹ và Trung Quốc và sự hỗ trợ của liên minh Khmer Rouge lãnh đạo trở nên phức tạp bởi sự mất mát hỗ trợ từ Liên bang Xô Viết đang perestroika. Các cuộc đàm phán về bình thường hóa quan hệ với Mỹ đã bị sa lầy bởi những yêu cầu bất tận Mỹ cho kế toán của tù binh chiến tranh của họ và mất tích (MIA) trong chiến tranh. Bảo thủ trong chính quyền và quân đội, những người không bao giờ tha thứ cho Việt Nam cho sỉ nhục quốc gia của Mỹ, đã tìm cách khôi phục lại danh dự của đất nước bằng cách đưa hài cốt liệt sĩ và duy trì làm tê liệt một lệnh cấm vận thương mại được áp đặt từ năm 1975. Xuất hiện các vấn đề kinh tế và cô lập ngoại giao, Việt Nam đã phát động đổi mới (đổi mới) cải cách và bắt đầu rút quân từ Campuchia, được hoàn thành vào năm 1989.
By the time Vietnam came close to withdrawing its troops, as demanded by the US and ASEAN, and engaged in talks with them over Cambodia’s political future, the geopolitical context changed again. The Sino–Soviet rapprochement and the international isolation of Beijing following the Tiananmen massacre not only altered the external environment but also raised concerns about the regime’s security. The large protests in China, which ended in the violent suppression in Tiananmen Square, and the domino-like fall of socialist regimes in Eastern Europe that came shortly afterwards rang alarm bells in Beijing—and in Hanoi. While Vietnam sorely needed aid and trade with the West, it was wary of “peaceful evolution” and subversion of the socialist system in the name of assistance. The George H. W. Bush administration’s so-called road map for normalisation was viewed with deep suspicion. Vietnam’s top diplomat Nguyen Co Thach’s failure to obtain normalisation, despite many concessions on MIA and the withdrawal from Cambodia, led Hanoi to alter its anti-Chinese trajectory. A secret summit meeting between Chinese and Vietnamese party leaders was held in Chengdu on 4 and 5 September 1990. The ground was laid for a gradual de-escalation of China’s conflict with Vietnam and an agreement to form a coalition government in Phnom Penh under UN auspices.
Thời điểm Việt Nam đến gần rút quân của nó, theo yêu cầu của Mỹ và ASEAN, và tham gia vào các cuộc đàm phán với họ trong tương lai chính trị của Cam-pu-chia, bối cảnh địa chính trị đã thay đổi một lần nữa. Các lập lại mối quan hệ hữu nghị Trung-Xô và sự cô lập quốc tế của Bắc Kinh sau vụ thảm sát Thiên An Môn không chỉ thay đổi môi trường bên ngoài, nhưng cũng dấy lên lo ngại về an ninh của chế độ. Các cuộc biểu tình lớn ở Trung Quốc, kết thúc trong bạo lực đàn áp tại Thiên An Môn, và sự sụp đổ domino giống như của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu đã đến ngay sau đó vang lên hồi chuông cảnh báo ở Bắc Kinh và Hà Nội. Trong khi Việt Nam vô cùng cần thiết viện trợ và thương mại với phương Tây, đó là cảnh giác với “diễn biến hòa bình” và lật đổ của hệ thống xã hội chủ nghĩa trong tên của hỗ trợ. Cái gọi là bản đồ đường cho việc bình thường của chính quyền George HW Bush đã được xem với sự nghi ngờ sâu. Ngoại giao hàng đầu của Việt Nam Nguyễn Cơ Thạch không để có được bình thường, bất chấp những nhượng bộ trên MIA và rút từ Campuchia, dẫn đầu Hà Nội để làm thay đổi quỹ đạo của nó chống Trung Quốc. Một cuộc họp hội nghị thượng đỉnh bí mật giữa các nhà lãnh đạo đảng Trung Quốc và Việt Nam đã được tổ chức tại Thành Đô vào ngày 4 và ngày 05 tháng 9 năm 1990. Mặt đất đã được đặt ra cho một sự leo thang-de dần dần của các cuộc xung đột của Trung Quốc với Việt Nam và một thỏa thuận thành lập chính phủ liên minh tại Phnom Penh dưới sự bảo trợ của Liên Hợp Quốc.
With normalisation of relations with China on course, Vietnam’s main objective in seeking ties with Washington was economic cooperation. But Vietnam was still very much on guard against threats to the socialist regime. Ironically, the Democratic administration under Bill Clinton proved tougher on Vietnam than the previous Republican administration. Pressed by right-wing politicians, the Clinton administration stepped up pressure over MIA and human rights violations. Business though saw opportunities in Vietnam and its concerted lobbying forced Washington to eventually agree to soften its stance. In February 1995, America lifted its trade embargo against Vietnam, and in July came the announcement that diplomatic ties would be restored. When, finally, on 5 August 1995 (a full 30 years after the end of the war), secretary of state Warren Christopher unfurled the Stars and Stripes in the US embassy in Hanoi, Vietnam’s main concern had shifted. It was no longer as interested in a strategic alliance as it was in ways to open the economy to the world and, specifically, win favoured nation trade status.
Với bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc về khóa học, mục tiêu chính của Việt Nam trong việc tìm kiếm quan hệ với Washington là hợp tác kinh tế. Nhưng Việt Nam vẫn còn rất nhiều vào bảo vệ chống lại mối đe dọa đối với chế độ xã hội chủ nghĩa. Trớ trêu thay, chính quyền Dân chủ theo Bill Clinton đã chứng minh khó khăn hơn về Việt Nam hơn so với chính quyền Cộng hòa trước đó. Ép bởi các chính trị gia cánh hữu, chính quyền Clinton đã tăng cường áp lực về quyền MIA và vi phạm nhân. Kinh doanh mặc dù đã nhìn thấy cơ hội ở Việt Nam và vận động hành lang phối của nó buộc Washington để cuối cùng đã đồng ý để làm mềm lập trường của mình. Trong tháng hai năm 1995, Mỹ bỏ lệnh cấm vận thương mại đối với Việt Nam, và vào tháng Bảy đến thông báo rằng sẽ được khôi phục quan hệ ngoại giao. Cuối cùng, khi vào ngày 05 Tháng Tám năm 1995 (30 năm sau khi chiến tranh kết thúc), thư ký của nhà nước Warren Christopher giương the Stars and Stripes trong Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội, mối quan tâm chính của Việt Nam đã thay đổi. Nó đã không còn quan tâm đến trong một liên minh chiến lược như nó đã được cách để mở nền kinh tế thế giới và, cụ thể, giành chiến thắng tình trạng thương mại quốc gia được ưa chuộng.
Vietnam’s reticence in being seen as a US ally against China was evident in March 2000. Defense secretary William Cohen became the first cabinet official to visit Vietnam, but Hanoi went out of its way to announce that there was no talk of strategic ties. Even when Clinton came to Vietnam in December 2000, a secret Central Committee directive told party members to show a “cold face” to Clinton. The gap between the Communist Party and the people could not have been starker. I watched thousands of young Saigonese break through police cordons to rush towards the presidential limo shouting “Bill, Bill!” For the Party it was America coming to Canossa and recognising Vietnam rather than Vietnam seeking closer ties with America with an eye to the north. In his meeting with Clinton, secretary general Le Kha Phieu gave the president a lesson in Vietnam’s glorious history of resistance to aggressors, but did not discuss the present or the future of relations with the US. For that, Vietnam had to wait another three years and a change in the external environment.
Sự dè dặt của Việt Nam được xem như là một đồng minh của Mỹ đối với Trung Quốc là hiển nhiên tháng 3 năm 2000. Bộ trưởng Quốc phòng William Cohen đã trở thành các quan chức nội các đầu tiên đến thăm Việt Nam, nhưng Hà Nội đi ra khỏi con đường của mình để thông báo rằng không có nói chuyện quan hệ chiến lược. Ngay cả khi Clinton đến Việt Nam vào tháng 12 năm 2000, một chỉ thị Ủy ban Trung ương bí mật nói với các thành viên trong nhóm để hiển thị một “khuôn mặt lạnh” Clinton. Khoảng cách giữa Đảng Cộng sản và nhân dân không thể có được trần trụi. Tôi đã xem hàng ngàn nghỉ Sài Gòn trẻ thông qua cordons cảnh sát vội vàng về phía chiếc limo tổng thống hét lên “Bill, Bill!” Đối với Đảng, đó là Mỹ đến Canossa và công nhận Việt Nam chứ không phải là Việt Nam đang tìm kiếm mối quan hệ gần gũi hơn với Mỹ với một mắt về phía bắc. Trong cuộc họp với ông Clinton, tổng bí thư Lê Khả Phiêu đã cho tổng thống một bài học trong lịch sử vẻ vang của khả năng chống xâm lược Việt Nam, nhưng đã không thảo luận về hiện tại hay tương lai của mối quan hệ với Hoa Kỳ. Cho rằng, Việt Nam đã phải chờ đợi thêm ba năm nữa và thay đổi trong môi trường bên ngoài.
The second Bush administration seemed to move away from the somewhat smarmy attitude the US had toward China in the wake of the EP-3 spy plane incident. Even before the tension over the spy plane, important voices in Washington expressed concern about China’s muscle flexing. One of the authors of the RAND corporation report, Zalmay Khalilzad, who would become a national security adviser, noted that the United States should bolster its overall military presence in Asia in response to rising Chinese power. It pointed out that “there is an underlying logic to cooperation between the United States and Vietnam to prevent a Chinese bid for regional hegemony.” As Washington began focusing on changing the balance in East Asia, its interest in Vietnam took on strategic significance.
Tổng thống Bush thứ hai chính quyền dường như di chuyển ra khỏi thái độ hơi nịnh hót Mỹ đối với Trung Quốc trong sự trỗi dậy của sự cố máy bay EP-3 gián điệp. Thậm chí trước khi căng thẳng trên các máy bay do thám, tiếng nói quan trọng tại Washington bày tỏ quan ngại về cong cơ bắp của Trung Quốc. Một trong những tác giả của báo cáo tập đoàn RAND, Zalmay Khalilzad, người sẽ trở thành một cố vấn an ninh quốc gia, lưu ý rằng Hoa Kỳ nên thúc đẩy tổng thể sự hiện diện quân sự ở châu Á để đáp ứng với quyền lực Trung Quốc tăng. Nó chỉ ra rằng “có một logic cơ bản để hợp tác giữa Hoa Kỳ và Việt Nam để ngăn chặn một giá thầu Trung Quốc bá quyền khu vực.” Khi Washington bắt đầu tập trung vào việc thay đổi sự cân bằng trong khu vực Đông Á, lợi ích của mình tại Việt Nam mang ý nghĩa chiến lược.
Vietnam, too, was worried about China’s continuing push in the South China Sea and in the states along Vietnam’s periphery. In the June 2003 Central Committee plenum, the party surmised that the situation in East Asia was developing in an unfavourable way and efforts had to be made to develop ties with the US. As the Vietnamese told American officials, “The triangle is out of balance.” US relations with Vietnam were weak, while its ties with China had improved a great deal and China’s influence in the region had grown. This new mutual awareness led to the first-ever visit by a Vietnamese defence minister to Washington in November 2003. It was followed by the first port call by Navy ship the USS Vandergrift to Ho Chi Minh City.
Việt Nam nữa, được lo lắng về tiếp tục đẩy của Trung Quốc ở Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông) và ở các bang dọc theo ngoại biên của Việt Nam. Trong tháng sáu năm 2003 Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương, bên phỏng đoán rằng tình hình ở Đông Á đã được phát triển một cách thuận lợi và những nỗ lực đã được thực hiện để phát triển quan hệ với Mỹ. Khi Việt Nam đã nói với các quan chức Mỹ, “tam giác của sự cân bằng.” Quan hệ của Mỹ với Việt Nam rất yếu, trong khi mối quan hệ với Trung Quốc đã được cải thiện rất nhiều và ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực đã phát triển. Nhận thức lẫn nhau mới này đã dẫn đến chuyến thăm đầu tiên của một bộ trưởng quốc phòng Việt Nam tới Washington vào tháng 11 năm 2003. Tiếp theo là cảng đầu tiên của tàu của Hải quân tàu USS Vandergrift đến thành phố Hồ Chí Minh.
The high point in the warming ties came in June 2005, when Phan Van Khai became the first Vietnamese leader to be entertained at the White House. In their joint statement George W. Bush and Khai said they “shared a vision of peace, prosperity, and security in Southeast Asia and the Asia-Pacific region, and they agreed to cooperate bilaterally and multilaterally to promote these goals.” The inclusion of the phrase “Asia-Pacific region” in the communiqué was the only public hint that the relations went beyond bilateral or even regional—Southeast Asian concerns. Khai signed an intelligence agreement with the United States allowing cooperation on staunching money laundering and engaging in intelligence sharing with Washington.
Điểm cao trong quan hệ nồng ấm đến trong tháng 6 năm 2005, khi Phan Văn Khải đã trở thành nhà lãnh đạo đầu tiên của Việt Nam được giải trí tại Nhà Trắng. Trong bản tuyên bố chung, George W. Bush và Khai cho biết họ “chia sẻ tầm nhìn của hòa bình, an ninh và thịnh vượng ở Đông Nam Á và khu vực châu Á-Thái Bình Dương, và họ đồng ý hợp tác song phương và đa phương để thúc đẩy các mục tiêu này.” Sự bao gồm của cụm từ “khu vực châu Á-Thái Bình Dương” trong thông cáo công cộng duy nhất gợi ý rằng các mối quan hệ vượt quá giới hạn song phương hoặc thậm chí mối quan tâm khu vực Đông Nam Á. Khai đã ký một thỏa thuận thông minh với Hoa Kỳ cho phép hợp tác về staunching rửa tiền và tham gia trong việc chia sẻ thông tin tình báo với Washington.
Against the backdrop of growing Chinese power and assertiveness in the South China Sea US–Vietnam relations have deepened. US Secretary of State Hillary Clinton’s visit in Hanoi during an ASEAN ministerial meeting in 2010, where she expressed US concern about Chinese behaviour in the South China Sea, marked a new level of cooperation with Vietnam. The following year, US and Vietnam entered into discussions to raise their bilateral relationship to a strategic partnership. Military ties too have grown. During the Vietnamese defence minister’s 2003 visit to Washington, it was decided that similar level exchange visits would take place every three years. Vietnamese and US defence chiefs have since exchanged four visits. Leon Panetta’s June 2012 visit drew more than the usual attention against the backdrop of deteriorating US–China relations. Panetta was given a tour of Cam Ranh Bay, where Soviet naval assets and long-range bombers were once based.
Trong bối cảnh sức mạnh của Trung Quốc ngày càng tăng và sự quyết đoán trong Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông) quan hệ Mỹ-Việt Nam đã làm sâu sắc thêm. Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton thăm Hà Nội trong một cuộc họp ASEAN Bộ trong năm 2010, nơi cô đã bày tỏ mối quan tâm của Hoa Kỳ về hành vi của Trung Quốc ở Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông), đánh dấu một cấp độ mới của sự hợp tác với Việt Nam. Năm sau, Hoa Kỳ và Việt Nam tham gia vào các cuộc thảo luận để nâng cao mối quan hệ song phương lên một quan hệ đối tác chiến lược. Quan hệ quân sự đã trưởng thành. Trong chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam năm 2003 đến Washington, nó đã được quyết định rằng các chuyến thăm cấp tương tự trao đổi sẽ diễn ra ba năm một lần. Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam và Hoa Kỳ đã trao đổi bốn thăm. Chuyến thăm tháng 6 năm 2012 của Leon Panetta đã thu hút nhiều hơn sự chú ý thông thường trong bối cảnh xấu đi mối quan hệ Mỹ-Trung. Panetta đã được đưa ra một tour du lịch của Cam Ranh Bay, tài sản hải quân và máy bay ném bom tầm xa của Liên Xô đã từng dựa.
While the relationship has grown dramatically in the past decade, the interplay of three factors continues to modulate the relations. A militarily strong China poses a greater threat to Vietnam’s sovereignty than at any time in the recent past. But the Vietnamese Communist Party shares the Chinese Communist Party’s concerns about a Western threat to their system, all the while seeking Western economic cooperation to build a prosperous and powerful country.
Trong khi mối quan hệ đã phát triển đáng kể trong thập kỷ qua, sự tương tác của ba yếu tố tiếp tục để điều chỉnh các mối quan hệ. Một Trung Quốc quân sự mạnh mẽ đặt ra một mối đe dọa lớn hơn chủ quyền của Việt Nam hơn bất cứ lúc nào trong quá khứ gần đây. Tuy nhiên, các cổ phiếu Đảng Cộng sản Việt Đảng Cộng sản Trung Quốc lo ngại về một mối đe dọa phương Tây vào hệ thống của họ, tất cả các trong khi tìm kiếm Western hợp tác kinh tế để xây dựng một quốc gia thịnh vượng và mạnh mẽ
In 1978 a Vietnamese diplomat, Luu Doanh Huynh, explained the logic behind Vietnam’s cultivation of Moscow: “In all of history we have been secure from China in only two conditions. One is when China is weak and internally divided. The other is when she has been threatened by barbarians from the north. In the present era, the Russians are our barbarians.” The same logic can be applied to Vietnam’s need to cultivate the US today—a powerful friend to deter China from being too aggressive. As Vietnamese leaders frequently remind foreigners, a country can choose its friends but not its neighbours. However enticing it might be, Vietnam would shun any military alliance with Washington that could provoke its giant neighbour’s hostility or make the Vietnamese government vulnerable to American pressure on democracy and human rights. Rapprochement between the two countries is real but so are the limits.
Năm 1978, một nhà ngoại giao Việt Nam, Lưu Doanh Huỳnh, giải thích logic đằng sau canh tác của Việt Nam của Moscow: “Trong tất cả lịch sử, chúng tôi đã an toàn từ Trung Quốc chỉ có hai điều kiện. Một là khi Trung Quốc là yếu và nội bộ chia. Khác là khi cô đã bị đe dọa bởi những kẻ man rợ từ phía bắc. Trong thời đại hiện nay, người Nga là những kẻ man rợ của chúng tôi “cùng một logic có thể được áp dụng cho các nhu cầu của Việt Nam để nuôi dưỡng Mỹ hiện nay-một người bạn mạnh mẽ để ngăn chặn Trung Quốc quá hung hăng. Khi các nhà lãnh đạo Việt Nam thường xuyên nhắc nhở người nước ngoài, một quốc gia có thể chọn những người bạn của mình nhưng không phải là các nước láng giềng. Tuy nhiên hấp dẫn, nó có thể được, Việt Nam sẽ tránh xa bất kỳ liên minh quân sự với Washington có thể kích động sự thù địch của người láng giềng khổng lồ của mình hoặc làm cho chính phủ Việt Nam dễ bị áp lực của Mỹ về dân chủ và nhân quyền. Cải thiện quan hệ giữa hai nước là có thật nhưng như vậy là giới hạn.
Người cộng sản Trung Quốc 2012 : Vào Đảng vì tham vọng hơn là lý tưởng
Đại biểu dự Đại hội đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 18.
REUTERS/David Gray
Về đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 18, nhật báo Le Figaro dành cả trang báo khổ lớn cho hai bài viết mang tựa đề: « Là người cộng sản tại Trung Quốc năm 2012 » và « Những đảng viên vào Đảng vì tham vọng hơn là vì lý tưởng ».
Theo tờ báo thì cũng như mọi giai cấp, Đảng Cộng sản nước này hoạt động
theo quy luật dành mọi ưu tiên cho nhóm lãnh đạo ở thượng tầng.
Le Figaro nhận xét, Đảng Cộng sản Trung Quốc thường thích khoe khoang là số lượng thành viên của mình còn đông đảo hơn dân số nước Đức. Ở tuổi 90, hiện Đ ảng có 82 triệu đảng viên, và mỗi năm lại có thêm ba triệu người Trung Quốc đứng vào hàng ngũ Đảng. Trong một đất nước mà iPhone đã thay thế cho Sách Đỏ, và nước Pháp về mặt kinh tế còn « cộng sản hơn là Trung Quốc », người ta có thể ngạc nhiên về sức sống của đảng cách mạng già nua này. Tờ báo đặt câu hỏi, những đảng viên mới là ai, và việc là người cộng sản tại Trung Quốc năm 2012 có ý nghĩa gì ?
Trước hết, Đảng Cộng sản Trung Quốc ngày nay mang tầm vóc của một tầng lớp ưu tú. Vào Đảng cũng như tốt nghiệp đại học Harvard nổi tiếng của Mỹ, hay trường Quốc gia Hành chính của Pháp. Mathieu Duchâtel và Joris Zylberman, hai tác giả của cuốn sách « Những người cộng sản mới của Trung Quốc » giải thích : « Hiện các tiêu chuẩn nhận thức chính trị đã được pha loãng tối đa trong việc kết nạp đảng, mà chủ yếu là thông qua sự giới thiệu của tầng lớp ưu tú trong lãnh vực kinh tế, giới trí thức và chính khách. Thăng tiến nghề nghiệp là động cơ chủ yếu của việc xin vào đảng, cho dù đôi khi cũng từ lòng yêu nước ».
Trường đại học là nơi tuyển mộ đảng viên nhiều nhất : năm 2009, có 1,18 triệu sinh viên được kết nạp đảng. Đây là điều đáng ngạc nhiên, hai mươi năm sau vụ thảm sát sinh viên ở Thiên An Môn. Theo Mathieu Duchâtel, thì làn sóng vào đảng của sinh viên là do muốn được thuộc vào tầng lớp ưu đãi. Nhưng không phải « muốn là được ».
Trước hết, cần phải có người giới thiệu, sau đó là một năm thử thách : phải theo các khóa học chính trị và thảo ra « báo cáo thu hoạch» về nhận thức. Một số đã bị loại, như trường hợp một cử nhân trẻ viết báo cáo cho rằng Trung Quốc không thể sản sinh ra được một Steve Jobs.
Bình thường thì Đảng không đòi hỏi nhiều như người ta tưởng. Mathieu Duchâtel cho biết : « Dần dần sự kiểm soát của trung ương đối với cơ sở lại càng yếu đi, có rất ít hoạt động. Ngược lại, đây là đường dây chủ yếu để truyền đi các thông điệp, nhất là trong trường hợp khủng hoảng ». Chẳng hạn như trong xì-căng-đan Bạc Hy Lai, rất cần được giải thích…
Tham nhũng sẽ giết chết Đảng
Đảng Cộng sản Trung Quốc hiện có bốn triệu chi bộ. Mạng lưới này tỏa đi khắp nơi, từ cơ quan hành chính, xí nghiệp, nông thôn cho đến thành thị, và đương nhiên là trong quân đội. Một lãnh vực sống còn, vì quân đội lệ thuộc vào Đảng chứ không phải vào Nhà nước.
Thông qua các chi bộ này, Đảng kiểm soát bộ máy chính phủ và tư bản nhà nước khổng lồ. Sự thăng tiến hầu hết tùy thuộc vào tư cách đảng viên, và một số chức danh quản lý không dành cho người ngoài đảng. Trong một công ty quốc doanh, chẳng hạn như tập đoàn dầu khí CNPC, có đến hơn 600.000 đảng viên trên tổng số 1,6 triệu công nhân viên. Còn tại các quận huyện, thì các chức vụ lãnh đạo chỉ dành cho đảng viên.
Nhiều trí thức và những người chủ trương tự do tỏ ý tiếc là Đảng chỉ phục vụ cho sự tồn tại của mình hơn là phục vụ nhân dân. Đỗ Đạo Chính (Du Daozheng), từng là cán bộ quản lý báo chí cao cấp và nay phụ trách một tạp chí tự do nhận định: « Vẫn còn như trong chế độ phong kiến, giữa lãnh chúa và người hầu, trong khi công chức phải là người phục vụ nhân dân chứ không phải ngược lại. Nếu các cán bộ đảng tiếp tục nắm trọn quyền lực và ở ngoài vòng kiểm soát, thì nạn tham nhũng sẽ giết chết Đảng ».
Le Figaro nhận định, trong bài diễn văn khai mạc đại hội Đảng 18, Hồ Cẩm Đào đã cảnh báo về mối đe dọa tham nhũng, nhưng không rút ra cùng một kết luận như trên.
Vào Đảng để tìm địa vị chứ không vì lý tưởng
Trong bài viết « Những đảng viên vào Đảng vì tham vọng hơn là vì lý tưởng », Le Figaro gặp gỡ một số đảng viên để tìm hiểu động cơ vào Đảng và ước vọng của họ.
Một nữ trí thức 26 tuổi cho biết được kết nạp đảng lúc đang là sinh viên năm thứ tư, vì lúc đó Đảng đang muốn tuyển hai người học giỏi trong lớp. Cô hy vọng sẽ tìm được việc làm tốt ở một đơn vị quốc doanh, nhưng rốt cuộc tư cách đảng viên hiện không giúp ích được gì, vì nay cô đang làm việc cho một công ty ngoại quốc ở Pháp. Một chủ doanh nghiệp tư nhân 49 tuổi cũng vào Đảng vì muốn được thăng tiến. Ngay cả trong lãnh vực tư nhân, được kết nạp Đảng sẽ có vai vế hơn và mở ra những cơ hội quan hệ (guanxi).
Một giáo sư đại học 57 tuổi thì vào Đảng từ năm 1983, theo ông lúc đó Đảng còn có lý tưởng, và các đảng viên là những người gương mẫu, có ý thức. Nếu hồi đó Đảng Cộng sản giống như ngày nay, thì ông đã không gia nhập. Cuối cùng một viên chức hưu trí 68 tuổi, coi việc vào Đảng là điều tự nhiên vì cha mẹ đều là đảng viên, cho rằng phát triển kinh tế là chìa khóa cho mọi thứ. Theo ông : « Người dân Trung Quốc không đòi hỏi gì nhiều. Nếu có được cuộc sống ổn định và thịnh vượng, họ sẽ không bao giờ nổi dậy chống lại Đảng Cộng sản ».
Nhật chuẩn bị đầu tư ồ ạt vào Miến Điện
« Bên bờ vực suy thoái và xung đột với Trung Quốc, Nhật Bản hy vọng vào Miến Điện ». Đó là tựa đề bài viết của thông tín viên Le Monde tại Tokyo. Tổng sản phẩm nội địa của Nhật đã sụt giảm 0,9% từ tháng 7 đến tháng 9, do tiêu thụ và đầu tư giảm, và nhất là xuất khẩu sang Trung Quốc giảm mạnh do tranh chấp chủ quyền quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.
Tờ báo cho biết, hồi tháng 10, bên lề hội nghị Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới tại Tokyo, Bộ Tài chính Nhật đã tổ chức một hội nghị quan trọng về Miến Điện. Đây là dịp để chứng tỏ sự quan tâm của Nhật Bản đối với một đất nước vừa mở cửa, cho đến nỗi xóa đi một phần năm số nợ của Miến Điện và loan báo sẽ tiếp tục cho vay lại từ đầu năm 2013.
Các công ty Nhật cũng đổ xô vào một quốc gia được cho là rất giàu tiềm năng. Tập đoàn xây dựng Shimizu sẽ mở lại văn phòng đại diện ở Răngun, tập đoàn thương mại Itochu muốn khai thác các mỏ tungsten và đất hiếm, công ty kinh doanh hàng thời trang Fast Retailing dự định đặt cơ sở sản xuất ở Miến Điện.
Người Nhật muốn khai thác hình ảnh khác tích cực của đất nước hoa anh đào tại Miến Điện. Nhà lãnh đạo Ne Win (1962-1988) từng được Nhật huấn luyện quân sự trong cuộc chiến chống quân Anh chiếm đóng, và Tokyo bắt đầu viện trợ cho Miến Điện ngay từ năm 1955. Sau vụ đảo chính ở Răngun năm 1988, trong khi phương Tây tăng cường trừng phạt, thì Nhật vẫn duy trì quan hệ tốt đẹp với Miến Điện.
Tình hình căng thẳng xung quanh vấn đề quần đảo Senkaku/Điếu Ngư khiến nảy sinh làn sóng bài Nhật tại Trung Quốc, cũng làm các tập đoàn Nhật như Shiseido, Nissan, Toyota thiệt hại rất nhiều. Nay thì họ ít cần một Trung Quốc có giá lao động cao hơn, mà quay sang các nước khác như Miến Điện, Malaysia và Thái Lan.
Vi tín dụng trên đường phục hồi
Cũng tại châu Á, trong phụ trang kinh tế hôm nay, thông tín viên Le Monde cho biết : « Vi tín dụng lại nở rộ ở Cam Bốt ». Bị đặt dấu hỏi trong những năm gần đây, nhưng nay phương thức cho vay này đã quay lại, hỗ trợ các gia đình sống ở nông thôn một cách hiệu quả hơn. Hiện có hơn một triệu người Cam Bốt thường xuyên vay những món tiền nhỏ.
Bài báo mở đầu bằng trường hợp của một phụ nữ nghèo khó có năm con, sống tại ngoại ô Phnom Penh. Bà đã vay ba lần, lần mới nhất là 135 đô la. Nhờ đó bà sửa được nhà cửa bị hư hại sau hai trận lụt, và khỏi phải đi chợ xa bán rau quả, mà mở quầy bán bánh mì thịt ngay trước nhà. Với món vay này, bà tiết kiệm được hai đô la rưỡi mỗi ngày. Tổ chức vi tín dụng cho bà vay là Chamroeun, đối tác Cam Bốt của tổ chức phi chính phủ Pháp Entrepreneurs du monde.
Khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là tại châu Á, vi tín dụng đang phát triển trở lại sau thời gian vấp phải nhiều tai tiếng. Đặc biệt là tại bang Andra Pradesh của Ân Độ, nơi các tổ chức vi tín dụng bị lên án là đã đẩy nông dân vào cảnh nợ nần, đôi khi dẫn đến tự tử.
Cécile Lapenu, giám đốc một mạng lưới vi tín dụng nhận định, nhìn chung cuộc khủng hoảng vừa qua đã giúp vi tín dụng trở nên lành mạnh hơn và tiếp tục phát triển tuy không còn ồn ào như trước. Jean-Luc Perron, đại diện trưởng Fondation Grameen Crédit Agricole nhấn mạnh, một thiểu số tiêu cực không thể làm quên đi lợi ích mà 200 triệu người đi vay đã có được. Nếu không có vi tín dụng, những người không vay được từ ngân hàng không còn cách nào khác là đi vay nặng lãi hay vay mượn từ người thân.
Đức : Một phần tư số phụ nữ trí thức không có con
Nhìn sang châu Âu, thông tín viên nhật báo Libération tại Berlin cho biết, một phần tư phụ nữ Đức trình độ đại học không có con. Hiện tượng này làm cho chính phủ Đức lo ngại, trong bối cảnh tỉ lệ sinh sản đang giảm mạnh.
Hiện nay có đến 20% phụ nữ Tây Đức sinh vào khoảng năm 1960 và 1964 không có con, và 22% chỉ có một con. Càng có học thì tỉ lệ có con càng ít : một phần tư số phụ nữ có bằng cử nhân trở lên không sinh con, trong khi các phụ nữ chỉ học đến tú tài thì tỉ lệ này là 15%. Hiện tượng này làm chính phủ Đức lo ngại, trong bối cảnh khắc khổ và giảm chi tiêu công. Bởi vì các phụ nữ khá giả lại không con, trong khi số thanh thiếu niên nhà nghèo lệ thuộc vào trợ cấp xã hội không ngừng tăng lên.
Theo một nghiên cứu, thì đó là do sau chương trình đại học quá dài, rồi tìm được việc làm đầu tiên, khoảng sáu, bảy năm này khả năng sinh sản bắt đầu giảm. Nếu không tìm được người bạn đời trong thời gian đó, người phụ nữ thường sống độc thân, và đa số thường không có ý định này lúc ban đầu.
Châu Âu trước thế trận địa chính trị mới về dầu lửa
« Một chính sách địa chính trị mới về dầu lửa », đó là tựa đề bài xã luận của nhật báo kinh tế Les Echos. Tờ báo phân tích những hệ quả trước dự đoán trong những thập kỷ tới Hoa Kỳ sẽ trở thành quốc gia sản xuất dầu lửa lớn nhất hành tinh.
Les Echos nhắc lại, ngay sau khi quân Liên Xô tràn vào Afghanistan và sau vụ đảo chính ở Teheran, Tổng thống Mỹ đã tuyên bố là Hoa Kỳ sẽ không ngần ngại sử dụng vũ lực để đảm bảo nguồn cung dầu lửa từ Trung Đông.
Ba, bốn chục năm sau, một khi nước Mỹ không còn cần nhập dầu và thậm chí còn thu được rủng rỉnh tiền nhờ vàng đen, thì Hải quân Hoa Kỳ có cần bảo vệ các tuyến đường hàng hải hay ủng hộ các vương quốc Ả Rập thân Mỹ hay không ?
Bởi vì trong những thập kỷ tới, Bắc Kinh mới cần dầu lửa hơn là Washington để duy trì hoạt động các nhà máy. Không chắc gì hiến binh của toàn cầu hiện nay chịu chấp nhận hành động vô vị lợi để giúp giữ an ninh cho nguồn cung nhiên liệu của đối thủ. Cũng không chắc gì Mỹ sẽ sát cánh với châu Âu nếu mai này có những biến động tại các nước Ả Rập.
Thế nên theo Les Echos, châu Âu không thể làm khán giả trước một thế trận địa chính trị mới về năng lượng trong tương lai. Châu Âu cần phải tự cứu mình bằng cách giảm bớt lệ thuộc vào dầu lửa, và nghiên cứu thêm vấn đề năng lượng nguyên tử, khí thiên nhiên hay khí đá phiến.
Tổng thống Pháp : Uy tín xuống dốc
Tựa chính các báo Pháp hôm nay tập trung cho Tổng thống François Hollande. Sau sáu tháng nhậm chức, dư luận Pháp đang đặt ra rất nhiều câu hỏi về việc điều hành chính phủ của ông. Nhật báo cánh tả Libération chạy tựa : « Giai đoạn cuối của quá trình thử việc ». Tờ báo công giáo La Croix đưa tít trang nhất: « François Hollande, bản tổng kết đầu tiên ». Nhật báo cộng sản L’Humanité nhận xét: « Ông Hollande được chờ đợi trước bước ngoặt », trong khi tờ báo cánh hữu Le Figaro đặt câu hỏi: « Ông Hollande liệu có phá tan được những nghi ngờ ? ». Còn Le Monde khẳng định: « Hollande bị buộc phải chứng minh những thay đổi chính sách ». Chỉ riêng nhật báo kinh tế Les Echos quan tâm đến việc « Hoa Kỳ sắp trở thành cường quốc dầu lửa số một thế giới ».
Tờ Libération thiên tả dẫn kết quả thăm dò cho thấy người Pháp không quan tâm lắm đến những sai sót của chính phủ vừa qua. Nhưng vấn đề nghiêm trọng hơn : theo người dân thì khó khăn hiện nay vừa do khủng hoảng, vừa do xử lý không đúng tầm. Như vậy không cần Tổng thống phải giữ cho đúng lời hứa tranh cử hay đưa ra những phép lạ, mà phải chân thực, sáng suốt, có được hành động về những vấn đề nhạy cảm dựa trên cái nền tương trợ, kẻo lại không khác gì cánh hữu.
« Ngôn từ và niềm đau », đó là tựa đề bài xã luận của nhật báo thiên hữu Le Figaro. Tờ báo không chờ đợi điều gì quan trọng trong buổi họp báo hôm nay – lần đầu tiên sau sáu tháng cầm quyền, ông François Hollande mới gặp gỡ báo chí. Trước số đông nhà báo, cần phải khôn khéo trả lời các câu hỏi hóc búa, về điểm này thì ông Hollande có thừa thông minh và dí dỏm. Nhưng người dân không đòi hỏi ông giải thích một cách thông minh vì sao tình hình nước Pháp lại tệ hại, mà cần ông thuyết phục được một cách hiệu quả, về khả năng ông có thể vực dậy nước Pháp.
Trong bài viết « Hollande và bóng ma Sarkozy », nhật báo Les Echos nhận xét, tân tổng thống phải mất sáu tháng để thoát khỏi chiếc bóng của người tiền nhiệm. Ông đã hứa là sẽ không họp báo tại điện Elysée, chỉ vì lý do duy nhất là không muốn làm giống ông Nicolas Sarkozy, thế mà hôm nay cuộc họp diễn ra ngay tại Elysée. Nghịch lý là ở chỗ, tâm lý chống ông Sarkozy đã đưa ông lên ngôi vị hiện nay, thế nhưng chính vì chủ trương làm ngược lại tất cả những gì tổng thống nhiệm kỳ trước làm, đã khiến ông mất rất nhiều thời gian và điểm tín nhiệm xuống thấp ở mức kỷ lục. Và giờ đây ông lại quay lui, chẳng hạn cũng bay ngay đến những địa phương xảy ra những sự kiện gây xúc động như ông Sarkozy trước đây, hay việc thông qua hiệp ước châu Âu do người tiền nhiệm thương thuyết, tăng thuế trị giá gia tăng để giúp doanh nghiệp thêm tính cạnh tranh…những biện pháp mà trước đây ông chống đối.
Le Figaro nhận xét, Đảng Cộng sản Trung Quốc thường thích khoe khoang là số lượng thành viên của mình còn đông đảo hơn dân số nước Đức. Ở tuổi 90, hiện Đ ảng có 82 triệu đảng viên, và mỗi năm lại có thêm ba triệu người Trung Quốc đứng vào hàng ngũ Đảng. Trong một đất nước mà iPhone đã thay thế cho Sách Đỏ, và nước Pháp về mặt kinh tế còn « cộng sản hơn là Trung Quốc », người ta có thể ngạc nhiên về sức sống của đảng cách mạng già nua này. Tờ báo đặt câu hỏi, những đảng viên mới là ai, và việc là người cộng sản tại Trung Quốc năm 2012 có ý nghĩa gì ?
Trước hết, Đảng Cộng sản Trung Quốc ngày nay mang tầm vóc của một tầng lớp ưu tú. Vào Đảng cũng như tốt nghiệp đại học Harvard nổi tiếng của Mỹ, hay trường Quốc gia Hành chính của Pháp. Mathieu Duchâtel và Joris Zylberman, hai tác giả của cuốn sách « Những người cộng sản mới của Trung Quốc » giải thích : « Hiện các tiêu chuẩn nhận thức chính trị đã được pha loãng tối đa trong việc kết nạp đảng, mà chủ yếu là thông qua sự giới thiệu của tầng lớp ưu tú trong lãnh vực kinh tế, giới trí thức và chính khách. Thăng tiến nghề nghiệp là động cơ chủ yếu của việc xin vào đảng, cho dù đôi khi cũng từ lòng yêu nước ».
Trường đại học là nơi tuyển mộ đảng viên nhiều nhất : năm 2009, có 1,18 triệu sinh viên được kết nạp đảng. Đây là điều đáng ngạc nhiên, hai mươi năm sau vụ thảm sát sinh viên ở Thiên An Môn. Theo Mathieu Duchâtel, thì làn sóng vào đảng của sinh viên là do muốn được thuộc vào tầng lớp ưu đãi. Nhưng không phải « muốn là được ».
Trước hết, cần phải có người giới thiệu, sau đó là một năm thử thách : phải theo các khóa học chính trị và thảo ra « báo cáo thu hoạch» về nhận thức. Một số đã bị loại, như trường hợp một cử nhân trẻ viết báo cáo cho rằng Trung Quốc không thể sản sinh ra được một Steve Jobs.
Bình thường thì Đảng không đòi hỏi nhiều như người ta tưởng. Mathieu Duchâtel cho biết : « Dần dần sự kiểm soát của trung ương đối với cơ sở lại càng yếu đi, có rất ít hoạt động. Ngược lại, đây là đường dây chủ yếu để truyền đi các thông điệp, nhất là trong trường hợp khủng hoảng ». Chẳng hạn như trong xì-căng-đan Bạc Hy Lai, rất cần được giải thích…
Tham nhũng sẽ giết chết Đảng
Đảng Cộng sản Trung Quốc hiện có bốn triệu chi bộ. Mạng lưới này tỏa đi khắp nơi, từ cơ quan hành chính, xí nghiệp, nông thôn cho đến thành thị, và đương nhiên là trong quân đội. Một lãnh vực sống còn, vì quân đội lệ thuộc vào Đảng chứ không phải vào Nhà nước.
Thông qua các chi bộ này, Đảng kiểm soát bộ máy chính phủ và tư bản nhà nước khổng lồ. Sự thăng tiến hầu hết tùy thuộc vào tư cách đảng viên, và một số chức danh quản lý không dành cho người ngoài đảng. Trong một công ty quốc doanh, chẳng hạn như tập đoàn dầu khí CNPC, có đến hơn 600.000 đảng viên trên tổng số 1,6 triệu công nhân viên. Còn tại các quận huyện, thì các chức vụ lãnh đạo chỉ dành cho đảng viên.
Nhiều trí thức và những người chủ trương tự do tỏ ý tiếc là Đảng chỉ phục vụ cho sự tồn tại của mình hơn là phục vụ nhân dân. Đỗ Đạo Chính (Du Daozheng), từng là cán bộ quản lý báo chí cao cấp và nay phụ trách một tạp chí tự do nhận định: « Vẫn còn như trong chế độ phong kiến, giữa lãnh chúa và người hầu, trong khi công chức phải là người phục vụ nhân dân chứ không phải ngược lại. Nếu các cán bộ đảng tiếp tục nắm trọn quyền lực và ở ngoài vòng kiểm soát, thì nạn tham nhũng sẽ giết chết Đảng ».
Le Figaro nhận định, trong bài diễn văn khai mạc đại hội Đảng 18, Hồ Cẩm Đào đã cảnh báo về mối đe dọa tham nhũng, nhưng không rút ra cùng một kết luận như trên.
Vào Đảng để tìm địa vị chứ không vì lý tưởng
Trong bài viết « Những đảng viên vào Đảng vì tham vọng hơn là vì lý tưởng », Le Figaro gặp gỡ một số đảng viên để tìm hiểu động cơ vào Đảng và ước vọng của họ.
Một nữ trí thức 26 tuổi cho biết được kết nạp đảng lúc đang là sinh viên năm thứ tư, vì lúc đó Đảng đang muốn tuyển hai người học giỏi trong lớp. Cô hy vọng sẽ tìm được việc làm tốt ở một đơn vị quốc doanh, nhưng rốt cuộc tư cách đảng viên hiện không giúp ích được gì, vì nay cô đang làm việc cho một công ty ngoại quốc ở Pháp. Một chủ doanh nghiệp tư nhân 49 tuổi cũng vào Đảng vì muốn được thăng tiến. Ngay cả trong lãnh vực tư nhân, được kết nạp Đảng sẽ có vai vế hơn và mở ra những cơ hội quan hệ (guanxi).
Một giáo sư đại học 57 tuổi thì vào Đảng từ năm 1983, theo ông lúc đó Đảng còn có lý tưởng, và các đảng viên là những người gương mẫu, có ý thức. Nếu hồi đó Đảng Cộng sản giống như ngày nay, thì ông đã không gia nhập. Cuối cùng một viên chức hưu trí 68 tuổi, coi việc vào Đảng là điều tự nhiên vì cha mẹ đều là đảng viên, cho rằng phát triển kinh tế là chìa khóa cho mọi thứ. Theo ông : « Người dân Trung Quốc không đòi hỏi gì nhiều. Nếu có được cuộc sống ổn định và thịnh vượng, họ sẽ không bao giờ nổi dậy chống lại Đảng Cộng sản ».
Nhật chuẩn bị đầu tư ồ ạt vào Miến Điện
« Bên bờ vực suy thoái và xung đột với Trung Quốc, Nhật Bản hy vọng vào Miến Điện ». Đó là tựa đề bài viết của thông tín viên Le Monde tại Tokyo. Tổng sản phẩm nội địa của Nhật đã sụt giảm 0,9% từ tháng 7 đến tháng 9, do tiêu thụ và đầu tư giảm, và nhất là xuất khẩu sang Trung Quốc giảm mạnh do tranh chấp chủ quyền quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.
Tờ báo cho biết, hồi tháng 10, bên lề hội nghị Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới tại Tokyo, Bộ Tài chính Nhật đã tổ chức một hội nghị quan trọng về Miến Điện. Đây là dịp để chứng tỏ sự quan tâm của Nhật Bản đối với một đất nước vừa mở cửa, cho đến nỗi xóa đi một phần năm số nợ của Miến Điện và loan báo sẽ tiếp tục cho vay lại từ đầu năm 2013.
Các công ty Nhật cũng đổ xô vào một quốc gia được cho là rất giàu tiềm năng. Tập đoàn xây dựng Shimizu sẽ mở lại văn phòng đại diện ở Răngun, tập đoàn thương mại Itochu muốn khai thác các mỏ tungsten và đất hiếm, công ty kinh doanh hàng thời trang Fast Retailing dự định đặt cơ sở sản xuất ở Miến Điện.
Người Nhật muốn khai thác hình ảnh khác tích cực của đất nước hoa anh đào tại Miến Điện. Nhà lãnh đạo Ne Win (1962-1988) từng được Nhật huấn luyện quân sự trong cuộc chiến chống quân Anh chiếm đóng, và Tokyo bắt đầu viện trợ cho Miến Điện ngay từ năm 1955. Sau vụ đảo chính ở Răngun năm 1988, trong khi phương Tây tăng cường trừng phạt, thì Nhật vẫn duy trì quan hệ tốt đẹp với Miến Điện.
Tình hình căng thẳng xung quanh vấn đề quần đảo Senkaku/Điếu Ngư khiến nảy sinh làn sóng bài Nhật tại Trung Quốc, cũng làm các tập đoàn Nhật như Shiseido, Nissan, Toyota thiệt hại rất nhiều. Nay thì họ ít cần một Trung Quốc có giá lao động cao hơn, mà quay sang các nước khác như Miến Điện, Malaysia và Thái Lan.
Vi tín dụng trên đường phục hồi
Cũng tại châu Á, trong phụ trang kinh tế hôm nay, thông tín viên Le Monde cho biết : « Vi tín dụng lại nở rộ ở Cam Bốt ». Bị đặt dấu hỏi trong những năm gần đây, nhưng nay phương thức cho vay này đã quay lại, hỗ trợ các gia đình sống ở nông thôn một cách hiệu quả hơn. Hiện có hơn một triệu người Cam Bốt thường xuyên vay những món tiền nhỏ.
Bài báo mở đầu bằng trường hợp của một phụ nữ nghèo khó có năm con, sống tại ngoại ô Phnom Penh. Bà đã vay ba lần, lần mới nhất là 135 đô la. Nhờ đó bà sửa được nhà cửa bị hư hại sau hai trận lụt, và khỏi phải đi chợ xa bán rau quả, mà mở quầy bán bánh mì thịt ngay trước nhà. Với món vay này, bà tiết kiệm được hai đô la rưỡi mỗi ngày. Tổ chức vi tín dụng cho bà vay là Chamroeun, đối tác Cam Bốt của tổ chức phi chính phủ Pháp Entrepreneurs du monde.
Khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là tại châu Á, vi tín dụng đang phát triển trở lại sau thời gian vấp phải nhiều tai tiếng. Đặc biệt là tại bang Andra Pradesh của Ân Độ, nơi các tổ chức vi tín dụng bị lên án là đã đẩy nông dân vào cảnh nợ nần, đôi khi dẫn đến tự tử.
Cécile Lapenu, giám đốc một mạng lưới vi tín dụng nhận định, nhìn chung cuộc khủng hoảng vừa qua đã giúp vi tín dụng trở nên lành mạnh hơn và tiếp tục phát triển tuy không còn ồn ào như trước. Jean-Luc Perron, đại diện trưởng Fondation Grameen Crédit Agricole nhấn mạnh, một thiểu số tiêu cực không thể làm quên đi lợi ích mà 200 triệu người đi vay đã có được. Nếu không có vi tín dụng, những người không vay được từ ngân hàng không còn cách nào khác là đi vay nặng lãi hay vay mượn từ người thân.
Đức : Một phần tư số phụ nữ trí thức không có con
Nhìn sang châu Âu, thông tín viên nhật báo Libération tại Berlin cho biết, một phần tư phụ nữ Đức trình độ đại học không có con. Hiện tượng này làm cho chính phủ Đức lo ngại, trong bối cảnh tỉ lệ sinh sản đang giảm mạnh.
Hiện nay có đến 20% phụ nữ Tây Đức sinh vào khoảng năm 1960 và 1964 không có con, và 22% chỉ có một con. Càng có học thì tỉ lệ có con càng ít : một phần tư số phụ nữ có bằng cử nhân trở lên không sinh con, trong khi các phụ nữ chỉ học đến tú tài thì tỉ lệ này là 15%. Hiện tượng này làm chính phủ Đức lo ngại, trong bối cảnh khắc khổ và giảm chi tiêu công. Bởi vì các phụ nữ khá giả lại không con, trong khi số thanh thiếu niên nhà nghèo lệ thuộc vào trợ cấp xã hội không ngừng tăng lên.
Theo một nghiên cứu, thì đó là do sau chương trình đại học quá dài, rồi tìm được việc làm đầu tiên, khoảng sáu, bảy năm này khả năng sinh sản bắt đầu giảm. Nếu không tìm được người bạn đời trong thời gian đó, người phụ nữ thường sống độc thân, và đa số thường không có ý định này lúc ban đầu.
Châu Âu trước thế trận địa chính trị mới về dầu lửa
« Một chính sách địa chính trị mới về dầu lửa », đó là tựa đề bài xã luận của nhật báo kinh tế Les Echos. Tờ báo phân tích những hệ quả trước dự đoán trong những thập kỷ tới Hoa Kỳ sẽ trở thành quốc gia sản xuất dầu lửa lớn nhất hành tinh.
Les Echos nhắc lại, ngay sau khi quân Liên Xô tràn vào Afghanistan và sau vụ đảo chính ở Teheran, Tổng thống Mỹ đã tuyên bố là Hoa Kỳ sẽ không ngần ngại sử dụng vũ lực để đảm bảo nguồn cung dầu lửa từ Trung Đông.
Ba, bốn chục năm sau, một khi nước Mỹ không còn cần nhập dầu và thậm chí còn thu được rủng rỉnh tiền nhờ vàng đen, thì Hải quân Hoa Kỳ có cần bảo vệ các tuyến đường hàng hải hay ủng hộ các vương quốc Ả Rập thân Mỹ hay không ?
Bởi vì trong những thập kỷ tới, Bắc Kinh mới cần dầu lửa hơn là Washington để duy trì hoạt động các nhà máy. Không chắc gì hiến binh của toàn cầu hiện nay chịu chấp nhận hành động vô vị lợi để giúp giữ an ninh cho nguồn cung nhiên liệu của đối thủ. Cũng không chắc gì Mỹ sẽ sát cánh với châu Âu nếu mai này có những biến động tại các nước Ả Rập.
Thế nên theo Les Echos, châu Âu không thể làm khán giả trước một thế trận địa chính trị mới về năng lượng trong tương lai. Châu Âu cần phải tự cứu mình bằng cách giảm bớt lệ thuộc vào dầu lửa, và nghiên cứu thêm vấn đề năng lượng nguyên tử, khí thiên nhiên hay khí đá phiến.
Tổng thống Pháp : Uy tín xuống dốc
Tựa chính các báo Pháp hôm nay tập trung cho Tổng thống François Hollande. Sau sáu tháng nhậm chức, dư luận Pháp đang đặt ra rất nhiều câu hỏi về việc điều hành chính phủ của ông. Nhật báo cánh tả Libération chạy tựa : « Giai đoạn cuối của quá trình thử việc ». Tờ báo công giáo La Croix đưa tít trang nhất: « François Hollande, bản tổng kết đầu tiên ». Nhật báo cộng sản L’Humanité nhận xét: « Ông Hollande được chờ đợi trước bước ngoặt », trong khi tờ báo cánh hữu Le Figaro đặt câu hỏi: « Ông Hollande liệu có phá tan được những nghi ngờ ? ». Còn Le Monde khẳng định: « Hollande bị buộc phải chứng minh những thay đổi chính sách ». Chỉ riêng nhật báo kinh tế Les Echos quan tâm đến việc « Hoa Kỳ sắp trở thành cường quốc dầu lửa số một thế giới ».
Tờ Libération thiên tả dẫn kết quả thăm dò cho thấy người Pháp không quan tâm lắm đến những sai sót của chính phủ vừa qua. Nhưng vấn đề nghiêm trọng hơn : theo người dân thì khó khăn hiện nay vừa do khủng hoảng, vừa do xử lý không đúng tầm. Như vậy không cần Tổng thống phải giữ cho đúng lời hứa tranh cử hay đưa ra những phép lạ, mà phải chân thực, sáng suốt, có được hành động về những vấn đề nhạy cảm dựa trên cái nền tương trợ, kẻo lại không khác gì cánh hữu.
« Ngôn từ và niềm đau », đó là tựa đề bài xã luận của nhật báo thiên hữu Le Figaro. Tờ báo không chờ đợi điều gì quan trọng trong buổi họp báo hôm nay – lần đầu tiên sau sáu tháng cầm quyền, ông François Hollande mới gặp gỡ báo chí. Trước số đông nhà báo, cần phải khôn khéo trả lời các câu hỏi hóc búa, về điểm này thì ông Hollande có thừa thông minh và dí dỏm. Nhưng người dân không đòi hỏi ông giải thích một cách thông minh vì sao tình hình nước Pháp lại tệ hại, mà cần ông thuyết phục được một cách hiệu quả, về khả năng ông có thể vực dậy nước Pháp.
Trong bài viết « Hollande và bóng ma Sarkozy », nhật báo Les Echos nhận xét, tân tổng thống phải mất sáu tháng để thoát khỏi chiếc bóng của người tiền nhiệm. Ông đã hứa là sẽ không họp báo tại điện Elysée, chỉ vì lý do duy nhất là không muốn làm giống ông Nicolas Sarkozy, thế mà hôm nay cuộc họp diễn ra ngay tại Elysée. Nghịch lý là ở chỗ, tâm lý chống ông Sarkozy đã đưa ông lên ngôi vị hiện nay, thế nhưng chính vì chủ trương làm ngược lại tất cả những gì tổng thống nhiệm kỳ trước làm, đã khiến ông mất rất nhiều thời gian và điểm tín nhiệm xuống thấp ở mức kỷ lục. Và giờ đây ông lại quay lui, chẳng hạn cũng bay ngay đến những địa phương xảy ra những sự kiện gây xúc động như ông Sarkozy trước đây, hay việc thông qua hiệp ước châu Âu do người tiền nhiệm thương thuyết, tăng thuế trị giá gia tăng để giúp doanh nghiệp thêm tính cạnh tranh…những biện pháp mà trước đây ông chống đối.
Trung Quốc chuyển quyền – di sản kinh tế
Nguyễn-Xuân Nghĩa – Nguoiviet
Trong tuần này, sau khi đại hội đảng khóa 18 chấm dứt, Trung Quốc sẽ có tầng lớp lãnh đạo mới, với hai khuôn mặt tiêu biểu là Tổng Bí Thư Tập Cận Bình và Tổng Lý Quốc Vụ Viện (Thủ Tướng) Lý Khắc Cường. Ðó là “thế hệ lãnh đạo thứ năm” sau thế hệ Mao Trạch Ðông, Ðặng Tiểu Bình, Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Ðào.
Khi kế nhiệm thế hệ Giang Trạch Dân, Lý Bằng và Chu Dung Cơ sau đại hội 16 mười năm về trước, Tổng Bí Thư kiêm Chủ Tịch Hồ Cẩm Ðào, Chủ Tịch Quốc Hội Ngô Bang Quốc và Thủ Tướng Ôn Gia Bảo đã kế thừa một di sản không đến nỗi tệ.
Sản lượng kinh tế năm đó của Trung Quốc được ước lượng là một ngàn 450 tỷ Mỹ kim, ngang ngửa với nước Anh. Quan trọng nhất, xứ này đã có 10 năm tương đối ổn định sau vụ khủng hoảng Thiên An Môn năm 1989 và sau quyết định tiếp tục cải cách kinh tế của Ðặng Tiểu Bình vào năm 1992 trước khi họ Ðặng về hưu làm Thái thượng hoàng cho đến khi tạ thế vào năm 1997. Ngày nay, 10 năm sau, Trung Quốc đã vượt qua Anh, Ðức rồi Nhật về kinh tế, đứng hàng thứ nhì sau Hoa Kỳ, với sản lượng khoảng bảy ngàn 400 tỷ đô la và một khối dự trữ ngoại tệ là ba ngàn ba trăm tỷ, trong đó có một phần ba là cho Hoa Kỳ vay, dưới hình thức công khố phiếu.
Vậy mà từ hai năm nay, lần lượt Ôn Gia Bảo rồi Hồ Cẩm Ðào đều nói đến nhược điểm của nền kinh tế là thiếu công bằng, thiếu ổn định, thiếu phối hợp và không bền vững. Trước đại hội hôm mùng tám, trong báo cáo chính trị do Tập Cận Bình là trưởng ban soạn thảo, Hồ Cẩm Ðào còn cảnh báo rằng tham nhũng có thể làm đảng và nhà nước sụp đổ.
Khi ấy, người ta mới nhớ lại là sau vụ thanh trừng bí thư Trùng Khánh là Bạc Hy Lai và trước khoáng đại Quốc Hội vào Tháng Tư, Thủ Tướng Ôn Gia Bảo đã gián tiếp đả kích phương pháp làm việc của họ Bạc và nói đến yêu cầu “chính đảng”, một yêu cầu thường trực đã có từ thời Mao.
Việc cải cách kinh tế và chuyển hướng xã hội để chú ý đến phẩm hơn lượng đã được thế hệ thứ tư nhắc tới nhiều lần mà sau cùng vẫn không thành. Họ đành trao lại cho thế hệ thứ năm. Vì sao như vậy?
***
Chiến lược phát triển do Ðặng Tiểu Bình tiến hành từ 1979 đã tạo ra sự kỳ diệu kinh tế làm thế giới ngợi ca với tốc độ tăng trưởng mấp mé 9-10% một năm trong ba chục năm liền. Học từ các nước Ðông Á đi trước, chiến lược ấy lấy xuất cảng làm lực đẩy và mở bung tiềm năng của các tỉnh miền Ðông, ở vùng duyên hải, vốn dĩ có điều kiện địa dư thuận lợi cho canh tác và giao thông và dễ tiếp cận với thị trường quốc tế. Nhưng chiến lược đó đã đào sâu dị biệt giữa các tỉnh, với những địa phương nghèo bị tụt hậu. Và trên toàn quốc, tiến trình công nghiệp hóa dẫn tới hiện tượng đô thị hóa hoang dại, gây thêm bất công xã hội.
Thế hệ thứ ba là Giang Trạch Dân cùng Tổng Lý Chu Dung Cơ đã muốn điều chỉnh với kế hoạch “Phát triển địa khu Tây bộ” nhằm gia tăng đầu tư vào sáu tỉnh và năm khu tự trị hành chánh bị khóa trong lục địa ở miền Tây mà không thành. Khi lên tiếp nhận di sản này, thế hệ thứ tư cũng đòi khôi phục ba tỉnh Ðông Bắc và một phần của Nội Mông (“Chấn Hưng Ðông Bắc Lão Công Nghiệp Cơ Ðịa”) rồi sáu tỉnh thuộc khu vực Trung bộ (“Trung Bộ Quật Khởi Kế Hoạch”) mà không xong.
Từ địa dư hình thể quái đản khiến một quốc gia có ba khu vực và ba nền kinh tế quá khác biệt – với duy nhất là miền Ðông còn trù phú – hệ thống chính trị Trung Quốc không giải quyết nổi việc phân bố tài nguyên để tiến tới “xã hội hài hòa” và xây dựng “nông thôn xã hội chủ nghĩa” như Hồ Cẩm Ðào chủ trương. Nếu tiếp tục theo chiều hướng bất công và không cân đối, xã hội Trung Quốc sẽ vỡ đôi vì hố sâu giàu nghèo, thuộc loại cao nhất trong các nước tân hưng. Nếu muốn cải tổ thì phải chỉnh đảng, cải cách chính trị, thì đảng có thể vỡ đôi.
Lý do là thế hệ Hồ-Ôn muốn tập trung quyền lực vào trung ương để tái phân phương tiện và lợi tức thì gặp sự cưỡng chống của các đảng bộ địa phương. Trung Quốc chưa có thể chế liên bang như các quốc gia có lãnh thổ quá rộng với quá nhiều dị biệt. Bên trên, hệ thống tuyển chọn lãnh đạo các địa phương lại tiến hành theo chiều dọc, từ trên xuống: Các đảng viên được thượng cấp cất nhắc căn cứ trên thành tích ở dưới mà không chịu trách nhiệm với thuộc cấp hay quần chúng.
Họ thi đua lập thành tích tăng trưởng và báo cáo lên trên để lập công với một “hệ số tô hồng” làm thống kê trở thành lệch lạc, khó tin. Ở trên cùng, trung ương không thể điều động hay phối hợp được. Tức là quyền tự do phát triển của từng địa phương càng đẩy mạnh sự khác biệt về lợi tức và nhận thức.
Ðã vậy, sau những khủng hoảng vì mưu thuật chính trị Mao Trạch Ðông để toàn quyền lãnh đạo và từ vụ thảm sát Thiên An Môn năm 1989 vì những mâu thuẫn quan điểm trên thượng tầng, Ðặng Tiểu Bình và các lãnh tụ kế tiếp đều chủ trương đường lối cai trị của một tập thể theo nguyên tắc đồng thuận. Ðường lối đó kéo dài được hai chục năm với sự chuyển quyền ổn định hơn, từ Ðặng qua Giang qua Hồ và nay đến Tập Cận Bình, đã được tuyển chọn từ năm 2002.
Nhưng đường lối đó cũng là sự tê liệt khi lãnh đạo cần cải tổ cơ chế và chuyển hướng qua một chiến lược khác.
Lý do là Bộ Chính Trị rồi Thường vụ Bộ Chính Trị là một tập hợp của nhiều phe nhóm có quyền lợi khác biệt. Khi phải quyết định thì cần sự tương nhượng và đổi chác trong tinh thần đồng thuận. Nếu không nổi thì cho chìm xuồng và đánh bùn sang ao. Ðảng Cộng Sản Trung Quốc có tính chất “đa nguyên” của các tổ chức Mafia, với “ngũ đại gia” cùng phân vùng cai trị và sống chung trong tinh thần đồng thuận. Bên dưới là từng vùng tham nhũng tự do.
Năm 2007, Hồ Cẩm Ðào và Ôn Gia Bảo thấy ra nguy cơ động loạn lan rộng. Dân chúng bất mãn về đủ loại vấn đề, như bất công, tham nhũng, rút ruột dự án gây tai nạn chết người, ô nhiễm môi sinh vi tăng trưởng bất kể tới phẩm chất, như lạm phát, cường hào ác bá cướp đất của dân, v.v… Họ biểu tình ngày một đông hơn, dưới nhiều hình thức bạo động hơn. Vì thế, việc chuyển hướng kinh tế và cải cách chính trị đã được Hồ đề ra và Ôn kêu gọi nhiều lần mà không thành.
Bên trong là vì sự cản trở và phá hoại của nhiều đảng bộ địa phương. Bên ngoài là hiệu ứng của tổng suy trầm 2008-2009 trên toàn thế giới khiến xuất cảng có thể giảm, thất nghiệp tăng và xã hội càng thêm loạn. Vì vậy, từ cuối năm 2008, lãnh đạo Trung Quốc ào ạt tăng chi và bơm thêm tín dụng, tổng cộng bằng 40% tổng sản lượng. Kết quả là đà tăng trưởng ngoạn mục để vượt qua Nhật Bản năm 2010. Nhưng những vấn đề trong cơ cấu thì vẫn nguyên vẹn.
Mà tình trạng đình đọng kinh tế của thế giới, từ Hoa Kỳ qua Âu Châu đến Nhật Bản vẫn chưa dứt, với rủi ro là nếu tăng trưởng thấp hơn 8% thì sẽ bị thất nghiệp và loạn to. Nếu kinh tế Trung Quốc hạ cánh nặng nề thì khủng hoảng kinh tế sẽ dội lên thành khủng hoảng xã hội. Và chính trị. Chúng ta hiểu ra lời cảnh báo của Hồ Cẩm Ðào!
***
Nhìn trong trường kỳ, tình trạng bế tắc này xảy ra từ đã lâu và là gánh nặng cho lớp người sẽ lãnh đạo Trung Quốc trong 10 năm tới. Người ta thường nói đến di sản kinh tế do thế hệ trước để lại cho thế hệ sau, với những con số linh tinh. Di sản thật là một hệ thống chính trị không có khả năng chuyển hướng!
Trong tuần này, sau khi đại hội đảng khóa 18 chấm dứt, Trung Quốc sẽ có tầng lớp lãnh đạo mới, với hai khuôn mặt tiêu biểu là Tổng Bí Thư Tập Cận Bình và Tổng Lý Quốc Vụ Viện (Thủ Tướng) Lý Khắc Cường. Ðó là “thế hệ lãnh đạo thứ năm” sau thế hệ Mao Trạch Ðông, Ðặng Tiểu Bình, Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Ðào.
Khi kế nhiệm thế hệ Giang Trạch Dân, Lý Bằng và Chu Dung Cơ sau đại hội 16 mười năm về trước, Tổng Bí Thư kiêm Chủ Tịch Hồ Cẩm Ðào, Chủ Tịch Quốc Hội Ngô Bang Quốc và Thủ Tướng Ôn Gia Bảo đã kế thừa một di sản không đến nỗi tệ.
Sản lượng kinh tế năm đó của Trung Quốc được ước lượng là một ngàn 450 tỷ Mỹ kim, ngang ngửa với nước Anh. Quan trọng nhất, xứ này đã có 10 năm tương đối ổn định sau vụ khủng hoảng Thiên An Môn năm 1989 và sau quyết định tiếp tục cải cách kinh tế của Ðặng Tiểu Bình vào năm 1992 trước khi họ Ðặng về hưu làm Thái thượng hoàng cho đến khi tạ thế vào năm 1997. Ngày nay, 10 năm sau, Trung Quốc đã vượt qua Anh, Ðức rồi Nhật về kinh tế, đứng hàng thứ nhì sau Hoa Kỳ, với sản lượng khoảng bảy ngàn 400 tỷ đô la và một khối dự trữ ngoại tệ là ba ngàn ba trăm tỷ, trong đó có một phần ba là cho Hoa Kỳ vay, dưới hình thức công khố phiếu.
Vậy mà từ hai năm nay, lần lượt Ôn Gia Bảo rồi Hồ Cẩm Ðào đều nói đến nhược điểm của nền kinh tế là thiếu công bằng, thiếu ổn định, thiếu phối hợp và không bền vững. Trước đại hội hôm mùng tám, trong báo cáo chính trị do Tập Cận Bình là trưởng ban soạn thảo, Hồ Cẩm Ðào còn cảnh báo rằng tham nhũng có thể làm đảng và nhà nước sụp đổ.
Khi ấy, người ta mới nhớ lại là sau vụ thanh trừng bí thư Trùng Khánh là Bạc Hy Lai và trước khoáng đại Quốc Hội vào Tháng Tư, Thủ Tướng Ôn Gia Bảo đã gián tiếp đả kích phương pháp làm việc của họ Bạc và nói đến yêu cầu “chính đảng”, một yêu cầu thường trực đã có từ thời Mao.
Việc cải cách kinh tế và chuyển hướng xã hội để chú ý đến phẩm hơn lượng đã được thế hệ thứ tư nhắc tới nhiều lần mà sau cùng vẫn không thành. Họ đành trao lại cho thế hệ thứ năm. Vì sao như vậy?
***
Chiến lược phát triển do Ðặng Tiểu Bình tiến hành từ 1979 đã tạo ra sự kỳ diệu kinh tế làm thế giới ngợi ca với tốc độ tăng trưởng mấp mé 9-10% một năm trong ba chục năm liền. Học từ các nước Ðông Á đi trước, chiến lược ấy lấy xuất cảng làm lực đẩy và mở bung tiềm năng của các tỉnh miền Ðông, ở vùng duyên hải, vốn dĩ có điều kiện địa dư thuận lợi cho canh tác và giao thông và dễ tiếp cận với thị trường quốc tế. Nhưng chiến lược đó đã đào sâu dị biệt giữa các tỉnh, với những địa phương nghèo bị tụt hậu. Và trên toàn quốc, tiến trình công nghiệp hóa dẫn tới hiện tượng đô thị hóa hoang dại, gây thêm bất công xã hội.
Thế hệ thứ ba là Giang Trạch Dân cùng Tổng Lý Chu Dung Cơ đã muốn điều chỉnh với kế hoạch “Phát triển địa khu Tây bộ” nhằm gia tăng đầu tư vào sáu tỉnh và năm khu tự trị hành chánh bị khóa trong lục địa ở miền Tây mà không thành. Khi lên tiếp nhận di sản này, thế hệ thứ tư cũng đòi khôi phục ba tỉnh Ðông Bắc và một phần của Nội Mông (“Chấn Hưng Ðông Bắc Lão Công Nghiệp Cơ Ðịa”) rồi sáu tỉnh thuộc khu vực Trung bộ (“Trung Bộ Quật Khởi Kế Hoạch”) mà không xong.
Từ địa dư hình thể quái đản khiến một quốc gia có ba khu vực và ba nền kinh tế quá khác biệt – với duy nhất là miền Ðông còn trù phú – hệ thống chính trị Trung Quốc không giải quyết nổi việc phân bố tài nguyên để tiến tới “xã hội hài hòa” và xây dựng “nông thôn xã hội chủ nghĩa” như Hồ Cẩm Ðào chủ trương. Nếu tiếp tục theo chiều hướng bất công và không cân đối, xã hội Trung Quốc sẽ vỡ đôi vì hố sâu giàu nghèo, thuộc loại cao nhất trong các nước tân hưng. Nếu muốn cải tổ thì phải chỉnh đảng, cải cách chính trị, thì đảng có thể vỡ đôi.
Lý do là thế hệ Hồ-Ôn muốn tập trung quyền lực vào trung ương để tái phân phương tiện và lợi tức thì gặp sự cưỡng chống của các đảng bộ địa phương. Trung Quốc chưa có thể chế liên bang như các quốc gia có lãnh thổ quá rộng với quá nhiều dị biệt. Bên trên, hệ thống tuyển chọn lãnh đạo các địa phương lại tiến hành theo chiều dọc, từ trên xuống: Các đảng viên được thượng cấp cất nhắc căn cứ trên thành tích ở dưới mà không chịu trách nhiệm với thuộc cấp hay quần chúng.
Họ thi đua lập thành tích tăng trưởng và báo cáo lên trên để lập công với một “hệ số tô hồng” làm thống kê trở thành lệch lạc, khó tin. Ở trên cùng, trung ương không thể điều động hay phối hợp được. Tức là quyền tự do phát triển của từng địa phương càng đẩy mạnh sự khác biệt về lợi tức và nhận thức.
Ðã vậy, sau những khủng hoảng vì mưu thuật chính trị Mao Trạch Ðông để toàn quyền lãnh đạo và từ vụ thảm sát Thiên An Môn năm 1989 vì những mâu thuẫn quan điểm trên thượng tầng, Ðặng Tiểu Bình và các lãnh tụ kế tiếp đều chủ trương đường lối cai trị của một tập thể theo nguyên tắc đồng thuận. Ðường lối đó kéo dài được hai chục năm với sự chuyển quyền ổn định hơn, từ Ðặng qua Giang qua Hồ và nay đến Tập Cận Bình, đã được tuyển chọn từ năm 2002.
Nhưng đường lối đó cũng là sự tê liệt khi lãnh đạo cần cải tổ cơ chế và chuyển hướng qua một chiến lược khác.
Lý do là Bộ Chính Trị rồi Thường vụ Bộ Chính Trị là một tập hợp của nhiều phe nhóm có quyền lợi khác biệt. Khi phải quyết định thì cần sự tương nhượng và đổi chác trong tinh thần đồng thuận. Nếu không nổi thì cho chìm xuồng và đánh bùn sang ao. Ðảng Cộng Sản Trung Quốc có tính chất “đa nguyên” của các tổ chức Mafia, với “ngũ đại gia” cùng phân vùng cai trị và sống chung trong tinh thần đồng thuận. Bên dưới là từng vùng tham nhũng tự do.
Năm 2007, Hồ Cẩm Ðào và Ôn Gia Bảo thấy ra nguy cơ động loạn lan rộng. Dân chúng bất mãn về đủ loại vấn đề, như bất công, tham nhũng, rút ruột dự án gây tai nạn chết người, ô nhiễm môi sinh vi tăng trưởng bất kể tới phẩm chất, như lạm phát, cường hào ác bá cướp đất của dân, v.v… Họ biểu tình ngày một đông hơn, dưới nhiều hình thức bạo động hơn. Vì thế, việc chuyển hướng kinh tế và cải cách chính trị đã được Hồ đề ra và Ôn kêu gọi nhiều lần mà không thành.
Bên trong là vì sự cản trở và phá hoại của nhiều đảng bộ địa phương. Bên ngoài là hiệu ứng của tổng suy trầm 2008-2009 trên toàn thế giới khiến xuất cảng có thể giảm, thất nghiệp tăng và xã hội càng thêm loạn. Vì vậy, từ cuối năm 2008, lãnh đạo Trung Quốc ào ạt tăng chi và bơm thêm tín dụng, tổng cộng bằng 40% tổng sản lượng. Kết quả là đà tăng trưởng ngoạn mục để vượt qua Nhật Bản năm 2010. Nhưng những vấn đề trong cơ cấu thì vẫn nguyên vẹn.
Mà tình trạng đình đọng kinh tế của thế giới, từ Hoa Kỳ qua Âu Châu đến Nhật Bản vẫn chưa dứt, với rủi ro là nếu tăng trưởng thấp hơn 8% thì sẽ bị thất nghiệp và loạn to. Nếu kinh tế Trung Quốc hạ cánh nặng nề thì khủng hoảng kinh tế sẽ dội lên thành khủng hoảng xã hội. Và chính trị. Chúng ta hiểu ra lời cảnh báo của Hồ Cẩm Ðào!
***
Nhìn trong trường kỳ, tình trạng bế tắc này xảy ra từ đã lâu và là gánh nặng cho lớp người sẽ lãnh đạo Trung Quốc trong 10 năm tới. Người ta thường nói đến di sản kinh tế do thế hệ trước để lại cho thế hệ sau, với những con số linh tinh. Di sản thật là một hệ thống chính trị không có khả năng chuyển hướng!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét