Tự do mậu dịch nửa vời tại Việt Nam
Nguồn: M Goonan, Asia Times
Diên Vỹ, X-Cafe chuyển ngữ 16.11.2011
Khi
một số khách du lịch Việt Nam trở về nước với những đồ chơi tình dục
trong hành lý của mình, các nhân viên hải quan đã bối rối không biết xử
lý ra sao. Nhập khẩu những món hàng này với mục đích thương mại thì
không hợp pháp tại Việt Nam, nhưng cơ quan công lực lại không rõ là có
luật lệ nào cấm đoán việc nhập khẩu chúng để sử dụng cá nhân hay không.
Sau
khi giới truyền thông địa phương thổi phồng câu chuyện, vào tháng Mười
chính quyền đã công bố một lệnh mới cấm mọi đồ chơi tình dục được nhập
vào Việt Nam. Việc cấm đoán này dựa trên một lệnh khác dùng để cấm
“những sản phẩm phản động đồi trụy” bao gồm những mặt hàng có thể dẫn
đến ảnh hưởng tiêu cực đối với “phẩm giá, giáo dục và an ninh xã hội”
của quần chúng.
Cũng
như nhiều luật lệ giới hạn thương mại khác của Việt Nam, điều lệ mới có
thể được hiểu theo nhiều cách. Trong khi đã có những tiến bộ đáng kể
trong những năm vừa qua đối với luật lệ liên quan đến thương mại và đầu
tư, những điều khoản như lệnh cấm đồ chơi tình dục ở trên đã tăng thêm
quan ngại từ những hiệp hội kinh doanh và chính phủ nước ngoài về sự cam
kết của Việt Nam trong vấn đề tự do mậu dịch.
Kể
từ khi gia nhập vào Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào tháng Giêng
năm 2007, Việt Nam đã chỉnh đổi những luật lệ liên quan đến hải quan và
thương mại để phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế. Ví dụ như việc thẩm định
giá trị hàng hoá hiện đã đồng nhất với các điều luật về hải quan của
Hiệp ước Chung về Thuế quan và Mậu dịch (GATT), hiện đại hoá một hệ
thống mà trước đây thường dễ bị tham nhũng với những mức thuế cao đầy
cứng nhắc.
Tuy
nhiên những luật lệ thương mại khác vẫn không phù hợp với yêu cầu của
WTO. Cụ thể là những nhà đầu tư nước ngoài ở đây than phiền rằng quá
trình xin và trình cái gọi là giấy phép nhập khẩu “tự động”, chắc chắn
là không phải vì sự quan tâm đến tiêu chuẩn chất lượng và an toàn, đã
làm tăng thêm thời gian và chi phí không cần thiết cho thương mại. Như
một doanh nhân người Mỹ dấu tên nói: “Nếu đã là tự động, thì sao lại
phải cần giấy phép?”
Các
nhà chỉ trích nói việc không nhất quán về luật lệ được thiết lập để đặc
biệt giới hạn nhập khẩu và tăng cường nhập siêu. Khi các nền kinh tế
phương Tây, bao gồm cả Hoa Kỳ, đang chậm bước vì những gánh nặng nợ nần,
nhiều nước đang thúc đẩy việc thâm nhập vào các thị trường của những
nước đang phát triển để giảm bớt nạn thâm thủng mậu dịch. Tổng thống Hoa
Kỳ Barack Obama đã cam kết tăng gấp đôi giá trị hàng hoá xuất khẩu của
Hoa Kỳ vào năm từ 2009 đến 2015.
Điều
này đang đặt nhiều luật lệ thương mại của Việt Nam dưới cái nhìn khắt
khe hơn. Là một phần trong cái gọi là Hiệp định Thương mại và Đầu tư
2007, các quan chức thương mại Hoa Kỳ xem xét định kỳ những cam kết về
WTO của Việt Nam và đề xuất những phương cách khác nhau nhằm tăng cường
quá trình thương mại và đầu tư song phương. Việc này bao gồm những thảo
luận của Hoa Kỳ gần đây với Việt Nam để tham gia Hiệp định Đối tác xuyên
Thái Bình Dương nhằm phát triển thương mại, một đề xuất của Hoa Kỳ nhắm
vào các quốc gia Thái Bình Dương.
Hoa
Kỳ có một lượng thâm thủng mậu dịch đến 11,2 tỉ Mỹ kim với Việt Nam
trong năm 2010, tác động bởi việc Hoa Kỳ nhập những mặt hàng may mặt,
bàn ghế và giày dép từ Việt Nam, căn cứ theo dữ liệu thống kê mậu dịch
của Hoa Kỳ. Chắc chắn những nguồn hàng này sẽ bị đe doạ nếu hai bên
không đạt được một thoả thuận mới về hợp tác hải quan, luật lệ về giấp
phép nhập khẩu, chính sách về công nghệ sinh học và các biện pháp vệ
sinh, bao gồm các điều khoản đã ngăn cản thịt bò Mỹ nhập vào Việt Nam.
Các
nhà thương mại Hoa Kỳ và châu Âu cũng lên án một chương trình mới của
chính phủ mà bề ngoài có vẻ nhằm để đơn giản hoá quá trình thương mại
bằng cách cho phép họ nộp đơn xin xuất khẩu trực tuyến, nhưng trên thực
tế vẫn bắt buộc họ phải nộp hai bản giấy cho quan thuế trước khi họ được
phép chuyển hàng ra nước ngoài.
Tự do suy diễn
Từ
an ninh quốc gia cho đến thương mại quốc tế, Việt Nam vẫn còn giữ nhiều
luật lệ có thể được hiểu theo nhiều cách, cho phép nhà cầm quyền có thể
tự do suy diễn theo ý mình. Bất chấp những cam kết của Việt Nam đối với
WTO, họ vẫn lưu hành những luật lệ hải quan khó hiểu. Nhiều luật lệ
thường xuyên bị các quan chức hải quan vô liêm sĩ bóp méo để trục lợi,
các nhà đầu tư và kinh doanh quốc tế cho biết.
Frederick
Burke, một thành viên cao cấp thuộc tổ hợp luật sư Baker and McKenzie
tại Thành phố Hồ Chí Minh tin rằng điều này ngăn cản quá trình thương
mại và đầu tư. “Một số quan chức hải quan làm việc với ý đồ xấu. Họ dùng
bất cứ điều luật nào và tuỳ tiệc bóp méo cho đến khi đạt được điều mình
muốn,” Burke nói. “Đây là một tệ nạn mang tính hệ thống và cần phải
chấm dứt. Loại người này đang cản trở Việt Nam cạnh tranh trên thị
trường thế giới.”
Burke
dẫn ra một ví dụ mà ông đã trải qua khi mẹ ông mướn một nhà xuất bản in
một cuốn sách về San Francisco mà bà dự định sẽ sản xuất tại Việt Nam
và xuất ra nước ngoài. Bà bị ngành hải quan yêu cầu phải đóng huy hiệu
của nhà xuất bản Việt Nam trên bìa trước của cuốn sách mặc dù nó sẽ
không được bán tại Việt Nam.
Rõ
ràng là việc làm ăn tại Việt Nam đã trở nên dễ dàng hơn một cách đáng
kể trong quá trình chuyển hoá đầy kịch tính từ một nền kinh tế khép kín,
tập trung trong những năm 1980 thành một nền kinh tế hướng ngoại với xu
hướng thị trường hiện nay. Xuất nhập khẩu và những trao đổi thương mại
từng chỉ giới hạn trong những quốc gia thuộc khối Xô Viết giờ đây đang
hướng đến một thế giới rộng hơn, mặc dù Việt Nam vẫn được xem là một nền
kinh tế “đóng cửa” trong nhiều khía cạnh.
Việc
phục hồi quan hệ song phương với Hoa Kỳ vào năm 1995, một hiệp định
thương mại song phương cũng với Hoa Kỳ trong năm 2001, và việc gia nhập
WTO đều đã giúp Việt Nam hoà nhập vào nền kinh tế toàn cầu và đóng góp
vào một số năm với mức tăng trưởng cao nhờ xu hướng thị trường. Việt Nam
hiện là nhà xuất khẩu hạt điều đứng đầu thế giới, đứng thứ hai về xuất
khẩu cà phê và gạo, và đang nhanh chóng leo lên bậc thang sản xuất các
mặt hàng giá trị khác.
Một
giải thích cho những điều luật thương mại rắc rối và mâu thuẫn trên là
chính phủ đang tuyệt vọng muốn giữ nguyên tình trạng nhập siêu mạnh mẽ
để củng cố nền tài chính quốc gia. Tiền đồng nội tệ vẫn tiếp tục bị tụt
giá so với đồng Mỹ kim khi thị trường phản ứng với nạn lạm phát gia
tăng, vốn đã nhảy vọt đến 20% trong những năm gần đây, việc nợ nần gia
tăng tại những công ty nhà nước thiếu hiệu quả cũng như quỹ dự trữ ngoại
tệ đang cạn dần.
Trong
năm nay đầu tư nước ngoài trực tiếp đã giảm hơn 20%, làm tăng thêm áp
lực vào quỹ dự trữ quốc gia. Để đối phó, tháng trước Thủ tướng Nguyễn
Tấn Dũng đã ra lệnh thành lập một uỷ ban cố vấn chuyên xem xét các chính
sách tiền tệ và ngân sách. Trong khi đó ngân hàng trung ương đã phát
tín hiệu về những kế hoạch nhằm củng cố lại lĩnh vực ngân hàng khó bấp
bênh mà các nhà phân tích cho rằng có thể dẫn đến khủng hoảng.
Để
giữ vững niềm tin đối với hướng đi của Việt Nam, các doanh nhân và nhà
đầu tư ở đây lập luận rằng chính phủ cần phải ưu tiên việc cải cách luật
thương mại. Hiện trạng kinh tế đang rất nghiêm trọng: trong những năm
gần đây nhiều nhà sản xuất đa quốc gia đã thiết lập các cơ sở lớn tại
đây, bất chấp những cản trở quan liêu từ chính quyền, cơ sở hạ tầng lạc
hậu và chính phủ không có khả năng quản lý sự ổn định của nền kinh tế vĩ
mô.
Theo
một báo cáo được đưa ra trong năm nay của Phòng Thương mại Hoa Kỳ,
ngành sản xuất với vốn nước ngoài chiếm đến 42% tổng số hàng hoá làm ra
và hơn phân nửa tổng số hàng xuất khẩu trong năm 2010. Sự tổng hợp của
tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và lương thấp, cũng như giá lao động đang
tăng tại Trung Quốc đã hấp dẫn các nhà đầu tư sản xuất nước ngoài vào
Việt Nam, báo cáo cho biết.
Họ
bao gồm những công ty công nghệ như Intel và Canon, cả hai vừa qua đều
đã thiết lập những cơ sở sản xuất lớn nhất thế giới tại Việt Nam. Dây
chuyền sản xuất mạch của Intel có giá trị hơn 1 tỉ Mỹ kim, trong khi
Nokia sẽ hoàn thành nhà máy trị giá 280 triệu Mỹ kim trong năm tới.
Những đối thủ trong khu vực như Tata Steel của Ấn Độ cũng đã bắt đầu đầu
tư mạnh mẽ vào Việt Nam.
Những
đầu tư đa quốc gia tầm cỡ này phản ánh sự tin tưởng trước đây vào sự
cam kết của Việt Nam về nghĩa vụ của mình đối với WTO và việc theo đuổi
thương mại tự do. Tuy nhiên nạn quan liêu tham nhũng của ngành hải quan
và những luật lệ thương mại mâu thuẫn vẫn tạo ra những rủi ro tiêu cực
lớn. Nếu Việt Nam thật sự mong muốn mở rộng tiềm năng thương mại của
mình một cách tối đa, chính quyền cần phải sớm đưa ra những luật lệ
thương mại rõ ràng hơn về những mặt hàng khác hơn là chỉ những món đồ
chơi “đồi trụy” của người lớn.-Nguồn:
Tự do mậu dịch nửa vời tại Việt Nam
-'Không ngân hàng nào phải phá sản' (VnEx 16-11-11) -- Nhờ được bằng "tiến sĩ" ở "Đại học La Salle", ông Vũ Viết Ngoạn có thể khẳng định như thế
Không để ngân hàng nào phá sản.thanhnien.com.vn/ -- Chỉ thị mới về quản lý đầu tư công: Chính phủ quyết mạnh tay! (LĐ). – Đầu tư công: Đến lúc không thể không nghiêm túc (VnEconomy). – Thực hiện chỉ thị 1792/TT-TTg về hạn chế đầu tư công: Triệt tiêu cơ chế “xin – cho” (ĐĐK). - Cải cách DNNN khó… vì những nhóm lợi ích (Tầm nhìn).
- TS.Nguyễn Minh Phong: Để thiết thực hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó… (Tầm nhìn).- Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ: Tuần tới công khai kết quả kiểm toán xăng dầu (ĐĐK). - Khi ngân hàng phải thế chấp để vay tiền doanh nghiệp (SGTT). - Bộ Tài chính triển khai các giải pháp đối với thị trường chứng khoán (DVT).
- Tái cơ cấu Doanh nghiệp Nhà nước: Bán gì, để lại gì? (TP). – Cổ phần hóa để cấu trúc lại doanh nghiệp Nhà nước (TQ).- Nhiều doanh nghiệp sẽ tiếp tục “chết” vì lãi suất và lạm phát (VnEconomy).- Kiến nghị thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia (ĐV).
--.Cần thay đổi nhận thức vai trò của doanh nghiệp nhà nước (SGGP 16-11-11) -- Phát biểu ở một hội thảo - Thủ tướng cho phép mới được xưng “tập đoàn” (PLTP). - Sắp mạnh tay tái cấu trúc công ty chứng khoán (VnEconomy). - Bị phạt tiền tỷ vì “làm giá” chứng khoán (DT). - Ông Quách Mạnh Hào: Nên rút ngắn thời hạn thanh toán xuống T+2 (NDHMoney). - Chuyên gia: Lạm phát sẽ vẫn là thách thức lớn nhất (Stockbiz). - Cần thay đổi nhận thức vai trò của doanh nghiệp nhà nước (SGGP). - Tìm lại “vai diễn” cho doanh nghiệp nhà nước (NHDMoney). – Doanh nghiệp vận tải biển… ngập nợ (NLĐ).
- Chứng khoán “hững hờ” với thông tin “tháo van” BĐS (NLĐ). - Nhận định thị trường chứng khoán ngày 16/11 (VnEconomy). - Cổ phiếu bất động sản “chạy nợ” (NLĐ). – Bài cũ, nhưng vẫn còn tính thời sự: THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM LÀ NHÀ ĐẦU TƯ HAY NHÀ KINH DOANH TRÊN SÀN CHỨNG KHOÁN BẠN ĐỀU BỊ TƯỚC ĐOẠT (Blog Nguyễn Hồng Khoái).
- Kiểm soát lãi suất, tỉ giá bằng luật (NLĐ). - Thị trường vàng lặng sóng (SGGP). - Giá vàng trong nước cao hơn thế giới (TN).
- Tự do thương mại nửa mùa tại Việt Nam: Half-free trade in Vietnam (Asia Times).
- Không cho “mọc” thêm dự án mới (TN).
-Khó khăn kinh tế của Việt Nam: Vietnam, wracked by economic woes, plans new reforms (Reuters 14-11-11)
Sức lan tỏa vụ kiện Vinashin ‘sẽ rất lớn’ - (BBC) - “Chúa chổm” EVN khiến các nhà mạng phát sốt (DT).- Cho phép các quỹ ETF hoạt động, Việt Nam tìm cách vực dậy TTCK: Vietnam seeks to revive stock markets, allows ETFs (Reuters).
- BĐS cuối năm: “Trơ” với thông tin tốt từ ngân hàng (VEF).-- Hết bán tháo căn hộ? (NLĐ). - Doanh nghiệp bất động sản sắp qua “cơn bĩ cực”? (VTC). – Tín dụng bất động sản: Có “vé” thì qua… (VnEconomy).
- Giá xăng sắp “gánh” thêm 1.000 đồng thuế bảo vệ môi trường (VnEconomy).
- Có thể mua lại thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột (DânViệt).-- Vinaconex Xuân Mai bị cấm đấu thầu tại Quảng Ninh (LĐ).- Thành lập liên doanh xuất khẩu cá ngừ đại dương Phú Yên (TN). - Rau, củ, quả nhập khẩu: Ăn xong mới biết chất lượng (LĐ). – Hàng Trung Quốc núp bóng đặc sản Đà Lạt (TBKTSG).
- “Lợi bất cập hại” khi mua hàng online (LĐ). - Bi hài chuyện đại gia Việt xài máy bay riêng — (NV).- Xuất khẩu rau quả của VN gia tăng vì thiên tai ở nhiều nơi trên thế giới — (VOA). – Giữ tiếng thơm cho thương hiệu (TLTP).
- Nhật sẽ tăng đầu tư vào VN và Indonesia? — (BBC). – Thái Lan lụt, Nhật Bản có thể chuyển đầu tư sang Việt Nam — (RFI). – Lũ lụt ở Thái Lan có thể chuyển đầu tư Nhật Bản sang Việt Nam — (VOA).
-Rùng mình những cánh đồng ngập đỉa vì đầu nậu bỏ đi (Bee.net 15-11-11)
Nhân Dân Tệ: Data Bolster China's Currency Case (WSJ 16-11-11) -- Debate on Yuan Manipulation Moves to WTO (WSJ 16-11-11)
Ha Joon Chang viết về các phong trào phản đối: Anti-capitalist? Too simple. Occupy can be the catalyst for a radical rethink (Guardian 15-11-11)
Kinh tế học: Daniel Kahneman: 'We're beautiful devices' (Guardian 14-11-11) -- In praise of … Daniel Kahneman (Guardian 15-11-11)
Ha Joon Chang viết về các phong trào phản đối: Anti-capitalist? Too simple. Occupy can be the catalyst for a radical rethink (Guardian 15-11-11)
Kinh tế học: Daniel Kahneman: 'We're beautiful devices' (Guardian 14-11-11) -- In praise of … Daniel Kahneman (Guardian 15-11-11)
- Hoa Kỳ ca ngợi việc Việt Nam mở cửa thị trường cho nông sản của Mỹ — (VOA). - Lãnh đạo Ý, Hy Lạp đối mặt với các cuộc trắc nghiệm gay go — (VOA).-- Tổng thống Obama lo ngại về tình hình tài chánh của khối euro — (VOA).
- Thẩm phán New York ra phán quyết chống lại người biểu tình - (VOA). - Mỹ “dọn dẹp” những người “Chiếm lấy Phố Wall” (TT).
-Mỹ thách thức Trung Quốc ở Thái Bình Dương - tuoitre.vn
- Chiếm phố Wall: tòa ủng hộ trục xuất — (BBC).- Thế giới sẽ hứng chịu đợt bùng nổ nợ vào 2012? (TTXVN).Tq Đóng Cửa 90% Xưởng Chế Bình Điện Có ChìTrung Quốc đã đóng cửa gần 90% các cơ xưởng chế tạo bình điện sử dụng kỹ thuật chì-acid
- IMF cảnh báo khu vực ngân hàng TQ — (BBC). – IMF cảnh báo nguy cơ bất ổn tài chính của Trung Quốc — (RFI). – Trần Vinh Dự: Khủng hoảng tín dụng ngoài luồng ở Trung Quốc — (VOA’s blog). Mời xem lại bài cùng tác giả: Đổ vỡ của hệ thống tín dụng ‘ngoài luồng’.
- Hy Lạp, Ý thay chính phủ, các thị trường vẫn chưa an tâm — (RFI). - Châu Âu đối mặt với thời kỳ khó khăn nhất kể từ Thế chiến thứ Hai - (VOA). - Thủ Tướng Merkel: Liên Âu Gặp Cơ Nguy Sụp Đổ Vì Nợ - (VB). - Khủng hoảng châu Âu: Cuộc “nổi dậy” của giới tài chính? (VnMedia).
- Cảnh sát New York giải tán người biểu tình chống phố Wall — (VOA). – Cảnh sát dẹp lều trại Occupy Oakland (Bùi Văn Phú). - Cảnh sát Mỹ bắt 70 người biểu tình (TN). - Mỹ: Các địa điểm biểu tình bắt nguồn từ phong trào Chiếm Lĩnh Wall Street - (VOA).Cuộc khủng hoảng của 'liên minh sầu muộn'
-Thợ sửa xe đạp đang mất dần đất sống (LĐ TN 15-11-11) - Bữa cơm thịt chuột của trẻ vùng cao (Bee.net 16-11-11)
Tràn ngập mỹ phẩm dỏm (SGGP 14-11-11)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét