Phân tích tình hình Biển Đông: Các kết quả có khả năng xảy ra

-Nguyên Ân chuyển ngữ

Teshu Singh 
Nguồn: IPCS

Gần đây, Tổng thống Barack Obama yêu cầu Trung Quốc nên “chơi theo quy luật“ trong các vấn đề liên quan đến thương mại quốc tế và “cư xử như người lớn” đối với tranh chấp ở Biển Đông (Biển Nam Trung Hoa). Điều này đã đẩy các nhà quan sát vào tình trạng lúng túng đối với các kịch bản có khả năng xảy ra trong khu vực. Bài viết này tìm hiểu bốn kịch bản có khả năng xảy ra trong khu vực dựa trên các cuộc phỏng vấn với các chuyên gia hàng hải và những cuộc khảo sát trên các phương tiện truyền thông.

Biển Đông – Ảnh: globalechos

Kịch bản I – Nếu Trung Quốc tiếp tục đưa ra các tuyên bố “hàng hai”

Trung Quốc tuyên bố rằng họ có cơ sở lịch sử và là nước khiếu nại chính trong vụ tranh chấp ở Biển Đông. Họ cũng đã rất cẩn thận tính toán để không nêu rõ vị trí/quan điểm của họ trong khu vực này. Các giới chức Trung Quốc cũng từng nhắc trong nhiều dịp khác nhau rằng khu vực này là “lợi ích cốt lõi” của họ (Theo báo China Daily, ngày 02 tháng 8 năm 2010). Trung Quốc cũng đã thay đổi các tuyên bố về vấn đề này, rằng “Trung Quốc hiểu được lợi ích quốc gia và chào đón các đòi hỏi hàng hải của các cường quốc như Mỹ (China Daily, ngày 01 tháng 8 năm 2011). Nhưng gần đây, họ lại nói rằng “không có vùng biển quốc tế ở Biển Đông và Trung Quốc nên dùng sức mạnh để hành động nhằm đẩy lùi sự can thiệp của Mỹ trong các khu vực tranh chấp” (Taipei Times, 29 tháng 11 năm 2011). Điều này một lần nữa nhắc lại trong một bài viết của Giáo sư Pan Guoping, trong đó ông nêu lại quan điểm rằng “không có vùng biển quốc tế ở Biển Đông”. Các tuyên bố không thể giải thích như vậy từ Trung Quốc sẽ tiếp tục làm phức tạp thêm tình hình trong khu vực vốn đang rất hỗn loạn.

Kịch bản II – Nếu Trung Quốc cố gắng thúc đẩy các giải pháp song phương

Trung Quốc đã nhất định rằng vấn đề Biển Đông chỉ có thể giải quyết trên nguyên tắc song phương. Tuy nhiên, các nước ASEAN không muốn giải quyết vấn đề này trong khuôn khổ song phương bởi vì phần lợi nằm bên phía Trung Quốc do Bắc Kinh chiếm ưu thế về mặt chính trị lẫn kinh tế. Trung Quốc đã ký một thỏa thuận “Hiệp định về nguyên tắc cơ bản Hướng dẫn việc giải quyết các Vấn đề Hàng hải giữa Trung Quốc và Việt Nam” với Việt Nam, trong đó cho thấy một bước tiến của cả hai bên bởi vì trong số tất cả các nước tranh chấp ở biển Đông, Trung-Việt là hai nước quan trọng nhất. (Nhân dân Nhật báo, 17 Tháng 10, 2011). Thỏa thuận này đã đặt một nền tảng chính trị mà cả hai bên có thể đối thoại và tham vấn nhằm giải quyết các tranh chấp song phương. Và nếu họ có thể giải quyết tranh chấp thông qua đối thoại song phương, thì việc này sẽ thiết lập một tiền đề cho các nước khác. Tuy nhiên, thỏa thuận này đã bị Philippines mạnh mẽ phản đối (ngày 18 tháng 10 2011, Nhân dân Nhật báo).

Hơn nữa, Trung Quốc khẳng định rằng Biển Đông là một vấn đề phức tạp và nhạy cảm và dựa trên kinh nghiệm quốc tế, tranh chấp nên được giải quyết song phương giữa các nước tham gia trực tiếp. Họ còn cho rằng các bên liên quan nên lựa chọn sự khôn ngoan để giải quyết các tranh chấp và không cần đến lực lượng bên ngoài can thiệp vào, vì nó chỉ làm phức tạp thêm vấn đề (22 tháng 11 2011, Nhân dân Nhật báo).

Kịch bản III – Nếu ASEAN trở nên quyết đoán để có Bộ Quy tắc ứng xử / Giải pháp đa phương

Theo Srikanth Kondapalli (Giáo sư, chuyên ngành Trung Quốc học, JNU), kể từ khi có nhiều nước tham gia vào tranh chấp nên việc này rất khó để có thể có một giải pháp cho tất cả. Tất cả các quốc gia này có các đồng minh của riêng họ và giải pháp song phương hầu như khó đáp ứng được, vấn đề này cần phải có một giải pháp đa phương và một quy tắc ứng xử chung. Ông cũng nêu ý kiến rằng các nước ASEAN rất thất vọng về bản chất không ràng buộc của Tuyên bố Bộ Luật ứng xử năm 2002 (Declaration of Code of Conduct 2002).

Vijay Sakhuja (Giám đốc Nghiên cứu, ICWA) tiếp tục cho rằng những nước trong khu vực có thể hợp tác phát triển với mục đích chia sẻ tài nguyên hoặc có thể thông qua giải pháp song phương hoặc đa phương (như Trung Quốc-Việt Nam, hay Trung Quốc-Việt Nam-Philippines). Gần đây các nước ASEAN đã bắt đầu xây dựng sức mạnh chính trị và quân sự. Philippines đã bắt đầu một chính sách đối đầu bằng cách gọi một phần của Biển Đông là vùng “Biển Tây Philippines”.

Kịch bản IV – Sự gia tăng quyết đoán của Hoa Kỳ

Trước đây, Lyle Goldstein nói rằng nếu các lãnh đạo Mỹ lưu ý đến lời khuyên của ông, thì họ nên bỏ hầu hết các cam kết trong khu vực Đông Nam Á, điều mà ông miêu tả là một khu vực có tầm quan trọng rất nhỏ nằm liền kề với một Trung Quốc ngày càng mạnh mẽ, (Tân Hoa Xã, 21 tháng 11 năm 2011). Ngày nay, Hoa Kỳ lại là nước có quyền lực bên ngoài lớn nhất trong khu vực, đặc biệt là sau khi Tổng thống Barack Obama nhấn mạnh chiến lược “trở lại châu Á” của Hoa Kỳ và tiếp tục thực hiện rõ ràng rằng Hoa Kỳ đến “để ở lại” như một cường quốc Thái Bình Dương. Ngoài ra, họ còn quan tâm đến tự do hàng hải tại thời điểm quan trọng này.

Robert Kaplan trong bài báo Biển Đông là tương lai của cuộc xung đột đã vạch ra rằng Biển Đông sẽ là điểm hội tụ giữa Mỹ và Trung Quốc. Để đóng 2.500 lính thủy đánh bộ ở Úc, Trung Quốc đã trực tiếp cảnh báo Úc không nên cho phép Mỹ sử dụng căn cứ ở Darwin để gây tổn hại cho Trung Quốc và việc này có thể dẫn đến có nguy cơ “vướng chéo trong ngọn lửa”. Do đó, sự tiếp tục hiện diện của Hoa Kỳ có thể gây thêm các bất đồng vốn đang bất ổn. (Hoàn cầu Thời báo, ngày 16 Tháng 11 2011)

Các tranh chấp ở Biển Đông có thể được suy ra rằng sẽ không có biển động gì lớn xảy ra trong những ngày tới. Kịch bản xấu nhất có thể xảy ra là một số rối loạn về mặt chính trị. Giải quyết thông qua các cuộc đàm phán dường như khó có thể để đạt được kết quả nhưng có rất nhiều công cụ chính trị và ngoại giao khác để ngăn chặn các sự kiện bất thường trong khu vực. Hơn nữa, Trung Quốc là một nền kinh tế phát triển lớn nên việc này sẽ cung cấp thêm tiềm năng và tốc độ tăng trưởng cho các nền kinh tế ở các quốc gia ASEAN. Cuộc đối thoại chính thức giữa bộ ba với Nhật Bản, Ấn Độ và các nhà ngoại giao Mỹ vào ngày 19 tháng 12, năm 2011 sắp tới và cuộc họp bàn về Quy tắc Ứng xử trong tháng 1 năm 2012, giữa Trung Quốc-ASEAN, sẽ là các quyết định quan trọng trong việc xác định tương lai của Biển Đông.

T.S.
Email: teshusinghdu@gmail.com

______

Viện Nghiên cứu Hòa bình và Xung đột (Institute for Peace and Conflict Studies) tiến hành các nghiên cứu độc lập về các vấn đề an ninh truyền thống và phi truyền thống trong khu vực và chia sẻ những phát hiện của Viện với các nhà hoạch định chính sách và công chúng. Viện cũng cung cấp diễn đàn để thảo luận với cộng đồng về các vấn đề chiến lược và cố gắng khám phá các lựa chọn khác để thay thế. Hơn nữa, Viện hướng tới xây dựng năng lực cho các học giả trẻ nhằm nầng cao chất lượng phân tích về các vấn đề  an ninh Nam Á.

Phân tích tình hình Biển Đông: Các kết quả có khả năng xảy rahttp://phiatruoc.info/?p=6012.- Thiếu tướng quân đội TQ La Viện: “Giải quyết tranh chấp với các nước xung quanh, Trung Quốc phải dám đánh thì mới có thể nói hòa” basam- Đôi lời: Chuẩn bị đón Tập Cận Bình sang thăm, tối mai VTV sẽ có cầu truyền hình Việt-Trung “Láng giềng gần” phát cùng lúc trên 3 kênh. Một cuộc hội thảo về Biển Đông do Liên đoàn Luật sư dự định tổ chức ngày 17/10 tại TPHCM nhưng phải hoãn vì “thời điểm không

-GS. Carlyle A.Thayer, BIỂN ĐÔNG: CÓ CHỈ LÀ CỦA TRUNG QUỐC? Nghiên cứu Biển Đông -Trung Quốc đã phát tín hiệu phủ nhận UNCLOS bằng việc khẳng định “chủ quyền không thể tranh cãi” đối với Biển Đông. Quan điểm này xung đột với những yêu sách của sáu quốc gia tiếp giáp Biển Đông khác. Những Quốc gia Đông Nam Á có nêu yêu sách tìm cách giải quyết tranh chấp của họ với Trung Quốc bằng cách liên kết lại với nhau và lựa chọn một quan điểm chung, sau đó đàm phán với Trung Quốc trên cơ sở đàm phán đa phương.Ô-xtrây-li-a cải tổ Lục quân quy mô lớn-QĐND - Lực lượng Phòng vệ Ô-xtrây-li-a (ADF) vừa công bố kế hoạch cải tổ Lục quân quy mô lớn nhằm tăng cường năng lực tác chiến trong tình hình mới..Google phát hiện căn cứ bí mật quân sự của Mỹ- - Nhật mua chiến đấu cơ F-35 để đối phó Trung Quốc (VnMedia).

- Những công dân huyện đảo Hoàng Sa (TP). – 9 ngư dân gặp nạn tại quần đảo Trường Sa (TP).  – Bình Định cứu được 9 ngư dân gặp bão trên biển (TTXVN).- Hoàng Sa, một thời chưa xa… (TP).-- Quốc hội sẽ thông qua luật Biển tại kỳ họp thứ 3 (TN).

- Đối thoại quốc phòng an ninh Trung Quốc – ASEAN (VOV).-- Tối 14/12, Cầu truyền hình Việt Trung: “Láng giềng gần” (VNMedia) -- Phó chủ tịch TQ sắp thăm Việt Nam  —  (BBC).  - Phó chủ tịch TQ Tập Cận Bình sắp thăm Việt Nam (VNN).

- Trung Quốc chạy thử lần hai tàu sân bay Thi Lang (TTXVN).  – TIN MỚI: TQ đã triển khai tên lửa đạn đạo DF-21C ở Thanh Hải (GDVN/Mil).--Iran không trả lại phi cơ của Mỹ  --- TT Obama: Hoa Kỳ muốn Iran trả lại phi cơ không người lái bị rơi  —  (VOA).  –Iran, máy bay do thám và cuộc chiến tình báo (VNN/FP).  – Iran sắp hoàn tất việc giải mã dữ liệu UAV Mỹ (ĐV/AP). – Siết cấm vận Iran: Lựa chọn thay chiến tranh?(VNN/TIME).  -- Iran không trả lại phi cơ của Mỹ  —  (BBC).  – Cựu Phó Tổng thống Mỹ: ‘Nên tấn công phá hủy RQ-170′ (ĐV/CNN, AFP).  - Công tố Iran buộc tội 15 người làm gián điệp cho Mỹ (TTXVN).– Iran: Người thất nghiệp ném giày vào mặt Tổng thống (VTC).- - Những sự kiện quốc tế nổi bật trong năm 2011 (Tầm nhìn).

- - Nam Hàn dựng thêm 2 cây Noel sát Bắc Hàn  —  (NV/AP).- Quân đội Hoa Kỳ, Campuchia mở cuộc thao dượt tại Đông Nam Á  —  (VOA).

TQ lập căn cứ hải quân đầu tiên ở Ấn Độ Dương

 - Trung Quốc ngày hôm nay (12/12) tuyên bố nước này sẽ thiết lập một căn cứ quân sự đầu tiên của mình ở nước ngoài tại đảo quốc Seychelles trên Ấn Độ Dương để “tìm kiếm các cơ sở cung ứng và tiếp sức” cho lực lượng hải quân. 

Thông báo của Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết, hạm đội hải quân nước này có thể sẽ tìm kiếm nguồn cung ứng hoặc “tiếp sức” tại các cảng biển thích hợp ở Seychelles hoặc các quốc gia khác khi cần thiết trong các sứ mệnh hộ tống.


Giới phân tích nhìn nhận căn cứ trên đảo Seychelles có ý nghĩa quan trọng khi Trung Quốc sẽ hạ thủy tàu sân bay đầu tiên của mình hiện đang ở giai đoạn chạy thử cuối cùng.

Tuy vậy, tuyên bố của Bộ Quốc phòng Trung Quốc nói rằng việc các hạm đội hải quân tái tiếp ứng tại cảng biển gần nhất của quốc gia lân cận trong các sứ mệnh đường dài chỉ là một thông lệ quốc tế.

Một hạm đội hải quân của Trung Quốc

Quyết định thiết lập căn cứ hải quân đầu tiên tại nước ngoài của Trung Quốc được đưa ra trong chuyến thăm thiện chí của Bộ trưởng Quốc phòng Lương Quang Liệt tới Seychelles  hồi đầu tháng.

Trong chuyến thăm này, Bộ trưởng ngoại giao Seychelles Jean-Paul Adam nói, đất nước ông đã mời Trung Quốc thành lập một căn cứ quân sự trên quần đảo nhằm đẩy mạnh cuộc chiến chống cướp biển.

“Chúng tôi đã mời Chính phủ Trung Quốc thiết lập sự hiện diện quân sự tại đảo Mahe để chống cướp biển tấn công, những hành động mà Seychelles thường xuyên gặp phải”, ông Adam phát biểu với báo giới.

Trên thực tế, Trung Quốc đã “đặt chân” lên Ấn Độ Dương qua hợp đồng ký kết với Cơ quan Quyền lực quốc tế về Đáy đại dương của Liên Hợp Quốc giành quyền khảo sát trữ lượng quặng polymetallic sulphide  tại đây trong thời gian 15 năm.

Hợp đồng này cho phép Trung Quốc độc quyền thăm dò một vùng đáy biển quốc tế rộng 10.000 km2 ở Tây Nam Ấn Độ Dương.

Minh Phạm (theo Times of India)-Nguồn:

Thắng lợi trên Science, giới khoa học VN cần làm gì tiếp?

"Các bài viết của tác giả Việt Nam về Hoàng Sa, Trường Sa còn rất ít. Chúng ta kêu nhiều nhưng nghiên cứu lập luận chặt chẽ thì còn có vấn đề"...