-Chuyện ngày ‘Cải Cách Ruộng Đất’
Đầu năm 1955, ‘đội cải cách’ về quê tôi, lúc đó tôi hơn 10 tuổi và
cũng đủ trí khôn để nhận biết và ghi nhớ mọi chuyện. Không khí trong
làng thay đổi hẳn, chỗ hân hoan bàn tán, chỗ thầm thì xem như có việc cơ
mật. Một khi ‘đội cải cách’ về là phải có địa chủ, phải có đấu tố.
Nhưng làng tôi nghèo lắm, nhà giàu nhất là ông Bá Tánh cũng chỉ có
hơn hai mẫu ruộng và đôi trâu cày. Vậy ông phải là địa chủ. Ông có chức
Bá trước tên Tánh từ hồi nào tôi không biết, chỉ biết ông chẳng làm việc
làng việc xã, chỉ thấy ông cày cấy quanh năm. Ông vốn sức vóc hơn
người, công việc đồng áng ông làm hết, bà vợ ông đau ốm quanh năm, chỉ
lo được việc cơm nước gà lợn trong nhà.
Ông bà có hai người con, anh con trai cả đoản số mất sớm, cô vợ bỏ
đi lấy chồng để lại thằng con cho ông bà nuôi khi nó còn nhỏ. Năm ấy nó
đã 13-14 gì đấy. Người con gái thứ lấy chồng xa thỉnh thoảng mới ghé về
thăm. Thằng cháu nội mồ côi ông nuôi tên Dánh tí bởi bố nó là Dánh nhớn,
nó chăn trâu cho ông. Trong đám trẻ trâu tụi tôi nó lớn hơn cả, nó là
thủ lĩnh cả nhóm và cũng là thằng đầu bầy ra mọi trò.
‘Đội cải cách’ họp bàn với cốt cán trong thôn đưa ông Bá và mấy
người nữa ra đấu tố, nhưng cần phải tìm được người nào bị ông bóc để đấu
tố ông. Khổ nỗi ông không thuê người ở, hai vụ cấy gặt người làm thuê
từ nơi khác đến, hết mùa họ nhậy tiền công rồi đi. Những người khác
trong làng ông toàn giúp họ bởi ông có đôi trâu khỏe, ông cho họ mượn
trâu đổi lại người ta cấy gặt trả công. Vì vậy chẳng ai nhận đứng ra đấu
tố ông. Chỉ còn thằng Dánh tí cháu ông, nó chăn trâu cho ông từ nhỏ
đích thị nó bị ông bóc lột. ‘Đội cải cách’ tìm nó biểu nó ra đình, chẳng
biết dạy bảo dụ dỗ nó thế nào nó đồng ý đấu tố ông nội nó.
Từ hôm nó được ‘đội cải cách’ dạy bảo nó khoe với bọn trẻ trâu chúng tôi: “Từ nay tao là ông nông dân, người giàu trong làng phải gọi tao là ông xưng con, oách không”. Tụi trẻ bọn tôi chỉ biết nhìn nó tròn mắt phục lăn.
Hôm làng tôi đấu tố địa chủ, từ chiều du kích đi loa khắp làng
thông báo cho dân làng tối ra đình dự buổi đấu tố. Tối tháng giêng rét
căm căm lại thêm mưa phùn, mọi người co rúm lại vì rét. Trên bàn chủ tọa
là ‘đội cải cách’ hai bên có du kích cầm súng oai vệ. Ông Bá bị bắt
giam sau đình mấy hôm nay. Du kích dẫn ông ra trước sân đình, ông bị
trói, trên người ông bộ quần áo nâu bạc còn lấm bùn đất. Trông dáng ông
mệt mỏi, ông đứng cúi đầu trước sân đình.
Thằng Dánh tí cháu ông được được ‘đội cải cách’ huấn thị mấy hôm
nay, nó bước ra. Ông Bá sững người không ngờ kẻ đấu tố mình lại là thằng
cháu nội mồ côi của ông. Từ hôm ông bị bắt giam, ông không biết gì bên
ngoài. Bà vợ hàng ngày lê cái chân đau mang cơm cho ông nhưng du kích
không cho gặp, họ lấy cơm cho chó ăn thử, chó không chết thì ông mới
được ăn, họ sợ ông bị thủ tiêu!
Thằng Dánh tí đến trước ông Bá chỉ tay vào mặt ông dõng dạc nói: “Bá Tánh, mày biết tao là ai không?”.
Ông Bá chết lặng người, nếu ở nhà thì tội này ông phải đánh cả chục
roi. Nhưng bây giờ ông là địa chủ đang bị các ông bà bần cố nông đấu tố.
Ông không nhìn thằng cháu mà nhìn về phía bàn ‘đội cải cách’, ông dõng
dạc nói: “Thưa ông con biết ạ, ông là ông Dánh tí con ông Dánh nhớn, mà ông Dánh nhớn là con của con ạ”.
Cả sân đình bỗng ồ lên cười nghiêng ngả, thằng Dánh tí chẳng biết làm
sao đứng đực mặt ra đấy, nó quên hết những gì mà ‘đội cải cách’ dạy nó
mấy hôm nay. Dưới sân đình mọi người vẫn cười, ‘đội cải cách’ bảo mấy du
kích đi dẹp trật tự.
Sau câu trả lời của ông Bá, thằng Dánh tí không biết nói gì nữa, du
kích đưa nó ra ngoài cho nó mấy cái bạt tai. Trong sân ông Bá quì
xuống, ông gào lên thảm thiết: “Trời ơi thế này là thế nào, trên còn trời dưới còn đất nữa không!”.
Cả sân đình im phăng phắc, hai du kích chạy vào lôi ông ra đánh ông mấy
báng súng vào lưng rồi giam lại ông vào sau đình. ‘Đội cải cách’ đưa
người tiếp theo ra đấu tố.
Hôm sau người ta thả ông ra vì không ai mang cơm cho ông. Bà vợ ông
nghe tin thằng cháu đấu tố ông thì lăn ra ốm liệt giường. Ông Bá về nhà
cũng nằm liệt giường hai ngày, chỉ đến khi đôi trâu bị bỏ đói phá
chuồng ầm ầm ông mới tỉnh. Thì ra sau đêm đấu tố ông, thằng Dánh tí cháu
ông không dám về nhà, nó không chăn trâu nữa. Lúc đầu ông giận thằng
cháu lắm, nhưng nó bỏ đi rồi ông mới thấy thương thằng cháu vô cùng. Nó
dại dột nghe theo bọn người vô luân làm việc vô luân thường đạo lí đấu
tố ông chứ lỗi đâu tại nó. Ông đi tìm nó khắp nơi nhưng không thấy, ông
tự nhủ nếu tìm thấy ông bảo nó về chứ không đánh. Tìm mãi mà không thấy
nó đâu, nghe người làng bên bảo nó theo người Công Giáo di cư vào Nam.
Ông vẫn mong có ngày cháu ông trở về cho đến khi ông mất.
Sau ngày đất nước thống nhất, người di cư về thăm lại quê, họ bảo thằng Dánh di cư đi Nam rồi sau đăng lính, chết trận ở đâu đó.
Câu chuyện là như vậy, tôi giữ mãi trong lòng, nay gửi cho
Danlambao, nếu các bạn thấy cần chỉnh sửa gì thêm thì chỉnh sửa rồi đăng
trên tra nhà. Tôi không phải là nhà văn, câu cú lủng củng mong bạn
thông cảm sửa giúp, cảm ơn các bạn nhiều.
danlambaovn.blogspot.com
* Bài viết được đăng trên Danlambao vào tháng 5/2012
Cho đến nay, Cải cách ruộng đất (CCRĐ) 1953-1956 vẫn là một trong những
giai đoạn bi thương nhất trong lịch sử phát triển của đất nước. Kết quả
là hàng trăm ngàn người bị bắt, giết, gia đình ly tán.
Người đầu tiên được “lựa chọn” để “xử bắn thí điểm” là bà Nguyễn Thị Năm. Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, câu chuyện về bà Năm, từ khi bà bị bắn năm 1953 cho đến nay, vẫn là đề tài gây nhiều tranh cãi và còn không ít những uẩn khúc cần tiếp tục được giải mã.
CCRĐ- bi kịch của lịch sử dân tộc
Để chúng ta có thể hình dung lại, mức độ, quy mô và hậu quả của một trong những giai đoạn bi thương nhất của lịch sử dân tộc, chúng ta cùng nhau trở về thời kỳ 1953-1956.
Tháng 11 năm1953 Quốc hội VNDCCH nhóm họp và thông qua Dự luật CCRĐ 197/HL. Chủ tịch Hồ Chí Minh phê thuận và chính thức ban hành bộ luật này vào ngày 19-12-1953 để kỷ niệm ngày Toàn quốc Kháng chiến, mang tên “Luật Cải cách Ruộng đất”. Đồng thời điểm này, Ủy ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam và Đại hội Toàn quốc Đảng Lao động Việt Nam cũng họp và tổ chức chuẩn bị thi hành CCRĐ sâu rộng trên toàn lãnh thổ. Ủy ban lãnh đạo chương trình CCRĐ và hoạch định tiến trình CCRĐ được thành lập.
Hồ Chí Minh, Chủ tịch Đảng, Chủ tịch nước phát động và làm tư tưởng chiến dịch.
Trưởng ban chỉ đạo trực tiếp là ông Trường Chinh lúc bấy giờ là Tổng bí thư Đảng. Trưởng ban chỉ đạo thí điểm khu vực Thái Nguyên là Hoàng Quốc Việt, Ủy viên Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương đảng; Trưởng ban chỉ đạo thí điểm vùng Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh là Lê Văn Lương, Ủy viên dự khuyết Bộ Chính trị và Giám đốc trực tiếp điều hành chiến dịch là ông Hồ Viết Thắng, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương đảng.
Chương trình CCRĐ được áp dụng qua bốn bước chính như sau:
1.Huấn luyện cán bộ
Các cán bộtham gia CCRĐ được đưa đi học khóa Chỉnh huấn 1953 và một số được đưa đi huấn luyện tại Trung Quốc. Các chương trình học tập nhằm giúp cán bộ nắm vững đường lối của Đảng trong CCRĐ, quán triệt quan điểm: “Trí, phú, địa, hào đào tận gốc trốc tận rễ”. Tổng số cán bộ được điều động vào công tác là gần 50.000 người.
2.Chiến dịch Giảm tô
Bước đầu, các đội cán bộ CCRĐ đi vào các làng xã và áp dụng chính sách “3 Cùng” (cùng ăn, cùng ngủ, cùng làm) với các bần cố nông trong làng xã đó, kết nạp họ thành “rễ”, thành “cành” của Đội, sau đó triển khai chiến dịch từng bước như sau:
-Phân định thành phần: Đội CCRĐ ra mắt làng xã, và tất cả các gia đình trong xã được họ phân loại thành 5 thành phần: (a) địa chủ; (b) phú nông; (c) trung nông cứng (sở hữu 1 con bò, 1 con heo, 1 đàn gà); (d) trung nông vừa (sở hữu 1 con heo, 1 đàn gà); (e) trung nông yếu (sở hữu 1 đàn gà hay không có gì cả); (f) bần nông; (g) cố nông. Gia đình có 2 con heo đã có thể gọi là phú nông. Tỷ lệ địa chủ được quy định trước là 5,68% dân số nông thôn và các đoàn và đội cải cách đều cố truy bức để đôn tỷ lệ địa chủ lên 5% như một quy định bắt buộc, gọi là “kích thành phần”.
-Phân loại địa chủ: Tất cả các gia đình bị xếp vào thành phần địa chủ như nói trên được đội cải cách phân loại thêm một lần nữa thành (a1) Địa chủ gian ác; (a2) Địa chủ thường; (a3) Địa chủ có ủng hộ kháng chiến. Thành phần địa chủ gian ác bị đội cải cách bắt ngay lập tức và quản thúc.
-Áp dụng thoái tô: Đối với các gia đình có địa chủ bị bắt nói trên, Đội cải cách thông báo với họ về các sắc lệnh giảm tô của Chính phủ, bao gồm: Sắc lệnh giảm tô xuống còn 25% vào tháng 11-1945, Sắc lệnh số 87/SL năm 1952 và 149/SL năm 1953 giảm tô thêm 25%.
(Cần nói thêm rằng, tại miền Bắc, tô hay địa tô là tiền thuê ruộng mà tá điền phải trả cho địa chủ sau mùa gặt, có thể trả bằng thóc. Căn cứ theo đó, địa chủ nào chưa giảm tô cho nông dân thì bây giờ phải trả số nợ đó- gọi là “thoái tô”. Nếu không trả đủ nợ thì tài sản bị tịch thu, phân phát do nông dân).
(Sau bước này, hầu hết gia đình địa chủ lâm vào hoàn cảnh khánh kiệt, nhiều người đến chỗ tự sát).
-Học tập tố khổ, lùng bắt địa chủ: Các bần nông, cố nông, “gốc”, “rễ” được Đội cải cách cho đi học lớp tố khổ do Đội mở, qua đó học viên được nhận dạng các tội ác của địa chủ và được khuyến khích nhớ ra tội ác của từng địa chủ đã bóc lột họ như thế nào.
-Công khai đấu tố: Ban đầu các buổi đấu tố được tổ chức, thông thường vào ban đêm (do để tránh máy bay địch oanh tạc. Sau đó được tiến hành vào ban ngày). Số lượng người tham gia đấu tố được huy động từ vài trăm đến cả ngàn người. Thời gian đấu tố từ một đến ba đêm tùy theo mức độ tội trạng của địa chủ. Trong đêm đấu tố, các bần nông bước ra kể tội địa chủ đã bóc lột họ như thế nào. Tại các tỉnh có tổ chức cải cách ruộng đất đều cho ra tờ báo lấy tên là Lá Rừng (ngụ ý tội ác địa chủ nhiều như lá rừng) tường thuật chi tiết các vụ đấu tố. Sau khi bị đấu tố các địa chủ được tạm giam trở lại để chờ tòa án nhân dân xét xử. Gia đình và thân nhân người bị đấu tố bị cô lập và chịu nhiều sự phân biệt đối xử thậm chí là nhục hình.
-Xử án địa chủ: Tại các huyện, một tòa án nhân dân đặc biệt được lập ra và đi về các xã xét xử các địa chủ. Sau khi kết án, địa chủ bị xử bắn trước công chúng do đội tự vệ xã hành quyết. Những người không được xử bắn thì bị cô lập trong các làng xã.
Tổng cộng có tám đợt giảm tô từ 1953 đến 1956 tiến hành tại 1.875 xã.
3.Chiến dịch CCRĐ
Nhiều tháng sau khi Chiến dịch Giảm tô được triển khai, chương trình CCRĐ chính thức bắt đầu, với hình thức tương tự nhưng trên địa bàn rộng lớn hơn. Tổng cộng có 6 đợt CCRĐ từ 1953 đến 1956, được tiến hành tại 3.314 xã.
Từ cuối năm 1954, dưới sức ép của cố vấn Trung Hoa, chiến dịch cải cách ruộng đất bắt đầu được đẩy mạnh và nhanh, với cường độ lớn. Từ giữa năm 1955 ở một số nơi đã xuất hiện hiện tượng đấu tố tràn lan, mất kiểm soát. Từ đó đến cuối năm 1955, cảnh đấu tố địa chủ xảy ra tràn lan, nhiều lúc chỉ đơn thuần bằng một lời tố giác đơn giản, những thành viên trong tòa án nhân dân cũng có thể xử tử hình hay tù khổ sai đối với người bị tố giác. Đã xuất hiện tình trạng lạm dụng quyền hành của các cán bộ đội viên đội công tác ruộng đất trong công tác đất đai. Số người chết trong đợt này là rất lớn, trong đó số người chết oan chiếm tỷ lệ cao. Quyết liệt nhất là ở Thái Bình, nơi có đến 294 xã được đưa vào cải cách.
4.Chiến dịch Sửa sai
Do nhận định chiến dịch CCRĐ giết lầm nhiều người vô tội và gây ra chống đối mạnh trong dân chúng, Đảng Lao động Việt Nam và Chính phủ tiến hành các bước sửa sai.
Tháng 2 năm 1956, Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 9 tuyên bố các sai lầm trong CCRĐ. Tháng 3 năm 1956, Quốc hội họp lần thứ 4 tường trình bản báo cáo các sai lầm và biện pháp sửa sai. Ngày 18- 8-1956, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho đồng bào và cán bộ nhìn nhận sai lầm và cho biết Trung ương Đảng và Chính phủ đã nghiêm khắc kiểm điểm các sai lầm. Ngày 24-8-1956, báo Nhân Dân công bố có một số đảng viên trung kiên đã bị hành quyết sai lầm trong chiến dịch CCRĐ. Tháng 9 năm 1956, Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (họp từ 25-8 đến 24-9-1956) nhận định các nguyên nhân đưa đến sai lầm và thi hành kỷ luật đối Ban lãnh đạo chương trình CCRĐ. Kết quả là ông Trường Chinh từ chức Tổng Bí thư Đảng, hai ông Hoàng Quốc Việt và Lê Văn Lương ra khỏi Bộ Chính trị và ông Hồ Viết Thắng ra khỏi Chấp hành Trung ương.
Ngày 29-10-1956, Đại tướngVõ Nguyên Giáp, người không tham gia trực tiếp vào chương trình CCRĐ, thay mặt Chủ tịch nước đọc bản báo cáo của Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại nhà hát lớn Hà Nội, kê khai sai lầm và phát động chiến dịch sửa sai, phục hồi các chức vụ tài sản cho cán bộ, bộ đội bị đấu tố.
Cũng cần phải nói thêm là chiến dịch sửa sai cũng gây thêm chết chóc khi những người được phục hồi trả thù những người đã đấu tố họ oan ức, hoặc chưa kịp trả thù thì bị thủ tiêu trước để tránh việc trả thù.
Phong trào trả thù bằng bạo động lan rộng khiến nhà chức trách phải dùng quân đội trấn áp. Ở Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, có bản báo cáo ghi nhận 20.000 nông dân mang gậy gộc chống lại quân đội khi chính quyền dùng vũ lực để tái lập trật tự.
Tuy nhiên, theo nhiều nhân chứng mà tôi có dịp trao đổi thì việc sửa sai chỉ đơn thuần là phục hồi đảng tịch, quy lại thành phần (từ địa chủ, phú nông trở lại thành trung nông) chứ ít khi họ được trả lại tài sản, nhà đất.
Thậm chí mãi đến năm 2004 (theo báo Hà Nội Mới) thì Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội mới ra quyết định trợ cấp cho một số trường hợp bị qui sai thành phần và có tài sản bị trưng thu, trưng mua trong thời kì CCRĐ với mức ba triệu đồng một trường hợp.
Nguyễn Thị Năm là ai?
Khi cuộc CCRĐ được tiến hành và trớ trêu thay, người đầu tiên được “lựa chọn” để bắn “thí điểm” là bà Nguyễn Thị Năm. Sau những cuộc đấu tố với đủ các thứ tội ác được gán ghép, người phụ nữ mới 47 tuổi (sinh năm 1906) này đã bị đem ra xử bắn (năm 1953) và được báo chí đương thời coi là phát súng hiệu cho một cuộc vận động “long trời lở đất”.
Vậy bà Nguyễn Thị Năm là ai?
Theo nhà sử học Dương Trung Quốc thì “Bà Nguyễn Thị Năm, hay còn gọi là Cát Hanh Long (tên hiệu trong buôn bán giao dịch của bà Năm, được ghép từ tên của hai người con trai của bà là Nguyễn Hanh và Nguyễn Cát-NV) sinh năm 1906 vốn là một phụ nữ giỏi làm ăn trên đất cảng Hải Phòng, từ nhiều nghề khác nhau trong đó có buôn bán sắt vụn, bà đã sớm thành đạt trên thương trường, xây nhà tậu ruộng như thói tục của người xưa vừa làm ăn nơi thành thị vừa bám sát với thôn quê, nhất là vào thời chiến tranh loạn lạc.
Người sớm giác ngộ nhà buôn trẻ tuổi Nguyễn Thị Năm chính là nhà văn Nguyễn Đình Thi tham gia Mặt trận Việt Minh ở Hải Phòng rồi sau đó bà gặp, công tác phục vụ, giúp đỡ nhiều cán bộ cách mạng. Sau này bà là người đã che giấu và nuôi dưỡng nhiều cán bộ lãnh đạo cấp cao của Đảng như Trường Chinh, Hoàng Quốc Việt, Phạm Văn Đồng, Lê Đức Thọ, Lê Thanh Nghị, Lê Giản, Hoàng Hữu Nhân (Bí thư Thành uỷ Hải Phòng), Hoàng Tùng, Vũ Quốc Uy, Hoàng Thế Thiện…
Khó kể hết những đóng góp của nhà tư sản ấy cho cách mạng. Từng ủng hộ Việt Minh trước Cách mạng Tháng Tám 20.000 đồng bạc Đông Dương (tương đương bảy trăm lạng vàng) rồi sau này là thóc gạo, vải vóc, nhà cửa. Bà là một trong những người đóng góp tiêu biểu nhất của “Tuần lễ Vàng” ở Hải Phòng với hơn một trăm lạng vàng.
Một sự kiện vô tiền khoáng hậu khi ấy đối với một phụ nữ chân yếu tay mềm là bà đã ngồi trên chiếc xe ô tô riêng của gia đình mình, treo cờ đỏ sao vàng, phóng từ Hải Phòng lên thẳng Chiến khu qua thành phố Thái Nguyên, nơi quân Nhật còn chiếm đóng đến Đồng Bẩm, Đình Cả, Võ Nhai để báo cho con trai và các đồng chí của mình tin Hà Nội đã giành được chính quyền. Sau thời điểm kháng chiến toàn quốc, bà chính là người đã trao chiếc búa cho đội tự vệ làm cái việc san bằng địa khu biệt thự Đồng Bẩm thực hiện chủ trương tiêu thổ kháng chiến”.
Cũng vẫn theo nhà sử học Dương Trung Quốc “Hai con trai bà, ông Nguyễn Công và ông Nguyễn Hanh đều theo Việt Minh từ trước 1945. Khi CCRĐ được phát động, ông Nguyễn Hanh là Đại đội phó bộ đội thông tin. Ông Hanh từng bị thương khi toàn quốc kháng chiến bùng nổ ngay ở Cầu Giấy – cửa ngõ Thủ đô. Còn ông Công từng tháp tùng đoàn đại biểu chính phủ do các ông Nguyễn Lương Bằng, Trần Huy Liệu… vào Huế tước ấn kiếm vua Bảo Đại rồi sau này trở thành một Trung đoàn trưởng nổi tiếng của Sư đoàn 351”.
Trong suốt thời gian kháng chiến chống Pháp, bà Năm tham gia các cấp lãnh đạo của Hội Phụ nữ của tỉnh Thái Nguyên và Liên khu Việt Bắc… Nhiều cán bộ cách mạng, nhiều đơn vị bộ đội thường tá túc trong đồn điền của bà cho đến khi bà bị đưa ra đấu tố và bị bắn “thí điểm”.
Vì sao lại là bà Năm?
Trong Hồi ký của mình ông Đoàn Duy Thành, từng là Bí thư Thành ủy Hải Phòng, sau này là Bộ trưởng Bộ Ngoại thương và tiếp theo là Phó Chủ tịch HĐBT có kể: “Sau này khi sửa sai CCRĐ xong, tôi được nghe nhiều cán bộ cao cấp nói lại: “Khi chuẩn bị bắn Nguyễn Thị Năm, Bác Hồ đã can thiệp và nói đại ý: ‘Chẳng lẽ CCRĐ không tìm được một tên địa chủ, cường hào gian ác là nam giới mà mở đầu đã phải bắn một phụ nữ địa chủ hay sao?”. Nhưng cán bộ thừa hành báo cáo là đã hỏi cố vấn Trung Quốc và được trả lời là: “Hổ đực hay hổ cái, đều ăn thịt người cả!”. Thế là đem hành hình Nguyễn Thị Năm!”
Thủa sinh thời, trong một lần trò chuyện với ông Hoàng Tùng, Trưởng Ban tuyên giáo Trung ương, người từng nhiều năm “điếu đóm” cho Cụ Hồ (ông tự nhận thế) có kể lại rằng (1): “Chọn địa chủ Nguyễn Thị Năm để làm trước là do có người mách cho cố vấn Trung Quốc. Họp Bộ Chính trị Bác nói: “Tôi đồng ý người có tội thì phải xử thôi, nhưng tôi cho là không phải đạo nếu phát súng đầu tiên lại nổ vào một người đàn bà, mà người ấy lại cũng giúp đỡ cho cách mạng, người Pháp nói không nên đánh vào đàn bà, dù chỉ là đánh bằng một cành hoa”. Sau cố vấn Trung Quốc là Lê Quý Ba đề nghị mãi, Bác nói: “Tôi theo đa số, chứ tôi vẫn cứ cho là không phải”. Và họ cứ thế làm”.
Khi còn sống Giáo sư Trần Quốc Vượng có lần kể lại với tôi rằng theo lập luận của đội CCRĐ thì “Việc con mụ Năm đã làm chỉ là giả dối nhằm chui sâu, leo cao vào hàng ngũ cách mạng để phá hoại. Bản chất của giai cấp địa chủ là rất ngoan cố xảo quyệt và tàn bạo, chúng không từ thủ đoạn nào để chống phá cách mạng. Nông dân phải luôn luôn sáng suốt dù chúng giở thủ đoạn nào”.
Ông Bùi Tín còn kể: “Ông Hoàng Quốc có lần Việt kể lại rằng hồi ấy ông chạy về Hà Nội, báo cáo việc hệ trọng này với cụ Hồ Chí Minh. Cụ chăm chú nghe rồi phát biểu: Không ổn! Không thể mở đầu chiến dịch bằng cách nổ súng vào một phụ nữ, và lại là một người từng nuôi cán bộ cộng sản và mẹ một chính uỷ trung đoàn Quân đội Nhân dân đang tại chức. Ông hẹn sẽ can thiệp, sẽ nói với Trường Chinh về chuyện hệ trọng và cấp bách này. Thế nhưng không có gì biến chuyển cả”.
Còn tác giả của “Màu tím hoa sim” Hữu Loan thì nói với tôi rằng, việc lựa chọn bà Năm có các nguyên do sau: Thứ nhất, phương châm chính trong CCRĐ là “thà giết lầm 10 người vô tội, còn hơn để thoát một kẻ thù”. CCRĐ là một cuộc đấu tranh giai cấp giữa bần cố nông và địa chủ (nông dân có ruộng). Do đó địa chủ không thể được lọt lưới, được bỏ sót. Bà Năm lại có đến 2,789 mẫu đất, là một đại địa chủ. Thứ nhì, phát súng đầu tiên bắn vào một phụ nữ để xác định CCRĐ là một cuộc đấu tranh giai cấp và trong đấu tranh giai cấp không phân biệt địa chủ phong kiến là phụ nữ hay đàn ông. Thứ ba, ảnh hưởng kinh tế và chính trị của bà, và của các địa chủ khác, cần phải được thủ tiêu để mở đường xây dựng chế độ mới.
Vấn đề được đặt ra ở đây là, người đứng đầu Đảng LĐVN lúc đó có thực sự “bất lực” trước sức ép của cố vấn Trung Quốc mà buộc phải đồng ý cho xử bắn bà Nguyễn Thị Năm không?
Điểm qua như thế để chúng ta thấy được rằng vụ án Nguyễn Thị Năm nói riêng và CCRĐ nói chung còn rất nhiều uẩn khúc. Những uẩn khúc này không phải chỉ liên quan đến các nạn nhân hay gia đình nạn nhân CCRĐ. Nó còn in đậm nét trong tâm trí của những người đã một thời tin vào chủ nghĩa cộng sản, vào lý tưởng cộng sản, trong đó có những người từng trực tiếp tham gia CCRĐ. Những uẩn khúc này cần phải tiếp tục được làm sáng tỏ.
Bà Năm bị đấu tố và xử bắn như thế nào?
Tôi đã nhiều lần có dịp lên Đồng Bẩm (Thái Nguyên) để tìm hiểu và nghe lại những vị cao niên ở đây kể về vụ án bà Nguyễn Thị Năm, nhưng tiếc rằng, kết quả thu được không nhiều. Năm 2007, tình cờ tôi có đọc được bài viết trên “Người Làng Trà” Nhà báo Nguyễn Thông đã đưa một số chi tiết có liên quan đến bà Nguyễn Thị Năm. Tôi có tìm đến cụ Vãn mà anh Thông nói tới, người được cho là người ở trong nhà bà Năm. Tuy nhiên cụ Vãn đã khước từ kể nhớ lại chuyện cũ.
Theo cuốn “Trần Huy Liệu – Cõi đời” của Trần Chiến, Nhà xuất bản Kim Đồng 2009, thì ông Trần Huy Liệu, lúc đó là uỷ viên Thường trực Quốc hội, thanh tra Cải cách Ruộng đất tại hai xã Đồng Bẩm, Dân Chủ (Thái Nguyên). Ông dự cả hai buổi xử Nguyễn Văn Bính (ngày 18-5-1953) và bà Nguyễn Thị Năm (22-5-1953).thì phiên xét xử bà NGuyễn Thị Năm diễn ra như sau:
“Hôm ấy là ngày 22/5/1953, trời nắng chói chang. Để tránh cái nắng nóng nhiều người đã lấy cành cây che đầu, nhưng vì làm như thế thì người ngồi sau sẽ bị che khuất nên Chủ tịch đoàn đã yêu cầu mọi người vứt lá đi. Phiên tòa hôm ấy khoảng 1 vạn người. Cũng như ngày trước, Chủ tịch đoàn lại ra lệnh cho quần chúng hễ thấy địa chủ vào là đả đảo kịch liệt. Khi bà Nguyễn Thị Năm và hai con Hanh, Công (2) cùng đầy tớ là đội Hàm, Chính, Chiêu được Đội dân quân dẫn vào các bần cố nông đã bật dậy hô đả đảo vang trời. Có người còn đòi “bọn địa chủ gian ác” phải đứng lên cao và quay mặt tứ phía cho ai nấy đều trông thấy mặt để đả đảo.
Chủ tịch đoàn giới thiệu từng tên “địa chủ ác ôn” và ngắc ngứ đọc lý lịch, nhưng không nêu tội ác cụ thể. Cứ sau mỗi lần như vậy những người tham dự phiên tòa lại hô vang 3 lần: “Đã đảo, đã đảo, đã đảo!”.
Đám đông đã tỏ ra hết sức phẩn nộ trước thái độ của đội Hàm. Đôi mắt anh này cứ gườm gườm đầy thách thức. Nhiều người đã hét lên yêu cầu lính gác phiên tòa “tát cho nó nảy đom đóm mắt ra để nó cúi gằm mặt xuống mà nhận tội”.Rút kinh nghiệm lần trước, Chủ tịch đoàn tuyên bố đề nghị quần chúng phải giữ vững trật tự và không cần đánh đập tội nhân hay bắt quỳ, bò”.
Vẫn theo Trần Huy Liệu: bà Năm, tham gia phiên tòa hôm ấy kể lại rằng: bà Năm cùng đầy tớ là đội Hàm, Chính được cho ngồi trên một cái bục dưới gốc cây. Quần chúng lần lượt vào đấu tố.
Những tiếng hò hét “Mày có biết tao là ai không?”, “Mày dựa vào thế lực nào?”, “Mày cho tao ăn cơm của chó, mèo thế à?”… vang lên rầm rầm. Bầu không khí hờn căm ngùn ngụt ngút trời xanh! Rút kinh nghiệm của lần đấu trước đó là cứ sau mỗi lần hô như vậy là kèm theo một cái tát vào mặt kẻ bị đấu tố, lần này Chủ tịch đoàn yêu cầu: “chỉ đấu tố, không được tát kẻ thù!”
Những người tố được quần chúng cảm động và tán thưởng nhiều nhất là bà Sâm, chị Đăng và anh Cò. Bà Sâm, với một giọng gợi cảm, kể lể vì Thị Năm mà mình phải suốt đời cô độc, có người rơi nước mắt. Nhưng sự thực, nội dung câu chuyện không có gì.
Chị Đăng (3), một người ở của gia đình bà Năm lâu năm, tố lên rất nhiều sự việc bí mật và chi tiết. Nhưng, tiếc là với một giọng quá lưu loát quen thuộc như một người “tố nghề” được huấn luyện nên ít làm cho ai cảm động.
Cũng có những người lên tố, nhưng do trình độ, học vấn không có nên nói không đạt ý, không rõ việc. Không ai hiểu họ nói gì.Một bà tên là Minh nói việc chẩn bần tại đồn điền Đồng Bẩm năm 1945 đã làm bao nhiêu người chết đói, rồi kết luận bằng những câu: “Mày đừng nhận là chủ đồn điền có được không?”, “Mày chỉ có hình thức thôi” và “Mày nói nhân nghĩa mà mày không nhân nghĩa gì cả” khiến người nghe không hiểu tội bà Năm ở đâu.
Còn một ông tên là Giồng tố cáo bà Năm đã cướp gánh cỏ của ông ta để cho ngựa của bà ăn và cướp cả giỏ củ mài làm cho cả nhà ông ta phải nhịn đói.
(Câu chuyện tuy hết sức phi lý và hài hước của ông này, nhưng thật kỳ lạ là sau đó đã được một văn nghệ sĩ làm thành hẳn một bài thơ tràng thiên rất cảm động-NV).
Con gái ông Giồng, hơn mười tuổi, đáng nhẽ cứ kể rành rọt cảnh đói rét của nhà mình phải chịu vì sự bóc lột của bà Năm, nhưng nó lại nói bằng một giọng “bà cự” nên nhiều người không cảm động, mà lại phát ghét.
Hài hước hơn cả là trường hợp của một chị có tên là Lý. Chị Lý tố cáo rằng, chị ta là con nuôi của bà Năm, được bà Năm trang điểm cho để định gả cho một võ quan Nhật. Nhưng sau khi biết chị chỉ là thân phận tôi đòi, không có tiền của gì thì tên Nhật lại không lấy và chị lại bị bà Năm bắt lột trả lại quần áo, trở lại thân tàn ma dại như trước. Nội dung tố cáo chỉ là thế, nhưng vì chị ta vừa nói vừa khóc nên không ai rõ chị ta nói gì.
Tuy vậy, trong đám người tố, vẫn còn sót lại một ít những phong thái cũ. Câu hỏi “Mày có biết tao là ai không?” đã được chủ tịch đoàn ngắt đi bằng câu: “Cứ việc tố không cần bắt nó trả lời”. Một vài cái tát vẫn còn diễn ra. Một người ở Phúc Trừu tố cáo Thị Năm về tội chiếm đoạt ruộng đất khẩn hoang của nông dân và cơi thùng thóc lên để thu thóc, rồi kết luận “Như thế mày có xứng đáng là địa chủ không?”. Một người khác tố Thị Năm, đội Hàm và Lý Nguyên Lập bảo an đoàn ở Phúc Trừu bắt nông dân gác và đánh đập tàn nhẫn, cũng để đi tới kết luận: “Mày là con chó! Chứ không phải địa chủ?”.
Một tá điền tố Thị Năm lấy ruộng của mình đương làm bán cho người khác vì mình không có tiền mua, bằng câu: “Lấy tiền ở mả bố mày mà mua à?”. Nhiều người vẫn gắn vào hai chữ “tiến bộ”: “Mày nói mày tiến bộ mà như thế à?” Đi xa hơn nữa, có người nói Thị Năm lập quán Bông Lau ở thị xã Thái Nguyên để đón gián điệp trong khi ai cũng biết đó là cơ quan sinh lợi của hội Phụ nữ liên hiệp tỉnh Thái Nguyên”.
“Thánh hiền dạy rằng: “Vi phú bất nhân”. Ai cũng biết rằng địa chủ thì ác: như bóc lột nhân dân, tô cao lãi nặng, chây lười thuế khoá – thế thôi. Nào ngờ có bọn địa chủ giết người không nháy mắt. Đây là một thí dụ:Mụ địa chủ Cát-hanh-Long cùng hai đứa con và mấy tên lâu la đã:Giết chết 14 nông dân.Tra tấn đánh đập hằng chục nông dân, nay còn tàn tật. Làm chết 32 gia đình gồm có 200 người – năm 1944, chúng đưa 37 gia đình về đồn điền phá rừng khai ruộng cho chúng. Chúng bắt làm nhiều và cho ăn đói. Ít tháng sau, vì cực khổ quá, 32 gia đình đã chết hết, không còn một người.Chúng đã hãm chết hơn 30 nông dân – Năm 1945, chúng đưa 65 nông dân bị nạn đói ở Thái Bình về làm đồn điền. Cũng vì chúng cho ăn đói bắt làm nhiều. Ít hôm sau, hơn 30 người đã chết ở xóm Chùa Hang.Năm 1944-45, chúng đưa 20 trẻ em mồ côi về nuôi. Chúng bắt các em ở dưới hầm, cho ăn đói mặc rách, bắt làm quá sức lại đánh đập không ngớt. Chỉ mấy tháng, 15 em đã bỏ mạng.
Thế là ba mẹ con địa chủ Cát-hanh-Long, đã trực tiếp, gián tiếp giết ngót 260 đồng bào!
Còn những cảnh chúng tra tấn nông dân thiếu tô thiếu nợ, thì tàn nhẫn không kém gì thực dân Pháp. Thí dụ:Trời rét, chúng bắt nông dân cởi trần, rồi dội nước lạnh vào người. Hoặc bắt đội thùng nước lạnh có lỗ thủng, nước rỏ từng giọt vào đầu, vào vai, đau buốt tận óc tận ruột.Chúng trói chặt nông dân, treo lên xà nhà, kéo lên kéo xuống.Chúng đóng gióng trâu vào mồm nông dân, làm cho gẫy răng hộc máu. Bơm nước vào bụng, rồi giẫm lên bụng cho hộc nước ra.Chúng đổ nước cà, nước mắm vào mũi nông dân, làm cho nôn sặc lên. Chúng lấy nến đốt vào mình nông dân, làm cho cháy da bỏng thịt.Đó là chưa kể tội phản cách mạng của chúng. Trước kia mẹ con chúng đã thông đồng với Pháp và Nhật để bắt bớ cán bộ. Sau Cách mạng tháng Tám, chúng đã thông đồng với giặc Pháp và Việt gian bù nhìn để phá hoại kháng chiến.
Trong cuộc phát động quần chúng, đồng bào địa phương đã đưa đủ chứng cớ rõ ràng ra tố cáo. Mẹ con Cát-hanh-Long không thể chối cãi, đã thú nhận thật cả những tội ác hại nước hại dân. Thật là:Viết không hết tội, dù chẻ hết tre rừng. Rửa không sạch ác, dù tát cạn nước bể!”.
Tác giả bài báo được ghi là: C.B.
Những người con của bà Nguyễn Thị Năm sau này có một cuojc sống hết sức long đong. Theo nhà báo Xuân Ba thì ông Cát qua đời năm 1989, ở tuổi 64, trong một tai nạn giao thông thảm khốc. Còn ông Hanh, sau khi Đảng sửa sai CCRĐ, quyết định đưa gia đình con cháu rời Thái Nguyên, mảnh đất đã chứng kiến cảnh nhà tan cửa nát, nơi mà dẫu những gào thét “địa chủ ác nghê”đã dịu đi đôi chút, nhưng còn đầy thù hận và khổ đau. Ông đưa vợ con, cháu về Hà Nội. Vài người bạn thân hoặc quen biết từng nhờ cậy gia đình ông trước đây cho ở nhờ, Nay đây mai đó. Mãi sau này ông mới tậu được một căn phòng nhỏ ở 117 Hàng Bạc và tá túc tại đó cho tới ngày nay, khi cả hai ông bà đã ở tuổi 90.
Năm 1998 ông Nguyễn Hanh và ông Nguyễn Cát hai con trai của bà Năm đã được công nhận là cán bộ hoạt đông lâu năm, cán bộ tiền khởi nghĩa. Còn người con dâu Đỗ Thị Diệp, sớm hơn năm 1980 đã được xác nhận danh hiệu cán bộ hoạt động lâu năm.
Còn riêng đối với bà Nguyễn Thị Năm thì người ta mới có động thái duy nhất là hạ thành phần cho cụ từ tư sản địa chủ cường hào gian ác xuống tư sản địa chủ kháng chiến!
P/S: Tôi biết, trong cuộc CCRĐ còn nhiều người bị bắn oan, nhà tan cửa nát, con cháu cũng long đong, lận đận, cơ cực thậm chí còn hơn cả gia đình bà Nguyễn Thị Năm và cho đến nay họ vẫn chưa được viết một dòng nào về số phận của họ, con cháu họ. Tôi muốn dành bài viết này như một nén hương dành cho bà Nguyễn Thị Năm và những nạn nhân như bà để chúng ta, mà không chỉ chúng ta, không bao giờ quên một trong những giai đoạn bi thương nhất của lịch sử dân tộc!
Ghi chú:
(1).Sau này trong Hồi ký của mình và trong nhiều bài trử lời phỏng vấn báo chí Ông Hoàng Tùng vẫn khẳng định lại lời nói này.
(2) Theo một số nhà nghiên cứu khác thì lúc này hai con bà Nguyễn Thị Năm là ông Hanh và ông Công không có mặt trong phiên tòa này.
(3) Chưa xác định được chị Đăng trong phiên tòa này và cụ Vãn mà nhà báo Nguyễn Thông nói trong “Làng Trà” có phải là một không.
Nhưng né tránh, câu chuyện sẽ còn âm ỷ khôn nguôi, dù thế giới đã sang thế kỷ 21. Lãnh đạo quốc gia có tầm, có tâm, nên bạch hóa sai lầm quá khứ, lấy đó làm bài học cho hiện tại và hướng tới tương lai. Đó là một trong những chìa khóa cho phát triển đất nước.
Dư chấn thời thơ ấu kéo dài 60 năm chưa dứt
Nếu nói rằng tôi nhớ cuộc đấu tố địa chủ làng khi 3-4 tuổi có lẽ bạn đọc không tin, nhưng tôi từng tham dự và nhớ thật. Chẳng hiểu vì lý do gì mà mẹ tôi cho mấy chị em đi xem đấu địa chủ trên bãi đất rộng toàn cỏ gà, hồi đó là bãi tha ma, trước đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng và Lê Đại Hành ở xã Trường Yên (Hoa Lư, Ninh Bình).
Người xem đông nghịt, tôi nhớ cảnh người “địa chủ cường hào gian ác” bị trói chặt hai tay ra phía sau (giật cánh khuỷu?), quỳ dưới một ô đất 1mx1m đào sâu khoảng vài gang tay. Các bà đứng trên và chỉ tay vào mặt “Mày nhá, ngày xưa mày bóc lột tao, mày cướp đất nhà tao, mày hiếp tao…”. Người quì dưới cúi gằm mặt xuống đất. Cứ thế lần lượt hàng chục người lên xỉa xói.
Nội ngoại nhà tôi đều suýt làm…địa chủ. Ông ngoại từng đi lính đánh thuê cho Pháp, sang tận châu Phi mấy năm. Tiếc là ông đã mất, nếu không, tôi có một nguồn tư liệu quí về một thời toàn cầu hóa của nông dân Ninh Bình. Ông có hai vợ, nhà trên, nhà dưới, nhưng không hiểu sao tránh được địa chủ.
Ông nội từng làm Chánh tổng xã Trường Yên những cuối năm 1930, cũng thuộc hàng giầu có vì ông biết làm ăn, chỉ cho con cái đường đi nước bước. Cha tôi và mấy chú bác đi bộ sang Lào buôn bán từ tuổi thanh niên. Ông có hàng chục ngôi nhà ngói, nhưng Pháp càn đầu những năm 1940 và đốt hết. Vật dụng duy nhất còn lại là cái tràng kỷ bằng gỗ lim không cháy nổi. Hiện người con của bác họ vẫn dùng.
Có lẽ vì thế mà sau cách mạng, với mái nhà ngói bốn gian, và như một sự kỳ diệu, ông bà tôi chỉ bị tố là thành phần trung nông, vì ruộng vườn, nhà cửa chưa đủ ngưỡng địa chủ.
Hình như trước đó ông nội cho bớt nhà cửa cho người khác nên tránh được cuộc cải cách, hoặc do làng tôi làm không dứt điểm “thà giết nhầm còn hơn bỏ sót”. Tôi nhớ cái nhà sau chính là của ông bà tôi, nhưng người khác đã ở. Sau này lớn lên, tôi cũng không hỏi nữa, vì mỗi lần nhắc đến nhà cửa ruộng vườn, ông nội hay nổi đóa.
Lũ trẻ thuộc lòng và bắt chước đấu địa chủ vào giờ ra chơi ở trường, khi đi chăn trâu, hoặc ở sân làng. Làm súng trường bằng tầu chuối và bắn bằng mồm “bằng bằng”, bắt “tên địa chủ” là một cậu đồng niên nằm vật ra, nhắm mắt lại, rồi khiêng đi chôn. Dù chưa bao giờ thấy bắn địa chủ như thế nào, chôn người chết ra sao, nhưng ký ức tuổi thơ “đấu cường hào” không bao giờ quên, dù đã hơn nửa thế kỷ trôi qua.
Viết mấy dòng để nói rằng, những gia đình có người thân bị quì dưới đất, bị trói, bị xỉ nhục, bị vu oan và giết oan, họ đã sống như thế nào mới qua những ngày đen tối.
Những thế hệ tài năng bị ruồng bỏ
Người tố giác, người thi hành án tử “kẻ thù của giai cấp” hầu hết đã về với ông bà tổ tiên. Nhưng hệ lụy để lại về lý lịch cho con cháu vô cùng khủng khiếp, đã làm hại nhiều tài năng và tinh hoa của đất nước.
Địa chủ ở làng quê là ai? Có phải tất cả đều độc ác hay không? Có người độc ác, có kẻ giết người, nhưng không phải tất cả. Cùng mảnh ruộng, người biết làm ăn, tính toán thì có của ăn của để. Nhưng người không biết phải chịu đói khát, đành đi làm thuê. Nhưng sau cách mạng, người giỏi hơn thành địa chủ, người kém hơn lên làm chủ, và kết quả thế nào, chẳng cần bàn cãi.
Giầu nghèo trong xã hội nào chả có, sự bất bình đẳng về thu nhập là câu chuyện của ngàn đời và sẽ còn mãi. Người tài năng, có hiểu biết sẽ giầu có hơn người ít kiến thức. Ở nông thôn, “địa chủ” đôi khi là tinh hoa của nền nông nghiệp. Tàn sát lớp người này đã thui chột nền nông nghiệp.
Nếu cha mẹ, ông bà đã chịu tội dù có oan uổng thì ra một nhẽ. Nhưng kiểu quản lý nửa cách mạng, nửa phong kiến “tru di tam tộc”, con cháu của lớp người bị cho là có tội không thể ngóc đầu lên được.
Cụ Đỗ Văn Phong sinh bẩy người con trai, sáu người làm kinh doanh khắp Nam Bắc thời đó. Người con thứ tư là ông Đỗ Như Phượng ở lại quê trông nom gia đình và có một người con là Đỗ Như Lân. Vì ở quê gọi tên cha mẹ theo con trai trưởng và ông Phong là thứ 4 nên gọi là ông Tư Lân.
Là một người hiền từ, biết làm ăn, được dân làng quí mến. Những năm 1939-1945, làng quê nghèo khổ chưa từng có, thấy ông làm ăn phát đạt vì biết qui hoạch ruộng vườn, cả làng nhờ ông Tư giúp đỡ, có người xin làm con nuôi ông cho khỏi bị chết đói, hoặc giúp cho công ăn việc làm.
Nạn đói 1945, chính ông Tư là người mở kho thóc nhà mình để phát chẩn cho dân nghèo, dùng tiền mua thuốc cứu giúp người bệnh. Trang trại Mai Lĩnh từng là cơ sở giúp cho cách mạng như ép dầu, cất tinh dầu giun, mua rượu cồn, vận chuyển lên chiến khu Việt Bắc. Quân Pháp từng đốt phá tan hoang cơ nhà Mai Lĩnh.
Nhưng cuộc bể dâu Cải cách ruộng đất đã đẩy ông Lân xuống bùn đen. Từ một người lương thiện, hết lòng vì dân làng, đóng góp cho cách mạng, nhưng sau một đêm ông Tư Lân biến thành kẻ thù giai cấp vì đã quá giầu. Có lẽ làng Phúc Yên ngày ấy vẫn còn nhớ hình ảnh những nhân chứng mà ông Tư từng cưu mang đã buộc tội chính ông. Bị tịch thu toàn bộ gia sản, ông bị 15 năm tù đầy. Vợ con bị đẩy ra rìa làng.
Ông đã bị hành hạ về thể xác và tinh thần, cuối cùng đã chết trong tù năm 1955. Nhà sách Mai Lĩnh từ gia đình nổi tiếng ở Phúc Yên cuối cùng cũng bị xóa sổ sau cách mạng.
Con cháu phiêu bạt khắp nơi. Chị Lương (chị tên là Hiền Lương vì ông bố có thói quen đặt tên các con theo địa danh các tỉnh) ở Hải Phòng cưới anh Tâm cũng con nhà tư sản. Họ học rất giỏi nhưng cuối cùng không được vào đại học chỉ vì lý lịch, cho dù đã sửa sai, nhưng tiếng xấu để lại không ai gột rửa. Nhân chuyện vượt biên những năm 1980 ở miền Bắc, anh chị rủ nhau đi tìm bến bờ khác.
Hiện họ sống ở Canada. Hôm gặp ở Washington DC, anh Tâm chị Lương nhắc mãi Blog Hiệu Minh. Người chị gái của chị Lương cũng vừa tới thăm DC với con gái hiện đang ở bên Anh. Vướng chuyện lý lịch, họ phải bươn chải suốt cuộc đời, bây giờ mới tạm ổn.
Mấy lời cuối
Viết những chuyện như trên có lẽ phải cần hàng ngàn cuốn sách. Cuộc chiến thời Pháp, Nhật, Mỹ và sau này với Trung Quốc đã khiến máu chảy thành sông ở mảnh đất nhỏ bé này. Nhưng máu do chính người Việt tạo ra cũng không ít.
Thời thực dân, luật pháp nằm trong tay kẻ mạnh, sưu cao thuế nặng ở quê, tội ác để lại không nhỏ. Vì thế khi cách mạng nổ ra, hàng chục triệu người đi theo với niềm tin “Công bằng, bác ái, và dân chủ, người cày có ruộng”, khỏi phải bàn cãi về vai trò của ĐCS. Tuy nhiên những gì họ xử lý sau chiến thắng lẫy lừng mới là điều cần bàn.
Bảo tàng Lịch sử Quốc gia ở Hà Nội vừa khai trương hôm 8/9 triển lãm “Cải cách ruộng đất 1946-1957″ với mục đích “giúp công chúng tiếp cận với những tài liệu, hiện vật gốc và có cách nhìn thực tiễn, khoa học, khách quan về cuộc vận động cách mạng ruộng đất trong tiến trình lịch sử dân tộc”. Rất có thể triển lãm còn sơ sài, nhưng dầu sao, xã hội đã cởi mở và được quyền nói về những chuyện trong quá khứ.
Những bài học cải cách ruộng đất áp dụng một cách mù quáng từ Trung Quốc và Liên Xô bị trả giá bằng xương máu dân tộc này. Phải chấm dứt sự phụ thuộc vào ngoại bang kể cả ý thức hệ. Sự dốt nát không thể kéo qua hai thế kỷ.
Triển lãm cũng là sự mở đầu cho sự kết thúc một trang sử bi tráng, đầy máu và nước mắt. Lãnh đạo quốc gia có tầm, có tâm, cần bạch hóa sai lầm quá khứ, lấy đó làm bài học cho hiện tại và hướng tới tương lai.
Đã đến lúc đất nước phải thay đổi, lãnh đạo phải thay đổi và mỗi chúng ta phải thay đổi. Sự mù quáng về ý thức hệ sẽ đưa đến một cuộc cải cách khác, máu đổ và thiệt hại mang tầm quốc gia, đau đớn kéo dài hàng thế kỷ, mà một cậu bé 3-4 tuổi ở Trường Yên nhớ hằn sâu trong trí óc tuổi thơ dù đã sau 60 năm.
Hiệu Minh. 9-9-2014.
Trích từ Wiki
Không đầy đủ không trung thực
Vào sáng ngày 8/9/2014 tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia Hà Nội khai mạc cuộc triển lãm 150 hình ảnh và các di vật về “cải cách ruộng đất” trong khoảng thời gian từ 1946-1957 trong một không gian rộng khoảng 230m2. Sự kiện đang thu hút rất nhiều sự quan tâm của các nhà sử học và công chúng. Ông Nguyễn Văn Cường, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia cho biết chủ đề triển lãm tái hiện giai đoạn lịch sử mà Đảng Cộng sản Việt Nam giúp “người cày có ruộng, xóa bỏ giai cấp bốc lột ở nông thôn”, và thành tựu đó có phần đóng góp rất lớn vào trường kỳ kháng chiến giành độc lập tòan dân tộc Việt Nam – trên bản tin thời sự của VTV vào tối 8/9:
“Chúng tôi muốn công chúng sẽ được tiếp cận một cách nó đa chiều và tòan diện về buổi thực hiện, việc thành tựu nó rất là lớn. Trong buổi triển lãm này nó thể hiện đó là cảnh “người cày có ruộng”, đó là xóa bỏ giai cấp bốc lột.
“Thế nhưng mà ở trong đó thấy những tư liệu hoặc là những hình ảnh khác nhau về cuộc cải cách ruộng đất này. Qua đấy để cho những người mà không sống được trong thời kỳ đó, sẽ tìm hiểu được cái cuộc CCRĐ này như thế nào. Thế nhưng mà với 150 hiện vật được bày ở đó thì nó đưa lại cho tôi cái nhận xét không đúng như là những gì tôi đã đọc được hoặc là tôi đã nghe được trực tiếp từ những nạn nhân của cải cách ruộng đất.”
Ông Diện cho biết tiếp không chỉ mình Ông nói rằng cuộc triển lãm CCRĐ này là không trung thật mà còn có nhiều người đã lên tiếng cũng viết trong quyển lưu bút được đặt tại phòng triển lãm, trong đó có người từng là người trong cuộc:
“Tôi đã ghi vào sổ ghi cảm tưởng là tôi đã đến xem triển lãm CCRĐ, các hiện vật không toát lên sự không trung thật về CCRĐ, cùng ký tên, cùng ở trong cái trang lưu bút đó thì có một người là Tiến sĩ sử học Việt Trần Hoàng cũng ghi trong là cảm nhận sau khi xem triển lãm CCRĐ đây là vấn đề khá nhạy cảm, có triển lãm còn hơn là không có. Tuy nhiên với tư cách là người trong cuộc, tôi không thấy triển lãm đáp ứng được yêu cầu mong mỏi của công chúng từ khá lâu.”
Blogger Nguyễn Tường Thụy là người có mặt trong ngày khai mạc triển lãm CCRĐ cũng muốn tìm hiểu sự thật thông tin – hiện vật trong việc CCRĐ, nhưng rồi Ông Thụy cũng thất vọng, cho rằng buổi triển lãm chỉ mang tính thành tích của chính quyền, không nói lên sự thật:
“Hình ảnh hiện vật ít, có thể họ đã chọn lọc, tôi thấy thiếu một điều mà tôi quan tâm nhất đó là phần đấu tố địa chủ, con số bao nhiêu địa chủ bị bắt oan không thấy, tôi cũng muốn xem cái cảnh mà nông dân đấu tố địa chủ mang họ ra tòa án dân nhân đấu tố như thế nào? Trói tay, trói chân sỉ nhục họ ra làm sao? Thì tôi không thấy?”
Ông Thụy tiếp lời:
“Còn ngoài ra trưng bày những cảnh địa chủ, còn nông dân ăn mặc rách rưới, quần áo nông dân thế này…quần áo của địa chủ thế kia, và hình ảnh nông dân hồ hởi theo đảng để ủng hộ CCRĐ thì những hình ảnh ấy rất là nhiều, và cũng đưa ra những hình ảnh trước và sau CCRĐ nông dân được này, nọ thì nó được nâng lên. Nhưng về tòan hoàn cảnh không được đều, phần nào muốn nhấn mạnh thì nhiều hiện vật hơn, phần nào họ không muốn nhấn mạnh thì ít hiện vật hơn.”
Trong những hiện vật triển lãm cũng nói đến sự sai lầm của Đảng cộng sản trong việc CCRĐ, tuy nhiên những hình ảnh – hiện vật – tài liệu cụ thể thì công chúng không được biết đến một cách rõ ràng, Ông Nguyễn Tường Thùy cho biết:
Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện rất bức xúc khi mà cuộc triển lãm mang tính lịch sử, nhưng không được trung thật, những sai lầm – tội ác do chính quyền gây ra thời đó không được đưa ra, những việc phá tan chùa, đình, miếu, làng, xã…làm phá vỡ những truyền thống đạo lý – văn hóa tốt đẹp của con người Việt Nam qua ngàn năm:
“Trong cuộc triển lãm này không thấy những hình ảnh đó, nó rất là phiến diện đáng lẽ ra là nói hết được tòan cảnh của việc CCRĐ, nhưng mà khi đến xem cái cuộc triển lãm đó thì chỉ thấy được hình ảnh tưng bừng của nông dân được chia rượu, và là thấy được đời sống xa hoa của địa chủ và tầng lớp trên…”
Ông Diện tiếp lời với chúng tôi:
“Cải cách ruộng đất là do người Trung Quốc, các chuyên gia Trung Quốc chỉ đạo và cố vấn đã được thực hiện một cách rất là rầm rộ trong miền Bắc Việt Nam và đã gây ra là biết bao đau thương. CCRĐ là nó đóng thẳng trực tiếp, phá tan kết cấu làng xã Việt Nam, nó tàn phá luân lý đạo đức lúc bấy giờ là cha tố con, con tố cha, vợ tố chồng, anh em tố nhau…Nó tàn phá cái đạo lý luân lý vô cùng, và những người là nạn nhân của thời đó họ nghĩ lại rất thấy kinh hoàng.”
Theo sự quan sát của Ông Nguyễn Tường Thùy, cuộc triển lãm hiện tại Hà Nội, chính quyền Việt Nam muốn hình ảnh – thông tin về việc CCRĐ được khắc phục tốt đẹp trong con mắt của người dân, dẹp những dư luận không tốt về cải cách ruộng đất mà lâu nay công luận, mọi người vẫn thường nhắc đến.
iBook Cải Cách Ruộng Đất:
http://www.rfa.org/vietnamese/people_stories/land_reform-12022013161432.html
Chuyên đề Cải Cách Ruộng Đất:
http://www.rfa.org/vietnamese/SpecialTopic/landreform
Kính Hòa: Đứng ở góc nhìn của nhà xuất bản, trong đợt ấn hành đầu tiên này ông nhận thấy sự quan tâm của công chúng trong và ngoài nước về tác phẩm này như thế nào?
Ông Đinh Quang Anh Thái: Thưa quý thính giả của Đài Á châu tự do, với hầu hết những độc giả đã mua quyển sách Đèn cù mà chúng tôi có dịp gặp gỡ tiếp chuyện, thì họ đều thích thú ở quyển Đèn cù ở hai điểm chính. Điểm đầu tiên là về những sự kiện mà tác giả Trần Đĩnh đưa ra trong quyển này. Những sự kiện này thì có nhiều cái không xa lạ với người đọc, nhưng những nguồn tin khác thì thường là trích dẫn chứ không phải trực tiêp như tác giả Trần Đĩnh. Chúng tôi có thể đưa ra ít nhất là hai ví dụ sau đây.
Thứ nhất là người ta có thể đọc ở nhiều quyển sách khác về chuyện trong đợt vận động cải cách ruộng đất thì nhà nước cộng sản Việt nam đã bắn người đầu tiên là bà Nguyễn Thị Năm là một người đàn bà giàu có ở miền Bắc, đã nuôi không biết bao nhiêu bộ đội Việt minh trong công cuộc kháng Pháp từ năm 1940. Nhưng ít ai kể lại chuyện bà Năm bị bắn như thế nào. Việc ông Trần Đĩnh mô tả sau khi bà Năm bị bắn xong thì thân xác quá lớn so với cổ quan tài bằng gỗ nhỏ, thì ba người trong đội cải cách đứng dậy dùng chân đạp nát bà cụ Long này vào trong quan tài.
Một sự kiện nữa là từ trước tới giờ người ta hay nói ông Lê Duẫn, Tổng bí thư đảng cộng sản Việt nam là người kiên quyết chống Trung quốc qua cuộc chiến tranh 1979. Nhưng theo tài liệu của Trần Đĩnh thì người ta thấy từ những năm 1950 thì Lê Duẫn là người hết lòng theo Trung quốc, ông Lê Duẫn có viết rằng Mao Trạch Đông là Lê Nin của phương Đông. Và tất cả những gì của Trung quốc là mẫu mực mà đảng cộng sản Việt nam phải theo. Chính ông Lê Duẫn là người đã ra lệnh bắt giữ những người thuộc nhóm gọi là xét lại chống đảng, tức là chống lại nghị quyết số 9 của đảng cộng sản Việt nam muốn tấn công miền Nam bằng võ lực.
Thưa quí thính giả là phản ứng của người đọc là họ cảm ơn tác giả Đèn cù là ông Trần Đĩnh. Một điều nữa là những nhà văn, những người cầm bút tại hải ngoại khi đọc Trần Đĩnh đều nói là rất tiếc ông sinh ra trong một đất nước chiến tranh như vậy, chứ bình thời mà ông dùng khả năng của mình để viết thôi thì ông đã trở thành một nhà văn lớn. Vì ông có một văn phong rất đặc biệt không có người nào có cả. Ông có một văn tài mà những người cầm bút mà chúng tôi tiếp xúc ở quận Cam, miền Nam California đều thán phục.
Ông Đinh Quang Anh Thái: Có một blogger từ Việt nam viết thư cho chúng tôi nói rằng khi họ đọc Đèn Cù trên mạng Internet, thì họ nghĩ đến một điều là trong tình hình Việt nam hiện nay dưới áp lực nặng nề của cộng sản Trung quốc, xâm lấn biển đảo của Việt nam thì một số đông dân chúng Việt nam căm phẫn và muốn chống lại bằng cách thoát Trung mà thôi.
Thoát Trung tức là thoát ra khỏi ảnh hưởng của cộng sản Trung quốc. Nhưng blogger này nói là trong những dịp trao đổi với bằng hữu ở Việt nam thì họ nói là cuốn Đèn cù lại là một tư liệu nữa, cho thấy là người dân Việt nam phải dứt khoát một điều là muốn thoát Trung thì phải thoát khỏi chế độ cộng sản hiện nay. Theo những người đọc trong nước mà chúng tôi biết được qua mạng xã hội và blog thì cuốn Đèn Cù là một tư liệu quan trọng để cho người dân Việt nam không còn một chút mơ hồ gì nữa về đảng cộng sản cũng như chính sách của họ đối với Trung quốc.
Kính Hòa: Xin cám ơn nhà báo Đinh Quang Anh Thái dành cho chúng tôi thời gian thực hiện buổi phỏng vấn này.
* Bài viết được đăng trên Danlambao vào tháng 5/2012
Vai trò của Hồ Chí Minh trong Cải cách ruộng đất
Nguyễn Quang Duy
– Cuộc Cải cách ruộng đất (CCRĐ) tại miền Bắc Việt Nam là sự kiện có
một không hai trong lịch sử Việt Nam. Sự kiện này đã dẫn đến việc tháng 9
năm 1956, Hội nghị lần thứ 10 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao
động phải ra các quyết định sau: ngưng chức Tổng Bí thư của Trường
Chinh, khai trừ Hoàng Quốc Việt và Lê Văn Lương khỏi Bộ Chính trị và
loại Hồ Viết Thắng ra khỏi Ban Chấp hành Trung ương. Sau nhiều năm bị
che đậy, các tài liệu, các bài viết, các hồi ký, các tác phẩm văn học…
được phổ biến trong thời gian gần đây giúp chúng ta biết thêm sự thật về
cuộc cải cách ruộng đất này.
Nhà văn Vũ Thư Hiên nhận xét một cách dứt khoát: “Câu
chuyện về Hồ Chí Minh trong thâm tâm chống lại chủ trương Cải cách
ruộng đất, bực bội vì việc mở màn bằng việc bắn một người đàn bà, như
một số người bào chữa cho ông là một chuyện tầm phào. Một lệnh ông Hồ
ban ra không phải là chỉ cứu được bà Nguyễn Thị Năm, nó còn cứu hằng
ngàn người bị giết oan trong cả Cải cách ruộng đất lẫn Chỉnh đốn tổ chức
do Lê Văn Lương song song tiến hành. Ông không cứu ai cho tới khi những
sai lầm tích tụ lại thành cái nhọt bọc. Lúc cái nhọt bọc vỡ ra ông mới
tỉnh cơn mê. Nhưng đã muộn” .
Thánh hiền dạy rằng: “Vi phú bất
nhân”. Ai cũng biết rằng địa chủ thì ác: như bóc lột nhân dân, tô cao
lãi nặng, chây lười thuế khóa – thế thôi. Nào ngờ có bọn địa chủ giết
người không nháy mắt. Đây là một thí dụ:
Tuy vậy trong năm mười năm qua vai trò của Hồ Chí Minh trong CCRĐ
vẫn được đặt ra với nhiều câu hỏi. Có thật ông chỉ theo lệnh của Stalin
và Mao Trạch Đông? Có thật ông chỉ là thiểu số không đủ quyền lực để ảnh
hưởng đến các cố vấn Trung Quốc? Có phải ông chỉ muốn tiến hành giảm
tô? Có phải ông đã khóc khi biết được các tội ác do CCRĐ gây ra?… Các
câu hỏi này càng lúc lại càng trở nên cấp thiết khi Đảng Cộng sản (ĐCS)
không ngừng tạo những huyền thoại về Hồ Chí Minh. Vừa rồi Bộ Chính trị
lại ban hành Chỉ thị số 06-CT/TW “yêu
cầu toàn dân học tập để nhận thức về những nội dung cơ bản và giá trị
to lớn của lý tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Những công việc này chỉ làm xa dần con người thực của ông.
Hồ Chí Minh đã hiểu rất rõ nguyện vọng “người cày có ruộng” của
nông dân Việt Nam. Khi còn ở Pháp ông có viết một số bài lên án việc
chiếm hữu đất đai của thực dân Pháp và của nhà thờ Công giáo. Trong thời
gian hoạt động tại Trung Hoa, ông tiếp nhận và để tâm nghiên cứu cách
mạng thổ địa tại đây. Nó vừa là một phương tiện đấu tranh giai cấp, vừa
để xây dựng chuyên chế vô sản. Trong một lá thư gởi các lãnh đạo Quốc tế
Nông dân đề ngày 8/2/1928, ông viết: “Tôi tranh thủ thời gian viết
‘những ký ức của tôi’ về phong trào nông dân, chủ yếu là phong trào Hải
Lục Phong, nơi có các xô-viết nông dân. Người ‘anh hùng’ trong ‘những ký
ức của tôi’ chính là đồng chí Bành Bái, cựu Dân ủy nông nghiệp của
Xô-viết Quảng Châu và hiện là lãnh tụ của nông dân cách mạng.” (Hồ Chí
Minh Toàn tập, tập 2 trang 265). Năm 1953 tại Hội nghị nông hội và dân
vận toàn quốc, ông lại nhắc đến: “… đồng chí Bành Bái ở Trung Quốc, gia
đình đồng chí là đại địa chủ, đại phong kiến, nhưng đồng chí ấy đã tổ
chức và lãnh đạo nông dân đấu tranh rất quyết liệt chống địa chủ phong
kiến” (Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 2 trang 357).
Năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập. Cương lĩnh của
đảng này là lấy việc chống đế quốc, chống phong kiến và địa chủ, giành
ruộng đất về cho nông dân làm sách lược hàng đầu. Sách lược 2 của ĐCS
ghi rõ: “Đảng phải thu phục cho được đại đa số dân cày và phải dựa
vững vào hạng dân cày nghèo, phải hết sức lãnh đạo cho dân cày nghèo làm
thổ địa cách mạng đánh trúc bọn đại địa chủ và phong kiến” (Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 2 trang 297). Chương trình hành động thì hướng đến việc: “Đảng tập hợp đa số quần chúng nông dân, chuẩn bị cách mạng thổ địa và lật đổ bọn địa chủ và phong kiến”
(Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 2 trang 299). Các văn kiện thành lập ĐCS
Việt Nam đều do Hồ Chí Minh, đại diện Quốc tế Cộng sản, soạn ra.
Ít tháng sau, ĐCS đã lãnh đạo nông dân nổi dậy ở nhiều nơi, đặc biệt là ở Nghệ An và Hà Tĩnh. Khẩu hiệu “trí – phú – địa – hào, đào tận gốc, trốc tận rễ” được
dùng làm tiêu đề cho cuộc đấu tranh mới – đấu tranh triệt tiêu giai cấp
địa chủ và phong kiến. Cuộc nổi dậy đã bị Pháp đàn áp dã man. Từ đó,
chia rẽ giữa các các tầng lớp nông dân ngày một trầm trọng hơn.
Năm 1945, khi nắm được chính quyền, một mặt Hồ Chí Minh và ĐCS phải
lo đối đầu với Pháp, mặt khác vì đa số các đảng viên và cán bộ đều xuất
thân từ các gia đình địa chủ hay phú nông, việc phát động cách mạng thổ
địa đã không thể tiến hành ngay. Mãi đến năm 1949, khi ĐCS Trung Hoa đã
chiếm xong lục địa, cửa hậu cần mới được khai thông. Việt Minh nhận
được những viện trợ dồi dào từ Quốc tế Cộng sản, nhất là từ ĐCS Trung
Hoa. Chiến trường Việt Nam ngày một thuận lợi hơn cho lực lượng Việt
Minh. Khi ấy Hồ Chí Minh và ĐCS mới nghĩ đến việc tiến hành CCRĐ, mở đầu
bằng việc giảm tô cho nông dân. Ngày 14/7/1949, Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh 78 SL quy định chủ đất phải giảm địa tô 25 phần trăm so với mức trước năm 1945.
Ngày 25/1/1953, tại Hội nghị lần thứ tư của Ban Chấp hành Trung
ương Đảng Lao động, Hồ Chí Minh chủ tọa, đọc báo cáo đề ra nhiệm vụ phát
động quần chúng triệt để giảm tô, thực hiện giảm tức, đấu tranh chống
giai cấp địa chủ phong kiến, tiến đến CCRĐ.
Ngay sau đó, ngày 5/2/1953, tại Hội nghị nông hội và dân vận toàn
quốc, Hồ Chí Minh đã vấn an các đảng viên và cán bộ tham dự như sau: “Địa
chủ cũng có đôi người làm cách mạng, nước ta như các nước khác, ta cũng
có vài đồng chí, đại địa chủ mà làm cách mạng, hồi bí mật có bao nhiêu
tiền của giúp cho Đảng hết, cam tâm chịu tù đày. Họ tuy là người trong
giai cấp địa chủ nhưng lập trường và tư tưởng đã đứng về phe vô sản, là
người của giai cấp công nhân” (Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 6 trang 357).
Ngày 12/4/1953 Hồ Chí Minh ban hành Sắc lệnh số 150 SL về Cải cách ruộng đất, tịch thu ruộng đất của thực dân Pháp và địa chủ phản động chia lại cho nông dân nghèo.
Ngày 14/11/1953, Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương và Hội
nghị toàn quốc của Đảng Lao động đã quyết định tiến hành CCRĐ.
Trong báo cáo trước Quốc hội khóa I kỳ họp lần thứ ba, ông Hồ đã phát biểu “Phương châm của cải cách ruộng đất là: phóng tay phát động quần chúng nông dân” (Hồ
Chí Minh Toàn tập, tập 6 trang 509). Ông Nguyễn Văn Trấn, nguyên Đại
biểu Quốc hội khóa I, đại diện Sài Gòn Chợ Lớn, giải thích “phóng tay” nghĩa là “cứ việc làm mạnh thả cửa” (Nguyễn Văn Trấn, trang 266). Ông Nguyễn Minh Cần giải thích “là làm hết sức mãnh liệt, thẳng tay, không khoan nhượng, không thương xót, cho dù quá trớn, quá tả cũng không đáng sợ”. Ông còn cho biết: “Ông
Hồ đã dùng hình ảnh dễ hiểu: khi uốn thanh tre cong cho nó thẳng ra,
phải uốn quá đi một tí và giữ lâu lâu, rồi thả tay ra thì nó mới thẳng
được”. Ông Nguyễn Văn Trấn than rằng “Trời ơi! Đảng của tôi đã nghe lời người ngoài, kéo khúc cây cong quá trớn. Nó bật lại giết chết bao nhiêu vạn sinh linh.” (Nguyễn Văn Trấn, trang 266).
Cũng trong báo cáo trước Quốc hội này, Hồ Chí Minh đã ra chỉ tiêu: “Giai cấp địa chủ phong kiến không đầy 5 phần trăm dân số, mà chúng và thực dân chiếm hết 7 phần 10 ruộng đất…” (Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 6 trang 509). Chính chỉ tiêu này đã: “… giết chết bao nhiêu vạn sinh linh”.
Trong thời gian tiến hành giảm tô tiến đến CCRĐ, sáu xã tại huyện
Đại Từ tỉnh Thái Nguyên đã được chọn làm thí điểm. Người đầu tiên bị
mang ra xử bắn là bà Nguyễn Thị Năm. Bà còn được gọi là bà Cát Hanh Long
(xem Nguyễn Minh Cần).
Bà là người đã che giấu và nuôi dưỡng các lãnh đạo cộng sản như Trường
Chinh, Hoàng Quốc Việt, Phạm Văn Đồng, Lê Đức Thọ, Lê Thanh Nghị, Lê
Giản… trong thời gian ĐCS còn hoạt động bí mật. Hai con trai bà, ông
Nguyễn Công và ông Nguyễn Hanh đều theo Việt Minh từ trước 1945. Khi
CCRĐ được phát động, ông Nguyễn Công đang làm chính ủy trung đoàn và ông
Nguyễn Hanh là đại đội phó bộ đội thông tin.
Trong Hồi ký Làm người rất khó, làm người xã hội chủ nghĩa khó hơn,
nguyên Phó thủ tướng CHXHCN Việt Nam, ông Đoàn Duy Thành cho biết việc
bà Năm bị bắn đã làm xôn xao dư luận. Ông cho rằng việc làm này có 3
điều làm sai chính sách là: (1) Địa chủ kháng chiến được chiếu cố; (2)
Địa chủ kiêm công thương được chiếu cố; (3) Địa chủ hiến ruộng được
chiếu cố. Và một điều sai đạo lý là “… bắn một địa chủ là nữ, không phải là cường hào gian ác sẽ trái đạo lý thông thường của người Việt Nam”. Ông viết tiếp: “Sau
này khi sửa sai CCRĐ xong, tôi được nghe nhiều cán bộ cao cấp nói lại:
‘Khi chuẩn bị bắn Nguyễn Thị Năm, Bác Hồ đã can thiệp và nói đại ý:
‘Chẳng lẽ CCRĐ không tìm được một tên địa chủ, cường hào gian ác là nam
giới mà mở đầu đã phải bắn một phụ nữ địa chủ hay sao?’ Nhưng cán bộ
thừa hành báo cáo là đã hỏi cố vấn Trung Quốc và được trả lời là: ‘Hổ
đực hay hổ cái, đều ăn thịt người cả!’. Thế là đem hành hình Nguyễn Thị
Năm!”
Trong hồi ký Những kỷ niệm về Bác Hồ, nguyên Tổng biên tập báo Nhân Dân, ông Hoàng Tùng cho biết: “Chọn
địa chủ Nguyễn Thị Năm để làm trước là do có người mách cho cố vấn
Trung Quốc. Họp Bộ Chính trị Bác nói: ‘Tôi đồng ý người có tội thì phải
xử thôi, nhưng tôi cho là không phải đạo nếu phát súng đầu tiên lại nổ
vào một người đàn bà, mà người ấy lại cũng giúp đỡ cho cách mạng, người
Pháp nói không nên đánh vào đàn bà, dù chỉ là đánh bằng một cành hoa.’
Sau cố vấn Trung Quốc là Lê Quý Ba đề nghị mãi, Bác nói: ‘Tôi theo đa
số, chứ tôi vẫn cứ cho là không phải.’ Và họ cứ thế làm”.
Trong hồi ký Mặt thật, nguyên Phó tổng biên tập báo Nhân Dân, nhà
báo Thành Tín (Bùi Tín) đã kể rằng theo lập luận của đội CCRĐ thì “Việc
con mụ Năm đã làm chỉ là giả dối nhằm chui sâu, leo cao vào hàng ngũ
cách mạng để phá hoại. Bản chất của giai cấp địa chủ là rất ngoan cố xảo
quyệt và tàn bạo, chúng không từ thủ đoạn nào để chống phá cách mạng.
Nông dân phải luôn luôn sáng suốt dù chúng giở thủ đoạn nào.” Thành Tín cũng viết “Ông
Hoàng Quốc Việt kể lại rằng hồi ấy ông chạy về Hà Nội, báo cáo việc hệ
trọng này với ông Hồ Chí Minh. Ông Hồ chăm chú nghe rồi phát biểu:
‘Không ổn! Không thể mở đầu chiến dịch bằng cách nổ súng vào một phụ nữ,
và lại là một người từng nuôi cán bộ cộng sản và mẹ một chính ủy trung
đoàn Quân đội Nhân dân đang tại chức.’ Ông hẹn sẽ can thiệp, sẽ nói với
Trường Chinh về chuyện hệ trọng và cấp bách này”. Thành Tín viết tiếp: “Thế
nhưng không có gì động theo hướng đó cả! Bởi vì người ta mượn cớ đã quá
chậm. Các phóng viên báo chí, các nhà văn hạ phóng tham gia cải cách đã
viết sẵn bài tố cáo, lên án, kết tội bà Năm rồi”.
Qua Thành Tín ta cũng biết được suy nghĩ của Hoàng Quốc Việt: “Đến Bác Hồ biết là không đúng cũng không dám nói với họ… ‘Họ’ là các ông con trời đặc phái viên của Mao”. Thành Tín nhận xét: “Trước
hết Hồ Chí Minh có lỗi lớn. Thà rằng không biết gì về chuyện này; và dù
không biết, là chủ tịch nước, chủ tịch Đảng ông cũng phải chịu phần
trách nhiệm. Huống hồ gì ông đã biết rõ cụ thể, ông nhận định là bà Năm
bị xử trí oan, thế mà ông giữ im lặng, ông không can thiệp. Đây là thái
độ vô trách nhiệm. Ông không can thiệp thì ai có thể can thiệp? Ông để
mặc cho nước ông bị một số kẻ nước ngoài (cố vấn Tàu) lũng đoạn, lộng
hành. Trên thực tế ông đã từ nhiệm vị trí trách nhiệm của mình”.
Trong hồi ký Giọt nước trong biển cả, ông Hoàng Văn Hoan đã cho rằng Ủy ban CCRĐ “…
tự cho phép các đội CCRĐ được bắn vào địa chủ gian ác để nâng cao khí
thế nông dân. Việc bắn địa chủ mở đầu từ Thái Nguyên, sau lan tràn đi
nhiều nơi, coi là một phương pháp tốt, để nâng cao uy thế của nông dân.” Ông nêu ra điều 36 của luật CCRĐ quy định: “Đối
với kẻ phạm pháp thì xét xử theo pháp luật, nghiêm cấm việc bắt bớ và
giết chóc trái phép, đánh đập hoặc dùng mọi thứ nhục hình khác”. Ông cũng đã viết: “Tham
dự xong Hội nghị Trung ương về CCRĐ, tôi lại trở ra Bắc Kinh. Thủ tướng
Chu Ân Lai được biết tin và rất quan tâm về vấn đề sai lầm trong CCRĐ,
khi gặp tôi liền hỏi: Việc sai lầm trong CCRĐ có liên quan gì đến các
đồng chí cố vấn Trung Quốc hay không? Tôi trả lời: Kinh nghiệm CCRĐ của
Trung Quốc là rất tốt. Ủy ban CCRĐ ở Việt Nam phạm sai lầm, như coi
thành phần địa chủ lên quá nhiều, đánh vào thành phần phú nông và trung
nông, đánh vào những người chỉ có một ít ruộng đất nhưng nguồn thu nhập
chính là những nghề nghiệp khác, đánh vào những địa chủ kháng chiến, địa
chủ có công với cách mạng, đặc biệt là đánh tràn lan vào các cơ sở
Đảng, thì đó là sai lầm của Ủy ban CCRĐ Việt Nam, chứ không phải là sai
lầm của các cố vấn Trung Quốc”.
Ông Nguyễn Minh Cần, nguyên Phó chủ tịch Hà Nội, đã hết sức ưu tư về việc “những
người lãnh đạo cộng sản trong Bộ Chính trị và đứng đầu chính phủ đã
từng được bà che giấu, nuôi ăn, tặng vàng, nay đang làm Chủ tịch nước,
Tổng Bí thư, Ủy viên ban chấp hành, Thủ tướng, Phó Thủ tướng đã lạnh
lùng chuẩn y một bản án tử hình như vậy! Phát súng đầu tiên của CCRĐ nổ
vào đầu của một người phụ nữ yêu nước đã từng giúp đỡ cho những người
cộng sản! Phát súng đó tự nó đã nói lên nhiều điều về các lãnh tụ cộng
sản! Nó báo trước những tai họa khôn lường cho toàn dân tộc!”.
Vũ Thư Hiên còn cho biết ông Vũ Đình Huỳnh, nguyên thư ký riêng của Hồ Chí Minh, đã nói thẳng với ông Hồ: “Máu
đồng bào, đồng chí đã đổ mà Bác vẫn còn ngồi yên được à? Chúng ta tuy
không có học, chúng ta dốt, chúng ta phải vừa làm vừa học xây dựng chính
quyền, vì dốt nát chúng ta mắc mọi sai lầm, nhưng chúng ta không có
quyền để tay chúng ta nhuốm máu đồng bào đồng chí”. Cũng qua Vũ Thư Hiên ta biết được ông Vũ Đình Huỳnh đã “… khẳng định người chịu trách nhiệm chính là ông Hồ Chí Minh, chứ không phải là Trường Chinh. Trường Chinh chỉ là con dê tế thần cho ông Hồ“.
Điểm qua những hồi ký, suy nghĩ, ưu tư kể trên, ta thấy được vụ án
Nguyễn Thị Năm nói riêng và CCRĐ nói chung còn rất nhiều uẩn khúc. Những
uẩn khúc này không phải chỉ liên quan đến các nạn nhân hay gia đình nạn
nhân CCRĐ. Nó còn in đậm nét trong tâm trí của những người đã một thời
tin vào chủ nghĩa cộng sản, vào lý tưởng cộng sản, vào sự lãnh đạo của
Hồ Chí Minh và ĐCS, trong đó có người từng trực tiếp tham gia CCRĐ.
Những uẩn khúc này cần phải được làm sáng tỏ.
Trong tập tài liệu Phát động quần chúng và tăng gia sản xuất của tác giả C.B.
do báo Nhân Dân xuất bản năm 1955, trang 27 và 28, có bài “Địa chủ ác
ghê”. Bài viết này đã được đăng trên báo Nhân Dân ngày 21 tháng 7 năm
1953 và phổ biến lại trong tập liệu này. Đúng như nhà báo Thành Tín cho
biết, “các phóng viên báo chí các nhà văn hạ phóng tham gia cải cách đã
viết sẵn bài tố cáo, lên án, kết tội bà Năm rồi”. Nhân tiện người viết
xin được đăng toàn bài để bạn đọc có thể cùng suy ngẫm.
Địa chủ ác ghê
 |
| “Địa chủ ác”!!! Bà Cát Hanh Long và các con |
Mụ địa chủ Cát-hanh-Long cùng hai đứa con và mấy tên lâu la đã:
Giết chết 14 nông dân.
Tra tấn đánh đập hằng chục nông dân, nay còn tàn tật.
Làm chết 32 gia đình gồm có 200
người – năm 1944, chúng đưa 37 gia đình về đồn điền phá rừng khai ruộng
cho chúng. Chúng bắt làm nhiều và cho ăn đói. Ít tháng sau, vì cực khổ
quá, 32 gia đình đã chết hết, không còn một người.
Chúng đã hãm chết hơn 30 nông dân –
Năm 1945, chúng đưa 65 nông dân bị nạn đói ở Thái Bình về làm đồn điền.
Cũng vì chúng cho ăn đói bắt làm nhiều. Ít hôm sau, hơn 30 người đã
chết ở xóm Chùa Hang.
Năm 1944-45, chúng đưa 20 trẻ em mồ
côi về nuôi. Chúng bắt các em ở dưới hầm, cho ăn đói mặc rách, bắt làm
quá sức lại đánh đập không ngớt. Chỉ mấy tháng, 15 em đã bỏ mạng. Thế là
ba mẹ con địa chủ Cát-hanh-Long, đã trực tiếp, gián tiếp giết ngót 260
đồng bào!
Còn những cảnh chúng tra tấn nông dân thiếu tô thiếu nợ, thì tàn nhẫn không kém gì thực dân Pháp. Thí dụ:
Trời rét, chúng bắt nông dân cởi
trần, rồi dội nước lạnh vào người. Hoặc bắt đội thùng nước lạnh có lỗ
thủng, nước rỏ từng giọt vào đầu, vào vai, đau buốt tận óc tận ruột.
Chúng trói chặt nông dân, treo lên xà nhà, kéo lên kéo xuống.
Chúng đóng gióng trâu vào mồm nông dân, làm cho gẫy răng hộc máu. Bơm nước vào bụng, rồi giẫm lên bụng cho hộc nước ra.
Chúng đổ nước cà, nước mắm vào mũi nông dân, làm cho nôn sặc lên.
Chúng lấy nến đốt vào mình nông dân, làm cho cháy da bỏng thịt.
Đó là chưa kể tội phản cách mạng
của chúng. Trước kia mẹ con chúng đã thông đồng với Pháp và Nhật để bắt
bớ cán bộ. Sau Cách mạng tháng Tám, chúng đã thông đồng với giặc Pháp và
Việt gian bù nhìn để phá hoại kháng chiến. Trong cuộc phát động quần
chúng, đồng bào địa phương đã đưa đủ chứng cớ rõ ràng ra tố cáo. Mẹ con
Cát-hanh-Long không thể chối cãi, đã thú nhận thật cả những tội ác hại
nước hại dân. Thật là:
Viết không hết tội, dù chẻ hết tre rừng,
Rửa không sạch ác, dù tát cạn nước bể!
(21-7-1953)
Vì bài báo gọi bà Nguyễn Thị Năm là Cát-hanh-Long nên người viết
theo đó mà gọi. Có người còn gọi bà là bà Cát Thanh Long hay bà Cát
Thành Long, không biết danh hiệu nào là đúng?
Nhà báo Thành tín cũng viết: “Một số nông dân chất phác ngây
thơ, kể rằng bà Năm rất tốt, nhân từ, hay đi chùa, làm việc thiện, có
nhiều cán bộ chiến sĩ là con nuôi của bà, bà có công với kháng chiến,
nên xếp là địa chủ kháng chiến”. Nhóm từ “mấy tên lâu la”
được dùng trong bài báo nêu trên có lẽ để kết tội các nông dân hiền hòa,
chất phác đã không chịu đấu tố bà Năm và hai người con của bà.
Báo Nhân Dân là cơ quan tuyên truyền của Trung ương Đảng Lao động
Việt Nam, bài báo phải được duyệt xét kỹ của Trung ương Đảng trước khi
cho phổ biến. Khi đọc bài báo này, người viết cảm nhận một điều là bố
cục, hình thức và văn phong của bài viết rất tương tự với bản “Tuyên
ngôn Độc lập” do Hồ Chí Minh đọc tại quảng trường Ba Đình ngày 2/9/1945,
phần lên án thực dân Pháp.
Tập tài liệu Phát động quần chúng và tăng gia sản xuất ghi rõ tên tác giả các bài viết trong đó là C.B. - đây là một trong những bút hiệu của Hồ Chí Minh. Chỉ riêng trong tập 6 (từ 1-1951 đến 7-1954) của bộ sách Hồ Chí Minh Toàn tập do nhà xuất bản Sự Thật Hà Nội in năm 1989, người viết đã đếm được tất cả 15 bài viết của Hồ Chí Minh ký tên là C.B.
Không thấy bài viết này được nhắc đến trong bộ sách Hồ Chí Minh Toàn tập. Tuy nhiên trong Hồ Chí Minh biên niên tiểu sử tập 5 trang 418 ghi rõ: “Bài
viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Địa chủ phản động ác ghê, ký bút danh Đ.
X. đăng trên báo Cứu Quốc, số 2459 (ngày 2/11/1953), tố cáo tội ác của
một số địa chủ phản động đã cấu kết với thực dân và bù nhìn để phản dân,
phản nước, mưu phá hoại chính sách ruộng đất của Chính phủ. Chúng là
bọn ‘mặt người dạ thú’ và tội ác của chúng là ‘tuyệt vô nhân đạo’.” Có thể bài viết của ông Hồ trên báo Nhân Dân đã được đăng lại trên báo Cứu Quốc.
Khi đọc bản thảo bài viết này, ông Nguyễn Minh Cần nhớ lại năm 1953 ông đã được đọc bài “Địa chủ ác ghê” từ nội san Cải cách ruộng đất được phổ biến trong nội bộ Đảng Lao động và các cán bộ CCRĐ.
Ông Hoàng Văn Chí có viết trong khóa chỉnh huấn trung ương nhằm đả
thông tư tưởng đảng viên và cán bộ làm công tác CCRĐ, Hồ Chí Minh đã ví
von: “đế quốc là con hổ mà địa chủ là bụi rậm để cho hổ núp. Vì vậy muốn đuổi hổ phải phá cho kỳ hết bụi rậm.” (Hoàng Văn Chí, Từ thực dân đến cộng sản, Chương 12, trang 90).
Khác với các vụ xử tử trong CCRĐ sau này, Hoàng Tùng xác nhận Bộ
Chính trị đã họp và quyết định về vụ xử bắn bà Năm. Ông Nguyễn Minh Cần
nói rõ hơn: “bà đã bị quy là địa chủ cường hà ác bá, bị đoàn CCRĐ xử
án tử hình, Ủy ban CCRĐ Trung ương duyệt y và Ban Chấp hành Trung ương
Đảng Lao động Việt Nam chuẩn y”. Theo người viết, ít nhất có 7 lý do để bà Năm được chọn làm thí điểm đầu tiên cho cuộc phóng tay phát động quần chúng CCRĐ:
Thứ nhất, phương châm chính trong CCRĐ là “thà giết lầm 10 người vô tội, còn hơn để thoát một kẻ thù”.
CCRĐ là một cuộc đấu tranh giai cấp giữa bần cố nông và địa chủ (nông
dân có ruộng). Do đó địa chủ không thể được lọt lưới, được bỏ sót. Bà
Năm lại có đến 2,789 mẫu đất (Thanh Cần, trang 3), là một đại địa chủ.
Thứ nhì, phát súng đầu tiên bắn vào một phụ nữ để xác
định CCRĐ là một cuộc đấu tranh giai cấp và trong đấu tranh giai cấp
không phân biệt địa chủ phong kiến là phụ nữ hay đàn ông, già hay trẻ…
Thứ ba, như Hồ Chí Minh thường tuyên bố “toàn dân
kháng chiến”, địa chủ đã chấp nhận ở lại vùng kháng chiến, đương nhiên
là chấp nhận theo, đóng góp, tham gia kháng chiến. Xử bắn bà, và những
địa chủ trong vùng kháng chiến, là để phủ nhận công lao đóng góp của
thành phần này. Nay đã có Quốc tế Cộng sản, có giai cấp công nông, khẩu
hiệu “toàn dân kháng chiến” không còn cần thiết nữa.
Thứ tư, bắn bà Năm là dấu hiệu cho phép trừng phạt
tất cả những người có ruộng đất, có tài sản, có ảnh hưởng kinh tế chính
trị trong và ngoài Đảng Lao động Việt Nam. Theo ông Đoàn Duy Thành, bà
Năm là địa chủ đã hiến ruộng cho chính quyền kháng chiến.
Thứ năm, ảnh hưởng kinh tế và chính trị của bà, và
của các địa chủ khác, cần phải được thủ tiêu để mở đường xây dựng chế độ
chuyên chế toàn trị.
Thứ sáu, xử bắn bà Năm, và giai cấp địa chủ, là nhằm sách động nông dân thực thi sách lược “chia để trị”.
Thứ bảy, xử bắn bà Năm và tiêu diệt giai cấp địa chủ là nhằm nâng cao quyền lực của Hồ Chí Minh và ĐCS. Nguyễn Văn Trấn đã viết: “Các
đoàn CCRĐ đã rút kinh nghiệm về cách đem phạm nhân đi bắn, và đã cho
lệnh bắn sau lưng kẻ thọ hình. Vì kinh nghiệm cho thấy, đem trói nó vào
nọc trụ để bắn thì nó sẽ la to Hồ Chí Minh muôn năm, Đảng Lao động muôn
năm” (Nguyễn Văn Trấn, trang 270). Vũ Thư Hiên cũng nhắc đến việc có người đã tự tử để lại bức thư tuyệt mệnh: “Oan cho tôi lắm, cụ Hồ ơi. Tôi trung thành với cụ với Đảng. Tôi không phản bội, Hồ Chí Minh muôn năm!” (Vũ Thư Hiên, chương 1).
Chính vì những lý do trên mà Hồ Chí Minh mới đích thân viết bài trên báo Nhân Dân đấu tố bà Năm.
Trong một lá thư, đề ngày 18/8/1956, gởi đến “đồng bào nông thôn” nhân dịp CCRĐ căn bản đã hoàn thành, Hồ
Chí Minh xác định CCRĐ là “một thắng lợi vô cùng to lớn” và “có thắng
lợi này là nhờ Đảng và Chính phủ ta có chính sách đúng đắn”. Ông viết tiếp: “Cải
cách ruộng đất là một cuộc đấu tranh giai cấp chống phong kiến, một
cuộc cách mạng long trời lở đất, quyết liệt gay go. Lại vì kẻ địch phá
hoại điên cuồng; vì một số cán bộ ta chưa nắm vững chính sách, chưa thực
đi đúng đường lối quần chúng; vì sự lãnh đạo của Trung ương Đảng và
Chính phủ có chỗ thiếu cụ thể, thiếu kiểm tra đôn đốc, cho nên khi CCRĐ
đã xảy ra những khuyết điểm sai lầm” (Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 7, trang 507). Riêng việc “kẻ địch phá hoại điên cuồng” đã được ông giải thích như sau: “Như con giun không biết nhảy, khi ta giẫm lên nó, nó cũng giãy trước khi chết. Giai cấp địa chủ cũng thế.” (Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 7, trang 358).
Vài năm sau, nhân kỷ niệm 30 năm ngày thành lập ĐCSVN, 6/1/1960, Hồ
Chí Minh lại gắn liền cuộc kháng chiến chống Pháp và cuộc CCRĐ, ông
tuyên bố: “Buổi đầu kháng chiến, Đảng vẫn tiếp tục thực hiện chính
sách giảm tô, giảm tức. Nhưng đến lúc kháng chiến đã phát triển mạnh,
cần phải bồi dưỡng hơn nữa lực lượng nhân dân, chủ yếu là nông dân thì
Đảng đã cương quyết phát động quần chúng cải cách ruộng đất hoàn thành
thực hiện người cày có ruộng. Nhờ chính sách đúng đắn này, lực lượng
kháng chiến ngày càng mạnh thêm và đã liên tục thu được nhiều thắng lợi”
(Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 8, trang 596).
Hồ Chí Minh đã hiểu rõ nguyện vọng của dân tộc là độc lập, tự do,
dân chủ, hạnh phúc, người cày có ruộng… Trong điều 12, Hiến pháp 1946,
còn được gọi là “Hiến pháp Cụ Hồ” vì ông là trưởng ban soạn thảo Hiến
pháp, đã xác định: “Quyền tư hữu tài sản của công dân Việt Nam được bảo đảm”.
CCRĐ chẳng những vi hiến, nó còn là một tội ác với số nạn nhân chưa thể
hay không bao giờ có thể tính được. Hồ Chí Minh đã lợi dụng các khao
khát, các ước vọng của người dân để xây dựng quyền lực cho ông và cho
ĐCS Việt Nam.
CCRĐ không phải chỉ tàn sát những thường dân vô tội. Nó còn phá
hoại những truyền thống tốt đẹp, phá hoại đạo lý luân thường, phá hoại
tâm linh văn hóa của dân tộc Việt Nam (xin xem Nguyễn Minh Cần). Quả lời
ông Vũ Đình Huỳnh “… khẳng định người chịu trách nhiệm chính là ông
Hồ Chí Minh, chứ không phải là Trường Chinh. Trường Chinh chỉ là con dê
tế thần cho ông Hồ” là hoàn toàn chính xác.
Bài viết này mong làm sáng tỏ, làm minh bạch một phần của quá khứ,
không phải để gợi lại hận thù, mà để xây dựng con đường đi tới tránh xa
những tội ác mà người đi trước như Hồ Chí Minh đã mắc phải.
Tài liệu tham khảo:
- C.B., Phát động quần chúng và tăng gia sản xuất, Báo Nhân Dân, 1955
- Đoàn Duy Thành, Làm người rất khó, làm người xã hội chủ nghĩa khó hơn
- Hoàng Tùng, Những kỷ niệm về Bác Hồ, Điện thơ Câu lạc bộ Dân Chủ
- Hoàng Văn Chí, Từ thực dân đến cộng sản, Bản dịch của Mạc Định, Nhà xuất bản Chân Trời Mới, Sài Gòn, 1964
- Hoàng Văn Hoan, Giọt nước trong biển cả
- Thanh Cần, Tội ác bóc lột địa tô của giai cấp địa chủ, Nhà xuất bản Sự Thật, 1955
- Thành Tín, Mặt thật
- Nguyễn Văn Trấn, Viết cho Mẹ và Quốc hội, Văn Nghệ California, USA, 1997
- Nguyễn Minh Cần, Xin đừng quên tội ác! … Nửa thế kỷ trước
- Vũ Thư Hiên, Đêm giữa ban ngày
- Hồ Chí Minh biên niên tiểu sử, Viện Nghiên cứu chủ nghĩa Mác Lê
Nin và Tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Chính Trị Quốc Gia, Hà Nội,
1995
- Hồ Chí Minh Toàn tập, Viện Mác Lê Nin, Nhà xuất bản Sự Thật, Hà Nội, 1989
Phụ lục:
- Ảnh chụp bài viết “Địa chủ ác ghê” từ nguồn: C.B., Phát động quần chúng và tăng gia sản xuất, báo Nhân Dân, 1955
Ghi chú của tác giả:
Nhân tác phẩm “Đèn Cù” vừa được phổ biến và đồng thời đảng cộng
sản đang triển lãm tuyên truyền cho “thành quả” của cuộc Cải cách ruộng
đất xin gởi lại các bạn bài tôi viết và tài liệu tài liệu tôi tìm đựơc
về C.B. (Của Bác) đấu tố bà Nguyễn Thị Năm được phổ biến trước đây trên
diễn đàn talawas. Rất mong được phổ biến lại để nhiều người hiểu rõ sự
việc
20/1/2007, Canberra, Úc Đại Lợi.
gửi Danlambao
-Nhân triển lãm CCRĐ đang diễn ra tại Hà Nội: VỀ NGƯỜI BỊ “BẮN THÍ ĐIỂM” TRONG CCRĐ
Lê thọ Bình FB
Cho đến nay, Cải cách ruộng đất (CCRĐ) 1953-1956 vẫn là một trong những
giai đoạn bi thương nhất trong lịch sử phát triển của đất nước. Kết quả
là hàng trăm ngàn người bị bắt, giết, gia đình ly tán. Người đầu tiên được “lựa chọn” để “xử bắn thí điểm” là bà Nguyễn Thị Năm. Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, câu chuyện về bà Năm, từ khi bà bị bắn năm 1953 cho đến nay, vẫn là đề tài gây nhiều tranh cãi và còn không ít những uẩn khúc cần tiếp tục được giải mã.
CCRĐ- bi kịch của lịch sử dân tộc
Để chúng ta có thể hình dung lại, mức độ, quy mô và hậu quả của một trong những giai đoạn bi thương nhất của lịch sử dân tộc, chúng ta cùng nhau trở về thời kỳ 1953-1956.
Tháng 11 năm1953 Quốc hội VNDCCH nhóm họp và thông qua Dự luật CCRĐ 197/HL. Chủ tịch Hồ Chí Minh phê thuận và chính thức ban hành bộ luật này vào ngày 19-12-1953 để kỷ niệm ngày Toàn quốc Kháng chiến, mang tên “Luật Cải cách Ruộng đất”. Đồng thời điểm này, Ủy ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam và Đại hội Toàn quốc Đảng Lao động Việt Nam cũng họp và tổ chức chuẩn bị thi hành CCRĐ sâu rộng trên toàn lãnh thổ. Ủy ban lãnh đạo chương trình CCRĐ và hoạch định tiến trình CCRĐ được thành lập.
Hồ Chí Minh, Chủ tịch Đảng, Chủ tịch nước phát động và làm tư tưởng chiến dịch.
Trưởng ban chỉ đạo trực tiếp là ông Trường Chinh lúc bấy giờ là Tổng bí thư Đảng. Trưởng ban chỉ đạo thí điểm khu vực Thái Nguyên là Hoàng Quốc Việt, Ủy viên Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương đảng; Trưởng ban chỉ đạo thí điểm vùng Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh là Lê Văn Lương, Ủy viên dự khuyết Bộ Chính trị và Giám đốc trực tiếp điều hành chiến dịch là ông Hồ Viết Thắng, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương đảng.
Chương trình CCRĐ được áp dụng qua bốn bước chính như sau:
1.Huấn luyện cán bộ
Các cán bộtham gia CCRĐ được đưa đi học khóa Chỉnh huấn 1953 và một số được đưa đi huấn luyện tại Trung Quốc. Các chương trình học tập nhằm giúp cán bộ nắm vững đường lối của Đảng trong CCRĐ, quán triệt quan điểm: “Trí, phú, địa, hào đào tận gốc trốc tận rễ”. Tổng số cán bộ được điều động vào công tác là gần 50.000 người.
2.Chiến dịch Giảm tô
Bước đầu, các đội cán bộ CCRĐ đi vào các làng xã và áp dụng chính sách “3 Cùng” (cùng ăn, cùng ngủ, cùng làm) với các bần cố nông trong làng xã đó, kết nạp họ thành “rễ”, thành “cành” của Đội, sau đó triển khai chiến dịch từng bước như sau:
-Phân định thành phần: Đội CCRĐ ra mắt làng xã, và tất cả các gia đình trong xã được họ phân loại thành 5 thành phần: (a) địa chủ; (b) phú nông; (c) trung nông cứng (sở hữu 1 con bò, 1 con heo, 1 đàn gà); (d) trung nông vừa (sở hữu 1 con heo, 1 đàn gà); (e) trung nông yếu (sở hữu 1 đàn gà hay không có gì cả); (f) bần nông; (g) cố nông. Gia đình có 2 con heo đã có thể gọi là phú nông. Tỷ lệ địa chủ được quy định trước là 5,68% dân số nông thôn và các đoàn và đội cải cách đều cố truy bức để đôn tỷ lệ địa chủ lên 5% như một quy định bắt buộc, gọi là “kích thành phần”.
-Phân loại địa chủ: Tất cả các gia đình bị xếp vào thành phần địa chủ như nói trên được đội cải cách phân loại thêm một lần nữa thành (a1) Địa chủ gian ác; (a2) Địa chủ thường; (a3) Địa chủ có ủng hộ kháng chiến. Thành phần địa chủ gian ác bị đội cải cách bắt ngay lập tức và quản thúc.
-Áp dụng thoái tô: Đối với các gia đình có địa chủ bị bắt nói trên, Đội cải cách thông báo với họ về các sắc lệnh giảm tô của Chính phủ, bao gồm: Sắc lệnh giảm tô xuống còn 25% vào tháng 11-1945, Sắc lệnh số 87/SL năm 1952 và 149/SL năm 1953 giảm tô thêm 25%.
(Cần nói thêm rằng, tại miền Bắc, tô hay địa tô là tiền thuê ruộng mà tá điền phải trả cho địa chủ sau mùa gặt, có thể trả bằng thóc. Căn cứ theo đó, địa chủ nào chưa giảm tô cho nông dân thì bây giờ phải trả số nợ đó- gọi là “thoái tô”. Nếu không trả đủ nợ thì tài sản bị tịch thu, phân phát do nông dân).
(Sau bước này, hầu hết gia đình địa chủ lâm vào hoàn cảnh khánh kiệt, nhiều người đến chỗ tự sát).
-Học tập tố khổ, lùng bắt địa chủ: Các bần nông, cố nông, “gốc”, “rễ” được Đội cải cách cho đi học lớp tố khổ do Đội mở, qua đó học viên được nhận dạng các tội ác của địa chủ và được khuyến khích nhớ ra tội ác của từng địa chủ đã bóc lột họ như thế nào.
-Công khai đấu tố: Ban đầu các buổi đấu tố được tổ chức, thông thường vào ban đêm (do để tránh máy bay địch oanh tạc. Sau đó được tiến hành vào ban ngày). Số lượng người tham gia đấu tố được huy động từ vài trăm đến cả ngàn người. Thời gian đấu tố từ một đến ba đêm tùy theo mức độ tội trạng của địa chủ. Trong đêm đấu tố, các bần nông bước ra kể tội địa chủ đã bóc lột họ như thế nào. Tại các tỉnh có tổ chức cải cách ruộng đất đều cho ra tờ báo lấy tên là Lá Rừng (ngụ ý tội ác địa chủ nhiều như lá rừng) tường thuật chi tiết các vụ đấu tố. Sau khi bị đấu tố các địa chủ được tạm giam trở lại để chờ tòa án nhân dân xét xử. Gia đình và thân nhân người bị đấu tố bị cô lập và chịu nhiều sự phân biệt đối xử thậm chí là nhục hình.
-Xử án địa chủ: Tại các huyện, một tòa án nhân dân đặc biệt được lập ra và đi về các xã xét xử các địa chủ. Sau khi kết án, địa chủ bị xử bắn trước công chúng do đội tự vệ xã hành quyết. Những người không được xử bắn thì bị cô lập trong các làng xã.
Tổng cộng có tám đợt giảm tô từ 1953 đến 1956 tiến hành tại 1.875 xã.
3.Chiến dịch CCRĐ
Nhiều tháng sau khi Chiến dịch Giảm tô được triển khai, chương trình CCRĐ chính thức bắt đầu, với hình thức tương tự nhưng trên địa bàn rộng lớn hơn. Tổng cộng có 6 đợt CCRĐ từ 1953 đến 1956, được tiến hành tại 3.314 xã.
Từ cuối năm 1954, dưới sức ép của cố vấn Trung Hoa, chiến dịch cải cách ruộng đất bắt đầu được đẩy mạnh và nhanh, với cường độ lớn. Từ giữa năm 1955 ở một số nơi đã xuất hiện hiện tượng đấu tố tràn lan, mất kiểm soát. Từ đó đến cuối năm 1955, cảnh đấu tố địa chủ xảy ra tràn lan, nhiều lúc chỉ đơn thuần bằng một lời tố giác đơn giản, những thành viên trong tòa án nhân dân cũng có thể xử tử hình hay tù khổ sai đối với người bị tố giác. Đã xuất hiện tình trạng lạm dụng quyền hành của các cán bộ đội viên đội công tác ruộng đất trong công tác đất đai. Số người chết trong đợt này là rất lớn, trong đó số người chết oan chiếm tỷ lệ cao. Quyết liệt nhất là ở Thái Bình, nơi có đến 294 xã được đưa vào cải cách.
4.Chiến dịch Sửa sai
Do nhận định chiến dịch CCRĐ giết lầm nhiều người vô tội và gây ra chống đối mạnh trong dân chúng, Đảng Lao động Việt Nam và Chính phủ tiến hành các bước sửa sai.
Tháng 2 năm 1956, Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 9 tuyên bố các sai lầm trong CCRĐ. Tháng 3 năm 1956, Quốc hội họp lần thứ 4 tường trình bản báo cáo các sai lầm và biện pháp sửa sai. Ngày 18- 8-1956, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho đồng bào và cán bộ nhìn nhận sai lầm và cho biết Trung ương Đảng và Chính phủ đã nghiêm khắc kiểm điểm các sai lầm. Ngày 24-8-1956, báo Nhân Dân công bố có một số đảng viên trung kiên đã bị hành quyết sai lầm trong chiến dịch CCRĐ. Tháng 9 năm 1956, Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (họp từ 25-8 đến 24-9-1956) nhận định các nguyên nhân đưa đến sai lầm và thi hành kỷ luật đối Ban lãnh đạo chương trình CCRĐ. Kết quả là ông Trường Chinh từ chức Tổng Bí thư Đảng, hai ông Hoàng Quốc Việt và Lê Văn Lương ra khỏi Bộ Chính trị và ông Hồ Viết Thắng ra khỏi Chấp hành Trung ương.
Ngày 29-10-1956, Đại tướngVõ Nguyên Giáp, người không tham gia trực tiếp vào chương trình CCRĐ, thay mặt Chủ tịch nước đọc bản báo cáo của Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại nhà hát lớn Hà Nội, kê khai sai lầm và phát động chiến dịch sửa sai, phục hồi các chức vụ tài sản cho cán bộ, bộ đội bị đấu tố.
Cũng cần phải nói thêm là chiến dịch sửa sai cũng gây thêm chết chóc khi những người được phục hồi trả thù những người đã đấu tố họ oan ức, hoặc chưa kịp trả thù thì bị thủ tiêu trước để tránh việc trả thù.
Phong trào trả thù bằng bạo động lan rộng khiến nhà chức trách phải dùng quân đội trấn áp. Ở Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, có bản báo cáo ghi nhận 20.000 nông dân mang gậy gộc chống lại quân đội khi chính quyền dùng vũ lực để tái lập trật tự.
Tuy nhiên, theo nhiều nhân chứng mà tôi có dịp trao đổi thì việc sửa sai chỉ đơn thuần là phục hồi đảng tịch, quy lại thành phần (từ địa chủ, phú nông trở lại thành trung nông) chứ ít khi họ được trả lại tài sản, nhà đất.
Thậm chí mãi đến năm 2004 (theo báo Hà Nội Mới) thì Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội mới ra quyết định trợ cấp cho một số trường hợp bị qui sai thành phần và có tài sản bị trưng thu, trưng mua trong thời kì CCRĐ với mức ba triệu đồng một trường hợp.
Nguyễn Thị Năm là ai?
Khi cuộc CCRĐ được tiến hành và trớ trêu thay, người đầu tiên được “lựa chọn” để bắn “thí điểm” là bà Nguyễn Thị Năm. Sau những cuộc đấu tố với đủ các thứ tội ác được gán ghép, người phụ nữ mới 47 tuổi (sinh năm 1906) này đã bị đem ra xử bắn (năm 1953) và được báo chí đương thời coi là phát súng hiệu cho một cuộc vận động “long trời lở đất”.
Vậy bà Nguyễn Thị Năm là ai?
Theo nhà sử học Dương Trung Quốc thì “Bà Nguyễn Thị Năm, hay còn gọi là Cát Hanh Long (tên hiệu trong buôn bán giao dịch của bà Năm, được ghép từ tên của hai người con trai của bà là Nguyễn Hanh và Nguyễn Cát-NV) sinh năm 1906 vốn là một phụ nữ giỏi làm ăn trên đất cảng Hải Phòng, từ nhiều nghề khác nhau trong đó có buôn bán sắt vụn, bà đã sớm thành đạt trên thương trường, xây nhà tậu ruộng như thói tục của người xưa vừa làm ăn nơi thành thị vừa bám sát với thôn quê, nhất là vào thời chiến tranh loạn lạc.
Người sớm giác ngộ nhà buôn trẻ tuổi Nguyễn Thị Năm chính là nhà văn Nguyễn Đình Thi tham gia Mặt trận Việt Minh ở Hải Phòng rồi sau đó bà gặp, công tác phục vụ, giúp đỡ nhiều cán bộ cách mạng. Sau này bà là người đã che giấu và nuôi dưỡng nhiều cán bộ lãnh đạo cấp cao của Đảng như Trường Chinh, Hoàng Quốc Việt, Phạm Văn Đồng, Lê Đức Thọ, Lê Thanh Nghị, Lê Giản, Hoàng Hữu Nhân (Bí thư Thành uỷ Hải Phòng), Hoàng Tùng, Vũ Quốc Uy, Hoàng Thế Thiện…
Khó kể hết những đóng góp của nhà tư sản ấy cho cách mạng. Từng ủng hộ Việt Minh trước Cách mạng Tháng Tám 20.000 đồng bạc Đông Dương (tương đương bảy trăm lạng vàng) rồi sau này là thóc gạo, vải vóc, nhà cửa. Bà là một trong những người đóng góp tiêu biểu nhất của “Tuần lễ Vàng” ở Hải Phòng với hơn một trăm lạng vàng.
Một sự kiện vô tiền khoáng hậu khi ấy đối với một phụ nữ chân yếu tay mềm là bà đã ngồi trên chiếc xe ô tô riêng của gia đình mình, treo cờ đỏ sao vàng, phóng từ Hải Phòng lên thẳng Chiến khu qua thành phố Thái Nguyên, nơi quân Nhật còn chiếm đóng đến Đồng Bẩm, Đình Cả, Võ Nhai để báo cho con trai và các đồng chí của mình tin Hà Nội đã giành được chính quyền. Sau thời điểm kháng chiến toàn quốc, bà chính là người đã trao chiếc búa cho đội tự vệ làm cái việc san bằng địa khu biệt thự Đồng Bẩm thực hiện chủ trương tiêu thổ kháng chiến”.
Cũng vẫn theo nhà sử học Dương Trung Quốc “Hai con trai bà, ông Nguyễn Công và ông Nguyễn Hanh đều theo Việt Minh từ trước 1945. Khi CCRĐ được phát động, ông Nguyễn Hanh là Đại đội phó bộ đội thông tin. Ông Hanh từng bị thương khi toàn quốc kháng chiến bùng nổ ngay ở Cầu Giấy – cửa ngõ Thủ đô. Còn ông Công từng tháp tùng đoàn đại biểu chính phủ do các ông Nguyễn Lương Bằng, Trần Huy Liệu… vào Huế tước ấn kiếm vua Bảo Đại rồi sau này trở thành một Trung đoàn trưởng nổi tiếng của Sư đoàn 351”.
Trong suốt thời gian kháng chiến chống Pháp, bà Năm tham gia các cấp lãnh đạo của Hội Phụ nữ của tỉnh Thái Nguyên và Liên khu Việt Bắc… Nhiều cán bộ cách mạng, nhiều đơn vị bộ đội thường tá túc trong đồn điền của bà cho đến khi bà bị đưa ra đấu tố và bị bắn “thí điểm”.
Vì sao lại là bà Năm?
Trong Hồi ký của mình ông Đoàn Duy Thành, từng là Bí thư Thành ủy Hải Phòng, sau này là Bộ trưởng Bộ Ngoại thương và tiếp theo là Phó Chủ tịch HĐBT có kể: “Sau này khi sửa sai CCRĐ xong, tôi được nghe nhiều cán bộ cao cấp nói lại: “Khi chuẩn bị bắn Nguyễn Thị Năm, Bác Hồ đã can thiệp và nói đại ý: ‘Chẳng lẽ CCRĐ không tìm được một tên địa chủ, cường hào gian ác là nam giới mà mở đầu đã phải bắn một phụ nữ địa chủ hay sao?”. Nhưng cán bộ thừa hành báo cáo là đã hỏi cố vấn Trung Quốc và được trả lời là: “Hổ đực hay hổ cái, đều ăn thịt người cả!”. Thế là đem hành hình Nguyễn Thị Năm!”
Thủa sinh thời, trong một lần trò chuyện với ông Hoàng Tùng, Trưởng Ban tuyên giáo Trung ương, người từng nhiều năm “điếu đóm” cho Cụ Hồ (ông tự nhận thế) có kể lại rằng (1): “Chọn địa chủ Nguyễn Thị Năm để làm trước là do có người mách cho cố vấn Trung Quốc. Họp Bộ Chính trị Bác nói: “Tôi đồng ý người có tội thì phải xử thôi, nhưng tôi cho là không phải đạo nếu phát súng đầu tiên lại nổ vào một người đàn bà, mà người ấy lại cũng giúp đỡ cho cách mạng, người Pháp nói không nên đánh vào đàn bà, dù chỉ là đánh bằng một cành hoa”. Sau cố vấn Trung Quốc là Lê Quý Ba đề nghị mãi, Bác nói: “Tôi theo đa số, chứ tôi vẫn cứ cho là không phải”. Và họ cứ thế làm”.
Khi còn sống Giáo sư Trần Quốc Vượng có lần kể lại với tôi rằng theo lập luận của đội CCRĐ thì “Việc con mụ Năm đã làm chỉ là giả dối nhằm chui sâu, leo cao vào hàng ngũ cách mạng để phá hoại. Bản chất của giai cấp địa chủ là rất ngoan cố xảo quyệt và tàn bạo, chúng không từ thủ đoạn nào để chống phá cách mạng. Nông dân phải luôn luôn sáng suốt dù chúng giở thủ đoạn nào”.
Ông Bùi Tín còn kể: “Ông Hoàng Quốc có lần Việt kể lại rằng hồi ấy ông chạy về Hà Nội, báo cáo việc hệ trọng này với cụ Hồ Chí Minh. Cụ chăm chú nghe rồi phát biểu: Không ổn! Không thể mở đầu chiến dịch bằng cách nổ súng vào một phụ nữ, và lại là một người từng nuôi cán bộ cộng sản và mẹ một chính uỷ trung đoàn Quân đội Nhân dân đang tại chức. Ông hẹn sẽ can thiệp, sẽ nói với Trường Chinh về chuyện hệ trọng và cấp bách này. Thế nhưng không có gì biến chuyển cả”.
Còn tác giả của “Màu tím hoa sim” Hữu Loan thì nói với tôi rằng, việc lựa chọn bà Năm có các nguyên do sau: Thứ nhất, phương châm chính trong CCRĐ là “thà giết lầm 10 người vô tội, còn hơn để thoát một kẻ thù”. CCRĐ là một cuộc đấu tranh giai cấp giữa bần cố nông và địa chủ (nông dân có ruộng). Do đó địa chủ không thể được lọt lưới, được bỏ sót. Bà Năm lại có đến 2,789 mẫu đất, là một đại địa chủ. Thứ nhì, phát súng đầu tiên bắn vào một phụ nữ để xác định CCRĐ là một cuộc đấu tranh giai cấp và trong đấu tranh giai cấp không phân biệt địa chủ phong kiến là phụ nữ hay đàn ông. Thứ ba, ảnh hưởng kinh tế và chính trị của bà, và của các địa chủ khác, cần phải được thủ tiêu để mở đường xây dựng chế độ mới.
Vấn đề được đặt ra ở đây là, người đứng đầu Đảng LĐVN lúc đó có thực sự “bất lực” trước sức ép của cố vấn Trung Quốc mà buộc phải đồng ý cho xử bắn bà Nguyễn Thị Năm không?
Điểm qua như thế để chúng ta thấy được rằng vụ án Nguyễn Thị Năm nói riêng và CCRĐ nói chung còn rất nhiều uẩn khúc. Những uẩn khúc này không phải chỉ liên quan đến các nạn nhân hay gia đình nạn nhân CCRĐ. Nó còn in đậm nét trong tâm trí của những người đã một thời tin vào chủ nghĩa cộng sản, vào lý tưởng cộng sản, trong đó có những người từng trực tiếp tham gia CCRĐ. Những uẩn khúc này cần phải tiếp tục được làm sáng tỏ.
Bà Năm bị đấu tố và xử bắn như thế nào?
Tôi đã nhiều lần có dịp lên Đồng Bẩm (Thái Nguyên) để tìm hiểu và nghe lại những vị cao niên ở đây kể về vụ án bà Nguyễn Thị Năm, nhưng tiếc rằng, kết quả thu được không nhiều. Năm 2007, tình cờ tôi có đọc được bài viết trên “Người Làng Trà” Nhà báo Nguyễn Thông đã đưa một số chi tiết có liên quan đến bà Nguyễn Thị Năm. Tôi có tìm đến cụ Vãn mà anh Thông nói tới, người được cho là người ở trong nhà bà Năm. Tuy nhiên cụ Vãn đã khước từ kể nhớ lại chuyện cũ.
Theo cuốn “Trần Huy Liệu – Cõi đời” của Trần Chiến, Nhà xuất bản Kim Đồng 2009, thì ông Trần Huy Liệu, lúc đó là uỷ viên Thường trực Quốc hội, thanh tra Cải cách Ruộng đất tại hai xã Đồng Bẩm, Dân Chủ (Thái Nguyên). Ông dự cả hai buổi xử Nguyễn Văn Bính (ngày 18-5-1953) và bà Nguyễn Thị Năm (22-5-1953).thì phiên xét xử bà NGuyễn Thị Năm diễn ra như sau:
“Hôm ấy là ngày 22/5/1953, trời nắng chói chang. Để tránh cái nắng nóng nhiều người đã lấy cành cây che đầu, nhưng vì làm như thế thì người ngồi sau sẽ bị che khuất nên Chủ tịch đoàn đã yêu cầu mọi người vứt lá đi. Phiên tòa hôm ấy khoảng 1 vạn người. Cũng như ngày trước, Chủ tịch đoàn lại ra lệnh cho quần chúng hễ thấy địa chủ vào là đả đảo kịch liệt. Khi bà Nguyễn Thị Năm và hai con Hanh, Công (2) cùng đầy tớ là đội Hàm, Chính, Chiêu được Đội dân quân dẫn vào các bần cố nông đã bật dậy hô đả đảo vang trời. Có người còn đòi “bọn địa chủ gian ác” phải đứng lên cao và quay mặt tứ phía cho ai nấy đều trông thấy mặt để đả đảo.
Chủ tịch đoàn giới thiệu từng tên “địa chủ ác ôn” và ngắc ngứ đọc lý lịch, nhưng không nêu tội ác cụ thể. Cứ sau mỗi lần như vậy những người tham dự phiên tòa lại hô vang 3 lần: “Đã đảo, đã đảo, đã đảo!”.
Đám đông đã tỏ ra hết sức phẩn nộ trước thái độ của đội Hàm. Đôi mắt anh này cứ gườm gườm đầy thách thức. Nhiều người đã hét lên yêu cầu lính gác phiên tòa “tát cho nó nảy đom đóm mắt ra để nó cúi gằm mặt xuống mà nhận tội”.Rút kinh nghiệm lần trước, Chủ tịch đoàn tuyên bố đề nghị quần chúng phải giữ vững trật tự và không cần đánh đập tội nhân hay bắt quỳ, bò”.
Vẫn theo Trần Huy Liệu: bà Năm, tham gia phiên tòa hôm ấy kể lại rằng: bà Năm cùng đầy tớ là đội Hàm, Chính được cho ngồi trên một cái bục dưới gốc cây. Quần chúng lần lượt vào đấu tố.
Những tiếng hò hét “Mày có biết tao là ai không?”, “Mày dựa vào thế lực nào?”, “Mày cho tao ăn cơm của chó, mèo thế à?”… vang lên rầm rầm. Bầu không khí hờn căm ngùn ngụt ngút trời xanh! Rút kinh nghiệm của lần đấu trước đó là cứ sau mỗi lần hô như vậy là kèm theo một cái tát vào mặt kẻ bị đấu tố, lần này Chủ tịch đoàn yêu cầu: “chỉ đấu tố, không được tát kẻ thù!”
Những người tố được quần chúng cảm động và tán thưởng nhiều nhất là bà Sâm, chị Đăng và anh Cò. Bà Sâm, với một giọng gợi cảm, kể lể vì Thị Năm mà mình phải suốt đời cô độc, có người rơi nước mắt. Nhưng sự thực, nội dung câu chuyện không có gì.
Chị Đăng (3), một người ở của gia đình bà Năm lâu năm, tố lên rất nhiều sự việc bí mật và chi tiết. Nhưng, tiếc là với một giọng quá lưu loát quen thuộc như một người “tố nghề” được huấn luyện nên ít làm cho ai cảm động.
Cũng có những người lên tố, nhưng do trình độ, học vấn không có nên nói không đạt ý, không rõ việc. Không ai hiểu họ nói gì.Một bà tên là Minh nói việc chẩn bần tại đồn điền Đồng Bẩm năm 1945 đã làm bao nhiêu người chết đói, rồi kết luận bằng những câu: “Mày đừng nhận là chủ đồn điền có được không?”, “Mày chỉ có hình thức thôi” và “Mày nói nhân nghĩa mà mày không nhân nghĩa gì cả” khiến người nghe không hiểu tội bà Năm ở đâu.
Còn một ông tên là Giồng tố cáo bà Năm đã cướp gánh cỏ của ông ta để cho ngựa của bà ăn và cướp cả giỏ củ mài làm cho cả nhà ông ta phải nhịn đói.
(Câu chuyện tuy hết sức phi lý và hài hước của ông này, nhưng thật kỳ lạ là sau đó đã được một văn nghệ sĩ làm thành hẳn một bài thơ tràng thiên rất cảm động-NV).
Con gái ông Giồng, hơn mười tuổi, đáng nhẽ cứ kể rành rọt cảnh đói rét của nhà mình phải chịu vì sự bóc lột của bà Năm, nhưng nó lại nói bằng một giọng “bà cự” nên nhiều người không cảm động, mà lại phát ghét.
Hài hước hơn cả là trường hợp của một chị có tên là Lý. Chị Lý tố cáo rằng, chị ta là con nuôi của bà Năm, được bà Năm trang điểm cho để định gả cho một võ quan Nhật. Nhưng sau khi biết chị chỉ là thân phận tôi đòi, không có tiền của gì thì tên Nhật lại không lấy và chị lại bị bà Năm bắt lột trả lại quần áo, trở lại thân tàn ma dại như trước. Nội dung tố cáo chỉ là thế, nhưng vì chị ta vừa nói vừa khóc nên không ai rõ chị ta nói gì.
Tuy vậy, trong đám người tố, vẫn còn sót lại một ít những phong thái cũ. Câu hỏi “Mày có biết tao là ai không?” đã được chủ tịch đoàn ngắt đi bằng câu: “Cứ việc tố không cần bắt nó trả lời”. Một vài cái tát vẫn còn diễn ra. Một người ở Phúc Trừu tố cáo Thị Năm về tội chiếm đoạt ruộng đất khẩn hoang của nông dân và cơi thùng thóc lên để thu thóc, rồi kết luận “Như thế mày có xứng đáng là địa chủ không?”. Một người khác tố Thị Năm, đội Hàm và Lý Nguyên Lập bảo an đoàn ở Phúc Trừu bắt nông dân gác và đánh đập tàn nhẫn, cũng để đi tới kết luận: “Mày là con chó! Chứ không phải địa chủ?”.
Một tá điền tố Thị Năm lấy ruộng của mình đương làm bán cho người khác vì mình không có tiền mua, bằng câu: “Lấy tiền ở mả bố mày mà mua à?”. Nhiều người vẫn gắn vào hai chữ “tiến bộ”: “Mày nói mày tiến bộ mà như thế à?” Đi xa hơn nữa, có người nói Thị Năm lập quán Bông Lau ở thị xã Thái Nguyên để đón gián điệp trong khi ai cũng biết đó là cơ quan sinh lợi của hội Phụ nữ liên hiệp tỉnh Thái Nguyên”.
Địa chủ ác ghê
Chỉ một ngay sau khi bắn bà Năm, ngày 21-7-1953, báo Nhân dân đăng bài “Địa chủ ác ghê”. Sau đây là toàn văn bài báo:“Thánh hiền dạy rằng: “Vi phú bất nhân”. Ai cũng biết rằng địa chủ thì ác: như bóc lột nhân dân, tô cao lãi nặng, chây lười thuế khoá – thế thôi. Nào ngờ có bọn địa chủ giết người không nháy mắt. Đây là một thí dụ:Mụ địa chủ Cát-hanh-Long cùng hai đứa con và mấy tên lâu la đã:Giết chết 14 nông dân.Tra tấn đánh đập hằng chục nông dân, nay còn tàn tật. Làm chết 32 gia đình gồm có 200 người – năm 1944, chúng đưa 37 gia đình về đồn điền phá rừng khai ruộng cho chúng. Chúng bắt làm nhiều và cho ăn đói. Ít tháng sau, vì cực khổ quá, 32 gia đình đã chết hết, không còn một người.Chúng đã hãm chết hơn 30 nông dân – Năm 1945, chúng đưa 65 nông dân bị nạn đói ở Thái Bình về làm đồn điền. Cũng vì chúng cho ăn đói bắt làm nhiều. Ít hôm sau, hơn 30 người đã chết ở xóm Chùa Hang.Năm 1944-45, chúng đưa 20 trẻ em mồ côi về nuôi. Chúng bắt các em ở dưới hầm, cho ăn đói mặc rách, bắt làm quá sức lại đánh đập không ngớt. Chỉ mấy tháng, 15 em đã bỏ mạng.
Thế là ba mẹ con địa chủ Cát-hanh-Long, đã trực tiếp, gián tiếp giết ngót 260 đồng bào!
Còn những cảnh chúng tra tấn nông dân thiếu tô thiếu nợ, thì tàn nhẫn không kém gì thực dân Pháp. Thí dụ:Trời rét, chúng bắt nông dân cởi trần, rồi dội nước lạnh vào người. Hoặc bắt đội thùng nước lạnh có lỗ thủng, nước rỏ từng giọt vào đầu, vào vai, đau buốt tận óc tận ruột.Chúng trói chặt nông dân, treo lên xà nhà, kéo lên kéo xuống.Chúng đóng gióng trâu vào mồm nông dân, làm cho gẫy răng hộc máu. Bơm nước vào bụng, rồi giẫm lên bụng cho hộc nước ra.Chúng đổ nước cà, nước mắm vào mũi nông dân, làm cho nôn sặc lên. Chúng lấy nến đốt vào mình nông dân, làm cho cháy da bỏng thịt.Đó là chưa kể tội phản cách mạng của chúng. Trước kia mẹ con chúng đã thông đồng với Pháp và Nhật để bắt bớ cán bộ. Sau Cách mạng tháng Tám, chúng đã thông đồng với giặc Pháp và Việt gian bù nhìn để phá hoại kháng chiến.
Trong cuộc phát động quần chúng, đồng bào địa phương đã đưa đủ chứng cớ rõ ràng ra tố cáo. Mẹ con Cát-hanh-Long không thể chối cãi, đã thú nhận thật cả những tội ác hại nước hại dân. Thật là:Viết không hết tội, dù chẻ hết tre rừng. Rửa không sạch ác, dù tát cạn nước bể!”.
Tác giả bài báo được ghi là: C.B.
Nhà tan cửa nát
Theo nhà báo Xuân Ba thì ngay sau khi bà Năm bị bắt, Đội cải cách đã nhiều lần khám xét, lục lọi mọi hang cùng ngõ hẻm ngôi nhà, khu vườn của gia đình bà Năm và đem đi tất cả những gí, kể cả dao cùn, giẻ rách,có thể mang đi được. Theo lời cô dâu cả bà Năm thì trước khi bị bắt đưa đi bà Năm còn ném lại cho cô một cái túi đựng đầy kim cương. Trong một đợt khám xét Đội cải cách đã phát hiện ra cái túi kim cương ấy và ra lệnh tịch thu! Tịch thu nhưng không hề có biên bản, giấy biên nhận mà là thu trắng tài sản của bọn tư sản địa chủ cường hào gian ác. “Không biết cái túi của cụ nhà tôi mà đội cải cách tịch thu ngày ấy có mang sung vào công quỹ hay là mang đi làm của riêng?”-Cô con dâu bà Năm sau này mỗi lần nhắc lại việc này đều băn khoăn với một câu hỏi như vậy.Những người con của bà Nguyễn Thị Năm sau này có một cuojc sống hết sức long đong. Theo nhà báo Xuân Ba thì ông Cát qua đời năm 1989, ở tuổi 64, trong một tai nạn giao thông thảm khốc. Còn ông Hanh, sau khi Đảng sửa sai CCRĐ, quyết định đưa gia đình con cháu rời Thái Nguyên, mảnh đất đã chứng kiến cảnh nhà tan cửa nát, nơi mà dẫu những gào thét “địa chủ ác nghê”đã dịu đi đôi chút, nhưng còn đầy thù hận và khổ đau. Ông đưa vợ con, cháu về Hà Nội. Vài người bạn thân hoặc quen biết từng nhờ cậy gia đình ông trước đây cho ở nhờ, Nay đây mai đó. Mãi sau này ông mới tậu được một căn phòng nhỏ ở 117 Hàng Bạc và tá túc tại đó cho tới ngày nay, khi cả hai ông bà đã ở tuổi 90.
Năm 1998 ông Nguyễn Hanh và ông Nguyễn Cát hai con trai của bà Năm đã được công nhận là cán bộ hoạt đông lâu năm, cán bộ tiền khởi nghĩa. Còn người con dâu Đỗ Thị Diệp, sớm hơn năm 1980 đã được xác nhận danh hiệu cán bộ hoạt động lâu năm.
Còn riêng đối với bà Nguyễn Thị Năm thì người ta mới có động thái duy nhất là hạ thành phần cho cụ từ tư sản địa chủ cường hào gian ác xuống tư sản địa chủ kháng chiến!
P/S: Tôi biết, trong cuộc CCRĐ còn nhiều người bị bắn oan, nhà tan cửa nát, con cháu cũng long đong, lận đận, cơ cực thậm chí còn hơn cả gia đình bà Nguyễn Thị Năm và cho đến nay họ vẫn chưa được viết một dòng nào về số phận của họ, con cháu họ. Tôi muốn dành bài viết này như một nén hương dành cho bà Nguyễn Thị Năm và những nạn nhân như bà để chúng ta, mà không chỉ chúng ta, không bao giờ quên một trong những giai đoạn bi thương nhất của lịch sử dân tộc!
Ghi chú:
(1).Sau này trong Hồi ký của mình và trong nhiều bài trử lời phỏng vấn báo chí Ông Hoàng Tùng vẫn khẳng định lại lời nói này.
(2) Theo một số nhà nghiên cứu khác thì lúc này hai con bà Nguyễn Thị Năm là ông Hanh và ông Công không có mặt trong phiên tòa này.
(3) Chưa xác định được chị Đăng trong phiên tòa này và cụ Vãn mà nhà báo Nguyễn Thông nói trong “Làng Trà” có phải là một không.
-Vài câu chuyện về Cải cách ruộng đất
Hiệu Minh
Tuổi thơ xem đấu tố. Ảnh mang tính minh họa.
Muốn blog cháy hãy viết về chiến tranh Nam Bắc, về cải cách ruộng đất
với khẩu hiệu “Trí, phú, cường, hào.. đào tận gốc, trốc tận rễ”, “Nhân
văn Giai phẩm”, những chuyện quá khứ đi vào lịch sử đầy máu, nước mắt,
và chia rẽ dân tộc.Nhưng né tránh, câu chuyện sẽ còn âm ỷ khôn nguôi, dù thế giới đã sang thế kỷ 21. Lãnh đạo quốc gia có tầm, có tâm, nên bạch hóa sai lầm quá khứ, lấy đó làm bài học cho hiện tại và hướng tới tương lai. Đó là một trong những chìa khóa cho phát triển đất nước.
Dư chấn thời thơ ấu kéo dài 60 năm chưa dứt
Nếu nói rằng tôi nhớ cuộc đấu tố địa chủ làng khi 3-4 tuổi có lẽ bạn đọc không tin, nhưng tôi từng tham dự và nhớ thật. Chẳng hiểu vì lý do gì mà mẹ tôi cho mấy chị em đi xem đấu địa chủ trên bãi đất rộng toàn cỏ gà, hồi đó là bãi tha ma, trước đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng và Lê Đại Hành ở xã Trường Yên (Hoa Lư, Ninh Bình).
Người xem đông nghịt, tôi nhớ cảnh người “địa chủ cường hào gian ác” bị trói chặt hai tay ra phía sau (giật cánh khuỷu?), quỳ dưới một ô đất 1mx1m đào sâu khoảng vài gang tay. Các bà đứng trên và chỉ tay vào mặt “Mày nhá, ngày xưa mày bóc lột tao, mày cướp đất nhà tao, mày hiếp tao…”. Người quì dưới cúi gằm mặt xuống đất. Cứ thế lần lượt hàng chục người lên xỉa xói.
Nội ngoại nhà tôi đều suýt làm…địa chủ. Ông ngoại từng đi lính đánh thuê cho Pháp, sang tận châu Phi mấy năm. Tiếc là ông đã mất, nếu không, tôi có một nguồn tư liệu quí về một thời toàn cầu hóa của nông dân Ninh Bình. Ông có hai vợ, nhà trên, nhà dưới, nhưng không hiểu sao tránh được địa chủ.
Ông nội từng làm Chánh tổng xã Trường Yên những cuối năm 1930, cũng thuộc hàng giầu có vì ông biết làm ăn, chỉ cho con cái đường đi nước bước. Cha tôi và mấy chú bác đi bộ sang Lào buôn bán từ tuổi thanh niên. Ông có hàng chục ngôi nhà ngói, nhưng Pháp càn đầu những năm 1940 và đốt hết. Vật dụng duy nhất còn lại là cái tràng kỷ bằng gỗ lim không cháy nổi. Hiện người con của bác họ vẫn dùng.
Có lẽ vì thế mà sau cách mạng, với mái nhà ngói bốn gian, và như một sự kỳ diệu, ông bà tôi chỉ bị tố là thành phần trung nông, vì ruộng vườn, nhà cửa chưa đủ ngưỡng địa chủ.
Hình như trước đó ông nội cho bớt nhà cửa cho người khác nên tránh được cuộc cải cách, hoặc do làng tôi làm không dứt điểm “thà giết nhầm còn hơn bỏ sót”. Tôi nhớ cái nhà sau chính là của ông bà tôi, nhưng người khác đã ở. Sau này lớn lên, tôi cũng không hỏi nữa, vì mỗi lần nhắc đến nhà cửa ruộng vườn, ông nội hay nổi đóa.
Bộ tràng kỷ của ông nội. Ảnh: HM
Lần đó đi xem đấu địa chủ về, mẹ tôi lại cho các con về thăm ông.
Hình như ông tôi gọi mẹ tôi vào trong nhà, vụt cho mấy cái batoong đau
lắm. Mẹ tôi giận ông nội mấy năm trời, mãi mới thôi. Có lẽ ông căm thù
chuyện đấu tố vì ông bà suýt dính, và không muốn con trẻ dính vào giết
chóc, hoặc muốn tuổi thơ được sống trong yên lành. Thời đó ông nội có
chữ nhất nhì trong Tổng Trường Yên.Lũ trẻ thuộc lòng và bắt chước đấu địa chủ vào giờ ra chơi ở trường, khi đi chăn trâu, hoặc ở sân làng. Làm súng trường bằng tầu chuối và bắn bằng mồm “bằng bằng”, bắt “tên địa chủ” là một cậu đồng niên nằm vật ra, nhắm mắt lại, rồi khiêng đi chôn. Dù chưa bao giờ thấy bắn địa chủ như thế nào, chôn người chết ra sao, nhưng ký ức tuổi thơ “đấu cường hào” không bao giờ quên, dù đã hơn nửa thế kỷ trôi qua.
Viết mấy dòng để nói rằng, những gia đình có người thân bị quì dưới đất, bị trói, bị xỉ nhục, bị vu oan và giết oan, họ đã sống như thế nào mới qua những ngày đen tối.
Những thế hệ tài năng bị ruồng bỏ
Người tố giác, người thi hành án tử “kẻ thù của giai cấp” hầu hết đã về với ông bà tổ tiên. Nhưng hệ lụy để lại về lý lịch cho con cháu vô cùng khủng khiếp, đã làm hại nhiều tài năng và tinh hoa của đất nước.
Địa chủ ở làng quê là ai? Có phải tất cả đều độc ác hay không? Có người độc ác, có kẻ giết người, nhưng không phải tất cả. Cùng mảnh ruộng, người biết làm ăn, tính toán thì có của ăn của để. Nhưng người không biết phải chịu đói khát, đành đi làm thuê. Nhưng sau cách mạng, người giỏi hơn thành địa chủ, người kém hơn lên làm chủ, và kết quả thế nào, chẳng cần bàn cãi.
Giầu nghèo trong xã hội nào chả có, sự bất bình đẳng về thu nhập là câu chuyện của ngàn đời và sẽ còn mãi. Người tài năng, có hiểu biết sẽ giầu có hơn người ít kiến thức. Ở nông thôn, “địa chủ” đôi khi là tinh hoa của nền nông nghiệp. Tàn sát lớp người này đã thui chột nền nông nghiệp.
Nếu cha mẹ, ông bà đã chịu tội dù có oan uổng thì ra một nhẽ. Nhưng kiểu quản lý nửa cách mạng, nửa phong kiến “tru di tam tộc”, con cháu của lớp người bị cho là có tội không thể ngóc đầu lên được.
 |
Anh chị Lương-Tâm và người bạn Canada thăm DC. Ảnh: HM
Hè vừa rồi tôi gặp vài người thuộc dòng họ nhà sách Mai Lĩnh nổi
tiếng ở Hải Phòng đến DC chơi. Nói chuyện với khách mới biết nhà sách
này từng rất giầu có và nổi tiếng vùng Bắc Bộ. Mai Lĩnh là tên ghép của
làng Xuân Mai và núi Lĩnh ở Phúc Yên, thuộc dòng họ Đỗ Phúc Lương.Cụ Đỗ Văn Phong sinh bẩy người con trai, sáu người làm kinh doanh khắp Nam Bắc thời đó. Người con thứ tư là ông Đỗ Như Phượng ở lại quê trông nom gia đình và có một người con là Đỗ Như Lân. Vì ở quê gọi tên cha mẹ theo con trai trưởng và ông Phong là thứ 4 nên gọi là ông Tư Lân.
Là một người hiền từ, biết làm ăn, được dân làng quí mến. Những năm 1939-1945, làng quê nghèo khổ chưa từng có, thấy ông làm ăn phát đạt vì biết qui hoạch ruộng vườn, cả làng nhờ ông Tư giúp đỡ, có người xin làm con nuôi ông cho khỏi bị chết đói, hoặc giúp cho công ăn việc làm.
Nạn đói 1945, chính ông Tư là người mở kho thóc nhà mình để phát chẩn cho dân nghèo, dùng tiền mua thuốc cứu giúp người bệnh. Trang trại Mai Lĩnh từng là cơ sở giúp cho cách mạng như ép dầu, cất tinh dầu giun, mua rượu cồn, vận chuyển lên chiến khu Việt Bắc. Quân Pháp từng đốt phá tan hoang cơ nhà Mai Lĩnh.
Nhưng cuộc bể dâu Cải cách ruộng đất đã đẩy ông Lân xuống bùn đen. Từ một người lương thiện, hết lòng vì dân làng, đóng góp cho cách mạng, nhưng sau một đêm ông Tư Lân biến thành kẻ thù giai cấp vì đã quá giầu. Có lẽ làng Phúc Yên ngày ấy vẫn còn nhớ hình ảnh những nhân chứng mà ông Tư từng cưu mang đã buộc tội chính ông. Bị tịch thu toàn bộ gia sản, ông bị 15 năm tù đầy. Vợ con bị đẩy ra rìa làng.
Ông đã bị hành hạ về thể xác và tinh thần, cuối cùng đã chết trong tù năm 1955. Nhà sách Mai Lĩnh từ gia đình nổi tiếng ở Phúc Yên cuối cùng cũng bị xóa sổ sau cách mạng.
Con cháu phiêu bạt khắp nơi. Chị Lương (chị tên là Hiền Lương vì ông bố có thói quen đặt tên các con theo địa danh các tỉnh) ở Hải Phòng cưới anh Tâm cũng con nhà tư sản. Họ học rất giỏi nhưng cuối cùng không được vào đại học chỉ vì lý lịch, cho dù đã sửa sai, nhưng tiếng xấu để lại không ai gột rửa. Nhân chuyện vượt biên những năm 1980 ở miền Bắc, anh chị rủ nhau đi tìm bến bờ khác.
Hiện họ sống ở Canada. Hôm gặp ở Washington DC, anh Tâm chị Lương nhắc mãi Blog Hiệu Minh. Người chị gái của chị Lương cũng vừa tới thăm DC với con gái hiện đang ở bên Anh. Vướng chuyện lý lịch, họ phải bươn chải suốt cuộc đời, bây giờ mới tạm ổn.
Mấy lời cuối
Viết những chuyện như trên có lẽ phải cần hàng ngàn cuốn sách. Cuộc chiến thời Pháp, Nhật, Mỹ và sau này với Trung Quốc đã khiến máu chảy thành sông ở mảnh đất nhỏ bé này. Nhưng máu do chính người Việt tạo ra cũng không ít.
Thời thực dân, luật pháp nằm trong tay kẻ mạnh, sưu cao thuế nặng ở quê, tội ác để lại không nhỏ. Vì thế khi cách mạng nổ ra, hàng chục triệu người đi theo với niềm tin “Công bằng, bác ái, và dân chủ, người cày có ruộng”, khỏi phải bàn cãi về vai trò của ĐCS. Tuy nhiên những gì họ xử lý sau chiến thắng lẫy lừng mới là điều cần bàn.
 |
Chị gái của chị Hiền Lương. Ảnh: HM
Sau 1954 là thế, nhưng sau 1975, Cải tạo công thương nghiệp cũng xóa
đi một thế hệ tinh hoa biết làm ăn, và hệ lụy rất lớn về lý lịch để lại
cho con cháu. Hàng triệu người bỏ tổ quốc ra đi. Nhiều người thành đạt
nơi xứ người nhưng không thể đóng góp cho quê hương vì nhiều lẽ mà trong
đó dư chấn của Cải cách ruộng đất mà họ cho là một trong những điều mất
mát lớn.Bảo tàng Lịch sử Quốc gia ở Hà Nội vừa khai trương hôm 8/9 triển lãm “Cải cách ruộng đất 1946-1957″ với mục đích “giúp công chúng tiếp cận với những tài liệu, hiện vật gốc và có cách nhìn thực tiễn, khoa học, khách quan về cuộc vận động cách mạng ruộng đất trong tiến trình lịch sử dân tộc”. Rất có thể triển lãm còn sơ sài, nhưng dầu sao, xã hội đã cởi mở và được quyền nói về những chuyện trong quá khứ.
Những bài học cải cách ruộng đất áp dụng một cách mù quáng từ Trung Quốc và Liên Xô bị trả giá bằng xương máu dân tộc này. Phải chấm dứt sự phụ thuộc vào ngoại bang kể cả ý thức hệ. Sự dốt nát không thể kéo qua hai thế kỷ.
Triển lãm cũng là sự mở đầu cho sự kết thúc một trang sử bi tráng, đầy máu và nước mắt. Lãnh đạo quốc gia có tầm, có tâm, cần bạch hóa sai lầm quá khứ, lấy đó làm bài học cho hiện tại và hướng tới tương lai.
Đã đến lúc đất nước phải thay đổi, lãnh đạo phải thay đổi và mỗi chúng ta phải thay đổi. Sự mù quáng về ý thức hệ sẽ đưa đến một cuộc cải cách khác, máu đổ và thiệt hại mang tầm quốc gia, đau đớn kéo dài hàng thế kỷ, mà một cậu bé 3-4 tuổi ở Trường Yên nhớ hằn sâu trong trí óc tuổi thơ dù đã sau 60 năm.
Hiệu Minh. 9-9-2014.
Trích từ Wiki
- Luật sư Nguyễn Mạnh Tường đã nói về tình cảnh oan sai trong diễn văn đọc trước Mặt Trận Tổ Quốc, ngày 30 tháng 10 năm 1956 tại Hà Nội:” Qua cuộc Cải cách ruộng đất ta thấy bao nhiêu các chiến sĩ cách mạng thành tích lộng lẫy, có người ngực gắn tới hai huy chương kháng chiến bị kết án là phản động, cường hào gian ác và, sau khi nhận tội, bị tống giam hay bị hành hình. [...] Trong cuộc kháng chiến anh dũng của ta, những đồng bào đã hi sinh, có thể nói được, chết với trong lòng chan chứa nỗi vui sướng vì chết cho sự nghiệp giải phóng dân tộc khỏi nanh vuốt của địch. Họ chết vì địch, cho ta, đó là cái chết tích cực, cái chết vẻ vang, cái chết oanh liệt mà Tổ quốc ghi nhớ muôn thuở. Trái lại, các người chết oan vì các sai lầm trong cuộc Cải cách ruộng đất này, lúc tắt thở, cay đắng đau xót vì chết với một ô danh. Chúng ta đã xoá bỏ cái ô danh đó, nhưng con cháu của các nạn nhân tài nào mà không ngậm ngùi? Đau đớn hơn, bây giờ ta làm thế nào mà biến cái khổ cực của người tắt thở thành một niềm an ủi cho họ được
- Năm 2005, nguyên Thủ tướng Việt Nam Võ Văn Kiệt nhìn nhận: Trong các chiến dịch cải cách ruộng đất và cải tạo công thương nghiệp, nhiều nhân sĩ yêu nước, nhiều nhà kinh doanh có công với cách mạng đã không được coi như bạn nữa, gây những tổn thất lớn về chính trị và kinh tế.
-Sự thật của cuộc triển lãm ‘cải cách ruộng đất’
An Nhiên, thông tín viên RFA
Hình ảnh một trong hàng trăm hàng ngàn vụ đấu tố của cộng sản
Files photos
Chính quyền Hà Nội quyết định cho phép triển lãm những hình ảnh, di
vật trong thời gian Cải Cách Ruộng Đất, tuy nhiên cuộc triễn lãm có phản
ánh đúng với những gì đã diễn ra trong lịch sử?
Files photosKhông đầy đủ không trung thực
Vào sáng ngày 8/9/2014 tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia Hà Nội khai mạc cuộc triển lãm 150 hình ảnh và các di vật về “cải cách ruộng đất” trong khoảng thời gian từ 1946-1957 trong một không gian rộng khoảng 230m2. Sự kiện đang thu hút rất nhiều sự quan tâm của các nhà sử học và công chúng. Ông Nguyễn Văn Cường, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia cho biết chủ đề triển lãm tái hiện giai đoạn lịch sử mà Đảng Cộng sản Việt Nam giúp “người cày có ruộng, xóa bỏ giai cấp bốc lột ở nông thôn”, và thành tựu đó có phần đóng góp rất lớn vào trường kỳ kháng chiến giành độc lập tòan dân tộc Việt Nam – trên bản tin thời sự của VTV vào tối 8/9:
“Chúng tôi muốn công chúng sẽ được tiếp cận một cách nó đa chiều và tòan diện về buổi thực hiện, việc thành tựu nó rất là lớn. Trong buổi triển lãm này nó thể hiện đó là cảnh “người cày có ruộng”, đó là xóa bỏ giai cấp bốc lột.
Thế nhưng mà với 150 hiện vật được bày ở đó thì nó đưa lại cho tôi cái nhận xét không đúng như là những gì tôi đã đọc được hoặc là tôi đã nghe được trực tiếp từ những nạn nhân của cải cách ruộng đấtTiến sĩ Nguyễn Xuân Diện Phó giám đốc Thư viện Hán Nôm Việt Nam đang công tác tại Hà Nội, hy vọng cuộc triển lãm CCRĐ của chính quyền Hà Nội sẽ đem đến cho công chúng một cái nhìn tương đối tòan diện, tuy nhiên ông đã thất vọng sau khi đi xem và nghe ban tuyên huấn thông báo trên phương tiện truyền thông:
Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện
“Thế nhưng mà ở trong đó thấy những tư liệu hoặc là những hình ảnh khác nhau về cuộc cải cách ruộng đất này. Qua đấy để cho những người mà không sống được trong thời kỳ đó, sẽ tìm hiểu được cái cuộc CCRĐ này như thế nào. Thế nhưng mà với 150 hiện vật được bày ở đó thì nó đưa lại cho tôi cái nhận xét không đúng như là những gì tôi đã đọc được hoặc là tôi đã nghe được trực tiếp từ những nạn nhân của cải cách ruộng đất.”
Ông Diện cho biết tiếp không chỉ mình Ông nói rằng cuộc triển lãm CCRĐ này là không trung thật mà còn có nhiều người đã lên tiếng cũng viết trong quyển lưu bút được đặt tại phòng triển lãm, trong đó có người từng là người trong cuộc:
“Tôi đã ghi vào sổ ghi cảm tưởng là tôi đã đến xem triển lãm CCRĐ, các hiện vật không toát lên sự không trung thật về CCRĐ, cùng ký tên, cùng ở trong cái trang lưu bút đó thì có một người là Tiến sĩ sử học Việt Trần Hoàng cũng ghi trong là cảm nhận sau khi xem triển lãm CCRĐ đây là vấn đề khá nhạy cảm, có triển lãm còn hơn là không có. Tuy nhiên với tư cách là người trong cuộc, tôi không thấy triển lãm đáp ứng được yêu cầu mong mỏi của công chúng từ khá lâu.”
Tôi thấy thiếu một điều mà tôi quan tâm nhất đó là phần đấu tố địa chủ, con số bao nhiêu địa chủ bị bắt oan không thấy, tôi cũng muốn xem cái cảnh mà nông dân đấu tố địa chủ mang họ ra tòa án dân nhân đấu tố như thế nào? Trói tay, trói chân sỉ nhục họ ra làm sao? Thì tôi không thấy?Sự thật của việc cải cách ruộng đất vẫn được che dấu
Blogger Nguyễn Tường Thụy
Blogger Nguyễn Tường Thụy là người có mặt trong ngày khai mạc triển lãm CCRĐ cũng muốn tìm hiểu sự thật thông tin – hiện vật trong việc CCRĐ, nhưng rồi Ông Thụy cũng thất vọng, cho rằng buổi triển lãm chỉ mang tính thành tích của chính quyền, không nói lên sự thật:
“Hình ảnh hiện vật ít, có thể họ đã chọn lọc, tôi thấy thiếu một điều mà tôi quan tâm nhất đó là phần đấu tố địa chủ, con số bao nhiêu địa chủ bị bắt oan không thấy, tôi cũng muốn xem cái cảnh mà nông dân đấu tố địa chủ mang họ ra tòa án dân nhân đấu tố như thế nào? Trói tay, trói chân sỉ nhục họ ra làm sao? Thì tôi không thấy?”
Ông Thụy tiếp lời:
“Còn ngoài ra trưng bày những cảnh địa chủ, còn nông dân ăn mặc rách rưới, quần áo nông dân thế này…quần áo của địa chủ thế kia, và hình ảnh nông dân hồ hởi theo đảng để ủng hộ CCRĐ thì những hình ảnh ấy rất là nhiều, và cũng đưa ra những hình ảnh trước và sau CCRĐ nông dân được này, nọ thì nó được nâng lên. Nhưng về tòan hoàn cảnh không được đều, phần nào muốn nhấn mạnh thì nhiều hiện vật hơn, phần nào họ không muốn nhấn mạnh thì ít hiện vật hơn.”
Trong những hiện vật triển lãm cũng nói đến sự sai lầm của Đảng cộng sản trong việc CCRĐ, tuy nhiên những hình ảnh – hiện vật – tài liệu cụ thể thì công chúng không được biết đến một cách rõ ràng, Ông Nguyễn Tường Thùy cho biết:
Trong cuộc triển lãm này không thấy những hình ảnh đó, nó rất là phiến diện đáng lẽ ra là nói hết được tòan cảnh của việc CCRĐ, nhưng mà khi đến xem cái cuộc triển lãm đó thì chỉ thấy được hình ảnh tưng bừng của nông dân được chia rượu, và là thấy được đời sống xa hoa của địa chủ“Khi mà nói về sửa sai thì cũng trưng bày một số cái văn bản, nói về vấn đề sửa sai một vài hình ảnh, vì dụ như trong hội nghị đại khái là, hội nghị nói về sai lầm trong CCRĐ xảy ra trong năm 1956 hay 1957, thì có một cái ảnh ông Hồ khóc mà khi nhận sai lầm thì cũng không có được trưng ra, bức ảnh đó tôi thấy rất là ấn tượng.”
Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện
Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện rất bức xúc khi mà cuộc triển lãm mang tính lịch sử, nhưng không được trung thật, những sai lầm – tội ác do chính quyền gây ra thời đó không được đưa ra, những việc phá tan chùa, đình, miếu, làng, xã…làm phá vỡ những truyền thống đạo lý – văn hóa tốt đẹp của con người Việt Nam qua ngàn năm:
“Trong cuộc triển lãm này không thấy những hình ảnh đó, nó rất là phiến diện đáng lẽ ra là nói hết được tòan cảnh của việc CCRĐ, nhưng mà khi đến xem cái cuộc triển lãm đó thì chỉ thấy được hình ảnh tưng bừng của nông dân được chia rượu, và là thấy được đời sống xa hoa của địa chủ và tầng lớp trên…”
Ông Diện tiếp lời với chúng tôi:
“Cải cách ruộng đất là do người Trung Quốc, các chuyên gia Trung Quốc chỉ đạo và cố vấn đã được thực hiện một cách rất là rầm rộ trong miền Bắc Việt Nam và đã gây ra là biết bao đau thương. CCRĐ là nó đóng thẳng trực tiếp, phá tan kết cấu làng xã Việt Nam, nó tàn phá luân lý đạo đức lúc bấy giờ là cha tố con, con tố cha, vợ tố chồng, anh em tố nhau…Nó tàn phá cái đạo lý luân lý vô cùng, và những người là nạn nhân của thời đó họ nghĩ lại rất thấy kinh hoàng.”
Theo sự quan sát của Ông Nguyễn Tường Thùy, cuộc triển lãm hiện tại Hà Nội, chính quyền Việt Nam muốn hình ảnh – thông tin về việc CCRĐ được khắc phục tốt đẹp trong con mắt của người dân, dẹp những dư luận không tốt về cải cách ruộng đất mà lâu nay công luận, mọi người vẫn thường nhắc đến.
iBook Cải Cách Ruộng Đất:
http://www.rfa.org/vietnamese/people_stories/land_reform-12022013161432.html
Chuyên đề Cải Cách Ruộng Đất:
http://www.rfa.org/vietnamese/SpecialTopic/landreform
-Cải cách Ruộng ̣đất: văn bản và ý kiến
Boxitvn
Triển lãm ‘tài sản địa chủ’ tại Bảo tàng Lịch sử ở Hà Nội
Nhìn lại một số văn bản và ý kiến trước
đây và hiện nay nhân cuộc triên lãm Cải cách Ruộng đất đang
diễn ra tại Hà Nội:
Luật Cải cách Ruộng đất 04/12/1953 do Hồ Chí Minh ký:
Chương IV: Cơ quan chấp pháp và phương pháp thực hiện cải cách ruộng đất
Điều 32. – Trong thời gian cải cách ruộng đất, sẽ lập
Uỷ ban cải cách ruộng đất ở Trung ương, khu và tỉnh. Dưới sự lãnh đạo
của chính quyền, Uỷ ban cải cách ruộng đất có nhiệm vụ thi hành luật cải
cách ruộng đất, và lãnh đạo cụ thể cuộc phát động quần chúng thực hiện
cải cách ruộng đất.
Điều 33. – Ở cấp xã, hội nghị đại biểu nông dân toàn
xã, ban chấp hành Nông Hội xã là những cơ quan hợp pháp chấp hành luật
cải cách ruộng đất.
Điều 34. – Khi phân định thành phần giai cấp, phải
theo đúng điều lệ phân định thành phần giai cấp ở nông thôn do Chính phủ
quy định.
Thành phần giai cấp do hội nghị đại biểu nông dân
bình nghị và quyết định. Người đương sự phải được dự hội nghị để tham
gia bàn định.
Quyết định của xã về thành phần giai cấp phải do Uỷ
ban Kháng chiến Hành chính tỉnh duyệt y, hoặc do cơ quan được Uỷ ban
Kháng chiến Hành chính tỉnh uỷ quyền, duyệt y. Gặp trường hợp tranh
chấp, thì phải đưa ra Toà án Nhân dân Đặc biệt xét định.
Điều 35. – Nghiêm cấm mọi hành động chống lại hoặc
phá hoại phong trào phát động quần chúng cải cách ruộng đất. Từ lúc ban
hành luật cải cách ruộng đất đến lúc tuyên bố kết thúc cuộc cải cách
ruộng đất, tuyệt đối cấm địa chủ chuyển dịch ruộng đất, trâu bò, nông cụ
bằng bất cứ hình thức nào. Kẻ phạm pháp do Toà án Nhân dân Đặc biệt xét
xử.
Trung Quốc đã bắt đầu Thổ địa Cải cách từ 1950
Điều 36. – Ở những nơi phát động quần chúng thực hiện
cải cách ruộng đất, sẽ lập Toà án Nhân dân Đặc biệt. Toà án Nhân dân
Đặc biệt có nhiệm vụ:
1) Xét xử Việt gian, phản động, cường hào gian ác và những kẻ chống lại hoặc phá hoại cải cách ruộng đất;
2) Xét xử những vụ tranh chấp về ruộng đất và tài sản có liên quan đến cải cách ruộng đất;
3) Xét xử những vụ tranh chấp về phân định thành phần giai cấp.
Đối với kẻ phạm pháp thì xét xử theo pháp luật.
Nghiêm cấm bắt bớ và giết chóc trái phép, đánh đập, tra tấn hoặc dùng
mọi thứ nhục hình khác. Điều lệ tổ chức Toà án Nhân dân Đặc biệt do
Chính phủ, quy định.
Văn bản của Chính phủ Việt Nam:
Hoàn thành cải cách ruộng đất và khôi phục kinh tế quốc dân (1955-1957):
Hội nghị lần thứ 10, Ban Chấp hành Trung ương Đảng
Lao động Việt Nam (khóa II) đã thảo luận kỹ và kết luận về thắng lợi và
sai lầm của cải cách ruộng đất. Hội nghị đã đề ra phương hướng và chủ
trương sửa sai 10 điểm.
“Hội đồng Chính phủ họp dưới sự chủ toạ của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kiểm điểm việc thi hành Luật cải cách ruộng đất và công tác chỉnh đốn tổ chức, quyết định những chính sách cụ thể để sửa chữa sai lầm”
Với tinh thần dũng cảm tự phê bình và phê bình, với ý
thức trách nhiệm cao trước toàn thể nhân dân, Đảng Lao động Việt Nam
một mặt nhanh chóng sửa chữa sai lầm, mặt khác có những biện pháp củng
cố và phát huy thắng lợi, kịp thời có những chủ trương đúng đắn đưa nông
thôn miền Bắc tiến lên.
Cuối tháng 10-1956, Hội đồng Chính phủ họp dưới sự
chủ toạ của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kiểm điểm việc thi hành Luật cải
cách ruộng đất và công tác chỉnh đốn tổ chức, quyết định những chính
sách cụ thể để sửa chữa sai lầm.
Ngày 9-12-1956, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh về
chế độ báo chí nhằm bảo đảm quyền tự do ngôn luận của nhân dân và ngăn
cấm những kẻ lợi dụng báo chí làm hại đến công cuộc đấu tranh cho hoà
bình, thống nhất, độc lập và dân chủ của nước nhà.
Nguyễn Minh Cần trên trang RFA về ‘đấu tố địa chủ’
“… Của nổi thì rõ rồi, nhưng của chìm là vàng bạc,
tiền thì rất khó cho nên phải truy tài sản. Nhưng nói thực ra anh em họ
vẫn gọi là “truy của” hay “tra của”. Truy ngày, truy đêm liên tục. Tôi
còn nhớ khi tôi đi cải cách ruộng đất ở Thái Bình thì có nghe một câu
than như thế này, đến bây giờ tôi vẫn còn nhớ:
Truy đêm rồi lại truy ngày Tra lui tra tới của mày
để đâu Sân vườn, chuồng lợn, bờ ao Đào tung, xới hết chẳng sao: có vàng
Trời ơi, oan thật là oan Thân con quá khổ biết làm sao đây
Còn việc lập hồ sơ các loại địa chủ, cường hào thì
chủ yếu dựa vào lời tố của bần cố nông. Nhưng có một điều có thể nói là
người ta đánh vào lòng tham lam, vào lòng hận thù…Và người ta nói rằng
ai tố nhiều thì sau này là chia tiền, chia ruộng đất, chia tài sản…thì
sẽ được nhiều. Cho nên, nói thật đánh vào lòng tham, đánh vào lòng hận
thù, cho nên cũng nhiều người tố rất bừa bãi. Ở nông thôn lúc bấy giờ
gọi là “tố điêu” hoặc “tố đại hội”, “tố bừa”.
Nhưng khốn nỗi, tất cả những lời tố đó đều coi như
những bằng chứng để kết tội người địa chủ, hoặc người đối tượng mà mình
coi là phản động hay đảng phái…Cho nên sau khi lên hồ sơ rồi, tức là đưa
lên đoàn cải cách ruộng đất, tức là đoàn duyệt xong và chuẩn bị cho
việc đấy và xử án…
Tổ chức tòa án là tổ chức cuộc đấu. Trước đó bao
nhiêu ngày phải chuẩn bị, người ta làm như là một diễn tập cho một vỡ
kịch, tức là mỗi người nông dân lên tố như thế nào, rồi ý cho họ chỉ mặt
như thế nào, tức là xỉa vào mặt của địa chủ…
Tổ chức tòa án là tổ chức cuộc đấu. Trước đó bao
nhiêu ngày phải chuẩn bị, người ta làm như là một diễn tập cho một vỡ
kịch, tức là mỗi người nông dân lên tố như thế nào, rồi ý cho họ chỉ mặt
như thế nào, tức là xỉa vào mặt của địa chủ, bắt quì xuống như thế
nào…tất cả những cái đó được đạo diễn trước một cách rất cẩn thận. có cả
một kế hoạch, diễn tập như diễn một vỡ tuồng.
Như vậy đấu, có khi đấu 2-3 ngày tùy theo “tình trạng
nghiêm trọng” của địa chủ hay số người… Sau khi kết án thì hành quyết
ngay ở trước mặt.”
Về triển lãm Cải cách Ruộng đất
“Từ 1958, Hà Nội nhất trí coi việc áp dụng mô hình Xô Viết, ruộng đất của gần như toàn bộ nông dân miền Bắc lại bị đưa vào hợp tác xã”Trương Huy San
Nguyễn Quang Lập trên Facebook:
“Phần trưng bày gây nhiều cảm xúc nhất cho người xem
có lẽ là góc đối lập về cuộc sống của giai cấp địa chủ với tầng lớp bần
cố nông. Một bên là cuộc sống xa hoa, phong lưu, thừa mứa chứa chan, ăn
sung mặc sướng, một bên là rách rưới bần cùng, áo đụp hàng chục tấm vá,
cơm không đủ ăn, kéo cày thay trâu, nhà cửa xiêu vẹo, dột nát. Những
khung cảnh cách đây gần nửa thế kỷ ấy, đến giờ trông vẫn quen quen.”
Chau Doan trên Facebook:
“Không một học thuyết cao siêu nào được cho phép con
đấu tố cha mẹ, vợ đấu tố chồng để tách mình ra thành một tầng lớp khác,
đoạn tuyệt với thành phần cũ. Đời thủa nhà ai con lại gọi bố, mẹ bằng
mày, xưng tao? Bố mẹ lại gọi con là ông bà nông dân, thưa gửi thành
kính. Còn gì cay đắng hơn không?
… Điều này tàn phá luân lý, quan hệ, niềm tin của con
người. Những gì quý giá nhất mà phá đi, thì cuộc sống này còn ý nghĩa
gì nữa? Nông dân, bần cố nông mù chữ đứng lên xử những người có học, mà
đa phần toàn là vu khống, rồi xử bắn họ. Cuộc cách mạng long trời lở đất
hay là một cuộc tàn sát?
Cứ nghe chuyện xử bắn bà Năm là lòng mình xót xa.
Người phụ nữ đẹp như thế, giỏi như thế, và bà ta rất yêu cách mạng nữa
chứ. Buôn thép, lụa, cưu mang Việt Minh nhiều như thế. Cống hiến số
vàng, tiền lớn thế lại bị bắn đầu tiên.
Triển lãm là ‘Cải cách Ruộng đất 1946 -1957′ nhưng cuối 1953 Hồ Chủ tịch mới ký ‘Luật Cải cách Ruộng đất’
Tuy nhiên, chúng ta hiểu rằng những người cộng sản
lúc ấy bị sức ép từ Xô Cộng và Trung Cộng, và đây chính là sự phi lý,
nỗi nhục, nỗi khổ của dân tộc này. Điều này cho mỗi cá nhân chúng ta một
bài học. Đừng nghe bố con thằng nào, trước hết phải tin ở mình, phải
vận dụng đầu óc, suy nghĩ để tự tách bạch đúng sai trong cuộc đời.
Đảng cần nhìn thẳng vào quá khứ. Thời đại thông tin,
không thể mập mờ được đâu. Đảng phân minh với quá khứ thì Đảng mới dẫn
dắt chúng em tới tương lai tươi sáng được Đảng ạ. Tóm lại, cái triển lãm
này là một thất bại hoàn toàn. Không nói thì thôi, đừng nói nửa chừng.
Người hiểu biết, vào chỉ thấy bực mình.”
Trương Huy San trên Facebook:
“Rất tiếc chưa ai chỉ ra rằng, cái sai của cải cách
ruộng đất không phải là phần đã sửa mà là cái gốc của nó: Đảng đã tự
trao cho mình quyền có thể tước đoạt tính mạng và tài sản của người dân
một cách man rợ. Triển lãm có đưa những nụ cười của những nông dân được
chia “quả thực” nhưng Triển lãm đã không cho biết niềm vui không đạo lý
đó của những bần cố nông cũng ngắn chẳng tày gang. Từ 1958, đặc biệt là
sau khi Hồ Chí Minh (người dưới sức ép của Mao & Staline đã đưa cải
cách ruộng đất vào áp dụng với nhân dân ta) dự hội nghị 81 đảng cộng sản
và phong trào công nhân quốc tế tại Mascova trở về, nhất trí coi việc
áp dụng mô hình Xô Viết (vào VN) là “một vấn đề mang tính bắt buộc”,
ruộng đất của gần như toàn bộ nông dân miền Bắc lại bị đưa vào hợp tác
xã.”
Trinh Nguyễn trên báo Thanh Niên:
“Nhưng hạn chế lớn nhất của triển lãm chính là thiếu
vắng các câu chuyện kể. Sự “nhạy cảm” của đề tài cải cách ruộng đất có
lẽ cũng giống như đề tài thời bao cấp. Đó là những thời kỳ chúng ta đã
từng có cái sai, để rồi nhìn thấy nó và sửa chữa nó. Nhưng nếu triển lãm
bao cấp của Bảo tàng Dân tộc học cách đây cả chục năm tái hiện được câu
chuyện thân phận con người thì triển lãm này chưa chạm vào đó. Không ai
rõ, những con người cụ thể, có những hiện vật được trưng bày ở đây, đã
đi qua thời kỳ đó ra sao. Họ, con cháu họ, hiện sống thế nào, quan niệm
gì về thời kỳ lịch sử ấy.”
Nguồn: bbc.co.uk
-Nhà xuất bản nói về tác động của tác phẩm Đèn cù
Kính Hòa, phóng viên RFA
Quyển sách tư liệu mang tựa đề Đèn Cù của nhà văn, nhà báo Trần Đĩnh RFA files
Cuối tháng Tám 2014 tác phẩm Đèn Cù của nhà văn Trần Đĩnh được nhật
báo Người Việt xuất bản tại miền Nam California, Hoa Kỳ. Nhà báo Đinh
Quang Anh Thái cho biết nhận định của ông về tác động của quyển sách này
lên chính trị và xã hội Việt nam.
RFA filesKính Hòa: Đứng ở góc nhìn của nhà xuất bản, trong đợt ấn hành đầu tiên này ông nhận thấy sự quan tâm của công chúng trong và ngoài nước về tác phẩm này như thế nào?
Ông Đinh Quang Anh Thái: Thưa quý thính giả của Đài Á châu tự do, với hầu hết những độc giả đã mua quyển sách Đèn cù mà chúng tôi có dịp gặp gỡ tiếp chuyện, thì họ đều thích thú ở quyển Đèn cù ở hai điểm chính. Điểm đầu tiên là về những sự kiện mà tác giả Trần Đĩnh đưa ra trong quyển này. Những sự kiện này thì có nhiều cái không xa lạ với người đọc, nhưng những nguồn tin khác thì thường là trích dẫn chứ không phải trực tiêp như tác giả Trần Đĩnh. Chúng tôi có thể đưa ra ít nhất là hai ví dụ sau đây.
Thứ nhất là người ta có thể đọc ở nhiều quyển sách khác về chuyện trong đợt vận động cải cách ruộng đất thì nhà nước cộng sản Việt nam đã bắn người đầu tiên là bà Nguyễn Thị Năm là một người đàn bà giàu có ở miền Bắc, đã nuôi không biết bao nhiêu bộ đội Việt minh trong công cuộc kháng Pháp từ năm 1940. Nhưng ít ai kể lại chuyện bà Năm bị bắn như thế nào. Việc ông Trần Đĩnh mô tả sau khi bà Năm bị bắn xong thì thân xác quá lớn so với cổ quan tài bằng gỗ nhỏ, thì ba người trong đội cải cách đứng dậy dùng chân đạp nát bà cụ Long này vào trong quan tài.
Bài viết là lên án địa chủ và lên án đích danh bà Nguyễn Thị Năm. Điều đó cho thấy dù là bị áp lực hay là tự ý, ông Hồ Chí Minh cũng là người chủ mưu trong việc bắn một người có công rất lớn trong công cuộc kháng PhápCái sự việc thứ hai là người ta thường nói ông Hồ Chí Minh chỉ vì chịu áp lực của Trung quốc mà bắn bà Năm mà thôi bởi vì bà Năm từng nuôi những cán bộ cao cấp nhất của đảng từ ông Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Lương Bằng, v.v… Nhưng ông Trần Đĩnh đưa ra một tài liệu hiếm có đăng trên tờ Sự thật mà lúc đó ông là biên tập viên, là một bài viết dưới bút danh CB là bút danh của ông Hồ Chí Minh. Nội dung bài viết là lên án địa chủ và lên án đích danh bà Nguyễn Thị Năm. Điều đó cho thấy dù là bị áp lực hay là tự ý, ông Hồ Chí Minh cũng là người chủ mưu trong việc bắn một người có công rất lớn trong công cuộc kháng Pháp. Đó là chưa kể bà Long (hay là bà Năm) còn có hai người con trai mà một người lên đến cấp trung đoàn trưởng trong trận đánh Điện Biên Phủ.
Một sự kiện nữa là từ trước tới giờ người ta hay nói ông Lê Duẫn, Tổng bí thư đảng cộng sản Việt nam là người kiên quyết chống Trung quốc qua cuộc chiến tranh 1979. Nhưng theo tài liệu của Trần Đĩnh thì người ta thấy từ những năm 1950 thì Lê Duẫn là người hết lòng theo Trung quốc, ông Lê Duẫn có viết rằng Mao Trạch Đông là Lê Nin của phương Đông. Và tất cả những gì của Trung quốc là mẫu mực mà đảng cộng sản Việt nam phải theo. Chính ông Lê Duẫn là người đã ra lệnh bắt giữ những người thuộc nhóm gọi là xét lại chống đảng, tức là chống lại nghị quyết số 9 của đảng cộng sản Việt nam muốn tấn công miền Nam bằng võ lực.
Thưa quí thính giả là phản ứng của người đọc là họ cảm ơn tác giả Đèn cù là ông Trần Đĩnh. Một điều nữa là những nhà văn, những người cầm bút tại hải ngoại khi đọc Trần Đĩnh đều nói là rất tiếc ông sinh ra trong một đất nước chiến tranh như vậy, chứ bình thời mà ông dùng khả năng của mình để viết thôi thì ông đã trở thành một nhà văn lớn. Vì ông có một văn phong rất đặc biệt không có người nào có cả. Ông có một văn tài mà những người cầm bút mà chúng tôi tiếp xúc ở quận Cam, miền Nam California đều thán phục.
Từ những năm 1950 thì Lê Duẫn là người hết lòng theo Trung quốc, ông Lê Duẫn có viết rằng Mao Trạch Đông là Lê Nin của phương Đông. Và tất cả những gì của Trung quốc là mẫu mực mà đảng cộng sản Việt nam phải theoKính Hòa: Theo ông thì tác động của quyển sách này lên hiện trạng xã hội Việt nam hiện nay sẽ như thế nào không?
Ông Đinh Quang Anh Thái: Có một blogger từ Việt nam viết thư cho chúng tôi nói rằng khi họ đọc Đèn Cù trên mạng Internet, thì họ nghĩ đến một điều là trong tình hình Việt nam hiện nay dưới áp lực nặng nề của cộng sản Trung quốc, xâm lấn biển đảo của Việt nam thì một số đông dân chúng Việt nam căm phẫn và muốn chống lại bằng cách thoát Trung mà thôi.
Thoát Trung tức là thoát ra khỏi ảnh hưởng của cộng sản Trung quốc. Nhưng blogger này nói là trong những dịp trao đổi với bằng hữu ở Việt nam thì họ nói là cuốn Đèn cù lại là một tư liệu nữa, cho thấy là người dân Việt nam phải dứt khoát một điều là muốn thoát Trung thì phải thoát khỏi chế độ cộng sản hiện nay. Theo những người đọc trong nước mà chúng tôi biết được qua mạng xã hội và blog thì cuốn Đèn Cù là một tư liệu quan trọng để cho người dân Việt nam không còn một chút mơ hồ gì nữa về đảng cộng sản cũng như chính sách của họ đối với Trung quốc.
Kính Hòa: Xin cám ơn nhà báo Đinh Quang Anh Thái dành cho chúng tôi thời gian thực hiện buổi phỏng vấn này.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét