Tổng số lượt xem trang

Thứ Sáu, 14 tháng 12, 2012

Tin thứ Sáu, 14-12-2012 - cập nhật

CHÍNH TRỊ-PHÁP LUẬT
- Phát động nhắn tin ủng hộ ngư dân Hoàng Sa, Trường Sa (LĐ). – Lực lượng kiểm ngư đủ sức bảo vệ ngư dân (VnMedia).- Kiểm ngư hỗ trợ ngư dân bám biển (ĐĐK). – Quảng Nam: Ngư dân được mùa ruốc (DV).
- QUÂN ỦY TRUNG ƯƠNG TỔ CHỨC HỘI NGHỊ NĂM 2012: Thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự-quốc phòng (PLTP/CP).
- Tình trạng giáo xứ Cồn Dầu hiện nay (RFA). “Giới cầm quyền làm tiếp tục hơn. Mấy ngày nay họ làm tiếp tục – làm ngày hôm nay rồi tới ngày khác nữa, họ nói thế đó. Họ nói họ làm là họ làm. Họ quyết làm là họ làm”. Đây rồi, chắc sẽ không có ứng viên nào tốt hơn anh Nguyễn Bá Thanh và lãnh đạo Đà Nẵng để cử ra ngoài Hoàng Sa, biển Đông, chống bọn “tàu lạ” hàng ngày xâm phạm lãnh hải VN! – Lời vàng ngọc và quả trứng gà (Quê Choa).
- Bài viết của Chủ Tịch nước Trương Tấn Sang để trấn an dân: Mãi mãi là sao sáng dẫn đường (TN). “Trước hết, với tư cách là người có trọng trách trong Đảng và là người đứng đầu Nhà nước CHXHCN Việt Nam, tôi xin khẳng định rằng: Đảng, Nhà nước ta không bao giờ bán nước cho các thế lực bên ngoài như những kẻ xấu vu cáo… Hành động bán nước hay những việc làm tương tự sẽ chịu sự nguyền rủa, oán hận của các thế hệ sau này, cũng như chúng ta đã từng phê phán nghiêm khắc những nhân vật và những chế độ như thế trong lịch sử”.
- CỤ TỔNG CÒN TRÁCH AI? (Huỳnh Ngọc Chênh). “Chỉ xin hỏi nhỏ cụ Tổng hai câu: 1. Một chính quyền đánh tan bọn chống lũ bá quyền, ngăn không cho dân biểu tình chống xâm lược, chính quyền đó là chính quyền cho ai? 2. Một chính quyền đánh tan lũ chống bọn tham nhũng, quyết không cho dân biểu tình chống tham nhũng, chính quyền đó là của ai?
- Từ Tôn thất lập đến phản biện Karl Marx (DLB). – Bổ sung: một độc giả gửi tới một bài liên quan tới ông TTL: Nhạc sĩ nào ngồi trên xe biển xanh gây tai nạn? (Giadinh.net).
- Bộ trưởng y tế CSVN được bình chọn là Person of the Year (Sống Magazine). “Bà Kim Tiến được vinh dự trao cho giải Person of the Year, với thành tích 3N, được viết tắt bởi các cụm từ Ngu ngốc, Ngang ngược và Nịnh nọt”.  – Giá viện phí sẽ tiếp tục tăng (VnMedia). – Thanh tra Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ (SGGP). – Bỏ ngỏ quản lý chất lượng bệnh viện (SGGP). – Bệnh viện, phòng khám tư hết hạn hành nghề: Người bệnh vẫn được đảm bảo quyền lợi (SGTT). – Bộ Y tế thông báo kết quả kiểm nghiệm thực phẩm Tết (Petrotimes).
- Nhà báo, Trung tướng Hữu Ước và cái phong bì (FB Tấm gương/ Trương Duy Nhất).
- “Nói bâng quơ 100 triệu chạy việc… chỉ làm rối dư luận!” (Kiến thức). – Chuyện không chỉ của Hà Nội (PLTP). – Về bài đã điểm: Cựu Bí thư Huyện ủy bị tố “ăn” 75 triệu đồng để “chạy” chân nấu bếp (Dân tin). Một độc giả cho biết: “Tất cả các trang đều bị gọi điện đề nghị gỡ bài xuống, chỉ còn lại trang này”.
- Có Phải Mỹ Trả Thù? (DĐCN). “Suốt 18 năm, một công ty tư bản quốc tế thương vụ khống chế Việt Nam, vẫn khai lỗ, vẫn không nộp một xu thuế nào.  Có phải có bàn tay quan chức nào che đỡ? Rút ruột thị trường VN, thực tế là mồ hôi nước mắt của toàn dân vậy”.
- Ngân sách cho 2 chương trình mục tiêu quốc gia năm 2013: Bố trí vốn còn dàn trải (DV). – Kinh phí ứng phó BĐKH và khắc phục ô nhiễm môi trường: Đã ít lại quá dàn trải (NNVN).
Việt Nam dưới cái nhìn của “thiên triều” Trung Quốc (RFI)   —-ASEAN, TQ và nguy cơ đối đầu trên biển (VNN)   —-TQ không được cản trở ngư dân Việt (VNN)   —-Trung Quốc bất cần phải trái? (TVN)
Trung Quốc và chiến thuật “góp gió thành bão” ở Biển Đông (RFA)   —-Biển Đông bất ổn vì chính sách lộn xộn của Trung Quốc -Infonet     —Hải quân Trung Quốc bí mật tập trận trên biển Đông - Phunutoday.vn  —-Tham vọng lãnh thổ trên biển của TQ đang cố tình thách thức tứ phía - Báo Giáo dục Việt Nam   —-‘Đào tạo giới trẻ nghiên cứu về chủ quyền Hoàng Sa’ -VnExpress   —Mỹ khẳng định lại quyết tâm bảo vệ quyền tự do hàng hải  (RFI)
Mỹ và Trung Quốc thành đồng minh khi nào? (VNN)
‘Chính quyền phải cất tiếng nói cùng người dân’ (BBC/nghe)  —-Kỳ Duyên ‘không đả động chính trị trên sân khấu’ (BBC/nghe)
4 người Hmong bị tuyên án 19 năm tù về tội lật đổ chính phủ(VOA)    —-Việt Nam: Kết án tù bốn người H’Mông vì mưu toan lật đổ chế độ (RFI) —-Thủy điện nhỏ: đừng giao trứng cho ác(RFA)   —Đề nghị chính phủ loại bỏ các dự án thủy điện nhỏ(RFA)
Tìm kiếm phế liệu chiến tranh: hiểm hoạ chết người(RFA)   —Anh Nguyễn Đắc Vinh tái đắc cử bí thư thứ nhất TW Đoàn - Tuổi Trẻ  —-  Con Thủ tướng vào Trung ương Đoàn (BBC)—-VnExpress -9 cán bộ quản lý thị trường bị đình chỉ công tác
Công khai thông tin để diệt tham nhũng đất (VNN)     —Đừng để tham nhũng làm xói mòn lòng tin của nhân dân (NLĐO)—-Bộ trưởng Dũng: Cứu BĐS bằng nhà ở xã hội (VNN)   —-Lời tự thú của các phi công Mỹ (TVN)
Đối thoại với Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng(TNO)   —Trên 240.000 ha đất rừng bị lấn chiếm trái phép (TN)
Thu nhập chục triệu/tháng vẫn xin tiền bố mẹ (VEF)   —Sửa đổi quy định đăng ký xe (TN)   —Để tội phạm lộng hành, giám đốc công an phải chịu trách nhiệm (TN)    —Phải tôn trọng quyền sở hữu tài sản của dân (TN)
Người tiêu dùng cô đơn  (TN) -Có lẽ chưa bao giờ người tiêu dùng lại cô đơn và vất vả trên mặt trận bảo vệ quyền lợi của mình như hiện nay. Họ phải tự phân biệt hàng thật – hàng giả; phải sử dụng quyền lực tẩy chay trong trường hợp có gian lận thương mại; phải tự bảo vệ mình nếu cơ chế – chính sách chưa theo kịp…

KINH TẾ
2 kịch bản sinh tử cho bất động sản -VnExpress   —-Stox.vn -Biến động giá: Vàng giao dịch tại 46,8 triệu đồng/lượng   —VN ‘nên công khai đánh giá tài chính’ (BBC)
Những tập đoàn xuyên quốc gia rút ruột Việt Nam (VEF) Dân ngu khu đen như tôi mà biết từ lâu rồi,đã nói trong mấy blog bị  hack ,cướp mất mấy năm trước- Do “khôn ” quá muốn tiêu diệt “bọn tư bản giãy hoài không chết”,họ đâu có ngu- Đội ngũ quản lý ,lãnh đạo tham lam,dốt thì nhiểu mà mê ăn thì bất tận,cho nên “bọn tư bản” nó nhào vô là “được thì dùa,thua thì giựt”,họ chỉ cần ít tiền Đô nhét vào miệng gọi là “bôi trơn” – Họ bỏ ra vài chục triệu đô ,lỡ có mất thì coi như một chuyến “du lịch” có thấm vào đâu…..Đâu có lạ gì nào?- Cho nên hậu quả mà Đồng bào ta lãnh đủ hôm nay là do cái đám “đỉnh cao trí tệ” rước bọn “tư bản giãy hoài không chết”  cùng tiếp tay với nó bóc lột Nhân dân ta và bần cùng hóa Nông dân ta- …….
Cho nên đừng đổ lỗi cho ai cả,tất cả là do tại mình- Có được bao nhiêu Tập đoàn,Công ty,Hảng….ngoại quốc làm ăn tử tế nổi tiếng vào làm ăn???
DN nước ngoài “chuyển giá”: Năm câu hỏi dành cho ngành thuế  (SGTT)   —
Ông Đặng Thành Tâm thoái vốn ngân hàng? (VEF)    —Kinh doanh xăng dầu: 71/72 trường hợp kiểm tra có vi phạm  (TNO)   —Phương Trang Đà Lạt ngừng hoạt động xe buýt (TN)

VĂN HÓA-THỂ THAO
- 232. Người Chăm với lễ hội tháp Bà Nha Trang (VSK).
- 12. Cơn giông (Quê Choa).
- Liên hoan truyền hình toàn quốc 2012: Để vui trọn vẹn! (SGTT). – Trông người ngẫm ta (VNCA). – 150 phim dự Liên hoan phim ngắn Ong Vàng (NNVN).
GIÁO DỤC-KHOA HỌC
- Thủ tướng: Đang thiếu “cả thầy lẫn thợ” (VOV). – Thủ tướng đối thoại với thanh niên: “Chúng ta đang thiếu cả thầy lẫn thợ” (DV).
-Trung Quốc: Lớp học có 1 học sinh duy nhất (Kiến thức).
XÃ HỘI-MÔI TRƯỜNG
- Tìm kiếm phế liệu chiến tranh: hiểm hoạ chết người (RFA).
- Khám phá 2 ngọn núi trú ẩn chống Ngày Tận thế (Kênh 14). Tận thế mà còn chỗ trú ẩn an toàn nữa à?
SGGP -Quảng Bình: Phát hiện bộ xương hóa thạch trong hang Sơn Đoòng   —Tiếng Hà Nội sẽ biến mất vì người giúp việc? (VNN   —)Đề xuất sửa nhiều chính sách về học phí (VNN)
Kế hoạch phá hủy mặt trăng của NASA  -ANTG - Kế hoạch công phá mặt trăng được giữ kín trong hơn 4 thập niên, cuối cùng đã bị tiết lộ bởi nhà vật lý hạt nhân Leonard Reiffel, cựu Giám đốc NASA kiêm Giám đốc…

ANTĐ -Nghi trộm đồ, tra tấn con tin như thời trung cổ   —-Xe khách đối đầu: 2 người chết, hàng chục người bị thương (VNN)   —-Sự thực gây sốc về nhà thổ thời chiến của quân Đức - Kienthuc.net.vn  —Sẽ kỷ luật 2 cán bộ công an giữ máy ảnh của phóng viên(TN)
Một phụ nữ bị thương do kíp nổ gài trong radio(TN)   —Cấy 1,38 kg cocaine vào ngực để buôn lậu (TN)    —-Phá đường dây thầu đề xuyên biên giới(TN)   —Bắt tàu chở than trái phép(TN)    —-Đâm công an ngay tại trụ sở (NLĐ)    —-Hành hung phóng viên vì tưởng… cướp (?!)(NLĐ)
Dọa bắt cóc trẻ để tống tiền(NLĐ)

QUỐC TẾ
- Nga thừa nhận chính quyền Syria sắp thất bại (TT). – Nga thừa nhận Tổng thống Syria đang mất dần kiểm soát (Petrotimes). – Nga xác nhận tổng thống Syria đang mất dần kiểm soát (Người Việt). – Nga nói chính phủ Syria có thể thua (BBC). – Nổi dậy Syria muốn cờ al Qeada tung bay trên nóc Nhà trắng (ĐV). – Nga: Quân nổi dậy Syria có thể thắng (NLĐ).

Afghanistan: xe bom cảm tử tấn công căn cứ NATO(RFA)   —-Nga: quân nổi dậy Syria có thể chiến thắng(RFA)   —Nga thừa nhận chế độ Syria đang trên đà sụp đổ (RFI)   —Cựu TT Abhisit Vejjajiva bác bỏ cáo buộc ông tội sát nhân(RFA)
Những giải pháp thời Medvedev bị Putin gạt bỏ  (VNN) -Có đến 7 giải pháp ghi dấu ấn thành tựu của thời cựu Tổng thống Medvedev thì thời đương kim Tổng thống Putin đã bác bỏ hoặc là hứa xem xét lại.
Bắc Hàn cần nhiều năm nữa mới có phi đạn bắn đến Mỹ(RFA)   —-Kim Jong Un lệnh tăng cường các vụ phóng vệ tinh - Vietnam Plus    —-Phóng tên lửa: Bắc Kinh không muốn Bình Nhưỡng bị trừng phạt nặng nề (RFI)  —-Lo ngại về kho vũ khí Bắc Triều Tiên gia tăng sau vụ phóng tên lửa(RFI)
TQ sẽ ngăn chặn biện pháp trừng phạt Bắc Hàn(RFA)   —-TQ kêu gọi đáp ứng vừa phải về việc Bắc Triều Tiên phóng tên lửa (VOA)   —Trung Quốc xúc tiến chống tham nhũng nhưng thách thức vẫn còn(VOA)   —Trung Quốc tưởng niệm vụ thảm sát Nam Kinh (RFI)   —Quân đội Mỹ Trung thảo luận về an ninh trên biển(RFI)
Trung Quốc : Tình trạng khốn khổ của công nhân  (RFI) -Báo La Croix hôm nay quan tâm đến tình trạng khốn khổ của công nhân Trung Quốc qua một báo cáo về những vi phạm nghiêm trọng luật lao động …   —-Máy bay Trung Quốc xâm nhập không phận Điếu Ngư/Senkaku  (RFI)
Bà Rice rút tên trong danh sách có thể làm Ngoại trưởng Mỹ (VOA)   —-Mỹ: Đơn xin trợ cấp thất nghiệp giảm mạnh(VOA)
Ấn Độ khẳng định không “dính” linh kiện quốc phòng Trung Quốc (TN)
Phim ‘Lincoln’ dẫn đầu bảng đề nghị giải Quả Cầu Vàng (VOA)   —-Nasa nhận nhầm núi Ấn Độ là Everest (BBC)
Sức khỏe tổng thống Venezuela « ổn định » sau phẫu thuật ung thư (RFI)     —Ông Chavez chỉ còn sống 2-3 tháng nữa? (NLĐO) – Bác sĩ người Venezuela José Rafael Marquina, nhân vật hay tiết lộ bệnh tình của Tổng thống Hugo Chavez, nói ông chỉ còn sống được 2 -3 tháng nữa.
AIEA đến Iran để thương lượng (RFI)   —-Ai Cập hỗn loạn (BBC)  —Châu Âu đạt đồng thuận về cơ chế giám sát ngân hàng (RFI)
Trung Quốc: Lại thờ ơ bỏ mặc em bé bị cán  (NLĐO) – Những ngày qua, người dân Trung Quốc nổi giận khi xem xong đoạn clip dài hơn 1 phút về vụ tai nạn của một cậu bé ở thị xã Đồng Hương, tỉnh Chiết Giang. Em bị xe khách cỡ nhỏ cán qua nhưng nhiều người đi đường ngó lơ.

232. Người Chăm với lễ hội tháp Bà Nha Trang

Tạp chí Xưa & Nay
Số 461, tháng 11/2012

Người Chăm với lễ hội tháp Bà Nha Trang

Nguyễn Thị Hồng Tâm
Cùng với thánh địa Mỹ Sơn ở phía bắc, tháp Bà Pô Nagar ở phía nam tạo thành hai thánh đô của vương quốc Chămpa. Kể từ thế kỷ thứ VIII, Pô Nagar trở thành thánh địa của miền nam Chămpa, từ một đền thờ Shiva, trở thành đền thờ Mẹ xứ sở của vương quốc Chămpa và từ thế kỷ XVII được người Việt sử dụng, gìn giữ di tích như một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh.
Tháp Bà Pô Nagar trong đi sống tâm linh của người Chăm

Có thể nói, lịch sử vương quốc Chămpa có nhiều thăng trầm, song không vì vậy mà khu đền tháp Pô Nagar bị lãng quên. Ngược lại, Nữ thần còn được tôn lên cao, được xem là biểu tượng để che chở cho con dân có cuộc sống bình yên, bảo vệ con dân khỏi những cuộc binh đao, cướp bóc của các lực lượng khác đến vùng đất này. Những lời cầu khẩn còn được khắc vào bi ký và Bà được tôn là Mẹ xứ sở của cả dân tộc Chăm.
 2
Khi người Việt đến định cư ở Kauthara, quá trình di cư của người Chăm về vùng Ninh Thuận, Bình Thuận diễn ra một cách từ từ, không ồ ạt và một bộ phận người Chăm vẫn ở lại sinh sống, tiếp biến văn hóa với người Kinh. Có quan điểm cho rằng: tương truyền, do có việc ngăn trở người Chăm tới cúng lễ ở tháp Bà Nha Trang vào khoảng thời Tây Sơn, nhất là càng ngày vùng tụ cư của họ càng lùi xa về phía nam, nên người Chăm đã chuyển tượng thờ Pô Inư Nưgar từ Nha Trang về Ninh Thuận.(1) 
Dưới triều Nguyễn, người Chăm lại tiếp tục hành hương về tháp Bà Pô Nagar ở Nha Trang và tổ chức biểu diễn múa Bóng tại khu đền tháp. Vì lí do khách quan chiến tranh loạn lạc, khoảng cách địa lý xa xôi mà họ buộc phải rời xa khu đền tháp trong một thời gian. Nhưng tháp Bà Pô Nagar vẫn có một vị trí to lớn trong đời sống tâm linh của người Chăm, trong lòng họ luôn hiện hữu hình ảnh Mẹ xứ sở đầy quyền năng, gần gũi mà đáng kính.
Ngày nay, khi đất nước hòa bình, cùng với chính sách tự do tôn giáo và tín ngưỡng, người Chăm, đặc biệt là ở Ninh Thuận và Bình Thuận vẫn thường xuyên hành hương về tháp Bà Pô Nagar để dâng lễ Mẹ xứ sở. Những năm gần đây, du khách đến tham quan tháp Bà Pô Nagar được thưởng thức những điệu múa của các cô thôn nữ ở làng Chăm Mỹ Nghiệp, huyện Ninh Phước biểu diễn những vũ điệu truyền thống. Với họ đó là niềm vui hàng ngày được gần gũi bên Mẹ để bày tỏ tấm lòng thành kính với Mẹ xứ sở – Nữ thần Pô Nagar. 
Nguồn gốc lễ hội Thiên Y Thánh Mu
Nét độc đáo trong tín ngưỡng của người Chăm có nét tương đồng với văn hóa của người Việt và cũng nằm trong mẫu số chung của vặn hóa khu vực Đông Nam Á. Đó là tín ngưỡng thờ Mẹ hay còn gọi là thờ Mẫu.
Người Việt đã kế thừa, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa tháp Bà Pô Nagar của người Chăm từ tên gọi, thần điện, thần tích, đến di vật (linh tượng) và lễ hội (nghi thức thờ cúng, lễ thay y, điệu múa bóng). Từ những ngôi tháp còn hiện hữu và mang trong mình tâm thức thờ Mẫu, người Việt ở Khánh Hòa đã sáng tạo nên truyền thuyết về Thiên Y A Na Thánh Mẫu. Truyền thuyết đã được Phan Thanh Giản, quan Thượng thư bộ Lễ dưới triều Nguyễn ghi chép, biên soạn và cho khắc bia dựng vào năm 1856 ở tháp Bà. Không những bà sống trong lòng dân, lan tỏa trong các làng quê ở Nam Trung bộ, mà còn được chính quyền phong kiến trung ương ban sắc như một ghi nhận sự hiện hữu của bà trong đời sống dân gian. Các vua triều Nguyễn đã ban sắc phong cho Thiên Y Thánh Mẫu vói tên gọi Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi và bà được phong là Thượng đẳng thần. Không chỉ khu đền tháp thờ bà ở Pô Nagar được ban sắc phong mà ở các miếu thờ trong các làng quê cũng được ban sắc nhiều lần ở nhiều nơi.
Có thể nói, bà đã trở thành vị phúc thần của tất cả người dân Khánh Hòa. Từ những ngày vía Bà (theo cách gọi của người dân địa phương) mồng 8, 18 và 28 Âm lịch hàng tháng, đến ngày thay y hàng năm (ngày 20 các tháng 3, tháng 12 và ngày 12 tháng 7 Âm lịch) cho đến đêm giao thừa và ba ngày Tết Nguyên đán, tháp Bà trở nên tấp nập hơn bao giờ hết. Riêng ngày lễ hội diễn ra từ ngày 20 đến 23 tháng 3 Âm lịch hàng năm đã trở thành ngày hội của không chỉ người dân Khánh Hòa mà của cả khu vực miền Trung và Tây Nguyên. Như vậyThánh Mẫu Thiên Y A Na cũng nằm trong mẫu số chung “Tháng Tám giỗ cha, tháng Ba giỗ mẹ” của người Việt ở mọi miền đất nựớc.
 1
Người Chăm với lễ hội tháp Bà
Theo quan sát thực tế, khoảng 15 năm gần đây, người Chăm tập trung về dự lễ hội tháp Bà đông hơn, do được Ban tổ chức lễ hội thông báo, so với trước đây khi họ tự về hành lễ Mẹ lúc có điều kiện hoặc có việc cần cầu xin hay tạ ơn. Trong dịp lễ hội tháp Bà, người Chăm tham gia trẩy hội đông vui, nhộn nhịp với mong muốn được về bên Mẹ lâu hơn và gần gũi Mẹ nhiều hơn, được nằm dưới chân Mẹ để hưởng lộc. Do đó, họ dâng lễ và ăn nghỉ xung quanh các chân tháp, nhất là tháp chính.
Không như người Việt trẩy hội đi theo nhóm bạn hay vài người trong gia đình, người Chăm về với lễ hội tháp Bà thường đi theo gia đình, hoặc dòng họ nên có khi cả plei (làng) cùng về dự lễ hội. Mỗi gia đình dâng lên Mẹ một mâm lễ vật và nhờ thầy cúng (gọi là ông Tuồl) hoặc người mẹ là chủ nhà cúng lễ.
Người Chăm quan niệm lễ vật cúng Mẹ xứ sở là những sản vật họ nuôi trồng và sản xuất như: gà, dê, nho, chuối, cơm, hoa… Đồ lễ gồm: 2 con gà, 3 hộp cơm, 4 chén canh, trái cây, nến sáp (làm từ mật ong nên có màu đen), hạt nổ (rang từ gạo nếp), 3 quả trứng gà, 1 chai rượu, 1 dĩa trầu cau, trầm hương.
Yêu cầu về lễ vật: gà luộc nguyên con, có những thầy cúng sẽ yêu cầu gia chủ xé gà ra rồi mới cúng; cơm đựng trong thay – hốp (làm bằng đồng hoặc bạc, gần giống như ca nhưng phía dưới bầu và không có quai) nhưng do đường sá đi lại cũng có khi ngườita dùng chén (bát); canh nấu thập cẩm từ nước luộc gà với các loại lá rau người ta hái được như: rau bát, chùm ngây, rau ngót, mồng tơi, măng…; trái cây 7 loại, phải có chuối và được rửa từ nước được lọc qua cát lồi (loại cát bồi ở những thửa ruộng nước mặn. Bà bóng, thầy cúng trước khi tế lễ cũng phải tắm rửa từ nước lọc qua cát lồi); dĩa trầu cau gồm 5 lá trầu, 5 miếng cau, vôi, thuốc. Riêng trầm hương, trước đây gia đình, dòng họ nào cũng có nhưng ngày nay trầm hương hiếm lại đắt nên người Chăm thường xé nến sáp (làm từ mật ong) để tạo hương thơm và khói bốc lên.
Gia đình nào không có điều kiện chỉ cúng một mâm trái cây dâng lên Mẹ xứ sở. Có những gia đình không cúng gà mà cúng bằng dê. Cũng không phải do gia đình có điều kiện kinh tế muốn cúng mà theo giải thích của họ là do các vị bề trên như các thần hay ông bà tổ tiên muốn cúng dê hay gà thì gia chủ hiến sinh con vật đó. Lễ hiến sinh của người Chăm vẫn còn được thực hiện qua việc họ không làm thịt con vật ở nhà mà đưa gà hay ,dê đến tháp Bà mới giết thịt để được thần linh chứng giám và ban cho mưa thuận gió hòa, có sức khỏe để làm ăn, con cái học hành tấn tới để thế hệ trẻ sẽ viết tiếp tương lai.
Như vậy, khu di tích tháp Bà Pô Nagar ở Nha Trang – Khánh Hòa chính là điểm hội tụ các giá trị truyền thống của quá trình giao lưu văn hóa Việt – Chăm trong lịch sử, là biểu tượng của sự đoàn kết dân tộc, góp phần làm nên các yếu tố cố kết cộng đồng của các dân tộc Việt Nam hôm nay và là điểm đến không thể thiếu của mỗi du khách khi đến Nha Trang – Khánh Hòa. Thông qua lễ hội là một dịp để du khách trong và ngoài nước, những nhà nghiên cứu hiểu thêm về lịch sử, về những nét đẹp văn hóa truyền thống của con người và mảnh đất Khánh Hòa.
CHÚ THÍCH:
l. Ngô Đức Thịnh (2010), Đạo Mu Việt Nam, Nxb Tôn giáo, Hà Nội, tr. 263. Nay ở đền Pô Nưkan thuộc thôn Hữu Đức, xã Phước Hưng, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận.