'Mong TQ thực hiện những gì đã tuyên bố'
Đây là lần đầu tiên Việt Nam có tiếng nói cứng rắn về Trung Quốc như vậy tại một diễn đàn quốc tế công khai.
Bộ trưởng Phùng Quang Thanh đọc bài diễn văn khá ngắn gọn trong khuôn khổ tham luận chung với chủ đề 'Đối phó với các thách thức an ninh hàng hải mới' cùng bộ trưởng quốc phòng Malaysia và Philippines.
Bài phát biểu của ông Thanh chỉ sau bài diễn văn của Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt chừng nửa tiếng, và trong khi ông đại tướng trình bày tới cử tọa quốc tế quan điểm của Việt Nam, thì tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, các cuộc tuần hành phản đối chính sách của Trung Quốc vẫn còn đang tiếp tục.
Bộ trưởng Lương, người từng dẫn đầu đoàn quân tiến vào quảng trường Thiên An Môn đúng 22 năm trước, nhấn mạnh trong phát biểu của mình về các nguyên tắc chỉ đạo chính sách quốc phòng Trung Quốc.
Nguyên tắc đầu tiên, theo ông Lương Quang Liệt, là bảo vệ 'lợi ích cốt lõi' của Trung Quốc, mà ông diễn giải là những gì liên quan tới chủ quyền lãnh thổ và ổn định chính trị của nước này.
Không coi trọng lợi ích cốt lõi của nhau, ông Lương cảnh báo, thì "cũng không thể có mức độ hòa bình tối thiểu".
Đã không chỉ một lần giới chức Trung Quốc đề cập tới vấn đề chủ quyền Biển Đông, nói đây là một trong các 'lợi ích cốt lõi' của Trung Quốc.
Bộ trưởng Lương Quang Liệt khẳng định Trung Quốc luôn cam kết giữ gìn an ninh ổn định ở Biển Đông, và "nhìn chung tình hình tại đây khá ổn định".
Hà Nội và Manila phản pháo
Sau khi ông Lương Quang Liệt rời diễn đài, bộ trưởng quốc phòng ba nước Asean là Malaysia, Việt Nam và Philippines đăng đàn.Đại tướng Phùng Quang Thanh và Bộ trưởng Voltaire Gazmin của Philippines đều mạnh dạn đề cập tới các trường hợp mà họ gọi là "các vụ việc gây bất ổn trên Biển Đông".
Về phần mình, Bộ trưởng Gazmin nhắc tới các sự kiện gần đây khi tàu của Philippines cũng bị tàu Trung Quốc uy hiếp, và đáng lo ngại nhất là vụ Trung Quốc dựng cột sắt và đổ vật liệu xây dựng xuống rặng Amy Douglas Bank của Philippines hôm 21/05-24/05.
Ông Gazmin nói các hành động trên khiến người dân Philippines 'hết sức lo ngại'.
Đại tướng Phùng Quang Thanh thì bày tỏ: "Chúng tôi mong muốn Trung Quốc thực hiện đúng những gì họ tuyên bố công khai với thế giới" và kêu gọi "hai bên phải hết sức kiềm chế, giải quyết các vấn đề một cách hòa bình".
Phần trả lời câu hỏi của ông bộ trưởng quốc phòng Việt Nam đã được cử tọa, bao gồm nhiều chuyên gia trong lĩnh vực quan hệ quốc tế, bình luận là "thẳng thắn và mạnh mẽ một cách hiếm thấy".
Thí dụ, ông nói về đàm phán lãnh thổ tại Biển Đông, và khẳng định quan điểm của Việt Nam là "chỗ nào liên quan hai nước thì đàm phán song phương, nhưng chỗ nào liên quan nhiều nước thì phải đàm phán đa phương".
"Quần đảo Trường Sa và đường yêu sách chín đoạn liên quan tới nhiều nước, thì phải đàm phán đa phương."
Ông Phùng Quang Thanh cũng đề cập tới lệnh cấm đánh bắt hàng năm mà Trung Quốc đưa ra, rằng lệnh này Trung Quốc tuyên bộ áp dụng cho cả những vùng biển của Việt Nam.
"Chúng tôi không đồng tình với việc này, và đã phản đối qua con đường ngoại giao. Các tuyên bố đưa ra cần thể theo luật pháp quốc tế."
Cảnh báo
Bộ trưởng Phùng Quang Thanh thừa nhận đã có một số vụ ngư dân Việt Nam vi phạm vùng biển của nước ngoài, "nhưng cũng có những vụ ngư dân nước ngoài vi phạm vùng biển của Việt Nam".Xây dựng quân đội mạnh để bảo vệ hòa bình, để ai đó có ý đồ xâm chiếm Việt Nam cần để ý tới yếu tố này.
Bộ trưởng Phùng Quang Thanh
Trả lời câu hỏi về các động thái hiện đại hóa quốc phòng, đặc biệt là việc mua sáu tàu ngầm hạng Kilo của Nga, ông Thanh nói: "Đúng là chúng tôi đã ký hợp đồng mua sáu tàu ngầm Kilo 636 của Nga, và việc này hoàn toàn công khai minh bạch".
Ông khẳng định "đây là việc làm bình thường" phục vụ mục tiêu xây dựng và bảo vệ đất nước.
"Xây dựng quân đội mạnh để bảo vệ hòa bình, để ai đó có ý đồ xâm chiếm Việt Nam cần để ý tới yếu tố này."
Bình luận về các phát biểu của hai bộ trưởng Việt Nam và Philippines, giới quan sát nước ngoài cho rằng "các căng thẳng mới ở Biển Đông đã trào lên bàn hội nghị" Shangri-La.
Một nhà ngoại giao Nam Hàn, đề nghị giấu tên, nói "Việt Nam đã tỏ thái độ không khoan nhượng".
Tiến sỹ Ian Storey, chuyên gia về an ninh Biển Đông tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore, nói độ nghiêm trọng của các vụ việc mới xảy ra đã khiến các nước như Philippines và Việt Nam không thể tiếp tục nhẹ giọng.
"Nếu quả những gì cáo buộc là sự thực, nhất là việc Trung Quốc được nói đã xây cất tại khu bãi cạn của Philippines, thì đây là các vi phạm nghiêm trọng Tuyên bố chung về cách ứng xử của các bên (DOC 2002) mà Asean đã ký với Trung Quốc."
"Nói cách khác, DOC đã thất bại không cứu vãn nổi."
'Đoàn kết là phải tôn trọng lẫn nhau'
Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh đã đề cập tới sự kiện này trong cuộc tiếp xúc song phương hôm thứ Sáu 03/06 với Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt bên lề diễn đàn an ninh khu vực Đối thoại Shangri-La 10 tại Singapore.
BBC đã có cuộc phỏng vấn Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Quốc phòng, tại nơi diễn ra hội nghị.
Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh: Cuộc gặp giữa hai bộ trưởng Việt Nam và Trung Quốc diễn ra rất ngắn. Thoạt tiên Bộ trưởng Quốc phòng Lương Quang Liệt đã ngỏ lời cảm ơn Bộ trưởng Phùng Quang Thanh vì sự đón tiếp và tổ chức rất tốt hội nghị ADMM+ hồi năm ngoái.
Sau đó hai bộ trưởng đã bàn phương cách thúc đẩy hợp tác quốc phòng, đặc biệt là hợp tác hải quân: những công việc như tuần tra chung, diễn tập tìm kiếm cứu nạn, thiết lập đường dây nóng, giao lưu, thăm viếng của tàu hải quân... Mục đích chính là tăng cường hiểu biết, tạo sự thông cảm, tin cậy để giảm thiểu các vấn đề trên Biển Đông.
Bộ trưởng Phùng Quang Thanh cũng có nêu vấn đề liên quan tàu Bình Minh 02 với mong muốn quốc phòng hai bên tăng cường hợp tác, không để những việc như vậy tái diễn.
BBC: Thưa ông, trong bài phát biểu mới của mình, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Robert Gates có nhận xét là tiến trình thực hiện Công ước LHQ về Luật biển tiến bộ rất chậm chạp. Năm ngoái, với tư cách chủ tịch Asean, Việt Nam đã rất nỗ lực trong việc thúc đẩy việc thực hiện luật pháp quốc tế tại Biển Đông. Năm nay, công việc này sẽ được tiến hành như thế nào?
Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh: Dù là chủ tịch khối hay không thì Việt Nam vẫn cứ tiếp tục tham gia, tiếp tục thúc đẩy.
Việt Nam phải thực hiện nghiêm luật biển, đồng thời yêu cầu các nước cũng thực hiện nghiêm điều này, trước hết là trong các vùng biển của Việt Nam.
Việt Nam rất tích cực tham gia các diễn đàn, như Bộ trưởng Phùng Quang Thanh dự Đối thoại Shangri-La này và có bài diễn văn về an ninh biển. Những điều đó đều là đóng góp của Việt Nam cho quá trình tuân thủ Công ước LHQ về Luật biển.
Tất nhiên quá trình thực hiện điều này không phải dễ dàng, đặc biệt là khi có những quốc gia không coi trọng luật pháp thì lại càng khó nữa.
Chúng tôi mong muốn các diễn đàn quốc tế như Đối thoại Shangri-La sẽ làm cho các nước nhận thức được lợi ích của mình khi thực hiện đầy đủ luật pháp quốc tế và được quốc tế nhìn nhận với hình ảnh tốt đẹp. Đó mới chính là động lực phát triển của các quốc gia trong thế giới hiện đại, chứ không phải cứ mạnh (về quân sự) là phát triển tốt.
Điều quan trọng là phải tạo ra được một hình ảnh tốt đẹp của đất nước mình.
An ninh Biển Đông
BBC: Thưa ông, gần đây trên các diễn đàn của người Việt có nhiều ý kiến chỉ trích rằng Chính phủ Việt Nam chưa có được phản ứng mạnh mẽ tương thích với các hành động gây hấn tàu bè, ngư dân và hoạt động dầu khí của Việt Nam. Ông nghĩ thế nào về các chỉ trích này?Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh: Tôi cho là các chỉ trích ấy xuất phát từ tấm lòng đối với đất nước, nhưng cũng có một phần vì thiếu thông tin.
Việt Nam sẽ cố gắng hết sức để những sự việc như vừa rồi không leo thang, không tái diễn. Tuy nhiên, nếu như một bên nào đó muốn leo thang thì Việt Nam cũng sẽ có hành động để bảo vệ chủ quyền của mình, không thể ngồi im được.
Thứ trưởng Nguyễn Chí Vịnh
Mục đích chính của Việt Nam là hòa bình, ổn định và chủ quyền lãnh thổ. Chỉ cần làm đủ để đạt được những điều đó.
Thí dụ vụ tàu Bình Minh 02, sự việc hết sức nghiêm trọng, nhưng Việt Nam xử lý rất ôn hòa, bình tĩnh, phát biểu rất cương quyết nhưng thái độ rất xây dựng.
Đây là vụ việc Trung Quốc sử dụng bạo lực đối với tàu của Việt Nam. Việt Nam không sử dụng bạo lực để đáp trả, nhưng kết quả là như thế nào? Tàu Bình Minh 02 vẫn tiếp tục hoạt động như cũ trong vùng biển của Việt Nam.
Tiếp đến, Việt Nam đã trình bày với thế giới là có những sự việc như vậy, để quốc tế phân định ai đúng ai sai.
Thứ ba, Việt Nam đã chứng tỏ với Trung Quốc rằng Việt Nam tuân thủ nghiêm nhận thức chung của lãnh đạo hai nước là giải quyết song phương vụ việc nảy sinh, nhưng một cách công khai, minh bạch và bằng biện pháp hòa bình.
Chủ trương của Đảng và Nhà nước Việt Nam là để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ thì quan trọng nhất là xây dựng được sự đoàn kết với các nước có tranh chấp. Nhưng đoàn kết là phải tôn trọng lẫn nhau và tôn trọng luật pháp quốc tế. Các mối quan hệ cũng phải công khai minh bạch.
Tôi nghĩ đây là chủ trương đúng đắn.
BBC: Liệu có quan ngại các tranh chấp sẽ leo thang thành xung đột vũ trang trong bối cảnh hiện thời hay không, thưa ông?
Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh: Việt Nam sẽ cố gắng hết sức để những sự việc như vừa rồi không leo thang, không tái diễn. Và Việt Nam cũng sẽ cố gắng hết sức để không có các sự việc nghiêm trọng hơn xảy ra.
Đó là phần của Việt Nam, và tôi tin là sẽ đạt được điều này.
Tuy nhiên, nếu như một bên nào đó muốn leo thang thì Việt Nam cũng sẽ có hành động để bảo vệ chủ quyền của mình, không thể ngồi im được.
Không ai có thể nói trước được tương lai, nhưng tôi tin trong tình hình quốc tế hiện nay, với chính sách hòa bình của Việt Nam thì khả năng leo thang sẽ dần dần giảm bớt. Tất nhiên đây là quá trình khó khăn, lâu dài, đòi hỏi kiên trì.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét