Sự cố xảy ra với máy bay ném bom Nga Su-24 đã bị bắn hạ bởi một máy bay chiến đấu của Thổ Nhĩ Kỳ trên vùng biên giới với Syria, đã làm xấu đi nhanh chóng mối quan hệ giữa hai nước.
Vladimir Putin đã đe dọa Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải gánh chịu những hậu quả nghiêm trọng trong quan hệ giữa hai nước và gọi hành động của Thổ Nhĩ Kỳ là cú đâm vào lưng.
Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Ahmet Davutoglu nói rằng Ankara đã nhiều lần cảnh báo Moscow về việc họ không thể chấp nhận các vi phạm tương tự, và nói thêm rằng ông sẽ làm tất cả những gì cần thiết để đảm bảo an ninh biên giới của đất nước.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nói rằng máy bay chiến đấu Thổ Nhĩ Kỳ đã tuân thủ đầy đủ các quy tắc sử dụng vũ lực và sức mạnh
Đây là vụ việc đụng độ quân sự đầu tiên giữa Nga và các nước thành viên NATO trong lịch sử thời hậu Xô Viết.
Theo yêu cầu của Thổ Nhĩ Kỳ vào hôm thứ ba, các nước thành viên NATO sẽ tổ chức một cuộc họp “khẩn cấp”: chủ đề chính của cuộc thảo luận sẽ chính là vấn đề sự cố với máy bay Nga.
Đến lượt mình, Bộ tổng tham mưu Nga nói rằng từ bây giờ trở đi máy bay ném bom của Nga sẽ được đi kèm với các máy bay chiến đấu trên bầu trời Syria và trên bờ biển Latakia sẽ được kiểm soát bởi tàu tuần dương “Moskva”, vốn được trang bị hệ thống phòng không “Fort”, tương tự như C-300.
“Chúng tôi cảnh báo rằng tất cả các mục tiêu tiềm ẩn mối nguy hiểm đối với chúng tôi, đều sẽ bị tiêu diệt”, – trích dẫn lời chỉ huy trưởng Sở chỉ huy của Bộ tổng tham mưu Nga- Sergei Ruda với hãng tin Interfax.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, không chắc các tình tiết tăng nặng sẽ phát triển thành xung đột toàn diện giữa Nga với NATO, bởi vì đó không phải là điều mong muốn của các bên liên quan trong vụ việc.
CÓ CHĂNG SỰ XÂM LƯỢC CHỐNG LẠI NATO?
Thổ Nhĩ Kỳ là một thành viên của NATO kể từ năm 1952.
Điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương nói rằng một cuộc tấn công vũ trang chống lại một hoặc nhiều các nước thành viên của NATO ở châu Âu hoặc Bắc Mỹ sẽ được coi là một cuộc tấn công chống lại tất cả các nước trong Hiệp ước.
Trong trường hợp này, Điều 6 nhấn mạnh rằng lãnh thổ của Thổ Nhĩ Kỳ cũng là khu vực, mà tất cả các nước đồng minh phải bảo vệ.
Ngoài ra, Hiệp ước còn quy định tấn công máy bay của bất kỳ nước nào trong hiệp ước, cũng sẽ là ý do để thúc đẩy cơ chế đảm bảo an ninh tập thể.
Nếu máy bay của Nga đã thực sự bay trên lãnh thổ của Thổ Nhĩ Kỳ, điều này có thể được coi là xâm phạm xâm lược chống lại một quốc gia thành viên NATO?
Các định nghĩa của sự xâm lược đã được xây dựng tại Nghị quyết 3314 Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ngày 14 tháng mười hai năm 1974.
“Xâm lược là việc sử dụng các lực lượng vũ trang của một nhà nước chống lại chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của một quốc gia” – tài liệu ghi rõ.
Bộ quốc phòng Nga cho đăng tải hình ảnh bản đồ, trên đó thể hiện sự cố của máy bay Su-24
Đây là một tài liệu về cơ bản có tính chất chung chung, và nó không chỉ rõ liệu có thể xem sử dụng sức mạnh vũ trang chống lại sự xâm phạm của máy bay quân sự nhằm bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ.
Trong một cuộc phỏng vấn với BBC , chuyên gia tại Trung tâm Phân tích chiến lược và công nghệ – Vasily Kashin đã nói rằng, một tình huống tương tự như vậy có thể được dẫn ra bởi những hành động và phát biểu của Ankara vào năm 2012, khi máy bay chiến đấu của Không quân Thổ Nhĩ Kỳ bị bắn hạ trên lãnh thổ Syria
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Abdullah Gul cho biết tại thời điểm đó các máy bay chiến đấu Thổ Nhĩ Kỳ bị bắn hạ bởi lực lượng phòng không của Syria, thực tế có thể là trên vùng trời Syria, bởi trong một khoảng thời gian rất ngắn, các máy bay có tốc độ cao có thể bay sang lãnh thổ nước bên cạnh cũng không có gì là bất thường.
“Đó là thực tế phổ biến cho các máy bay chiến đấu – đôi khi vượt qua biên giới và lại quay lại lãnh thổ nếu như nó bay với tốc độ như đang bay trên biển,” – Tổng thống Gul chia sẻ với hãng thông tấn quốc gia “Anatolia”.
Các chuyên gia Nga bác bỏ khả năng của các mối quan hệ căng thẳng giữa Nga và NATO, vì theo cách đáng gia của họ, Nga không có ý định sử dụng bất kỳ hành động quân sự nào.
Nhà Chính trị học Viktor Mizin nói với BBC rằng “không ai muốn phải làm rối thêm tình hình, đặc biệt là bây giờ, khi tình hình như vậy ở Trung Đông và đặc biệt là ở Syria đã đang như vậy.”
SU-24 ĐÃ BỊ VÂY BẮT THEO ĐÚNG LUẬT?
Phía Nga khẳng định rằng Su-24 bị bắn rơi ở Syria. Theo Vasily Kashin, nếu điều này là đúng, thì những hành động của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đều sẽ thuộc định nghĩa xâm lược được đưa ra bởi Liên Hiệp Quốc.
Trong chương ba của Nghị quyết 3314 Liên Hợp Quốc điều có định nghĩa xâm lược, cụ thể là “các cuộc tấn công của lực lượng vũ trang của một Nhà nước trên đất liền, trên biển hoặc bằng hải quân hay không quân với một quốc gia khác.”
Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Nga gọi vụ việc là một “hành động thù địch” từ phía Thổ Nhĩ Kỳ.
Phía Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố rằng chiếc máy bay đã bay trong không phận Thổ Nhĩ Kỳ năm phút, trong thời gian đó các phi hành đoàn đã nhận được 10 lời cảnh báo, nhưng họ không trả lời.
Các chuyên gia Nga cho rằng, xét theo hành trình của máy bay Nga được Bộ tham mưu của Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra thì chiếc máy bay này có thể thâm nhập vào vùng trời trong thời gian rất ngắn, và các máy bay đánh chặn đã không có thời gian để thực hiện tất cả các thủ tục cảnh báo cần thiết. Đại diện của Bộ tổng tham mưu Nga- Sergei Rudskoy cũng nói rằng không có bất kỳ nỗ lực nào của các máy bay Thổ Nhĩ Kỳ để liên lạc hoặc thiết lập liên lạc trực quan với các phi hành đoàn Nga (ông cũng nhấn mạnh rằng chiếc máy bay đã bị bắn hạ trên bầu trời Syria).
Bộ tổng mưu Thổ Nhĩ Kỳ cho đăng tải bức ảnh với đường bay của máy bay ném bom Nga Su-24 và máy bay chiến đấu F-16. Đường màu đỏ biểu thị đường đi của Su-24, màu xám – F-16, và màu xanh dương – biên giới Syria và Thổ Nhĩ Kỳ
Thủ tục đánh chặn các vụ xâm nhập biên giới bằng không phận trong các điều ước quốc tế cũng không được nêu ra rõ ràng.
Vấn đề này đã được xem xét một cách chi tiết tại Công ước Chicago về Hàng không dân dụng quốc tế, nhưng đó chỉ là đối với các máy bay dân dụng. Nó bao gồm các thủ tục, và thậm chí cả hệ thống báo hiệu để các máy bay đánh chặn thông báo cho các máy bay xâm phạm và các phản ứng tương ứng của máy bay đánh chặn.
Quy định về các máy bay quân sự đã không được tìm thấy, nhưng trong “Bộ luật Hàng không”, có ghi: “Hội đồng của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế, khi áp dụng các tín hiệu cảnh báo chứa trong phụ lục […], có yêu cầu cấp thiết chính phủ của họ phải để các máy bay [quân sự] tuân thủ nghiêm ngặt đối với các tín hiệu cảnh báo.”
Một cựu phi công giấu tên của máy bay ném bom Su-24, nói với BBC rằng trong trường hợp đánh chặn máy bay chiến đấu thì việc đầu tiên là thiết lập một kết nối đến các tần số cấp cứu. Sau đó, nếu bạn không thể liên lạc bằng radio, thì cần cố gắng để thiết lập liên lạc trực quan, các thủ tục được thực hiện, “theo quy định của luật pháp quốc tế.”
“Trong mọi trường hợp, ngăn chặn và tấn công máy bay – đây là việc rất nghiêm trọng, bởi trước đó cần tuân thủ một số thủ tục,” – ông nói thêm rằng nó sẽ mất rất nhiều thời gian.
Nga và Hoa Kỳ đã ký một bản ghi nhớ về việc ngăn ngừa sự cố có thể liên quan đến máy bay quân sự trên bầu trời Syria. Trước đó, Thổ Nhĩ Kỳ đã từ chối ký vào một văn bản tương tự.
Trong khi đó, phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Nga – Igor Konashenkov nói sau khi nhận được biên bản ghi nhớ phía Mỹ đã cam kết sẽ mang lại các quy tắc thống nhất cho tất cả các đối tác của mình, hoạt động trên lãnh thổ Syria.
Pavel Aksenov
BBC phiên bản Nga
PQH dịch
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét